Kodeks karny wykonawczy.
Dz.U.2019.676 t.j. z dnia 2019.04.11
Status: Akt obowiązujący
Wersja od: 26 kwietnia 2019r.
Wejście
w życie:
1
września 1998 r.
-
Wygasa
z końcem dnia:
31
sierpnia 2008 r.
Przepisy
art. 251-254 wygasają z końcem dnia 31 sierpnia 2008 r.,
zgodnie z art. 259 nin. ustawy.
USTAWA
z
dnia 6 czerwca 1997 r.
Kodeks
karny wykonawczy
CZĘŚĆ
OGÓLNA
Rozdział
I
Zakres
obowiązywania
Art.
1. [Zakres obowiązywania Kodeksu. Odesłanie do
k.p.k.]
§
1. Wykonywanie
orzeczeń w postępowaniu karnym, w postępowaniu w
sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe i w
postępowaniu w sprawach o wykroczenia oraz kar porządkowych
i środków przymusu skutkujących pozbawienie wolności
odbywa się według przepisów niniejszego kodeksu,
chyba że ustawa stanowi inaczej.
§
2. W
postępowaniu wykonawczym w kwestiach nieuregulowanych w
niniejszym kodeksie stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu
postępowania karnego.
Rozdział
II
Organy
postępowania wykonawczego
Art.
2. [Katalog organów postępowania wykonawczego]
Organami
postępowania wykonawczego są:
1)
sąd pierwszej instancji lub inny sąd równorzędny;
2)
sąd penitencjarny;
2a)
referendarz sądowy;
3)
prezes sądu lub upoważniony sędzia;
4)
sędzia penitencjarny;
5)
dyrektor zakładu karnego, aresztu śledczego, a także
dyrektor okręgowy i Dyrektor Generalny Służby
Więziennej albo osoba kierująca innym zakładem
przewidzianym w przepisach prawa karnego wykonawczego oraz komisja
penitencjarna;
6)
sądowy kurator zawodowy oraz kierownik zespołu kuratorskiej
służby sądowej;
7)
sądowy lub administracyjny organ egzekucyjny;
8)
naczelnik urzędu skarbowego;
9)
odpowiedni terenowy organ administracji rządowej lub samorządu
terytorialnego;
10)
inny organ uprawniony przez ustawę
do wykonywania orzeczeń.
Art.
3. [Właściwość sądu]
§
1. Sąd,
który wydał orzeczenie w pierwszej instancji, jest
właściwy również w postępowaniu dotyczącym
wykonania tego orzeczenia, chyba że ustawa stanowi inaczej.
§
1a. (uchylony).
§
2. W
sprawach zastrzeżonych w niniejszym kodeksie dla sądu
penitencjarnego właściwy jest ten sąd penitencjarny, w
którego okręgu przebywa skazany, chyba że ustawa
stanowi inaczej. Sądem penitencjarnym jest sąd okręgowy.
§
3. W
stosunku do osób skazanych przez sąd wojskowy, w sprawach
określonych w § 2, orzeka wojskowy sąd garnizonowy.
§
3a. Na
postanowienie w przedmiocie właściwości w postępowaniu
wykonawczym zażalenie nie przysługuje.
§
4. (uchylony).
§
5. (uchylony).
Rozdział
III
Skazany
Art.
4. [Poszanowanie godności skazanego]
§
1. Kary,
środki karne, środki kompensacyjne, przepadek, środki
zabezpieczające i środki zapobiegawcze wykonuje się w
sposób humanitarny, z poszanowaniem godności ludzkiej
skazanego. Zakazuje się stosowania tortur lub nieludzkiego albo
poniżającego traktowania i karania skazanego.
§
2. Skazany
zachowuje prawa i wolności obywatelskie. Ich ograniczenie może
wynikać jedynie z ustawy oraz z wydanego na jej podstawie
prawomocnego orzeczenia.
Art.
5. [Podmiotowość skazanego w postępowaniu
wykonawczym]
§
1. Skazany
jest podmiotem określonych w niniejszym kodeksie praw i
obowiązków.
§
2. Skazany
ma obowiązek stosować się do wydanych przez właściwe
organy poleceń zmierzających do wykonania orzeczenia.
Art.
6. [Wnioski, skargi i prośby skazanego]
§
1. Skazany
może składać wnioski o wszczęcie postępowania
przed sądem i brać w nim udział jako strona oraz w
wypadkach wskazanych w ustawie wnosić zażalenia na
postanowienia wydane w postępowaniu wykonawczym.
§
2. Skazany
może składać wnioski, skargi i prośby do organów
wykonujących orzeczenie. Skazany, składając wniosek,
skargę lub prośbę, jest obowiązany do
uzasadnienia zawartych w niej żądań w stopniu
umożliwiającym jej rozpoznanie, w szczególności
do dołączenia odpowiednich dokumentów.
§
3. Jeżeli
wniosek, skarga lub prośba:
1)
oparte są na tych samych podstawach faktycznych,
2)
zawierają wyrazy lub zwroty powszechnie uznawane za wulgarne lub
obelżywe albo gwarę przestępców,
3)
nie zawierają uzasadnienia zawartych w nich żądań
w stopniu umożliwiającym ich rozpoznanie
-
właściwy organ może pozostawić wniosek, skargę
lub prośbę bez rozpoznania.
Art.
7. [Zaskarżalność decyzji organów
wykonawczych]
§
1. Skazany
może zaskarżyć do sądu decyzję organu
wymienionego w art. 2 pkt 3-6 i 10 z powodu jej niezgodności z
prawem, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.
§
2. Skargi
rozpoznaje sąd właściwy zgodnie z art. 3. W sprawach
dotyczących odbywania kary pozbawienia wolności, zastępczej
kary pozbawienia wolności, kary aresztu wojskowego, kary aresztu
lub zastępczej kary aresztu, kary porządkowej oraz środka
przymusu skutkującego pozbawienie wolności, wykonywania
orzeczenia o warunkowym przedterminowym zwolnieniu oraz środka
zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu w zakładzie
psychiatrycznym sądem właściwym jest sąd
penitencjarny.
§
3. Skarga
na decyzję, o której mowa w § 1, przysługuje
skazanemu w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia lub doręczenia
decyzji; decyzję ogłasza się lub doręcza wraz z
uzasadnieniem i pouczeniem o przysługującym skazanemu
prawie, terminie i sposobie wniesienia skargi. Skargę wnosi się
do organu, który wydał zaskarżoną decyzję.
Jeżeli organ, który wydał zaskarżoną
decyzję, nie przychyli się do skargi, przekazuje ją
wraz z aktami sprawy bezzwłocznie do właściwego sądu.
§
4. Sąd
powołany do rozpoznania skargi może wstrzymać
wykonanie zaskarżonej decyzji. Odmowa wstrzymania nie wymaga
uzasadnienia.
§
5. Po
rozpoznaniu skargi sąd orzeka o utrzymaniu w mocy, uchyleniu
albo zmianie zaskarżonej decyzji; na postanowienie sądu
zażalenie nie przysługuje.
Art.
8. [Obrona fakultatywna i obligatoryjna]
§
1. W
postępowaniu wykonawczym skazany może korzystać z
pomocy obrońcy ustanowionego w tym postępowaniu.
§
2. W
postępowaniu przed sądem skazany musi mieć obrońcę,
jeżeli:
1)
jest głuchy, niemy lub niewidomy;
2)
zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego
poczytalności;
3)
nie ukończył 18 lat;
4)
(uchylony);
5)
sąd uzna to za niezbędne ze względu na okoliczności
utrudniające obronę.
§
2a. Przepis
art.
78
Kodeksu postępowania karnego stosuje się odpowiednio.
§
3. Skazany
pozbawiony wolności może porozumiewać się ze
swoim obrońcą, pełnomocnikiem będącym
adwokatem lub radcą prawnym oraz przedstawicielem niebędącym
adwokatem ani radcą prawnym, który został
zaaprobowany przez Przewodniczącego Izby Europejskiego Trybunału
Praw Człowieka do reprezentowania skazanego przed tym
Trybunałem, podczas nieobecności innych osób, a
rozmowy z tymi osobami w trakcie widzeń i rozmowy telefoniczne
nie podlegają kontroli.
Art.
8a. [Cenzura i nadzór korespondencji]
§
1. Korespondencja
skazanego pozbawionego wolności podlega cenzurze i nadzorowi,
chyba że ustawa stanowi inaczej.
§
2. Korespondencja
skazanego pozbawionego wolności z obrońcą lub
pełnomocnikiem będącym adwokatem lub radcą
prawnym nie podlega cenzurze, nadzorowi oraz zatrzymaniu i powinna
być bezzwłocznie przekazywana do adresata. Przepisy art.
73 § 3
i 4
oraz art.
225 § 3
Kodeksu postępowania karnego stosuje się.
§
3. Przepis
§ 2 zdanie pierwsze stosuje się odpowiednio do
korespondencji skazanego pozbawionego wolności prowadzonej z
organami ścigania, wymiaru sprawiedliwości i innymi
organami państwowymi, organami samorządu terytorialnego,
Rzecznikiem Praw Obywatelskich, Rzecznikiem Praw Dziecka, organami
powołanymi na podstawie ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą
Polską umów międzynarodowych dotyczących
ochrony praw człowieka oraz przedstawicielem niebędącym
adwokatem ani radcą prawnym, który został
zaaprobowany przez Przewodniczącego Izby Europejskiego Trybunału
Praw Człowieka do reprezentowania skazanego przed tym
Trybunałem.
Art.
8b. [Uprawnienia Rzecznika Praw Obywatelskich]
§
1. Rzecznik
Praw Obywatelskich lub osoba przez niego upoważniona ma prawo
wstępu w każdym czasie, bez ograniczeń, do zakładów
karnych, aresztów śledczych i innych miejsc, w których
przebywają osoby pozbawione wolności, oraz poruszania się
po ich terenie, przeglądania dokumentów i żądania
wyjaśnień od administracji tych jednostek, a także do
przeprowadzania podczas nieobecności innych osób rozmów
z osobami pozbawionymi wolności oraz badania ich wniosków,
skarg i próśb.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio do prokuratora wykonującego
czynności służbowe.
Rozdział
IV
Postępowanie
wykonawcze
Oddział
1
Wykonywanie
orzeczeń
Art.
9. [Wykonalność orzeczeń]
§
1. Postępowanie
wykonawcze wszczyna się bezzwłocznie, gdy orzeczenie stało
się wykonalne.
§
2. Wyrok
oraz postanowienia wydane w trybie art.
420
Kodeksu postępowania karnego stają się wykonalne z
chwilą uprawomocnienia, chyba że ustawa stanowi inaczej.
§
3. Postanowienie
w postępowaniu wykonawczym staje się wykonalne z chwilą
wydania, chyba że ustawa stanowi inaczej lub sąd wydający
postanowienie albo sąd powołany do rozpoznania zażalenia
wstrzyma jego wykonanie.
§
4. Złożenie
wniosku o wydanie postanowienia w postępowaniu wykonawczym nie
wstrzymuje wykonania orzeczenia, którego wniosek dotyczy,
chyba że sąd, w szczególnie uzasadnionych wypadkach,
postanowi inaczej. Postanowienie w przedmiocie wstrzymania wykonania
orzeczenia nie wymaga uzasadnienia.
Art.
10. [Policja i inne organy ścigania]
§
1. Policja
w zakresie postępowania wykonawczego wykonuje polecenia sądu.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio również do
Żandarmerii Wojskowej oraz dowódcy wojskowego, jeżeli
skazany jest żołnierzem, z wyjątkiem żołnierza
pełniącego terytorialną służbę wojskową
dyspozycyjnie.
§
3. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio również do Agencji
Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralnego Biura
Antykorupcyjnego, Straży Granicznej oraz innych organów,
jeżeli postępowanie wykonawcze dotyczy spraw, które
zgodnie z przepisami prawa należą do ich właściwości.
§
4. Organy
i instytucje państwowe, organy samorządu terytorialnego
oraz stowarzyszenia i organizacje społeczne w zakresie swojego
działania udzielają pomocy organom wykonującym
orzeczenia.
Art.
11. [Kierowanie orzeczeń do wykonania]
§
1. Sąd,
kierując orzeczenie do wykonania, przesyła jego odpis lub
wyciąg, ze wzmianką o wykonalności, a w wypadku
orzeczenia prawomocnego - z datą jego uprawomocnienia się,
odpowiedniemu organowi powołanemu do wykonywania orzeczenia.
Kierując do wykonania orzeczenie dotyczące grzywny,
nawiązki na rzecz Skarbu Państwa, świadczenia
pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz
Pomocy Postpenitencjarnej oraz należności sądowych,
sąd przesyła także ostatnio uzyskaną informację,
o której mowa w art.
213 § 1a
Kodeksu postępowania karnego. Sąd przesyła dyrektorowi
zakładu karnego lub aresztu śledczego orzeczenie wraz z
uzasadnieniem, jeżeli zostało sporządzone i nie
zawiera informacji niejawnych o klauzuli tajności "tajne"
lub "ściśle tajne".
§
1a. Jeżeli
pokrzywdzony złożył wniosek, o którym mowa w
art. 168a § 1, sąd, o którym mowa w § 1,
przesyła dyrektorowi zakładu karnego lub aresztu śledczego
ten wniosek oraz dane zawierające imię, nazwisko i adres
pokrzywdzonego. W wypadku, o którym mowa w art. 168a § 6,
sąd przesyła również dane zawierające
imię, nazwisko i adres świadka.
§
2. Sąd
po wydaniu wyroku skazującego przesyła dyrektorowi aresztu
śledczego lub zakładu karnego posiadane w sprawie
informacje dotyczące osoby skazanego, w tym dane o uprzedniej
karalności oraz zastosowanych wobec niego środkach
wychowawczych lub poprawczych, informacje pozwalające na
identyfikację skazanego, w szczególności numer
Automatycznego Systemu Identyfikacji Daktyloskopijnej (AFIS), numer
Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL),
rysopis oraz opis znaków szczególnych i tatuaży, a
także zdjęcie skazanego, odpisy orzeczeń i opinii
lekarskich oraz psychologicznych, w tym stwierdzających u
skazanego uzależnienia od alkoholu, środków
psychotropowych i odurzających, a także informacje
dotyczące popełnienia przestępstwa określonego w
art.
197-203
Kodeksu karnego w związku z zaburzeniami preferencji
seksualnych, a po uprawomocnieniu się wyroku, na wniosek
dyrektora zakładu lub aresztu - również akta sądowe.
§
3. Minister
Sprawiedliwości, w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej,
określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowy
zakres informacji przesyłanych dyrektorowi zakładu karnego
lub aresztu śledczego, o których mowa w § 2, mając
na uwadze konieczność zebrania danych osobopoznawczych
niezbędnych do dokonania prawidłowej klasyfikacji skazanego
dla indywidualnego z nim postępowania zmierzającego do
realizacji celów, jakim ma służyć wykonanie
kary pozbawienia wolności.
§
4. W
razie skazania tymczasowo aresztowanego lub osoby odbywającej
karę pozbawienia wolności sąd przesyła
zawiadomienie o skazaniu wraz z informacjami, o których mowa w
§ 2, dyrektorowi aresztu śledczego lub zakładu
karnego.
§
5. Organ,
o którym mowa w § 1, zawiadamia sąd o przystąpieniu
do wykonania orzeczenia oraz o zakończeniu jego wykonywania.
Art.
12. [Zawiadamianie organów wojskowych]
O
prawomocnych skazaniach osób podlegających obowiązkowi
służby wojskowej lub służby w formacjach obrony
cywilnej na karę pozbawienia wolności bez zawieszenia jej
wykonania, jak również o zmianach dotyczących
wykonywania kary pozbawienia wolności, sąd zawiadamia
również organy właściwe w sprawach powszechnego
obowiązku obrony, na zasadach i w trybie określonych w
odrębnych przepisach.
Art.
12a. [Przekazanie informacji o zaległości do biur
informacji gospodarczej]
§
1. W
wezwaniu do uiszczenia grzywny, również orzeczonej jako
kara zastępcza, nawiązki na rzecz Skarbu Państwa,
kwoty pieniężnej stanowiącej przedmiot przepadku,
kosztów sądowych lub pieniężnej kary
porządkowej na podstawie prawomocnego orzeczenia sądowego
wydanego w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie, należy
też pouczyć o tym, że w razie nieuiszczenia tych
należności w całości w terminie wynikającym
z przepisów niniejszego kodeksu sąd przekaże do biur
informacji gospodarczej, działających na podstawie ustawy
z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji
gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. z 2018 r. poz.
470, z późn. zm.), informację gospodarczą o
powstaniu tej zaległości.
§
2. W
razie nieuiszczenia przez skazanego w całości należności,
o których mowa w § 1, w terminie wynikającym z
przepisów niniejszego kodeksu sąd niezwłocznie
przekazuje informację gospodarczą o powstaniu tej
zaległości do biur informacji gospodarczej, działających
na podstawie ustawy
z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji
gospodarczych i wymianie danych gospodarczych.
§
3. Sąd
wykonuje obowiązki wierzyciela, o których mowa w art.
29
i art.
30
ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji
gospodarczych i wymianie danych gospodarczych.
Art.
12b. [Wyrok łączny]
Organ
wykonujący orzeczenie w razie stwierdzenia, że zachodzą
warunki do wydania wyroku łącznego, niezwłocznie
zawiadamia o tym właściwy sąd.
Art.
12c. [Zasady obliczania czasu trwania kar]
Jeżeli
kara lub inny środek podlegający wykonaniu według
przepisów niniejszego kodeksu są określone w
tygodniach, miesiącach lub latach, przyjmuje się w
postępowaniu wykonawczym, że tydzień liczy się za
dni 7, miesiąc za dni 30, a rok za dni 365.
Art.
12d. [Dzień trwania kary]
Za
dzień trwania kary pozbawienia wolności, zastępczej
kary pozbawienia wolności, kary aresztu wojskowego, kary
aresztu, zastępczej kary aresztu, kary porządkowej oraz
środka przymusu skutkującego pozbawienie wolności
przyjmuje się okres 24 godzin liczony od chwili rzeczywistego
pozbawienia wolności.
Art.
13. [Wątpliwości co do wykonania orzeczenia]
§
1. Organ
wykonujący orzeczenie oraz każdy, kogo orzeczenie
bezpośrednio dotyczy, może zwrócić się do
sądu, który je wydał, o rozstrzygnięcie
wątpliwości co do wykonania orzeczenia lub zarzutów
co do obliczenia kary. Na postanowienie sądu przysługuje
zażalenie.
§
2. (uchylony).
§
3. Na
postanowienie w przedmiocie określonym w § 1 zażalenie
przysługuje również organowi określonemu w art.
2 pkt 5-10 oraz każdemu, kogo orzeczenie bezpośrednio
dotyczy.
Art.
14. [Przeprowadzanie wywiadu środowiskowego]
§
1. W
postępowaniu wykonawczym organ postępowania wykonawczego
może zarządzić zebranie informacji dotyczących
skazanego. Organ określony w art. 2 pkt 1-5 wykonujący
orzeczenie może także zarządzić zebranie
informacji dotyczących skazanego w drodze wywiadu środowiskowego
przeprowadzonego przez kuratora sądowego. W razie uzasadnionych
wątpliwości co do tożsamości skazanego organ
wykonujący orzeczenie może zażądać ustalenia
jego tożsamości przez Policję.
§
2. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, w
porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych
i z Ministrem Obrony Narodowej, inne organy powołane do
przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, uwzględniając
w szczególności jego zakres oraz tryb przeprowadzania.
Art.
15. [Umorzenie i zawieszenie postępowania]
§
1. 1
Sąd
umarza postępowanie wykonawcze w razie przedawnienia wykonania
kary, śmierci skazanego lub innej przyczyny wyłączającej
to postępowanie.
§
2. Jeżeli
zachodzi długotrwała przeszkoda uniemożliwiająca
postępowanie wykonawcze, a w szczególności jeżeli
nie można ująć skazanego albo nie można wykonać
wobec niego orzeczenia z powodu choroby psychicznej lub innej
przewlekłej, ciężkiej choroby, postępowanie
zawiesza się w całości lub w części na czas
trwania przeszkody.
§
2a. Na
postanowienie w przedmiocie umorzenia lub zawieszenia postępowania
wykonawczego przysługuje zażalenie.
§
3. Zawieszenie
postępowania wykonawczego nie wstrzymuje biegu przedawnienia,
chyba że skazany uchyla się od wykonania kary. Okres
wstrzymania biegu przedawnienia nie może przekroczyć 10
lat.
§
4. Wykonywanie
kary pozbawienia wolności, zastępczej kary pozbawienia
wolności, kary aresztu wojskowego, kary aresztu lub zastępczej
kary aresztu, kary porządkowej oraz środka przymusu
skutkującego pozbawienie wolności w tej samej lub innej
sprawie wstrzymuje bieg przedawnienia.
Art.
16.
(uchylony).
Art.
17. [Zawiadomienie sądu opiekuńczego lub właściwego
organu]
§
1. Sąd,
kierując do wykonania orzeczenie o pozbawieniu wolności,
zawiadamia:
1)
sąd opiekuńczy, jeżeli zachodzi potrzeba opieki nad
dziećmi skazanego;
2)
właściwy organ, jeżeli zachodzi potrzeba opieki nad
osobą niedołężną lub chorą, którą
opiekował się skazany, albo potrzeba przedsięwzięcia
niezbędnych czynności do ochrony mienia lub mieszkania
skazanego.
§
2. O
poczynionych wystąpieniach i wydanych zarządzeniach
zawiadamia się skazanego.
Art.
17a. [Kolejność skierowania kar do wykonania]
§
1. W
razie orzeczenia wobec skazanego kary pozbawienia wolności oraz
kary ograniczenia wolności na podstawie art.
37b
lub art.
87 § 2
Kodeksu karnego, karę ograniczenia wolności kieruje się
do wykonania w pierwszej kolejności tylko wówczas, gdy
zachodzą przeszkody prawne do niezwłocznego wykonania kary
pozbawienia wolności.
§
2. W
wypadku ustania przeszkód, o których mowa w § 1,
sąd - niezależnie od tego, czy kara ograniczenia wolności
została już w całości wykonana - zawiesza
postępowanie wykonawcze dotyczące kary ograniczenia
wolności i niezwłocznie kieruje do wykonania karę
pozbawienia wolności.
Oddział
2
Postępowanie
przed sądem
Art.
18. [Postanowienia i zarządzenia]
§
1. W
postępowaniu wykonawczym sąd orzeka postanowieniem.
§
2. W
kwestiach niewymagających postanowienia prezes sądu lub
upoważniony sędzia wydaje zarządzenia.
§
3. W
kwestiach niewymagających postanowienia sądu
penitencjarnego zarządzenia wydaje sędzia penitencjarny.
Art.
18a. [Uprawnienia referendarzy sądowych]
W
postępowaniu wykonawczym czynności zastrzeżone dla
sądu lub sędziego mogą być wykonywane przez
referendarza sądowego, z wyłączeniem:
1)
spraw zastrzeżonych dla sądu penitencjarnego oraz sędziego
penitencjarnego;
2)
spraw dotyczących wykonania kary pozbawienia wolności;
3)
zarządzania wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności;
4)
rozstrzygania wątpliwości co do wykonania orzeczenia sądu
lub zarzutów co do obliczenia kary;
5)
spraw, o których mowa w rozdziałach VI i XV-XX;
6)
wydawania postanowień w sprawach, o których mowa w
rozdziałach XII i XIII.
Art.
19. [Orzekanie sądu na wniosek lub z urzędu]
§
1. Sąd
orzeka na wniosek prokuratora, skazanego albo jego obrońcy oraz
z urzędu, a jeżeli ustawa tak stanowi - na wniosek innych
osób.
§
2. Wniosek
lub skargę można zgłosić na piśmie lub
ustnie. W wypadku ustnego zgłoszenia spisuje się protokół.
§
3. Składający
wniosek, o którym mowa w § 1, jest obowiązany do
uzasadnienia zawartych w nim żądań w stopniu
umożliwiającym jego rozpoznanie, w szczególności
do dołączenia odpowiednich dokumentów. W przypadku
niewykonania tego obowiązku można pozostawić wniosek
bez rozpoznania.
§
4. Wniosek
lub skargę rozpoznaje się w terminie 21 dni od daty wpływu
do sądu, chyba że ustawa przewiduje rozpoznanie wniosku na
posiedzeniu, w którym uprawnione osoby mogą wziąć
udział.
Art.
20. [Skład sądu. Zażalenia na postanowienia
sądu]
§
1. W
postępowaniu wykonawczym sąd orzeka jednoosobowo.
§
2. Zażalenie
wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone
postanowienie; zostaje ono przekazane bezzwłocznie zarządzeniem
wraz z aktami sprawy do sądu wyższej instancji, chyba że
sąd orzekający w tym samym składzie przychyli się
do zażalenia.
§
3. Sąd
wyższej instancji rozpoznaje zażalenie jednoosobowo.
§
4. Sąd
wyższej instancji rozpoznaje zażalenie w terminie 21 dni od
daty jego przekazania przez sąd pierwszej instancji, chyba że
ustawa przewiduje rozpoznanie zażalenia na posiedzeniu, w którym
uprawnione osoby mogą wziąć udział.
Art.
20a. [Zażalenie na postanowienie referendarza sądowego]
§
1. Zażalenie
na postanowienie referendarza sądowego rozpoznaje sąd, w
którym wydano zaskarżone postanowienie.
§
2. Wniesienie
zażalenia na postanowienie referendarza sądowego wstrzymuje
jego wykonanie.
§
3. Przepisy
dotyczące zażaleń na postanowienia referendarza
sądowego stosuje się odpowiednio do zażaleń na
zarządzenia referendarza sądowego.
Art.
21. [Prokurator jako strona przed sądem]
W
postępowaniu przed sądem prokurator jest stroną; w
szczególności może składać wnioski, a w
wypadkach wskazanych w ustawie wnosić zażalenia na
postanowienia wydane w postępowaniu wykonawczym.
Art.
22. [Zawiadomienie o terminie i celu posiedzenia]
§
1. 2
Prokurator,
skazany oraz jego obrońca, sądowy kurator zawodowy,
pokrzywdzony, a także inne osoby, o których mowa w art.
19 § 1, mają prawo wziąć udział w
posiedzeniu, gdy ustawa tak stanowi. W posiedzeniu sądu wyższej
instancji mają prawo wziąć udział osoby, którym
przysługuje prawo do udziału w posiedzeniu sądu
pierwszej instancji.
§
1a. Niestawiennictwo
osób, o których mowa w § 1, należycie
zawiadomionych o terminie i celu posiedzenia, nie wstrzymuje
rozpoznania sprawy, z wyjątkiem obrońcy w wypadkach
określonych w art. 8 § 2, chyba że sąd orzeka na
korzyść lub zgodnie z wnioskiem skazanego.
§
2. Sąd
może dopuścić do udziału w posiedzeniu również
inne osoby niż wymienione w § 1, jeżeli ich udział
może mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia.
§
3. Udział
sądowego kuratora zawodowego w posiedzeniu jest obowiązkowy,
jeżeli ustawa tak stanowi lub sąd uzna to za konieczne.
Art.
23. [Sprowadzenie skazanego na posiedzenie]
§
1. Sąd
może zarządzić sprowadzenie skazanego na posiedzenie
sądu.
§
2. Sąd
może zlecić przesłuchanie skazanego sądowi
wezwanemu, w którego okręgu skazany przebywa.
§
3. Jeżeli
postępowanie sądowe dotyczy skazanego pozbawionego
wolności, posiedzenie może odbyć się w zakładzie,
w którym on przebywa.
Art.
24. [Zmiana lub uchylenie postanowienia z powodu nowych
okoliczności]
§
1. Jeżeli
ujawnią się nowe lub poprzednio nieznane okoliczności
istotne dla rozstrzygnięcia, sąd może w każdym
czasie zmienić lub uchylić poprzednie postanowienie.
§
2. Niedopuszczalna
jest zmiana lub uchylenie postanowienia, przewidzianego w § 1,
na niekorzyść skazanego po upływie 6 miesięcy od
dnia uprawomocnienia się postanowienia.
§
3. Na
postanowienie wydane na podstawie § 1 przysługuje zażalenie
tylko wtedy, gdy przysługiwało również na
postanowienie podlegające zmianie lub uchyleniu.
Oddział
3
Postępowanie
egzekucyjne
Art.
25. [Egzekucja roszczeń cywilnych, grzywny i innych
należności pieniężnych]
§
1. Egzekucję
zasądzonych roszczeń cywilnych, orzeczonej grzywny,
świadczenia pieniężnego oraz należności
sądowych prowadzi się według przepisów Kodeksu
postępowania cywilnego, jeżeli niniejsza ustawa nie stanowi
inaczej.
§
2. (uchylony).
§
3. W
pierwszej kolejności podlegają zaspokojeniu zasądzone
roszczenia cywilne mające na celu naprawienie szkody lub
zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, a następnie
należności sądowe.
Art.
26. [Odpowiednie stosowanie przepisów k.p.c.]
Do
tytułów egzekucyjnych mają zastosowanie przepisy
art.
776-795
Kodeksu postępowania cywilnego.
Art.
27. [Egzekucja przepadku oraz nawiązki]
Egzekucję
przepadku oraz nawiązki na rzecz Skarbu Państwa prowadzi
naczelnik urzędu skarbowego według przepisów
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jeżeli
niniejsza ustawa nie stanowi inaczej.
Art.
27a. [Stosowanie przepisów k.p.c. i ustawy o
postępowaniu egzekucyjnym w administracji]
§
1. Do
wykonania postanowień o zabezpieczeniu grzywny, świadczenia
pieniężnego, środka kompensacyjnego oraz kosztów
sądowych mają zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania
cywilnego, jeżeli niniejsza ustawa nie stanowi inaczej.
§
2. Do
wykonania postanowień o zabezpieczeniu przepadku mają
zastosowanie przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w
administracji, jeżeli niniejsza ustawa nie stanowi inaczej.
Art.
28. [Egzekucja wobec małżonka pozostającego we
wspólności majątkowej]
§
1. Orzeczone
w stosunku do jednego z małżonków, pozostających
we wspólności majątkowej, kary grzywny, nawiązki
i należności sądowe podlegają zaspokojeniu z
odrębnego majątku skazanego oraz z wynagrodzenia za pracę
lub za inne usługi świadczone przez niego osobiście,
jak również z praw twórcy wynalazku, wzoru
użytkowego oraz projektu racjonalizatorskiego. Jeżeli
zaspokojenie z tych źródeł okaże się
niemożliwe, egzekucja może być prowadzona z majątku
wspólnego. Niemożność zaspokojenia z majątku
odrębnego skazanego stwierdza się w protokole.
§
2. Egzekucja
z majątku wspólnego jest niedopuszczalna w razie skazania
za przestępstwo, którym pokrzywdzony jest małżonek
skazanego albo osoby, w stosunku do których małżonek
ten obciążony jest obowiązkiem alimentacyjnym.
§
3. W
razie skierowania egzekucji do majątku wspólnego,
małżonek skazanego może żądać
ograniczenia lub wyłączenia w całości
zaspokojenia należności, wymienionych w § 1, z majątku
wspólnego lub niektórych jego składników,
jeżeli skazany nie przyczynił się lub przyczynił
się w stopniu nieznacznym do powstania tego majątku albo do
nabycia określonych jego składników lub jeżeli
zaspokojenie z majątku wspólnego tych należności
jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Art.
29. [Skutki orzeczenia przepadku wobec małżonka]
§
1. Z
chwilą prawomocnego orzeczenia przepadku wobec jednego z
małżonków pozostających we wspólności
majątkowej, przedmioty majątkowe, których dotyczy
przepadek lub które podlegają egzekucji przepadku
równowartości przedmiotów lub korzyści, tracą
z mocy prawa charakter składników majątku wspólnego.
Od tej chwili stosuje się do nich odpowiednio przepisy o
współwłasności w częściach
ułamkowych, przy czym udział Skarbu Państwa stanowi
część orzeczona przepadkiem. Małżonek
skazanego może wystąpić odpowiednio z żądaniem
określonym w art. 28 § 3.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio w wypadku orzeczenia przepadku
przedmiotów objętych innym rodzajem współwłasności
łącznej.
Art.
29a. [Egzekucja przepadku przestępnej korzyści
majątkowej]
§
1. Przy
egzekucji przepadku korzyści majątkowej uzyskanej z
popełnienia przestępstwa lub jej równowartości
domniemywa się, że rzeczy oraz prawa majątkowe, które
są we władaniu skazanego po orzeczeniu przepadku, należały
do niego już w chwili wydania orzeczenia.
§
2. Osoba
fizyczna, w stosunku do której działa domniemanie
ustanowione w art.
45 § 3
Kodeksu karnego lub w art.
33 § 4
Kodeksu karnego skarbowego, może wnosić o wyłączenie
z jego zakresu przedmiotów majątkowych, których
łączna wartość według oszacowania organu
egzekucyjnego nie przekracza przeciętnego sześciomiesięcznego
dochodu tej osoby; wniosek o wyłączenie zgłasza się
do tego organu.
§
3. W
razie nieuwzględnienia wniosku, o którym mowa w § 2,
osoba zainteresowana może w drodze powództwa żądać
wyłączenia przedmiotów z zakresu domniemania i
zwolnienia ich od egzekucji lub dokonanego zabezpieczenia.
Art.
29b. [Powództwo na podstawie art. 293 § 7 k.p.k.
lub art. 33 § 4 k.k.s.]
§
1. Pozew
przeciwko Skarbowi Państwa, o którym mowa w art.
293 § 7
Kodeksu postępowania karnego, lub w art.
33 § 4
Kodeksu karnego skarbowego, jest tymczasowo wolny od opłat
sądowych, a w razie oddalenia powództwa powód jest
obowiązany uiścić opłaty na zasadach ogólnych.
§
2. Jeżeli
w celu obalenia domniemania powód powołuje się na
nabycie odpłatne, powinien wskazać źródło
nabycia i udowodnić pochodzenie potrzebnych do nabycia środków.
§
3. Sprzedaż
ruchomości lub nieruchomości nie może nastąpić
przed prawomocnym rozstrzygnięciem sprawy.
Art.
30. [Podmioty reprezentujące Skarb Państwa]
W
sprawach wytoczonych przeciwko Skarbowi Państwa reprezentuje go
prezes sądu okręgowego lub naczelnik urzędu skarbowego
w sprawach, w których wykonał wyrok w zakresie
orzeczonego nim przepadku.
Art.
31. [Powództwo w imieniu Skarbu Państwa]
W
razie dokonania przez dłużnika Skarbu Państwa
czynności prawnej z pokrzywdzeniem wierzyciela, z powództwem
występuje prezes sądu okręgowego lub naczelnik urzędu
skarbowego w sprawach, w których wykonuje orzeczenie.
Rozdział
V
Nadzór
penitencjarny
Art.
32. [Nadzór penitencjarny]
Nadzór
nad legalnością i prawidłowością wykonywania
kary pozbawienia wolności, zastępczej kary pozbawienia
wolności, kary aresztu wojskowego, kary aresztu lub zastępczej
kary aresztu, kary porządkowej, tymczasowego aresztowania,
zatrzymania, środka przymusu skutkującego pozbawienie
wolności oraz środka zabezpieczającego związanego
z umieszczeniem w zakładzie psychiatrycznym sprawuje sędzia
penitencjarny.
Art.
33. [Obowiązki sędziego penitencjarnego]
§
1. Sędzia
penitencjarny wizytuje zakłady karne, areszty śledcze oraz
inne miejsca, w których przebywają osoby pozbawione
wolności. Ma on prawo wstępu w każdym czasie, bez
ograniczeń, do tych zakładów, aresztów i
miejsc oraz poruszania się po ich terenie, przeglądania
dokumentów i żądania wyjaśnień od
administracji tych jednostek.
§
2. Sędzia
penitencjarny ma prawo przeprowadzania podczas nieobecności
innych osób rozmów z osobami pozbawionymi wolności
oraz badania ich wniosków, skarg i próśb.
Art.
34. [Uchylanie decyzji innych organów]
§
1. Sędzia
penitencjarny uchyla sprzeczną z prawem decyzję organu
wymienionego w art. 2 pkt 5 i 6, o ile dotyczy ona osoby pozbawionej
wolności.
§
2. Na
decyzję sędziego skazanemu i organom określonym w §
1 przysługuje skarga do sądu penitencjarnego, w którego
okręgu wydano decyzję.
§
3. Przepisy
art. 7 § 3-5 stosuje się odpowiednio.
§
4. W
wypadku stwierdzenia niezgodnego z prawem pozbawienia wolności,
sędzia penitencjarny niezwłocznie zawiadamia o tym organ,
do którego dyspozycji osoba pozbawiona wolności
pozostaje, a w wypadku odbywania przez nią kary lub wykonywania
wobec niej środka, o którym mowa w art. 32 - organ, który
skierował orzeczenie do wykonania, a w razie potrzeby zarządza
zwolnienie takiej osoby.
Art.
35. [Wnioski sędziego penitencjarnego]
§
1. Jeżeli
zdaniem sędziego penitencjarnego zachodzi potrzeba wydania
decyzji nienależącej do jego właściwości, a
w szczególności decyzji o charakterze administracyjnym,
przekazuje on swoje spostrzeżenia wraz z odpowiednimi wnioskami
właściwemu organowi.
§
2. Organ
wymieniony w § 1 zawiadamia sędziego penitencjarnego, w
terminie 14 dni albo w innym wyznaczonym przez sędziego
terminie, o zajętym stanowisku. Jeżeli sędzia
penitencjarny uzna to stanowisko za niezadowalające, przedstawia
sprawę organowi nadrzędnemu nad organem wymienionym w §
1; organ nadrzędny zawiadamia sędziego o sposobie
załatwienia sprawy.
§
3. W
wypadku powtarzania się rażących uchybień w
funkcjonowaniu zakładu karnego, aresztu śledczego lub
innego miejsca, w którym przebywają osoby pozbawione
wolności, albo gdy istniejące w nim warunki nie zapewniają
poszanowania praw osób tam przebywających, sędzia
penitencjarny występuje do właściwego organu
nadrzędnego z wnioskiem o usunięcie w określonym
terminie istniejących uchybień. Jeżeli w wymienionym
terminie uchybienia te nie zostały usunięte, sędzia
penitencjarny występuje z wnioskiem do właściwego
ministra o zawieszenie działalności bądź
likwidację w całości lub w części
określonego zakładu, aresztu lub miejsca.
Art.
36. [Przepisy wykonawcze]
Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
sposób, zakres i tryb sprawowania nadzoru penitencjarnego,
uwzględniając w szczególności legalność
i prawidłowość wykonywania kary pozbawienia wolności,
sposób eliminowania stwierdzonych uchybień oraz sposoby
dokumentowania i przeprowadzania tego nadzoru, a także rodzaj i
typ zakładu karnego.
Rozdział
VI
Zatarcie
skazania
Art.
37. [Orzekanie o zatarciu skazania]
§
1. W
przedmiocie zatarcia skazania orzeka sąd, chyba że zatarcie
nastąpiło z mocy prawa.
§
2. Jeżeli
w pierwszej instancji wyroki wydało kilka sądów,
właściwy jest sąd, który jako ostatni wydał
wyrok skazujący. Jeżeli orzekały sądy różnego
rzędu, właściwy jest sąd wyższego rzędu.
§
3. Wniosek
skazanego o zatarcie skazania, złożony przed upływem
roku od wydania postanowienia odmawiającego zatarcia, można
pozostawić bez rozpoznania.
§
4. Na
postanowienie w przedmiocie zatarcia skazania przysługuje
zażalenie.
Rozdział
VII
Uczestnictwo
społeczeństwa w wykonywaniu orzeczeń, pomoc w
społecznej readaptacji skazanych oraz Fundusz Pomocy
Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej
Art.
38. [Podmioty uczestniczące w wykonywaniu orzeczenia]
§
1. W
wykonywaniu kar, środków karnych, kompensacyjnych,
zabezpieczających i zapobiegawczych, w szczególności
związanych z pozbawieniem wolności, oraz przepadku mogą
współdziałać stowarzyszenia, fundacje,
organizacje oraz instytucje, których celem działania jest
realizacja zadań określonych w niniejszym rozdziale, jak
również kościoły i inne związki wyznaniowe
oraz osoby godne zaufania.
§
1a. W
zakresie zapobiegania przestępczości i readaptacji
społecznej podmioty, o których mowa w § 1, podejmują
działania w celu zwiększenia efektywności działania
organów państwowych oraz wzmacniania praworządnego
działania tych organów.
§
2. Podmioty,
o których mowa w § 1, mogą w porozumieniu z
dyrektorem zakładu karnego lub aresztu śledczego
uczestniczyć w prowadzeniu działalności
resocjalizacyjnej, społecznej, kulturalnej, oświatowej,
sportowej i religijnej w tych zakładach lub aresztach.
Art.
39. [Podmioty świadczące pomoc skazanym]
§
1. Przedstawiciele
podmiotów, o których mowa w art. 38 § 1, mogą
uczestniczyć w radach oraz innych organach kolegialnych -
powoływanych przez Prezesa Rady Ministrów, Ministra
Sprawiedliwości lub podległe mu organy albo wojewodów
- których zadaniem jest świadczenie pomocy skazanym i ich
rodzinom albo koordynowanie współdziałania
społeczeństwa z zakładami karnymi i aresztami
śledczymi. Przedstawiciele ci oraz osoby godne zaufania mogą
też uczestniczyć w społecznej kontroli nad
wykonywaniem kar, środków karnych, kompensacyjnych,
zabezpieczających i zapobiegawczych oraz przepadku.
§
2. Prezes
Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia,
zakres, formy i tryb współdziałania oraz wymogi,
jakie muszą spełniać przedstawiciele podmiotów,
o których mowa w art. 38 § 1, w wykonywaniu kar, środków
karnych, kompensacyjnych, zabezpieczających, zapobiegawczych
oraz przepadku, a także społecznej kontroli, o której
mowa w § 1, uwzględniając cele, jakim powinno służyć
współdziałanie tych podmiotów w readaptacji
społecznej i zapobieganiu przestępczości.
Art.
40. [Rada Główna do Spraw Społecznej
Readaptacji i Pomocy Skazanym]
§
1. W
celu koordynowania współdziałania organów
państwowych i przedstawicieli społeczeństwa w
zapobieganiu przestępczości i wykonywaniu orzeczeń
oraz w celu świadczenia pomocy w readaptacji społecznej, a
także wykonywania kontroli społecznej i dokonywania oceny
polityki penitencjarnej, Prezes Rady Ministrów powołuje
Radę Główną do Spraw Społecznej
Readaptacji i Pomocy Skazanym, zwaną dalej "Radą
Główną".
§
2. W
skład Rady Głównej wchodzą przedstawiciele
wymiaru sprawiedliwości, Ministra Sprawiedliwości, Ministra
Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw
zabezpieczenia społecznego, ministra właściwego do
spraw zdrowia, ministra właściwego do spraw oświaty i
wychowania, ministra właściwego do spraw wewnętrznych
oraz Policji i Służby Więziennej. W skład Rady
Głównej mogą też wchodzić przedstawiciele
stowarzyszeń, fundacji, organizacji i instytucji, o których
mowa w art. 38 § 1, kościołów i innych związków
wyznaniowych, a także związków zawodowych i
samorządu zawodowego, przedstawiciele nauki oraz osoby godne
zaufania, mogące przyczynić się do realizacji celów
wymienionych w § 1.
§
3. Stosownie
do potrzeb, wojewoda może powołać terenowe rady do
spraw społecznej readaptacji i pomocy skazanym, zwane dalej
"radami terenowymi". Do składu rady terenowej zaprasza
się również przedstawicieli organów
odpowiedniego szczebla, o których mowa w § 2, a także
organów samorządu terytorialnego. Do uczestniczenia w
pracach rady terenowej można zaprosić również
przedstawicieli innych podmiotów, o których mowa w §
2. Rady terenowe wykonują zadania określone w § 1.
§
4. Prezes
Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia,
szczegółowe zasady i tryb powoływania oraz działania
Rady Głównej i rad terenowych.
Art.
41. [Cele i zakres pomocy postpenitencjarnej]
§
1. W
celu ułatwienia społecznej readaptacji, a w szczególności
przeciwdziałania powrotowi do przestępstwa, powinno
udzielać się skazanym oraz ich rodzinom niezbędnej
pomocy, zwłaszcza materialnej, medycznej, w znalezieniu pracy i
zakwaterowaniu, a także porad prawnych.
§
2. Pomocy,
o której mowa w § 1, udzielają właściwe
organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego
oraz kuratorzy sądowi; pomocy tej mogą również
udzielać podmioty, o których mowa w art. 38 § 1.
Art.
42. [Ustanowienie przedstawiciela skazanego]
§
1. Skazany
może ustanowić, na piśmie, jako swojego
przedstawiciela osobę godną zaufania, za jej zgodą,
zwłaszcza spośród przedstawicieli stowarzyszeń,
fundacji, organizacji oraz instytucji, o których mowa w art.
38 § 1.
§
2. Przedstawiciel
skazanego, o którym mowa w § 1, może działać
wyłącznie w interesie skazanego i w tym celu składać
w jego imieniu wnioski, skargi i prośby do właściwych
organów oraz instytucji, stowarzyszeń, fundacji,
organizacji, kościołów i innych związków
wyznaniowych.
§
3. Prezes
sądu, upoważniony sędzia, a w toku posiedzenia sąd,
może na wniosek skazanego dopuścić do udziału w
postępowaniu przed sądem przedstawiciela skazanego, o
którym mowa w § 1.
Art.
43. [Zadania i cele Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy
Postpenitencjarnej]
§
1. Tworzy
się Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej,
zwany dalej "Funduszem".
§
1a. Fundusz
może posługiwać się skrótem nazwy w
brzmieniu "Fundusz Sprawiedliwości".
§
2. Fundusz
jest państwowym funduszem celowym ukierunkowanym na pomoc
pokrzywdzonym i świadkom, przeciwdziałanie przestępczości
oraz pomoc postpenitencjarną, którego dysponentem jest
Minister Sprawiedliwości, zwany dalej "dysponentem
Funduszu".
§
3. Sąd,
który wydał orzeczenie w I instancji, prowadzi
wyodrębnioną, szczegółową ewidencję
księgową nawiązek i świadczeń pieniężnych
zasądzonych na rzecz Funduszu.
§
4. Sąd,
o którym mowa w § 3, wzywa osobę zobowiązaną
do uiszczenia nawiązki albo świadczenia pieniężnego,
do ich uiszczenia w terminie 30 dni.
§
5. Postępowanie
egzekucyjne dotyczące nawiązek i świadczeń
pieniężnych zasądzonych na rzecz Funduszu wszczyna
komornik na wniosek sądu, o którym mowa w § 3,
według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. W
tym celu sąd z urzędu nadaje tytułowi egzekucyjnemu
klauzulę wykonalności.
§
6. Zaliczka
na koszty egzekucji jest finansowana ze środków Funduszu.
§
7. Przychodami
Funduszu są środki pieniężne pochodzące z:
1)
orzeczonych przez sądy nawiązek oraz świadczeń
pieniężnych;
2)
potrąceń w wysokości 7% wynagrodzenia przysługującego
za pracę skazanych zatrudnionych w formach określonych w
art. 121 § 2;
3)
wykonania kar dyscyplinarnych, o których mowa w art. 143 §
1 pkt 7;
4)
spadków, zapisów i darowizn;
5)
dotacji, zbiórek i innych źródeł.
§
8. Środki
Funduszu są przeznaczane na:
1)
pomoc osobom pokrzywdzonym przestępstwem oraz osobom im
najbliższym, zwłaszcza pomoc medyczną, psychologiczną,
rehabilitacyjną, prawną oraz materialną, udzielaną
przez jednostki niezaliczane do sektora finansów publicznych i
niedziałające w celu osiągnięcia zysku, w tym
stowarzyszenia, fundacje, organizacje i instytucje;
1a)
pomoc, o której mowa w pkt 1, udzielaną przez jednostki
zaliczane do sektora finansów publicznych;
1b)
szkolenia dla organów prowadzących postępowania
karne i ich pracowników podnoszące kompetencje w zakresie
postępowania z osobami pokrzywdzonymi przestępstwem i
świadkami oraz propagowania alternatywnych metod rozwiązywania
konfliktów, w szczególności mediacji w sprawach
rodzinnych, nieletnich i karnych;
1c)
realizację przez jednostki sektora finansów publicznych
zadań ustawowych związanych z ochroną interesów
osób pokrzywdzonych przestępstwem i świadków,
a także wykrywaniem i zapobieganiem przestępczości
oraz likwidacją skutków pokrzywdzenia przestępstwem;
1d)
finansowanie alternatywnych metod rozwiązywania konfliktów,
w szczególności mediacji w sprawach rodzinnych,
nieletnich i karnych;
1e)
edukację z zakresu przeciwdziałania przemocy i
przestępczości w szczególności funkcjonariuszy
Policji i pracowników jednostek oświatowych oraz ochrony
zdrowia;
2)
pomoc postpenitencjarną osobom pozbawionym wolności,
zwalnianym z zakładów karnych i aresztów śledczych
oraz osobom im najbliższym, udzielaną przez zawodowych
kuratorów sądowych oraz Służbę Więzienną;
2a)
pomoc psychologiczną świadkom i osobom im najbliższym;
3)
pomoc postpenitencjarną osobom, o których mowa w pkt 2,
udzielaną przez podmioty wymienione w art. 38 § 1, z
wyłączeniem osób godnych zaufania;
4)
działalność podejmowaną lub powierzoną przez
dysponenta Funduszu, mającą na celu wsparcie i rozwój
systemu pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem i świadkom
oraz pomocy postpenitencjarnej, a także przeciwdziałanie
przyczynom przestępczości, w szczególności na:
a)
promowanie i wspieranie inicjatyw i przedsięwzięć
służących poprawie sytuacji osób pokrzywdzonych
przestępstwem oraz skutecznej readaptacji skazanych,
b)
podejmowanie przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i
informacyjnym, w tym dotyczących przyczyn i uwarunkowań
przestępczości oraz jej zapobiegania,
c)
pokrywanie kosztów związanych z organizowaniem i
prowadzeniem kształcenia, studiów podyplomowych, kursów
dokształcających i szkoleń,
d)
podejmowanie, organizowanie i zlecanie badań naukowych i prac
rozwojowych oraz współpracy z innymi jednostkami w tym
zakresie, dotyczących sytuacji oraz potrzeb osób
pokrzywdzonych przestępstwem, świadków oraz osób
skazanych, a także przyczyn i uwarunkowań przestępczości
oraz jej zapobiegania,
e)
promowanie systemu pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem i
świadkom oraz pomocy postpenitencjarnej,
f)
upowszechnianie wiedzy na temat praw osób pokrzywdzonych
przestępstwem oraz alternatywnych metod rozwiązywania
konfliktów, w szczególności mediacji w sprawach
rodzinnych, nieletnich i karnych,
g)
działania wspierające rodziny zagrożone
dysfunkcyjnością, w szczególności w zakresie
profilaktyki i terapii uzależnień oraz współuzależnień
i rozwiązywania konfliktów w rodzinie.
§
9. Powierzenie
realizacji zadań, o których mowa w § 8 pkt 1, 1b, 1d
i 2a-4, jednostkom niezaliczanym do sektora finansów
publicznych odbywa się w trybie otwartego konkursu ofert.
§
9a. Do
realizacji pomocy prawnej i psychologicznej osobom pokrzywdzonym
przestępstwem oraz pomocy psychologicznej świadkom na
terenie sądu, jednostki organizacyjnej prokuratury lub jednostki
organizacyjnej Policji wymagana jest zgoda prezesa sądu,
kierownika jednostki organizacyjnej prokuratury bądź
komendanta jednostki organizacyjnej Policji. Podmiot przystępujący
do otwartego konkursu ofert dołącza do oferty dokument
potwierdzający tę zgodę.
§
10. Dysponent
Funduszu, udzielając dotacji celowej, zwanej dalej "dotacją",
na realizację w trybie otwartego konkursu ofert zadań, o
których mowa w § 8 pkt 1, 1b, 1d i 2a-4, zawiera z
jednostką niezaliczaną do sektora finansów
publicznych umowę o treści ustalonej przez dysponenta
Funduszu.
§
11. Jednostki
niezaliczane do sektora finansów publicznych, z którymi
została zawarta umowa, są obowiązane do prowadzenia
wyodrębnionej ewidencji księgowej otrzymanych środków
i dokonywanych z tych środków wydatków oraz
posiadania odrębnego rachunku bankowego przeznaczonego tylko do
obsługi tych środków.
§
11a. Podmiot,
który otrzymał dotację w celu świadczenia
pomocy psychologicznej osobom pokrzywdzonym przestępstwem lub
świadkom, jest obowiązany udzielić pomocy
psychologicznej na wezwanie organu prowadzącego czynności
operacyjno-rozpoznawcze albo sprawdzające lub postępowanie
przygotowawcze albo sądu w terminie 14 dni od wezwania, chyba że
określone w umowie środki przeznaczone na pomoc
psychologiczną zostały wykorzystane lub pokrzywdzony lub
świadek nie kwalifikuje się do udzielenia takiej pomocy.
§
12. Podmioty,
które otrzymały dotacje z Funduszu, są obowiązane
do sporządzania i przekazywania dysponentowi Funduszu
kwartalnych informacji dotyczących wykorzystania tych środków
oraz do sporządzania i przekazania rozliczenia dotacji w
zakresie rzeczowym i finansowym, w terminie 15 dni od dnia
zakończenia realizacji zadania.
§
13. Pomocy
z Funduszu nie przyznaje się w takim zakresie, w jakim została
ona udzielona z innych źródeł.
§
14. Dysponent
Funduszu kontroluje prawidłowość wydatkowania dotacji
otrzymanych z Funduszu pod względem racjonalności i
legalności ich wydatkowania, w tym zgodność danych
zawartych w informacjach, o których mowa w § 12, ze
stanem faktycznym.
§
15. W
przypadku wykorzystania dotacji niezgodnie z przeznaczeniem lub
pobranych nienależnie lub w nadmiernej wysokości stosuje
się odpowiednio przepisy ustawy
z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r.
poz. 2077, z późn. zm.) dotyczące dotacji
udzielonych z budżetu państwa.
§
15a. Podmioty
które wykorzystały niezgodnie z przeznaczeniem nie więcej
niż 10% przyznanych środków w ramach dotacji nie
mogą brać udziału w otwartym konkursie ofert do dnia
zwrotu środków wraz z odsetkami.
§
15b. Podmioty
które wykorzystały niezgodnie z przeznaczeniem co
najmniej 10% przyznanych im środków w ramach dotacji nie
mogą brać udziału w otwartym konkursie ofert do dnia
zwrotu środków wraz z odsetkami i przez następne 12
miesięcy od tego dnia.
§
16. Osoba,
która wykorzystała udzieloną pomoc niezgodnie z jej
przeznaczeniem, jest obowiązana do zwrotu równowartości
uzyskanych świadczeń.
§
17. W
wypadku ustalenia, że osoba, której udzielono pomocy,
wykorzystała ją niezgodnie z przeznaczeniem, podmiot, który
udzielił pomocy, jest obowiązany do wezwania tej osoby do
zwrotu równowartości uzyskanych świadczeń w
terminie 30 dni od dnia wezwania jej do zwrotu.
