Kodeks postępowania cywilnego.
Dz.U.2018.1360 t.j. z dnia 2018.07.16
Status: Akt obowiązujący
Wersja od: 21 kwietnia 2019r. do: 6 września
2019r.
Wejście
w życie:
1
stycznia 1965 r.
USTAWA
z
dnia 17 listopada 1964 r.
Kodeks
postępowania cywilnego
TYTUŁ WSTĘPNY
Przepisy
ogólne
Art.
1. 1
[Sprawa cywilna]
Kodeks
postępowania cywilnego normuje postępowanie sądowe w
sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i
opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w
sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych
sprawach, do których przepisy tego Kodeksu stosuje się z
mocy ustaw
szczególnych (sprawy cywilne).
Art.
2. [Droga sądowa]
§
1. Do
rozpoznawania spraw cywilnych powołane są sądy
powszechne, o ile sprawy te nie należą do właściwości
sądów szczególnych, oraz Sąd Najwyższy.
§
1a. (uchylony).
§
2. (uchylony).
§
3. Nie
są rozpoznawane w postępowaniu sądowym sprawy cywilne,
jeżeli przepisy
szczególne przekazują je do właściwości
innych organów.
Art.
3. [Zasada prawdy materialnej]
Strony
i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać
czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać
wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą
i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody.
Art.
4.
(uchylony).
Art.
5. [Udzielanie pouczeń]
W
razie uzasadnionej potrzeby sąd może udzielić stronom
i uczestnikom postępowania występującym w sprawie bez
adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub radcy
Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej niezbędnych
pouczeń co do czynności procesowych.
Art.
6. [Zasada szybkości]
§
1. Sąd
powinien przeciwdziałać przewlekaniu postępowania i
dążyć do tego, aby rozstrzygnięcie nastąpiło
na pierwszym posiedzeniu, jeżeli jest to możliwe bez szkody
dla wyjaśnienia sprawy.
§
2. Strony
i uczestnicy postępowania obowiązani są przytaczać
wszystkie okoliczności faktyczne i dowody bez zwłoki, aby
postępowanie mogło być przeprowadzone sprawnie i
szybko.
Art.
7. [Udział prokuratora]
Prokurator
może żądać wszczęcia postępowania w
każdej sprawie, jak również wziąć udział
w każdym toczącym się już postępowaniu,
jeżeli według jego oceny wymaga tego ochrona
praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego.
W sprawach niemajątkowych z zakresu prawa rodzinnego prokurator
może wytaczać powództwa tylko w wypadkach wskazanych
w ustawie.
Art.
8. [Udział organizacji pozarządowej]
Organizacje
pozarządowe, których zadanie statutowe nie polega na
prowadzeniu działalności gospodarczej, mogą dla
ochrony praw obywateli, w wypadkach przewidzianych w ustawie,
wszcząć postępowanie oraz wziąć udział
w toczącym się postępowaniu.
Art.
9. [Zasada jawności]
§
1. Rozpoznawanie
spraw odbywa się jawnie, chyba że przepis
szczególny stanowi inaczej. Strony i uczestnicy postępowania
mają prawo przeglądać akta sprawy i otrzymywać
odpisy, kopie lub wyciągi z tych akt. Treść protokołów
i pism może być także udostępniana w postaci
elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego
obsługującego postępowanie sądowe (system
teleinformatyczny) albo innego systemu teleinformatycznego służącego
udostępnianiu tych protokołów lub pism.
§
2. Strony
i uczestnicy postępowania mają prawo do otrzymania z akt
sprawy zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku,
chyba że protokół został sporządzony
wyłącznie pisemnie. Przewodniczący wydaje z akt sprawy
zapis dźwięku, jeżeli wydaniu zapisu obrazu i dźwięku
sprzeciwia się ważny interes publiczny lub prywatny.
§
3. Jeżeli
posiedzenie odbyło się przy drzwiach zamkniętych
strony i uczestnicy postępowania mają prawo do otrzymania z
akt sprawy jedynie zapisu dźwięku.