§
18. Osoba,
która wykorzystała udzieloną pomoc niezgodnie z jej
przeznaczeniem i pomimo wezwania nie zwróciła jej
równowartości, traci prawo do dalszej pomocy, chyba że
zachodzą wyjątkowe okoliczności uzasadniające
udzielenie jej takiej pomocy.
§
18a. Koszty
obsługi Funduszu są pokrywane ze środków tego
Funduszu.
§
19. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia:
1)
tryb udzielania pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem,
świadkom oraz osobom im najbliższym,
2)
tryb udzielania pomocy osobom pozbawionym wolności, zwalnianym z
zakładów karnych i aresztów śledczych oraz
osobom im najbliższym,
3)
warunki i tryb udzielania dotacji z Funduszu podmiotom, w tym w
szczególności tryb przeprowadzania konkursu ofert,
kryteria oceny oferty i tryb zawierania umów na realizację
powierzonych zadań,
3a)
warunki finansowania wydatków, o których mowa w §
8 pkt 1a-1e, 2a i 4, tryb składania wniosków oraz
przekazywania środków,
4)
szczegółowe zadania, na które przeznaczane są
środki Funduszu,
5)
sposób wykorzystywania i rozliczania środków
Funduszu, w tym wzór i terminy składania przez podmioty
kwartalnych informacji,
6)
szczegółowe zasady gospodarki finansowej Funduszu
-
uwzględniając potrzebę prowadzenia odrębnej
gospodarki finansowej w zakresie realizacji zadań dotyczących
pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem oraz pomocy
postpenitencjarnej, a także potrzebę skutecznego i
racjonalnego wykorzystania środków Funduszu oraz
osiągnięcia celów, dla których Fundusz został
utworzony.
Rozdział
VIIa
System
dozoru elektronicznego
Oddział
1
Przepisy
ogólne
Art.
43a. [Definicje]
§
1. Kary,
środki karne i środki zabezpieczające, których
wykonanie łączy się z zastosowaniem dozoru
elektronicznego, wykonuje się według przepisów
niniejszego rozdziału.
§
2. Ilekroć
w przepisach niniejszego rozdziału mowa jest o:
1)
karze - przepisy te stosuje się również do środków
karnych i zabezpieczających,
2)
skazanym - przepisy te stosuje się również do
sprawcy, wobec którego orzeczono środek zabezpieczający
połączony z dozorem elektronicznym
-
z wyłączeniem przepisów dotyczących wyłącznie
dozoru stacjonarnego.
Art.
43b. [System dozoru elektronicznego]
§
1. Dozór
elektroniczny jest to kontrola zachowania skazanego przy użyciu
środków technicznych.
§
2. System
dozoru elektronicznego jest to ogół metod postępowania
i środków technicznych służących do
wykonywania dozoru elektronicznego.
§
3. W
systemie dozoru elektronicznego można kontrolować:
1)
przebywanie przez skazanego w określonych dniach tygodnia i
godzinach we wskazanym przez sąd miejscu (dozór
stacjonarny);
2)
bieżące miejsce pobytu skazanego, niezależnie od tego,
gdzie skazany przebywa (dozór mobilny);
3)
zachowywanie przez skazanego określonej minimalnej odległości
od osoby wskazanej przez sąd (dozór zbliżeniowy).
Art.
43c. [Dozór stacjonarny, zbliżeniowy, mobilny]
§
1. Karę
pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego wykonuje
się jako dozór stacjonarny. Środki karne i
zabezpieczające w systemie dozoru elektronicznego wykonuje się
jako dozór zbliżeniowy lub mobilny.
§
2. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
sposób oraz szczegółowe warunki wykonywania kar,
środków karnych i środków zabezpieczających
w systemie dozoru elektronicznego, w tym zakres niezbędnej
dokumentacji, mając na uwadze konieczność zapewnienia
kontroli i oceny zachowania osób, wobec których
orzeczono te kary, środki karne lub środki zabezpieczające.
Art.
43d. [Nadzór nad wykonywaniem kar z zastosowaniem dozoru
elektronicznego]
§
1. Nadzór
nad wykonywaniem kar z zastosowaniem dozoru elektronicznego oraz
orzekanie w sprawach dotyczących wykonania tych kar należą
do sądu, o którym mowa w art. 43e.
§
2. Nadzór,
o którym mowa w § 1, obejmuje kontrolę i ocenę:
1)
legalności i prawidłowości wykonywania orzeczonej
kary;
2)
prawidłowości obliczania okresów wykonywania
orzeczonej kary w systemie dozoru elektronicznego;
3)
wykonywania zadań probacyjnych i działalności
wychowawczej sądowego kuratora zawodowego oraz przebiegu procesu
resocjalizacji skazanego;
4)
działalności upoważnionego podmiotu dozorującego
w zakresie wykonywania obowiązków przez skazanego;
5)
kolejności wykonywania orzeczeń, jak również
prawidłowości zawiadamiania o wystąpieniu warunków
technicznych pozwalających na niezwłoczne rozpoczęcie
wykonania orzeczonej kary lub o dacie, od której będzie
to możliwe.
§
3. Czynności
związane z organizowaniem i kontrolowaniem wykonywania kar z
zastosowaniem dozoru elektronicznego oraz nałożonych w
związku z nimi obowiązków wykonuje sądowy
kurator zawodowy. Przepisy o dozorze i kuratorze sądowym stosuje
się odpowiednio.
Art.
43e. [Właściwość sądu]
§
1. W
sprawach związanych z udzieleniem zezwolenia na odbycie kary
pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego właściwy
jest sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany
przebywa.
§
2. W
sprawach związanych z wykonaniem postanowienia o udzieleniu
zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie
dozoru elektronicznego i jego uchyleniem właściwy jest sąd
penitencjarny, w którego okręgu kara jest wykonywana, z
wyjątkiem uchylenia zezwolenia z powodów, o których
mowa w art. 43zaa § 1 pkt 1, kiedy to właściwy jest
sąd penitencjarny, który zezwolenia udzielił.
§
3. W
sprawach wykonywania dozoru zbliżeniowego i mobilnego właściwy
jest sąd, w którego okręgu skazany ma miejsce
stałego pobytu, a jeżeli skazany nie posiada takiego
miejsca - sąd, w którego okręgu orzeczono środek
karny lub zabezpieczający wykonywany w systemie dozoru
elektronicznego.
Art.
43f. [Środki techniczne do wykonywania dozoru
elektronicznego]
§
1. Środkami
technicznymi służącymi do wykonywania dozoru
elektronicznego są:
1)
centrala monitorowania;
2)
system teleinformatyczny, za pomocą którego podmiot
prowadzący centralę monitorowania, podmiot dozorujący,
sądy, sądowi kuratorzy zawodowi i inne uprawnione podmioty
przetwarzają informacje związane z organizowaniem i
kontrolowaniem wykonywania kar w systemie dozoru elektronicznego
(system komunikacyjno-monitorujący);
3)
nadajniki;
4)
rejestratory stacjonarne i przenośne.
§
2. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółowe warunki techniczne i wymagania funkcjonalne,
jakie powinny spełniać środki techniczne służące
do wykonywania dozoru elektronicznego, a także sposób
funkcjonowania systemu komunikacyjno-monitorującego, w tym
sposób przekazywania danych wewnątrz tego systemu, mając
na względzie konieczność zapewnienia prawidłowego
działania systemu dozoru elektronicznego oraz zabezpieczenia
danych osobowych i informacji związanych z działaniem tego
systemu przed ich nieuprawnionym ujawnieniem.
Art.
43g. [Podmioty wykonujące dozór elektroniczny]
§
1. Dozór
elektroniczny wykonywany jest przez:
1)
podmiot prowadzący centralę monitorowania - w zakresie
czynności związanych z obsługą tej centrali;
2)
podmiot dozorujący - w zakresie pozostałych czynności.
§
2. Podmiotem
prowadzącym centralę monitorowania jest podmiot dozorujący
lub jednostka organizacyjna podległa Ministrowi Sprawiedliwości.
§
3. Podmiotem
dozorującym może być przedsiębiorca, instytucja
państwowa, podmiot zagraniczny będący przedsiębiorcą
w rozumieniu prawa kraju rejestracji i spełniający warunki
do wykonywania w Rzeczypospolitej Polskiej działalności
gospodarczej albo jednostka organizacyjna podległa Ministrowi
Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowana.
§
4. Minister
Sprawiedliwości dokonuje wyboru podmiotu dozorującego, o
którym mowa w § 3, w trybie określonym w ustawie
z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 i 2215 oraz z 2019 r. poz. 53) i powierza
mu wykonywanie czynności, o których mowa w § 1 pkt 1
lub 2, chyba że powierzenie czynności, o których
mowa w § 1 pkt 2, dotyczy jednostki organizacyjnej podległej
Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanej.
Art.
43ga. [Udostępnianie informacji o miejscu pobytu skazanego
uchylającego się od wykonania obowiązku
alimentacyjnego]
§
1. Podmiot
dozorujący udostępnia niezwłocznie na piśmie w
postaci papierowej lub elektronicznej komornikowi sądowemu i
Państwowej Inspekcji Pracy, na ich wniosek, informacje dotyczące
miejsca pobytu skazanego uchylającego się od wykonania
obowiązku alimentacyjnego, w tym spłaty należności
budżetu państwa z tytułu świadczeń
wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji
alimentów, wobec którego zastosowano karę, środek
karny lub środek zabezpieczający łączące się
z dozorem elektronicznym.
§
2. Informacje,
o których mowa w ust. 1, udostępnia się:
1)
komornikowi sądowemu w celu dokonania egzekucji świadczeń
alimentacyjnych, w tym należności budżetu państwa
z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku
bezskuteczności egzekucji alimentów, od dłużników
uchylających się od obowiązków alimentacyjnych;
2)
Państwowej Inspekcji Pracy w celu kontroli przez Państwową
Inspekcję Pracy legalności zatrudnienia skazanego
uchylającego się od wykonania obowiązku
alimentacyjnego, w tym spłaty należności budżetu
państwa z tytułu świadczeń wypłacanych w
przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów.
Oddział
2
Rozpoczęcie
dozoru elektronicznego
Art.
43h. [Przesłanki wykonania kary w systemie dozoru
elektronicznego]
§
1. Kara
może być wykonywana w systemie dozoru elektronicznego
jedynie wówczas, gdy pozwalają na to warunki techniczne
obejmujące w szczególności liczbę oraz zasięg
dostępnych nadajników i rejestratorów oraz
możliwości organizacyjne ich obsługi.
§
2. W
razie gdy warunki techniczne nie są wystarczające do
jednoczesnego objęcia dozorem mobilnym wszystkich skazanych,
wobec których dozór taki został orzeczony, w
pierwszej kolejności kieruje się do wykonania dozory
mobilne orzeczone jako środek zabezpieczający.
§
3. Jeżeli
skazany zamieszkuje wspólnie z inną osobą lub
osobami pełnoletnimi, warunkiem rozpoczęcia dozoru
stacjonarnego jest uprzednia pisemna zgoda tych osób złożona
do sądu, obejmująca także umożliwienie podmiotowi
dozorującemu przeprowadzanie czynności kontrolnych.
§
4. W
razie potrzeby, na zarządzenie sędziego penitencjarnego,
kurator sądowy ustala, w drodze zebrania informacji, czy skazany
zamieszkuje wspólnie z inną osobą lub osobami
pełnoletnimi, a jeżeli tak, to uzyskuje dane personalne
tych osób, a następnie poucza je o warunkach wykonywania
kary w systemie dozoru elektronicznego oraz konsekwencjach, jakie
wynikają z jej wykonywania dla osób zamieszkujących
ze skazanym. Kurator sądowy ustala warunki rodzinne oraz
socjalno-bytowe, w których zamieszkuje skazany, w zakresie
niezbędnym do prawidłowego wykonania kary w systemie dozoru
elektronicznego. Informacje te kurator sądowy przekazuje
niezwłocznie do sądu.
§
5. Oświadczenie
o wyrażeniu zgody, o której mowa w § 3, może
być również odebrane przez kuratora sądowego
podczas czynności, o których mowa w § 4, a następnie
niezwłocznie przekazane do sądu.
§
6. (uchylony).
§
7. (uchylony).
§
8. Cofnięcie
zgody po wydaniu postanowienia o udzieleniu skazanemu zezwolenia na
odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru
elektronicznego jest nieskuteczne.
Art.
43i. [Odroczenie wykonania kary z zastosowaniem dozoru
elektronicznego]
§
1. Sąd,
który wykonuje karę z zastosowaniem dozoru
elektronicznego, żąda od podmiotu dozorującego
nadesłania informacji, czy warunki techniczne pozwalają na
niezwłoczne rozpoczęcie wykonywania tej kary, a jeśli
nie - od jakiej daty będzie to możliwe.
§
2. Jeżeli
z informacji uzyskanych od podmiotu dozorującego wynika, że
nie jest możliwe niezwłoczne rozpoczęcie wykonywania
kary, sąd orzeka o odroczeniu wykonania tej kary na czas
określony. Łączny okres odroczenia nie może być
dłuższy niż rok.
§
3. Na
postanowienie o odroczeniu wykonania kary przysługuje zażalenie.
§
4. Przepisy
§ 1-3 nie mają zastosowania do postępowania w
przedmiocie udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia
wolności w systemie dozoru elektronicznego.
Art.
43j. [Zmiana lub uchylenie środka zabezpieczającego]
§
1. Jeżeli
po upływie łącznego okresu odroczenia, o którym
mowa w art. 43i § 2, z informacji uzyskanych od podmiotu
dozorującego wynika, że w dalszym ciągu nie jest
możliwe niezwłoczne rozpoczęcie wykonywania środka
karnego, sąd orzeka o uchyleniu kontroli zakazu lub obowiązku
z zastosowaniem systemu dozoru elektronicznego, a w miarę
potrzeby stosuje zamiast lub obok orzeczonego środka karnego
środek karny, o którym mowa w art.
39 pkt 2-2e
Kodeksu karnego. Stosując środek lub środki karne, sąd
ma na względzie, by ich dolegliwość nie przekraczała
łącznie środka karnego orzeczonego w wyroku.
§
2. Jeżeli
po upływie łącznego okresu odroczenia, o którym
mowa w art. 43i § 2, z informacji uzyskanych od podmiotu
dozorującego wynika, że w dalszym ciągu nie jest
możliwe niezwłoczne rozpoczęcie wykonywania środka
zabezpieczającego, sąd orzeka w przedmiocie zmiany lub
uchylenia środka zabezpieczającego.
§
3. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Art.
43k. [Rozpoczęcie wykonywania dozoru elektronicznego]
§
1. W
przypadku dozoru zbliżeniowego lub mobilnego, po uzyskaniu od
podmiotu dozorującego informacji, że możliwe jest
niezwłoczne rozpoczęcie wykonywania kary, sąd wydaje
postanowienie o rozpoczęciu dozoru elektronicznego, w którym:
1)
wyznacza termin i określa sposób zgłoszenia przez
skazanego gotowości do instalacji środków
technicznych;
2)
określa, jakie środki techniczne mają zostać
zainstalowane.
§
2. Termin,
o którym mowa w § 1 pkt 1, nie może być dłuższy
niż 24 godziny od zwolnienia skazanego z zakładu karnego, a
jeśli skazany przebywa na wolności, nie dłuższy
niż 24 godziny od ogłoszenia lub doręczenia skazanemu
postanowienia o rozpoczęciu dozoru elektronicznego. Jeżeli
wobec skazanego przebywającego w zakładzie karnym orzeczono
dozór mobilny lub zbliżeniowy, można wyznaczyć
termin założenia nadajnika w okresie do 7 dni przed
zakończeniem odbywania kary lub warunkowym przedterminowym
zwolnieniem; w takim wypadku o terminie powiadamia się podmiot
dozorujący i dyrektora zakładu karnego, a przepisu § 1
pkt 1 nie stosuje się.
§
3. (uchylony).
§
4. Po
ogłoszeniu lub przy doręczeniu postanowienia o rozpoczęciu
dozoru elektronicznego albo postanowienia o udzieleniu zezwolenia na
odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru
elektronicznego należy doręczyć skazanemu pisemne
pouczenie o przysługujących mu prawach i ciążących
na nim obowiązkach związanych z dozorem elektronicznym, jak
również o konsekwencjach naruszenia tych obowiązków.
Odpis postanowienia przesyła się niezwłocznie sądowemu
kuratorowi zawodowemu i podmiotowi dozorującemu.
§
5. (uchylony).
§
6. Rozpoczęcie
wykonywania dozoru elektronicznego następuje z dniem, w którym
wobec skazanego uruchomiono środki techniczne niezbędne do
wykonywania kary w tym systemie.
§
7. Jeżeli
czas trwania dozoru elektronicznego jest określony, po
rozpoczęciu wykonywania dozoru sąd zawiadamia skazanego i
podmiot dozorujący o dacie jego zakończenia.
§
8. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór
pisemnego pouczenia, o którym mowa w § 4, mając na
względzie konieczność zrozumienia pouczenia także
przez osoby niekorzystające z pomocy obrońcy.
Art.
43l. [Zakaz zbliżania się do określonej osoby
kontrolowany w systemie dozoru elektronicznego]
§
1. Jeżeli
wobec skazanego orzeczono zakaz zbliżania się do określonej
osoby kontrolowany w systemie dozoru elektronicznego, sąd poucza
tę osobę o prawie do wystąpienia z wnioskiem o
wyposażenie jej w rejestrator przenośny albo stacjonarny
oraz o treści art. 43s i art. 43v.
§
2. Jeżeli
osoba chroniona nie wystąpi z wnioskiem, o którym mowa w
§ 1, w terminie miesiąca od otrzymania pouczenia, albo
oświadczy, że nie będzie korzystać z
rejestratora, sąd orzeka o zmianie dozoru zbliżeniowego na
dozór mobilny. Przepisy art. 43i § 1 i art. 43k § 1
stosuje się odpowiednio.
§
3. Na
postanowienie o zmianie dozoru zbliżeniowego na dozór
mobilny przysługuje zażalenie stronom i osobie chronionej.
Oddział
2a
Warunki
i tryb orzekania o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary
pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego
Art.
43la. [Warunki udzielenia zezwolenia na odbycie kary
pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego]
§
1. Sąd
penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie
kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego,
jeżeli zostały spełnione łącznie następujące
warunki:
1)
wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności
nieprzekraczającą jednego roku, a nie zachodzą warunki
przewidziane w art.
64 § 2
Kodeksu karnego;
2)
jest to wystarczające do osiągnięcia celów
kary;
3)
skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
4)
osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym
wyraziły zgodę, o której mowa w art. 43h § 3;
5)
odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru
elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne, o
których mowa w art. 43h § 1.
§
2. Skazanemu,
który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie
karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie kary
pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli
względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a
także inne szczególne okoliczności nie przemawiają
za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.
§
3. Skazanemu,
który rozpoczął już odbywanie kary w zakładzie
karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie w systemie
dozoru elektronicznego pozostałej części kary, jeżeli
za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i
zachowanie skazanego.
§
4. Sąd
może udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia
wolności w systemie dozoru elektronicznego pomimo braku zgody, o
której mowa w art. 43h § 3, jeżeli wykonanie kary w
systemie dozoru elektronicznego w sposób oczywisty nie wiąże
się z nadmiernymi trudnościami dla osoby, która tej
zgody nie wyraziła, i narusza jej prywatność jedynie w
nieznacznym stopniu.
§
5. Na
postanowienie, o którym mowa w § 4, osobie, która
nie wyraziła zgody, przysługuje zażalenie.
§
6. Przepisy
§ 1-5 stosuje się odpowiednio do skazanego, któremu
wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu
kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć
kolejno, nieprzekraczających w sumie jednego roku.
Art.
43lb. [Stosowanie przepisów w przypadku zastępczej
kary pozbawienia wolności]
Przepisy
niniejszego rozdziału stosuje się także do skazanego,
wobec którego orzeczono zastępczą karę
pozbawienia wolności za przestępstwo lub przestępstwo
skarbowe lub karę pozbawienia wolności orzeczoną w
warunkach, o których mowa w art.
37b
lub w art.
87 § 2
Kodeksu karnego.
Art.
43lc. [Orzekanie na wniosek]
W
sprawach o udzielenie skazanemu zezwolenia na odbycie kary
pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd
penitencjarny orzeka na wniosek skazanego lub na wniosek jego
obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub
dyrektora zakładu karnego.
Art.
43ld. [Złożenie wniosku; uzasadnienie; dołączenie
pisemnej zgody]
§
1. Wniosek,
o którym mowa w art. 43lc, wraz z uzasadnieniem, składa
się na piśmie.
§
2. Uzasadnienie
wniosku zawiera wskazanie okoliczności, o których mowa w
art. 43la § 1-4.
§
3. Do
wniosku złożonego przez skazanego, jego obrońcę,
prokuratora lub sądowego kuratora zawodowego dołącza
się zgodę, o której mowa w art. 43h § 3. W
przypadku wniosku składanego przez dyrektora zakładu
karnego zgodę taką uzyskuje na zasadach określonych w
art. 43h § 4 i 5 sąd penitencjarny orzekający w
przedmiocie udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia
wolności w systemie dozoru elektronicznego.
§
4. Sąd
penitencjarny wydaje postanowienie w terminie 30 dni od dnia wpływu
wniosku.
Art.
43le. [Posiedzenie sądu penitencjarnego]
§
1. Jeżeli
wniosek o udzielenie zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności
w systemie dozoru elektronicznego dotyczy skazanego, który
odbywa już karę pozbawienia wolności w zakładzie
karnym, posiedzenie sądu penitencjarnego odbywa się w tym
zakładzie, w którym skazany przebywa.
§
2. Sąd
penitencjarny wysłuchuje przedstawiciela administracji zakładu
karnego co do celowości udzielenia zezwolenia.
§
3. Udział
prokuratora w posiedzeniu o udzielenie zezwolenia jest obowiązkowy.
Art.
43lf. [Ustalenie warunków technicznych]
§
1. Przed
wydaniem postanowienia o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie
kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd
penitencjarny ustala, czy na przeszkodzie udzieleniu zezwolenia nie
stoją warunki techniczne. W tym celu sąd żąda
nadesłania informacji od podmiotu dozorującego.
§
2. Jeżeli
udzieleniu zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru
elektronicznego stoją na przeszkodzie warunki techniczne, sędzia
penitencjarny pozostawia wniosek bez rozpoznania.
Art.
43lg. [Wysłuchanie skazanego]
Przed
wydaniem postanowienia o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie
kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd
penitencjarny wysłuchuje skazanego lub jego obrońcę,
sądowego kuratora zawodowego, jeżeli składał
wniosek o zezwolenie, o którym mowa w art. 43la § 1, oraz
przedstawiciela skazanego, o którym mowa w art. 42.
Art.
43lh. [Treść i doręczenie postanowienia o
udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności
w systemie dozoru elektronicznego]
§
1. W
postanowieniu o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary
pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd
penitencjarny:
1)
określa miejsce, czas, rodzaj lub sposób wykonywania
nałożonych obowiązków oraz rodzaj podlegających
zainstalowaniu środków technicznych;
2)
wyznacza termin i określa sposób zgłoszenia przez
skazanego podmiotowi dozorującemu gotowości do
zainstalowania rejestratora stacjonarnego lub przenośnego lub
nadajnika.
§
2. Przepis
art. 43k § 2 zdanie pierwsze stosuje się odpowiednio.
§
3. O
terminie, o którym mowa w § 1 pkt 2, sędzia
penitencjarny zawiadamia sądowego kuratora zawodowego, jeżeli
nie brał on udziału w posiedzeniu sądu
penitencjarnego, a także podmiot dozorujący.
§
4. Odpis
postanowienia sądu penitencjarnego doręcza się
sądowemu kuratorowi zawodowemu i podmiotowi dozorującemu.
§
5. O
wydaniu postanowienia sędzia penitencjarny niezwłocznie
zawiadamia pokrzywdzonego, jego przedstawiciela ustawowego lub osobę,
pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje,
jeżeli złożyli wniosek, o którym mowa w art.
168a.
Art.
43li. [Kara wykonywana w systemie dozoru elektronicznego a
wyrok łączny]
W
przypadku objęcia wyrokiem łącznym kary pozbawienia
wolności wykonywanej w systemie dozoru elektronicznego sąd
penitencjarny z urzędu uchyla zezwolenie na odbycie tej kary w
tym systemie, co nie stoi na przeszkodzie jednoczesnemu udzieleniu
zezwolenia na odbycie kary łącznej pozbawienia wolności
w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zachodzą warunki
określone w art. 43la § 1.
Art.
43lj. [Zażalenie]
§
1. Na
postanowienie sądu penitencjarnego, o którym mowa w art.
43lh § 1, zażalenie przysługuje skazanemu lub jego
obrońcy, prokuratorowi, a także sądowemu kuratorowi
zawodowemu lub dyrektorowi zakładu karnego, jeżeli składali
wniosek o udzielenie zezwolenia.
§
2. Zażalenie,
o którym mowa w § 1, niezwłocznie przekazuje się
wraz z aktami sprawy sądowi odwoławczemu, który
rozpoznaje sprawę najpóźniej w terminie 7 dni od
daty wpływu zażalenia wraz z aktami sprawy do tego sądu.
Art.
43lk. [Zażalenie na postanowienie odmowne]
Na
postanowienie sądu penitencjarnego o odmowie udzielenia
zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie
dozoru elektronicznego przysługuje zażalenie skazanemu lub
jego obrońcy, prokuratorowi, a także sądowemu
kuratorowi zawodowemu lub dyrektorowi zakładu karnego, jeżeli
składali wniosek o udzielenie zezwolenia; przepis art. 43lj §
2 stosuje się odpowiednio.
Art.
43ll. [Ponowny wniosek o udzielenie zezwolenia]
Ponowny
wniosek skazanego lub jego obrońcy o udzielenie zezwolenia, o
którym mowa w art. 43la, w tej samej sprawie, złożony
przed upływem 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia o
odmowie udzielenia tego zezwolenia, pozostawia się bez
rozpoznania.
Art.
43lm. [Uchylenie zezwolenia]
§
1. Przed
uchyleniem zezwolenia sąd penitencjarny, o ile uzna to za
konieczne, wysłuchuje skazanego lub jego obrońcę, a
także sądowego kuratora zawodowego oraz przedstawiciela
skazanego, o którym mowa w art. 42.
§
2. Na
postanowienie sądu penitencjarnego o uchyleniu zezwolenia
przysługuje zażalenie. Przepisy art. 43lj § 2 i art.
43lk stosuje się odpowiednio.
Art.
43ln. [Warunkowe przedterminowe zwolnienie]
§
1. O
warunkowym przedterminowym zwolnieniu skazanego odbywającego
karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego
orzeka na posiedzeniu sąd penitencjarny, w którego okręgu
skazany posiada miejsce stałego pobytu.
§
2. Wniosek
o warunkowe przedterminowe zwolnienie może złożyć
również sądowy kurator zawodowy.
§
3. Udzielając
warunkowego przedterminowego zwolnienia, sąd uchyla zezwolenie
na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru
elektronicznego.
§
4. Udzielenie
warunkowego przedterminowego zwolnienia nie jest dopuszczalne wobec
skazanego, który odbywa w systemie dozoru elektronicznego
zastępczą karę pozbawienia wolności za
przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
§
5. W
razie odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia stosuje
się odpowiednio przepisy art. 43zac § 1 i art. 43zad.
Oddział
3
Obowiązki
i prawa skazanego
Art.
43m. [Zgłoszenie przez skazanego gotowości do
instalacji środków technicznych]
§
1. Skazany
ma obowiązek zgłosić podmiotowi dozorującemu, w
terminie i w sposób, które zostały określone
przez sąd, gotowość do instalacji środków
technicznych.
§
2. Podmiot
dozorujący dokonuje niezwłocznej rejestracji zgłoszenia,
o którym mowa w § 1.
§
3. Podmiot
dozorujący niezwłocznie zawiadamia sądowego kuratora
zawodowego oraz sąd o niezgłoszeniu przez skazanego
gotowości, o której mowa w § 1, albo o uchylaniu się
skazanego od instalacji środka technicznego.
Art.
43n. [Obowiązki skazanego]
§
1. Skazany,
wobec którego wykonywany jest dozór elektroniczny, ma
obowiązek:
1)
nieprzerwanie nosić nadajnik;
2)
dbać o powierzone mu środki techniczne, w tym zwłaszcza
chronić je przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem lub
uczynieniem niezdatnymi do użytku, oraz zapewniać ich stałe
zasilanie energią elektryczną;
3)
udostępniać podmiotowi dozorującemu powierzone środki
techniczne do kontroli, naprawy lub wymiany na każde żądanie
tego podmiotu, w tym również umożliwiając
pracownikom tego podmiotu wejście do pomieszczeń, w których
skazany przebywa, lub na nieruchomość stanowiącą
jego własność lub będącą w jego
zarządzie;
4)
udzielać prezesowi sądu lub upoważnionemu sędziemu,
sądowemu kuratorowi zawodowemu, podmiotowi dozorującemu i
podmiotowi prowadzącemu centralę monitorowania wyjaśnień
dotyczących przebiegu odbywania kary i wykonywania nałożonych
obowiązków oraz stawiać się na wezwania
sędziego i kuratora.
§
2. Skazany,
wobec którego wykonywany jest dozór stacjonarny, ma
ponadto obowiązek:
1)
pozostawać we wskazanym przez sąd miejscu w wyznaczonym
czasie;
2)
odbierać połączenia przychodzące do rejestratora
stacjonarnego;
3)
umożliwiać sądowemu kuratorowi zawodowemu wejście
do mieszkania lub na nieruchomość, gdzie zainstalowano
rejestrator;
4)
udzielać osobom upoważnionym, na ich żądanie,
wyjaśnień, o których mowa w § 1 pkt 4, również
przy użyciu rejestratora stacjonarnego.
§
3. Skazany,
wobec którego wykonywany jest dozór mobilny lub
zbliżeniowy, ma ponadto obowiązek:
1)
nieprzerwanie nosić rejestrator przenośny;
2)
odbierać połączenia przychodzące do rejestratora
przenośnego;
3)
udzielać osobom upoważnionym, na ich żądanie,
wyjaśnień, o których mowa w § 1 pkt 4, również
przy użyciu rejestratora przenośnego.
Art.
43na. [Obowiązek pozostawania skazanego we wskazanym
miejscu]
Obowiązek
określony w art. 43n § 2 pkt 1 obejmuje pozostawanie
skazanego w miejscu stałego pobytu lub w innym wskazanym miejscu
w wyznaczonym czasie. Sąd penitencjarny określa przedziały
czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w
których skazany ma prawo się oddalić z miejsca
stałego pobytu lub innego wskazanego miejsca na okres
nieprzekraczający 12 godzin dziennie, w szczególności
w celu:
1)
świadczenia pracy;
2)
wykonywania praktyk religijnych lub korzystania z posług
religijnych;
3)
sprawowania opieki nad osobą małoletnią, osobą
niedołężną lub chorą;
4)
kształcenia i samokształcenia oraz wykonywania twórczości
własnej;
5)
korzystania z urządzeń lub zajęć
kulturalno-oświatowych i sportowych;
6)
komunikowania się z obrońcą, pełnomocnikiem oraz
wybranym przez siebie przedstawicielem, o którym mowa w art.
42;
7)
komunikowania się z podmiotami, o których mowa w art. 38
§ 1;
8)
utrzymywania więzi z rodziną lub innymi bliskimi osobami;
9)
korzystania z opieki medycznej lub udziału w terapii;
10)
dokonania niezbędnych zakupów.
Art.
43nb. [Nałożenie lub zwolnienie z obowiązków
okresu próby]
§
1. Sąd
penitencjarny może nałożyć na skazanego
odbywającego karę pozbawienia wolności w systemie
dozoru elektronicznego obowiązki określone w art.
72
Kodeksu karnego. Obowiązki te mogą zostać nałożone
również na wniosek prokuratora lub sądowego kuratora
zawodowego.
§
2. Jeżeli
względy wychowawcze za tym przemawiają, sąd
penitencjarny może w czasie odbywania przez skazanego kary
pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego
ustanawiać, rozszerzać lub zmieniać obowiązki
określone w art.
72 § 1 pkt 3-8
Kodeksu karnego lub zwolnić od wykonania nałożonych na
tej podstawie obowiązków, z wyjątkiem obowiązku
określonego w art.
72 § 2
Kodeksu karnego, a także zmieniać rodzaj zastosowanych
środków technicznych.
Art.
43o. [Zmiana miejsca wykonywania dozoru stacjonarnego]
§
1. W
wyjątkowym przypadku, uzasadnionym szczególnymi
okolicznościami, sąd penitencjarny może zmienić
miejsce wykonywania dozoru stacjonarnego.
§
2. Do
postanowienia o zmianie miejsca wykonywania dozoru stacjonarnego
stosuje się odpowiednio przepisy art. 43k § 1, art. 43lf §
1 i art. 43m.
§
3. W
uzasadnionych przypadkach sąd penitencjarny może zmieniać
przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych
dniach tygodnia, o których mowa w art. 43na.
§
4. W
uzasadnionych przypadkach, gdy niezbędne jest szybkie dokonanie
zmiany, przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych
dniach tygodnia mogą zostać zmienione również w
drodze decyzji sądowego kuratora zawodowego, który
niezwłocznie informuje o tym sędziego penitencjarnego i
wprowadza informacje do systemu komunikacyjno-monitorującego.
Sąd penitencjarny może uchylić zmiany wprowadzone
przez sądowego kuratora zawodowego albo dokonać w nich
własnej zmiany.
Art.
43p. [Zezwolenie na opuszczenie miejsca wykonywania dozoru
stacjonarnego]
§
1. W
przypadkach szczególnie ważnych dla skazanego,
uzasadnionych względami zdrowotnymi, rodzinnymi lub osobistymi,
sądowy kurator zawodowy może zezwolić skazanemu na
opuszczenie miejsca wykonywania dozoru stacjonarnego na okres
nieprzekraczający jednorazowo 7 dni, w miarę potrzeby w
asyście osoby najbliższej lub osoby godnej zaufania,
niezwłocznie informując o tym prezesa sądu,
upoważnionego sędziego lub sędziego penitencjarnego i
wprowadzając tę informację do systemu
komunikacyjno-monitorującego.
§
2. Zezwolenie,
o którym mowa w § 1, może być cofnięte,
jeżeli po jego udzieleniu pojawiły się informacje lub
okoliczności uzasadniające obawę, że skazany w
okresie zezwolenia może naruszyć porządek prawny.
§
3. Jeżeli
zezwolenie zostało cofnięte, skazanemu nie udziela się
ponownego zezwolenia na opuszczenie miejsca wykonywania dozoru
stacjonarnego.
Art.
43q. [Przerwa w wykonaniu kary w systemie dozoru
elektronicznego]
§
1. Jeżeli
przemawiają za tym ważne względy zdrowotne lub
osobiste, sąd penitencjarny może zarządzić
przerwę w wykonaniu kary w systemie dozoru elektronicznego.
§
2. Przerwą
w wykonaniu kary w systemie dozoru elektronicznego jest okres między
usunięciem przez podmiot dozorujący choćby jednego ze
środków technicznych niezbędnych do wykonywania
dozoru a ponownym założeniem lub zainstalowaniem wszystkich
stosowanych środków technicznych. Przepisy art. 43k §
1, art. 43lh § 1, art. 43lj § 1 oraz art. 43m stosuje się
odpowiednio.
§
3. Sąd
może odwołać przerwę w wykonaniu kary w systemie
dozoru elektronicznego w razie ustania przyczyny, dla której
została zarządzona, lub w wypadku gdy skazany nie korzysta
z przerwy zgodnie z celem, w jakim została zarządzona, albo
rażąco narusza porządek prawny.
§
4. Na
postanowienie w przedmiocie przerwy oraz odwołania przerwy
przysługuje zażalenie.
Art.
43r. [Odinstalowanie, usunięcie i ponowne zainstalowanie
rejestratora stacjonarnego lub nadajnika]
§
1. W
przypadku niecierpiącym zwłoki, z uwagi na zagrożenie
życia lub zdrowia ludzkiego, sądowy kurator zawodowy może
wyrazić zgodę na odinstalowanie rejestratora stacjonarnego
lub usunięcie nadajnika.
§
2. Prezes
sądu lub upoważniony sędzia w terminie 7 dni od
wyrażenia zgody, o której mowa w § 1, zarządza
ponowne zainstalowanie rejestratora lub założenie nadajnika
albo występuje do sądu o zarządzenie przerwy w
wykonaniu kary.
§
3. Po
ustaniu przyczyny usunięcia urządzenia lub nadajnika prezes
sądu lub upoważniony sędzia lub sędzia
penitencjarny, na wniosek sądowego kuratora zawodowego, zarządza
jego ponowne zainstalowanie lub założenie. Przepisy art.
43k § 1, art. 43lh § 1, art. 43lj § 1 oraz art. 43m
stosuje się odpowiednio.
Art.
43s. [Opłata za uszkodzenie urządzenia]
§
1. W
razie umyślnego dopuszczenia do zniszczenia, uszkodzenia,
uczynienia niezdatnym do użytku nadajnika, rejestratora
stacjonarnego lub przenośnego sąd może nałożyć
na skazanego lub osobę chronioną opłatę
wyrównawczą na rzecz podmiotu dozorującego. W
sprawach egzekucji opłaty wyrównawczej stosuje się
przepisy ustawy
z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w
administracji (Dz. U. z 2018 r. poz. 1314, z późn. zm.).
§
2. Na
postanowienie w przedmiocie nałożenia opłaty
wyrównawczej przysługuje zażalenie.
§
3. Opłaty
nie można orzec po upływie 6 miesięcy od dnia, w
którym miał miejsce czyn określony w § 1.
§
4. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
wysokość opłaty wyrównawczej odrębnie dla
nadajnika i rejestratora stacjonarnego lub przenośnego, mając
na względzie, aby nie przekraczała ona wartości
nadajnika lub rejestratora oraz kosztów jego ponownego
zainstalowania.
Oddział
4
Czynności
podmiotów wykonujących dozór elektroniczny
Art.
43t. [Obowiązki podmiotu dozorującego i podmiotu
prowadzącego centralę monitorowania]
§
1. Wykonując
dozór elektroniczny, podmiot dozorujący:
1)
niezwłocznie po zaistnieniu warunków technicznych
informuje sąd o możliwości rozpoczęcia
wykonywania dozoru elektronicznego;
2)
zakłada skazanemu nadajnik niezwłocznie, nie później
jednak niż w terminie 3 dni od dnia zgłoszenia przez
skazanego gotowości, o której mowa w art. 43m;
3)
w razie orzeczenia dozoru stacjonarnego instaluje rejestrator
stacjonarny w terminie wskazanym w pkt 2;
3a)
w razie orzeczenia dozoru mobilnego lub zbliżeniowego
niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie
3 dni od dnia zgłoszenia przez skazanego gotowości, o
której mowa w art. 43m, przekazuje rejestrator przenośny
skazanemu oraz instruuje go co do sposobu używania rejestratora;
4)
w razie orzeczenia dozoru zbliżeniowego przekazuje rejestrator
przenośny osobie chronionej zakazem zbliżania oraz
instruuje tę osobę co do sposobu używania
rejestratora;
5)
kontroluje prawidłowość działania środków
technicznych;
6)
po zakończeniu dozoru, a także na polecenie sądu lub
sądowego kuratora zawodowego, usuwa nadajnik, rejestrator
stacjonarny lub rejestrator przenośny używany przez osobę
chronioną lub skazanego.
§
2. Wykonując
dozór elektroniczny, podmiot prowadzący centralę
monitorowania:
1)
w razie orzeczenia dozoru mobilnego nieprzerwanie kontroluje miejsce
pobytu skazanego;
2)
kontroluje przestrzeganie przez skazanego obowiązków
związanych ze stosowaniem dozoru;
3)
rejestruje każde zdarzenie polegające na przerwaniu lub
nawiązaniu łączności między środkami
technicznymi oraz każde nieuprawnione oddziaływanie na te
środki, a także wyczerpanie się wewnętrznego
źródła zasilania;
4)
niezwłocznie zawiadamia sądowego kuratora zawodowego oraz
prezesa sądu, upoważnionego sędziego lub sędziego
penitencjarnego o nieprzestrzeganiu obowiązków, o których
mowa w pkt 2, oraz o każdym zdarzeniu określonym w pkt 3;
5)
wykonuje polecenia prezesa sądu, upoważnionego sędziego,
sędziego penitencjarnego i sądowego kuratora zawodowego
związane z przebiegiem dozoru.
Art.
43u. [Zainstalowanie rejestratora stacjonarnego]
§
1. Osoba
posiadająca tytuł prawny do nieruchomości lub lokalu,
w których ma zostać albo został zainstalowany
rejestrator stacjonarny, obowiązana jest umożliwić
podmiotowi dozorującemu:
1)
zainstalowanie rejestratora w warunkach zapewniających jego
prawidłowe działanie;
2)
wykonywanie czynności kontrolnych mających na celu
sprawdzenie prawidłowości działania rejestratora.
§
2. W
razie potrzeby podmiot dozorujący może żądać
od Policji udzielenia pomocy przy dokonywaniu czynności
przeprowadzanych na podstawie przepisów niniejszego oddziału,
w szczególności przy wejściu do miejsca, gdzie
zainstalowany jest rejestrator lub gdzie przebywa skazany.
§
3. Kosztami
czynności wykonanych przez Policję sąd obciąża
skazanego, jeżeli niedopełnienie przez niego obowiązków
związanych z dozorem elektronicznym spowodowało potrzebę
żądania udzielenia pomocy, o której mowa w § 2.
Skazanego należy pouczyć o możliwości obciążenia
go kosztami.
§
4. Na
postanowienie w przedmiocie obciążenia skazanego kosztami
przysługuje zażalenie.
Art.
43v. [Kontrola techniczna urządzeń]
§
1. W
celu sprawdzenia prawidłowości funkcjonowania i użytkowania
rejestratora lub nadajnika podmiot dozorujący może dokonać,
w każdym czasie, kontroli tych środków technicznych.
Podmiot dozorujący dokonuje kontroli w razie stwierdzenia
nieuprawnionego oddziaływania na rejestrator lub nadajnik.
§
2. Osobą,
której dotyczy kontrola, może być skazany, osoba
chroniona zakazem zbliżania, osoba zamieszkująca wspólnie
ze skazanym oraz osoba posiadająca tytuł prawny do
nieruchomości lub lokalu, o której mowa w art. 43u §
1.
§
3. Przed
przystąpieniem do kontroli pracownik podmiotu dozorującego
okazuje osobom, których dotyczy kontrola, dokument
identyfikujący go jako osobę uprawnioną do
przeprowadzenia kontroli, wystawiony przez podmiot dozorujący.
§
4. Kontrolę
przeprowadza się zgodnie z jej celem, z zachowaniem umiaru i
poszanowania godności ludzkiej oraz bez wyrządzania
zbędnych dolegliwości.
§
5. Kontrolę
techniczną należy przeprowadzać po godzinie 600, a
przed godziną 2200, chyba że zachodzi przypadek
niecierpiący zwłoki.
§
6. Osobom,
których dotyczy kontrola, przysługuje zażalenie do
sądu na sposób jej przeprowadzenia.
Art.
43w. [Uprawnienia podmiotu dozorującego do usunięcia
i wymiany urządzeń]
§
1. Podmiot
dozorujący może bez zgody prezesa sądu, upoważnionego
sędziego lub sędziego penitencjarnego usunąć,
wymienić, zainstalować lub założyć
rejestrator lub nadajnik, jeżeli:
1)
rejestrator lub nadajnik uległ uszkodzeniu, zniszczeniu, zużyciu
albo z innych powodów nie działa prawidłowo;
2)
jest to konieczne z uwagi na zagrożenie życia lub zdrowia
skazanego;
3)
Minister Sprawiedliwości dokonał wyboru innego podmiotu
jako podmiotu dozorującego.
§
2. O
dokonanym usunięciu, wymianie, instalacji lub założeniu
rejestratora lub nadajnika podmiot dozorujący niezwłocznie
zawiadamia prezesa sądu lub upoważnionego sędziego,
wskazując podjęte działanie oraz jego powód.
Art.
43x. [Przechowywanie danych osobowych skazanego]
§
1. Podmiot
dozorujący przechowuje i archiwizuje dane osobowe w postaci
imienia, nazwiska i numeru PESEL skazanego oraz informacje
zarejestrowane w związku z wykonywaniem dozoru elektronicznego.
Jeżeli skazany nie posiada obywatelstwa polskiego oraz nadanego
numeru PESEL, zamiast tego numeru przechowuje się i archiwizuje
numer paszportu lub innego dokumentu tożsamości
identyfikującego skazanego.
§
2. Dane
osobowe i informacje, o których mowa w § 1, przechowuje
się, w sposób zapewniający ich bezpieczeństwo,
przez okres 2 lat od dnia ich uzyskania.
§
3. Dane
przechowywane przez podmiot dozorujący mogą być
ujawnione Policji i przez nią przetwarzane wyłącznie w
celu zapobiegania lub wykrywania przestępstw lub przestępstw
skarbowych.
§
4. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
sposób archiwizowania oraz sposób i tryb usuwania
danych osobowych i informacji zarejestrowanych w związku z
wykonywaniem dozoru elektronicznego, mając na względzie
potrzebę zapewnienia zabezpieczenia tych danych i informacji
przed nieuprawnionym dostępem.
Art.
43y. [Nadzór nad wykonywaniem dozoru elektronicznego]
§
1. W
razie stwierdzenia istotnych uchybień w wykonywaniu dozoru
elektronicznego przez podmiot dozorujący sędzia
penitencjarny wzywa podmiot dozorujący do usunięcia
uchybień w wyznaczonym terminie, nie dłuższym jednak
niż 3 miesiące.
§
2. W
przypadku nieusunięcia uchybień w wyznaczonym terminie
prezes właściwego sądu zawiadamia o tym Ministra
Sprawiedliwości.
§
3. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
sposób i tryb sprawowania nadzoru nad wykonywaniem dozoru
elektronicznego, w tym sposób dokumentowania tego nadzoru,
mając na względzie potrzebę zapewnienia prawidłowości
wykonywania dozoru elektronicznego oraz konieczność
skutecznego eliminowania stwierdzonych uchybień.
Art.
43z. [Przerwa w wykonywaniu kary w systemie dozoru
elektronicznego]
§
1. Jeżeli
umowa z podmiotem dozorującym została unieważniona,
rozwiązana, upłynął okres, na który
została zawarta, lub z innych przyczyn przestała wiązać
strony, a nie jest możliwe niezwłoczne powierzenie
czynności innemu podmiotowi dozorującemu, wykonywanie kar w
systemie dozoru elektronicznego ulega przerwie. Przepis art. 43q §
2 stosuje się odpowiednio.
§
2. Sąd
zawiadamia skazanego o dacie rozpoczęcia przerwy. Przepisy art.
43i, art. 43k i art. 43m stosuje się odpowiednio.
Oddział
5
Zakończenie
dozoru elektronicznego
Art.
43za. [Uznanie za wykonaną kary w systemie dozoru
elektronicznego]
§
1. Karę
w systemie dozoru elektronicznego uznaje się za wykonaną z
dniem zakończenia wykonywania tego dozoru, chyba że
uchylono zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w
systemie dozoru elektronicznego.
§
2. Jeżeli
kara w systemie dozoru elektronicznego została objęta karą
łączną, sąd, który orzekł karę
łączną, niezwłocznie informuje o tym sąd
właściwy w sprawach wykonywania dozoru elektronicznego. Sąd
właściwy w sprawach wykonywania dozoru elektronicznego
wydaje wówczas polecenie, o którym mowa w art. 43t §
1 pkt 6, chyba że nie jest to celowe ze względu na rodzaj i
wymiar orzeczonej kary łącznej.
Art.
43zaa. [Uchylenie zezwolenia na odbycie kary pozbawienia
wolności w systemie dozoru elektronicznego]
§
1. Sąd
penitencjarny uchyla zezwolenie na odbycie przez skazanego kary
pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli:
1)
skazany nie zachowa wyznaczonego terminu na zgłoszenie
upoważnionemu podmiotowi dozorującemu gotowości, o
której mowa w art. 43m § 1, albo uchyla się od
niezwłocznego zainstalowania przez podmiot dozorujący
rejestratora lub od założenia nadajnika;
2)
skazany, odbywając karę pozbawienia wolności w
systemie dozoru elektronicznego, naruszył porządek prawny,
w szczególności popełnił przestępstwo lub
przestępstwo skarbowe, lub uchyla się od wykonania
obowiązków związanych z dozorem elektronicznym lub
innych nałożonych obowiązków, orzeczonego
środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku;
3)
odwołano przerwę w wykonaniu kary pozbawienia wolności
w systemie dozoru elektronicznego z powodu innego niż ustanie
przyczyny, dla której przerwa została udzielona;
4)
skazany w czasie wykonywania kary pozbawienia wolności w
systemie dozoru elektronicznego został osadzony w zakładzie
karnym w związku z zastosowaniem tymczasowego aresztowania lub
wykonaniem kary w innej sprawie.
§
2. Sąd
penitencjarny może odstąpić od uchylenia zezwolenia, o
którym mowa w § 1, w wyjątkowych przypadkach,
uzasadnionych szczególnymi okolicznościami.
Art.
43zab. [Uchylenie zezwolenia w przypadku niestawienia się
skazanego w określonym miejscu i czasie]
Sąd
penitencjarny może uchylić zezwolenie na odbycie przez
skazanego kary pozbawienia wolności w systemie dozoru
elektronicznego, jeżeli skazany korzystający z zezwolenia,
o którym mowa w art. 43p, nie powrócił do
określonego miejsca w wyznaczonym czasie.
Art.
43zac. [Częściowe uznanie kary za wykonaną po
uchyleniu zezwolenia]
§
1. W
razie uchylenia zezwolenia, o którym mowa w art. 43zaa §
1 lub art. 43zab, sąd penitencjarny orzeka o tym, w jakim
zakresie karę pozbawienia wolności należy uznać
za wykonaną, uwzględniając zaliczenie na poczet kary
okresu objętego systemem dozoru elektronicznego.
§
2. Skazanego
zawiadamia się o obliczonym okresie kary pozbawienia wolności
pozostałej do wykonania w zakładzie karnym.
Art.
43zad. [Doprowadzenie skazanego do zakładu karnego]
W
razie uchylenia zezwolenia, o którym mowa w art. 43zaa §
1 lub art. 43zab, sąd penitencjarny poleca doprowadzić
skazanego do zakładu karnego, o czym należy go pouczyć.
Art.
43zae. [Ponowne udzielenie zezwolenia po jego uchyleniu]
W
razie uchylenia zezwolenia na odbycie przez skazanego kary
pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego ponowne
udzielenie zezwolenia na odbycie kary w tym systemie jest
niedopuszczalne w tej samej sprawie.
Art.
43zb.
(uchylony).
Art.
43zc.
(uchylony).
Art.
43zd.
(uchylony).
Art.
43ze.
(uchylony).
Art.
43zf.
(uchylony).
CZĘŚĆ
SZCZEGÓLNA
Rozdział
VIII
Grzywna
Art.
44. [Egzekucja grzywny]
§
1. Skazanego
na grzywnę sąd wzywa do jej uiszczenia w terminie 30 dni.
§
2. W
razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu grzywnę
ściąga się w drodze egzekucji.
Art.
45. [Zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną]
§
1. Jeżeli
egzekucja grzywny nieprzekraczającej stu dwudziestu stawek
dziennych okaże się bezskuteczna lub z okoliczności
sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, sąd może
zamienić grzywnę na pracę społecznie użyteczną,
przyjmując, że dziesięć stawek dziennych jest
równoważnych miesiącowi pracy społecznie
użytecznej, z zaokrągleniem, w górę, do pełnego
miesiąca. Pracę społecznie użyteczną określa
się w miesiącach oraz ustala wymiar godzin pracy od 20 do
40 godzin w stosunku miesięcznym, kierując się
wskazaniami zawartymi w art.
53
Kodeksu karnego.
§
2. Do
wykonywania pracy, o której mowa w § 1, stosuje się
odpowiednio przepisy art. 53-58 i art. 60.
§
3. Przepisy
§ 1 i 2 stosuje się odpowiednio do grzywny określonej
kwotowo, z tym że górna granica grzywny podlegającej
zamianie nie może przekroczyć 240 000 złotych, a
miesiąc pracy społecznie użytecznej jest równoważny
grzywnie w kwocie do 20 000 złotych.
§
4. Na
postanowienie w przedmiocie zamiany grzywny na pracę społecznie
użyteczną przysługuje zażalenie.
Art.
46. [Zastępcza kara pozbawienia wolności. Zasady
wymiaru]
§
1. Jeżeli
egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z
okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona
bezskuteczna, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary
pozbawienia wolności, gdy:
1)
skazany oświadczy, że nie wyraża zgody na podjęcie
pracy społecznie użytecznej zamienionej na podstawie art.
45 albo uchyla się od jej wykonania, lub
2)
zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną
jest niemożliwa lub niecelowa.
§
2. Zarządzając
wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności, przyjmuje
się, że jeden dzień pozbawienia wolności jest
równoważny dwóm stawkom dziennym grzywny; kara
zastępcza nie może przekroczyć 12 miesięcy
pozbawienia wolności, jak również górnej
granicy kary pozbawienia wolności za dane przestępstwo, a
jeżeli ustawa nie przewiduje za dane przestępstwo kary
pozbawienia wolności, górna granica zastępczej kary
pozbawienia wolności nie może przekroczyć 6 miesięcy.
§
3. Przepisy
§ 1 i 2 stosuje się odpowiednio do grzywny określonej
kwotowo, z tym że jeden dzień pozbawienia wolności
jest równoważny grzywnie w kwocie od 20 do 4000 złotych.
§
4. W
przypadku gdy grzywna została uiszczona lub ściągnięta
w drodze egzekucji tylko w części albo tylko w części
została wykonana w formie pracy społecznie użytecznej,
sąd, zarządzając wykonanie zastępczej kary
pozbawienia wolności, określa jej wymiar według zasad
przewidzianych w § 2 lub 3.
§
5. Na
postanowienie w przedmiocie zarządzenia wykonania zastępczej
kary pozbawienia wolności przysługuje zażalenie.
Art.
47. [Uiszczenie części grzywny]
§
1. Jeżeli
grzywna została uiszczona w części, prezes sądu
lub upoważniony sędzia zarządza zmniejszenie kary
zastępczej w sposób odpowiadający stosunkowi kwoty
zapłaconej do wysokości grzywny.
§
2. Od
zastępczej kary pozbawienia wolności lub wykonywania pracy,
o której mowa w art. 45 § 1, skazany może się w
każdym czasie zwolnić przez złożenie kwoty
pieniężnej przypadającej jeszcze do uiszczenia tytułem
grzywny.
§
3. (uchylony).
§
4. (uchylony).
Art.
48. [Posiedzenie w przedmiocie wykonania kary zastępczej]
W
posiedzeniu w przedmiocie zarządzenia wykonania zastępczej
kary pozbawienia wolności ma prawo wziąć udział
prokurator, skazany oraz jego obrońca, a gdy skazany pozostaje
pod dozorem - również sądowy kurator zawodowy, osoba
godna zaufania lub przedstawiciel stowarzyszenia, instytucji albo
organizacji społecznej, o której mowa w art.
73 § 1
Kodeksu karnego.
Art.
48a. [Wstrzymanie wykonania zastępczej kary pozbawienia
wolności]
§
1. Sąd
może w każdym czasie wstrzymać wykonanie zastępczej
kary pozbawienia wolności zarządzonej w wypadku, o którym
mowa w art. 46 § 1 pkt 1, jeżeli skazany oświadczy na
piśmie, że podejmie pracę społecznie użyteczną
i podda się rygorom z nią związanym. Wstrzymanie
następuje do czasu wykonania pracy społecznie użytecznej
lub złożenia kwoty pieniężnej przypadającej
jeszcze do uiszczenia tytułem grzywny.
§
2. Jeżeli
skazany uchyla się od wykonania pracy społecznie
użytecznej, sąd zarządza wykonanie zastępczej
kary pozbawienia wolności.
§
3. W
wypadkach wskazanych w § 1 i 2 sąd określa wymiar
pozostałej do wykonania pracy społecznie użytecznej
lub zastępczej kary pozbawienia wolności, kierując się
zasadami określonymi w art. 45 § 1 i 3 oraz art. 46 §
2-4.
§
4. W
posiedzeniu, o którym mowa w § 2, ma prawo wziąć
udział prokurator, sądowy kurator zawodowy, skazany oraz
jego obrońca.
§
5. Na
postanowienie w przedmiocie wstrzymania i zarządzenia wykonania
zastępczej kary pozbawienia wolności oraz określenia
wymiaru pozostałej do wykonania pracy społecznie użytecznej
lub zastępczej kary pozbawienia wolności przysługuje
zażalenie.
§
6. Niedopuszczalne
jest ponowne wstrzymanie wykonania tej samej zastępczej kary
pozbawienia wolności na podstawie § 1.
Art.
49. [Rozłożenie grzywny na raty]
§
1. Jeżeli
natychmiastowe wykonanie grzywny pociągnęłoby dla
skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki sąd
może rozłożyć grzywnę na raty na czas
nieprzekraczający 1 roku, licząc od dnia wydania pierwszego
postanowienia w tym zakresie.
§
2. W
wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie,
a zwłaszcza wówczas, gdy wysokość grzywny jest
znaczna, można rozłożyć grzywnę na raty na
okres do 3 lat.
§
3. Na
postanowienie w przedmiocie rozłożenia grzywny na raty
przysługuje zażalenie.
Art.
50. [Odwołanie rozłożenia grzywny na raty]
§
1. Sąd
odwołuje rozłożenie grzywny na raty, jeżeli
ujawniły się nowe lub poprzednio nieznane okoliczności,
istotne dla rozstrzygnięcia; art. 24 § 2 nie ma
zastosowania.
§
2. Rozłożenie
grzywny na raty można odwołać również
wówczas, gdy skazany uchybił terminowi płatności
choćby jednej raty, chyba że wykaże, iż nastąpiło
to z przyczyn od niego niezależnych.
§
3. Na
postanowienie w przedmiocie odwołania rozłożenia
grzywny na raty przysługuje zażalenie.
Art.
51. [Całkowite lub częściowe umorzenie grzywny]
§
1. Jeżeli
skazany, z przyczyn od niego niezależnych, nie uiścił
grzywny, a wykonanie tej kary w innej drodze okazało się
niemożliwe lub niecelowe, sąd może, w szczególnie
uzasadnionych wypadkach, grzywnę umorzyć w części,
zaś wyjątkowo - również w całości;
nie zarządza się egzekucji, jeżeli z okoliczności
sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna.
§
2. Na
postanowienie w przedmiocie umorzenia grzywny przysługuje
zażalenie.
Art.
52. [Wstrzymanie wykonania kary zastępczej]
Udzielając
skazanemu warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty
kary pozbawienia wolności, sąd penitencjarny może,
jeżeli istnieją podstawy do przyjęcia, że skazany
uiści grzywnę dobrowolnie, wstrzymać uprzednio
zarządzone wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności,
stosując jednocześnie art. 49; wówczas okres
rozłożenia grzywny na raty biegnie od dnia wydania
postanowienia o warunkowym przedterminowym zwolnieniu.
Art.
52a. [Odpowiednie stosowanie przepisów rozdziału w
przypadku wystąpienia państwa członkowskiego UE o
wykonanie orzeczenia o karach o charakterze pieniężnym]
Przepisy
niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do egzekucji
kar o charakterze pieniężnym, o których mowa w
rozdziale
66b
Kodeksu postępowania karnego.
Rozdział
IX
Kara
ograniczenia wolności
Art.
53. [Cele kary ograniczenia wolności]
§
1. Wykonanie
kary ograniczenia wolności ma na celu wzbudzenie w skazanym woli
kształtowania jego społecznie pożądanych postaw,
w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz
potrzeby przestrzegania porządku prawnego.
§
2. Skazany
ma obowiązek sumiennie wykonywać ciążące na
nim obowiązki, a w miejscu pracy lub pobytu przestrzegać
ustalonych zasad zachowania, porządku i dyscypliny.
§
3. (uchylony).
Art.
54. [Miejsce wykonania kary ograniczenia wolności]
Karę
ograniczenia wolności wykonuje się w miejscu stałego
pobytu lub zatrudnienia skazanego albo w niewielkiej odległości
od tego miejsca, chyba że ważne względy przemawiają
za wykonaniem kary w innym miejscu.
Art.
55. [Rola sądu rejonowego i kuratora zawodowego]
§
1. Nadzór
nad wykonywaniem kary ograniczenia wolności oraz orzekanie w
sprawach dotyczących wykonania tej kary należą do sądu
rejonowego, w którego okręgu kara jest lub ma być
wykonywana.
§
2. Czynności
związane z organizowaniem i kontrolowaniem wykonywania kary
ograniczenia wolności oraz obowiązków nałożonych
na skazanego odbywającego tę karę wykonuje sądowy
kurator zawodowy. Przepisy o dozorze i kuratorze sądowym stosuje
się odpowiednio.
Art.
56. [Skierowanie orzeczenia do wykonania]
§
1. W
celu wykonania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele
społeczne sąd przesyła odpis orzeczenia właściwemu
sądowemu kuratorowi zawodowemu.
§
2. Właściwy
wójt, burmistrz lub prezydent miasta, zwani dalej "właściwym
organem gminy", wyznacza miejsca, w których może być
wykonywana nieodpłatna, kontrolowana praca na cele społeczne;
podmioty, dla których organ gminy, powiatu lub województwa
jest organem założycielskim, a także państwowe
lub samorządowe jednostki organizacyjne oraz spółki
prawa handlowego z wyłącznym udziałem Skarbu Państwa
lub gminy, powiatu bądź województwa, mają
obowiązek umożliwienia skazanym wykonywania nieodpłatnej,
kontrolowanej pracy na cele społeczne.
§
3. Praca,
o której mowa w § 2, może być także
wykonywana na rzecz instytucji lub organizacji reprezentujących
społeczność lokalną oraz w placówkach
oświatowo-wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach
wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii,
podmiotach leczniczych w rozumieniu przepisów o działalności
leczniczej, jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej,
fundacjach, stowarzyszeniach i innych instytucjach lub organizacjach
użyteczności publicznej, niosących pomoc charytatywną,
za ich zgodą.
§
4. Praca,
o której mowa w § 2, może być także
wykonywana na rzecz innych podmiotów niż wymienione w §
2 i 3, którym powierzono w dowolny sposób wykonywanie
zadań własnych gminy, o których mowa w art.
7 ust. 1 pkt 1-3,
4-6
lub 7-15
ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z
2018 r. poz. 994, 1000, 1349, 1432 i 2500).
Art.
56a. [Ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych
wypadków skazanych]
§
1. Wydatki
związane z ubezpieczeniem następstw nieszczęśliwych
wypadków skazanych, wykonujących nieodpłatną,
kontrolowaną pracę na cele społeczne oraz pracę
społecznie użyteczną, ponosi Skarb Państwa.
§
2. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, tryb
postępowania przy zawieraniu przez podmioty uprawnione umowy
ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków
skazanych wykonujących nieodpłatną, kontrolowaną
pracę na cele społeczne oraz pracę społecznie
użyteczną, a także minimalną i maksymalną
sumę ubezpieczenia, na którą umowa taka może
zostać zawarta, podmioty uprawnione do zawierania umów
ubezpieczenia oraz termin zawierania umów, mając na
uwadze potrzebę zagwarantowania skazanym, wykonującym
nieodpłatną, kontrolowaną pracę na cele społeczne
lub pracę społecznie użyteczną, odpowiedniej
rekompensaty w przypadku zaistnienia przy wykonywaniu tej pracy
nieszczęśliwego wypadku oraz sprawne wykonywanie czynności
związanych z zawieraniem umowy ubezpieczenia.
Art.
57. [Wezwanie skazanego do stawienia się w zakładzie]
§
1. Sądowy
kurator zawodowy w terminie 7 dni od doręczenia orzeczenia wzywa
skazanego oraz poucza go o prawach i obowiązkach oraz
konsekwencjach wynikających z uchylania się od odbywania
kary, a także określa, po wysłuchaniu skazanego,
rodzaj, miejsce i termin rozpoczęcia pracy, o czym niezwłocznie
informuje właściwy organ gminy i podmiot, na rzecz którego
będzie wykonywana praca.
§
2. W
wypadku gdy skazany nie stawi się na wezwanie lub pouczony o
prawach, obowiązkach i konsekwencjach związanych z
wykonywaniem nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne
oświadczy sądowemu kuratorowi zawodowemu, że nie
wyraża zgody na podjęcie pracy, kurator kieruje do sądu
wniosek o orzeczenie kary zastępczej.
§
3. Przepis
§ 2 stosuje się odpowiednio w wypadkach, gdy skazany nie
podejmie pracy w wyznaczonym terminie lub w inny sposób uchyla
się od odbywania kary ograniczenia wolności lub wykonania
ciążących na nim obowiązków.
§
4. Zmiana
rodzaju, miejsca lub terminu rozpoczęcia pracy może
nastąpić na podstawie decyzji sądowego kuratora
zawodowego w szczególnie uzasadnionych wypadkach; przepis §
1 stosuje się odpowiednio.
§
5. (uchylony).
Art.
57a. [Rozpoczęcie odbywania kary]
§
1. Rozpoczęcie
odbywania kary w formie określonej w art.
34 § 1a pkt 1
Kodeksu karnego następuje w dniu, w którym skazany
przystąpił do wykonywania wskazanej pracy.
§
2. Rozpoczęcie
odbywania kary w formie określonej w art.
34 § 1a pkt 4
Kodeksu karnego następuje w pierwszym dniu okresu, w którym
dokonuje się potrącenia skazanemu z wynagrodzenia za pracę.
§
3. Wykonywanie
nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne może
odbywać się także w dni ustawowo wolne od pracy i dni
wolne od pracy u danego podmiotu, na rzecz którego jest ona
wykonywana.
§
4. (uchylony).
Art.
58. [Obowiązki podmiotów, w których kara
jest wykonywana]
§
1. Właściwy
organ gminy informuje sądowego kuratora zawodowego o
wyznaczonych dla skazanych miejscach pracy, rodzaju pracy oraz
osobach odpowiedzialnych za organizowanie pracy i kontrolowanie jej
przebiegu.
§
2. Osoby,
o których mowa w § 1, obowiązane są do
niezwłocznego informowania sądowego kuratora zawodowego o
istotnych okolicznościach dotyczących przebiegu pracy i
zachowania się skazanego, a w szczególności o
terminie rozpoczęcia i zakończenia pracy, liczbie godzin
przepracowanych przez skazanego, rodzaju wykonywanej przez niego
pracy, niezgłoszeniu się do pracy, niepodjęciu
przydzielonej pracy, przeszkodzie uniemożliwiającej
wykonanie pracy, opuszczeniu pracy bez usprawiedliwienia, każdym
przypadku niesumiennego wykonywania pracy oraz uporczywego
nieprzestrzegania ustalonego porządku i dyscypliny pracy.
§
3. Minister
Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw administracji publicznej oraz ministrem właściwym
do spraw pracy, określi, w drodze rozporządzenia, tryb
wyznaczania przez właściwy organ gminy podmiotów
wskazanych w art. 56 § 2, w których wykonywana jest kara
ograniczenia wolności i praca społecznie użyteczna,
czynności tych podmiotów, a także podmiotów,
o których mowa w art. 56 § 3, w zakresie wykonywania tej
kary i pracy, w tym dotyczące organizowania miejsc pracy i
przydziału pracy oraz kontroli skazanych, a także
dopuszczalny dzienny wymiar czasu pracy skazanych, mając na
względzie konieczność zapewnienia warunków do
sprawnego wykonywania kary ograniczenia wolności i pracy
społecznie użytecznej.
Art.
59. [Wykonanie potrącenia części wynagrodzenia]
§
1. Jeżeli
w stosunku do skazanego zatrudnionego, zamiast obowiązku
wykonywania wskazanej pracy, orzeczono potrącanie określonej
części wynagrodzenia za pracę, sąd przesyła
odpis orzeczenia zakładowi pracy zatrudniającemu skazanego,
podając jednocześnie, na czyją rzecz mają być
dokonywane potrącenia i dokąd powinny być wpłacane,
a nadto wskazując, z jakich składników wynagrodzenia
za pracę i w jaki sposób należy ich dokonywać.
§
2. Wypłacając
wynagrodzenie skazanemu, potrąca się określoną w
orzeczeniu część wynagrodzenia i bezzwłocznie
przekazuje potrąconą kwotę stosownie do otrzymanych
wskazań, zawiadamiając o tym sąd. Koszty związane
z przekazywaniem tych kwot odlicza się od dokonywanych potrąceń.
Art.
60. [Wyjaśnienia skazanego dotyczące wykonywania
kary]
Sąd,
a także sądowy kurator zawodowy mogą w każdym
czasie żądać od skazanego wyjaśnień
dotyczących przebiegu odbywania kary ograniczenia wolności
i w tym celu wzywać skazanego do osobistego stawiennictwa.
Art.
61. [Modyfikowanie orzeczenia]
§
1. Jeżeli
względy wychowawcze za tym przemawiają, sąd może
w okresie wykonywania kary ograniczenia wolności ustanawiać,
rozszerzać lub zmieniać obowiązki, o których
mowa w art.
34 § 3
Kodeksu karnego, albo od wykonania tych obowiązków
zwolnić.
§
2. Z
tych samych względów sąd może zmniejszyć
orzeczoną liczbę godzin wykonywanej pracy w stosunku
miesięcznym lub wysokość miesięcznych potrąceń
z wynagrodzenia za pracę, jednak nie więcej niż do
granicy ustawowego minimum określonego w art.
34 § 1a pkt 4
i art.
35 § 1
Kodeksu karnego.
§
3. Na
postanowienia wydane na podstawie § 1 przysługuje
zażalenie.
Art.
62. [Przesłanki odroczenia wykonania kary]
§
1. Sąd
może odroczyć wykonanie kary ograniczenia wolności na
czas do 6 miesięcy, jeżeli natychmiastowe wykonanie kary
pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt
ciężkie skutki.
§
2. Sąd
odracza wykonanie kary ograniczenia wolności w razie powołania
skazanego do czynnej służby wojskowej, do czasu ukończenia
tej służby. Wobec takiego skazanego sąd może
zastosować odpowiednio przepisy art.
336 § 3
i 4
Kodeksu karnego.
§
3. Sąd
może odwołać odroczenie wykonania kary ograniczenia
wolności w razie ustania przyczyny, dla której zostało
udzielone, lub w wypadku, gdy skazany nie korzysta z odroczenia kary
zgodnie z celem, w jakim zostało udzielone, albo rażąco
narusza porządek prawny.
§
4. Na
postanowienie w przedmiocie odroczenia oraz odwołania odroczenia
wykonania kary ograniczenia wolności przysługuje zażalenie.
Art.
63. [Udzielenie przerwy w odbywaniu kary]
§
1. Jeżeli
stan zdrowia skazanego uniemożliwia wykonanie kary ograniczenia
wolności, sąd udziela przerwy w odbywaniu kary do czasu
ustania przeszkody.
§
2. Sąd
może udzielić przerwy w odbywaniu kary ograniczenia
wolności do roku ze względów, o których mowa
w art. 62 § 1.
§
3. Przepisy
art. 62 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
§
4. Na
postanowienie w przedmiocie przerwy oraz odwołania przerwy w
wykonaniu kary ograniczenia wolności przysługuje zażalenie.
Art.
63a. [Zmiana formy kary]
§
1. W
szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może zmienić
formę obowiązku wykonywania pracy, przyjmując 20
godzin pracy na cele społeczne za równoważne 10%
wynagrodzenia za pracę; orzeczona praca nie może
przekroczyć 40 godzin w stosunku miesięcznym.
§
2. Na
postanowienie w przedmiocie zmiany formy wykonania obowiązku
pracy, o którym mowa w § 1, przysługuje zażalenie.
Art.
63b. [Rozliczenie godzin pracy w okresach innych niż
miesięczne]
§
1. Z
ważnych względów, w szczególności
uzasadnionych wykonywaną przez skazanego pracą zarobkową
lub stanem zdrowia, sąd, na wniosek skazanego, może ustalić
rozliczenie godzin nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele
społeczne w innych okresach niż miesięczny, nie
przekraczając okresu orzeczonej kary ani orzeczonej łącznej
liczby godzin wykonywanej pracy w tym okresie.
§
2. Sąd
powinien rozpoznać wniosek w terminie 14 dni od dnia jego
złożenia.
§
3. Na
postanowienie wydane na podstawie § 1 przysługuje
zażalenie.
Art.
64. [Orzeczenie o uznaniu kary za wykonaną]
§
1. W
razie niewykonania pełnego wymiaru pracy albo niedokonania
całości potrąceń z wynagrodzenia za pracę
lub niewykonania innych obowiązków sąd orzeka o tym,
czy i w jakim zakresie karę tę uznać za wykonaną
ze względu na osiągnięte cele kary.
§
2. Jeżeli
ustawa przewiduje zaliczenie dotychczas wykonanej kary ograniczenia
wolności na poczet innej kary, sąd orzeka o tym, jaki okres
kary ograniczenia wolności podlega zaliczeniu, biorąc pod
uwagę zakres wykonania obowiązków i potrąceń
oraz czas, który upłynął od rozpoczęcia
odbywania kary ograniczenia wolności w określonej formie.
Art.
64a. [Zażalenie]
Na
postanowienie w przedmiocie zwolnienia skazanego od reszty kary
ograniczenia wolności, wydane na podstawie art.
83
Kodeksu karnego, oraz na postanowienie w przedmiocie okresu
dotychczas wykonanej kary ograniczenia wolności podlegającej
zaliczeniu na poczet innej kary, przysługuje zażalenie.
Art.
65. [Zastępcza kara pozbawienia wolności]
§
1. Jeżeli
skazany uchyla się od odbywania kary ograniczenia wolności,
sąd zarządza, a jeżeli uchyla się on od
świadczenia pieniężnego lub obowiązków
orzeczonych na podstawie art.
34 § 3
Kodeksu karnego, sąd może zarządzić wykonanie
zastępczej kary pozbawienia wolności. W razie gdy skazany
wykonał część kary ograniczenia wolności,
sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia
wolności w wymiarze odpowiadającym karze ograniczenia
wolności pozostałej do wykonania, przyjmując, że
jeden dzień zastępczej kary pozbawienia wolności jest
równoważny dwóm dniom kary ograniczenia wolności.
§
2. Jeżeli
ustawa nie przewiduje za dane przestępstwo kary pozbawienia
wolności, górna granica zastępczej kary pozbawienia
wolności nie może przekroczyć 6 miesięcy.
§
3. W
posiedzeniu ma prawo wziąć udział prokurator, sądowy
kurator zawodowy, skazany oraz jego obrońca.
§
4. Na
postanowienie w przedmiocie kary zastępczej przysługuje
zażalenie.
Art.
65a. [Wstrzymanie wykonania zastępczej kary pozbawienia
wolności]
§
1. Sąd
może w każdym czasie wstrzymać wykonanie zastępczej
kary pozbawienia wolności w wypadku, gdy skazany oświadczy
na piśmie, że podejmie odbywanie kary ograniczenia wolności
i podda się rygorom z nią związanym; wstrzymanie
następuje do czasu wykonania orzeczonej kary ograniczenia
wolności.
§
2. Jeżeli
skazany uchyla się od odbywania kary ograniczenia wolności,
sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia
wolności.
§
3. W
wypadkach wskazanych w § 1 i 2 sąd określa wymiar
pozostałej do odbycia kary ograniczenia wolności lub
zastępczej kary pozbawienia wolności, kierując się
zasadami określonymi w art. 65 § 1 i 2.
§
4. W
posiedzeniu, o którym mowa w § 2, ma prawo wziąć
udział prokurator, sądowy kurator zawodowy, skazany oraz
jego obrońca.
§
5. Na
postanowienie w przedmiocie wstrzymania i zarządzenia wykonania
zastępczej kary pozbawienia wolności oraz określenia
wymiaru pozostałej do odbycia kary przysługuje zażalenie.
§
6. Niedopuszczalne
jest ponowne wstrzymanie wykonania tej samej zastępczej kary
pozbawienia wolności na podstawie § 1.
Art.
66. [Wnioski co do zmiany sposobu wykonywania kary]
§
1. Orzekanie
w przedmiocie zmian formy wykonywania kary ograniczenia wolności
oraz w przedmiocie wykonania kary zastępczej, a także
zwolnienia od reszty kary może nastąpić również
na wniosek sądowego kuratora zawodowego.
§
2. Wniosku
skazanego lub jego obrońcy o zwolnienie od reszty kary
ograniczenia wolności złożonego przed upływem 3
miesięcy od wydania poprzedniego postanowienia w tym przedmiocie
nie rozpoznaje się aż do upływu tego okresu.
§
3. W
wypadku zwolnienia skazanego od odbycia reszty kary ograniczenia
wolności sądowy kurator zawodowy zawiadamia o tym zakład
pracy, placówkę, instytucję lub organizację, w
której skazany odbywał karę.
Art.
66a.
(uchylony).
Rozdział
X
Kara
pozbawienia wolności
Oddział
1
Cele
wykonywania kary
Art.
67. [Cele resocjalizacyjne kary pozbawienia wolności]
§
1. Wykonywanie
kary pozbawienia wolności ma na celu wzbudzanie w skazanym woli
współdziałania w kształtowaniu jego społecznie
pożądanych postaw, w szczególności poczucia
odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku
prawnego i tym samym powstrzymania się od powrotu do
przestępstwa.
§
2. Dla
osiągnięcia celu określonego w § 1 prowadzi się
zindywidualizowane oddziaływanie na skazanych w ramach
określonych w ustawie systemów wykonywania kary, w
różnych rodzajach i typach zakładów karnych.
§
3. W
oddziaływaniu na skazanych, przy poszanowaniu ich praw i
wymaganiu wypełniania przez nich obowiązków,
uwzględnia się przede wszystkim pracę, zwłaszcza
sprzyjającą zdobywaniu odpowiednich kwalifikacji
zawodowych, nauczanie, zajęcia kulturalno-oświatowe i
sportowe, podtrzymywanie kontaktów z rodziną i światem
zewnętrznym oraz środki terapeutyczne.
Oddział
2
Zakłady
karne
Art.
68. [Podległość zakładów karnych
Ministrowi Sprawiedliwości]
Zakłady
karne podlegają Ministrowi Sprawiedliwości.
Art.
69. [Rodzaje zakładów karnych]
Karę
pozbawienia wolności wykonuje się, z zastrzeżeniem
art. 87 § 4, w następujących rodzajach zakładów
karnych:
1)
zakładach karnych dla młodocianych;
2)
zakładach karnych dla odbywających karę po raz
pierwszy;
3)
zakładach karnych dla recydywistów penitencjarnych;
4)
zakładach karnych dla odbywających karę aresztu
wojskowego.
Art.
70. [Typy zakładów karnych]
§
1. Zakłady
karne wymienione w art. 69 mogą być organizowane jako:
1)
zakłady karne typu zamkniętego;
2)
zakłady karne typu półotwartego;
3)
zakłady karne typu otwartego.
§
2. Zakłady
karne, o których mowa w § 1, różnią się
w szczególności stopniem zabezpieczenia, izolacji
skazanych oraz wynikającymi z tego ich obowiązkami i
uprawnieniami w zakresie poruszania się w zakładzie i poza
jego obrębem.
Art.
71. [Tworzenie innych rodzajów zakładów
karnych]
Minister
Sprawiedliwości może, w drodze rozporządzenia,
tworzyć, zgodnie z ustalonymi w niniejszym kodeksie celami
wykonywania kary pozbawienia wolności i z ustalonymi zasadami
klasyfikacji skazanych, zakłady karne inne niż wymienione w
art. 69 lub ustalić inny niż określony w art. 81
system wykonywania kary, uwzględniając w szczególności
potrzeby w zakresie sprawdzania nowych środków i metod
oddziaływania na skazanych.
Art.
72. [Organizacja zakładu karnego]
§
1. Zakładem
karnym kieruje dyrektor, a wyodrębnionym oddziałem może
kierować podlegający dyrektorowi kierownik.
§
2. Funkcjonariusze
i pracownicy zakładu karnego, w którym skazany przebywa,
a także osoby kierujące jego pracą lub innymi
zajęciami są, w zakresie wykonywanych przez nich czynności
służbowych, przełożonymi skazanego.
§
3. Zakłady
karne mogą być tworzone jako samodzielne zakłady lub
jako wyodrębnione oddziały zakładów karnych i
aresztów śledczych. Kilka zakładów może
posiadać wspólną administrację bądź
wydzielone służby.
§
4. Minister
Sprawiedliwości, w drodze zarządzenia, tworzy i znosi
zakłady karne, mając na względzie istniejące
potrzeby w tym zakresie.
§
4a. Dyrektor
Generalny Służby Więziennej, w drodze zarządzenia,
określa przeznaczenie zakładów karnych,
uwzględniając w szczególności potrzebę
zapewnienia oraz racjonalnego wykorzystania miejsc zakwaterowania dla
wszystkich grup skazanych.
§
5. Minister
Sprawiedliwości, w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej, w
drodze zarządzenia, tworzy i znosi zakłady karne dla
odbywających karę aresztu wojskowego, mając na
względzie istniejące potrzeby w tym zakresie oraz
konieczność zapewnienia warunków szkolenia
wojskowego osób w nich przebywających.
Art.
73. [Utrzymanie porządku i dyscypliny]
§
1. W
zakładzie karnym utrzymuje się dyscyplinę i porządek
w celu zapewnienia bezpieczeństwa i realizacji zadań kary
pozbawienia wolności, w tym ochrony społeczeństwa
przed przestępczością.
§
2. Dyrektor
ustala porządek wewnętrzny zakładu karnego.
Art.
73a. [Monitorowanie zakładów karnych]
§
1. Zakłady
karne mogą być monitorowane przez wewnętrzny system
urządzeń rejestrujących obraz lub dźwięk, w
tym przez system telewizji przemysłowej.
§
2. Monitorowanie,
zapewniające możliwość obserwowania zachowania
skazanego, można stosować w szczególności w
celach mieszkalnych wraz z częścią przeznaczoną
do celów sanitarno-higienicznych, w łaźniach, w
pomieszczeniach wyznaczonych do widzeń, w miejscach zatrudnienia
osadzonych, w ciągach komunikacyjnych, na placach spacerowych, a
także do obserwacji terenu zakładu karnego na zewnątrz
budynków, w tym linii ogrodzenia zewnętrznego.
§
3. Monitorowany
obraz lub dźwięk może być utrwalany za pomocą
odpowiednich urządzeń.
§
4. Monitorowanie
i utrwalanie dźwięku nie może obejmować
informacji objętych tajemnicą spowiedzi lub tajemnicą
prawnie chronioną.
§
5. Obraz
z kamer systemu telewizji przemysłowej, zainstalowanych w części
celi mieszkalnej przeznaczonej do celów
sanitarno-higienicznych oraz w łaźniach, jest przekazywany
do monitorów lub urządzeń, o których mowa w §
3, w sposób uniemożliwiający ukazywanie intymnych
części ciała skazanego oraz wykonywanych przez niego
intymnych czynności fizjologicznych.
§
6. Utrwalony
obraz lub dźwięk, który nie zawiera informacji
wskazujących na popełnienie przestępstwa lub nie jest
istotny dla bezpieczeństwa zakładu karnego albo
bezpieczeństwa skazanego, podlega niezwłocznemu
zniszczeniu.
§
7. Jeżeli
utrwalony obraz lub dźwięk jest istotny dla bezpieczeństwa
zakładu karnego lub bezpieczeństwa skazanego, dyrektor
zakładu karnego podejmuje decyzję o czasie jego
przechowywania i sposobie wykorzystania.
§
8. O
stosowaniu monitorowania w określonych miejscach i
pomieszczeniach decyduje dyrektor zakładu karnego, mając na
celu zapewnienie porządku i bezpieczeństwa w zakładzie
karnym.
§
9. Monitorowanie
zachowania skazanego, a także miejsc i pomieszczeń na
terenie zakładu karnego, o których mowa w § 2,
realizują funkcjonariusze Służby Więziennej oraz
pracownicy tego zakładu.
§
10. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
rodzaje urządzeń i środków technicznych
służących do przekazywania, odtwarzania i utrwalania
obrazu lub dźwięku z monitoringu oraz sposób
przechowywania, odtwarzania i niszczenia zapisów oraz
udostępniania ich uprawnionym podmiotom, mając na uwadze
konieczność właściwego zabezpieczenia utrwalonego
obrazu lub dźwięku przed utratą, zniekształceniem
lub nieuprawnionym ujawnieniem.
Art.
74. [Zmiana rodzaju i typu zakładu karnego]
§
1. Zmianę
określonego w wyroku rodzaju i typu zakładu karnego, a
także orzeczonego systemu terapeutycznego wykonywania kary może
orzec tylko sąd penitencjarny, z zastrzeżeniem, że w
wypadku ucieczki skazanego z zakładu karnego typu półotwartego
albo otwartego lub niezgłoszenia się do takiego zakładu
po jego opuszczeniu na podstawie stosownego zezwolenia, decyzję
o skierowaniu skazanego do danego rodzaju i typu zakładu karnego
podejmuje komisja penitencjarna.
§
1a. Na
postanowienie, o którym mowa w § 1, przysługuje
zażalenie.
§
2. Jeżeli
po wydaniu postanowienia przez sąd penitencjarny zajdą nowe
okoliczności uzasadniające zmianę rodzaju i typu
zakładu karnego lub systemu terapeutycznego, decyzję w tym
przedmiocie może podjąć komisja penitencjarna.
§
3. Na
decyzje komisji penitencjarnej, o których mowa w § 1 i 2,
przysługuje skarga.
Art.
75. [Skład komisji penitencjarnej]
§
1. W
zakładach karnych działają komisje penitencjarne.
§
2. W
skład komisji penitencjarnej dyrektor zakładu karnego
powołuje funkcjonariuszy i pracowników tego zakładu.
Do udziału w pracach komisji, z głosem doradczym, dyrektor
może zapraszać także inne osoby godne zaufania,
zwłaszcza przedstawicieli stowarzyszeń, fundacji,
organizacji i instytucji, o których mowa w art. 38 § 1,
oraz kościołów i innych związków
wyznaniowych.
§
3. W
zależności od potrzeb zakładu karnego dyrektor może
zarządzić udział poszczególnych członków
komisji penitencjarnej w jej posiedzeniu przy użyciu urządzeń
technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności
na odległość z jednoczesnym bezpośrednim
przekazem obrazu i dźwięku.
Art.
76. [Zadania komisji penitencjarnej]
§
1. Do
zakresu działania komisji penitencjarnej należy:
1)
kierowanie skazanego do właściwego zakładu karnego,
jeżeli nie określił tego sąd w wyroku;
2)
kierowanie skazanego do określonego systemu odbywania kary,
jeżeli nie określił tego sąd w wyroku;
3)
ustalanie indywidualnych programów oddziaływań na
skazanego i dokonywanie ocen ich wykonywania;
4)
dokonywanie ocen okresowych postępów skazanego w
resocjalizacji;
5)
kwalifikowanie skazanych do nauczania w szkołach i na kursach
oraz podejmowanie decyzji o pozbawieniu możliwości
nauczania w zakresie nieobjętym nauczaniem obowiązkowym;
6)
kwalifikowanie skazanych, o których mowa w art. 84 § 2,
do zakładów karnych dla młodocianych oraz skazanych,
o których mowa w art. 96 § 3, do odbywania kary w
oddziałach terapeutycznych;
7)
kwalifikowanie skazanego - jako stwarzającego poważne
zagrożenie społeczne albo poważne zagrożenie dla
bezpieczeństwa zakładu oraz dokonywanie, co najmniej raz na
3 miesiące, weryfikacji tej decyzji;
8)
weryfikowanie indywidualnych programów oddziaływania albo
indywidualnych programów terapeutycznych, a także
kierowanie i wycofywanie skazanych z oddziałów
terapeutycznych;
9)
wyrażanie opinii w sprawach przyznania skazanemu przepustki, o
której mowa w art. 91 pkt 7 lub art. 92 pkt 9, oraz nagrody, o
której mowa w art. 138 § 1 pkt 7 lub 8, wówczas
gdy są one udzielane:
a)
po raz pierwszy,
b)
po przerwie trwającej dłużej niż 6 miesięcy,
c)
po powstaniu istotnych zmian w sytuacji prawnej lub rodzinnej
skazanego;
10)
wyrażanie opinii w sprawach:
a)
przyznania nagrody, o której mowa w art. 138 § 1 pkt 7
lub 8, skazanemu skierowanemu do odbywania kary w zakładzie
karnym typu zamkniętego,
b)
projektu porządku wewnętrznego zakładu karnego oraz
zmiany tego porządku,
c)
innych przekazanych jej przez dyrektora;
11)
podejmowanie decyzji w sprawie korzystania przez skazanego z
uprawnień określonych w art. 107 oraz zwolnienia z
wykonywania pracy, na podstawie art. 121 § 7;
12)
wykonywanie innych zadań przewidzianych w ustawie i w przepisach
wydanych na jej podstawie.
§
2. Jeżeli
decyzja komisji penitencjarnej w przedmiocie klasyfikacji jest
sprzeczna z prawem, o jej zmianie lub uchyleniu orzeka sąd
penitencjarny; art. 7 § 5 stosuje się odpowiednio.
§
3. W
wypadku określonym w § 2 decyzję komisji
penitencjarnej może także uchylić dyrektor okręgowy
Służby Więziennej albo Dyrektor Generalny Służby
Więziennej.
§
4. Na
decyzje, o których mowa w § 1 pkt 1, 2, 6 i 7,
przysługuje skarga.
Art.
77. [Inne organy kolegialne]
§
1. W
zakładzie karnym dyrektor może powoływać także
inne organy kolegialne, w skład których mogą
wchodzić również osoby spoza zakładu.
§
2. Organy
kolegialne mogą podejmować zadania związane z
oddziaływaniem na skazanych, zwłaszcza z organizacją
ich zatrudnienia i przygotowywaniem do zwolnienia oraz ze współpracą
z instytucjami, organizacjami, stowarzyszeniami i fundacjami
świadczącymi pomoc skazanym i ich rodzinom.
Art.
78. [Podmioty wykonujące karę w zakładzie
karnym]
§
1. Karę
pozbawienia wolności w zakładzie karnym wykonują
funkcjonariusze Służby Więziennej oraz pracownicy tego
zakładu.
§
2. Dyrektor
Generalny lub dyrektor okręgowy Służby Więziennej
mogą wydawać dyrektorom zakładów karnych
polecenia niezbędne dla prawidłowego i praworządnego
wykonywania kary pozbawienia wolności oraz realizowania
kierunków pracy resocjalizacyjnej, a także uchylać
wydane przez nich decyzje sprzeczne z prawem.
Oddział
3
Wykonywanie
kary i jej indywidualizacja
Art.
79. [Wezwanie do stawienia się w areszcie śledczym]
§
1. Skazanego
na karę pozbawienia wolności sąd wzywa do stawienia
się w wyznaczonym terminie w areszcie śledczym, położonym
najbliżej miejsca jego stałego pobytu, wraz z dokumentem
stwierdzającym tożsamość. Sąd może
polecić doprowadzenie skazanego do aresztu śledczego bez
wezwania.
§
2. Jeżeli
skazany, mimo wezwania, nie stawił się w areszcie śledczym,
sąd poleca go doprowadzić. Kosztami doprowadzenia sąd
obciąża skazanego.
§
3. Przeniesienie
skazanego z aresztu śledczego do właściwego zakładu
karnego następuje po decyzji klasyfikacyjnej komisji
penitencjarnej.
§
4. Jeżeli
skazanym jest żołnierz, a sąd zarządza
doprowadzenie go do aresztu śledczego, obowiązek
doprowadzenia spoczywa na właściwych organach wojskowych.
Art.
79a. [Przyjęcie do aresztu śledczego]
§
1. Przy
przyjęciu do aresztu śledczego skazany okazuje dokument
stwierdzający tożsamość, podaje dane osobowe,
informuje o zmianie danych osobowych, o miejscu stałego pobytu,
o uprzedniej karalności, o stanie zdrowia, a także o
ciążącym na nim obowiązku alimentacyjnym. Skazany
może być także poddany czynnościom mającym
na celu jego identyfikację, w szczególności:
sfotografowaniu, oględzinom zewnętrznym ciała,
pobraniu odcisków oraz okazaniu innym osobom.
§
2. Skazany
przekazuje do depozytu dokumenty, pieniądze, przedmioty
wartościowe i inne przedmioty, których nie może
posiadać w celi.
Art.
79b. [Pobyt skazanego w celi przejściowej]
§
1. Skazanego
przyjętego do aresztu śledczego umieszcza się w celi
przejściowej, na okres niezbędny, nie dłużej
jednak niż na 14 dni, dla poddania go wstępnym badaniom
lekarskim, zabiegom sanitarnym i wstępnym badaniom
osobopoznawczym oraz zapoznania z podstawowymi aktami prawnymi
dotyczącymi wykonywania kary pozbawienia wolności i
porządkiem wewnętrznym aresztu śledczego.
§
2. Umieszczenia
w celi przejściowej nie stosuje się do skazanego
przetransportowanego z innego zakładu karnego albo aresztu
śledczego, jeżeli był już poddany badaniom i
zabiegom, o których mowa w § 1.
§
3. Skazanego
informuje się o obliczonym okresie wykonywania kary. Przyjęcie
informacji do wiadomości skazany potwierdza podpisem.
Art.
80. [Kolejność wykonywania kilku kar]
§
1. Jeżeli
tę samą osobę skazano na kilka kar skutkujących
pozbawienie wolności, wykonuje się je w takiej kolejności,
w jakiej wpłynęły do wykonania orzeczenia, którymi
wymierzono te kary. Zastępcze kary pozbawienia wolności
oraz zastępcze kary aresztu za nieuiszczoną grzywnę
wykonuje się w ostatniej kolejności.
§
1a. Orzeczenia
prawomocne wykonuje się przed orzeczeniami nieprawomocnymi. Kary
porządkowe i środki przymusu wykonuje się w pierwszej
kolejności.
§
2. Sędzia
penitencjarny może zarządzić wykonanie kar i środków
w innej kolejności niż określona w § 1, jeżeli
względy penitencjarne za tym przemawiają.
§
3. W
wypadku skierowania do wykonania orzeczenia o zastosowaniu środka
zabezpieczającego wobec skazanego, który odbywa karę
wymierzoną innym orzeczeniem, o kolejności wykonania kary i
środka zabezpieczającego rozstrzyga sędzia
penitencjarny.
§
4. Dzień,
w którym wykonywanie kary zostało rozpoczęte, z
jakiejkolwiek przyczyny przerwane, ponownie podjęte lub
zakończone, zaokrągla się w górę do
pełnego dnia.
§
5. Jeżeli
wobec tej samej osoby wykonuje się kilka kar skutkujących
pozbawienie wolności, dniem rozpoczęcia wykonywania
kolejnej kary jest dzień następujący po dniu
zakończenia wykonania poprzedniej kary. W dniu zakończenia
wykonania poprzedniej kary skazanego nie zwalnia się z zakładu
karnego lub aresztu śledczego.
Art.
80a. [Początek wykonywania kary]
Początek
wykonywania kary liczy się od dnia:
1)
przyjęcia skazanego lub ukaranego, który zgłosił
się do odbycia kary,
2)
zatrzymania skazanego lub ukaranego, który został
doprowadzony do odbycia kary,
3)
wprowadzenia do wykonania orzeczenia w stosunku do osoby pozbawionej
wolności
-
chyba że ustawa stanowi inaczej.
Art.
80b. [Obliczanie okresu wykonywania kary]
§
1. Organ
powołany do wykonywania orzeczenia dokonuje obliczenia okresu
wykonywania kary na zasadach określonych w niniejszym kodeksie.
§
2. Karę
jednego dnia wykonuje się w dniu jej rozpoczęcia.
§
3. Kara
kończy się w dniu upływu tylu dni, ile dni wynosi jej
wymiar obliczony zgodnie z art. 12c.
§
4. Okres
wykonywania kary, tymczasowego aresztowania lub innego środka
podlegającego zaliczeniu na poczet orzeczonej kary oblicza się
na podstawie liczby dni, w których następowało
faktyczne pozbawienie wolności w tym okresie.
§
5. Ten
sam okres czasu nie może być zaliczony na poczet różnych
kar.
Art.
81. [Systemy wykonywania kary]
Karę
pozbawienia wolności wykonuje się w systemie:
1)
programowanego oddziaływania;
2)
terapeutycznym;
3)
zwykłym.
Art.
82. [Cele i zasady klasyfikacji skazanych]
§
1. W
celu stwarzania warunków sprzyjających indywidualnemu
postępowaniu ze skazanymi, zapobieganiu szkodliwym wpływom
skazanych zdemoralizowanych oraz zapewnieniu skazanym bezpieczeństwa
osobistego, wyboru właściwego systemu wykonywania kary,
rodzaju i typu zakładu karnego oraz rozmieszczenia skazanych
wewnątrz zakładu karnego - dokonuje się ich
klasyfikacji.
§
2. Klasyfikacji
skazanych dokonuje się mając na względzie w
szczególności:
1)
płeć;
2)
wiek;
3)
uprzednie odbywanie kary pozbawienia wolności;
4)
umyślność lub nieumyślność czynu;
5)
czas pozostałej do odbycia kary pozbawienia wolności;
6)
stan zdrowia fizycznego i psychicznego, w tym stopień
uzależnienia od alkoholu, środków odurzających
lub psychotropowych;
7)
stopień demoralizacji i zagrożenia społecznego;
8)
rodzaj popełnionego przestępstwa.
§
3. Podstawą
klasyfikacji są w szczególności badania
osobopoznawcze.
Art.
83. [Badania psychologiczne i psychiatryczne]
§
1. Skazanego
poddaje się w miarę potrzeby, za jego zgodą, badaniom
psychologicznym, a także psychiatrycznym. Sędzia
penitencjarny może zarządzić przeprowadzenie badań
bez zgody skazanego.
§
2. Badania,
o których mowa w § 1, przeprowadza się przede
wszystkim w odpowiednich ośrodkach diagnostycznych.
§
3. Minister
Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw zdrowia, w drodze rozporządzenia, powołuje ośrodki
diagnostyczne, o których mowa w § 2, oraz określi
zasady organizacji i warunki przeprowadzania badań w tych
ośrodkach. Rozporządzenie uwzględni potrzebę:
1)
wyjaśnienia psychologicznych i socjologicznych procesów
zachowania skazanego,
2)
zdiagnozowania ewentualnych zaburzeń psychicznych skazanego,
3)
określenia ewentualnego postępowania leczniczego i
rehabilitacyjnego
-
w celu podjęcia właściwej decyzji klasyfikacyjnej i
określenia warunków indywidualnego oddziaływania na
skazanego.
Art.
84. [Zakład karny dla młodocianych]
§
1. W
zakładzie karnym dla młodocianych odbywają karę
skazani, którzy nie ukończyli 21 roku życia; w
uzasadnionych wypadkach skazany może odbywać karę w
tym zakładzie po ukończeniu 21 roku życia.
§
2. Jeżeli
jest to uzasadnione potrzebami oddziaływania, dorosły
skazany po raz pierwszy, wyróżniający się dobrą
postawą, może, za swoją zgodą, odbywać karę
w zakładzie karnym dla młodocianych; korzysta on wtedy z
takich uprawnień jak młodociany.
§
3. Młodocianego,
któremu pozostało co najmniej 6 miesięcy do nabycia
prawa do ubiegania się o warunkowe zwolnienie lub sprawiającego
trudności wychowawcze, poddaje się badaniom
psychologicznym; przepisy art. 83 stosuje się odpowiednio.
Art.
85. [Zakład karny dla odbywających karę po raz
pierwszy]
W
zakładzie karnym dla odbywających karę po raz pierwszy
osadza się również skazanych odbywających
zastępczą karę pozbawienia wolności orzeczoną
w tej samej sprawie oraz skazanych na karę pozbawienia wolności
niewymienionych w art. 86.
Art.
86. [Zakład karny dla recydywistów penitencjarnych]
§
1. W
zakładzie karnym dla recydywistów penitencjarnych
odbywają karę dorośli skazani za przestępstwo
umyślne na karę pozbawienia wolności lub zastępczą
karę pozbawienia wolności oraz ukarani za wykroczenia
umyślne karą aresztu lub zastępczą karą
aresztu, którzy uprzednio już odbywali takie kary lub
karę aresztu wojskowego za umyślne przestępstwa lub
wykroczenia, chyba że szczególne względy
resocjalizacyjne przemawiają za skierowaniem ich do zakładu
karnego dla odbywających karę po raz pierwszy.
§
2. W
zakładzie karnym, o którym mowa w § 1, mogą
odbywać karę skazani określeni w art.
65
Kodeksu karnego oraz w art.
37 § 1 pkt 2
i 5
Kodeksu karnego skarbowego, jeżeli przemawiają za tym
szczególne względy resocjalizacyjne.
Art.
87. [Zasady odbywania kary pozbawienia wolności przez
kobiety]
§
1. Kobiety
odbywają karę pozbawienia wolności odrębnie od
mężczyzn.
§
2. Skazana
kobieta odbywa karę w zakładzie karnym typu półotwartego,
chyba że stopień demoralizacji lub względy
bezpieczeństwa przemawiają za odbywaniem kary w zakładzie
karnym innego typu.
§
3. Kobiecie
ciężarnej lub karmiącej zapewnia się opiekę
specjalistyczną.
§
4. W
celu umożliwienia matce pozbawionej wolności sprawowania
stałej i bezpośredniej opieki nad dzieckiem organizuje się
przy wskazanych zakładach karnych domy dla matki i dziecka, w
których dziecko może przebywać na życzenie
matki do ukończenia trzeciego roku życia, chyba że
względy wychowawcze lub zdrowotne, potwierdzone opinią
lekarza albo psychologa, przemawiają za oddzieleniem dziecka od
matki albo za przedłużeniem lub skróceniem tego
okresu. Decyzje w tym zakresie wymagają zgody sądu
opiekuńczego. Do matek pozbawionych wolności sprawujących
stałą i bezpośrednią opiekę nad dzieckiem
przepisu art. 69 nie stosuje się.
§
5. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, tryb
przyjmowania dzieci matek pozbawionych wolności do domów
dla matki i dziecka przy wskazanych zakładach karnych oraz
szczegółowe zasady organizowania i działania tych
placówek, uwzględniając sytuacje, o których
mowa w § 3-4, a także potrzeby w zakresie zabezpieczenia
prawidłowego rozwoju dziecka.
Art.
87a. [Skazani sprawujący pieczę nad dziećmi]
§
1. Wykonując
karę wobec skazanych sprawujących stałą pieczę
nad dzieckiem do lat 15, uwzględnia się w szczególności
potrzebę inicjowania, podtrzymywania i zacieśniania ich
więzi uczuciowej z dziećmi, wywiązywania się z
obowiązków alimentacyjnych oraz świadczenia pomocy
materialnej dzieciom, a także współdziałania z
placówkami opiekuńczo-wychowawczymi, w których te
dzieci przebywają.
§
2. Skazani
sprawujący stałą pieczę nad dziećmi, które
przebywają w placówkach opiekuńczo-wychowawczych,
powinni być w miarę możliwości osadzani w
odpowiednich zakładach karnych, położonych najbliżej
miejsca pobytu dzieci.
Art.
88. [Osadzanie sprawców w różnych typach
zakładów]
§
1. Skazanego
odbywającego karę w systemie programowanego oddziaływania
osadza się w zakładzie karnym typu półotwartego,
chyba że szczególne okoliczności uzasadniają
osadzenie go w zakładzie karnym typu zamkniętego.
§
2. Skazanego
za przestępstwo nieumyślne lub odbywającego zastępczą
karę pozbawienia wolności albo karę aresztu osadza się
w zakładzie karnym typu półotwartego, chyba że
szczególne okoliczności przemawiają za osadzeniem go
w zakładzie karnym innego typu.
§
3. W
zakładzie karnym typu zamkniętego osadza się:
1)
skazanego za przestępstwo popełnione w zorganizowanej
grupie albo związku mających na celu popełnianie
przestępstw, chyba że szczególne okoliczności
przemawiają przeciwko takiemu osadzeniu, co nie dotyczy
skazanych uznanych za stwarzających poważne zagrożenie
społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa
zakładu;
2)
skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności
albo na karę 25 lat pozbawienia wolności;
3)
skazanego z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi, w tym
skazanego za przestępstwo określone w art.
197-203
Kodeksu karnego, popełnione w związku z zaburzeniami
preferencji seksualnych, lub upośledzonego umysłowo;
4)
skazanego stwarzającego poważne zagrożenie społeczne
albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu;
5)
skazanego objętego ochroną na mocy art. 88d albo ustawy
z dnia 25 czerwca 1997 r. o świadku koronnym (Dz. U. z 2016 r.
poz. 1197).
§
4. (uchylony).
§
5. (uchylony).
§
5a. (uchylony).
§
5b. (uchylony).
§
6. W
zakładzie karnym typu zamkniętego można także
osadzić, ze względu na zagrożenie społeczne albo
zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu:
1)
skazanego za przestępstwo nieumyślne, odbywającego
zastępczą karę pozbawienia wolności, osobę
odbywającą karę aresztu oraz skazane kobiety, a także
innych skazanych, których właściwości i warunki
osobiste, sposób życia przed popełnieniem
przestępstwa, zachowanie po dokonaniu przestępstwa,
negatywna ocena postawy i zachowania w areszcie śledczym,
względy bezpieczeństwa zakładu albo inne szczególne
okoliczności wskazują, że należy wobec nich
wykonywać karę w warunkach zwiększonej izolacji i
zabezpieczenia;
2)
skazanego, który podczas pobytu w areszcie śledczym lub
zakładzie karnym naruszył w poważnym stopniu
dyscyplinę i porządek;
3)
skazanego przebywającego dotychczas w zakładzie karnym typu
otwartego lub półotwartego, jeżeli negatywna ocena
jego postawy i zachowania, a także względy bezpieczeństwa
zakładu wskazują, że należy wobec niego wykonywać
karę w warunkach zwiększonej izolacji i zabezpieczenia;
4)
skazanego, który popełnił przestępstwo o
znacznym stopniu społecznej szkodliwości, jeżeli jego
postawa i zachowanie przemawiają za przebywaniem w zakładzie
karnym typu zamkniętego.
Art.
88a. [Sprawcy szczególnie niebezpieczni]
§
1. Za
skazanego stwarzającego poważne zagrożenie społeczne
albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu
można uznać skazanego, który popełnił
przestępstwo o bardzo wysokim stopniu społecznej
szkodliwości, w szczególności:
1)
przestępstwo:
a)
zamachu na:
– niepodległość
lub integralność Rzeczypospolitej Polskiej,
– konstytucyjny
ustrój państwa lub konstytucyjne organy Rzeczypospolitej
Polskiej,
– życie
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
– jednostkę
Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,
b)
ze szczególnym okrucieństwem,
c)
wzięcia lub przetrzymania zakładnika albo w związku z
wzięciem zakładnika,
d)
uprowadzenia statku wodnego lub powietrznego,
e)
z użyciem broni palnej, materiałów wybuchowych albo
łatwopalnych;
2)
podczas uprzedniego lub obecnego pozbawienia wolności stwarzał
zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu karnego lub
aresztu śledczego w ten sposób, że:
a)
był organizatorem lub aktywnym uczestnikiem zbiorowego
wystąpienia w zakładzie karnym lub areszcie śledczym,
b)
dopuścił się czynnej napaści na funkcjonariusza
publicznego lub inną osobę zatrudnioną w zakładzie
karnym lub areszcie śledczym,
c)
był sprawcą zgwałcenia, ciężkiego uszczerbku
na zdrowiu albo znęcał się nad skazanym, ukaranym lub
tymczasowo aresztowanym,
d)
uwolnił się lub usiłował uwolnić się z
zakładu karnego typu zamkniętego lub aresztu śledczego
albo podczas konwojowania poza terenem takiego zakładu lub
aresztu;
3)
przestępstwo w zorganizowanej grupie albo związku mających
na celu popełnianie przestępstw, zwłaszcza z uwagi na
jego kierowniczą lub znaczącą rolę w grupie lub
związku.
§
2. Przy
podjęciu i każdorazowej weryfikacji decyzji o uznaniu
skazanego za stwarzającego poważne zagrożenie
społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa
zakładu komisja penitencjarna uwzględnia:
1)
właściwości i warunki osobiste skazanego;
2)
motywacje i sposób zachowania się przy popełnieniu
przestępstwa oraz rodzaj i rozmiar ujemnych następstw
przestępstwa;
3)
sposób zachowania się w trakcie pobytu w zakładzie
karnym;
4)
stopień demoralizacji lub postępy w resocjalizacji;
5)
w wypadku skazanego za przestępstwo popełnione w
zorganizowanej grupie albo związku mających na celu
popełnianie przestępstw - zagrożenie dla porządku
prawnego, które może wyniknąć z nawiązania
przez skazanego bezprawnych kontaktów z innymi członkami
grupy, w tym zwłaszcza zagrożenie dla życia lub
zdrowia ludzkiego lub dla czynności mających na celu
ujawnienie mienia stanowiącego korzyść z popełnienia
przestępstwa, oraz fakt, że inni członkowie grupy lub
związku przebywają na wolności.
§
3. Skazany
stwarzający poważne zagrożenie społeczne albo
poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu
odbywa karę w wyznaczonym oddziale lub celi zakładu karnego
typu zamkniętego w warunkach zapewniających wzmożoną
ochronę społeczeństwa i bezpieczeństwo tego
zakładu.
§
4. O
osadzeniu skazanego w wyznaczonym oddziale lub celi zakładu
karnego typu zamkniętego zawiadamia się sędziego
penitencjarnego.
§
5. Skazanego,
o którym mowa w art. 88 § 3 pkt 5, można osadzić,
za jego zgodą, w oddziale lub celi, o których mowa w §
3.
Art.