Art.
10. [Ugodowe załatwianie spraw]
W
sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd
dąży w każdym stanie postępowania do ich
ugodowego załatwienia, w szczególności przez
nakłanianie stron do mediacji.
Art.
11. [Wiążąca moc wyroku skazującego]
Ustalenia
wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego
co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd
w postępowaniu cywilnym. Jednakże osoba, która nie
była oskarżona, może powoływać się w
postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające
lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną.
Art.
12. [Roszczenie adhezyjne]
Roszczenia
majątkowe wynikające z przestępstwa mogą być
dochodzone w postępowaniu cywilnym albo w wypadkach w ustawie
przewidzianych w postępowaniu karnym.
Art.
13. [Tryby i rodzaje postępowania]
§
1. Sąd
rozpoznaje sprawy w procesie, chyba że ustawa stanowi inaczej. W
wypadkach przewidzianych w ustawie sąd rozpoznaje sprawy według
przepisów o postępowaniach odrębnych.
§
2. Przepisy
o procesie stosuje się odpowiednio do innych rodzajów
postępowań unormowanych w niniejszym kodeksie, chyba że
przepisy szczególne stanowią inaczej.
Art.
14.
(uchylony).
CZĘŚĆ
PIERWSZA
POSTĘPOWANIE
ROZPOZNAWCZE
KSIĘGA
PIERWSZA
PROCES
TYTUŁ
I
Sąd
DZIAŁ
I
Właściwość
sądu
Przepis
wstępny
Art.
15. [Perpetuatio fori]
§
1. Sąd
właściwy w chwili wniesienia pozwu pozostaje właściwy
aż do ukończenia postępowania, choćby podstawy
właściwości zmieniły się w toku sprawy.
§
2. Sąd
nie może uznać, że jest niewłaściwy, jeżeli
w toku postępowania stał się właściwy.
Rozdział
1
Właściwość
rzeczowa
Oddział
1
Podstawy
właściwości
Art.
16. [Właściwość sądu rejonowego]
§
1. Sądy
rejonowe rozpoznają wszystkie sprawy z wyjątkiem spraw, dla
których zastrzeżona jest właściwość
sądów okręgowych.
§
2. (uchylony).
Art.
17. [Właściwość sądu okręgowego]
Do
właściwości sądów okręgowych należą
sprawy:
1)
o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone
roszczenia majątkowe oprócz spraw o ustalenie lub
zaprzeczenie pochodzenia dziecka, o ustalenie bezskuteczności
uznania ojcostwa oraz o rozwiązanie przysposobienia;
2)
o ochronę praw autorskich i pokrewnych, jak również
dotyczących wynalazków, wzorów użytkowych,
wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń
geograficznych i topografii układów scalonych oraz o
ochronę innych praw na dobrach niematerialnych;
3)
o roszczenia wynikające z Prawa
prasowego;
4)
o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu
sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy
złotych, oprócz spraw o alimenty, o naruszenie
posiadania, o ustanowienie rozdzielności majątkowej między
małżonkami, o uzgodnienie treści księgi
wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym oraz spraw rozpoznawanych w
elektronicznym postępowaniu upominawczym;
41)
o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę o
podziale spółdzielni;
42)
o uchylenie, stwierdzenie nieważności albo o ustalenie
nieistnienia uchwał organów osób prawnych lub
jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi,
którym ustawa
przyznaje zdolność prawną;
43)
o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji;
44)
o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie
prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem;
45)
o roszczenia wynikające z naruszenia praw przysługujących
na mocy przepisów
o ochronie danych osobowych.
5)
(uchylony);
6)
(uchylony).
Art.
18. [Przekazanie sprawy sądowi okręgowemu]
§
1. Jeżeli
przy rozpoznawaniu sprawy w sądzie rejonowym powstanie
zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości,
sąd ten może przekazać sprawę do rozpoznania
sądowi okręgowemu. Postanowienie o przekazaniu sprawy
wymaga uzasadnienia.