88b. [Zasady odbywania kary przez sprawców szczególnie
niebezpiecznych]
§
1. W
zakładzie karnym typu zamkniętego skazani stwarzający
poważne zagrożenie społeczne albo poważne
zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu odbywają
karę w następujących warunkach:
1)
cele mieszkalne oraz miejsca i pomieszczenia wyznaczone do: pracy,
nauki, przeprowadzania spacerów, widzeń, odprawiania
nabożeństw, spotkań religijnych i nauczania religii
oraz zajęć kulturalno-oświatowych, z zakresu kultury
fizycznej i sportu wyposaża się w odpowiednie
zabezpieczenia techniczno-ochronne;
2)
cele mieszkalne pozostają zamknięte całą dobę
i są częściej kontrolowane niż te, w których
osadzeni są skazani, wobec których nie podjęto
decyzji, o której mowa w art. 76 § 1 pkt 7;
3)
skazani mogą uczyć się, pracować, bezpośrednio
uczestniczyć w nabożeństwach, spotkaniach religijnych
i nauce religii oraz korzystać z zajęć
kulturalno-oświatowych, z zakresu kultury fizycznej i sportu,
tylko w oddziale, w którym są osadzeni;
4)
poruszanie się skazanych po terenie zakładu karnego odbywa
się pod wzmocnionym dozorem i jest ograniczone tylko do
niezbędnych potrzeb;
5)
skazanych poddaje się kontroli osobistej przy każdorazowym
wyjściu i powrocie do cel;
6)
spacer skazanych odbywa się w wyznaczonych miejscach pod
wzmocnionym dozorem;
7)
sposób osobistego kontaktowania się przedstawicieli
podmiotów określonych w art. 38 § 1 ze skazanymi
określa każdorazowo dyrektor zakładu karnego;
8)
widzenia skazanych odbywają się w wyznaczonych miejscach
pod wzmocnionym dozorem. Skazani nie mogą korzystać z
widzeń w obecności skazanych, wobec których nie
podjęto decyzji, o której mowa w art. 76 § 1 pkt 7;
9)
widzenia mogą być udzielane w sposób
uniemożliwiający bezpośredni kontakt z osobami
odwiedzającymi, jeżeli zachodzi poważne zagrożenie
bezpieczeństwa osób odwiedzających. Decyzje w tej
sprawie podejmuje dyrektor zakładu karnego. Nie dotyczy to osób,
o których mowa w art. 8 § 3. Jednak na żądanie
tych osób widzeń udziela się w sposób
uniemożliwiający bezpośredni kontakt ze skazanymi. W
czasie korzystania z widzeń skazani nie mogą spożywać
artykułów żywnościowych i napojów;
10)
skazani nie mogą korzystać z własnej odzieży i
obuwia.
§
2. Komisja
penitencjarna może uznać, że nie zachodzi potrzeba
stosowania wszystkich warunków, o których mowa w §
1, i odstąpić od stosowania jednego lub więcej z nich;
przepis art. 88a § 2 stosuje się odpowiednio. Jeżeli
jest to uzasadnione okolicznościami, można przywrócić
stosowanie warunków, od których odstąpiono, lub
zmienić ich zakres.
§
3. Na
wniosek skazanego lub jego obrońcy, nie częściej
jednak niż raz na 3 miesiące, komisja penitencjarna
wskazuje przyczyny uzasadniające kwalifikację skazanego
jako stwarzającego poważne zagrożenie społeczne
albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu
oraz stosowanie wobec niego warunków określonych w §
1.
Art.
88c. [Stałe monitorowanie zachowania skazanego]
§
1. Zachowanie
skazanego stwarzającego poważne zagrożenie społeczne
albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu
podlega stałemu monitorowaniu.
§
2. Monitorowanie
prowadzi się w celach mieszkalnych wraz z częścią
przeznaczoną do celów sanitarno-higienicznych oraz w
miejscach i pomieszczeniach, o których mowa w art. 88b §
1 pkt 1. Monitorowany obraz lub dźwięk podlega utrwalaniu.
Art.
88d. [Szczególna ochrona skazanego]
§
1. Jeżeli
w związku z toczącym się lub zakończonym
postępowaniem karnym, w którym skazany uczestniczy lub
uczestniczył w charakterze podejrzanego, oskarżonego,
świadka lub pokrzywdzonego, wystąpiło poważne
zagrożenie lub istnieje bezpośrednia obawa wystąpienia
poważnego zagrożenia dla jego życia lub zdrowia,
dyrektor zakładu karnego obejmuje takiego skazanego szczególną
ochroną w warunkach zwiększonej izolacji i zabezpieczenia,
polegającą w szczególności na:
1)
kontroli stanu jego zdrowia;
2)
udzielaniu pomocy psychologicznej;
3)
stosowaniu warunków odbywania kary określonych w art. 90
pkt 7-9.
§
2. Szczególna
ochrona może polegać również na stosowaniu
wobec skazanego, o którym mowa w § 1:
1)
warunków odbywania kary określonych w art. 88b lub 88c,
2)
ochrony osobistej w rozumieniu ustawy
z dnia 25 czerwca 1997 r. o świadku koronnym
-
za zgodą skazanego.
§
3. Dyrektor
zakładu karnego obejmuje skazanego szczególną
ochroną na wniosek sądu, przed którym toczy się
postępowanie karne, albo prokuratora prowadzącego lub
nadzorującego postępowanie przygotowawcze. We wniosku
należy podać przyczyny objęcia skazanego szczególną
ochroną oraz wskazać czas jej trwania, nie dłuższy
niż 6 miesięcy.
§
4. Dyrektor
zakładu karnego może objąć skazanego szczególną
ochroną na jego uzasadniony wniosek; we wniosku należy
podać przyczyny objęcia skazanego szczególną
ochroną oraz wskazać czas jej trwania, nie dłuższy
niż 6 miesięcy. Przed podjęciem decyzji dyrektor
zakładu karnego zasięga opinii odpowiednio sądu lub
prokuratora, o których mowa w § 3, a po zakończeniu
postępowania karnego opinii sędziego penitencjarnego; do
czasu otrzymania opinii dyrektor może tymczasowo stosować
wobec skazanego środki, o których mowa w § 1.
§
5. W
decyzji o objęciu skazanego szczególną ochroną
należy określić termin, do którego ochrona ma
trwać, a także wskazać sposób realizacji tej
ochrony.
§
6. Jeżeli
po upływie terminu, o którym mowa w § 5, w dalszym
ciągu występuje poważne zagrożenie lub istnieje
bezpośrednia obawa wystąpienia poważnego zagrożenia
dla życia lub zdrowia skazanego, szczególną ochronę
przedłuża się na kolejny okres; przepisy § 3 i 4
stosuje się odpowiednio. Decyzja o przedłużeniu
szczególnej ochrony winna być wydana w sposób
zabezpieczający ciągłość stosowania tej
ochrony.
§
7. W
wypadku ustania przyczyny objęcia skazanego szczególną
ochroną, dyrektor zakładu karnego, na wniosek sądu,
przed którym toczy się postępowanie karne, albo
prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie
przygotowawcze, cofa szczególną ochronę. W wypadku
objęcia szczególną ochroną skazanego na jego
wniosek, cofnięcie szczególnej ochrony może nastąpić
na wniosek skazanego lub z urzędu, po zasięgnięciu
opinii odpowiednio sądu lub prokuratora, o których mowa w
§ 3, a po zakończeniu postępowania karnego opinii
sędziego penitencjarnego.
§
8. Decyzję
o objęciu szczególną ochroną, a także
decyzję o przedłużeniu lub o cofnięciu jej
stosowania doręcza się skazanemu.
§
9. Dyrektor
zakładu karnego zawiadamia sędziego penitencjarnego o
objęciu skazanego szczególną ochroną, o jej
przedłużeniu lub o jej cofnięciu.
§
10. Szczególna
ochrona jest stosowana także w razie przeniesienia skazanego do
innego zakładu karnego. Dyrektor zakładu karnego, w którym
skazany przebywa, informuje dyrektora zakładu karnego, do
którego skazany ma być przeniesiony, o objęciu go
szczególną ochroną oraz o dotychczasowym sposobie
ochrony i przyczynach jej zastosowania. Dyrektor zakładu
karnego, do którego skazany został przeniesiony,
niezwłocznie zawiadamia sędziego penitencjarnego o
stosowaniu wobec skazanego szczególnej ochrony.
§
11. Po
zakończeniu postępowania karnego organem właściwym
w zakresie składania wniosków sądu lub prokuratora,
o których mowa w § 3 i 7, jest sędzia penitencjarny.
Art.
89. [Przeniesienie skazanego do zakładu innego typu]
§
1. Jeżeli
postawa i zachowanie skazanego za tym przemawiają, przenosi się
go z zakładu karnego typu zamkniętego do zakładu typu
półotwartego lub otwartego.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio przy przenoszeniu skazanego z
zakładu typu półotwartego.
§
3. Skazanego
na karę dożywotniego pozbawienia wolności można
przenieść do zakładu karnego typu półotwartego
po odbyciu przez niego co najmniej 15 lat, a do zakładu typu
otwartego - po odbyciu przez niego co najmniej 20 lat kary.
§
3a. Przeniesienie,
o którym mowa w § 1, skazanego z zaburzeniami preferencji
seksualnych za przestępstwo określone w art.
197-203
Kodeksu karnego, popełnione w związku z tymi zaburzeniami,
wymaga zgody sędziego penitencjarnego.
§
4. Ujemna
ocena postawy i zachowania skazanego, a także względy
bezpieczeństwa mogą powodować przeniesienie go do
zakładu karnego typu półotwartego lub zamkniętego.
Art.
90. [Zasady wykonywania kary w zakładzie typu zamkniętego]
W
zakładzie karnym typu zamkniętego:
1)
cele mieszkalne skazanych mogą być otwarte w porze dziennej
przez określony czas, jeżeli względy bezpieczeństwa
nie stoją temu na przeszkodzie;
2)
skazani mogą być zatrudniani poza terenem zakładu
karnego w pełnym systemie konwojowania;
3)
zajęcia kulturalno-oświatowe i sportowe oraz nauczanie
organizuje się w obrębie zakładu karnego;
4)
ruch skazanych po terenie zakładu karnego odbywa się w
sposób zorganizowany i pod dozorem;
5)
skazani mogą korzystać z własnej bielizny i obuwia, a
za zezwoleniem dyrektora zakładu karnego - także z odzieży;
6)
skazani mogą korzystać z dwóch widzeń w
miesiącu, a za zgodą dyrektora zakładu karnego
wykorzystać je jednorazowo;
7)
widzenia skazanych podlegają nadzorowi administracji zakładu
karnego; rozmowy skazanych w trakcie widzeń podlegają
kontroli administracji zakładu karnego;
8)
korespondencja skazanych podlega cenzurze administracji zakładu
karnego, chyba że ustawa stanowi inaczej;
9)
rozmowy telefoniczne skazanych podlegają kontroli administracji
zakładu karnego.
Art.
91. [Zasady wykonywania kary w zakładzie typu
półotwartego]
W
zakładzie karnym typu półotwartego:
1)
cele mieszkalne skazanych pozostają otwarte w porze dziennej,
natomiast w porze nocnej mogą być zamknięte;
2)
skazani mogą być zatrudniani poza terenem zakładu
karnego w systemie zmniejszonego konwojowania lub bez konwojenta, w
tym również na pojedynczych stanowiskach pracy;
3)
skazanym można zezwalać na uczestniczenie w nauczaniu,
szkoleniu oraz w zajęciach terapeutycznych organizowanych poza
terenem zakładu karnego;
4)
skazani mogą brać udział w organizowanych przez
administrację poza terenem zakładu karnego grupowych
zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych;
5)
skazani mogą poruszać się po terenie zakładu
karnego w czasie i miejscach ustalonych w porządku wewnętrznym;
6)
skazani mogą korzystać z własnej odzieży,
bielizny i obuwia;
7)
skazanym można udzielać przepustek z zakładu karnego,
nie częściej niż raz na dwa miesiące, łącznie
na okres nieprzekraczający 14 dni w roku;
8)
skazani mogą korzystać z trzech widzeń w miesiącu,
które za zgodą dyrektora zakładu karnego mogą
być połączone;
9)
widzenia skazanych podlegają nadzorowi administracji zakładu
karnego; rozmowy skazanych w trakcie widzeń mogą podlegać
kontroli administracji zakładu karnego;
10)
korespondencja skazanych może podlegać cenzurze
administracji zakładu karnego;
11)
rozmowy telefoniczne skazanych mogą podlegać kontroli
administracji zakładu karnego.
Art.
91a. [Dodatkowe widzenie w zakładzie dla młodocianych]
W
zakładach karnych dla młodocianych typu zamkniętego i
półotwartego skazani mają ponadto prawo do
dodatkowego widzenia w miesiącu.
Art.
92. [Zasady wykonywania kary w zakładzie typu otwartego]
W
zakładzie karnym typu otwartego:
1)
cele mieszkalne skazanych pozostają otwarte przez całą
dobę;
2)
skazanych zatrudnia się przede wszystkim poza terenem zakładu
karnego, bez konwojenta, na pojedynczych stanowiskach pracy;
3)
skazanym można zezwalać na uczestniczenie w nauczaniu,
szkoleniu oraz zajęciach terapeutycznych organizowanych poza
terenem zakładu karnego;
4)
skazani mogą brać udział w organizowanych przez
administrację, poza terenem zakładu karnego, grupowych
zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych;
5)
skazanym można zezwalać na udział w zajęciach i
imprezach kulturalno-oświatowych lub sportowych organizowanych
poza terenem zakładu karnego;
6)
skazani mogą poruszać się po terenie zakładu
karnego w czasie i miejscach ustalonych w porządku wewnętrznym;
7)
skazani mogą korzystać z własnej odzieży,
bielizny i obuwia;
8)
skazani mogą otrzymywać z depozytu zakładu karnego
pieniądze pozostające do ich dyspozycji;
9)
skazanym można udzielać przepustek z zakładu karnego,
nie częściej niż raz w miesiącu, łącznie
na okres nieprzekraczający 28 dni w roku;
10)
skazany może korzystać z nieograniczonej liczby widzeń;
11)
widzenia skazanych mogą podlegać nadzorowi administracji
zakładu karnego. Rozmowy skazanych w trakcie widzeń nie
podlegają kontroli administracji zakładu karnego;
12)
skazanym, w miarę możliwości, stwarza się warunki
do przygotowywania dodatkowych posiłków we własnym
zakresie;
13)
korespondencja skazanych nie podlega cenzurze administracji zakładu
karnego;
14)
rozmowy telefoniczne skazanych nie podlegają kontroli
administracji zakładu karnego.
Art.
93. [Przepustki w zakładach typu otwartego i półotwartego]
Do
przepustek określonych w art. 91 pkt 7 i art. 92 pkt 9 stosuje
się odpowiednio przepisy art. 139 § 1, 2, 5, 7 i 8 oraz
art. 140.
Art.
94. [Odbywanie kary aresztu wojskowego]
Skazany
na karę aresztu wojskowego odbywa karę w zakładzie
karnym typu otwartego, chyba że szczególne względy
przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie
karnym innego typu.
Art.
95. [System programowego oddziaływania]
§
1. W
systemie programowanego oddziaływania odbywają karę
skazani młodociani, a także skazani dorośli, którzy
po przedstawieniu im projektu programu oddziaływania wyrażają
zgodę na współudział w jego opracowaniu i
wykonaniu.
§
2. W
programach oddziaływania ustala się zwłaszcza: rodzaje
zatrudnienia i nauczania skazanych, ich kontakty przede wszystkim z
rodziną i innymi osobami bliskimi, wykorzystywanie czasu
wolnego, możliwości wywiązywania się z ciążących
na nich obowiązków oraz inne przedsięwzięcia
niezbędne dla przygotowania skazanych do powrotu do
społeczeństwa.
§
3. Wykonywanie
programów oddziaływania podlega okresowym ocenom;
programy te mogą ulegać zmianom.
§
4. Jeżeli
zachodzą warunki określone w art. 96, skazanego przenosi
się do odbywania kary w systemie terapeutycznym. Skazanego
dorosłego przenosi się do odbywania kary w systemie
zwykłym, jeżeli nie przestrzega on wymagań ustalonych
w programie oddziaływania.
Art.
96. [System terapeutyczny]
§
1. W
systemie terapeutycznym odbywają karę skazani z
niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi, w tym skazani za
przestępstwo określone w art.
197-203
Kodeksu karnego, popełnione w związku z zaburzeniami
preferencji seksualnych, upośledzeni umysłowo, a także
uzależnieni od alkoholu albo innych środków
odurzających lub psychotropowych oraz skazani niepełnosprawni
fizycznie - wymagający oddziaływania specjalistycznego,
zwłaszcza opieki psychologicznej, lekarskiej lub
rehabilitacyjnej.
§
2. (uchylony).
§
3. Jeżeli
przemawiają za tym względy lecznicze i wychowawcze, w
oddziale terapeutycznym mogą odbywać karę także
inni skazani, za ich zgodą.
§
4. Karę
pozbawienia wolności w systemie terapeutycznym wykonuje się
przede wszystkim w oddziale terapeutycznym o określonej
specjalizacji.
Art.
97. [Szczególne cele systemu terapeutycznego]
§
1. Wykonując
karę w systemie terapeutycznym, uwzględnia się w
postępowaniu ze skazanymi w szczególności potrzebę
zapobiegania pogłębianiu się patologicznych cech
osobowości, przywracania równowagi psychicznej oraz
kształtowania zdolności współżycia
społecznego i przygotowania do samodzielnego życia.
§
2. Wykonywanie
kary dostosowuje się do potrzeb w zakresie leczenia,
zatrudnienia, nauczania i wymagań higienicznosanitarnych. Jeżeli
względy zdrowotne tego wymagają, organizuje się
zatrudnienie w warunkach pracy chronionej.
§
3. Skazanych,
którzy nie wymagają już oddziaływania
specjalistycznego, o którym mowa w art. 96, przenosi się
do odpowiedniego systemu wykonywania kary.
Art.
98. [System zwykły]
W
systemie zwykłym skazany może korzystać z dostępnego
w zakładzie karnym zatrudnienia, nauczania oraz zajęć
kulturalno-oświatowych i sportowych.
Art.
99. [Rodzaje kar wykonywanych w systemie zwykłym]
§
1. Zastępczą
karę pozbawienia wolności wykonuje się w systemie
zwykłym, w miarę możliwości w oddzieleniu od
innych skazanych, chyba że szczególne względy
przemawiają za skierowaniem skazanego do innego systemu.
§
2. Ukarani
karą aresztu orzeczoną za wykroczenie lub karami
porządkowymi oraz osoby, wobec których zastosowano środki
przymusu skutkujące pozbawienie wolności, odbywają je
oddzielnie od skazanych, w systemie zwykłym, chyba że
szczególne względy przemawiają za skierowaniem do
innego systemu.
§
3. Jeżeli
wobec skazanego wykonywana jest kolejno kara pozbawienia wolności,
a następnie kara orzeczona za wykroczenie albo kara porządkowa
lub środek przymusu skutkujący pozbawienie wolności,
to w czasie wykonywania tej kary lub środka skazany pozostaje w
takim systemie wykonywania kary, do jakiego został skierowany w
czasie odbywania kary pozbawienia wolności.
Art.
100. [Właściwy zakład karny; przeniesienie
skazanego do innego zakładu karnego]
§
1. Skazany
odbywa karę we właściwym ze względu na rodzaj,
typ, system wykonywania kary lub zabezpieczenie zakładzie
karnym. Przeniesienie skazanego do innego właściwego
zakładu karnego może nastąpić, szczególnie
w przypadku:
1)
zmiany przeznaczenia zakładu karnego lub w celu zapewnienia
warunków, o których mowa w art. 110 § 2;
2)
zatrudnienia lub nauki;
3)
udzielenia świadczenia zdrowotnego;
4)
skierowania do ośrodka diagnostycznego, oddziału
terapeutycznego lub oddziału dla osób stwarzających
poważne zagrożenie społeczne albo poważne
zagrożenie dla bezpieczeństwa aresztu śledczego lub
zakładu karnego;
5)
udziału w czynności procesowej;
6)
ważnych względów rodzinnych;
7)
względów związanych z bezpieczeństwem
skazanego;
8)
konieczności zapewnienia porządku i bezpieczeństwa w
zakładzie.
§
2. Dyrektor
Generalny Służby Więziennej ustala miejsce odbywania
kary pozbawienia wolności dla skazanego objętego ochroną
na podstawie ustawy
z dnia 25 czerwca 1997 r. o świadku koronnym.
Oddział
4
Prawa
i obowiązki skazanego
Art.
101. [Informowanie skazanego o jego prawach i obowiązkach]
Skazanego
po osadzeniu w zakładzie karnym należy bezzwłocznie
poinformować o przysługujących mu prawach i ciążących
na nim obowiązkach oraz o konsekwencjach wynikających z
art.
139 § 1
Kodeksu postępowania karnego, a zwłaszcza umożliwić
mu zapoznanie się z przepisami niniejszego kodeksu i regulaminu
organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia
wolności, oraz poddać odpowiednim badaniom lekarskim i
zabiegom sanitarnym.
Art.
102. [Najważniejsze prawa skazanego]
Skazany
ma prawo w szczególności do:
1)
odpowiedniego ze względu na zachowanie zdrowia wyżywienia,
odzieży, warunków bytowych, pomieszczeń oraz
świadczeń zdrowotnych i odpowiednich warunków
higieny;
2)
utrzymywania więzi z rodziną i innymi osobami bliskimi;
3)
korzystania z wolności religijnej;
4)
otrzymywania związanego z zatrudnieniem wynagrodzenia oraz do
ubezpieczenia społecznego w zakresie przewidzianym w odrębnych
przepisach,
a także pomocy w uzyskiwaniu świadczeń inwalidzkich;
5)
kształcenia i samokształcenia oraz wykonywania twórczości
własnej, a za zgodą dyrektora zakładu karnego do
wytwarzania i zbywania wykonanych przedmiotów;
6)
korzystania z urządzeń i zajęć
kulturalno-oświatowych i sportowych, radia, telewizji, książek
i prasy;
7)
komunikowania się z obrońcą, pełnomocnikiem,
właściwym kuratorem sądowym oraz wybranym przez siebie
przedstawicielem, o którym mowa w art. 42;
8)
komunikowania się z podmiotami, o których mowa w art. 38
§ 1;
9)
zapoznawania się z opiniami, sporządzonymi przez
administrację zakładu karnego, stanowiącymi podstawę
podejmowanych wobec niego decyzji;
10)
składania wniosków, skarg i próśb organowi
właściwemu do ich rozpatrzenia oraz przedstawiania ich, w
nieobecności innych osób, administracji zakładu
karnego, kierownikom jednostek organizacyjnych Służby
Więziennej, sędziemu penitencjarnemu, prokuratorowi i
Rzecznikowi Praw Obywatelskich;
11)
prowadzenia korespondencji z organami ścigania, wymiaru
sprawiedliwości i innymi organami państwowymi, organami
samorządu terytorialnego, Rzecznikiem Praw Obywatelskich,
Rzecznikiem Praw Dziecka oraz organami powołanymi na podstawie
ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów
międzynarodowych dotyczących ochrony praw człowieka.
Art.
103. [Prawo kierowania skarg do organów
międzynarodowych]
Skazani
mają prawo kierować skargi do organów powołanych
na podstawie ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską
umów
międzynarodowych dotyczących ochrony praw człowieka.
Art.
104. [Sposób korzystania przez skazanego z jego praw]
Korzystanie
przez skazanego z przysługujących mu praw powinno
następować w sposób nienaruszający praw innych
osób oraz niezakłócający ustalonego w
zakładzie karnym porządku.
Art.
105. [Kontakty skazanego ze światem zewnętrznym]
§
1. Skazanemu
należy umożliwiać utrzymywanie więzi przede
wszystkim z rodziną i innymi osobami bliskimi przez widzenia,
korespondencję, rozmowy telefoniczne, paczki i przekazy
pieniężne, a w uzasadnionych wypadkach, za zgodą
dyrektora zakładu karnego, również przez inne środki
łączności, oraz ułatwiać utrzymywanie
kontaktów z podmiotami, o których mowa w art. 38 §
1.
§
2. Skazany
cudzoziemiec może prowadzić korespondencję z właściwym
urzędem konsularnym, a w razie braku takiego urzędu - z
właściwym przedstawicielstwem dyplomatycznym oraz korzystać
z widzeń z urzędnikiem konsularnym lub wykonującym
funkcje konsularne pracownikiem przedstawicielstwa dyplomatycznego.
§
3. Zakres
i sposób kontaktów, o których mowa w § 1 i
2, w szczególności nadzór nad widzeniami, cenzura
korespondencji, kontrolowanie rozmów w trakcie widzeń i
telefonicznych, są uzależnione od rodzaju i typu zakładu
karnego, w którym skazany odbywa karę, a także od
wymogów indywidualnego oddziaływania, z wyjątkiem
prawa do otrzymywania paczek.
§
4. Dyrektor
zakładu karnego podejmuje decyzje dotyczące zatrzymania
korespondencji w zakładach karnych typu zamkniętego i
półotwartego, a w zakładach karnych typu
półotwartego także cenzurowania korespondencji oraz
kontrolowania rozmów w trakcie widzeń i rozmów
telefonicznych, z wyjątkiem przypadków określonych w
art. 8 § 3 oraz w art. 8a § 2 i 3, jeżeli wymagają
tego względy bezpieczeństwa zakładu lub porządku
publicznego, powiadamiając o tym sędziego penitencjarnego
oraz skazanego. Dyrektor zakładu karnego może zezwolić
na przekazanie skazanemu ważnej wiadomości zawartej w
zatrzymanej korespondencji.
§
5. Dołączonych
do akt osobowych kopii korespondencji przed jej ocenzurowaniem oraz
korespondencji zatrzymanej nie udostępnia się skazanemu.
§
6. Dyrektor
zakładu karnego podejmuje decyzje dotyczące zatrzymania
otrzymywanych i przesyłanych przez skazanych paczek lub ich
zniszczenia, jeżeli wymagają tego względy
bezpieczeństwa zakładu lub porządku publicznego,
powiadamiając o tym sędziego penitencjarnego oraz
skazanego. Zniszczenie paczek odbywa się na podstawie odrębnych
przepisów.
§
7. Skazany
otrzymuje pisemne potwierdzenie odbioru w zakładzie karnym
wysyłanej przez niego korespondencji urzędowej. Na kopercie
umieszcza się odcisk stempla z nazwą zakładu karnego
oraz odnotowuje się datę jej odbioru.
Art.
105a. [Zasady korzystania z widzeń]
§
1. Widzenie
trwa 60 minut. W tym samym dniu skazanemu udziela się tylko
jednego widzenia, z zastrzeżeniem art. 90 pkt 6 i art. 91 pkt 8.
§
2. W
widzeniu mogą uczestniczyć nie więcej niż dwie
osoby pełnoletnie, chyba że dyrektor zakładu karnego,
w uzasadnionych wypadkach, wyrazi zgodę na udział większej
liczby osób. Liczba osób niepełnoletnich nie
podlega ograniczeniu. Osoby niepełnoletnie mogą korzystać
z widzeń tylko pod opieką osób pełnoletnich.
§
3. Skazani,
o których mowa w art. 87a, mają prawo do dodatkowego
widzenia z dziećmi.
§
4. Widzenie
z osobą niebędącą członkiem rodziny lub inną
osobą bliską, skazany może otrzymać za
zezwoleniem dyrektora zakładu karnego.
§
5. Widzenia
odbywają się pod nadzorem funkcjonariusza, w sposób
umożliwiający bezpośredni kontakt skazanego z osobą
odwiedzającą, przy oddzielnym stoliku.
§
6. W
czasie widzenia zezwala się na spożywanie artykułów
żywnościowych i napojów zakupionych przez
odwiedzających na terenie zakładu karnego. Artykuły
żywnościowe i napoje, które nie zostały spożyte
w czasie widzenia, przekazuje się osobie odwiedzającej.
§
7. W
razie naruszenia przez skazanego lub osobę go odwiedzającą
ustalonych zasad odbywania widzenia, może być ono przerwane
lub zakończone przed czasem.
§
8. Szczegółowe
warunki i zasady odbywania widzeń dyrektor zakładu karnego
podaje do wiadomości, w formie ogłoszenia, w miejscu
dostępnym dla odwiedzających.
§
9. Ograniczenia
wynikające z § 1, 2 i 5 nie mają zastosowania do
widzeń skazanego z osobami wymienionymi w art. 8 § 3 i art.
105 § 2.
Art.
105b. [Korzystanie z aparatu telefonicznego]
§
1. Skazany
ma prawo korzystać z samoinkasującego aparatu
telefonicznego na własny koszt lub na koszt rozmówcy.
§
2. W
uzasadnionych wypadkach dyrektor zakładu karnego może
zezwolić skazanemu na skorzystanie z innego, niż określony
w § 1, aparatu na koszt abonenta lub skazanego, a jeżeli
skazany nie posiada środków pieniężnych, na
koszt zakładu karnego.
§
3. W
wypadkach zagrożenia porządku publicznego lub zagrożenia
dla bezpieczeństwa zakładu dyrektor zakładu karnego
może na czas określony pozbawić skazanego uprawnienia,
o którym mowa w § 1.
Art.
106. [Praktyki religijne skazanych]
§
1. Skazany
ma prawo do wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług
religijnych oraz bezpośredniego uczestniczenia w nabożeństwach
odprawianych w zakładzie karnym w dni świąteczne i
słuchania nabożeństw transmitowanych przez środki
masowego przekazu, a także do posiadania niezbędnych w tym
celu książek, pism i przedmiotów.
§
2. Skazany
ma prawo do uczestniczenia w prowadzonym w zakładzie karnym
nauczaniu religii, brania udziału w działalności
charytatywnej i społecznej kościoła lub innego związku
wyznaniowego, a także do spotkań indywidualnych z duchownym
kościoła lub innego związku wyznaniowego, do którego
należy; duchowni ci mogą odwiedzać skazanych w
pomieszczeniach, w których przebywają.
§
3. Korzystanie
z wolności religijnej nie może naruszać zasad
tolerancji ani zakłócać ustalonego porządku w
zakładzie karnym.
§
4. Minister
Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii odpowiednich
władz duchownych kościołów i innych związków
wyznaniowych, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe
zasady wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług
religijnych w zakładach karnych i aresztach śledczych,
mając na względzie potrzebę zapewnienia warunków
dla indywidualnego i zbiorowego uczestnictwa osób osadzonych w
tych zakładach i aresztach w nabożeństwach i
spotkaniach.
Art.
107. [Skazani za przestępstwa motywowane ideologicznie]
§
1. Skazani
za przestępstwo popełnione z motywacji politycznej,
religijnej lub przekonań ideowych odbywają karę w
oddzieleniu od skazanych za inne przestępstwa; mają prawo
do korzystania z własnej odzieży, bielizny i obuwia oraz
nie podlegają obowiązkowi pracy.
§
2. Z
uprawnień, o których mowa w § 1, nie korzystają
skazani za przestępstwa popełnione z użyciem przemocy.
Art.
108. [Zapewnianie bezpieczeństwa skazanym]
§
1. Administracja
zakładu karnego ma obowiązek podejmowania odpowiednich
działań celem zapewnienia skazanym bezpieczeństwa
osobistego w czasie odbywania kary.
§
2. Skazany
jest obowiązany poinformować niezwłocznie przełożonego
o zagrożeniach dla jego bezpieczeństwa osobistego oraz
unikać tych zagrożeń.
Art.
109. [Posiłki przysługujące skazanemu]
§
1. Skazany
przebywający w zakładzie karnym lub areszcie śledczym
otrzymuje trzy razy dziennie napój i posiłki o
odpowiedniej wartości odżywczej, w tym co najmniej jeden
posiłek gorący, z uwzględnieniem rodzaju wykonywanej
pracy i wieku skazanego, a w miarę możliwości także
wymogów religijnych i kulturowych. Skazany, którego
stan zdrowia tego wymaga, otrzymuje wyżywienie według
wskazań lekarza.
§
2. Skazany
przebywający poza zakładem karnym lub aresztem śledczym,
który bierze udział w szczególności w
czynnościach procesowych lub innych czynnościach
wymagających konwojowania, a któremu ze względów
technicznych lub organizacyjnych nie można wydać gorącego
posiłku, a zwłaszcza w przypadku braku możliwości
wydania posiłku w godzinach ustalonych w porządku
wewnętrznym obowiązującym w zakładzie karnym lub
areszcie śledczym, otrzymuje wyżywienie w postaci suchego
prowiantu o odpowiedniej wartości odżywczej i napój,
z uwzględnieniem wieku skazanego, a w miarę możliwości
także wymogów religijnych i kulturowych. Skazany, którego
stan zdrowia tego wymaga, otrzymuje wyżywienie w postaci suchego
prowiantu według wskazań lekarza.
§
3. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
rodzaje posiłków i napojów wydawanych osadzonym w
zakładach karnych i aresztach śledczych, ich wartość
odżywczą i energetyczną, a także minimalny
dzienny koszt posiłków i napojów, uwzględniając
wiek, stan zdrowia osadzonego i rodzaj wykonywanej przez niego pracy,
konieczność zapewnienia posiłków i napojów
osadzonym przyjmowanym do zakładu karnego lub aresztu śledczego
i je opuszczającym, oraz przebywającym poza zakładem
karnym lub aresztem śledczym, a także mając na uwadze
konieczność zapewnienia warzyw i owoców w ciągu
dnia.
Art.
110. [Cele mieszkalne]
§
1. Skazanego
osadza się w celi mieszkalnej wieloosobowej lub jednoosobowej.
§
2. Powierzchnia
w celi mieszkalnej, przypadająca na skazanego, wynosi nie mniej
niż 3 m2.
Cele wyposaża się w odpowiedni sprzęt kwaterunkowy
zapewniający skazanemu osobne miejsce do spania, odpowiednie
warunki higieny, dostateczny dopływ powietrza i odpowiednią
do pory roku temperaturę, według norm określonych dla
pomieszczeń mieszkalnych, a także oświetlenie
odpowiednie do czytania i wykonywania pracy.
§
2a. Dyrektor
zakładu karnego lub aresztu śledczego może umieścić
skazanego na czas określony, nie dłuższy niż 90
dni, w warunkach, o których mowa w § 2 zdanie drugie, w
celi mieszkalnej, w której powierzchnia przypadająca na
skazanego wynosi poniżej 3 m2,
nie mniej jednak niż 2 m2,
w razie:
1)
wprowadzenia stanu wojennego, wyjątkowego lub klęski
żywiołowej, lub w czasie ich obowiązywania,
2)
ogłoszenia na terenie położenia zakładu karnego
lub aresztu śledczego stanu zagrożenia epidemiologicznego
lub stanu epidemii albo wystąpienia w zakładzie karnym lub
areszcie śledczym stanu zagrożenia epidemiologicznego lub
stanu epidemii
-
uwzględniając stopień zagrożenia dla życia i
zdrowia;
3)
konieczności zapobieżenia wystąpieniu innego zdarzenia
stanowiącego bezpośrednie zagrożenie dla
bezpieczeństwa skazanego albo bezpieczeństwa zakładu
karnego lub aresztu śledczego albo zapobieżenia skutkom
takiego zdarzenia.
§
2b. Dyrektor
zakładu karnego lub aresztu śledczego może umieścić
skazanego na czas określony, nie dłuższy niż 14
dni, w warunkach, o których mowa w § 2 zdanie drugie, w
celi mieszkalnej, w której powierzchnia przypadająca na
skazanego wynosi poniżej 3 m2,
nie mniej jednak niż 2 m2,
jeżeli zachodzi konieczność natychmiastowego
umieszczenia w zakładzie karnym lub areszcie śledczym
nieposiadającym wolnych miejsc w celach mieszkalnych:
1)
skazanego na karę pozbawienia wolności przekraczającą
2 lata;
2)
skazanego określonego w art.
64 § 1
lub 2
oraz art.
65
Kodeksu karnego;
3)
skazanego za przestępstwo określone w art.
197-203
Kodeksu karnego;
4)
skazanego, który samowolnie uwolnił się od odbywania
kary pozbawienia wolności;
5)
skazanego, który korzystając z zezwolenia na czasowe
opuszczenie zakładu karnego lub aresztu śledczego, nie
powrócił w wyznaczonym terminie;
6)
przetransportowanego na polecenie sądu lub prokuratora z innego
zakładu karnego lub aresztu śledczego, w celu udziału
w rozprawie lub innych czynnościach procesowych;
7)
osoby tymczasowo aresztowanej, ukaranej karą porządkową
lub co do której zastosowano inne środki przymusu
skutkujące pozbawienie wolności.
§
2c. Okres,
o którym mowa w § 2b, może być przedłużony
tylko za zgodą sędziego penitencjarnego. Łączny
okres umieszczenia skazanego w warunkach określonych w § 2b
nie może przekroczyć 28 dni.
§
2d. Wydając
decyzję na podstawie § 2a-2c, należy minimalizować
zagrożenie pogorszenia warunków wykonywania kary
pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania oraz zmierzać
do szybkiego umieszczenia w celi mieszkalnej, o której mowa w
§ 2.
§
2e. W
decyzji wydanej na podstawie § 2a-2c należy określić
czas oraz przyczyny umieszczenia skazanego w warunkach, w których
powierzchnia w celi mieszkalnej przypadająca na skazanego wynosi
mniej niż 3 m2,
a także oznaczyć termin, do którego skazany ma w
tych warunkach przebywać.
§
2f. Skargę
na decyzję wydaną na podstawie § 2a-2c sąd
rozpoznaje w terminie 7 dni.
§
2g. Decyzję
o umieszczeniu skazanego w warunkach określonych w § 2a-2c
należy niezwłocznie uchylić, jeżeli ustaną
przyczyny, dla których została ona wydana.
§
2h. W
wypadkach przewidzianych w § 2b i 2c należy zapewnić
skazanemu codzienne spacery dłuższe o pół
godziny oraz korzystanie z dodatkowych zajęć
kulturalno-oświatowych lub z zajęć z zakresu kultury
fizycznej i sportu.
§
2i. Przepisy
§ 2b lub 2c mogą być stosowane wobec tego samego
skazanego nie wcześniej niż po upływie 180 dni od dnia
zakończenia okresu, na który nastąpiło
poprzednie umieszczenie w warunkach w nich określonych.
§
3. Urządzenia
sanitarne w zakładzie karnym typu półotwartego i
otwartego mogą być usytuowane poza celami mieszkalnymi.
§
4. Przy
umieszczaniu skazanego w celi mieszkalnej bierze się pod uwagę
w szczególności:
1)
decyzję klasyfikacyjną;
2)
konieczność oddzielenia skazanego od tymczasowo
aresztowanego;
3)
potrzebę zapewnienia porządku oraz bezpieczeństwa w
zakładzie karnym;
4)
zalecenia lekarskie, psychologiczne i rehabilitacyjne;
5)
potrzebę kształtowania właściwej atmosfery wśród
skazanych;
6)
konieczność zapobiegania samoagresji i popełnianiu
przestępstw w trakcie odbywania kary.
§
5. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, tryb
postępowania właściwych organów w wypadku, gdy
liczba osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych
przekroczy w skali kraju ogólną pojemność tych
zakładów, w szczególności tryb postępowania
Dyrektora Generalnego Służby Więziennej, dyrektorów
okręgowych oraz dyrektorów zakładów karnych
lub aresztów śledczych w zakresie zawiadamiania o
przekroczonej pojemności odpowiednio w skali kraju, obszaru
działania okręgowego inspektoratu oraz zakładu karnego
lub aresztu śledczego, tryb postępowania dyrektorów
zakładów karnych i aresztów śledczych w
zakresie organizowania dodatkowych cel mieszkalnych, a także
tryb postępowania prezesów sądów i
kierowników jednostek organizacyjnych prokuratury w wypadku
przeludnienia zakładów karnych lub aresztów
śledczych ponad ustaloną pojemność w skali kraju,
uwzględniając konieczność humanitarnego
traktowania osadzonych, z poszanowaniem ich godności ludzkiej.
Art.
110a. [Posiadanie pewnych przedmiotów przez skazanego]
§
1. Skazany
ma prawo posiadać w celi dokumenty związane z
postępowaniem, którego jest uczestnikiem, artykuły
żywnościowe o ciężarze nieprzekraczającym 6
kg, wyroby tytoniowe, środki higieny osobistej, przedmioty
osobistego użytku, zegarek, listy oraz fotografie członków
rodziny i innych osób bliskich, przedmioty kultu religijnego,
materiały piśmienne, notatki osobiste, książki,
prasę i gry świetlicowe.
§
2. Dyrektor
zakładu karnego może zezwolić skazanemu na posiadanie
w celi sprzętu audiowizualnego, komputerowego oraz innych
przedmiotów, w tym także podnoszących estetykę
pomieszczenia lub będących wyrazem kulturalnych
zainteresowań skazanego, jeżeli posiadanie tych przedmiotów
nie narusza zasad porządku i bezpieczeństwa obowiązujących
w zakładzie karnym.
§
3. Skazany
nie może posiadać w celi albo przekazywać do depozytu
w trakcie pobytu w zakładzie karnym przedmiotów, których
wymiary lub ilość naruszają obowiązujący
porządek albo utrudniają konwojowanie. Przedmioty te
przesyła się, na koszt skazanego, do wskazanej przez niego
osoby, instytucji lub organizacji. W uzasadnionym wypadku przedmioty
te mogą być przesłane na koszt zakładu karnego.
§
4. Skazany
nie może posiadać, poza depozytem, środków
łączności oraz przedmiotów i dokumentów,
które mogą stanowić zagrożenie dla porządku
lub bezpieczeństwa w zakładzie karnym.
Art.
111. [Korzystanie z zakładowej odzieży, bielizny i
obuwia]
§
1. Skazany
otrzymuje do użytku, z zakładu karnego, odpowiednią do
pory roku odzież, bieliznę oraz obuwie, o ile nie korzysta
z własnych. Skazanemu zapewnia się warunki niezbędne
do utrzymania higieny osobistej, w szczególności
otrzymuje on z zakładu karnego pościel oraz inne środki
do utrzymania higieny i czystości w celi.
§
2. W
czasie przeprowadzania czynności procesowych, transportowania
oraz w innych uzasadnionych wypadkach skazany korzysta z własnej
odzieży, bielizny i obuwia, chyba że są one
nieodpowiednie ze względu na porę roku lub zniszczone albo
jeżeli przemawiają przeciwko temu względy
bezpieczeństwa.
Art.
112. [Prawo do wypoczynku]
§
1. Skazany
korzysta z niezbędnego dla zdrowia wypoczynku, w szczególności
z prawa do co najmniej godzinnego spaceru i 8-godzinnego czasu
przeznaczonego na sen w ciągu doby. Skazana, o której
mowa w art. 87 § 3 i 4, ma prawo do korzystania z dłuższego
spaceru.
§
2. W
razie naruszenia przez skazanego ustalonego sposobu odbywania
spaceru, spacer może być zakończony przed czasem.
§
3. Skazanemu
nie przysługuje prawo do spaceru:
1)
w trakcie konwojowania;
2)
w dniu, w którym jest konwojowany, jeżeli konwojowanie
rozpoczęto nie później niż o godzinie 800
i
zakończono nie wcześniej niż o godzinie 1600.
§
4. Jeżeli
w danym dniu skazany nie korzysta ze spaceru z przyczyny, o której
mowa w § 3 pkt 2, należy mu udzielić dodatkowego
spaceru w ciągu kolejnych 7 dni.
Art.
113. [Depozyt zakładu karnego]
§
1. Skazany
przekazuje do depozytu środki pieniężne i przedmioty
wartościowe posiadane w zakładzie karnym. Środki
pieniężne pozostawione w depozycie nie podlegają
oprocentowaniu.
§
2. Do
dyspozycji skazanego pozostają środki pieniężne
pozostałe po wywiązaniu się z ciążących
na nim zobowiązań objętych egzekucją oraz po
dokonaniu gromadzenia środków, o których mowa w
art. 126 § 1.
§
3. Środki
pieniężne, o których mowa w § 2, skazany może
przekazać na wybrany rachunek bankowy, książeczkę
oszczędnościową lub pozostawić w depozycie.
§
4. Na
pisemny wniosek skazanego wydaje się mu z depozytu przedmioty
wartościowe niezajęte podczas postępowania
egzekucyjnego oraz jeżeli nie zakłóca to ustalonego
w zakładzie karnym porządku i nie narusza uprawnień
innych osób.
§
5. Na
pisemny wniosek skazanego i na jego koszt przekazuje się środki
pieniężne i przedmioty wartościowe pozostające do
jego dyspozycji na rzecz wskazanych przez niego osób,
instytucji i organizacji; w uzasadnionych przypadkach koszty
przekazania może pokryć zakład karny.
§
6. Wolne
od egzekucji są:
1)
zapomogi przyznane skazanemu przez dyrektora zakładu karnego;
2)
środki pieniężne przyznane skazanemu ze środków,
o których mowa w art. 136a § 1;
3)
środki pieniężne wpłacone na poczet grzywny,
która została zamieniona na zastępczą karę
pozbawienia wolności lub zastępczą karę aresztu;
4)
środki pieniężne otrzymane przez skazanego w danym
miesiącu, w wysokości 10% przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia pracowników, o ile przepisy niniejszej ustawy
nie stanowią inaczej.
§
7. W
wypadku zezwolenia na czasowe opuszczenie przez skazanego zakładu
karnego lub udzielenia mu przepustki, na jego pisemny wniosek,
dokonuje się wypłaty pozostających do jego dyspozycji
środków pieniężnych.
Art.
113a. [Zakupy, paczki dla skazanego]
§
1. Skazany
ma prawo co najmniej trzy razy w miesiącu dokonywać zakupów
artykułów żywnościowych i wyrobów
tytoniowych oraz innych artykułów dopuszczonych do
sprzedaży w zakładzie karnym, za środki pieniężne
pozostające do jego dyspozycji w depozycie. Skazana, o której
mowa w art. 87 § 3 i 4, ma prawo do dokonywania dodatkowych
zakupów artykułów żywnościowych.
§
2. Skazanemu
umożliwia się dokonanie pierwszego zakupu nie później
niż trzeciego dnia roboczego po przyjęciu do zakładu
karnego.
§
3. Skazany
ma prawo otrzymać raz w miesiącu paczkę żywnościową,
w skład której wchodzą artykuły żywnościowe
lub wyroby tytoniowe zakupione za pośrednictwem zakładu
karnego. Skazany otrzymuje paczkę żywnościową po
złożeniu zamówienia na piśmie oraz po pokryciu
kosztów przygotowania paczki. Zamówienie może być
również złożone przez osobę najbliższą.
§
4. Skazany
może, za zezwoleniem dyrektora zakładu karnego, otrzymywać
paczki z niezbędną mu odzieżą, bielizną,
obuwiem i innymi przedmiotami osobistego użytku oraz środkami
higieny, a po pozytywnym zaopiniowaniu przez lekarza - również
z lekami; wydawanie leków odbywa się na zasadach
ustalonych przez lekarza.
§
5. Paczki
podlegają kontroli w obecności skazanego. W paczkach nie
mogą być dostarczane artykuły, których
sprawdzenie jest niemożliwe bez naruszenia w istotny sposób
ich substancji, jak też artykuły w opakowaniach
utrudniających kontrolę ich zawartości, a także
przedmioty, o których mowa w art. 110a § 4.
§
6. Artykuły
żywnościowe, uznane przez lekarza lub inną upoważnioną
osobę wykonującą zawód medyczny w podmiocie
leczniczym dla osób pozbawionych wolności, za nienadające
się do spożycia, podlegają zniszczeniu w obecności
skazanego.
§
7. Dyrektor
zakładu karnego może, na wniosek lub po zasięgnięciu
opinii lekarza, zezwolić skazanemu, ze względu na stan jego
zdrowia, na dokonywanie dodatkowych zakupów artykułów
żywnościowych i częstsze otrzymywanie paczek.
Art.
114. [Miesięczna zapomoga]
Skazanemu,
który nie ma możliwości zarobkowania oraz nie
posiada niezbędnych środków materialnych, dyrektor
zakładu karnego może przyznać miesięczną
zapomogę w wysokości do 1/10 przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia pracowników.
Art.
115. [Zapewnianie świadczeń zdrowotnych]
§
1. Skazanemu
zapewnia się bezpłatne świadczenia zdrowotne, leki i
artykuły sanitarne.
§
1a. Skazanemu
odbywającemu karę pozbawienia wolności nie przysługuje
prawo wyboru:
1)
lekarza i pielęgniarki ambulatorium z izbą chorych;
2)
lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej
opieki zdrowotnej i położnej podstawowej opieki zdrowotnej,
określone w ustawie
z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej
(Dz. U. z 2019 r. poz. 357);
3)
świadczeniodawcy udzielającego ambulatoryjnych świadczeń
opieki zdrowotnej, lekarza dentysty oraz szpitala, określone w
ustawie
z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2018 r.
poz. 1510, z późn. zm.).
§
2. Protezy,
przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze zapewnia się
skazanemu bezpłatnie, jeżeli ich brak mógłby
pogorszyć stan zdrowia lub uniemożliwić odbywanie kary
pozbawienia wolności, a w innych wypadkach odpłatnie.
§
3. Minister
Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw zdrowia, określi, w drodze rozporządzenia, warunki
i sposób zaopatrzenia osób osadzonych w zakładach
karnych i aresztach śledczych w protezy, przedmioty ortopedyczne
i środki pomocnicze dostarczane tym osobom bezpłatnie, a
także warunki odpłatności w wypadkach, gdy nie są
spełnione przesłanki do uzyskania ich bezpłatnie,
mając na względzie ochronę zdrowia osób
osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych, ich
możliwości zarobkowe oraz prawidłowość
wykonywania tymczasowego aresztowania oraz kar i środków
przymusu skutkujących pozbawienie wolności, a także
normalne funkcjonowanie w warunkach izolacji więziennej.
§
4. Świadczenia
zdrowotne udzielane są skazanemu przede wszystkim przez podmioty
lecznicze dla osób pozbawionych wolności.
§
5. Podmioty
lecznicze inne niż podmioty, o których mowa w § 4,
współdziałają z tymi podmiotami, w zapewnieniu
skazanym świadczeń zdrowotnych, gdy konieczne jest w
szczególności:
1)
natychmiastowe udzielenie świadczeń zdrowotnych ze względu
na zagrożenie życia lub zdrowia skazanego;
2)
przeprowadzenie specjalistycznych badań, leczenia lub
rehabilitacji skazanego;
3)
zapewnienie świadczeń zdrowotnych skazanemu, który
korzysta z przepustki lub czasowego zezwolenia na opuszczenie zakładu
karnego.
§
6. W
szczególnie uzasadnionych przypadkach, dyrektor zakładu
karnego, po zasięgnięciu opinii lekarza zakładu
karnego, może zezwolić skazanemu, na jego koszt, na
leczenie przez wybranego przez niego innego lekarza, podmiotu innego
niż określony w § 4, oraz na korzystanie z dodatkowych
leków i innych wyrobów medycznych.
§
7. (uchylony).
§
7a. Skazanemu,
o którym mowa w art. 88 § 3 i 6 pkt 2, świadczenia
zdrowotne udzielane są w obecności funkcjonariusza
niewykonującego zawodu medycznego. Na wniosek osoby udzielającej
świadczenia zdrowotnego świadczenia zdrowotne mogą być
udzielane skazanemu bez obecności funkcjonariusza
niewykonującego zawodu medycznego.
§
7b. Przepis
§ 7a stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy świadczenie
zdrowotne udzielane jest skazanemu odbywającemu karę
pozbawienia wolności w zakładzie karnym typu zamkniętego
poza terenem tego zakładu.
§
8. Skazanemu
innemu niż określony w § 7a świadczenia zdrowotne
mogą być udzielane w obecności funkcjonariusza
niewykonującego zawodu medycznego na wniosek osoby udzielającej
świadczenia zdrowotnego, jeżeli jest to konieczne do
zapewnienia jej bezpieczeństwa.
§
9. Minister
Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółowe warunki, zakres i tryb udzielania świadczeń
zdrowotnych przez podmioty lecznicze dla osób pozbawionych
wolności, mając na uwadze konieczność zapewnienia
osobom pozbawionym wolności świadczeń opieki
zdrowotnej także przez inne podmioty wykonujące działalność
leczniczą, jeżeli udzielenie takich świadczeń
przez podmioty lecznicze dla osób pozbawionych wolności
nie jest możliwe, w szczególności z powodu braku
wyposażenia zakładów karnych i aresztów
śledczych w specjalistyczny sprzęt medyczny.
§
10. Minister
Sprawiedliwości oraz minister właściwy do spraw
zdrowia, określą, w drodze rozporządzenia, szczegółowe
warunki, zakres i tryb współdziałania podmiotów
leczniczych z podmiotami, o których mowa w § 4, w
zapewnieniu świadczeń zdrowotnych osobom pozbawionym
wolności, gdy konieczne jest w szczególności
natychmiastowe udzielenie świadczenia zdrowotnego ze względu
na zagrożenie życia lub zdrowia osoby pozbawionej wolności,
przeprowadzenie specjalistycznego badania, leczenia lub rehabilitacji
osoby pozbawionej wolności, a także zapewnienie świadczenia
zdrowotnego osobie pozbawionej wolności korzystającej z
przepustki lub czasowego zezwolenia na opuszczenie zakładu
karnego lub aresztu śledczego.
Art.
115a. [Zaświadczenie usprawiedliwiające
niestawiennictwo w postępowaniu prowadzonym przez sąd lub
inny organ]
§
1. Osobie
pozbawionej wolności, w razie choroby uniemożliwiającej
stawiennictwo w postępowaniu prowadzonym przez sąd lub
organ prowadzący postępowanie karne, na podstawie Kodeksu
postępowania karnego,
w którym obecność osoby pozbawionej wolności
była obowiązkowa lub gdy wnosiła ona o dopuszczenie do
czynności, będąc uprawnioną do wzięcia w
niej udziału lub przez sąd, na podstawie Kodeksu
postępowania cywilnego,
zaświadczenie usprawiedliwiające niestawiennictwo wystawia
lekarz podmiotu, o którym mowa w art. 115 § 4.
§
2. Minister
Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw zdrowia, określi, w drodze rozporządzenia, tryb
wystawiania zaświadczenia potwierdzającego zdolność
albo niezdolność stawiennictwa osoby pozbawionej wolności
w przypadku choroby na wezwanie lub zawiadomienie sądu lub
organu prowadzącego postępowanie karne oraz sposób
doręczania zaświadczenia sądowi lub organowi
prowadzącemu postępowanie karne, mając na uwadze
konieczność zapewnienia prawidłowego toku postępowania
oraz uwzględniając specyfikę opieki zdrowotnej w
warunkach izolacji więziennej.
Art.
116. [Najważniejsze obowiązki skazanego]
§
1. Skazany
ma obowiązek przestrzegania przepisów
określających zasady i tryb wykonywania kary, ustalonego w
zakładzie karnym porządku oraz wykonywania poleceń
przełożonych i innych osób uprawnionych, a w
szczególności:
1)
poprawnego zachowania się;
2)
przestrzegania higieny osobistej i czystości pomieszczeń, w
których przebywa;
2a)
niezwłocznego zawiadomienia przełożonego o chorobie
własnej oraz o zauważonych objawach chorobowych u innego
skazanego;
3)
poddania się - niezależnie od obowiązków
określonych w przepisach
o zwalczaniu chorób zakaźnych, wenerycznych i gruźlicy,
alkoholizmu i narkomanii - przewidzianym przepisami badaniom,
leczeniu, zabiegom lekarskim, sanitarnym oraz rehabilitacji, a także
badaniom na obecność w organizmie alkoholu, środków
odurzających lub substancji psychotropowych, a skazany, co do
którego sędzia penitencjarny zarządził
przeprowadzenie badań psychologicznych lub psychiatrycznych,
dodatkowo - udzielania osobom prowadzącym badania informacji o
stanie zdrowia, przebytych chorobach i urazach oraz warunkach, w
jakich się wychowywał, oraz wykonywania zleconych przez
psychiatrę lub psychologa czynności niezbędnych na
potrzeby badania;
4)
wykonywania pracy, jeżeli przepisy szczególne, także
wynikające z prawa międzynarodowego, nie przewidują
zwolnienia od tego obowiązku, oraz wykonywania prac, o których
mowa w art. 123a § 1;
5)
dbałości o mienie zakładu karnego oraz instytucji lub
podmiotu gospodarczego, w którym jest zatrudniony;
6)
poddania się czynnościom mającym na celu identyfikację
osoby;
7)
informowania o zmianie danych podanych przy przyjęciu, o których
mowa w art. 79a § 1 zdanie pierwsze.
§
2. W
wypadkach uzasadnionych względami porządku lub
bezpieczeństwa skazany podlega kontroli osobistej. Z tych samych
względów kontroli podlegają również cele
i inne pomieszczenia, w których skazany przebywa, znajdujące
się w nich przedmioty, a także przedmioty jemu dostarczane
lub przekazywane przez niego innej osobie. Kontrolę celi i
innych pomieszczeń przeprowadza się podczas nieobecności
skazanych.
§
3. Kontrola
osobista polega na oględzinach ciała oraz sprawdzeniu
odzieży, bielizny i obuwia, a także przedmiotów
posiadanych przez skazanego. Oględziny ciała oraz
sprawdzenie odzieży i obuwia przeprowadza się w
pomieszczeniu, podczas nieobecności osób postronnych oraz
osób odmiennej płci i dokonywane są za pośrednictwem
osoby tej samej płci.
§
4. Kontrola
może być przeprowadzona w każdym czasie. W razie
konieczności dopuszczalne jest naruszenie plomb gwarancyjnych
oraz uszkodzenie kontrolowanych przedmiotów w niezbędnym
zakresie.
§
5. Znalezione
w czasie kontroli przedmioty, których skazany nie może
posiadać, podlegają zatrzymaniu, zaś przedmioty,
których właściciela ustalono, przekazuje się do
depozytu albo przesyła się na koszt skazanego, do wskazanej
przez niego osoby, instytucji lub organizacji. W uzasadnionym wypadku
przedmioty te mogą być przesłane na koszt zakładu
karnego. Przedmioty i notatki, których właściciela
nie ustalono, podlegają zniszczeniu, pieniądze zaś
oraz przedmioty wartościowe przekazuje się na rzecz Skarbu
Państwa albo na pomoc postpenitencjarną.
§
5a. W
wypadkach uzasadnionych względami medycznymi albo potrzebą
zapewnienia bezpieczeństwa skazanego jego zachowanie może
podlegać monitorowaniu. Monitorowany obraz lub dźwięk
podlega utrwalaniu.
§
6. Decyzje
w sprawach, o których mowa w § 4-5a, podejmuje dyrektor
zakładu karnego. Ze zniszczenia przedmiotów i notatek
oraz przekazania pieniędzy i przedmiotów wartościowych
sporządza się protokół.
Art.
116a. [Zakazy dotyczące skazanego]
Skazanemu
nie wolno:
1)
uczestniczyć w grupach organizowanych bez zgody lub wiedzy
właściwego przełożonego;
2)
posługiwać się wyrazami lub zwrotami powszechnie
uznawanymi za wulgarne lub obelżywe albo gwarą przestępców;
3)
uprawiać gier hazardowych;
4)
spożywać alkoholu oraz używać środków
odurzających lub substancji psychotropowych;
5)
odmawiać przyjmowania posiłków dostarczanych przez
administrację zakładu karnego w celu wymuszenia określonej
decyzji lub postępowania, a także powodować u siebie
uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, jak również
nakłaniać lub pomagać w dokonywaniu takich czynów;
6)
wykonywać tatuaży i zezwalać na ich wykonywanie na
sobie, jak również nakłaniać lub pomagać w
dokonywaniu takich czynów;
7)
porozumiewać się z osobami postronnymi oraz osadzonymi w
innej celi, jeżeli naruszałoby to ustalony w zakładzie
karnym porządek;
8)
samowolnie zmieniać celi mieszkalnej, miejsca wyznaczonego do
spania, stanowiska pracy i miejsca wykonywania zleconej czynności;
9)
zmieniać wyglądu zewnętrznego w sposób
utrudniający identyfikację, w szczególności
poprzez zgolenie lub zapuszczenie przez skazanego włosów,
brody lub wąsów albo zmianę ich koloru, chyba że
uzyska na to zgodę dyrektora zakładu karnego.
Art.
116b. [Badania na obecność alkoholu, środków
odurzających lub substancji psychotropowych]
§
1. Badanie
w celu ustalenia w organizmie skazanego obecności alkoholu,
środka odurzającego lub substancji psychotropowej
przeprowadza się przy użyciu metod niewymagających
badania laboratoryjnego.
§
2. Weryfikacja
badań, o których mowa w § 1, dokonanych przy użyciu
metod niewymagających badania laboratoryjnego, może odbyć
się za pomocą badań laboratoryjnych.
§
3. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
sposób przeprowadzania badań na obecność
alkoholu, środków odurzających lub substancji
psychotropowych w organizmie skazanego, ich dokumentowania oraz
weryfikacji, mając na uwadze konieczność zapewnienia
sprawnego przeprowadzania badań oraz zagwarantowania
wiarygodności ich wyników.
Art.
117. [Leczenie skazanych uzależnionych]
Skazanego,
u którego stwierdzono uzależnienie od alkoholu albo
środków odurzających lub substancji psychotropowych,
a także skazanego za przestępstwo określone w art.
197-203
Kodeksu karnego popełnione w związku z zaburzeniami
preferencji seksualnych obejmuje się, za jego zgodą,
odpowiednim leczeniem i rehabilitacją; w razie braku zgody o
stosowaniu leczenia lub rehabilitacji orzeka sąd penitencjarny.
Art.
118. [Zabieg lekarski bez zgody skazanego]
§
1. W
wypadku gdy wykonywanie kary pozbawienia wolności może
zagrażać życiu skazanego lub spowodować dla jego
zdrowia poważne niebezpieczeństwo, dyrektor zakładu
karnego, na wniosek lekarza, niezwłocznie powiadamia o tym
sędziego penitencjarnego.
§
2. W
wypadku gdy życiu skazanego grozi poważne
niebezpieczeństwo, stwierdzone co najmniej przez dwóch
lekarzy, można dokonać koniecznego zabiegu lekarskiego, nie
wyłączając chirurgicznego, nawet mimo sprzeciwu
skazanego.
§
3. W
wypadku sprzeciwu skazanego o dokonaniu zabiegu orzeka sąd
penitencjarny. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§
4. W
nagłym wypadku, jeżeli zachodzi bezpośrednie
niebezpieczeństwo śmierci skazanego, o konieczności
zabiegu decyduje lekarz.
Art.
119. [Obciążenie skazanego kosztami leczenia]
§
1. Skazany,
który w celu wymuszenia określonej decyzji lub
postępowania organu wykonawczego lub uchylenia się od
ciążącego na nim obowiązku powoduje u siebie
uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia, niezależnie
od odpowiedzialności dyscyplinarnej, może być
obciążony w całości lub w części
kosztami związanymi z leczeniem.
§
2. O
obciążeniu kosztami, o których mowa w § 1,
orzeka sąd penitencjarny. Na postanowienie sądu przysługuje
zażalenie.
Art.
120. [Naprawienie szkody wyrządzonej przez skazanego]
§
1. W
razie wyrządzenia przez skazanego z jego winy szkody w mieniu
zakładu karnego, nieprzekraczającej dwukrotnej wysokości
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracowników,
dyrektor tego zakładu może zobowiązać skazanego
do naprawienia tej szkody przez zapłatę odpowiedniej kwoty
pieniężnej; decyzję dyrektora wraz z uzasadnieniem
doręcza się zainteresowanemu.
§
2. Skazanemu
przysługuje, w terminie 30 dni od otrzymania orzeczenia
dyrektora, powództwo o ustalenie, że należność
nie istnieje w całości lub w części.
§
3. Ściągnięcie
należności następuje w trybie przewidzianym w
przepisach
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Oddział
5
Zatrudnienie
Art.
121. [Zasady zatrudniania skazanych]
§
1. Skazanemu
zapewnia się w miarę możliwości świadczenie
pracy.
§
2. Skazanego
zatrudnia się na podstawie skierowania do pracy albo umożliwia
się skazanemu wykonywanie pracy zarobkowej w ramach umowy o
pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy o pracę
nakładczą lub na innej podstawie prawnej.
§
3. Zatrudnienie
skazanego następuje za zgodą i na warunkach określonych
przez dyrektora zakładu karnego, zapewniających prawidłowy
przebieg odbywania kary pozbawienia wolności.
§
4. Nieprzestrzeganie
przez skazanego lub podmiot zatrudniający warunków
zatrudnienia, określonych przez dyrektora zakładu karnego,
stanowi podstawę cofnięcia zgody. O cofnięciu zgody
powiadamia się pisemnie skazanego i podmiot zatrudniający.
§
5. Dyrektor
zakładu karnego może cofnąć zgodę na
zatrudnienie skazanego lub wykonywanie przez niego pracy zarobkowej z
przyczyn związanych z funkcjonowaniem zakładu karnego, a
zwłaszcza z jego bezpieczeństwem. O cofnięciu zgody
powiadamia się pisemnie skazanego oraz podmiot zatrudniający.
§
6. Zdolność
skazanego do pracy oraz w miarę potrzeby rodzaj, warunki i czas
pracy określa lekarz.
§
7. Z
wykonywania pracy można zwolnić skazanego kształcącego
się lub z innych ważnych powodów.
§
8. W
stosunku do skazanych pracujących, w zakresie nieuregulowanym w
niniejszym kodeksie, stosuje się przepisy prawa pracy.
§
9. W
stosunku do skazanych zatrudnionych na podstawie skierowania do pracy
nie stosuje się przepisów prawa pracy, z wyjątkiem
przepisów
dotyczących czasu pracy oraz bezpieczeństwa i higieny
pracy.
§
10. Skazany
na karę dożywotniego pozbawienia wolności odbywający
karę w zakładzie karnym typu zamkniętego może
wykonywać pracę wyłącznie na terenie zakładu
karnego.
Art.
122. [Uwzględnianie kwalifikacji skazanych]
§
1. Przy
kierowaniu do pracy uwzględnia się w miarę możliwości
zawód, wykształcenie, zainteresowania i potrzeby osobiste
skazanego. Jeżeli skazanego zatrudnia się na podstawie
skierowania do pracy, zatrudnienie przy pracach szkodliwych dla
zdrowia wymaga jego pisemnej zgody.
§
2. Pracę
zapewnia się przede wszystkim skazanym zobowiązanym do
świadczeń alimentacyjnych, a także mającym
szczególnie trudną sytuację materialną,
osobistą lub rodzinną.
Art.
122a. [Prawa i obowiązki skazanego związane z
zatrudnieniem]
§
1. Skazanego
instruuje się o sposobie wykonywania przydzielonej pracy, szkoli
w zakresie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów
przeciwpożarowych oraz obsługi maszyn i urządzeń,
a także zapoznaje z podstawowymi zasadami i normami pracy oraz
zasadami wynagradzania za pracę.
§
2. Skazany
jest obowiązany pracować sumiennie i wydajnie, przestrzegać
dyscypliny i regulaminu pracy, przepisów
porządkowych, przeciwpożarowych oraz bezpieczeństwa i
higieny pracy, a także dbać o porządek w miejscu pracy
jak również o stan obsługiwanych maszyn i urządzeń.
Art.
123. [Wynagrodzenie za pracę]
§
1. Praca
skazanego jest odpłatna, z zastrzeżeniem art. 123a. Zasady
wynagradzania za pracę ustala się w porozumieniu zawieranym
przez dyrektora zakładu karnego lub w umowie zawieranej przez
skazanego. Przy skierowaniu skazanego do prac
administracyjno-porządkowych na terenie zakładu karnego,
wynagrodzenie za pracę ustala dyrektor tego zakładu.
§
2. Wynagrodzenie
przysługujące skazanemu zatrudnionemu w pełnym
wymiarze czasu pracy ustala się w sposób zapewniający
osiągnięcie kwoty co najmniej minimalnego wynagrodzenia za
pracę ustalanego na podstawie odrębnych przepisów,
przy przepracowaniu pełnego miesięcznego wymiaru czasu
pracy lub wykonaniu pełnej miesięcznej normy pracy. W
wypadku przepracowania niepełnej miesięcznej normy czasu
pracy lub niewykonania pełnej miesięcznej normy pracy
wynagrodzenie wypłaca się proporcjonalnie do ilości
czasu pracy lub wykonanej normy pracy. W razie zatrudnienia skazanego
w niepełnym wymiarze czasu pracy najniższe wynagrodzenie
ustala się w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin
zatrudnienia, biorąc za podstawę kwotę minimalnego
wynagrodzenia za pracę.
§
3. Skazanemu
wynagrodzenie przysługuje tylko za pracę wykonaną, z
zastrzeżeniem § 4.
§
4. Skazanemu
przysługuje wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy jedynie w
wypadku, gdy był gotów do jej wykonania, a doznał
przeszkód z przyczyn dotyczących podmiotu
zatrudniającego.
§
5. Podmiot
może na czas przestoju powierzyć skazanemu, za zgodą
dyrektora zakładu karnego, inną odpowiednią pracę,
za której wykonanie przysługuje wynagrodzenie
przewidziane za tę pracę.
§
6. Skazanemu
przysługuje wynagrodzenie za czas przestoju spowodowanego
warunkami atmosferycznymi jedynie w wypadku, gdy tak stanowi
porozumienie lub umowa, o których mowa w § 1.
Art.
123a. [Bezpłatne prace porządkowe i pomocnicze]
§
1. Za
prace porządkowe oraz pomocnicze wykonywane na rzecz jednostek
organizacyjnych Służby Więziennej, a także za
prace na cele społeczne na rzecz:
1)
samorządu terytorialnego,
2)
podmiotów, dla których organ gminy, powiatu lub
województwa jest organem założycielskim,
3)
państwowych lub samorządowych jednostek organizacyjnych,
4)
spółek prawa handlowego z wyłącznym udziałem
Skarbu Państwa lub gminy, powiatu lub województwa
-
w wymiarze nieprzekraczającym 90 godzin miesięcznie,
skazanemu nie przysługuje wynagrodzenie.
§
2. Skazanemu,
za jego pisemną zgodą lub na jego wniosek, dyrektor zakładu
karnego może zezwolić na nieodpłatne zatrudnienie przy
pracach, o których mowa w § 1, w wymiarze przekraczającym
90 godzin miesięcznie lub przy pracach na cele społeczne na
rzecz podmiotów, o których mowa w art. 56 § 3,
oraz innych organizacji pożytku publicznego.
§
3. W
celu przyuczenia do wykonywania pracy skazanemu, za jego pisemną
zgodą, można zezwolić na wykonywanie nieodpłatnej
pracy w przywięziennych zakładach pracy, przez okres nie
dłuższy niż 3 miesiące.
§
4. Za
wykonywane prace nieodpłatne mogą być skazanemu
przyznawane nagrody.
§
5. Podmioty,
o których mowa w § 1 i 2, zgłaszają
zapotrzebowanie na przyjęcie do pracy na cele społeczne
skazanych właściwemu organowi gminy.
§
6. Właściwy
organ gminy wyznacza podmioty, na rzecz których skazani mogą
wykonywać prace na cele społeczne, o których mowa w
§ 1 i 2, na podstawie zapotrzebowania lub z własnej
inicjatywy, za zgodą podmiotów, o których mowa w §
1 i 2.
§
7. Wyznaczone
podmioty mają obowiązek przyjąć skazanych do
pracy.
§
8. Minister
Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw administracji publicznej oraz ministrem właściwym
do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, tryb
wyznaczania przez właściwy organ gminy podmiotów, na
rzecz których skazani mogą wykonywać prace na cele
społeczne, o których mowa w § 1 i 2, czynności
tych podmiotów, w zakresie wykonywania pracy, w tym dotyczące
zgłaszania zapotrzebowania na przyjęcie do pracy skazanych,
organizowania miejsc pracy i przydziału pracy oraz kontroli
skazanych, mając na względzie konieczność
zapewnienia warunków do sprawnego wykonywania pracy na cele
społeczne.
Art.
124. [Urlop wypoczynkowy skazanego]
§
1. Skazanemu
zatrudnionemu odpłatnie na podstawie skierowania do pracy lub
umowy o pracę nakładczą przysługuje po roku
nieprzerwanej pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności,
zwolnienie od pracy przez okres 14 dni roboczych, z zachowaniem prawa
do wynagrodzenia, a skazanemu zatrudnionemu nieodpłatnie - 14
dni zwolnienia od pracy, bez prawa do wynagrodzenia. Skazany nie może
zrzec się prawa do zwolnienia od pracy.
§
2. Wymiar
urlopu wypoczynkowego przysługującego skazanemu
zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę wynosi 18 dni
roboczych.
§
3. Skazany
w okresie urlopu wypoczynkowego lub zwolnienia od pracy, o których
mowa w § 1 i 2, korzysta z uprawnień do:
1)
dodatkowego lub dłuższego widzenia;
2)
dodatkowego zakupu artykułów żywnościowych i
wyrobów tytoniowych oraz przedmiotów dopuszczonych do
sprzedaży w zakładzie karnym;
3)
dłuższych spacerów;
4)
pierwszeństwa lub częstszego udziału w zajęciach
kulturalno-oświatowych, z zakresu kultury fizycznej i sportu.
§
4. Zakres
uprawnień, o których mowa w § 3, określa
dyrektor zakładu karnego indywidualnie dla każdego
skazanego.
Art.
125. [Potrącenia z wynagrodzenia]
§
1. Z
wynagrodzenia za pracę przysługującego skazanemu
potrąca się 7% na cele Funduszu określone w art. 43 §
8 oraz 45% na cele Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych oraz
Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy utworzonego
na podstawie art.
6a
ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o zatrudnianiu osób
pozbawionych wolności (Dz. U. z 2017 r. poz. 2151).
§
2. Z
przypadającego skazanemu wynagrodzenia za pracę, po
odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych,
wolne jest w każdym czasie od egzekucji 60%.
Art.
126. [Gromadzenie środków na przejazd i utrzymanie
zwolnionego skazanego]
§
1. Ze
środków pieniężnych otrzymywanych przez
skazanego, z wyjątkiem środków, o których
mowa w art. 113 § 6 pkt 1-3, środki do wysokości
jednego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracowników
gromadzi się i zachowuje do przekazania skazanemu w chwili jego
zwolnienia z zakładu karnego, z przeznaczeniem na przejazd do
miejsca zamieszkania i na utrzymanie; ze środków tych nie
prowadzi się egzekucji.
§
2. Gromadzeniu
podlega:
1)
50% kwoty zdeponowanej przez skazanego przy przyjęciu do zakładu
karnego, jednak nie więcej niż kwota odpowiadająca
wysokości jednego przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia pracowników;
2)
50% z przypadającego skazanemu miesięcznie wynagrodzenia za
pracę po odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy od osób
fizycznych, jednak nie więcej niż kwota stanowiąca 4%
jednego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia
pracowników;
3)
50% każdego z wpływów pieniężnych
skazanego niewymienionych w pkt 1 i 2, jednak nie więcej niż
kwota stanowiąca 4% jednego przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia pracowników.
§
3. Kwoty,
określone w § 2 pkt 2 i 3, podlegają gromadzeniu po
potrąceniu należności dochodzonych w postępowaniu
egzekucyjnym.
§
4. Środki
pieniężne gromadzone w sposób wskazany w § 1-3
zakłady karne składają na rachunkach sum depozytowych
i wypłacają skazanemu w gotówce w kwocie nominalnej
powiększonej o należne odsetki.
§
5. Rachunki
sum depozytowych, o których mowa w § 4, prowadzi Bank
Gospodarstwa Krajowego odrębnie dla każdego zakładu
karnego na podstawie umów zawartych z dyrektorami zakładów
karnych.
§
6. Bank
Gospodarstwa Krajowego, prowadząc rachunki sum depozytowych
zakładów karnych, zapewnia w szczególności:
1)
ewidencję analityczną środków dla
poszczególnych depozytów (mikrorachunki) w ramach
każdego rachunku;
2)
dzienne naliczanie odsetek oraz okresową kapitalizację
odsetek należnych od środków zgromadzonych na każdym
mikrorachunku;
3)
możliwość wymiany informacji z dysponentami rachunków,
w zakresie stanu każdego mikrorachunku (kapitału i
odsetek), wpłat na każdy mikrorachunek i wypłat z
każdego mikrorachunku.
§
7. Środki
złożone na rachunkach sum depozytowych są
oprocentowane w wysokości stopy depozytowej Narodowego Banku
Polskiego. Odsetki naliczone od sum depozytowych złożonych
na rachunkach sum depozytowych zakładów karnych podlegają
kapitalizacji rocznej na dzień 31 grudnia każdego roku
kalendarzowego oraz na dzień zwolnienia skazanego z zakładu
karnego.
§
8. Wraz
z wykonaniem konwojowania skazanego do innego zakładu karnego
przekazuje się na rachunek sum depozytowych tego zakładu
karnego środki pieniężne skazanego zgromadzone dla
niego w sposób wskazany w § 1-3 wraz z należnymi do
dnia poprzedzającego dzień konwojowania odsetkami.
§
9. Zgromadzona
kwota podlega każdorazowo uzupełnieniu w razie wzrostu
przeciętnego wynagrodzenia. Uzupełnienia dokonuje się
z wpływów pieniężnych skazanego uzyskanych od
pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu
ogłoszenia komunikatu Prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego w sprawie przeciętnego wynagrodzenia.
§
10. Środki
pieniężne, o których mowa w § 1, na wniosek
skazanego przekazuje się na spłatę grzywny, która
została zamieniona na zastępczą karę pozbawienia
wolności lub zastępczą karę aresztu.
Art.
127. [Zaliczanie okresów pracy skazanego do okresów
składkowych]
§
1. Okresy
pracy, za którą przysługuje wynagrodzenie,
wykonywanej przez skazanego w czasie odbywania kary pozbawienia
wolności, z wyjątkiem prac, o których mowa w art.
123a § 1, 2 i 3, są okresami składkowymi na zasadach
określonych w przepisach
o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.
§
2. Skazany
zwalniany z zakładu karnego, zatrudniany w czasie odbywania kary
pozbawienia wolności na podstawie skierowania do pracy,
otrzymuje zaświadczenie o wykonywaniu pracy.
Art.
128. [Wliczanie okresu pracy skazanego do jego stażu
pracy]
§
1. Okresy
wykonywania przez skazanego odpłatnego zatrudnienia, z
wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umów
cywilnoprawnych, wlicza się do okresu pracy, od którego
zależą uprawnienia pracownicze, z zastrzeżeniem §
2 i 3.
§
2. Przepisu
§ 1 nie stosuje się, jeżeli w myśl przepisu prawa
lub postanowienia układu zbiorowego pracy do stażu pracy
wlicza się tylko okresy zatrudnienia w danym zakładzie
pracy, w określonej branży albo okresy pracy na określonych
stanowiskach lub pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.
§
3. Okresu
pracy, o którym mowa w § 1, nie wlicza się do okresu
pracy:
1)
od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego
lub innego świadczenia przysługującego z upływem
roku pracy lub okresu krótszego niż rok;
2)
wymaganego do zajmowania określonego stanowiska pracy.
Art.
129. [Powierzanie określonym podmiotom zatrudnienia i
nauczania skazanych]
§
1. Rada
Ministrów może określać, w drodze
rozporządzenia, zasady i tryb powierzania podmiotom
gospodarczym, instytucjom lub organizacjom wykonywania określonych
zadań w zakresie zatrudnienia i nauczania skazanych oraz opieki
postpenitencjarnej.
§
2. (uchylony).
§
3. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółowe zasady zatrudniania skazanych, z
uwzględnieniem rodzajów zatrudnienia, zasad wynagradzania
skazanych zatrudnionych odpłatnie na podstawie skierowania do
pracy, udzielania skazanym zwolnień od pracy lub urlopów
wypoczynkowych, przyczyn i sposobów usprawiedliwiania
niewykonywania pracy oraz dokumentowania zatrudnienia.
Oddział
6
Nauczanie
Art.
130. [Zasady i zakres nauczania]
§
1. W
zakładach karnych prowadzi się nauczanie obowiązkowe w
zakresie szkoły podstawowej, a także umożliwia się
nauczanie w zakresie ponadpodstawowym i na kursach zawodowych.
Zawodowe szkolenie kursowe może być w całości lub
częściowo odpłatne.
§
2. Zakład
karny ma obowiązek prowadzenia nauczania, stosownie do
możliwości i uzdolnień młodocianych skazanych, o
których mowa w § 3.
§
3. Pierwszeństwo
w uzyskaniu możliwości objęcia nauczaniem w szkole
ponadpodstawowej i na kursach zawodowych mają skazani, którzy
nie mają wyuczonego zawodu albo po odbyciu kary nie będą
mogli go wykonywać, a także nie ukończyli 21 roku
życia.
§
4. Skazanym
nieposiadającym wystarczających środków
pieniężnych udostępnia się nieodpłatnie
niezbędne podręczniki i pomoce naukowe.
§
5. W
uzasadnionych wypadkach skazany może, na własny koszt,
kształcić się w szkołach poza obrębem
zakładu karnego za zgodą dyrektora zakładu. Koszty
kształcenia skazanego poza obrębem zakładu karnego, ze
względu na szczególne okoliczności, mogą być
poniesione przez zakład karny.
§
6. W
wypadku zaistnienia poważnych przyczyn uniemożliwiających
skazanemu realizację obowiązku nauczania możliwe jest
czasowe zwolnienie go z realizacji tego obowiązku.
Art.
131. [Nauka poza zakładem karnym]
§
1. Skazani
mogą za zgodą dyrektora zakładu karnego uczyć się
w szkołach poza obrębem zakładu karnego, jeżeli
spełniają ogólnie obowiązujące wymagania w
oświacie publicznej, zachowują się poprawnie oraz nie
zagrażają porządkowi prawnemu.
§
2. Dyrektor
może zezwolić skazanemu na udział w konsultacjach i
zdawanie egzaminów poza zakładem karnym, jeżeli
spełnia on warunki wymienione w § 1.
§
3. Przepisu
§ 2 nie stosuje się do skazanych na karę dożywotniego
pozbawienia wolności.
Art.
131a. [Pozbawienie możliwości nauczania]
Komisja
penitencjarna pozbawia możliwości nauczania w zakresie
nieobjętym nauczaniem obowiązkowym w przypadkach:
1)
zachowań zagrażających bezpieczeństwu zakładu;
2)
odmowy uczęszczania do szkoły;
3)
stwierdzonych w opinii psychologicznej przeciwwskazań
uniemożliwiających spełnienie przez osadzonego wymagań
edukacyjnych;
4)
przerwy w nauce dłuższej niż 50% czasu przewidzianego
na realizację zajęć w semestrze, wynikającej z
przewozu na polecenie sądu, prokuratury lub innych uprawnionych
organów;
5)
przerwy w nauce dłuższej niż 50% czasu przewidzianego
na realizację zajęć w semestrze, wynikającej z
niepowrotu z czasowego zezwolenia na opuszczenie zakładu;
6)
pogorszenia stanu zdrowia osadzonego wykluczającego możliwość
uczestniczenia w nauczaniu;
7)
nieuzyskania promocji na wyższy semestr i braku możliwości
powtarzania semestru.
Art.
132. [Obligatoryjna praca w warsztatach i praktyczna nauka
zawodu]
Praca
w warsztatach szkolnych i praktyczna nauka zawodu jest obowiązkowa,
jeżeli wynika z programu nauczania. Praktyczna nauka zawodu może
być połączona z pracą produkcyjną, jeżeli
jest to zgodne z tym programem.
Art.
133. [Urlop uczącego się skazanego]
Skazanemu
wywiązującemu się z obowiązków ucznia po
roku nauki można udzielić 14-dniowego urlopu, jeżeli
nie ma on prawa do takiego urlopu z tytułu wykonywanej pracy, w
ramach którego korzysta on z takich uprawnień i ulg,
jakie w okresie urlopu przysługują skazanemu pracującemu.
Art.
134. [Przepisy wykonawcze]
Minister
Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw oświaty i wychowania, określi, w drodze
rozporządzenia, sposób i tryb prowadzenia nauczania w
zakładach karnych i aresztach śledczych, warunki i tryb
realizacji obowiązku nauczania i zwalniania skazanych z tego
obowiązku, a także warunki i tryb ponoszenia opłat za
kształcenie poza obrębem zakładu karnego,
uwzględniając potrzebę dostosowania rodzajów i
form uzyskiwania przez skazanego wykształcenia i kwalifikacji
zawodowych do warunków zakładu karnego i aresztu
śledczego, specyfikę nauczania prowadzonego w warunkach
izolacji więziennej, a także konieczność
zapewnienia dyscypliny i porządku podczas nauczania.
Oddział
7
Działalność
kulturalno-oświatowa, społeczna, kultura fizyczna i zajęcia
sportowe
Art.
135. [Zajęcia skazanych w czasie wolnym]
§
1. W
zakładach karnych stwarza się skazanym warunki
odpowiedniego spędzania czasu wolnego. W tym celu organizuje się
zajęcia kulturalno-oświatowe, wychowania fizycznego i
sportowe oraz pobudza aktywność społeczną
skazanych.
§
2. W
każdym zakładzie karnym prowadzi się zwłaszcza
wypożyczalnię książek i prasy dla skazanych oraz
stwarza możliwość korzystania z urządzeń
audiowizualnych w świetlicach i w celach mieszkalnych.
Korzystając z tych urządzeń skazany nie może
zakłócać ustalonego porządku w zakładzie.
Art.
136. [Zespoły prowadzące zajęcia w czasie
wolnym]
§
1. Skazanym
można zezwolić na tworzenie zespołów w celu
prowadzenia działalności kulturalnej, oświatowej,
społecznej i sportowej. Z tych względów można
również zezwolić na nawiązywanie kontaktów
oraz na współdziałanie z odpowiednimi
stowarzyszeniami, organizacjami i instytucjami. W szczególności
można zezwolić na podejmowanie prac na cele publiczne, jak
również na realizację innych społecznie
uznanych celów.
§
2. Dyrektor
zakładu karnego może powołać rzeczników
skazanych w celu powierzenia im zadań opiniotwórczych i
konsultacyjnych.
§
3. Do
wykonywania zadań związanych z zajęciami
kulturalno-oświatowymi, z zakresu kultury fizycznej i sportu,
dyrektor zakładu karnego może wyznaczyć skazanych
wyróżniających się wzorową postawą i
zachowaniem.
Art.
136a. [Zbiórki na cele charytatywne]
§
1. W
zakładach karnych można zezwolić na dobrowolne
gromadzenie przez skazanych środków finansowych
przeznaczonych na pomoc skazanym oraz ich rodzinom znajdującym
się w trudnej sytuacji materialnej lub na cele społeczne.
§
2. Zasady
gromadzenia środków finansowych, o których mowa w
§ 1, ustala dyrektor zakładu karnego, po zapoznaniu się
z opiniami skazanych.
§
3. Wnioski
skazanych dotyczące wydatkowania zgromadzonych środków
finansowych, o których mowa w § 1, wymagają
zatwierdzenia przez dyrektora zakładu karnego.
Oddział
8
Nagrody
i ulgi
Art.
137. [Przesłanki nagradzania skazanych]
Skazanemu
wyróżniającemu się dobrym zachowaniem w czasie
odbywania kary mogą być przyznawane nagrody. Nagroda może
być również przyznana skazanemu w celu zachęcenia
go do poprawy zachowania.
Art.
138. [Nagrody]
§
1. Nagrodami
są:
1)
zezwolenie na dodatkowe lub dłuższe widzenie;
2)
zezwolenie na widzenie bez osoby dozorującej;
3)
zezwolenie na widzenie w oddzielnym pomieszczeniu, bez osoby
dozorującej;
4)
zatarcie wszystkich lub niektórych kar dyscyplinarnych;
5)
nagroda rzeczowa lub pieniężna;
6)
(uchylony);
7)
zezwolenie na widzenie bez dozoru, poza obrębem zakładu
karnego, z osobą najbliższą lub osobą godną
zaufania, na okres nieprzekraczający jednorazowo 30 godzin;
8)
zezwolenie na opuszczenie zakładu karnego bez dozoru, na okres
nieprzekraczający jednorazowo 14 dni;
9)
pochwała;
10)
zezwolenie na częstsze branie udziału w zajęciach
kulturalno-oświatowych, z zakresu kultury fizycznej i sportu;
11)
zezwolenie na przekazanie osobie wskazanej przez skazanego upominku;
12)
zezwolenie na odbywanie widzeń we własnej odzieży;
13)
zezwolenie na otrzymanie dodatkowej paczki żywnościowej;
14)
zezwolenie na dokonywanie dodatkowych zakupów artykułów
żywnościowych i wyrobów tytoniowych oraz przedmiotów
dopuszczonych do sprzedaży w zakładzie karnym;
15)
zezwolenie na telefoniczne porozumienie się skazanego ze
wskazaną przez niego osobą na koszt zakładu karnego.
§
2. (uchylony).
Art.
139. [Szczególne warunki przyznawania przepustek]
§
1. Nagrody
wymienione w art. 138 § 1 pkt 7 lub 8 można przyznać
skazanemu, którego postawa w czasie odbywania kary uzasadnia
przypuszczenie, że w czasie pobytu poza zakładem karnym
będzie przestrzegał porządku prawnego, po odbyciu
przez niego co najmniej połowy tej części kary, po
której mógłby być warunkowo przedterminowo
zwolniony.
§
2. Przyznanie
nagród wymienionych w art. 138 § 1 pkt 7 lub 8 tymczasowo
aresztowanemu, mającemu prawa i obowiązki skazanego
odbywającego karę pozbawienia wolności, wymaga wydania
zarządzenia o zgodzie przez organ, do którego dyspozycji
pozostaje.
§
3. Łączna
liczba nagród wymienionych w art. 138 § 1 pkt 7 nie może
przekroczyć 28 w roku.
§
4. Łączny
czas trwania nagród wymienionych w art. 138 § 1 pkt 8 nie
może przekroczyć 28 dni w roku.
§
5. Skazanemu
odbywającemu karę dożywotniego pozbawienia wolności
nagroda wymieniona w art. 138 § 1 pkt 7 lub 8 może być
przyznana po odbyciu co najmniej 15 lat kary.
§
6. Przyznanie
nagrody wymienionej w art. 138 § 1 pkt 7 lub 8 skazanemu
odbywającemu karę 25 lat pozbawienia wolności albo
karę dożywotniego pozbawienia wolności, w zakładzie
karnym typu zamkniętego, wymaga zgody sędziego
penitencjarnego.
§
6a. Przepis
§ 6 stosuje się odpowiednio do skazanego z zaburzeniami
preferencji seksualnych odbywającego karę pozbawienia
wolności w zakładzie karnym typu zamkniętego za
przestępstwo określone w art.
197-203
Kodeksu karnego, popełnione w związku z tymi zaburzeniami.
§
7. Nagrody
wymienione w art. 138 § 1 pkt 7 lub 8 dyrektor zakładu
karnego przyznaje z urzędu lub na pisemny wniosek przełożonego
skazanego. Dyrektor zakładu karnego może upoważnić
kierownika wyodrębnionego oddziału do przyznawania nagrody
wymienionej w art. 138 § 1 pkt 7.
§
8. Jeżeli
po przyznaniu nagrody, określonej w art. 138 § 1 pkt 7 lub
8, wystąpią nowe okoliczności uzasadniające
przypuszczenie, że skazany w czasie pobytu poza zakładem
karnym nie będzie przestrzegał porządku prawnego, albo
jeżeli skazany korzystający z nagrody określonej w
art. 138 § 1 pkt 7 lub 8 zostanie zatrzymany przez uprawniony
organ w związku z naruszeniem przez niego porządku prawnego
w trakcie trwania nagrody, organ, który przyznał nagrodę,
podejmuje decyzję o cofnięciu nagrody bądź o
zamianie nagrody na inną. W wypadku, o którym mowa w §
2, powiadamia się organ, który wydał zarządzenie.
§
9. Skazanemu,
który, korzystając z nagród wymienionych w art.
138 § 1 pkt 7 i 8, nadużył zaufania, a w szczególności
nie powrócił do zakładu karnego w wyznaczonym
terminie, nie udziela się tych nagród przez okres co
najmniej 6 miesięcy od udzielenia ostatniej nagrody.
Art.
140. [Obowiązek zgłaszania się do jednostki
Policji skazanego na przepustce]
§
1. W
razie korzystania przez skazanego z nagród wymienionych w art.
138 § 1 pkt 7 lub 8 albo z zezwolenia, o którym mowa w
art. 141a lub w art. 165 § 2, ma on obowiązek bezzwłocznego
zgłoszenia się do jednostki Policji, właściwej
terytorialnie dla miejsca jego przebywania w okresie korzystania z
zezwolenia, w celu potwierdzenia miejsca pobytu.
§
2. Skazany
korzystający z zezwoleń, o których mowa w § 1,
w każdym przypadku zmiany miejsca pobytu ma obowiązek
bezzwłocznego zgłoszenia się do jednostki Policji
właściwej terytorialnie dla nowego miejsca jego
przebywania.
§
3. Dyrektor
zakładu karnego może zobowiązać skazanego,
korzystającego z zezwoleń, o których mowa w §
1, do określonego zachowania się, a zwłaszcza do
przebywania w określonych w zezwoleniu miejscach pobytu lub
częstszego zgłaszania się do jednostki Policji.
§
4. Czasu
przebywania skazanego poza zakładem karnym, na podstawie
zezwoleń, o których mowa w § 1, nie odlicza się
od okresu odbywania kary, chyba że sędzia penitencjarny
zarządzi inaczej w wypadku, gdy skazany w tym czasie nadużył
zaufania.
Art.
141. [Nagrody stosowane jako ulgi]
§
1. W
wypadkach szczególnie uzasadnionych warunkami rodzinnymi lub
osobistymi skazanego nagrody mogą być stosowane jako ulgi.
§
2. Nie
przyznaje się jako ulg nagród wymienionych w art. 138 §
1 pkt 7 lub 8.
§
3. Ulgi
przyznaje dyrektor zakładu karnego lub osoba przez niego
upoważniona na prośbę skazanego lub osoby najbliższej
albo na wniosek przełożonego skazanego.
§
4. (uchylony).
Art.
141a. [Szczególne zezwolenie na opuszczenie zakładu]
§
1. Dyrektor
zakładu karnego może udzielić skazanemu zezwolenia na
opuszczenie zakładu karnego pod konwojem funkcjonariusza Służby
Więziennej, osoby godnej zaufania lub samodzielnie, na czas
nieprzekraczający 5 dni, w celu odwiedzenia poważnie
chorego członka rodziny, uczestnictwa w pogrzebie członka
rodziny oraz w innych wypadkach szczególnie ważnych dla
skazanego.
§
2. (uchylony).
§
3. Udzielenie
zezwolenia, o którym mowa w § 1, tymczasowo aresztowanemu
mającemu prawa i obowiązki skazanego odbywającego karę
pozbawienia wolności wymaga wydania zarządzenia o zgodzie
przez organ, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany
pozostaje.
§
4. Przepis
art. 139 § 8 stosuje się odpowiednio.
§
5. Na
decyzję, o której mowa w § 1, przysługuje
skarga.
Oddział
9
Kary
dyscyplinarne
Art.
142. [Przesłanki stosowania kar dyscyplinarnych]
§
1. Skazany
podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za zawinione naruszenie
nakazów lub zakazów wynikających z ustawy,
regulaminu
lub innych przepisów wydanych na jej podstawie albo ustalonego
w zakładzie karnym lub miejscu pracy porządku, zwane dalej
"przekroczeniem".
§
2. Jeżeli
przekroczenie zawiera znamiona wykroczenia, skazany podlega
odpowiedzialności dyscyplinarnej, chyba że wykroczenie
popełnione zostało w czasie pobytu poza obrębem
zakładu karnego.
Art.
143. [Kary dyscyplinarne]
§
1. Karami
dyscyplinarnymi są:
1)
nagana;
2)
pozbawienie wszystkich lub niektórych niewykorzystanych przez
skazanego nagród lub ulg albo zawieszenie ich wykonania, na
okres do 3 miesięcy;
3)
pozbawienie korzystania z udziału w niektórych zajęciach
kulturalno-oświatowych lub sportowych, z wyjątkiem
korzystania z książek i prasy, na okres do 3 miesięcy;
4)
pozbawienie możliwości otrzymania paczek żywnościowych,
na okres do 3 miesięcy;
5)
pozbawienie lub ograniczenie możliwości dokonywania zakupów
artykułów żywnościowych lub wyrobów
tytoniowych, na okres do 3 miesięcy;
6)
udzielanie widzeń w sposób uniemożliwiający
bezpośredni kontakt z osobą odwiedzającą, na
okres do 3 miesięcy;
7)
obniżenie przypadającej skazanemu części
wynagrodzenia za pracę, nie więcej niż o 25%, na okres
do 3 miesięcy;
8)
umieszczenie w celi izolacyjnej na okres do 28 dni.
§
2. Kar
dyscyplinarnych wymienionych w § 1 pkt 4, 5 lub 8 nie stosuje
się wobec kobiet ciężarnych, karmiących lub
sprawujących opiekę nad własnymi dziećmi w domach
matki i dziecka.
§
3. Karę
dyscyplinarną, o której mowa w § 1 pkt 8, można
wymierzyć skazanemu, który popełnił
przekroczenie naruszające w poważnym stopniu obowiązującą
w zakładzie karnym dyscyplinę i porządek. Kara ta
polega na osadzeniu skazanego pojedynczo w celi oraz uniemożliwieniu
mu kontaktu z innymi skazanymi; w trakcie jej wykonywania skazanego
pozbawia się możliwości:
1)
korzystania z widzeń i samoinkasujących aparatów
telefonicznych;
2)
korzystania ze sprzętu audiowizualnego i komputerowego;
3)
bezpośredniego uczestniczenia, wspólnie z innymi
skazanymi, w nabożeństwach, spotkaniach religijnych i nauce
religii; na żądanie skazanego należy mu jednak
umożliwić bezpośrednie uczestniczenie w nabożeństwie
w warunkach uniemożliwiających mu kontakt z innymi
skazanymi;
4)
korzystania z udziału w zajęciach kulturalno-oświatowych,
z zakresu kultury fizycznej i sportu, z wyjątkiem korzystania z
książek i prasy;
5)
dokonywania zakupów artykułów żywnościowych
i wyrobów tytoniowych;
6)
(uchylony);
7)
uczestniczenia w nauczaniu i zatrudnieniu poza celą;
8)
korzystania z własnej odzieży, obuwia oraz wyrobów
tytoniowych.
Art.
144. [Podmioty wymierzające kary]
§
1. Kary
dyscyplinarne określone w art. 143 § 1 pkt 4, 5, 7 i 8
wymierza dyrektor zakładu karnego, a inne kary - również
osoba przez niego upoważniona.
§
2. Kary
dyscyplinarne wymierza się z urzędu lub na pisemny wniosek
przełożonego skazanego.
§
3. Decyzja
o ukaraniu karą dyscyplinarną powinna zawierać
dokładne określenie przekroczenia popełnionego przez
skazanego.
§
4. Decyzję
o ukaraniu karą dyscyplinarną sporządza się na
piśmie i podaje do wiadomości skazanemu, a gdy względy
wychowawcze za tym przemawiają - również innym
skazanym lub innym osobom. Przepis ten ma zastosowanie również
do decyzji o uchyleniu, darowaniu, odroczeniu, zamianie, zawieszeniu
lub przerwaniu kary dyscyplinarnej, a także o odstąpieniu
od ukarania dyscyplinarnego.
§
5. Na
decyzje, o których mowa w § 1, przysługuje skarga.
Art.
145. [Dyrektywy i tryb wymiaru kar dyscyplinarnych]
§
1. Wymierzając
karę dyscyplinarną uwzględnia się stopień
zawinienia i zasady indywidualizacji, mając w szczególności
na względzie rodzaj i okoliczności czynu, stosunek do
popełnionego przekroczenia, dotychczasową postawę,
cechy osobowości i stan zdrowia skazanego oraz cele wychowawcze.
§
2. Przed
wymierzeniem kary dyscyplinarnej wysłuchuje się
obwinionego, zapoznaje się z opinią wychowawcy, a jeżeli
zachodzi potrzeba - również składającego
wniosek o ukaranie oraz z opiniami innych osób, a także z
zeznaniami świadków. Postępowanie może odbywać
się w obecności innych skazanych, jeżeli przemawiają
za tym względy wychowawcze.
§
3. Przed
wymierzeniem skazanemu kary dyscyplinarnej określonej w art. 143
§ 1 pkt 8 lekarz albo psycholog wydaje pisemną opinię
o jego zdolności do odbycia tej kary. Wymierzenie tej kary w
wymiarze powyżej 14 dni wymaga zgody sędziego
penitencjarnego.
§
4. Przed
wymierzeniem skazanemu kary dyscyplinarnej, określonej w art.
143 § 1 pkt 4 i 5, któremu ze względu na stan
zdrowia zezwolono na dokonywanie dodatkowych zakupów artykułów
żywnościowych lub częstsze otrzymywanie paczek albo
korzystającemu z diety, zasięga się opinii lekarza co
do skutków dla stanu zdrowia skazanego wymierzenia tej kary.
§
5. Po
zasięgnięciu opinii lekarza dyrektor podejmuje decyzję
o ewentualnym odroczeniu wykonania tej kary.
Art.
146. [Zakaz kumulowania kar dyscyplinarnych]
§
1. Za
jedno przekroczenie wymierza się tylko jedną karę
dyscyplinarną. W wypadku gdy skazany popełnił więcej
przekroczeń, zanim został ukarany za którekolwiek z
nich, wymierza się jedną karę, odpowiednio surowszą.
§
2. Ponowne
wymierzenie kary dyscyplinarnej nie może nastąpić w
taki sposób, aby była ona bezpośrednio przedłużeniem
odbywania takiej samej kary, chyba że łączny okres
trwania wymierzonych kar nie przekracza przewidzianej granicy czasu
trwania tej kary.
§
3. W
wypadkach uzasadnionych względami wychowawczymi można
odstąpić od ukarania dyscyplinarnego, wykonanie wymierzonej
kary zawiesić na okres do 3 miesięcy, zamienić ją
na inną mniej dolegliwą lub karę darować. Po
upływie okresu zawieszenia wymierzoną karę uważa
się za wykonaną.
§
4. Jeżeli
w okresie zawieszenia wykonania kary dyscyplinarnej skazany dopuścił
się ponownie przekroczenia, zawieszona kara ulega wykonaniu,
chyba że dyrektor zakładu karnego postanowi inaczej.
Art.
147. [Przedawnienie możliwości ukarania i wykonania
kary dyscyplinarnej]
§
1. Nie
można wymierzyć kary dyscyplinarnej, jeżeli od dnia
powzięcia przez przełożonego wiadomości o
popełnieniu przekroczenia upłynęło 14 dni lub od
dnia popełnienia przekroczenia - 30 dni. Nie można
rozpocząć wykonywania kary dyscyplinarnej po upływie
14 dni od jej wymierzenia.
§
2. Terminy
określone w § 1 nie biegną, jeżeli skazany
przebywa poza obrębem zakładu karnego bez zezwolenia lub w
związku z leczeniem wynikłym z samouszkodzenia lub z
zasadnego zastosowania wobec niego środków przymusu
bezpośredniego, a także w okresie zawieszenia wykonania
kary dyscyplinarnej.
§
3. Przedawnienie
wykonania kary dyscyplinarnej nie biegnie w czasie wykonywania takiej
samej kary, wymierzonej wcześniej.
Art.
148. [Zasada bezzwłocznego wykonania kary dyscyplinarnej]
§
1. Wymierzoną
karę dyscyplinarną wykonuje się bezzwłocznie.
Sędzia penitencjarny może wstrzymać wykonanie kary
dyscyplinarnej na czas potrzebny do wyjaśnienia okoliczności
uzasadniających jej wymierzenie, a także uchylić karę
dyscyplinarną z powodu jej niezasadności lub przekazać
sprawę dyrektorowi zakładu karnego do ponownego
rozpoznania.
§
2. Jeżeli
stan zdrowia skazanego uniemożliwia odbycie wymierzonej kary
dyscyplinarnej w całości lub w części,
wykonywanie jej należy odroczyć lub przerwać albo
zamienić na taką karę dyscyplinarną, którą
skazany może odbyć. Decyzję w tym względzie
podejmuje dyrektor zakładu karnego, po zasięgnięciu
opinii lekarza.
§
3. W
czasie wykonywania kary dyscyplinarnej umieszczenia w celi
izolacyjnej lekarz lub psycholog kontroluje zdolność
skazanego do odbywania tej kary.
§
4. W
czasie wykonywania kary dyscyplinarnej, o której mowa w §
3, dyrektor zakładu karnego może, w wypadkach uzasadnionych
względami rodzinnymi, osobistymi lub wychowawczymi, zezwolić
skazanemu na widzenie lub rozmowę telefoniczną.
Art.
149. [Uchylenie kary dyscyplinarnej po ujawnieniu nowych
okoliczności]
Jeżeli
zostały ujawnione nowe fakty lub dowody nieznane przedtem,
wskazujące na to, iż ukarany jest niewinny, dyrektor
zakładu karnego uchyla karę dyscyplinarną i uznaje ją
za niebyłą oraz podejmuje stosowną decyzję mającą
na celu uchylenie skutków ukarania.
Oddział
10
Odroczenie
i przerwa wykonania kary pozbawienia wolności
Art.
150. [Obligatoryjne odroczenie wykonania kary]
§
1. Wykonanie
kary pozbawienia wolności w wypadku choroby psychicznej lub
innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej
wykonywanie tej kary sąd odracza do czasu ustania przeszkody.
§
2. Za
ciężką chorobę uznaje się taki stan
skazanego, w którym umieszczenie go w zakładzie karnym
może zagrażać życiu lub spowodować dla jego
zdrowia poważne niebezpieczeństwo.
Art.
151. [Fakultatywne odroczenie wykonania kary]
§
1. Sąd
może odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności na
okres do roku, jeżeli natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby
dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki. W
stosunku do skazanej kobiety ciężarnej oraz osoby skazanej
samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem sąd może
odroczyć wykonanie kary na okres do 3 lat po urodzeniu dziecka.
§
2. Sąd
może odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności w
wymiarze do roku, jeżeli liczba osadzonych w zakładach
karnych lub aresztach śledczych przekracza w skali kraju ogólną
pojemność tych zakładów; odroczenia nie udziela
się skazanym, którzy dopuścili się przestępstwa
z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia, skazanym
określonym w art.
64 § 1
lub 2
lub w art.
65
Kodeksu karnego, a także skazanym za przestępstwa określone
w art.
197-203
Kodeksu karnego popełnione w związku z zaburzeniami
preferencji seksualnych.
§
3. Odroczenie
może być udzielone kilkakrotnie, jednak łączny
okres odroczenia nie może przekroczyć okresów
wskazanych w § 1; okres odroczenia biegnie od dnia wydania
pierwszego postanowienia w tym przedmiocie.
§
4. Odraczając
wykonanie kary pozbawienia wolności, sąd może
zobowiązać skazanego do podjęcia starań o
znalezienie pracy zarobkowej, zgłaszania się do wskazanej
jednostki Policji w określonych odstępach czasu lub
poddania się odpowiedniemu leczeniu lub rehabilitacji,
oddziaływaniom terapeutycznym lub uczestnictwu w programach
korekcyjno-edukacyjnych.
§
5. Wykonując
orzeczenie o odroczeniu wykonania kary pozbawienia wolności w
stosunku do skazanego, który został zobowiązany do
wykonania obowiązków określonych w § 4, sąd
stosuje odpowiednio art. 14.
Art.
152. [Warunkowe zawieszenie kary odroczonej]
§
1. Jeżeli
odroczenie wykonania kary nieprzekraczającej roku pozbawienia
wolności trwało przez okres co najmniej jednego roku - sąd
może warunkowo zawiesić wykonanie tej kary na zasadach
określonych w art.
69-75
Kodeksu karnego.
§
2. Wniosek
o warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności może
złożyć również sądowy kurator
zawodowy.
§
3. Na
postanowienie w przedmiocie warunkowego zawieszenia wykonania kary
przysługuje zażalenie; w posiedzeniu ma prawo wziąć
udział prokurator, skazany oraz obrońca, a także
sądowy kurator zawodowy, jeżeli składał wniosek o
wydanie postanowienia.
Art.
153. [Zasady udzielania przerwy]
§
1. Sąd
penitencjarny udziela przerwy w wykonaniu kary w wypadku określonym
w art. 150 § 1 do czasu ustania przeszkody.
§
2. Sąd
penitencjarny może udzielić przerwy w wykonaniu kary
pozbawienia wolności, jeżeli przemawiają za tym ważne
względy rodzinne lub osobiste. Przepisy art. 151 § 3-5
stosuje się odpowiednio.
§
2a. Wniosek
o udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności może
złożyć również dyrektor zakładu
karnego.
§
3. Nie
można udzielić przerwy przed upływem roku od dnia
ukończenia poprzedniej przerwy i powrotu po niej do zakładu
karnego, chyba że zachodzi wypadek choroby psychicznej lub innej
ciężkiej choroby skazanego albo inny wypadek losowy.
§
4. (uchylony).
§
5. Sądem
penitencjarnym właściwym miejscowo do udzielenia dalszych
przerw jest sąd, który udzielił pierwszej przerwy.
Jest on również właściwy do orzeczenia przerwy,
o której mowa w § 3, jeżeli skazany nadal przebywa
na wolności.
Art.
153a. [Posiedzenie w przedmiocie odroczenia lub przerwy.
Zażalenie na postanowienie o udzieleniu odroczenia lub przerwy]
§
1. W
posiedzeniu w przedmiocie odroczenia lub przerwy ma prawo wziąć
udział prokurator, skazany oraz jego obrońca, a także
sądowy kurator zawodowy lub dyrektor zakładu karnego,
jeżeli składali wniosek o wydanie postanowienia.
§
2. Na
postanowienie w przedmiocie odroczenia lub przerwy przysługuje
zażalenie.
Art.
154. [Zażalenie na postanowienie o udzieleniu przerwy]
§
1. Jeżeli
prokurator oświadczył, że sprzeciwia się
udzieleniu przerwy, postanowienie o udzieleniu przerwy staje się
wykonalne z chwilą uprawomocnienia.
§
2. Zażalenie
wniesione przez prokuratora podlega rozpoznaniu w terminie 14 dni.
Art.
155. [Warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary po rocznej
przerwie]
§
1. Jeżeli
przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności trwała co
najmniej rok, a skazany odbył co najmniej 6 miesięcy kary -
sąd penitencjarny może warunkowo zwolnić skazanego z
odbycia reszty kary na zasadach określonych w art.
77
Kodeksu karnego, przy czym zwolnienie może nastąpić w
każdym czasie, bez ograniczeń wynikających z art.