§
2. Sąd
okręgowy może przed pierwszą rozprawą odmówić
przyjęcia sprawy do rozpoznania i zwrócić sprawę
sądowi rejonowemu, jeżeli uzna, że poważne
wątpliwości nie zachodzą. Postanowienie zapada na
posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów i
wymaga uzasadnienia. Ponowne przekazanie tej samej sprawy przez sąd
rejonowy nie jest dopuszczalne.
Oddział
2
Wartość
przedmiotu sporu
Art.
19. [Wartość przedmiotu sporu w sprawach majątkowych]
§
1. W
sprawach o roszczenia pieniężne, zgłoszone choćby
w zamian innego przedmiotu, podana kwota pieniężna stanowi
wartość przedmiotu sporu.
§
2. W
innych sprawach majątkowych powód obowiązany jest
oznaczyć w pozwie kwotą pieniężną wartość
przedmiotu sporu, uwzględniając postanowienia zawarte w
artykułach poniższych.
Art.
20. [Roszczenia akcesoryjne]
Do
wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków
i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.
Art.
21. [Kumulacja roszczeń]
Jeżeli
powód dochodzi pozwem kilku roszczeń, zlicza się ich
wartość.
Art.
22. [Wartość przedmiotu sporu w sprawach o
świadczenia powtarzające się]
W
sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się
wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń
za jeden rok, a jeżeli świadczenia trwają krócej
niż rok - za cały czas ich trwania.
Art.
23. [Wartość przedmiotu sporu w sprawach najmu lub
dzierżawy]
W
sprawach o istnienie, unieważnienie albo rozwiązanie umowy
najmu lub dzierżawy, o wydanie albo odebranie przedmiotu najmu
lub dzierżawy, wartość przedmiotu sporu stanowi przy
umowach zawartych na czas oznaczony - suma czynszu za czas sporny,
lecz nie więcej niż za rok; przy umowach zawartych na czas
nieoznaczony - suma czynszu za okres trzech miesięcy.
Art.
231.
[Wartość przedmiotu sporu w sprawach pracowniczych]
W
sprawach o roszczenia pracowników dotyczące nawiązania,
istnienia lub rozwiązania stosunku pracy wartość
przedmiotu sporu stanowi, przy umowach na czas określony - suma
wynagrodzenia za pracę za okres sporny, lecz nie więcej niż
za rok, a przy umowach na czas nieokreślony - za okres jednego
roku.
Art.
232.
[Wartość przedmiotu sporu w sprawach o wydanie
nieruchomości]
W
sprawach o wydanie nieruchomości posiadanej bez tytułu
prawnego lub na podstawie tytułu innego niż najem lub
dzierżawa wartość przedmiotu sporu oblicza się
przyjmując, stosownie do rodzaju nieruchomości i sposobu
korzystania z niej, podaną przez powoda sumę odpowiadającą
trzymiesięcznemu czynszowi najmu lub dzierżawy należnemu
od danego rodzaju nieruchomości.
Art.
24. [Wartość przedmiotu sporu w sprawach o
zabezpieczenie, zastaw, hipotekę]
W
sprawach o zabezpieczenie, zastaw lub hipotekę wartość
przedmiotu sporu stanowi suma wierzytelności. Jeżeli jednak
przedmiot zabezpieczenia lub zastawu ma mniejszą wartość
niż wierzytelność, rozstrzyga wartość
mniejsza.
Art.
25. [Sprawdzenie wartości przedmiotu sporu]
§
1. Sąd
może na posiedzeniu niejawnym sprawdzić wartość
przedmiotu sporu oznaczoną przez powoda i zarządzić w
tym celu dochodzenie.
§
2. Po
doręczeniu pozwu sprawdzenie nastąpić może
jedynie na zarzut pozwanego, zgłoszony przed wdaniem się w
spór co do istoty sprawy.
§
3. Jeżeli
sąd w wyniku sprawdzenia wartości przedmiotu sporu uzna się
za niewłaściwy, przekaże sprawę sądowi
właściwemu; jeżeli jest kilka sądów
właściwych - przekaże temu z nich, który wskaże
powód.
Art.
26. [Niedopuszczalność ponownego badania wartości
przedmiotu sporu]
Po
ustaleniu w myśl artykułu poprzedzającego, wartość
przedmiotu sporu nie podlega ponownemu badaniu w dalszym toku
postępowania.
Rozdział
2
Właściwość
miejscowa
Oddział
1
Właściwość
ogólna
Art.
27. [Actor sequitur forum rei]
§
1. Powództwo
wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego
okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania.
§
2. Miejsce
zamieszkania określa się według przepisów
kodeksu
cywilnego.
Art.
28. [Właściwość według miejsca pobytu
pozwanego]
Jeżeli
pozwany nie ma miejsca zamieszkania w Polsce, ogólną
właściwość oznacza się według miejsca
jego pobytu w Polsce, a gdy nie jest ono znane lub nie leży w
Polsce - według ostatniego miejsca zamieszkania pozwanego w
Polsce.
Art.
29. [Właściwość w sprawach przeciwko
Skarbowi Państwa]
Powództwo
przeciwko Skarbowi Państwa wytacza się według siedziby
państwowej jednostki organizacyjnej, z której
działalnością wiąże się dochodzone
roszczenie.
Art.
30. [Właściwość w sprawach przeciwko osobom
prawnym i innym podmiotom]
Powództwo
przeciwko osobie prawnej lub innemu podmiotowi niebędącemu
osobą fizyczną wytacza się według miejsca ich
siedziby.
Oddział
2
Właściwość
przemienna
Art.
31. [Definicja właściwości przemiennej]
Powództwo
w sprawach objętych przepisami oddziału niniejszego
wytoczyć można bądź według przepisów
o właściwości ogólnej, bądź przed sąd
oznaczony w przepisach poniższych.
Art.
32. [Właściwość w sprawach o alimenty,
ustalenie ojcostwa]
Powództwo
o roszczenie alimentacyjne oraz o ustalenie pochodzenia dziecka i
związane z tym roszczenia wytoczyć można według
miejsca zamieszkania osoby uprawnionej.
Art.
33. [Właściwość w sprawach przeciwko
przedsiębiorcy]
Powództwo
o roszczenie majątkowe przeciwko przedsiębiorcy można
wytoczyć przed sąd, w którego okręgu znajduje
się zakład główny lub oddział, jeżeli
roszczenie pozostaje w związku z działalnością
tego zakładu lub oddziału.
Art.
34. [Właściwość w sprawach ze sporów
wynikających z umów]
Powództwo
o zawarcie umowy, ustalenie jej treści, o zmianę umowy oraz
o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub
unieważnienie, a także o odszkodowanie z powodu
niewykonania lub nienależytego wykonania umowy można
wytoczyć przed sąd miejsca jej wykonania. W razie
wątpliwości miejsce wykonania umowy powinno być
stwierdzone dokumentem.
Art.
35. [Właściwość w sprawach z deliktów]
Powództwo
o roszczenie z czynu niedozwolonego wytoczyć można przed
sąd, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie
wywołujące szkodę.
Art.
36. [Właściwość w sprawach o należność
pełnomocnika]
Powództwo
o zapłatę należności za prowadzenie sprawy
wytoczyć można przed sąd miejsca, gdzie pełnomocnik
procesowy sprawę prowadził.
Art.
37. [Właściwość w sprawach o roszczenie z
najmu lub dzierżawy nieruchomości]
Powództwo
o roszczenie ze stosunku najmu lub dzierżawy nieruchomości
wytoczyć można przed sąd miejsca położenia
nieruchomości.
Art.
371.