78
i 79
Kodeksu karnego.
§
2. Przepisu
§ 1 nie stosuje się, jeżeli kara lub suma kar
pozbawienia wolności przekracza 3 lata.
§
3. Na
postanowienie, o którym mowa w § 1, przysługuje
zażalenie.
Art.
156. [Odwołanie odroczenia i przerwy]
§
1. Odroczenie
wykonania kary pozbawienia wolności sąd może odwołać
w razie ustania przyczyny, dla której zostało udzielone,
lub w wypadku, gdy skazany nie korzysta z odroczenia w celu, w jakim
zostało udzielone, albo rażąco narusza porządek
prawny, jak również z powodu niewykonywania obowiązków
określonych w art. 151 § 4.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio do przerwy w wykonaniu kary
pozbawienia wolności; postanowienie o odwołaniu przerwy
wydaje sąd penitencjarny, który jej udzielił.
§
3. Właściwy
sąd odwołuje odroczenie lub przerwę w wykonaniu kary
pozbawienia wolności, jeżeli okoliczności, o których
mowa w § 1 i 2, zaistnieją po udzieleniu skazanemu
pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora zawodowego, chyba
że przemawiają przeciwko temu szczególne względy.
§
4. Jeżeli
w czasie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności skazany
został tymczasowo aresztowany, kara pozbawienia wolności,
której odbywanie zostało przerwane, podlega wykonaniu z
mocy prawa.
§
5. Przepis
§ 4 stosuje się odpowiednio do odroczenia wykonania kary
pozbawienia wolności, z tym że w wypadku odroczenia sąd
bezzwłocznie kieruje orzeczenie do wykonania.
Art.
157. [Odwołanie odroczenia wobec żołnierza]
Odroczenie
wykonania kary pozbawienia wolności wobec żołnierza, z
wyjątkiem żołnierza pełniącego terytorialną
służbę wojskową dyspozycyjnie, sąd może
odwołać również na wniosek właściwego
dowódcy.
Art.
158. [Wniosek dowódcy jednostki o zwolnienie od
wykonania kary]
Wniosek
o zwolnienie od wykonania kary pozbawienia wolności, o której
mowa w art.
336 § 3
i 4
Kodeksu karnego, wobec żołnierza, z wyjątkiem
żołnierza pełniącego terytorialną służbę
wojskową dyspozycyjnie, może złożyć również
dowódca jednostki. Termin zawity do złożenia wniosku
upływa w dniu ukończenia służby przez żołnierza.
Art.
158a. [Zażalenie]
Na
postanowienie w przedmiocie odwołania odroczenia lub przerwy, a
także w przedmiocie wniosku o zwolnienie od wykonania kary
pozbawienia wolności, o której mowa w art.
336 § 3
i 4
Kodeksu karnego, przysługuje zażalenie.
Oddział
11
Warunkowe
przedterminowe zwolnienie
Art.
159. [Oddanie warunkowo zwolnionego pod dozór]
§
1. Warunkowo
zwolnionego sąd penitencjarny może w okresie próby
oddać pod dozór kuratora sądowego, osoby godnej
zaufania, stowarzyszenia, organizacji lub instytucji, do której
działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie
demoralizacji lub pomoc skazanym, oraz nałożyć na
niego obowiązki określone w art.
72 § 1
Kodeksu karnego, a jeżeli szkoda wyrządzona przestępstwem,
za które skazany odbywa karę, nie została
naprawiona, orzec obowiązek określony w art.
72 § 2
Kodeksu karnego. Wobec skazanego za przestępstwo określone
w art.
197-203
Kodeksu karnego, popełnione w związku z zaburzeniami
preferencji seksualnych, młodocianego sprawcy przestępstwa
umyślnego, sprawcy określonego w art.
64
Kodeksu karnego, a także wobec skazanego na karę
dożywotniego pozbawienia wolności oddanie pod dozór
jest obowiązkowe.
§
2. Warunkowo
zwolniony, który został zobowiązany do wykonywania
obowiązków związanych z okresem próby i nie
został oddany pod dozór, jest obowiązany do:
1)
bezzwłocznego, a najpóźniej w ciągu 7 dni od
zwolnienia z zakładu karnego, zgłoszenia się do
sądowego kuratora zawodowego sądu rejonowego, w którego
okręgu będzie miał miejsce stałego pobytu,
2)
zgłaszania się do sądowego kuratora zawodowego w
określonych przez niego terminach i udzielania wyjaśnień
co do przebiegu okresu próby,
3)
niezmieniania bez zgody sądu miejsca stałego pobytu,
4)
wykonywania nałożonych na niego obowiązków
-
o czym sąd poucza warunkowo zwolnionego.
§
3. W
razie oddania pod dozór sąd poucza skazanego o obowiązku
wynikającym z art. 169 § 2.
Art.
160. [Obligatoryjne i fakultatywne odwołanie warunkowego
zwolnienia]
§
1. Sąd
penitencjarny odwołuje warunkowe zwolnienie, jeżeli
zwolniony w okresie próby popełnił przestępstwo
umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę
pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.
§
2. Sąd
penitencjarny odwołuje warunkowe zwolnienie, jeżeli
zwolniony, skazany za przestępstwo popełnione z użyciem
przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub
innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze
sprawcą, w okresie próby rażąco narusza
porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby
bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej
zamieszkujących wspólnie ze sprawcą.
§
3. Sąd
penitencjarny może odwołać warunkowe zwolnienie,
jeżeli zwolniony w okresie próby rażąco narusza
porządek prawny, w szczególności popełnił
inne przestępstwo lub została orzeczona kara inna niż
określona w § 1 albo gdy uchyla się od dozoru,
wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych
środków karnych, przepadku lub środków
kompensacyjnych.
§
4. Sąd
odwołuje warunkowe zwolnienie skazanego, jeżeli
okoliczności, o których mowa w § 3, zaistnieją
po udzieleniu skazanemu pisemnego upomnienia przez sądowego
kuratora zawodowego, chyba że przemawiają przeciwko temu
szczególne względy.
§
5. Gdy
skazany został oddany pod dozór osoby godnej zaufania,
stowarzyszenia, organizacji lub instytucji, o której mowa w
art. 159 § 1, wniosek o odwołanie warunkowego zwolnienia
może złożyć również ta osoba lub
przedstawiciel tego stowarzyszenia, organizacji lub instytucji.
§
6. W
posiedzeniu w przedmiocie odwołania warunkowego zwolnienia ma
prawo wziąć udział prokurator, skazany oraz obrońca,
sądowy kurator zawodowy, a gdy skazany pozostaje pod dozorem
osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, organizacji lub instytucji, o
której mowa w art. 159 § 1, także ta osoba lub
przedstawiciel tego stowarzyszenia, organizacji lub instytucji.
§
7. Na
postanowienie w przedmiocie odwołania warunkowego zwolnienia
przysługuje zażalenie.
§
8. W
przypadku odwołania warunkowego zwolnienia nie zalicza się
na poczet kary okresu spędzonego na wolności.
Art.
161. [Podmioty uprawnione do złożenia wniosku o
warunkowe zwolnienie]
§
1. O
warunkowym zwolnieniu orzeka sąd penitencjarny na posiedzeniu,
które powinno odbyć się w zakładzie karnym. W
posiedzeniu ma prawo wziąć udział prokurator, skazany
oraz obrońca, a także inne osoby, którym służy
uprawnienie do złożenia wniosku o warunkowe zwolnienie,
jeżeli wniosek taki złożyły.
§
2. Wniosek
o warunkowe zwolnienie może złożyć również
dyrektor zakładu karnego lub sądowy kurator zawodowy.
§
3. Jeżeli
orzeczona kara lub suma kar nie przekracza 3 lat pozbawienia
wolności, wniosku skazanego lub jego obrońcy, złożonego
przed upływem 3 miesięcy od wydania postanowienia o odmowie
warunkowego zwolnienia, nie rozpoznaje się aż do upływu
tego okresu.
§
4. Jeżeli
orzeczona kara lub suma kar przekracza 3 lata pozbawienia wolności,
wniosku skazanego lub jego obrońcy, złożonego przed
upływem 6 miesięcy od wydania postanowienia o odmowie
warunkowego zwolnienia, nie rozpoznaje się aż do upływu
tego okresu.
§
5. Dyrektor
zakładu karnego, składając wniosek o warunkowe
zwolnienie, przesyła jednocześnie opinię sporządzoną
przez administrację zakładu karnego zawierającą w
szczególności prognozę kryminologiczno-społeczną.
W innych przypadkach opinię tę dyrektor zakładu
karnego przesyła na żądanie sądu penitencjarnego
lub na prośbę skazanego składającego wniosek o
warunkowe zwolnienie.
Art.
162. [Wysłuchanie określonych podmiotów,
zasięgnięcie opinii biegłych]
§
1. Sąd
penitencjarny wysłuchuje przedstawiciela administracji zakładu
karnego, a sądowego kuratora zawodowego, jeżeli składał
wniosek o warunkowe zwolnienie, oraz uwzględnia ugodę
zawartą w wyniku mediacji. W wypadku skazanego za przestępstwo
określone w art.
197-203
Kodeksu karnego, popełnione w związku z zaburzeniami
preferencji seksualnych, warunkowe zwolnienie nie może być
udzielone bez zasięgnięcia opinii biegłych.
§
2. Na
postanowienie w przedmiocie warunkowego zwolnienia przysługuje
zażalenie. Podlega ono rozpoznaniu w terminie 14 dni. Przepis
art. 154 § 1 stosuje się odpowiednio.
§
3. Na
postanowienie odmawiające udzielenia warunkowego zwolnienia
przysługuje zażalenie także dyrektorowi zakładu
karnego lub sądowemu kuratorowi zawodowemu, jeżeli składali
wniosek o warunkowe zwolnienie.
Art.
163. [Sądy właściwe do orzekania w sprawie
warunkowego zwolnienia]
§
1. W
sprawach związanych z wykonaniem orzeczenia o warunkowym
zwolnieniu oraz w sprawie odwołania warunkowego zwolnienia
właściwy jest sąd penitencjarny, który udzielił
zwolnienia, a jeżeli zwolniony pozostaje pod dozorem - sąd
penitencjarny, w którego okręgu dozór jest
wykonywany.
§
2. Sąd
penitencjarny może, w granicach określonych w art.
80 § 1
i 2
Kodeksu karnego, zmienić okres próby. Sąd może
również w okresie próby ustanawiać,
rozszerzać lub zmieniać obowiązki wymienione w art.
72 § 1
Kodeksu karnego albo od wykonywania nałożonych obowiązków
zwolnić, z wyjątkiem obowiązku wymienionego w art.
72 § 2
Kodeksu karnego, jak również oddać skazanego pod
dozór lub od dozoru zwolnić. Wniosek o wydanie
postanowienia może złożyć również
sądowy kurator zawodowy.
§
3. Wykonując
orzeczenie o warunkowym zwolnieniu wobec skazanego, który nie
został oddany pod dozór lub zobowiązany do wykonania
obowiązków związanych z okresem próby, sąd
penitencjarny stosuje odpowiednio art. 14.
§
4. Na
postanowienie wydane na podstawie § 2 przysługuje
zażalenie.
Oddział
12
Zwalnianie
skazanych z zakładów karnych i warunki udzielania im
pomocy
Art.
164. [Okres poprzedzający zwolnienie]
§
1. Okres
do 6 miesięcy przed przewidywanym warunkowym zwolnieniem lub
przed wykonaniem kary stanowi, w miarę potrzeby, czas niezbędny
na przygotowanie skazanego do życia po zwolnieniu, zwłaszcza
dla nawiązania kontaktu z kuratorem sądowym lub podmiotami,
o których mowa w art. 38 § 1. Okres ten ustala, za zgodą
skazanego, komisja penitencjarna.
§
2. Okres,
o którym mowa w § 1, może również
wyznaczyć sąd penitencjarny w postanowieniu o udzieleniu
lub odmowie warunkowego zwolnienia, jeżeli uzna to za niezbędne.
Art.
165. [Położenie zakładu. Możliwość
opuszczania zakładu w celu poszukiwania pracy]
§
1. W
okresie, o którym mowa w art. 164, skazany powinien w miarę
możliwości odbywać karę we właściwym
zakładzie karnym położonym najbliżej przyszłego
miejsca stałego pobytu.
§
2. Skazanemu
można zezwolić na opuszczenie zakładu karnego, łącznie
na czas do 14 dni, zwłaszcza w celu podejmowania starań o
uzyskanie po zwolnieniu odpowiednich możliwości
zamieszkania i pracy. Zezwolenie na opuszczenie zakładu można
przyznać skazanemu, którego postawa w czasie odbywania
kary uzasadnia przypuszczenie, że w czasie pobytu poza zakładem
karnym będzie przestrzegał porządku prawnego.
Zezwolenia udziela dyrektor zakładu karnego. Przepis art. 139 §
8 stosuje się odpowiednio.
§
3. Kurator
sądowy lub podmioty, o których mowa w art. 38 § 1,
ustalają ze skazanym zakres niezbędnej pomocy w społecznej
readaptacji i sposób jej udzielenia.
§
4. Jeżeli
skazany nie posiada dokumentu tożsamości, administracja
zakładu karnego podejmuje czynności niezbędne do
otrzymania przez niego takiego dokumentu. Skazany ma obowiązek
współdziałania w tym zakresie.
Art.
166. [Zasady udzielania doraźnej pomocy]
§
1. Zwalnianym
skazanym, mającym trudności w znalezieniu zatrudnienia,
zakwaterowania oraz otrzymania niezbędnej pomocy lekarskiej,
właściwe organy lub instytucje udzielają niezbędnej
doraźnej pomocy.
§
2. Dyrektor
zakładu karnego zwalniając skazanego, udziela mu stosownych
informacji o możliwościach uzyskania niezbędnej
pomocy. W wypadku zwalniania osoby skazanej za przestępstwo
określone w art.
197-203
Kodeksu karnego, popełnione w związku z zaburzeniami
preferencji seksualnych, dyrektor zakładu zawiadamia o tym
jednostkę Policji, właściwą dla miejsca pobytu
skazanego po jego zwolnieniu.
§
3. Skazanemu
zwalnianemu z zakładu karnego, który nie dysponuje
wystarczającymi środkami własnymi i nie ma
zapewnionych na wolności dostatecznych środków
utrzymania, dyrektor zakładu karnego może udzielić
pomocy pieniężnej w chwili zwolnienia w wysokości do
1/3 przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracowników
lub jej odpowiedni ekwiwalent; środki własne skazanego
stanowią środki będące w depozycie oraz
przekazane w trybie art. 126 § 1.
§
4. Skazanym
zwalnianym na podstawie art. 47 § 2 nie udziela się pomocy
pieniężnej, chyba że szczególne względy za
tym przemawiają; w takim przypadku można udzielić
pomocy w postaci odzieży, bielizny, obuwia, biletu na przejazd,
a także artykułów żywnościowych na czas
podróży, w zakresie niezbędnym do opuszczenia
zakładu karnego. Decyzję o udzieleniu pomocy podejmuje
dyrektor zakładu karnego.
Art.
167.
(uchylony).
Art.
167a. [Dokumenty, przedmioty i świadczenia otrzymywane
przez zwalnianego]
§
1. Przy
zwolnieniu z zakładu karnego skazany:
1)
informuje o miejscu stałego pobytu lub innym miejscu przebywania
po zwolnieniu;
2)
otrzymuje, za pokwitowaniem, znajdujące się w depozycie
dokumenty, pieniądze, przedmioty wartościowe i inne
przedmioty, jeżeli nie zostały zatrzymane albo zajęte
w drodze zabezpieczenia lub egzekucji.
§
2. Skazany
otrzymuje ponadto świadectwo zwolnienia z zakładu karnego
oraz zaświadczenie o zatrudnieniu. Skazany jest informowany o
potrzebie dalszego leczenia oraz otrzymuje wyniki wykonanych badań
diagnostycznych niezbędnych do dalszego postępowania
leczniczego lub diagnostycznego.
§
3. Jako
ekwiwalent pomocy pieniężnej, o której mowa w art.
166 § 3, skazany może otrzymać przy zwolnieniu
stosowną do pory roku odzież, bieliznę, obuwie, bilet
na przejazd, a także artykuły żywnościowe na czas
podróży. Decyzje w tym zakresie podejmuje dyrektor
zakładu karnego.
§
4. Jeżeli
osoba zwolniona z zakładu karnego wymaga leczenia szpitalnego, a
jej stan zdrowia nie pozwala na przeniesienie do szpitala, pozostaje
ona na leczeniu w zakładzie karnym do czasu, gdy jej stan
zdrowia pozwoli na takie przeniesienie.
§
5. Przepis
§ 4 ma zastosowanie, jeżeli osoba zwolniona wyraża
zgodę na dalsze leczenie w zakładzie karnym, co powinno być
potwierdzone jej podpisem w indywidualnej dokumentacji medycznej. W
razie niemożności wyrażenia tej zgody przez osobę
zwolnioną, decyzję o pozostawieniu jej na leczeniu w
zakładzie karnym podejmuje dyrektor zakładu karnego na
wniosek lekarza. Wobec osoby, o której mowa w § 4,
stosuje się przepisy porządkowe obowiązujące w
zakładzie karnym. Przepisy art. 118 § 1, 2 i 4 stosuje się
odpowiednio.
§
6. Jeżeli
zwalniany skazany jest niezdolny z powodów zdrowotnych do
samodzielnego powrotu do miejsca zameldowania lub miejsca przebywania
bez zameldowania, administracja zakładu karnego jest obowiązana
w okresie poprzedzającym zwolnienie nawiązać kontakt z
rodziną, osobą bliską lub wskazaną przez
skazanego inną osobą i powiadomić ją o terminie
zwolnienia. W wypadku, gdy działania administracji zakładu
karnego okazały się bezskuteczne, administracja zakładu
karnego jest obowiązana udzielić zwolnionemu pomocy w
udaniu się do miejsca zameldowania lub miejsca przebywania bez
zameldowania albo podmiotu leczniczego.
§
7. Jeżeli
osoba, o której mowa w § 4, nie wyraża zgody na
dalsze leczenie w zakładzie karnym, lekarz poucza ją o
możliwych następstwach zdrowotnych odmowy leczenia. Fakt
odmowy powinien być potwierdzony podpisem zwolnionego w
indywidualnej dokumentacji medycznej, a w wypadku odmowy podpisu -
notatką urzędową na tę okoliczność.
Art.
168.
(uchylony).
Oddział
13
Informowanie
o opuszczeniu przez skazanego zakładu karnego
Art.
168a. [Obowiązek informowania pokrzywdzonego o opuszczeniu
zakładu przez skazanego]
§
1. Na
wniosek pokrzywdzonego, odpowiednio, sędzia penitencjarny lub
dyrektor zakładu karnego niezwłocznie zawiadamia
pokrzywdzonego, jego przedstawiciela ustawowego lub osobę, pod
której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje, o
zwolnieniu skazanego z zakładu karnego po odbyciu kary, o
ucieczce skazanego z zakładu karnego, a także o wydaniu
decyzji o udzieleniu skazanemu:
1)
przepustki, o której mowa w art. 91 pkt 7 i art. 92 pkt 9;
2)
czasowego zezwolenia na opuszczenie zakładu karnego bez dozoru
lub bez konwoju funkcjonariusza Służby Więziennej albo
asysty innej osoby godnej zaufania, o którym mowa w art. 138 §
1 pkt 7 lub 8, art. 141a § 1, art. 165 § 2 oraz art. 234 §
2;
3)
przerwy w wykonaniu kary;
4)
warunkowego zwolnienia.
§
2. O
prawie do złożenia wniosku, o którym mowa w §
1, poucza pokrzywdzonego sąd, kierując orzeczenie do
wykonania.
§
3. W
wypadku zwolnienia z zakładu karnego po odbyciu kary skazanego z
zaburzeniami preferencji seksualnych odbywającego karę
pozbawienia wolności za przestępstwo określone w art.
197-203
Kodeksu karnego, popełnione w związku z tymi zaburzeniami,
a także w wypadku ucieczki takiego skazanego z zakładu
karnego lub wydania decyzji, o których mowa w § 1,
odpowiednio sędzia penitencjarny lub dyrektor niezwłocznie
zawiadamia o tym jednostkę Policji, właściwą dla
miejsca stałego pobytu skazanego.
§
4. Przepis
§ 3 stosuje się odpowiednio do skazanego za przestępstwo
popełnione w zorganizowanej grupie albo związku mających
na celu popełnienie przestępstwa oraz skazanego
odbywającego karę pozbawienia wolności orzeczoną
za przestępstwo umyślne w wymiarze nie niższym niż
3 lata.
§
5. Jeżeli
wobec skazanego wykonuje się kolejno kilka kar pozbawienia
wolności, zawiadomienia, o których mowa w § 1-4,
wysyła się przez cały okres trwania pozbawienia
wolności.
§
6. W
uzasadnionych przypadkach zawiadomienie, o którym mowa w §
1, przekazuje się również świadkowi.
Rozdział
XI
Prawa
i obowiązki kuratora sądowego, wykonywanie dozoru,
warunkowego umorzenia postępowania i warunkowego zawieszenia
wykonania kary
Oddział
1
Prawa
i obowiązki kuratora sądowego oraz dozór
Art.
169. [Obowiązki skazanego w czasie dozoru]
§
1. Skazany,
na którego nałożono obowiązki, a także
oddany pod dozór, obowiązany jest przestrzegać
obowiązków ustanowionych przez sąd na okres próby
lub związanych z dozorem.
§
1a. Skazany,
na którego nałożono obowiązki określone w
art.
34 § 3
Kodeksu karnego, jest obowiązany przestrzegać obowiązków
ustanowionych przez sąd.
§
2. Skazany
oddany pod dozór obowiązany jest bezzwłocznie, a
najpóźniej w ciągu 7 dni od powzięcia
wiadomości o oddaniu go pod dozór, zgłosić się
do kuratora sądowego tego sądu rejonowego, w okręgu
którego dozór ma być wykonywany.
§
3. Skazany
jest obowiązany stawić się na wezwanie sądu lub
kuratora sądowego i udzielać wyjaśnień co do
przebiegu dozoru i wykonywania nałożonych na niego
obowiązków, bez zgody sądu nie zmieniać miejsca
stałego pobytu, umożliwić kuratorowi wejście do
mieszkania oraz informować go o zmianie miejsca zatrudnienia.
§
4. Dozór
wykonuje się w miejscu stałego pobytu skazanego.
Art.
169a. [Nadzór nad wykonywaniem dozoru]
§
1. Nadzór
nad wykonywaniem dozoru należy do sądu właściwego
do orzekania w przedmiocie wykonania kary lub środka, w związku
z którymi skazanego oddano pod dozór.
§
2. Nadzór,
o którym mowa w § 1, obejmuje kontrolę i ocenę:
1)
legalności i prawidłowości wykonywania dozoru;
2)
wykonywania zadań probacyjnych i działalności
wychowawczej kuratora sądowego oraz przebiegu procesu
resocjalizacji skazanego;
3)
prawidłowości sporządzania przez kuratora sądowego
dokumentacji i prowadzenia akt dozoru.
Art.
169b. [Grupy ryzyka powrotu do przestępstwa]
§
1. W
celu zapewnienia optymalnego oddziaływania na osoby, wobec
których sprawowany jest dozór, oraz zastosowania
właściwej metody kontroli tych osób ustala się
trzy grupy ryzyka powrotu do przestępstwa:
1)
grupa obniżonego ryzyka (A);
2)
grupa podstawowa (B);
3)
grupa podwyższonego ryzyka (C).
§
2. Do
grupy obniżonego ryzyka (A) kwalifikuje się osoby, wobec
których zastosowano warunkowe umorzenie postępowania, a
także osoby dotychczas niekarane, których właściwości
oraz warunki osobiste i środowiskowe, dotychczasowy sposób
życia oraz których zachowanie po popełnieniu
przestępstwa uzasadniają przekonanie, że będą
one w okresie próby przestrzegać porządku prawnego,
a w szczególności nie popełnią ponownie
przestępstwa. W szczególnie uzasadnionych przypadkach
kierownik zespołu kuratorskiej służby sądowej lub
sędzia może zakwalifikować do grupy obniżonego
ryzyka (A) osoby spełniające przesłanki grupy
podstawowej (B).
§
3. Do
grupy podwyższonego ryzyka (C) kwalifikuje się:
1)
skazanych określonych w art.
64 § 1
i 2
Kodeksu karnego;
2)
skazanych, którzy po wydaniu wyroku lub w okresie próby
popełnili przestępstwo podobne;
3)
osoby uzależnione skazane za przestępstwo pozostające
w związku z używaniem alkoholu, środka odurzającego
lub innego podobnie działającego środka;
4)
skazanych za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub
obyczajności na szkodę małoletniego, a także za
przestępstwa przeciwko wolności seksualnej popełnione
w związku z zakłóceniem czynności psychicznych
o podłożu seksualnym innym niż choroba psychiczna;
5)
skazanych z zaburzeniami psychicznymi, jeżeli zaburzenia te
miały związek z popełnieniem przestępstwa;
6)
skazanych w związku ze stosowaniem przemocy w rodzinie, którzy
pozostają z osobą pokrzywdzoną we wspólnym
gospodarstwie domowym w okresie próby, z wyłączeniem
osób, wobec których zastosowano warunkowe umorzenie
postępowania;
7)
skazanych związanych z subkulturami przestępczymi lub
grupami mającymi związek ze środowiskiem przestępczym;
8)
skazanych, którzy wymagają intensywnych działań
w okresie próby ze względu na dotychczasową
karalność, sposób życia, właściwości
osobiste i zachowanie w okresie próby, w tym stopień
wykonania orzeczonych obowiązków, albo ze względu na
inne okoliczności.
§
4. Do
grupy podstawowej (B) kwalifikuje się osoby, które nie
spełniają przesłanek grupy obniżonego ryzyka (A)
ani grupy podwyższonego ryzyka (C). W szczególnie
uzasadnionych przypadkach, zwłaszcza wobec postępu w
procesie resocjalizacji, sędzia może zakwalifikować do
grupy podstawowej (B) osoby spełniające przesłanki
grupy podwyższonego ryzyka (C).
§
5. Dozór
w stosunku do osób zakwalifikowanych do grupy podwyższonego
ryzyka (C) wykonują kuratorzy zawodowi. W szczególnie
uzasadnionych przypadkach kierownik zespołu kuratorskiej służby
sądowej lub sędzia może wyrazić zgodę na
wykonywanie dozoru przez kuratora społecznego z uwagi na
właściwości i warunki osobiste skazanego oraz
predyspozycje, wykształcenie, umiejętności i
przeszkolenie kuratora społecznego.
§
6. Do
danej grupy ryzyka powrotu do przestępstwa, o której mowa
w § 1, kwalifikują osobę, wobec której
sprawowany jest dozór, kierownik zespołu kuratorskiej
służby sądowej i upoważniony sędzia; w
przypadku rozbieżności rozstrzygające jest stanowisko
sędziego.
§
7. W
razie zmiany okoliczności, o których mowa w § 2 lub
3, lub jeżeli dotychczasowy przebieg okresu próby
uzasadnia przekonanie, że wystarczające jest dalsze
oddziaływanie w ramach grupy ryzyka, o której mowa w §
1 pkt 1 lub 2, dokonuje się ponownej kwalifikacji skazanego na
zasadach określonych w § 6. Zmiany kwalifikacji z grupy
podstawowej (B) do grupy obniżonego ryzyka (A) może dokonać
również kierownik zespołu kuratorskiej służby
sądowej.
§
8. W
stosunku do skazanego zakwalifikowanego do grupy obniżonego
ryzyka (A) sądowy kurator zawodowy, sprawując dozór
osobiście, jest zobowiązany w szczególności do:
1)
przeprowadzenia co najmniej raz na 3 miesiące wywiadu
środowiskowego, w tym rozmowy ze skazanym w miejscu jego
zamieszkania lub pobytu;
2)
skutecznego wezwania skazanego co najmniej raz na 2 miesiące do
stawienia się w siedzibie zespołu kuratorskiej służby
sądowej w celu udzielenia wyjaśnień co do przebiegu
dozoru i wykonania nałożonych obowiązków, a
także w razie potrzeby przedstawienia odpowiednich dokumentów
potwierdzających wykonanie obowiązków;
3)
żądania od skazanego kontaktu telefonicznego co najmniej
raz w miesiącu.
§
9. W
stosunku do skazanego zakwalifikowanego do grupy obniżonego
ryzyka (A) oraz grupy podstawowej (B) sądowy kurator społeczny
jest zobowiązany w szczególności do:
1)
przeprowadzenia co najmniej raz w miesiącu wywiadu
środowiskowego, w tym rozmowy ze skazanym w miejscu jego
zamieszkania lub pobytu;
2)
żądania od skazanego kontaktu telefonicznego co najmniej
raz w miesiącu.
§
10. W
stosunku do skazanego zakwalifikowanego do grupy podwyższonego
ryzyka (C) kurator sądowy jest zobowiązany w szczególności
do:
1)
utrzymywania ścisłej współpracy z Policją
w celu uzyskania i wymiany informacji w zakresie przestrzegania
porządku prawnego przez skazanego;
2)
przeprowadzania systematycznych wywiadów środowiskowych,
w tym rozmów ze skazanym w miejscu jego zamieszkania lub
pobytu;
3)
systematycznego wzywania skazanego do stawiania się w siedzibie
zespołu kuratorskiej służby sądowej w celu
udzielenia wyjaśnień co do przebiegu dozoru i wykonania
nałożonych obowiązków, a także w razie
potrzeby przedstawienia odpowiednich dokumentów
potwierdzających wykonanie obowiązków;
4)
żądania od skazanego kontaktu telefonicznego co najmniej 2
razy w miesiącu;
5)
przeprowadzania u skazanego, który został zobowiązany
do powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania
środków odurzających lub substancji psychotropowych,
albo u skazanego, który w trakcie dozoru wykazuje objawy
uzależnienia, wyrywkowego badania na obecność w
organizmie alkoholu, środków odurzających lub
substancji psychotropowych, przy użyciu metod niewymagających
badania laboratoryjnego;
6)
nawiązania i systematycznego utrzymywania kontaktu z
odpowiednimi stowarzyszeniami, instytucjami i organizacjami
społecznymi zajmującymi się pomocą społeczną,
pośrednictwem pracy, leczeniem, oddziaływaniem
terapeutycznym bądź innymi formami działania, które
mogą być przydatne w rozwiązywaniu problemów,
które nie sprzyjają resocjalizacji i kontroli okresu
próby.
§
11. Sędzia
lub kierownik zespołu kuratorskiej służby sądowej
mogą w szczególnie uzasadnionych przypadkach określić
sądowemu kuratorowi zawodowemu, a ten sądowemu kuratorowi
społecznemu, inną częstotliwość i formę
kontaktów ze skazanym.
Art.
170. [Podmioty sprawujące dozór]
§
1. Sprawowanie
dozoru powierza się kuratorowi sądowemu tego sądu
rejonowego, w okręgu którego środek ten jest lub ma
być wykonywany.
§
2. Sprawowanie
dozoru może być powierzone także stowarzyszeniu,
organizacji lub instytucji, do których działalności
należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc
skazanym, albo osobie godnej zaufania; powierzenie dozoru następuje
na ich wniosek lub za ich zgodą.
Art.
171. [Kuratorzy zawodowi i społeczni]
§
1. Kuratorami
sądowymi są kuratorzy zawodowi i społeczni.
§
2. Zadaniem
kuratora sądowego, a także innych osób,
stowarzyszeń, organizacji i instytucji wykonujących dozór
jest pomoc w readaptacji społecznej skazanego. Kontrola ścisłego
wykonywania przez skazanego nałożonych na niego obowiązków
i poleceń ma na celu wychowawcze oddziaływanie i
zapobieganie powrotowi do przestępstwa.
Art.
172. [Podstawowe obowiązki kuratora sądowego]
§
1. Kurator
sądowy, któremu powierzono dozór nad skazanym,
powinien nawiązać z nim bezzwłocznie kontakt i
poinformować go o jego obowiązkach i uprawnieniach.
§
2. Kurator
sądowy obowiązany jest do składania sądowi
okresowych sprawozdań z przebiegu dozoru, w szczególności
ma obowiązek bezzwłocznego powiadomienia sądu o
popełnieniu przez skazanego przestępstwa lub o innym
rażącym naruszeniu przez niego porządku prawnego.
§
3. W
razie powierzenia dozoru wobec skazanego za przestępstwo z
użyciem przemocy lub groźby bezprawnej sądowy kurator
zawodowy przesyła jednostce Policji, właściwej dla
miejsca stałego pobytu skazanego, informację o oddaniu
skazanego pod dozór oraz o zakończeniu sprawowania dozoru
w inny sposób niż na skutek upływu okresu próby.
§
4. Sprawozdania,
o których mowa w § 2, sądowy kurator zawodowy
przedkłada kierownikowi zespołu kuratorskiej służby
sądowej, a następnie składa sądowi.
Art.
173. [Zakres działań kuratora zawodowego]
§
1. Sądowy
kurator zawodowy organizuje i prowadzi działania mające na
celu pomoc skazanemu w społecznej readaptacji i zapobieżenie
jego powrotowi do przestępstwa, a także polegające na
kontroli przestrzegania przez skazanego nałożonych
obowiązków ustanowionych przez sąd lub związanych
z dozorem; sądowy kurator zawodowy kieruje pracą sądowych
kuratorów społecznych oraz osób godnych zaufania
wykonujących dozór. W sprawie dozoru wykonywanego przez
sądowego kuratora społecznego, sędzia lub kierownik
zespołu kuratorskiej służby sądowej może w
każdym czasie zarządzić osobiste sprawowanie dozoru
przez sądowego kuratora zawodowego lub polecić sądowemu
kuratorowi zawodowemu podjęcie bezzwłocznie czynności.
§
2. Do
obowiązków sądowego kuratora zawodowego należy
w szczególności:
1)
sprawowanie dozorów w stosunku do skazanego lub sprawcy;
2)
kontrolowanie w okresie próby wykonania przez skazanego lub
sprawcę nałożonych na niego obowiązków;
3)
składanie wniosków o zmianę okresu próby w
sprawach dotyczących wykonywania postanowienia o warunkowym
zwolnieniu;
4)
składanie wniosków o podjęcie postępowania
warunkowo umorzonego;
5)
składanie wniosków o ustanowienie, rozszerzenie lub
zmianę obowiązków w okresie próby, o
zwolnienie od wykonania tych obowiązków albo o oddanie
pod dozór lub zwolnienie od dozoru;
6)
składanie wniosków o odroczenie lub o przerwę w
wykonaniu kary lub o odwołanie odroczenia lub przerwy w
wykonaniu kary;
7)
składanie wniosków o warunkowe zwolnienie i o odwołanie
warunkowego zwolnienia;
8)
składanie wniosków o zarządzenie wykonania kary,
której wykonanie warunkowo zawieszono, oraz o wykonanie kary
zastępczej;
9)
składanie wniosków dotyczących wykonania kary
ograniczenia wolności;
9a)
składanie wniosków o zawieszenie, podjęcie oraz o
umorzenie postępowania wykonawczego;
10)
udzielanie pomocy postpenitencjarnej;
11)
udział w posiedzeniach sądu, w wypadkach wskazanych w
ustawie;
12)
podejmowanie czynności mających na celu przygotowanie
skazanego do zwolnienia z zakładu karnego;
13)
przeprowadzanie na żądanie uprawnionych organów
postępowania wykonawczego wywiadów środowiskowych;
14)
wykonywanie czynności związanych z organizowaniem i
kontrolowaniem wykonywania kary ograniczenia wolności;
15)
wykonywanie innych czynności wynikających z niniejszej
ustawy oraz przepisów odrębnych.
§
3. W
razie zaistnienia okoliczności, określonych w art. 156 §
1 i 2 lub art. 160 § 3 niniejszego kodeksu oraz w art.
68 § 2
lub art.
75 § 2
Kodeksu karnego, sądowy kurator zawodowy może odstąpić
od złożenia odpowiedniego wniosku, o którym mowa w §
2 pkt 4 oraz 6-8, jeżeli przemawiają za tym rodzaj i
stopień naruszenia uzasadniające przekonanie, że
pomimo odstąpienia od złożenia wniosku, cele środka
związanego z poddaniem skazanego lub sprawcy próbie
zostaną osiągnięte.
§
4. W
przypadku, o którym mowa w § 3, sądowy kurator
zawodowy udziela skazanemu lub sprawcy pisemnego upomnienia, w którym
wskazuje rodzaj naruszenia oraz informuje go o skutkach
niezastosowania się do upomnienia. Odpis upomnienia niezwłocznie
przekazuje sądowi.
§
5. Jeżeli
po udzieleniu skazanemu lub sprawcy pisemnego upomnienia zaistnieją
okoliczności wskazane w przepisach, o których mowa w §
3, sądowy kurator zawodowy składa do sądu odpowiedni
wniosek, o którym mowa w § 2 pkt 4 oraz pkt 6-8.
Art.
173a. [Badania na obecność alkoholu, środków
odurzających lub substancji psychotropowych]
§
1. Sądowy
kurator zawodowy może zobowiązać skazanego lub sprawcę
oddanego pod dozór lub zobowiązanego do powstrzymania się
od nadużywania alkoholu lub używania środków
odurzających lub substancji psychotropowych do poddania się
badaniom na obecność w organizmie alkoholu, środków
odurzających lub substancji psychotropowych, przy użyciu
metod niewymagających badania laboratoryjnego, a także
badania takie przeprowadzić.
§
2. Weryfikacja
badań, o których mowa w § 1, dokonanych przy użyciu
metod niewymagających badania laboratoryjnego, może odbyć
się za pomocą badań laboratoryjnych.
§
3. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
sposób przeprowadzania badań na obecność
alkoholu, środków odurzających lub substancji
psychotropowych w organizmie skazanego lub sprawcy oddanego pod dozór
lub zobowiązanego do powstrzymania się od nadużywania
alkoholu lub używania środków odurzających lub
substancji psychotropowych, ich dokumentowania oraz weryfikacji,
mając na uwadze konieczność zapewnienia sprawnego
przeprowadzenia badań oraz zagwarantowania wiarygodności
ich wyników.
Art.
173b. [Zadania sądowego kuratora zawodowego]
§
1. Czynności
związane z organizowaniem i kontrolowaniem wykonywania kar,
środków karnych i środków zabezpieczających
w systemie dozoru elektronicznego powierza się sądowemu
kuratorowi zawodowemu tego sądu, w okręgu którego
kara lub środek są lub mają być wykonywane.
§
2. Zadaniem
sądowego kuratora zawodowego jest pomoc w readaptacji społecznej
skazanego. Kontrola ścisłego wykonywania przez skazanego
nałożonych na niego obowiązków i poleceń
ma na celu oddziaływanie wychowawcze i zapobieganie powrotowi do
przestępstwa.
§
3. Sądowy
kurator zawodowy, któremu powierzono czynności określone
w § 1, nawiązuje niezwłocznie kontakt ze skazanym,
informując go o jego obowiązkach i uprawnieniach.
Art.
173c. [Zadania sądowego kuratora zawodowego w przypadku
wykonywania kary w systemie dozoru elektronicznego]
W
czasie wykonywania kary w systemie dozoru elektronicznego sądowy
kurator zawodowy składa stosowne wnioski oraz niezwłocznie
zawiadamia sąd o każdym przypadku naruszenia przez
skazanego porządku prawnego lub nałożonego na
skazanego obowiązku, w szczególności o popełnieniu
przez skazanego przestępstwa lub przestępstwa skarbowego.
Art.
174. [Zakres działań kuratora społecznego]
Do
zakresu działania sądowego kuratora społecznego należy
w szczególności:
1)
odwiedzanie osób, których dotyczy postępowanie, w
miejscu ich zamieszkania lub pobytu, w tym również w
zakładach karnych, oraz kontaktowanie się z ich rodziną;
2)
żądanie niezbędnych informacji i wyjaśnień
od osób znajdujących się w okresie próby,
objętych dozorem lub tych, na które nałożono
obowiązki;
3)
współdziałanie z właściwymi
stowarzyszeniami, organizacjami i instytucjami w zakresie poprawy
warunków bytowych i zdrowotnych, zatrudnienia i szkolenia
osób, których dotyczy postępowanie wykonawcze;
4)
współdziałanie z administracją zakładów
karnych w zakresie odpowiedniego przygotowania skazanych do
zwolnienia;
5)
przeglądanie akt sądowych i sporządzanie z nich
odpisów w związku z wykonywaniem czynności zleconych
przez sąd;
6)
przeprowadzanie wywiadów środowiskowych i zbieranie
niezbędnych informacji od organów administracji rządowej,
samorządu terytorialnego, zakładów pracy,
stowarzyszeń, organizacji i instytucji;
7)
podejmowanie innych czynności niezbędnych do prawidłowego
wykonywania kar, środków karnych, środków
zabezpieczających i kompensacyjnych oraz przepadku, jak też
kontrola wykonywania środków kompensacyjnych;
8)
udzielanie skazanym innej stosownej pomocy.
Art.
175. [Obowiązki innych podmiotów sprawujących
dozór]
§
1. Stowarzyszenia,
organizacje i instytucje, którym powierzono sprawowanie
dozoru, obowiązane są w szczególności do:
1)
bezzwłocznego wyznaczenia przedstawiciela do wykonywania
czynności związanych z dozorem oraz udzielania mu pomocy w
prawidłowym ich wykonywaniu;
2)
utrzymywania, przez wyznaczonego przedstawiciela, niezbędnych
kontaktów z sądem i sądowym kuratorem zawodowym;
3)
zapewnienia, aby wyznaczony przedstawiciel wykonywał prawidłowo
powierzone mu czynności związane z dozorem oraz
przedstawiał sądowi okresowe sprawozdania o zachowaniu się
skazanego w okresie próby.
§
2. Do
osoby godnej zaufania oraz przedstawiciela stowarzyszenia,
organizacji i instytucji stosuje się odpowiednio art. 174, chyba
że ustawa stanowi inaczej.
§
3. Do
przedstawiciela stowarzyszenia, organizacji i instytucji stosuje się
odpowiednio art. 169b, art. 172 i art. 173 § 2 pkt 1-5, 7, 8 i
12, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Art.
175a. [Ryczałt za sprawowanie dozoru]
§
1. Prezes
właściwego sądu przyznaje stowarzyszeniu, organizacji
lub instytucji, której powierzono sprawowanie dozoru, na
wniosek ich przedstawiciela, miesięczny ryczałt z tytułu
zwrotu kosztów ponoszonych w związku ze sprawowanym
dozorem, płatny do 20. dnia każdego miesiąca
następującego po miesiącu sprawowania dozoru.
§
2. Ryczałt
za sprawowanie jednego dozoru wynosi od 4% do 8% kwoty bazowej
ustalonej dla sądowych kuratorów zawodowych na podstawie
przepisów
o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze
budżetowej.
Art.
176. [Przepisy wykonawcze]
Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
sposób i tryb wykonywania czynności przez kuratorów
sądowych, stowarzyszenia, organizacje, instytucje i osoby godne
zaufania, którym powierzono sprawowanie dozoru, a także
sposób i tryb wykonywania dozoru stosowanego w związku z
orzeczonymi karami, środkami karnymi, zabezpieczającymi i
profilaktycznymi oraz tryb wyznaczania przedstawicieli przez
stowarzyszenia, organizacje i instytucje, uwzględniając
potrzebę zakwalifikowania osób, wobec których
stosuje się dozór, do określonej grupy ryzyka
powrotu do przestępstwa, potrzebę sprawnego wykonywania
orzeczeń sądu, zapobieżenia powrotowi sprawcy do
przestępstwa i wsparcia jego społecznej readaptacji.
Oddział
2
Warunkowe
umorzenie postępowania karnego
Art.
177. [Właściwość sądu w sprawie
wykonania orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania]
§
1. W
sprawach związanych z wykonywaniem orzeczenia o warunkowym
umorzeniu postępowania karnego właściwy jest sąd,
który w danej sprawie orzekał w pierwszej instancji,
jednakże w stosunku do osoby oddanej pod dozór, w
kwestiach dotyczących wykonania tego środka oraz obowiązków
związanych z okresem próby, właściwy jest sąd
rejonowy, w którego okręgu dozór jest lub ma być
wykonywany.
§
2. Wykonując
orzeczenie o warunkowym umorzeniu postępowania karnego w
stosunku do sprawcy, który nie został oddany pod dozór
lub zobowiązany do wykonania obowiązków związanych
z okresem próby, sąd stosuje odpowiednio art. 14.
Oddział
3
Warunkowe
zawieszenie wykonania kary
Art.
178. [Właściwość sądu w sprawie
wykonania orzeczeń w przedmiocie warunkowego zawieszenia
wykonania kary]
§
1. W
sprawach związanych z wykonaniem orzeczenia o warunkowym
zawieszeniu wykonania kary oraz w sprawie zarządzenia wykonania
zawieszonej kary właściwy jest sąd, który w
danej sprawie orzekał w pierwszej instancji, jednakże w
stosunku do osoby skazanej przez sąd powszechny pozostającej
pod dozorem właściwy jest sąd rejonowy, w którego
okręgu dozór jest lub ma być wykonywany.
§
2. Wykonując
orzeczenie o warunkowym zawieszeniu kary w stosunku do skazanego
przez sąd powszechny, który nie został oddany pod
dozór lub zobowiązany do wykonania obowiązków
związanych z okresem próby, sąd stosuje odpowiednio
art. 14.
§
3. W
posiedzeniu w przedmiocie zarządzenia wykonania kary ma prawo
wziąć udział prokurator, skazany oraz jego obrońca,
a gdy skazany został oddany pod dozór lub zobowiązany
do wykonania obowiązków związanych z okresem próby,
również sądowy kurator zawodowy, a także osoba
godna zaufania lub przedstawiciel stowarzyszenia, instytucji albo
organizacji społecznej, o których mowa w art.
73 § 1
Kodeksu karnego, którym powierzono wykonywanie dozoru.
§
4. Przed
wydaniem postanowienia w przedmiocie skrócenia kary, o którym
mowa w art.
75 § 3a
Kodeksu karnego, sąd wysłuchuje, o ile jest to możliwe,
skazanego i sądowego kuratora zawodowego. W posiedzeniu ma prawo
wziąć udział także prokurator.
§
5. Postanowienia
o zarządzeniu wykonania kary wydane na podstawie art.
75 § 2
i 3
Kodeksu karnego stają się wykonalne z chwilą
uprawomocnienia.
§
6. Na
postanowienie w przedmiocie zarządzenia wykonania kary oraz jej
skrócenia na podstawie art.
75 § 3a
Kodeksu karnego przysługuje zażalenie.
Art.
178a. [Zażalenie]
Na
postanowienia wydane na podstawie art.
74 § 2
i art.
75a § 1
i 5
Kodeksu karnego przysługuje zażalenie.
Rozdział
XII
Środki
karne, środki kompensacyjne i przepadek
Oddział
1
Pozbawienie
praw publicznych
Art.
179. [Podmioty zawiadamiane o pozbawieniu praw publicznych]
W
razie orzeczenia pozbawienia praw publicznych sąd zawiadamia:
1)
właściwy dla miejsca ostatniego zamieszkania lub pobytu
skazanego odpowiedni organ administracji publicznej;
2)
Kancelarię Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli
skazany ma order, odznaczenie lub tytuł honorowy;
3)
organy i instytucje, w których skazany pełnił
ostatnio funkcje objęte utratą;
4)
organ właściwy w sprawach powszechnego obowiązku
obrony, w którego ewidencji skazany figuruje.
Art.
179a. [Zażalenie]
Na
postanowienie wydane na podstawie art.
84 § 1
Kodeksu karnego w przedmiocie uznania pozbawienia praw publicznych za
wykonane przysługuje zażalenie.
Oddział
2
Zakazy,
nakaz i obowiązek
Art.
180. [Zakaz zajmowania stanowiska lub wykonywania zawodu]
W
razie orzeczenia zakazu zajmowania określonego stanowiska lub
wykonywania określonego zawodu, sąd przesyła odpis
wyroku właściwemu organowi administracji rządowej lub
samorządu terytorialnego oraz pracodawcy albo instytucji, w
której skazany zajmuje objęte zakazem stanowisko lub
wykonuje objęty zakazem zawód. Jeżeli skazany
zajmuje stanowisko kierownicze lub inne odpowiedzialne stanowisko,
sąd przesyła odpis wyroku również właściwej
jednostce nadrzędnej. W odpisie wyroku nie ujawnia się
danych pokrzywdzonego.
Art.
181. [Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej]
W
razie orzeczenia zakazu prowadzenia określonej działalności
gospodarczej, sąd przesyła odpis wyroku odpowiedniemu
organowi administracji rządowej lub samorządu
terytorialnego, właściwemu dla miejsca zamieszkania
skazanego lub dla miejsca prowadzenia działalności
gospodarczej objętej zakazem.
Art.
181a. [Obowiązek powstrzymania się od przebywania w
określonych środowiskach lub miejscach]
§
1. W
razie orzeczenia zakazu przebywania w określonych środowiskach
lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami,
zbliżania się do określonych osób lub
opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu, jak
również nakazu okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego
wspólnie z pokrzywdzonym sąd przesyła odpis wyroku
jednostce Policji, a także odpowiedniemu organowi administracji
rządowej lub samorządu terytorialnego właściwemu
dla miejsca pobytu skazanego.
§
2. Nadzór
nad wykonywaniem zakazu przebywania w określonych środowiskach
lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami,
zbliżania się do określonych osób lub
opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu, jak
również nakazu okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego
wspólnie z pokrzywdzonym powierza się zawodowemu
kuratorowi sądowemu.
§
3. W
sprawach związanych z wykonywaniem zakazu przebywania w
określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się
z określonymi osobami, zbliżania się do określonych
osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody
sądu, jak również nakazu okresowego opuszczenia
lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym właściwy
jest sąd rejonowy, w którego okręgu ustalono miejsce
pobytu skazanego.
§
4. Przepisy
art. 169 i 172 stosuje się odpowiednio.
Art.
181b. [Zakaz wstępu na imprezę masową]
§
1. W
razie orzeczenia zakazu wstępu na imprezę masową, sąd
przesyła odpis wyroku komendantowi powiatowemu (rejonowemu,
miejskiemu) Policji, właściwemu dla miejsca zamieszkania
skazanego.
§
2. (uchylony).
Art.
181c. [Zakaz wstępu do ośrodków gier i
uczestnictwa w grach hazardowych]
W
razie orzeczenia zakazu wstępu do ośrodków gier i
uczestnictwa w grach hazardowych, sąd przesyła odpis wyroku
ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych
oraz komendantowi powiatowemu (rejonowemu, miejskiemu) Policji,
właściwemu dla miejsca zamieszkania skazanego.
Art.
182. [Zakaz prowadzenia pojazdów]
§
1. W
razie orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów, sąd
przesyła odpis wyroku odpowiedniemu organowi administracji
rządowej lub samorządu terytorialnego właściwemu
dla miejsca zamieszkania skazanego. Jeżeli skazany prowadził
pojazd wykonując pracę zarobkową, o orzeczeniu sąd
zawiadamia ponadto pracodawcę, u którego skazany jest
zatrudniony.
§
2. Organ,
do którego przesłano orzeczenie zawierające zakaz
prowadzenia pojazdów, zobowiązany jest cofnąć
uprawnienia do ich prowadzenia w orzeczonym zakresie oraz nie może
wydać tych uprawnień w okresie obowiązywania zakazu.
Art.
182a. [Zakaz prowadzenia pojazdów niewyposażonych w
blokadę alkoholową]
§
1. Jeżeli
zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany przez okres co
najmniej połowy orzeczonego wymiaru, a w przypadku zakazu
prowadzenia pojazdów orzeczonego na podstawie art.
42 § 3
lub 4
Kodeksu karnego przez okres co najmniej 10 lat, sąd może
orzec o dalszym wykonywaniu tego środka karnego w postaci zakazu
prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę
alkoholową, o której mowa w art.
2 pkt 84
ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z
2018 r. poz. 1990, 2244 i 2322 oraz z 2019 r. poz. 53 i 60), jeżeli
postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz
zachowanie w okresie wykonywania środka karnego uzasadniają
przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie
zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Przepis art. 182 §
1 stosuje się odpowiednio.
§
2. W
przypadku orzeczenia sądu o dalszym wykonywaniu środka
karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych
w blokadę alkoholową, zakazu tego nie stosuje się w
przypadku prowadzenia pojazdów wykorzystywanych do nauki jazdy
i egzaminowania, jeżeli skazany jest osobą szkoloną
lub egzaminowaną w trybie przewidzianym przepisami ustawy
z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2019
r. poz. 341) lub ustawy
z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2019
r. poz. 58, 60 i 125).
§
3. Jeżeli
skazany rażąco naruszył porządek prawny w
zakresie dotyczącym bezpieczeństwa ruchu drogowego, w
szczególności popełnił przestępstwo
przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, sąd może orzec
o uchyleniu sposobu wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów w
postaci, o której mowa w § 1. Przepis art. 182 stosuje
się odpowiednio.
§
4. Na
postanowienie sądu w przedmiocie, o którym mowa w §
1 i 3, przysługuje zażalenie.
Art.
183. [Informowanie organizacji gospodarczej o zakazie
orzeczonym wobec jej członka]
Jeżeli
skazany, w związku z wykonywanym przez siebie zawodem lub
prowadzeniem określonej działalności gospodarczej,
należy do zrzeszenia zawodowego, stowarzyszenia, związku
lub cechu albo innej organizacji gospodarczej, sąd zawiadamia je
o orzeczeniu zakazu wykonywania zawodu lub prowadzenia określonej
działalności gospodarczej.
Art.
183a. [Ustalenie warunków wykonywania kary w systemie
dozoru elektronicznego]
§
1. Jeżeli
nie orzeczono o tym w wyroku, sąd określa odstępy
czasu, w których skazany ma zgłaszać się do
Policji lub innego wyznaczonego organu, wskazuje minimalną
odległość od osób chronionych zakazem zbliżania
się do nich oraz określa termin wykonania nakazu okresowego
opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym.
§
2. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Art.
184. [Obliczanie czasu trwania zakazu]
Przesyłając
odpis wyroku, w którym orzeczono środek karny wymieniony
w niniejszym oddziale lub oddziale 1, albo zawiadomienie o
wymierzeniu takiego środka, sąd podaje na podstawie treści
wyroku datę początkową, od której należy
liczyć okres wykonywania tego środka.
Art.
185. [Obowiązek informowania sądu przez podmioty
wykonujące treść zakazu]
Pracodawcy
lub instytucje wymienione w art. 180 i 181 podejmują stosowne
decyzje i bezzwłocznie zawiadamiają o tym sąd, który
w razie stwierdzenia nieprawidłowości nakazuje je usunąć.
Art.
186. [Wykonywanie zakazów lub obowiązków
nałożonych w czasie próby]
Jeżeli
wobec skazanego zastosowano art.
72 § 1
Kodeksu karnego, przepisy art. 180 i 181 stosuje się
odpowiednio.
Art.
186a. [Zażalenie]
Na
postanowienie, wydane na podstawie art.
84 § 1
Kodeksu karnego w przedmiocie uznania za wykonany nakazu lub zakazu,
przysługuje zażalenie.
Oddział
3
Przepadek
Art.
187. [Przesłanie odpisu wyroku naczelnikowi urzędu
skarbowego]
§
1. Sąd
bezzwłocznie po uprawomocnieniu się wyroku przesyła
jego odpis lub wyciąg naczelnikowi urzędu skarbowego,
właściwemu ze względu na siedzibę sądu
pierwszej instancji, w celu wykonania orzeczonego przepadku lub
nawiązki na rzecz Skarbu Państwa.
§
2. Objęte
przepadkiem przedmiot, korzyść majątkowa lub ich
równowartość przechodzą na własność
Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku, a
w wypadku wytoczenia powództwa, o którym mowa w art.
293 § 7
Kodeksu postępowania karnego - z chwilą uprawomocnienia się
wyroku oddalającego powództwo przeciwko Skarbowi Państwa.
Art.
187a. [Wykonanie przepadku przedsiębiorstwa]
§
1. Wykonanie
przepadku przedsiębiorstwa następuje przez jego sprzedaż
w całości lub w zorganizowanej części albo
spieniężenie poszczególnych składników
mienia przedsiębiorstwa.
§
2. Wykonanie
przepadku przedsiębiorstwa następuje przez jego sprzedaż
w całości lub w zorganizowanej części, chyba że
sprzeciwiają się temu względy szybkości
postępowania lub oczekiwana suma uzyskana ze sprzedaży nie
jest istotnie większa od oczekiwanej sumy uzyskanej ze
spieniężenia poszczególnych składników
mienia przedsiębiorstwa, lub dalsza działalność
przedsiębiorstwa nie jest uzasadniona.
§
3. O
wyborze sposobu wykonania przepadku przedsiębiorstwa sąd
rozstrzyga postanowieniem.
§
4. Do
wykonania przepadku przedsiębiorstwa przez jego sprzedaż w
całości lub w zorganizowanej części stosuje się
odpowiednio przepisy Kodeksu
postępowania cywilnego,
z zastrzeżeniem, że art.
106422
Kodeksu postępowania cywilnego nie stosuje się w stosunku
do Skarbu Państwa. Przepisu art. 187 § 1 nie stosuje się.
§
5. Orzeczony
zarząd przymusowy trwa do chwili sprzedaży całości
lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Jeżeli
zarząd przymusowy nie był ustanowiony, sąd ustanawia
go postanowieniem. Przepisy art.
292a § 1
i 8-10
Kodeksu postępowania karnego stosuje się odpowiednio.
§
6. Do
czasu wykonania przepadku przedsiębiorstwa przyjmuje się,
że zarząd przymusowy jest ustanowiony nad przedsiębiorstwem
osoby fizycznej.
Art.
188. [Wykonanie przepadku]
§
1. Wykonując
przepadek, naczelnik urzędu skarbowego przejmuje w posiadanie
składniki mienia wymienione w wyroku.
§
2. Wykonując
przepadek przedmiotów, równowartości takich
przedmiotów, korzyści osiągniętych z
przestępstwa albo równowartości takich korzyści,
naczelnik urzędu skarbowego, w razie potrzeby, ustala składniki
mienia objętego przepadkiem, przed ich przejęciem.
§
2a. Wykonując
przepadek przedsiębiorstwa przez spieniężenie
poszczególnych składników jego mienia, naczelnik
urzędu skarbowego sporządza spis składników
majątku przedsiębiorstwa i przekazuje go sądowi. Sąd
zatwierdza spis składników w drodze postanowienia. Na
postanowienie zażalenie służy prokuratorowi, skazanemu
i jego obrońcy oraz właścicielowi lub innej osobie
kierującej przedsiębiorstwem w jego imieniu. Do czasu
zatwierdzenia spisu nie dokonuje się czynności, o których
mowa w § 5.
§
3. Przed
przystąpieniem do przejęcia składników mienia,
o których mowa w § 1 lub 2, naczelnik urzędu
skarbowego nie ma obowiązku wcześniejszego wzywania osoby,
u której się znajdują, do ich wydania.
§
4. Przejęte
nieruchomości naczelnik urzędu skarbowego przekazuje w
zarząd właściwym organom administracji publicznej.
§
5. Przejęte
rzeczy ruchome, wierzytelności i inne prawa majątkowe
naczelnik urzędu skarbowego spienięża według
przepisów
o egzekucji świadczeń pieniężnych w postępowaniu
egzekucyjnym w administracji.
§
6. Przejęte
przedmioty o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej
spienięża się, gdy wskazane przez wojewódzkiego
konserwatora zabytków państwowe muzeum, biblioteka lub
archiwum nie wyrażą zgody na ich nieodpłatne nabycie.
Art.
188a. [Przepadek równowartości składnika
mienia]
Jeżeli
orzeczony przepadek nie może zostać wykonany w całości
ani w części, gdyż składnik mienia podlegający
przepadkowi został usunięty, zniszczony, zgubiony, ukryty
albo z innych przyczyn faktycznych lub prawnych nie może zostać
przejęty, sąd może orzec, a w razie przepadku korzyści
pochodzącej z przestępstwa orzeka, przepadek równowartości
tego składnika mienia, chyba że przepadek dotyczy
przedmiotów określonych w art.
44 § 6
Kodeksu karnego.
Art.
189. [Przepadek rzeczy głównej wraz z
przynależnościami]
Przepadek
rzeczy głównej obejmuje również
przynależności tej rzeczy, chyba że co innego wynika z
orzeczenia.
Art.
189a. [Elementy przedsiębiorstwa nieobjęte
przepadkiem]
Przepadek
przedsiębiorstwa nie obejmuje jego nazwy ani firmy, ani
wchodzących w jego skład autorskich praw osobistych.
Art.
190. [Wpływ przepadku na ograniczone prawa rzeczowe]
§
1. Orzeczony
przepadek nie narusza praw rzeczowych ograniczonych obciążających
objęte przepadkiem składniki mienia, z wyjątkiem
hipoteki i zastawu, które wygasają, a wierzytelności
zabezpieczone tymi prawami podlegają zaspokojeniu do wysokości
sumy uzyskanej ze spieniężenia składników
mienia lub ich wartości, gdy nie zostaną spieniężone
i nie podlegają zniszczeniu.
§
2. Zaspokojenie
wierzyciela, którego wierzytelność jest
zabezpieczona hipoteką lub zastawem, jeżeli przedmiot
zastawu nie podlega spieniężeniu, następuje po
oszacowaniu nieruchomości lub przedmiotu zastawu. Oszacowanie
nieruchomości, według przepisów
o egzekucji z nieruchomości, naczelnik urzędu skarbowego
zleca komornikowi sądowemu.
Art.
191. [Ujawnianie własności Skarbu Państwa w
księdze wieczystej]
§
1. Podstawę
ujawnienia Skarbu Państwa jako właściciela
nieruchomości w księdze wieczystej oraz podstawę
wykreślenia obciążających ją hipotek stanowi
orzeczenie o zastosowaniu przepadku, które dotyczy tej
nieruchomości.
§
2. W
razie wytoczenia przez osobę trzecią powództwa o
zwolnienie nieruchomości od wykonania przepadku, wpis własności
Skarbu Państwa do księgi wieczystej może nastąpić
po prawomocnym oddaleniu powództwa.
Art.
192. [Zwrot przedmiotów objętych przepadkiem
uprawnionemu]
§
1. W
razie uchylenia orzeczenia o przepadku, jego darowania lub zwolnienia
rzeczy w wyniku wniesionego powództwa składniki mienia
przejęte w trakcie wykonania przepadku zwraca się
uprawnionemu. W razie niemożności zwrotu Skarb Państwa
odpowiada za szkodę, którą poniósł
uprawniony.
§
2. Osoba,
której zwraca się przedmioty objęte przepadkiem lub
wypłaca odszkodowanie w ramach odpowiedzialności, o której
mowa w § 1, obowiązana jest do zwrotu Skarbowi Państwa
sum zapłaconych wierzycielom na podstawie art. 190 do wysokości
wartości zwróconych składników mienia lub
wypłaconego odszkodowania. Jeżeli zwrotowi podlega
nieruchomość, wierzytelność Skarbu Państwa
zabezpiecza się przez wpis hipoteki przymusowej w księdze
wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości. Podstawę
wpisu stanowi postanowienie o zabezpieczeniu, wydane przez naczelnika
urzędu skarbowego.
§
3. W
zakresie nieuregulowanym w niniejszej ustawie do odpowiedzialności,
o której mowa w § 1, stosuje się przepisy Kodeksu
cywilnego.
§
4. Przepisy
§ 1-3 stosuje się odpowiednio do przepadku orzeczonego w
razie zawieszenia lub umorzenia postępowania.
Art.
193. [Wydanie przedmiotów naczelnikowi urzędu
skarbowego]
§
1. Jeżeli
orzeczono przepadek przedmiotów dołączonych do akt
sprawy lub przechowywanych w sądowej składnicy dowodów,
sąd wydaje te przedmioty właściwemu naczelnikowi
urzędu skarbowego.
§
2. Jeżeli
orzeczono przepadek przedmiotów zabezpieczonych i oddanych na
przechowanie, sąd nakaże instytucji lub osobie, której
przedmioty te oddano na przechowanie, aby wydała je właściwemu
naczelnikowi urzędu skarbowego.
Art.
194. [Przepisy wykonawcze]
Minister
Sprawiedliwości może określić, w drodze
rozporządzenia, wykaz przedmiotów, które w razie
orzeczenia ich przepadku przekazuje się bezpośrednio innym
organom niż organ egzekucyjny wymieniony w art. 187, mając
na uwadze w szczególności właściwość
tych organów oraz rodzaj przedmiotów podlegających
przekazaniu.
Art.
195. [Zniszczenie lub pozostawienie w aktach przedmiotów
objętych przepadkiem]
Jeżeli
wartość przedmiotów, których przepadek
orzeczono, jest nieznaczna, sąd pozostawia je w aktach sprawy
albo zarządza ich zniszczenie. Z czynności zniszczenia
sporządza się protokół.
Art.
195a. [Prowadzenie egzekucji grzywny i innych świadczeń
majątkowych przez naczelnika urzędu skarbowego]
§
1. Jeżeli
jednym postanowieniem zabezpieczono grożący przepadek oraz
grzywnę, obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia
za doznaną krzywdę, świadczenie pieniężne,
nawiązkę lub wykonanie orzeczenia o kosztach sądowych
w postępowaniu karnym, sąd lub prokurator, który
wydał to postanowienie, może zlecić jego wykonanie w
całości organowi określonemu w art. 187.
§
2. W
wypadku, o którym mowa w § 1, jeżeli orzeczono
przepadek, naczelnik urzędu skarbowego prowadzi również
egzekucję orzeczonej jednocześnie grzywny i zasądzonych
od skazanego kosztów sądowych oraz egzekucję
orzeczonego obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia
za doznaną krzywdę, świadczenia pieniężnego
albo nawiązki.
Art.
195aa. [Przekazanie przedmiotu przepadku do muzeum]
§
1. Jeżeli
przedmiot, którego przepadek orzeczono, ma wartość
naukową, artystyczną lub historyczną, sąd może,
na wniosek lub za zgodą muzeum, postanowić o wykonaniu
przepadku tego przedmiotu poprzez przekazanie go temu muzeum.
§
2. W
razie wydania postanowienia, o którym mowa w § 1, sąd
nakaże naczelnikowi urzędu skarbowego lub innemu organowi
wydanie przedmiotu, którego przepadek orzeczono, właściwemu
muzeum. Skarb Państwa odpowiada za szkodę, którą
poniosły osoby trzecie wskutek umorzenia postępowania
prowadzonego celem wykonania orzeczonego przepadku. Jeżeli
przedmiot, którego przepadek orzeczono, nie został
jeszcze wydany naczelnikowi urzędu skarbowego lub innemu
organowi, wydaje się go bezpośrednio właściwemu
muzeum.
Art.
195b. [Odpowiednie stosowanie do wykonania orzeczeń
wskazanych w art. 66d k.p.k]
Przepisy
niniejszego oddziału stosuje się odpowiednio do wykonania
orzeczeń, o których mowa w rozdziale
66d
Kodeksu postępowania karnego.
Art.
195c. [Przepisy stosowane do zarządu przymusowego]
Do
zarządu przymusowego stosuje się odpowiednio przepisy
Kodeksu
postępowania cywilnego
o zarządzie przymusowym w zakresie nieuregulowanym przepisami
ustawy
- Kodeks postępowania karnego.
Oddział
4
Naprawienie
szkody, zadośćuczynienie, nawiązka i świadczenie
pieniężne
Art.
196. [Przesłanie tytułu egzekucyjnego pokrzywdzonemu]
§
1. W
razie orzeczenia obowiązku naprawienia szkody lub
zadośćuczynienia na rzecz osoby, która nie brała
udziału w sprawie, nawiązki lub świadczenia
pieniężnego, sąd, z urzędu i bez pobierania
jakichkolwiek opłat, przesyła tytuł egzekucyjny
pokrzywdzonemu lub innej osobie uprawnionej.
§
2. Przy
podziale sumy uzyskanej z egzekucji - należności z tytułu
obowiązku naprawienia szkody, nawiązki lub świadczenia
pieniężnego podlegają zaspokojeniu w kolejności
przewidzianej dla należności wierzycieli, którzy
prowadzili egzekucję, według przepisów Kodeksu
postępowania cywilnego,
chyba że ze względu na rodzaj należności
podlegają zaspokojeniu w kolejności wyższej.
Art.
196a.
(uchylony).
Oddział
5
Podanie
wyroku do publicznej wiadomości
Art.
197. [Sposób podania wyroku do publicznej wiadomości]
§
1. Sąd
określa sposób podania wyroku do publicznej wiadomości,
jeżeli nie określono tego w wyroku.
§
1a. Jeżeli
sposób podania wyroku do publicznej wiadomości nie został
określony w wyroku, sąd może orzec o podaniu wyroku do
publicznej wiadomości przez umieszczenie odpisu wyroku lub
wyciągu z wyroku, ze wzmianką o prawomocności, na
stronie Biuletynu Informacji Publicznej sądu.
§
2. Na
postanowienie w przedmiocie sposobu podania wyroku do publicznej
wiadomości prokuratorowi oraz skazanemu i jego obrońcy, a
także pokrzywdzonemu, choćby nie był stroną w
procesie, przysługuje zażalenie.
Art.
198. [Podanie wyroku do publicznej wiadomości przez
ogłoszenie w czasopiśmie]
§
1. W
razie orzeczenia podania wyroku do publicznej wiadomości przez
ogłoszenie w czasopiśmie, sąd przesyła odpis
wyroku lub wyciąg z wyroku, ze wzmianką dotyczącą
prawomocności, redakcji określonego w wyroku czasopisma, z
poleceniem wydrukowania w jednym z najbliższych jego numerów.
§
2. Redakcja
czasopisma ma obowiązek zawiadomić sąd o wykonaniu
polecenia, przesyłając jednocześnie egzemplarz, w
którym zamieszczono ogłoszenie; w razie nieprawidłowości
sąd nakazuje je usunąć.
Art.
199. [Podanie wyroku do publicznej wiadomości w inny
sposób]
§
1. W
razie orzeczenia podania wyroku do publicznej wiadomości w inny
sposób, sąd - zgodnie z treścią wyroku - wydaje
komu należy odpowiednie polecenie, przesyłając
jednocześnie odpis wyroku lub wyciąg z wyroku ze wzmianką
o prawomocności.
§
2. Ten,
kto otrzymał polecenie, ma obowiązek je wykonać w
czasie, miejscu i w sposób określony przez sąd oraz
bezzwłocznie zawiadomić o tym sąd, który w
razie zauważenia nieprawidłowości nakazuje je usunąć.
Rozdział
XIII
Środki
zabezpieczające
Art.
199a. [Właściwość sądu]
§
1. Sąd,
który wydał orzeczenie w pierwszej instancji, jest
właściwy do orzekania w przedmiocie środków
zabezpieczających na zasadach określonych w rozdziale
X
Kodeksu karnego.
§
2. 3
W
sprawach dotyczących wykonania środka zabezpieczającego
w postaci pobytu w zakładzie psychiatrycznym właściwy
jest sąd, w którego okręgu sprawca przebywa, będący
sądem tego samego rzędu co sąd, który wydał
orzeczenie w pierwszej instancji. Sąd ten jest również
właściwy w przedmiocie zmiany tego środka
zabezpieczającego na inny środek zabezpieczający.
§
3. Na
postanowienie co do środka zabezpieczającego przysługuje
zażalenie.
Art.
199b. [Orzeczenie, zmiana lub uchylenie środka
zabezpieczającego]
§
1. Wniosek
o orzeczenie, zmianę lub uchylenie środka zabezpieczającego
może złożyć również dyrektor zakładu
karnego, kierownik zakładu psychiatrycznego lub kierownik
podmiotu leczniczego, w którym sprawca odbywa terapię lub
terapię uzależnień.
§
2. Przed
orzeczeniem, zmianą i uchyleniem środka zabezpieczającego
sąd wysłuchuje:
1)
psychologa;
2)
w sprawach osób niepoczytalnych, o ograniczonej poczytalności
lub z zaburzeniami osobowości albo gdy sąd uzna to za
wskazane - ponadto lekarza psychiatrę;
3)
w sprawach osób z zaburzeniami preferencji seksualnych -
biegłych wskazanych w pkt 1 i 2 oraz lekarza seksuologa lub
psychologa seksuologa.
W
sprawach osób uzależnionych można również
wysłuchać biegłego w przedmiocie uzależnienia.
§
3. W
posiedzeniu ma prawo wziąć udział prokurator, sprawca
lub jego obrońca oraz wnioskodawca określony w § 1.
§
4. Można
pozostawić bez rozpoznania wniosek o zmianę lub uchylenie
środka zabezpieczającego, jeżeli od wydania
poprzedniego orzeczenia w tym przedmiocie upłynęło
mniej niż 6 miesięcy, a wnioskodawca nie wskazał
nowych okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia.
Art.
200. [Zakłady wykonujące środki zabezpieczające]
§
1. Przez
zakład psychiatryczny, o którym mowa w art.
93a § 1 pkt 4
Kodeksu karnego, rozumie się podmiot leczniczy udzielający
świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie opieki
psychiatrycznej.
§
2. Zakłady
psychiatryczne, o których mowa w § 1, mogą być
organizowane jako zakłady dysponujące warunkami:
1)
podstawowego zabezpieczenia;
2)
wzmocnionego zabezpieczenia;
3)
maksymalnego zabezpieczenia.
§
3. (uchylony).
§
3a. Zakłady
psychiatryczne wykonujące środek zabezpieczający w
postaci umieszczenia w zakładzie psychiatrycznym wobec sprawców
określonych w art.
93c pkt 3
Kodeksu karnego, organizowane są jako zakłady dysponujące
warunkami wzmocnionego zabezpieczenia.
§
3b. Środek
zabezpieczający w postaci terapii orzeczonej wobec sprawcy
określonego w art.
93c pkt 3
Kodeksu karnego wykonuje się w podmiotach leczniczych.
§
4. (uchylony).
§
5. Zakłady,
o których mowa w § 2 pkt 3, podlegają ministrowi
właściwemu do spraw zdrowia.
Art.
200a. [Zakłady o maksymalnym zabezpieczeniu]
Do
zakładu psychiatrycznego dysponującego warunkami
maksymalnego zabezpieczenia kieruje się sprawcę, jeżeli:
1)
jego powtarzające się zachowania zagrażające
życiu lub zdrowiu innych osób lub powodujące
niszczenie przedmiotów znacznej wartości nie mogą
być opanowane w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym
dysponującym warunkami wzmocnionego zabezpieczenia;
2)
nie jest możliwe zapobieżenie samowolnemu oddaleniu się
z zamkniętego zakładu psychiatrycznego dysponującego
wzmocnionymi warunkami zabezpieczenia sprawcy, stwarzającego
znaczne zagrożenie poza zakładem.
Art.
200b. [Zakłady o wzmożonym zabezpieczeniu]
Do
zakładu psychiatrycznego dysponującego warunkami
wzmocnionego zabezpieczenia kieruje się sprawcę, jeżeli:
1)
jego zachowania zagrażające życiu lub zdrowiu innych
osób lub powodujące niszczenie przedmiotów
znacznej wartości nie mogą być opanowane w zakładzie
psychiatrycznym, dysponującym warunkami podstawowego
zabezpieczenia;
2)
nie jest możliwe zapobieżenie samowolnemu oddaleniu się
z zakładu psychiatrycznego, dysponującego warunkami
podstawowego zabezpieczenia sprawcy, stwarzającego zagrożenie
poza zakładem.
Art.
200c. [Zakłady o podstawowym zabezpieczeniu]
Do
zakładu psychiatrycznego dysponującego warunkami
podstawowego zabezpieczenia kieruje się sprawcę, który
nie kwalifikuje się do zakładu psychiatrycznego, o którym
mowa w art. 200a oraz w art. 200b.
Art.
201. [Wykonanie orzeczenia o umieszczeniu w zamkniętym
zakładzie psychiatrycznym]
§
1. W
celu zapewnienia właściwego miejsca wykonywania środków
zabezpieczających, o których mowa w art. 200 § 1 i
2, minister właściwy do spraw zdrowia powołuje komisję
psychiatryczną do spraw środków zabezpieczających.
§
1a. Do
zadań komisji psychiatrycznej do spraw środków
zabezpieczających należy:
1)
wydawanie opinii dla właściwych sądów lub
innych uprawnionych instytucji w sprawie przyjmowania, wypisywania
lub przenoszenia sprawców, wobec których orzeczono
wykonywanie środka zabezpieczającego w zakładach
psychiatrycznych;
2)
analiza dostępnej dokumentacji, w tym dokumentacji medycznej, w
zakresie określonym w pkt 1;
3)
analiza informacji o liczbie dostępnych miejsc w zakładach
psychiatrycznych przeznaczonych do wykonywania środków
zabezpieczających;
4)
wizytacja i ocena zakładów psychiatrycznych dysponujących
warunkami podstawowego, wzmocnionego i maksymalnego zabezpieczenia, w
których wykonywany jest środek zabezpieczający.
§
2. Wykonując
orzeczenie o zastosowaniu środka zabezpieczającego
związanego z umieszczeniem w zakładzie psychiatrycznym, o
którym mowa w art. 200 § 1, sąd, po zasięgnięciu
opinii komisji psychiatrycznej do spraw środków
zabezpieczających, określa rodzaj tego zakładu i
przesyła odpis orzeczenia wraz z poleceniem doprowadzenia
sprawcy właściwej ze względu na miejsce pobytu sprawcy
jednostce Policji lub właściwemu organowi wojskowemu, a
odpis orzeczenia oraz polecenie doprowadzenia wraz z poleceniem
przyjęcia - kierownikowi wskazanego zakładu. Kierownik
wskazanego zakładu psychiatrycznego zapewnia transport sanitarny
odpowiadający wymaganiom określonym dla zespołu
ratownictwa medycznego, po powiadomieniu go przez właściwą
jednostkę Policji lub właściwy organ wojskowy o
miejscu, dniu oraz godzinie planowanego transportu.
§
2a. (uchylony).
§
2b. W
wypadku skierowania sprawcy na terapię lub terapię
uzależnień sąd przesyła odpis orzeczenia
kierownikowi podmiotu leczniczego.
§
2c. (uchylony).
§
2d. (uchylony).
§
3. Jeżeli
sprawca przebywa w zakładzie karnym albo w areszcie śledczym,
polecenie doprowadzenia sąd przesyła dyrektorowi tego
zakładu lub aresztu, załączając odpis orzeczenia.
§
3a. Za
sporządzenie opinii określonej w § 2 członkom
komisji przysługuje wynagrodzenie oraz zwrot poniesionych przez
nich niezbędnych wydatków na zasadach określonych w
art.
618f
Kodeksu postępowania karnego. Członkowie komisji mają
prawo do zwrotu kosztów przejazdu na posiedzenia komisji na
zasadach określonych w przepisach dotyczących podróży
służbowych na terenie kraju.
§
4. Minister
właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z Ministrem
Sprawiedliwości, określa, w drodze rozporządzenia:
1)
tryb powoływania i odwoływania członków komisji
psychiatrycznej do spraw środków zabezpieczających,
jej skład i sposób działania, a także sposób
postępowania z prowadzoną przez komisję dokumentacją,
2)
regulamin organizacyjno-porządkowy wykonywania środków
zabezpieczających,
3)
warunki zabezpieczenia zakładów psychiatrycznych
przeznaczonych do wykonywania środka zabezpieczającego, o
których mowa w art. 200 § 2
-
mając na uwadze prawidłową realizację zadań
komisji, poddanie sprawcy umieszczonego w zakładzie
psychiatrycznym właściwemu leczeniu lub właściwym
metodom terapeutycznym, przeciwdziałanie zachowaniom sprawcy
zagrażającym życiu i zdrowiu własnemu i innych
osób lub powodującym niszczenie przedmiotów
znacznej wartości oraz zapobieżenie samowolnemu oddaleniu
się sprawcy z zakładu.
§
5. Minister
właściwy do spraw zdrowia ogłasza, w drodze
obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej
"Monitor Polski" wykazy:
1)
zakładów psychiatrycznych przeznaczonych do wykonywania
środka zabezpieczającego wobec sprawców określonych
w art.
93c pkt 1-3
Kodeksu karnego, w tym zakładów psychiatrycznych
przeznaczonych do wykonywania środka zabezpieczającego w
postaci pobytu w zakładzie psychiatrycznym, orzeczonego wobec
skazanych za przestępstwa skierowane przeciwko wolności
seksualnej, z uwzględnieniem warunków, o których
mowa w art. 200 § 2, wraz z podaniem liczby łóżek;
2)
podmiotów leczniczych przeznaczonych do wykonywania terapii
wobec sprawców określonych w art.
93c
Kodeksu karnego w zakresie działalności stacjonarnej, wraz
z podaniem liczby łóżek.
§
6. (uchylony).
Art.
202. [Cele wykonywania środka zabezpieczającego]
Sprawcę,
wobec którego wykonywany jest środek zabezpieczający,
obejmuje się odpowiednim postępowaniem leczniczym,
psychoterapeutycznym, rehabilitacyjnym lub resocjalizacyjnym, którego
celem jest poprawa stanu jego zdrowia i zachowania w stopniu
umożliwiającym funkcjonowanie w społeczeństwie w
sposób niestwarzający zagrożenia porządku
prawnego, a w wypadku sprawcy umieszczonego w zakładzie
psychiatrycznym - również dalsze leczenie w warunkach
poza tym zakładem.
Art.
202a. [Pobyt skazanego w zakładzie psychiatrycznym]
§
1. Pobyt
w zakładzie psychiatrycznym orzeczony wobec sprawców, o
których mowa w art.
93c pkt 2
Kodeksu karnego, następuje przed wykonaniem kary pozbawienia
wolności, podczas przerwy w wykonywaniu tej kary lub po jej
wykonaniu. O zwolnieniu z zakładu rozstrzyga sąd na
podstawie wyników leczenia.
§
2. Sąd
zalicza na poczet kary okres pobytu skazanego w zakładzie.
Skazanego można warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary,
jeżeli zostały spełnione warunki, o których
mowa w art.
77-79
Kodeksu karnego, a wyniki leczenia za tym przemawiają; dozór
jest obowiązkowy.
Art.
202b. [Okres próby podczas terapii lub terapii
uzależnień]
§
1. Orzekając
terapię lub terapię uzależnień wobec skazanego
określonego w art.
93c pkt 5
Kodeksu karnego, który zostaje zwolniony z zakładu
psychiatrycznego lub zakładu karnego, sąd ustala okres
próby na czas od 6 miesięcy do lat 2 i oddaje skazanego
pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia,
instytucji albo organizacji społecznej, do której
działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie
demoralizacji lub pomoc skazanym.
§
2. Sąd
może zarządzić ponowne umieszczenie skazanego w
zakładzie karnym, jeżeli skazany w okresie próby
uchyla się od poddania się terapii lub terapii uzależnień,
uchyla się od dozoru kuratora, popełnia przestępstwo
lub rażąco narusza porządek prawny albo regulamin
organizacyjny podmiotu leczniczego.
§
3. Jeżeli
w okresie próby i w ciągu dalszych 6 miesięcy nie
zarządzono ponownego umieszczenia skazanego w zakładzie
karnym, karę uważa się za odbytą z upływem
okresu próby.
Art.
203. [Okresowe opinie o stanie zdrowia sprawcy]
§
1. 4
Kierownik
zakładu psychiatrycznego, w którym wykonuje się
środek zabezpieczający w postaci pobytu w zakładzie
psychiatrycznym, nie rzadziej niż co 6 miesięcy przesyła
do sądu opinię o stanie zdrowia sprawcy umieszczonego w tym
zakładzie oraz o postępach w leczeniu lub terapii. Opinię
taką kierownik zakładu psychiatrycznego obowiązany
jest przesłać bezzwłocznie, jeżeli w związku
ze zmianą stanu zdrowia sprawcy uzna, że jego dalsze
pozostawanie w zakładzie nie jest konieczne.
§
2. Sąd
może w każdym czasie żądać opinii o stanie
zdrowia i stosowanym leczeniu lub terapii oraz ich wyników
wobec sprawcy umieszczonego w zakładzie, o którym mowa w
§ 1.
§
2a. 5
W
opiniach, o których mowa w § 1 i 2, zamieszcza się
również opinię o tym, czy ze względu na stan
zdrowia sprawcy jego udział w posiedzeniu, o którym mowa
w art. 204 § 2, byłby niewskazany. W razie potrzeby sąd
zasięga opinii innych biegłych.
§
3. Za
sporządzenie opinii określonej w § 1 wynagrodzenie nie
przysługuje.
Art.
204. [Orzekanie o dalszym stosowaniu środka]
§
1. 6
Jeżeli
wobec sprawcy orzeczono pobyt w zakładzie psychiatrycznym, sąd,
nie rzadziej niż co 6 miesięcy, orzeka w przedmiocie
dalszego stosowania tego środka, a w wypadku uzyskania opinii,
że dalsze pozostawanie sprawcy w zakładzie nie jest
konieczne - bezzwłocznie. W razie potrzeby sąd zasięga
opinii innych biegłych.
§
2. 7
W
posiedzeniu w przedmiocie dalszego stosowania pobytu sprawcy w
zakładzie psychiatrycznym obowiązkowy jest udział:
1)
prokuratora;
2)
obrońcy w wypadkach określonych w art. 8 § 2, chyba że
sąd orzeka na korzyść lub zgodnie z wnioskiem
skazanego.
§
2a. 8
Sprawca
ma prawo wziąć udział w posiedzeniu, o którym
mowa w § 2. Sprawca nie bierze udziału w posiedzeniu,
jeżeli z opinii biegłych wynika, że byłoby to
niewskazane, chyba że sąd uzna jego udział za
konieczny.
§
2b. 9
Doręczając
sprawcy zawiadomienie o terminie posiedzenia, o którym mowa w
§ 2, należy go pouczyć o prawie do złożenia
wniosku o doprowadzenie go na to posiedzenie.
§
2c. 10
Wniosek,
o którym mowa w § 2b, powinien być złożony
w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o terminie
posiedzenia, o którym mowa w § 2. Wniosek złożony
po tym terminie podlega rozpoznaniu, jeżeli nie powoduje to
konieczności zmiany terminu tego posiedzenia.
§
2d. 11
Wniosek,
o którym mowa w § 2b, może być złożony
również kierownikowi zakładu psychiatrycznego, w
którym sprawca jest umieszczony. Kierownik zakładu
psychiatrycznego niezwłocznie przekazuje wniosek do właściwego
sądu.
§
3. Orzekając
o zwolnieniu z zakładu psychiatrycznego, sąd w razie
stwierdzenia, że zachodzą przesłanki do przyjęcia
sprawcy do domu pomocy społecznej w rozumieniu ustawy
z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z
2018 r. poz. 1878), zawiadamia o tym właściwy organ do
spraw pomocy społecznej.
§
4. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli wobec sprawcy
orzeczono inny środek zabezpieczający, z tym że sąd
orzeka w przedmiocie dalszego stosowania tego środka nie
rzadziej niż co 12 miesięcy.
Art.
204a. [Środki przymusu bezpośredniego]
Wobec
sprawcy umieszczonego w zakładzie psychiatrycznym można
stosować środki przymusu bezpośredniego na zasadach, w
trybie i w sposób określony w przepisach
o ochronie zdrowia psychicznego.
Art.
204b. [Kontrola przedmiotów i pomieszczeń]
W
zakładach psychiatrycznych, o których mowa w art. 200 §
2 pkt 2 i 3, dopuszcza się kontrolowanie przedmiotów
posiadanych przez sprawców oraz pomieszczeń, w których
oni przebywają. Przepisy art. 116 § 4-6 stosuje się
odpowiednio.
Art.
204c. [Osobiste kontakty sprawcy z odwiedzającymi]
Osobiste
kontakty sprawcy przebywającego w zakładzie
psychiatrycznym, o którym mowa w art. 200 § 2 pkt 2 lub
3, z osobami odwiedzającymi mogą odbywać się
tylko za zgodą kierowników tych zakładów.
Można odmówić udzielenia takiej zgody, w
szczególności gdy kontakty te powodują wzrost ryzyka
zachowań niebezpiecznych.
Art.
204d. [Zezwolenie na czasowy pobyt poza zakładem
psychiatrycznym]
§
1. Sprawcy
przebywającemu w zakładzie psychiatrycznym, o którym
mowa w art. 200c, można udzielić zezwolenia na czasowy
pobyt poza zakładem pod opieką członka rodziny lub
osoby godnej zaufania, jeżeli jest to uzasadnione względami
terapeutycznymi lub ważnymi względami rodzinnymi, zaś
niebezpieczeństwo, że sprawca przebywający poza
zakładem dopuści się czynu zabronionego lub zagrozi
własnemu życiu lub zdrowiu, jest nieznaczne.
§
2. Zezwolenia
udziela się na okres nieprzekraczający 3 dni. W
wyjątkowych, szczególnie uzasadnionych wypadkach można
udzielić zezwolenia na okres nieprzekraczający 7 dni.
§
3. Zezwolenia
udziela kierownik zakładu po uzyskaniu opinii lekarza
prowadzącego. O udzieleniu zezwolenia kierownik zakładu
niezwłocznie informuje sąd.
§
4. Jeżeli
sprawca nie powróci do zakładu psychiatrycznego, o którym
mowa w art. 200c, z upływem okresu, na który udzielono
zezwolenia, sąd niezwłocznie zarządza jego
poszukiwanie i zatrzymanie przez Policję oraz doprowadzenie do
zakładu. Sprawcę doprowadza Policja w asyście lekarza.
§
5. Sprawcy,
który nie powrócił do zakładu
psychiatrycznego, o którym mowa w art. 200c, z upływem
okresu, na który udzielono zezwolenia, można udzielić
ponownego zezwolenia na czasowy pobyt poza zakładem nie
wcześniej niż po upływie roku od dnia powrotu sprawcy
do zakładu.
§
6. Sprawcy,
który, przebywając poza zakładem psychiatrycznym, o
którym mowa w art. 200c, dopuścił się czynu
zabronionego lub zagroził własnemu życiu lub zdrowiu,
nie udziela się ponownego zezwolenia na czasowy pobyt poza
zakładem.
Art.
205. [Odpowiednie stosowanie art. 180–193 i 195]
Do
wykonania orzeczonego tytułem środka zabezpieczającego
zakazu lub nakazu, o którym mowa w art.
39 pkt 2-3
Kodeksu karnego, stosuje się odpowiednio art. 180-186.
Art.
205a. [Zawiadomienie pokrzywdzonego o zwolnieniu lub ucieczce
sprawcy z zakładu psychiatrycznego]
§
1. Na
wniosek pokrzywdzonego upoważniony sędzia niezwłocznie
zawiadamia pokrzywdzonego, jego przedstawiciela ustawowego lub osobę,
pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje,
o zwolnieniu sprawcy z zakładu psychiatrycznego po uchyleniu lub
zmianie środka zabezpieczającego, ucieczce sprawcy z
zakładu psychiatrycznego, a także o udzieleniu zezwolenia,
o którym mowa w art. 204d.
§
2. O
prawie do złożenia wniosku, o którym mowa w §
1, poucza pokrzywdzonego sąd, kierując orzeczenie do
wykonania.
§
3. W
uzasadnionych przypadkach zawiadomienie, o którym mowa w §
1, przekazuje się również świadkowi.
Rozdział
XIV
Należności
sądowe
Art.
206. [Egzekucja należności sądowych]
§
1. Sąd
wzywa osobę zobowiązaną do uiszczenia kosztów
sądowych lub pieniężnej kary porządkowej do ich
zapłacenia w terminie 30 dni, a w razie bezskutecznego upływu
tego terminu należności te ściąga się w
drodze egzekucji.
§
2. W
zakresie rozkładania na raty i umarzania należności
sądowych stosuje się odpowiednio art. 49-51, przy czym
okres rozłożenia na raty pieniężnej kary
porządkowej nie może przekroczyć 6 miesięcy.
§
3. Przepisy
§ 1 i 2 mają odpowiednie zastosowanie do wykonania
orzeczenia o:
1)
nawiązce na rzecz Skarbu Państwa oraz o przepadku, jeżeli
jego przedmiotem jest kwota pieniężna,
2)
nawiązce lub świadczeniu pieniężnym na rzecz
Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej
-
z tym że okres rozłożenia na raty tych należności
nie może przekroczyć 1 roku.
§
4. W
razie zasądzenia kosztów sądowych na rzecz jednostki
samorządu terytorialnego sąd, z urzędu i bez
pobierania jakichkolwiek opłat, przesyła tytuł
egzekucyjny jednostce samorządu terytorialnego. Przepisów
§ 1 i 2 oraz art. 12a nie stosuje się.
Rozdział
XV
Tymczasowe
aresztowanie
Art.
207. [Cele wykonywania tymczasowego aresztowania]
Wykonanie
tymczasowego aresztowania służy realizacji celów,
dla których ten środek zastosowano, a w szczególności
zabezpieczeniu prawidłowego toku postępowania karnego.
Art.
207a. [Tymczasowe aresztowanie a uprawnienia procesowe]
Sposób
wykonywania tymczasowego aresztowania nie może naruszać
uprawnień procesowych tymczasowo aresztowanego.
Art.
208. [Organizacja aresztów śledczych]
§
1. Areszty
śledcze podlegają Ministrowi Sprawiedliwości.
§
2. Tymczasowe
aresztowanie wykonuje się w aresztach śledczych.
§
3. Areszty
śledcze mogą być tworzone jako samodzielne areszty lub
jako wyodrębnione oddziały zakładów karnych.
Kilka aresztów śledczych może posiadać wspólną
administrację bądź wydzielone służby.
§
4. Aresztem
śledczym kieruje dyrektor; wyodrębnionym oddziałem
może kierować podlegający dyrektorowi kierownik.
§
5. Minister
Sprawiedliwości, w drodze zarządzenia, tworzy i znosi
areszty śledcze, mając na względzie istniejące
potrzeby w tym zakresie.
§
6. Dyrektor
Generalny Służby Więziennej, określa, w drodze
zarządzenia, przeznaczenie aresztów śledczych,
uwzględniając w szczególności potrzebę
zapewnienia oraz racjonalnego wykorzystania miejsc zakwaterowania dla
wszystkich tymczasowo aresztowanych.
Art.
209. [Odpowiednie stosowanie rozwiązań dotyczących
kary pozbawienia wolności]
Do
wykonywania tymczasowego aresztowania stosuje się odpowiednio
przepisy odnoszące się do wykonywania kary pozbawienia
wolności, ze zmianami wynikającymi z przepisów
niniejszego rozdziału.
Art.
210. [Informowanie aresztanta o jego prawach i obowiązkach]
Przyjmując
tymczasowo aresztowanego do aresztu śledczego należy go
bezzwłocznie poinformować o przysługujących mu
prawach i ciążących na nim obowiązkach oraz o
konsekwencjach wynikających z art.
139 § 1
Kodeksu postępowania karnego, a zwłaszcza umożliwić
mu zapoznanie się z przepisami niniejszego kodeksu i regulaminu
organizacyjno-porządkowego wykonywania tymczasowego
aresztowania, oraz poddać odpowiednim badaniom lekarskim i
zabiegom sanitarnym.
Art.
211. [Informowanie różnych podmiotów o
miejscu pobytu tymczasowo aresztowanego. Informowanie o przyjęciu.
Zwalnianie z aresztu śledczego]
§
1. Po
przyjęciu tymczasowo aresztowanego do aresztu śledczego
bezzwłocznie zawiadamia się o tym organ, do którego
dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje.
§
2. Tymczasowo
aresztowany ma prawo, bezzwłocznie po osadzeniu go w areszcie
śledczym, zawiadomić o miejscu swojego pobytu osobę
najbliższą albo inną osobę, stowarzyszenie,
organizację lub instytucję, a także swojego obrońcę.
Tymczasowo aresztowany cudzoziemiec ma ponadto prawo powiadomić
właściwy urząd konsularny, a w razie braku takiego
urzędu - właściwe przedstawicielstwo dyplomatyczne.
§
3. Tymczasowo
aresztowanego zwalnia się w dniu, w którym upływa
termin zastosowania tymczasowego aresztowania.
§
4. Bezpośrednio
przed zwolnieniem z aresztu śledczego tymczasowo aresztowanemu
udziela się stosownych informacji mających na celu
przygotowanie go do życia po zwolnieniu, w tym także o
zakresie pomocy postpenitencjarnej oraz o instytucjach i organach
udzielających tej pomocy.
§
5. Administracja
aresztu śledczego jest obowiązana udzielić zwalnianemu
pomocy w udaniu się do miejsca zameldowania lub miejsca
zamieszkania albo do podmiotu leczniczego.
§
6. (uchylony).
§
7. (uchylony).
Art.
212. [Zasady rozmieszczania aresztowanych]
§
1. Tymczasowo
aresztowani powinni być rozmieszczani w areszcie śledczym w
sposób zapobiegający ich wzajemnej demoralizacji. W
szczególności należy oddzielać niekaranych od
uprzednio odbywających karę pozbawienia wolności oraz
młodocianych od dorosłych, chyba że szczególne
względy wychowawcze przemawiają za umieszczeniem dorosłego
z młodocianym lub młodocianymi. Przy rozmieszczaniu
tymczasowo aresztowanych w oddziałach i celach mieszkalnych
bierze się pod uwagę w szczególności:
1)
konieczność oddzielenia tymczasowo aresztowanych od
skazanych, a także tymczasowo aresztowanych funkcjonariuszy
organów powołanych do ochrony bezpieczeństwa
publicznego albo funkcjonariuszy i pracowników Służby
Więziennej, pracowników organów wymiaru
sprawiedliwości i ścigania od pozostałych tymczasowo
aresztowanych;
2)
potrzebę zapewnienia porządku i bezpieczeństwa w
areszcie śledczym;
3)
zalecenia lekarskie, psychologiczne i rehabilitacyjne;
4)
potrzebę kształtowania właściwej atmosfery wśród
tymczasowo aresztowanych;
5)
konieczność zapobiegania samoagresji i popełnianiu
przestępstw podczas tymczasowego aresztowania.
§
2. Przy
rozmieszczaniu tymczasowo aresztowanych administracja aresztu
śledczego uwzględnia wskazania organu, do którego
dyspozycji pozostają, mające na celu zabezpieczenie
prawidłowego toku postępowania karnego i zapewnienie
bezpieczeństwa w areszcie.
§
2a. Przepis
§ 2 stosuje się odpowiednio do konwojowania tymczasowo
aresztowanych.
§
3. Jeżeli
zachodzi konieczność izolowania tymczasowo aresztowanych od
siebie, organ, do którego dyspozycji pozostają, informuje
o tym dyrektora aresztu śledczego.
Art.
212a. [Postępowanie ze sprawcami szczególnie
niebezpiecznymi]
§
1. Komisja
penitencjarna kwalifikuje tymczasowo aresztowanego jako stwarzającego
poważne zagrożenie społeczne albo poważne
zagrożenie dla bezpieczeństwa aresztu oraz dokonuje, co
najmniej raz na 3 miesiące, weryfikacji decyzji w tym
przedmiocie. O podjętych decyzjach zawiadamia się organ, do
którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, oraz
sędziego penitencjarnego.
§
2. Tymczasowo
aresztowanego, o którym mowa w § 1, osadza się w
wyznaczonym oddziale lub celi aresztu śledczego w warunkach
zapewniających wzmożoną ochronę społeczeństwa
i bezpieczeństwo tego aresztu, zawiadamiając o tym sędziego
penitencjarnego.
§
3. Przy
kwalifikowaniu tymczasowo aresztowanego jako stwarzającego
poważne zagrożenie społeczne albo poważne
zagrożenie dla bezpieczeństwa aresztu stosuje się
odpowiednio przepisy art. 88a § 1 i 2.
§
4. (uchylony).
§
5. Tymczasowo
aresztowanego objętego ochroną na mocy ustawy
z dnia 25 czerwca 1997 r. o świadku koronnym można osadzić,
za jego zgodą, w oddziale lub celi, o których mowa w art.
88a § 3.
§
6. (uchylony).
Art.
212b. [Warunki pobytu w areszcie sprawców szczególnie
niebezpiecznych]
§
1. W
areszcie śledczym tymczasowo aresztowany, o którym mowa w
art. 212a, przebywa w następujących warunkach:
1)
cele mieszkalne oraz miejsca i pomieszczenia wyznaczone do: pracy,
nauki, przeprowadzania spacerów, widzeń, odprawiania
nabożeństw, spotkań religijnych i nauczania religii
oraz zajęć kulturalno-oświatowych, z zakresu kultury
fizycznej i sportu wyposaża się w odpowiednie
zabezpieczenia techniczno-ochronne;
2)
cele mieszkalne są częściej kontrolowane niż te,
w których osadza się tymczasowo aresztowanego, wobec
którego nie podjęto decyzji, o której mowa w art.
212a § 1;
3)
tymczasowo aresztowany może uczyć się, pracować,
bezpośrednio uczestniczyć w nabożeństwach,
spotkaniach religijnych i nauce religii oraz korzystać z zajęć
kulturalno-oświatowych, z zakresu kultury fizycznej i sportu
tylko w oddziale, w którym jest osadzony;
4)
poruszanie się tymczasowo aresztowanego po terenie aresztu
śledczego odbywa się pod wzmocnionym dozorem i jest
ograniczone tylko do niezbędnych potrzeb;
5)
tymczasowo aresztowanego poddaje się kontroli osobistej przy
każdorazowym wyjściu i powrocie do celi;
6)
spacer tymczasowo aresztowanego odbywa się w wyznaczonych
miejscach pod wzmocnionym dozorem;
7)
sposób osobistego kontaktowania się przedstawicieli
podmiotów określonych w art. 38 § 1 z tymczasowo
aresztowanym określa każdorazowo dyrektor aresztu
śledczego;
8)
widzenia odbywają się w wyznaczonych miejscach pod
wzmocnionym dozorem. W czasie korzystania z widzeń w sposób
uniemożliwiający bezpośredni kontakt z osobami
odwiedzającymi tymczasowo aresztowany nie może spożywać
artykułów żywnościowych i napojów.
Widzenia nie mogą odbywać się w obecności
tymczasowo aresztowanego, wobec którego nie podjęto
decyzji, o której mowa w art. 212a § 1;
9)
tymczasowo aresztowany nie może korzystać z własnej
odzieży i obuwia.
§
2. Zachowanie
tymczasowo aresztowanego stwarzającego poważne zagrożenie
społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa
aresztu podlega stałemu monitorowaniu. Monitorowanie prowadzi
się w celach mieszkalnych wraz z częścią
przeznaczoną do celów sanitarno-higienicznych oraz w
miejscach i pomieszczeniach, o których mowa w § 1 pkt 1.
Monitorowany obraz lub dźwięk podlega utrwalaniu.
§
3. Przepisy
art. 88b § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Art.
212ba. [Szczególna ochrona tymczasowo aresztowanego]
§
1. Jeżeli
w związku z toczącym się lub zakończonym
postępowaniem karnym, w którym tymczasowo aresztowany
uczestniczy lub uczestniczył w charakterze podejrzanego,
oskarżonego, świadka lub pokrzywdzonego, wystąpiło
poważne zagrożenie lub istnieje bezpośrednia obawa
wystąpienia poważnego zagrożenia dla jego życia
lub zdrowia, dyrektor aresztu śledczego obejmuje takiego
tymczasowo aresztowanego szczególną ochroną w
warunkach zwiększonej izolacji i zabezpieczenia, polegającą
w szczególności na:
1)
kontroli stanu jego zdrowia;
2)
udzielaniu pomocy psychologicznej;
3)
stałym nadzorze i cenzurze korespondencji;
4)
kontroli rozmów w trakcie widzeń.
§
2. Szczególna
ochrona może polegać również na stosowaniu
wobec tymczasowo aresztowanego, o którym mowa w § 1:
1)
warunków wykonywania tymczasowego aresztowania określonych
w art. 212b,
2)
ochrony osobistej w rozumieniu ustawy
z dnia 25 czerwca 1997 r. o świadku koronnym
-
za zgodą tymczasowo aresztowanego.
§
3. Dyrektor
aresztu śledczego obejmuje tymczasowo aresztowanego szczególną
ochroną na wniosek sądu, przed którym toczy się
postępowanie karne, albo prokuratora prowadzącego lub
nadzorującego postępowanie przygotowawcze. We wniosku
należy podać przyczyny objęcia tymczasowo
aresztowanego szczególną ochroną oraz wskazać
czas jej trwania, nie dłuższy niż 3 miesiące.
§
4. Dyrektor
aresztu śledczego może objąć tymczasowo
aresztowanego szczególną ochroną na jego uzasadniony
wniosek; we wniosku należy podać przyczyny objęcia
tymczasowo aresztowanego szczególną ochroną oraz
wskazać czas jej trwania, nie dłuższy niż 3
miesiące. Przed podjęciem decyzji dyrektor aresztu
śledczego zasięga opinii odpowiednio sądu lub
prokuratora, o których mowa w § 3, a po zakończeniu
postępowania karnego opinii sędziego penitencjarnego; do
czasu otrzymania opinii dyrektor może tymczasowo stosować
wobec tymczasowo aresztowanego środki, o których mowa w §
1.
§
5. W
decyzji o objęciu tymczasowo aresztowanego szczególną
ochroną należy określić termin, do którego
ochrona ma trwać, a także wskazać sposób
realizacji tej ochrony.
§
6. Jeżeli
po upływie terminu, o którym mowa w § 5, w dalszym
ciągu występuje poważne zagrożenie lub istnieje
bezpośrednia obawa wystąpienia poważnego zagrożenia
dla życia lub zdrowia tymczasowo aresztowanego, szczególną
ochronę przedłuża się na kolejny okres; przepisy
§ 3 i 4 stosuje się odpowiednio. Decyzja o przedłużeniu
szczególnej ochrony winna być wydana w sposób
zabezpieczający ciągłość stosowania tej
ochrony.
§
7. W
wypadku ustania przyczyny objęcia tymczasowo aresztowanego
szczególną ochroną, dyrektor aresztu śledczego,
na wniosek sądu, przed którym toczy się postępowanie
karne, albo prokuratora prowadzącego lub nadzorującego
postępowanie przygotowawcze, cofa szczególną
ochronę. W wypadku objęcia szczególną ochroną
tymczasowo aresztowanego na jego wniosek, cofnięcie szczególnej
ochrony może nastąpić na wniosek tymczasowo
aresztowanego lub z urzędu, po zasięgnięciu opinii
odpowiednio sądu lub prokuratora, o których mowa w §
3, a po zakończeniu postępowania karnego opinii sędziego
penitencjarnego.
§
8. Decyzję
o objęciu szczególną ochroną, a także
decyzję o przedłużeniu lub o cofnięciu jej
stosowania doręcza się tymczasowo aresztowanemu.
§
9. Dyrektor
aresztu śledczego zawiadamia sędziego penitencjarnego o
objęciu tymczasowo aresztowanego szczególną ochroną,
o jej przedłużeniu lub o jej cofnięciu.
§
10. Szczególna
ochrona jest stosowana także w razie przeniesienia tymczasowo
aresztowanego do innego aresztu śledczego. Dyrektor aresztu
śledczego, w którym tymczasowo aresztowany przebywa,
informuje dyrektora aresztu śledczego, do którego
tymczasowo aresztowany ma być przeniesiony, o objęciu go
szczególną ochroną oraz o dotychczasowym sposobie
ochrony i przyczynach jej zastosowania. Dyrektor aresztu śledczego,
do którego tymczasowo aresztowany został przeniesiony,
niezwłocznie zawiadamia sędziego penitencjarnego o
stosowaniu wobec tymczasowo aresztowanego szczególnej ochrony.
§
11. Po
zakończeniu postępowania karnego organem właściwym
w zakresie składania wniosków sądu lub prokuratora,
o których mowa w § 3 i 7, jest sędzia penitencjarny.
Art.
212c. [Badania osobopoznawcze aresztowanego]
§
1. Tymczasowo
aresztowanego poddaje się badaniom osobopoznawczym, w zakresie
niezbędnym dla zapobiegania wzajemnej demoralizacji tymczasowo
aresztowanych oraz zapewnienia porządku i bezpieczeństwa w
areszcie. Jeżeli konieczne jest przeprowadzenie badań
psychologicznych lub psychiatrycznych, dokonuje się ich na
zasadach określonych w art. 83 § 1 i 2 oraz art. 84 §
3.
§
2. O
zarządzeniu badań psychiatrycznych zawiadamia się
organ, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje.
Art.
213. [Tymczasowe aresztowanie w zakładzie leczniczym]
§
1. W
wypadkach określonych w Kodeksie
postępowania karnego
tymczasowe aresztowanie wykonuje się poza aresztem śledczym
w podmiocie leczniczym w rozumieniu przepisów o działalności
leczniczej wskazanym przez organ, do którego dyspozycji
tymczasowo aresztowany pozostaje. Organ ten określa również
warunki umieszczenia tymczasowo aresztowanego we wskazanym podmiocie.
§
2. Koszty
pobytu tymczasowo aresztowanego w tym podmiocie ponosi organ, do
którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje.
Art.
214. [Uprawnienia aresztowanego]
§
1. Poza
wyjątkami przewidzianymi w przepisach niniejszego rozdziału,
tymczasowo aresztowany korzysta co najmniej z takich uprawnień,
jakie przysługują skazanemu odbywającemu karę
pozbawienia wolności w systemie zwykłym w zakładzie
karnym typu zamkniętego i nie stosuje się do niego
ograniczeń innych niż te, które są konieczne do
zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania karnego,
utrzymania porządku i bezpieczeństwa w areszcie śledczym
oraz zapobieżenia wzajemnej demoralizacji tymczasowo
aresztowanych.
§
2. O
użyciu środka przymusu bezpośredniego lub broni
względem tymczasowo aresztowanego zawiadamia się
bezzwłocznie organ, do którego dyspozycji pozostaje
aresztowany.
Art.
214a. [Świadczenia zdrowotne dla tymczasowo aresztowanych]
Tymczasowo
aresztowanemu przed przeprowadzeniem pierwszej kwalifikacji przez
komisję penitencjarną lub tymczasowo aresztowanemu, o
którym mowa w art. 212a § 1, świadczenia zdrowotne
udzielane są w obecności funkcjonariusza niewykonującego
zawodu medycznego. Na wniosek osoby udzielającej świadczenia
zdrowotnego świadczenia zdrowotne mogą być udzielane
tymczasowo aresztowanemu bez obecności funkcjonariusza
niewykonującego zawodu medycznego.
Art.
215. [Kontakty z obrońcą]
§
1. Tymczasowo
aresztowany ma prawo do porozumiewania się z obrońcą,
pełnomocnikiem będącym adwokatem albo radcą
prawnym oraz przedstawicielem niebędącym adwokatem ani
radcą prawnym, który został zaaprobowany przez
Przewodniczącego Izby Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka do reprezentowania skazanego przed tym Trybunałem,
podczas nieobecności innych osób oraz korespondencyjnie.
Jeżeli organ, do którego dyspozycji tymczasowo
aresztowany pozostaje, zastrzeże przy widzeniu obecność
swoją lub osoby upoważnionej - widzenie odbywa się w
sposób wskazany przez ten organ.
§
1a. W
przypadku gdy tymczasowo aresztowanym jest obywatel państwa
obcego, ma on prawo do porozumiewania się z właściwym
urzędem konsularnym lub przedstawicielstwem dyplomatycznym, a w
przypadku gdy tymczasowo aresztowanym jest osoba nieposiadająca
żadnego obywatelstwa - z przedstawicielem państwa, w którym
ma ona stałe miejsce zamieszkania, na zasadach, o których
mowa w § 1.
§
2. Tymczasowo
aresztowanemu należy umożliwić przygotowanie się
do obrony.
Art.
216. [Korzystanie z własnej odzieży, leków i
innych przedmiotów. Zakaz posiadania środków
łączności]
§
1. Tymczasowo
aresztowany może korzystać z własnej odzieży,
bielizny i obuwia, chyba że zakłóca to porządek
ustalony w areszcie śledczym lub sprzeciwiają się temu
względy bezpieczeństwa lub względy sanitarne.
Tymczasowo aresztowany nie może posiadać środków
łączności, urządzeń technicznych służących
do rejestrowania i odtwarzania informacji, sprzętu
komputerowego, a także, poza depozytem, przedmiotów i
dokumentów, które mogą utrudniać prawidłowy
tok postępowania karnego.
§
2. Tymczasowo
aresztowany może za zgodą organu, do którego
dyspozycji pozostaje, oraz dyrektora aresztu korzystać z
wyżywienia, środków leczniczych i higieny
otrzymywanych spoza aresztu śledczego.
§
3. Organ,
do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, może
ograniczyć lub określić sposób korzystania
przez tymczasowo aresztowanego z uprawnień, o których
mowa w § 1 i 2.
Art.
216a. [Korzystanie z własnej odzieży w czasie
czynności procesowych]
§
1. W
czasie przeprowadzania czynności procesowych, transportowania
oraz w innych uzasadnionych wypadkach, tymczasowo aresztowany
korzysta z własnej odzieży, bielizny i obuwia, chyba że
są one nieodpowiednie ze względu na porę roku lub
zniszczone albo jeżeli przemawiają przeciwko temu względy
bezpieczeństwa lub organ dysponujący zarządzi inaczej.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio do tymczasowo aresztowanego
żołnierza służby czynnej, z wyjątkiem
żołnierza terytorialnej służby wojskowej
pełnionej dyspozycyjnie. W czasie czynności procesowych
występuje on w umundurowaniu, z oznakami posiadanych stopni
wojskowych, a jeżeli nie posiada właściwego
umundurowania, korzysta z innej własnej odzieży, bielizny i
obuwia.
Art.
217. [Zasady udzielania widzeń]
§
1. 12
Tymczasowo
aresztowany może uzyskać widzenie po wydaniu zarządzenia
o zgodzie na widzenie przez organ, do którego dyspozycji
pozostaje. W wypadku gdy tymczasowo aresztowany pozostaje do
dyspozycji kilku organów, wymagana jest zgoda na widzenie
każdego z nich, chyba że organy te zarządzą
inaczej.
§
1a. Tymczasowo
aresztowany, z zastrzeżeniem § 1b, ma prawo do co najmniej
jednego widzenia w miesiącu z osobą najbliższą.
§
1b. Odmowa
wyrażenia zgody na widzenie, o którym mowa w § 1a,
może nastąpić wyłącznie wtedy, gdy zachodzi
uzasadniona obawa, że widzenie zostanie wykorzystane:
1)
w celu bezprawnego utrudnienia postępowania karnego;
2)
do popełnienia przestępstwa, w szczególności
podżegania do przestępstwa.
§
1c. Na
zarządzenie o odmowie wyrażenia zgody na widzenie
tymczasowo aresztowanego z osobą najbliższą,
tymczasowo aresztowanemu oraz ubiegającej się o widzenie
osobie dla niego najbliższej przysługuje zażalenie do
sądu, do którego dyspozycji pozostaje tymczasowo
aresztowany. Zażalenie na zarządzenie prokuratora
rozpoznaje prokurator nadrzędny.
§
1d. W
razie utrzymania w mocy zaskarżonego zarządzenia o odmowie
wyrażenia zgody na widzenie, wniesienie zażalenia na
zarządzenie o odmowie wyrażenia zgody na widzenie
tymczasowo aresztowanego z tą samą osobą, wydane w
ciągu trzech miesięcy od wydania utrzymanego w mocy
zarządzenia, jest niedopuszczalne.
§
1e. Małoletni
może uzyskać zgodę na widzenie z tymczasowo
aresztowanym na wniosek przedstawiciela ustawowego.
§
1f. Małoletni
do lat 15 korzysta z widzenia z tymczasowo aresztowanym pod opieką
pozostającego na wolności przedstawiciela ustawowego lub
pełnoletniej osoby najbliższej, a w razie gdy uprawniony do
opieki nad małoletnim podczas widzenia nie uzyskał zgody na
widzenie, nie chce lub nie może z niego skorzystać - pod
opieką funkcjonariusza lub pracownika aresztu śledczego
wyznaczonego przez dyrektora aresztu śledczego.
§
2. Widzenia
odbywają się pod nadzorem funkcjonariusza Służby
Więziennej w sposób uniemożliwiający
bezpośredni kontakt tymczasowo aresztowanego z osobą
odwiedzającą.
§
3. Organ,
do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, może
zezwolić na udzielenie widzenia w sposób umożliwiający
bezpośredni kontakt tymczasowo aresztowanego z osobą
odwiedzającą.
§
4. W
razie udzielenia widzenia w sposób umożliwiający
bezpośredni kontakt tymczasowo aresztowanego z osobą
odwiedzającą, tymczasowo aresztowany może spożywać
artykuły żywnościowe i napoje zakupione przez osoby
odwiedzające na terenie aresztu śledczego. Na żądanie
osoby odwiedzającej widzenia udziela się w sposób
uniemożliwiający bezpośredni kontakt z tymczasowo
aresztowanym.
§
5. W
wypadku tymczasowo aresztowanego, o którym mowa w art. 212a,
dyrektor aresztu śledczego powiadamia organ, do którego
dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, o istnieniu poważnego
niebezpieczeństwa dla osoby odwiedzającej oraz że
konieczne jest udzielenie widzenia wyłącznie w sposób
uniemożliwiający bezpośredni kontakt z tymczasowo
aresztowanym.
§
6. Organ,
do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, może
ograniczyć lub określić sposób korzystania
przez tymczasowo aresztowanego z prawa do kontaktowania się z
duchownymi świadczącymi posługi religijne lub innymi
osobami, jeżeli wymaga tego konieczność zapewnienia
prawidłowego toku postępowania karnego.
Art.
217a. [Cenzura korespondencji]
§
1. Zatrzymania,
cenzury lub nadzoru korespondencji tymczasowo aresztowanego dokonuje
organ, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje,
chyba że organ ten zarządzi inaczej.
§
2. Jeżeli
organ, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje,
nie zarządzi zatrzymania, cenzury lub nadzoru korespondencji
tymczasowo aresztowanego, decyzje te może podjąć
dyrektor aresztu śledczego, który powiadamia tymczasowo
aresztowanego, sędziego penitencjarnego oraz organ, do którego
dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, o przyczynach jej
zatrzymania, ocenzurowania lub nadzoru. Przepis art. 105 § 4
stosuje się odpowiednio.
Art.
217b. [Korespondencja urzędowa]
§
1. Korespondencję
tymczasowo aresztowanego przesyła się za pośrednictwem
organu, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany
pozostaje. W wypadku gdy tymczasowo aresztowany pozostaje do
dyspozycji kilku organów, jego korespondencję przesyła
się organowi, którego postanowienie wprowadzono do
wykonania jako pierwsze, chyba że organy te zarządzą
inaczej.
§
1a. Korespondencję
tymczasowo aresztowanego z obrońcą lub pełnomocnikiem
będącym adwokatem albo radcą prawnym przesyła się
bezpośrednio do adresata, chyba że organ, do którego
dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, w szczególnie
uzasadnionych wypadkach, zarządzi inaczej.
§
2. Korespondencję
tymczasowo aresztowanego z Rzecznikiem Praw Obywatelskich,
Rzecznikiem Praw Dziecka oraz organami powołanymi na podstawie
ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów
międzynarodowych dotyczących ochrony praw człowieka
przesyła się bezpośrednio do adresata.
§
3. Przepis
§ 2 stosuje się odpowiednio do korespondencji tymczasowo
aresztowanego z organami ścigania, wymiaru sprawiedliwości
i innymi organami państwowymi oraz organami samorządu
terytorialnego, chyba że organ, do którego dyspozycji
tymczasowo aresztowany pozostaje, zarządzi inaczej.
§
4. Korespondencję,
o której mowa w § 1a-3, administracja aresztu śledczego
doręcza tymczasowo aresztowanemu, który podpisem i datą
potwierdza jej odbiór. W przypadku odmowy potwierdzenia czyni
się o tym wzmiankę na piśmie urzędowym lub
potwierdzeniu odbioru.
Art.
217c. [Zakaz korzystania ze środków łączności]
§
1. Tymczasowo
aresztowany:
1)
może korzystać z aparatu telefonicznego, z zastrzeżeniem
§ 2 i 3, na zasadach określonych w regulaminie
organizacyjno-porządkowym wykonywania tymczasowego aresztowania,
za zgodą organu, do którego dyspozycji pozostaje;
2)
nie może korzystać z innych środków łączności
przewodowej i bezprzewodowej.
§
2. Organ,
do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, wydaje
zarządzenie o zgodzie na korzystanie z aparatu telefonicznego,
chyba że zachodzi uzasadniona obawa, że zostanie ona
wykorzystana:
1)
w celu bezprawnego utrudniania postępowania karnego;
2)
do popełnienia przestępstwa, w szczególności
podżegania do przestępstwa.
§
3. W
wypadku gdy tymczasowo aresztowany pozostaje do dyspozycji kilku
organów, wymagana jest zgoda każdego z nich, chyba że
organy te zarządzą inaczej.
§
4. Na
zarządzenie o odmowie wyrażenia zgody na korzystanie z
aparatu telefonicznego tymczasowo aresztowanemu przysługuje
zażalenie do sądu, do którego dyspozycji pozostaje.
Zażalenie na zarządzenie prokuratora rozpoznaje prokurator
nadrzędny.
Art.
217d. [Zezwolenie na opuszczenie zakładu]
Udzielenie
tymczasowo aresztowanemu zezwolenia, o którym mowa w art. 141a
§ 1, wymaga wydania zarządzenia o zgodzie przez organ, do
którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje.
Art.
218. [Prace porządkowe, zatrudnianie aresztantów]
§
1. Tymczasowo
aresztowany ma obowiązek wykonywania prac porządkowych w
obrębie aresztu śledczego; przy innych pracach może
zostać zatrudniony tylko za jego zgodą. Zatrudnienie poza
obrębem aresztu śledczego wymaga ponadto wydania
zarządzenia o zgodzie przez organ, do którego dyspozycji
tymczasowo aresztowany pozostaje.
§
2. Tymczasowo
aresztowany zatrudniony odpłatnie otrzymuje wynagrodzenie
pomniejszone o kwotę potrąceń, o których mowa w
art. 125 § 1.
§
3. Tymczasowo
aresztowany może być za jego zgodą zatrudniony
nieodpłatnie w obrębie aresztu śledczego.
Art.
219. [Rozporządzanie pieniędzmi przez aresztowanego]
Tymczasowo
aresztowany może rozporządzać posiadanymi w areszcie
śledczym pieniędzmi, przedmiotami wartościowymi i
innymi przedmiotami, w tym wpłacać pieniądze na
rachunek bankowy, chyba że organ, do którego dyspozycji
pozostaje, zarządzi inaczej.
Art.
220. [Kwota wolna od egzekucji]
Ze
środków finansowych otrzymywanych przez tymczasowo
aresztowanego nie podlega egzekucji kwota do wysokości połowy
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracowników,
niezbędna na pokrycie kosztów przejazdu z aresztu
śledczego do miejsca zamieszkania i na utrzymanie w ciągu
najbliższych dni po zwolnieniu. Przepis art. 126 stosuje się
odpowiednio.
Art.
221. [Nagrody za dobre sprawowanie]
§
1. Tymczasowo
aresztowanemu wyróżniającemu się
przestrzeganiem porządku wewnętrznego w areszcie śledczym
oraz zasad określonych w regulaminie
organizacyjno-porządkowym wykonywania tymczasowego aresztowania
mogą być przyznawane nagrody.
§
2. Nagrodami
są:
1)
zezwolenie na indywidualny wystrój celi mieszkalnej;
2)
dodatkowy lub dłuższy spacer;
3)
zezwolenie na otrzymanie dodatkowej paczki żywnościowej lub
częstsze otrzymywanie paczek;
4)
indywidualne odstępstwo od porządku wewnętrznego
aresztu śledczego, w zakresie ustalonym przez dyrektora aresztu
śledczego;
5)
zezwolenie na częstsze branie udziału w zajęciach
kulturalno-oświatowych, z zakresu kultury fizycznej i sportu;
6)
zezwolenie na dłuższe widzenie;
7)
zezwolenie na dokonywanie dodatkowych zakupów artykułów
żywnościowych i wyrobów tytoniowych oraz przedmiotów
dopuszczonych do sprzedaży w areszcie śledczym;
8)
zatarcie wszystkich lub niektórych kar dyscyplinarnych;
9)
nagroda rzeczowa lub pieniężna.
Art.
221a. [Zasady przemieszczania się po terenie aresztu]
Poruszanie
się tymczasowo aresztowanych po terenie aresztu śledczego,
nauczanie i zatrudnienie, bezpośrednie uczestniczenie w
nabożeństwach, spotkaniach religijnych i nauczaniu religii
oraz korzystanie z widzeń, spacerów, kąpieli, zajęć
kulturalno-oświatowych, z zakresu kultury fizycznej i sportu, a
także ich udział w czynnościach procesowych, odbywa
się z uwzględnieniem konieczności zabezpieczenia
prawidłowego toku postępowania karnego.
Art.
222. [Kary dyscyplinarne]
§
1. Tymczasowo
aresztowany podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za
zawinione naruszenie nakazów lub zakazów wynikających
z ustawy, regulaminu
lub innych przepisów wydanych na jej podstawie albo ustalonego
w areszcie śledczym porządku.
§
2. Kary
dyscyplinarne są następujące:
1)
nagana;
2)
pozbawienie korzystania z własnego wyżywienia na okres do
14 dni;
3)
pozbawienie możliwości otrzymania paczek żywnościowych,
na okres do 3 miesięcy;
4)
pozbawienie przyznanej ulgi;
5)
umieszczenie w celi izolacyjnej na okres do 14 dni;
6)
pozbawienie prawa do udziału w niektórych zajęciach
kulturalno-oświatowych lub z zakresu kultury fizycznej i sportu,
z wyjątkiem korzystania z książek i prasy, na okres do
1 miesiąca;
7)
pozbawienie lub ograniczenie możliwości dokonywania zakupów
artykułów żywnościowych lub wyrobów
tytoniowych, na okres do 1 miesiąca.
Art.
222a. [Decyzja o ukaraniu]
§
1. Decyzja
o ukaraniu karą dyscyplinarną powinna zawierać
określenie przekroczenia popełnionego przez tymczasowo
aresztowanego.
§
2. Decyzję
o ukaraniu, uchyleniu, darowaniu, odroczeniu, zamianie, zawieszeniu
lub przerwaniu kary dyscyplinarnej, a także o odstąpieniu
od ukarania dyscyplinarnego sporządza się na piśmie i
podaje do wiadomości tymczasowo aresztowanemu.
§
3. Jeżeli
w okresie zawieszenia wykonania kary dyscyplinarnej tymczasowo
aresztowany dopuścił się ponownie przekroczenia,
zawieszona kara ulega wykonaniu, chyba że dyrektor aresztu
śledczego postanowi inaczej.
§
4. Przed
wymierzeniem kary dyscyplinarnej określonej w art. 222 § 2
pkt 2 i 3 tymczasowo aresztowanemu, któremu ze względu na
stan zdrowia zezwolono na dokonywanie dodatkowych zakupów
artykułów żywnościowych lub częstsze
otrzymywanie paczek albo korzystającemu z diety, zasięga
się opinii lekarza.
Art.
223. [Przeniesienie aresztowanego do zakładu karnego]
§
1. Po
wydaniu wyroku skazującego sądu pierwszej instancji
tymczasowo aresztowany może być przeniesiony do zakładu
karnego; sąd, do którego dyspozycji tymczasowo
aresztowany pozostaje, może postanowić inaczej.
§
2. W
stosunku do tymczasowo aresztowanego przeniesionego na podstawie §
1 do zakładu karnego, stosuje się przepisy
o wykonywaniu tymczasowego aresztowania, chyba że wyraził
on zgodę na stosowanie względem niego przepisów
o wykonywaniu kary pozbawienia wolności.
§
3. Tymczasowo
aresztowanego, skazanego wyrokiem sądu pierwszej instancji, w
stosunku do którego sąd nie sprzeciwił się
przeniesieniu do zakładu karnego, a tymczasowo aresztowany
wyraził zgodę na stosowanie względem niego przepisów
o wykonywaniu kary pozbawienia wolności, komisja penitencjarna
klasyfikuje niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o skazaniu.
§
4. Zgoda,
o której mowa w § 3, powinna być wyrażona przed
podjęciem decyzji klasyfikacyjnej i potwierdzona podpisem
tymczasowo aresztowanego. Cofnięcie zgody tymczasowo
aresztowanego po wydaniu decyzji przez komisję penitencjarną
jest nieskuteczne.
§
5. Tymczasowo
aresztowanego, skazanego wyrokiem sądu pierwszej instancji,
który nie wyraził zgody na stosowanie względem niego
przepisów
o wykonywaniu kary pozbawienia wolności, komisja penitencjarna
kwalifikuje do tymczasowo aresztowanych, którzy mogą być
przeniesieni do zakładu karnego z oddziałem aresztu
śledczego.
§
6. Przepisy
§ 1-5 stosuje się odpowiednio w wypadku zastosowania
tymczasowego aresztowania wobec:
1)
skazanego znajdującego się na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, prawomocnie skazanego przez sąd państwa obcego na
karę pozbawienia wolności podlegającą wykonaniu,
2)
obywatela polskiego lub osoby mającej miejsce stałego
pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wobec których
prawomocnie orzeczono środek polegający na pozbawieniu
wolności
-
do czasu określenia przez właściwy sąd
kwalifikacji prawnej czynu według prawa polskiego oraz kary lub
środka podlegającego wykonaniu.
§
7. Przepisy
o wykonaniu tymczasowego aresztowania stosuje się ponadto do
umieszczonej w areszcie śledczym lub w zakładzie karnym
osoby, o której mowa w art.
589a
Kodeksu postępowania karnego.
Art.
223a. [Status tymczasowo aresztowanego, wobec którego
wykonywana jest kara pozbawienia wolności]
§
1. Tymczasowo
aresztowany, wobec którego wykonywana jest kara pozbawienia
wolności w innej sprawie, korzysta z uprawnień takich jak
skazany, z wyjątkiem: widzeń, korespondencji, korzystania z
aparatów telefonicznych oraz innych środków
łączności przewodowej i bezprzewodowej, posiadania
przedmiotów w celi, korzystania ze świadczeń
zdrowotnych, powiadamiania organu dysponującego o
zakwalifikowaniu do tymczasowo aresztowanych stwarzających
poważne zagrożenie społeczne albo poważne
zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu karnego oraz o
pozostaniu na leczeniu w zakładzie karnym po zwolnieniu, a także
w zakresie udzielania zezwolenia, o którym mowa w art. 141a, a
ponadto w innych wypadkach, gdy wymaga tego konieczność
zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania karnego - w
zakresie których stosuje się przepisy niniejszego kodeksu
dotyczące tymczasowo aresztowanych.
§
2. Tymczasowo
aresztowany, o którym mowa w § 1, nie korzysta z
przepustek wymienionych w art. 91 pkt 7 i art. 92 pkt 9, nagród
wymienionych w art. 138 § 1 pkt 7 i 8, a także zezwolenia
wymienionego w art. 165 § 2.
§
3. Organ,
do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, może
zarządzić stosowanie wobec tymczasowo aresztowanego, o
którym mowa w § 1, również innych przepisów
dotyczących tymczasowo aresztowanych.
§
4. Tymczasowo
aresztowanego, o którym mowa w § 1, rozmieszcza się
w areszcie śledczym odrębnie od skazanych.
Rozdział
XVa
Umieszczanie
tymczasowo aresztowanych i skazanych odbywających karę
pozbawienia wolności w wydzielonych pomieszczeniach lub
pomieszczeniach dla osób zatrzymanych
Art.
223b. [Przesłanki umieszczenia w wydzielonych
pomieszczeniach Policji, Straży Granicznej lub Sił
Zbrojnych]
§
1. Tymczasowo
aresztowany po wniesieniu aktu oskarżenia lub skazany może
być umieszczony w wydzielonym pomieszczeniu Policji, Straży
Granicznej lub Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
przeznaczonym dla osób zatrzymanych, jeżeli jego
konwojowanie z innej miejscowości, w związku z udziałem
w czynności sądowej, łączyłoby się z
nadmiernymi trudnościami lub kosztami.
§
2. Umieszczenie
tymczasowo aresztowanego lub skazanego w pomieszczeniu, o którym
mowa w § 1, z powodu jego udziału w czynności sądowej
może nastąpić tylko na czas niezbędny dla
dokonania tej czynności. W razie odroczenia lub przerwy w jej
wykonaniu na czas powyżej 3 dni, tymczasowo aresztowanego lub
skazanego przenosi się do właściwego aresztu śledczego
lub zakładu karnego.
§
3. Zarządzenia
w tym przedmiocie wydaje prezes sądu rozpoznającego sprawę,
w odniesieniu do tymczasowo aresztowanego pozostającego do
dyspozycji innego sądu - za zgodą tego sądu, a w
odniesieniu do skazanego - za zgodą właściwego
sędziego penitencjarnego.
Art.
223c. [Zażalenie]
§
1. Na
zarządzenia, o których mowa w art. 223b § 3,
tymczasowo aresztowanemu lub skazanemu przysługuje zażalenie
do sądu odwoławczego.
§
2. Sąd
rozpoznaje zażalenie bezzwłocznie. W razie uznania
bezpodstawności umieszczenia w pomieszczeniu, o którym
mowa w art. 223b § 1, sąd poleca bezzwłoczne
przeniesienie tymczasowo aresztowanego lub skazanego do właściwego
aresztu śledczego lub zakładu karnego. Na postanowienie
sądu zażalenie nie przysługuje.
Art.
223d. [Umieszczenie konwojowanego w pomieszczeniu dla osób
zatrzymanych]
§
1. Tymczasowo
aresztowany lub skazany, konwojowany przez funkcjonariuszy Policji,
Służby Więziennej, Straży Granicznej, Agencji
Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralnego Biura
Antykorupcyjnego lub żołnierzy Żandarmerii Wojskowej,
może być umieszczony w pomieszczeniu przeznaczonym dla osób
zatrzymanych, na czas trwania przeszkody uniemożliwiającej
konwojowanie lub niezbędny ze względów
humanitarnych. Decyzję w tym przedmiocie podejmuje dowódca
konwoju. W czasie tym nie mogą być dokonywane czynności
procesowe z udziałem konwojowanego w sprawie, w związku z
którą jest on konwojowany.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio w razie przeszkody
uniemożliwiającej doprowadzenie lub przyjęcie
tymczasowo aresztowanego albo skazanego do aresztu śledczego lub
zakładu karnego oraz w razie nieprzewidzianego lądowania
podczas przewozu drogą powietrzną lub nieprzewidzianej
przerwy w przewozie inną drogą osoby dostarczanej na
zasadach i w warunkach określonych w Rzymskim
Statucie Międzynarodowego Trybunału Karnego,
sporządzonym w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r. (Dz. U. z 2003 r.
poz. 708 oraz z 2018 r. poz. 1753). Decyzję w tym przedmiocie
podejmuje odpowiednio komendant lub kierownik jednostki Policji,
Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
Centralnego Biura Antykorupcyjnego lub Żandarmerii Wojskowej.
§
3. Każdorazowe
umieszczenie tymczasowo aresztowanego lub skazanego ze względów
humanitarnych w pomieszczeniu, o którym mowa w § 1, może
nastąpić na czas nie dłuższy niż 8 godzin.
Art.
223e. [Przepisy organizacyjno-porządkowe]
§
1. Wobec
tymczasowo aresztowanych i skazanych umieszczonych w pomieszczeniach,
o których mowa w art. 223b § 1, stosuje się
odpowiednio przepisy regulaminu organizacyjno-porządkowego
wykonywania tymczasowego aresztowania, regulaminu
organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia
wolności, przepisy
o nadzorze penitencjarnym, a także inne przepisy
regulujące wykonywanie tymczasowego aresztowania i kary
pozbawienia wolności.
§
2. Minister
właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z
Ministrem Obrony Narodowej i Ministrem Sprawiedliwości, określi,
w drodze rozporządzenia, wykaz pomieszczeń, o których
mowa w art. 223b § 1, w których mogą być
odrębnie umieszczeni tymczasowo aresztowani i skazani, oraz
warunki, którym muszą one odpowiadać, uwzględniając
potrzebę zapewnienia warunków porównywalnych z
określonymi dla aresztów śledczych i zakładów
karnych przy wykonywaniu tymczasowego aresztowania i kary pozbawienia
wolności.
CZĘŚĆ
WOJSKOWA
Rozdział
XVI
Przepisy
ogólne
Art.
224. [Odpowiednie stosowanie przepisów części
ogólnej k.k.w.]
Przepisy
części ogólnej, szczególnej i końcowej
stosuje się odpowiednio do żołnierzy, a w wypadkach
wskazanych w ustawie - także do osób powołanych do
pełnienia służby wojskowej, ze zmianami wynikającymi
z przepisów niniejszej części.
Art.
224a. [Ograniczenie stosowania przepisów w przypadku
żołnierzy pełniących terytorialną służbę
wojskową]
Przepisów
części wojskowej nie stosuje się do żołnierzy
terytorialnej służby wojskowej pełnionej
dyspozycyjnie.
Art.
225. [Wojskowe organy postępowania wykonawczego]
§
1. W
odniesieniu do orzeczeń sądów wojskowych prawa i
obowiązki organów postępowania wykonawczego
wymienionych w art. 2 pkt 1-4 i 6 odpowiednio mają:
1)
sąd wojskowy pierwszej instancji lub inny sąd równorzędny;
2)
sąd wojskowy, o którym mowa w art. 3 § 3;
3)
prezes sądu wojskowego lub upoważniony sędzia
wojskowy;
4)
wojskowy sędzia penitencjarny;
5)
wojskowy kurator społeczny.
§
2. Organami
postępowania wykonawczego są także:
1)
dowódca jednostki wojskowej;
2)
organ administracji wojskowej właściwy ze względu na
kompetencje służbowe.
§
3. Do
decyzji organów wymienionych w § 1 pkt 3-5 oraz § 2
stosuje się odpowiednio art. 7.
Art.
226. [Obowiązki wojskowego sędziego penitencjarnego]
§
1. Nadzór
penitencjarny nad wykonywaniem kary aresztu wojskowego, tymczasowego
aresztowania zastosowanego przez sąd wojskowy oraz zatrzymaniem
sprawuje wojskowy sędzia penitencjarny.
§
2. Nadzór
określony w § 1 dotyczy również kary
ograniczenia wolności wykonywanej w wydzielonej jednostce
wojskowej.
Rozdział
XVII
Kara
ograniczenia wolności
Art.
227. [Organ wykonujący karę]
§
1. Karę
ograniczenia wolności wobec osób wymienionych w art.
323 § 3
Kodeksu karnego wykonuje dowódca jednostki wojskowej, w której
skazany pełni służbę, lub inny właściwy
dowódca.
§
2. Karę
ograniczenia wolności wobec osób wymienionych w art.
323 § 4
Kodeksu karnego wykonuje dowódca wydzielonej jednostki
wojskowej.
Art.
228. [Obowiązki Ministra Obrony Narodowej]
§
1. Minister
Obrony Narodowej, w drodze zarządzenia, tworzy i znosi jednostki
wojskowe wydzielone do wykonywania kary określonej w art.
323 § 4
Kodeksu karnego.
§
2. Minister
Obrony Narodowej, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości,
określi, w drodze rozporządzenia, regulamin
organizacyjno-porządkowy wykonywania kary określonej w art.
323 § 4
Kodeksu karnego, uwzględniając w szczególności
zasady wykonywania tej kary wobec osób podlegających
służbie wojskowej.
§
3. Zawarte
w regulaminie odstępstwa od ogólnie obowiązującego
porządku wojskowego mają służyć wzmożeniu
dyscypliny społecznej i wojskowej oraz utrwaleniu wiedzy
wojskowej.
Art.
229. [Potrącenia z miesięcznego uposażenia]
§
1. Jeżeli
w wyroku orzeczono obowiązek określony w art.
323 § 3
Kodeksu karnego, dokonywanie potrąceń następuje
stosownie do wskazań sądu.
§
2. Dowódca
jednostki wojskowej zawiadamia sąd o potrąceniach
dokonywanych z wynagrodzenia skazanego.
Art.
230. [Zwolnienie od reszty kary]
§
1. Zwolnienie
od reszty kary przewidziane w art.
83
Kodeksu karnego może nastąpić również na
wniosek dowódcy jednostki wojskowej.
§
2. Do
orzekania w przedmiocie określonym w art.
323 § 5
Kodeksu karnego stosuje się odpowiednio art. 13.
Rozdział
XVIII
Kara
pozbawienia wolności i kara aresztu wojskowego
Art.
231. [Cele szkolenia skazanych]
Szkolenie
wojskowe skazanych na karę aresztu wojskowego ma na celu
utrwalenie nabytej wiedzy wojskowej, utrzymanie sprawności
fizycznej i psychicznej, a także wzmożenie dyscypliny.
Art.
232. [Kierujący szkoleniem wojskowym]
§
1. Szkoleniem
wojskowym w zakładzie karnym dla odbywających karę
aresztu wojskowego kieruje oficer wyznaczony, na podstawie odrębnych
przepisów, do wykonywania zadań poza wojskiem.
§
2. Oficer
kierujący szkoleniem wojskowym jest zastępcą dyrektora
zakładu karnego, a także przełożonym żołnierzy
zawodowych wyznaczonych do wykonywania zadań w tym zakresie.
§
3. Dyrektor
zakładu karnego, przed podjęciem decyzji związanych z
wykonywaniem kary, zapoznaje się z opinią oficera
kierującego szkoleniem wojskowym; oficer ten wchodzi w skład
komisji penitencjarnej.
Art.
233. [Zasady rozmieszczenia skazanych]
Oddzielnie
rozmieszcza się następujących skazanych:
1)
oficerów;
2)
podoficerów zawodowych, służby nadterminowej i
okresowej;
3)
pozostałych.
Art.
234. [Nagrody dla odbywającego karę aresztu
wojskowego]
§
1. Skazany
odbywający karę aresztu wojskowego może otrzymywać
nagrody przewidziane w art. 138 § 1, z tym że czas widzenia
określonego w art. 138 § 1 pkt 7 nie może przekroczyć
60 godzin.
§
2. Skazany
odbywający karę aresztu wojskowego otrzymuje w dniu Święta
Wojska Polskiego od dyrektora zakładu karnego zezwolenie na
widzenie poza obrębem zakładu, chyba że przemawia
przeciwko temu brak postępów w szkoleniu wojskowym.
§
3. Do
zezwolenia określonego w § 2 stosuje się odpowiednio
przepisy art. 139 § 1, 2, 7 i 8 oraz art. 140.
Art.
235. [Wniosek dowódcy na podstawie art. 330 k.k.]
§
1. W
stosunku do żołnierza sąd może zastosować
odpowiednio art.
330
Kodeksu karnego, jeżeli wniosek złoży dowódca
jednostki wojskowej.
§
2. Na
żołnierza odbywającego zasadniczą służbę
wojskową, w stosunku do którego zarządzono wykonanie
zastępczej kary pozbawienia wolności, bez względu na
jej wymiar, sąd może nałożyć odpowiednie
obowiązki lub środki, określone w art.
67
lub 72
Kodeksu karnego.
Art.
236. [Współdziałanie z innymi podmiotami]
Dla
realizacji celów kary dyrektor zakładu karnego
współdziała z odpowiednimi instytucjami wojskowymi
oraz podmiotami, o których mowa w art. 38 § 1.
Rozdział
XIX
Środki
karne
Art.
237. [Wydalenie ze służby lub degradacja]
W
razie orzeczenia wobec żołnierza wydalenia z zawodowej
służby wojskowej lub degradacji sąd zarządza
wykonanie orzeczonego środka przez właściwego dowódcę
oraz zawiadamia o treści orzeczenia odpowiedni w sprawach
kadrowych organ wojskowy.
Art.
238. [Wykonanie innych środków karnych]
Jeżeli
wobec żołnierza orzeczono środek karny inny niż
przewidziany w art. 237, sąd zawiadamia o orzeczeniu również
dowódcę jednostki wojskowej, w której skazany
pełnił ostatnio służbę, oraz właściwe
w sprawach kadrowych organy wojskowe.
Art.
239. [Oddanie pod dozór]
§
1. W
razie oddania pod dozór przez sąd wojskowy skazanej osoby
cywilnej, sąd ten zwraca się do właściwego sądu
powszechnego o wyznaczenie kuratora sądowego.
§
2. W
razie zwolnienia z czynnej służby wojskowej żołnierza,
którego sąd wojskowy oddał pod dozór po
skazaniu, sąd ten zwraca się do właściwego sądu
powszechnego o wyznaczenie kuratora sądowego.
§
3. W
razie oddania pod dozór przez sąd powszechny skazanego
żołnierza odbywającego czynną służbę
wojskową, przepis art.
334
§ 2 Kodeksu karnego stosuje się odpowiednio.
§
4. Dozór
wobec żołnierza czynnej służby wojskowej wykonuje
się w miejscu pełnienia służby.
Rozdział
XX
Tymczasowe
aresztowanie
Art.
240. [Wydzielone cele]
Tymczasowo
aresztowanych żołnierzy służby czynnej osadza się
w areszcie śledczym w wydzielonych celach.
Art.
241.
(uchylony).
CZĘŚĆ
KOŃCOWA
Rozdział
XXI
Objaśnienie
wyrażeń ustawowych
Art.
242. [Ustawowe definicje najważniejszych pojęć]
§
1. Jeżeli
w części ogólnej niniejszego kodeksu używa się
określenia "skazany", odpowiednie przepisy mają
zastosowanie także do tymczasowo aresztowanego oraz do sprawcy,
wobec którego zastosowano środek zabezpieczający.
§
2. Jeżeli
niniejszy kodeks używa w znaczeniu ogólnym określenia
"oskarżony", należy przez to rozumieć
również podejrzanego.
§
3. Jeżeli
niniejszy kodeks używa w znaczeniu ogólnym określenia
"kara pozbawienia wolności", należy przez to
rozumieć również zastępczą karę
pozbawienia wolności, karę aresztu wojskowego, karę
aresztu lub zastępczą karę aresztu, karę
porządkową oraz środek przymusu skutkujący
pozbawienie wolności, chyba że ustawa stanowi inaczej.
§
3a. Użyte
w niniejszym kodeksie określenie "zakład karny"
oznacza także oddział zakładu karnego w areszcie
śledczym, a określenie "areszt śledczy"
oznacza także oddział aresztu śledczego w zakładzie
karnym.
§
4. Określenie
"sąd" bez bliższego sprecyzowania oznacza sąd
powszechny lub wojskowy określony w art. 3 § 1, z tym
zastrzeżeniem, że art. 6 § 1, art. 7, art. 8 § 2,
art. 10, art. 11 § 1, art. 13, art. 15 oraz art. 18-24 stosuje
się odpowiednio do sądu penitencjarnego lub innego sądu
właściwego na podstawie niniejszego kodeksu.
§
4a. Określenie
"dyrektor" oznacza również zastępcę
dyrektora aresztu śledczego lub zakładu karnego, a także
funkcjonariusza lub pracownika zakładu karnego lub aresztu
śledczego, który został upoważniony do
zastępowania dyrektora zakładu karnego lub aresztu
śledczego podczas jego nieobecności.
§
5. Użyte
w niniejszym kodeksie określenie "przeciętne
miesięczne wynagrodzenie pracowników" oznacza
przeciętne wynagrodzenie miesięczne w poprzednim kwartale,
obowiązujące od pierwszego dnia następnego miesiąca
po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej
"Monitor Polski" do celów emerytalno-rentowych.
§
6. Przez
pojęcie nadzoru nad korespondencją rozumie się
otwarcie listu i sprawdzenie jego zawartości.
§
7. Przez
pojęcie cenzury korespondencji rozumie się zapoznawanie się
z treścią pisma oraz usunięcie części jego
tekstu lub uczynienie go nieczytelnym.
§
8. Przez
pojęcie zatrzymania korespondencji rozumie się
nieprzekazanie jej adresatowi i dołączenie do akt osobowych
skazanego.
§
9. Przez
pojęcie nadzoru nad widzeniem rozumie się zapewnienie
porządku w czasie jego trwania.
§
10. Przez
pojęcie kontroli rozmowy w trakcie widzenia lub rozmowy
telefonicznej rozumie się zapoznawanie się z jej treścią
oraz możliwość przerwania jej lub utrwalenia.
§
11. Kontrola
paczki oznacza sprawdzanie jej opakowania i zawartości.
§
12. Użyte
w niniejszym kodeksie określenia "kościół",
"inny związek wyznaniowy" należy rozumieć
jako kościół, inny związek wyznaniowy o
ustawowo uregulowanej sytuacji prawnej.
§
13. Przez
użyte w art. 91 pkt 7, art. 92 pkt 9 oraz w art. 139 § 3 i
4 określenie "w roku" należy rozumieć okres
12 miesięcy poprzedzających dzień rozpoczęcia
korzystania z kolejnej przepustki lub zezwolenia na opuszczenie
zakładu karnego.
§
14. Przez
użyte w niniejszym kodeksie określenia "zakład
pracy" i "podmiot zatrudniający" należy
rozumieć pracodawcę jako jednostkę organizacyjną
zatrudniającą pracowników.
§
15. Przez
pojęcie wynagrodzenia przypadającego skazanemu rozumie się
kwotę, pozostałą po dokonaniu potrąceń z
wynagrodzenia przysługującego składek na ubezpieczenie
społeczne, kwoty na Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy
Postpenitencjarnej i kwoty na Fundusz Aktywizacji Zawodowej Skazanych
oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy,
stanowiącą podstawę do naliczenia zaliczki na podatek
dochodowy od osób fizycznych.
Rozdział
XXII
Przepisy
przejściowe i końcowe
Art.
243. [Stosowanie Kodeksu do wykonywania wcześniejszych
orzeczeń]
§
1. Przepisy
niniejszego kodeksu stosuje się również przy
wykonywaniu orzeczeń, które stały się wykonalne
przed dniem jego wejścia w życie.
§
2. Czynności
procesowe w zakresie postępowania wykonawczego i inne czynności
wykonawcze, dokonane przed wejściem w życie niniejszego
kodeksu z zachowaniem przepisów dotychczasowych, są
skuteczne.
§
3. W
razie wątpliwości, czy ma być stosowane prawo
dotychczasowe czy Kodeks karny wykonawczy, stosuje się niniejszy
kodeks.
Art.
244. [Przejęcie obywatela polskiego skazanego za granicą]
Przepisy
niniejszego kodeksu stosuje się odpowiednio przy wykonywaniu
wyroków po przejęciu obywatela polskiego skazanego za
granicą; określenie kwalifikacji prawnej czynu według
prawa polskiego oraz kary albo środka karnego lub
zabezpieczającego podlegających wykonaniu następuje
według przepisów Kodeksu
karnego
i Kodeksu
postępowania karnego.
Art.
245. [Przekazanie cudzoziemca państwu obcemu]
Do
czasu przekazania obcemu państwu cudzoziemca lub obywatela
polskiego, wobec którego zapadło orzeczenie, wykonywane
jest ono w trybie niniejszego kodeksu. Wykonanie tego orzeczenia w
tym trybie ustaje w dniu przekazania.
Art.
246.
(uchylony).
Art.
247. [Tymczasowe ograniczenia lub zakazy wobec osadzonych]
§
1. W
wypadkach uzasadnionych szczególnymi względami
sanitarnymi lub zdrowotnymi albo poważnym zagrożeniem
bezpieczeństwa dyrektor zakładu karnego lub aresztu
śledczego może na czas określony wstrzymać lub
ograniczyć zatrudnienie osadzonych, kontakty między nimi,
udzielanie widzeń i spacerów, przeprowadzanie zajęć
o charakterze zbiorowym, odprawianie nabożeństw i
udzielanie posług religijnych, dokonywanie zakupów,
otrzymywanie paczek, a także korzystanie z samoinkasujących
aparatów telefonicznych, nakazać zamknięcie cel lub
innych pomieszczeń, w których przebywają lub pracują
osadzeni, zabronić posiadania w celi niektórych
przedmiotów oraz zawiesić funkcję rzecznika
skazanych.
§
2. W
wypadku wprowadzenia ograniczeń lub zakazów, o których
mowa w § 1, na okres do 7 dni, dyrektor zakładu karnego lub
aresztu śledczego bezzwłocznie powiadamia o swojej decyzji
sędziego penitencjarnego. Przedłużenie okresu trwania
ograniczeń lub zakazów wymaga zgody tego sędziego.
Brak zgody sędziego nie wstrzymuje wykonania decyzji dyrektora
zakładu karnego lub aresztu śledczego. Na decyzję
sędziego dyrektorowi zakładu lub aresztu przysługuje
skarga do sądu penitencjarnego. Przepis art. 7 § 5 stosuje
się odpowiednio.
§
3. Jeżeli
widzenie, ze względu na osobę odwiedzanego lub
odwiedzającego, stwarza zagrożenie dla bezpieczeństwa
zakładu karnego lub aresztu śledczego albo dla porządku
prawnego, dyrektor zakładu lub aresztu może uzależnić
jego odbycie od spełnienia warunków zapewniających
bezpieczeństwo.
Art.
248.
(uchylony).
Art.
249. [Przepisy wykonawcze]
§
1. Minister
Sprawiedliwości określa, w drodze rozporządzenia,
regulamin organizacyjno-porządkowy wykonywania kary pozbawienia
wolności i regulamin organizacyjno-porządkowy wykonywania
tymczasowego aresztowania, określające w szczególności:
1)
organizację przyjęć do zakładów karnych i
aresztów śledczych,
2)
sposób rozmieszczania osadzonych w celach mieszkalnych,
3)
porządek wewnętrzny zakładów karnych i aresztów
śledczych,
4)
organizację przyjmowania korespondencji i organizację
widzeń w zakładach karnych i aresztach śledczych,
5)
sposoby korzystania przez tymczasowo aresztowanych i skazanych z
aparatu telefonicznego,
6)
warunki opieki zdrowotnej i bytowej w zakładach karnych i
aresztach śledczych,
7)
sposób przygotowania skazanych i tymczasowo aresztowanych do
ich zwolnienia z zakładu karnego i aresztu śledczego
-
uwzględniając potrzebę zapewnienia porządku
wewnętrznego i bezpieczeństwa w zakładach karnych i
aresztach śledczych.
§
2. Minister
Sprawiedliwości, w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej,
określi, w drodze rozporządzenia, regulamin
organizacyjno-porządkowy wykonywania kary aresztu wojskowego,
uwzględniając w szczególności organizację
przyjęć tych osób do zakładu karnego, zasady
rozmieszczania skazanych żołnierzy w celach mieszkalnych,
zasady udziału organów wyznaczonych przez Ministra Obrony
Narodowej w procesie resocjalizacji skazanych żołnierzy
oraz metody oddziaływania na skazanego uwzględniające
zasady pełnienia służby wojskowej.
§
3. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia:
1)
sposoby prowadzenia oddziaływań penitencjarnych w zakładach
karnych i aresztach śledczych, mając na względzie
zwłaszcza ich organizację, warunki, zasady i formy oraz
sposób dokumentowania prowadzonych oddziaływań;
2)
warunki bytowe osób osadzonych w zakładach karnych i
aresztach śledczych, mając na uwadze potrzebę
zapewnienia osadzonym odzieży, bielizny, obuwia, sprzętu
stołowego, środków higieny i czystości, a także
wyposażenia pomieszczeń w podstawowy sprzęt
kwaterunkowy;
3)
sposoby załatwiania wniosków, skarg i próśb
osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach
śledczych, biorąc w szczególności pod uwagę
zasady i tryb przyjmowania i rozpoznawania wniosków, skarg i
próśb, a także ich ewidencję i dokumentowanie;
4)
sposoby ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej
oraz osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach
śledczych, w tym:
a)
formy organizacyjne ochrony jednostek organizacyjnych Służby
Więziennej,
b)
zadania funkcjonariuszy i pracowników Służby
Więziennej oraz przywięziennych zakładów pracy,
c)
sposób postępowania z osobami osadzonymi w zakładach
karnych i aresztach śledczych, w tym podczas ich konwojowania,
d)
warunki wstępu na teren jednostek organizacyjnych Służby
Więziennej osób niebędących funkcjonariuszami
lub pracownikami Służby Więziennej albo pracownikami
przywięziennych zakładów pracy
-
mając na względzie konieczność zapewnienia
sprawnego wykonywania zadań przez Służbę
Więzienną, porządku wewnętrznego i bezpieczeństwa
jednostek organizacyjnych Służby Więziennej oraz
bezpieczeństwa osób osadzonych w zakładach karnych i
aresztach śledczych;
5)
sposoby obrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej
w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia funkcjonariuszy i
pracowników Służby Więziennej, pracowników
przywięziennych zakładów pracy oraz osadzonych w
zakładach karnych i aresztach śledczych, w wyniku klęsk
żywiołowych, a także zagrożeń dla ludzi i
środowiska w sytuacjach stanów nadzwyczajnych;
6)
czynności administracyjne i rozliczenia finansowe związane
z prowadzeniem depozytu przedmiotów wartościowych i
środków pieniężnych osób pozbawionych
wolności, uwzględniając w szczególności
ewidencjonowanie zdeponowanych środków i przedmiotów,
czynności związane z ich przyjmowaniem, przechowywaniem i
wydawaniem, w tym gromadzeniem środków pieniężnych
na książeczkach oszczędnościowych, tryb
przekazywania zdeponowanych środków i przedmiotów
między jednostkami organizacyjnymi, czynności związane
z rozliczeniem należności za pracę osadzonych, tryb
dokonywania zakupów przez osadzonych oraz dokumentowanie tych
czynności;
7)
czynności administracyjne związane z wykonywaniem
tymczasowego aresztowania oraz kar i środków przymusu
skutkujących pozbawienie wolności oraz dokumentowanie tych
czynności, uwzględniając potrzebę zapewnienia
sprawnego wykonywania czynności administracyjnych oraz porządku
wewnętrznego w zakładach karnych i aresztach śledczych;
8)
(uchylony).
Art.
249a. [Zarządzenia Dyrektora Generalnego Służby
Więziennej]
Dyrektor
Generalny Służby Więziennej może, w drodze
zarządzenia, określić:
1)
organizację ochrony przeciwpożarowej i zabezpieczenia
przeciwpożarowego w jednostkach organizacyjnych Służby
Więziennej;
2)
szczegółowe zasady prowadzenia i organizacji pracy
penitencjarnej oraz zakresy czynności funkcjonariuszy i
pracowników działów penitencjarnych i
terapeutycznych oraz oddziałów penitencjarnych;
3)
organizację służby zdrowia w jednostkach
organizacyjnych Służby Więziennej;
4)
zakres i formy prowadzenia ewidencji osób pozbawionych
wolności przez jednostki organizacyjne Służby
Więziennej;
5)
dopuszczalną ilość i wymiary rzeczy, w tym żywności,
znajdujących się w posiadaniu skazanego w trakcie pobytu w
zakładzie karnym oraz sposób postępowania z
przedmiotami i żywnością, których wymiary lub
ilość naruszają obowiązujący porządek
lub utrudniają konwojowanie.
Art.
250.
(uchylony).
Art.
251.
(utracił
moc).
Art.
252.
(utracił
moc).
Art.
253.
(utracił
moc).
Art.
254.
(utracił
moc).
Art.
255. [Zaliczanie okresu pracy skazanego do stażu pracy]
Okresy
pracy skazanego, wykonywanej przed dniem wejścia w życie
niniejszego kodeksu, wlicza się do okresu pracy, od którego
zależą uprawnienia pracownicze, na zasadach obowiązujących
przed tym dniem.
Art.
256. [Delegacja ustawowa]
Użycie
i wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego lub
użycie broni względem osób pozbawionych wolności
reguluje odrębna ustawa.
Art.
257. [Uchylenie mocy obowiązującej dotychczasowych
przepisów]
§
1. Z
dniem wejścia w życie niniejszego kodeksu tracą moc
dotychczasowe przepisy dotyczące spraw w nim unormowanych.
§
2. W
szczególności tracą moc:
1)
ustawa
z dnia 19 kwietnia 1969 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. poz. 98,
z późn. zm.);
2)
przepisy:
a)
art.
36
i 37
ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 1994 r.
poz. 70 i 509, z 1995 r. poz. 163 oraz z 1996 r. poz. 367),
b)
o stosunku Państwa do Kościołów, dotyczące
wykonywania praktyk religijnych osób skazanych i tymczasowo
aresztowanych.
Art.
258. [Utrzymanie w mocy przepisów wykonawczych]
Jeżeli
do któregokolwiek z przedmiotów unormowanych w
niniejszym kodeksie przewidziane jest wydanie przepisów
wykonawczych, do czasu ich wydania zachowują moc przepisy
dotychczasowe, jeżeli nie są sprzeczne z przepisami
niniejszego kodeksu.
Art.
259. [Data wejścia Kodeksu w życie]
Ustawa
wchodzi w życie z dniem 1 września 1998 r., z tym że
przepisy art. 251-254 obowiązują nie dłużej niż
przez 10 lat od dnia jej wejścia w życie.
1 Art.
15 § 1 częściowo został uznany za niezgodny art.
139
zdanie pierwsze Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez wyroku
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1387) z dniem 19 lipca 2018 r. Zgodnie z tym wyrokiem
wymieniony wyżej przepis trzci moc w zakresie, w jakim nie
czynią aktu abolicji indywidualnej negatywną przesłanką
prowadzenia - odpowiednio - postępowania karnego, postępowania
w sprawach o wykroczenia albo postępowania karnego wykonawczego.
2 Art.
22 § 1 częściowo został uznany za niezgodny z
art.
45 ust. 1
w związku z art.
41 ust. 1
i art.
31 ust. 3
Konstytucji RP, wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22
marca 2017 r. sygn. akt SK 13/14 (Dz.U.2017.666) z dniem 29 marca
2017 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis traci
moc w zakresie, w jakim nie przewiduje prawa do osobistego udziału
sprawcy, wobec którego stosowany jest środek
zabezpieczający polegający na umieszczeniu w zamkniętym
zakładzie psychiatrycznym, w posiedzeniu sądu w sprawie
dalszego stosowania tego środka zabezpieczającego.
3 Art.
199a § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 lutego
2019 r. (Dz.U.2019.679) zmieniającej nin. ustawę z dniem 26
kwietnia 2019 r.
4 Art.
203 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 21
lutego 2019 r. (Dz.U.2019.679) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 26 kwietnia 2019 r.
5 Art.
203 § 2a dodany przez art. 1 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 21
lutego 2019 r. (Dz.U.2019.679) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 26 kwietnia 2019 r.
6 Art.
204 § 1 częściowo został uznany za niezgodny z
art.
45 ust. 1
w związku z art.
41 ust. 1
i art.
31 ust. 3
Konstytucji RP, wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22
marca 2017 r. sygn. akt SK 13/14 (Dz.U.2017.666) z dniem 29 marca
2017 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis traci
moc w zakresie, w jakim nie przewiduje prawa do osobistego udziału
sprawcy, wobec którego stosowany jest środek
zabezpieczający polegający na umieszczeniu w zamkniętym
zakładzie psychiatrycznym, w posiedzeniu sądu w sprawie
dalszego stosowania tego środka zabezpieczającego.
7 Art.
204 § 2 częściowo został uznany za niezgodny z
art.
45 ust. 1
w związku z art.
41 ust. 1
i art.
31 ust. 3
Konstytucji RP, wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22
marca 2017 r. sygn. akt SK 13/14 (Dz.U.2017.666) z dniem 29 marca
2017 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis traci
moc w zakresie, w jakim nie przewiduje prawa do osobistego udziału
sprawcy, wobec którego stosowany jest środek
zabezpieczający polegający na umieszczeniu w zamkniętym
zakładzie psychiatrycznym, w posiedzeniu sądu w sprawie
dalszego stosowania tego środka zabezpieczającego.
8 Art.
204 § 2a dodany przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 lutego 2019
r. (Dz.U.2019.679) zmieniającej nin. ustawę z dniem 26
kwietnia 2019 r.
9 Art.
204 § 2b dodany przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 lutego 2019
r. (Dz.U.2019.679) zmieniającej nin. ustawę z dniem 26
kwietnia 2019 r.
10 Art.
204 § 2c dodany przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 lutego 2019
r. (Dz.U.2019.679) zmieniającej nin. ustawę z dniem 26
kwietnia 2019 r.
11 Art.
204 § 2d dodany przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 lutego 2019
r. (Dz.U.2019.679) zmieniającej nin. ustawę z dniem 26
kwietnia 2019 r.
12 Z
dniem 8 lipca 2009 r. art. 217 § 1 w zakresie, w jakim nie
określa przesłanek odmowy wyrażenia zgody na widzenie
tymczasowo aresztowanego z osobą najbliższą, został
uznany za niezgodny z art. 47 w związku z art. 31 ust. 3
Konstytucji RP, z art. 8 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka
i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4
listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5
i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz.U.93.61.284) oraz
z art. 37 lit. c Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez
Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20
listopada 1989 r. (Dz.U.1991.120.526), wyrokiem Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 2 lipca 2009 r. sygn. akt K 1/07
(Dz.U.2009.108.911). Z dniem 8 lipca 2009 r. art. 217 § 1 w
zakresie, w jakim pomija możliwość zaskarżenia
przez osobę tymczasowo aresztowaną zarządzenia
prokuratora o odmowie wyrażenia zgody na widzenie z osobą
najbliższą, został uznany za niezgodny z art. 78
Konstytucji RP oraz z art. 13 w związku z art. 8 ust. 1
Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 lipca 2009 r. sygn.
akt K 1/07 (Dz.U.2009.108.911).