[Właściwość w sprawach z weksla i czeku]
§
1. Powództwo
przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku można wytoczyć
przed sąd miejsca płatności.
§
2. Kilku
zobowiązanych z weksla lub czeku można łącznie
pozwać przed sąd miejsca płatności lub sąd
właściwości ogólnej dla akceptanta albo
wystawcy weksla własnego lub czeku.
Oddział
3
Właściwość
wyłączna
Art.
38. [Właściwość w sprawach o własność
lub inne prawa rzeczowe na nieruchomości]
§
1. Powództwo
o własność lub o inne prawa rzeczowe na nieruchomości,
jak również powództwo o posiadanie nieruchomości
można wytoczyć wyłącznie przed sąd miejsca
jej położenia. Jeżeli przedmiotem sporu jest
służebność gruntowa, właściwość
oznacza się według położenia nieruchomości
obciążonej.
§
2. Właściwość
powyższa rozciąga się na roszczenia osobiste związane
z prawami rzeczowymi i dochodzone łącznie z nimi przeciwko
temu samemu pozwanemu.
Art.
39. [Właściwość w sprawach spadkowych]
Powództwo
z tytułu dziedziczenia, zachowku, jak również z
tytułu zapisu, polecenia oraz innych rozrządzeń
testamentowych wytacza się wyłącznie przed sąd
ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli
miejsca jego zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić,
przed sąd miejsca, w którym znajduje się majątek
spadkowy lub jego część.
Art.
40. [Właściwość w sprawach ze stosunku
członkostwa]
Powództwo
ze stosunku członkostwa spółdzielni, spółki
lub stowarzyszenia wytacza się wyłącznie według
miejsca ich siedziby.
Art.
41. [Właściwość w sprawach małżeńskich]
Powództwo
ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie
przed sąd, w którego okręgu małżonkowie
mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z
nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego
pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy
jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i
tej podstawy nie ma - sąd miejsca zamieszkania powoda.
Art.
42. [Właściwość w sprawach między
rodzicami a dziećmi oraz między przysposabiającymi a
przysposobionymi]
Powództwo
ze stosunku między rodzicami a dziećmi oraz między
przysposabiającym a przysposobionym wytacza się wyłącznie
przed sąd miejsca zamieszkania powoda, jeżeli brak jest
podstaw do wytoczenia powództwa według przepisów o
właściwości ogólnej.
Oddział
4
Przepisy
szczególne
Art.
43. [Wybór sądu w przypadku właściwości
kilku sądów]
§
1. Jeżeli
uzasadniona jest właściwość kilku sądów
albo jeżeli powództwo wytacza się przeciwko kilku
osobom, dla których według przepisów o właściwości
ogólnej właściwe są różne sądy,
wybór między tymi sądami należy do powoda.
§
2. To
samo dotyczy wypadku, gdy nieruchomość, której
położenie jest podstawą oznaczenia właściwości
sądu, jest położona w kilku okręgach sądowych.
Art.
44. [Wyznaczenie sądu przez sąd przełożony]
Jeżeli
sąd właściwy nie może z powodu przeszkody
rozpoznać sprawy lub podjąć innej czynności, sąd
nad nim przełożony wyznaczy na posiedzeniu niejawnym inny
sąd.
Art.
45. [Oznaczenie sądu przez Sąd Najwyższy]
Jeżeli
w myśl przepisów kodeksu nie można na podstawie
okoliczności sprawy ustalić właściwości
miejscowej, Sąd Najwyższy na posiedzeniu niejawnym oznaczy
sąd, przed który należy wytoczyć powództwo.
Art.
46. [Prorogatio fori]
§
1. Strony
mogą umówić się na piśmie o poddanie
sądowi pierwszej instancji, który według ustawy nie
jest miejscowo właściwy, sporu już wynikłego lub
sporów mogących w przyszłości wyniknąć
z oznaczonego stosunku prawnego. Sąd ten będzie wówczas
wyłącznie właściwy, jeżeli strony nie
postanowiły inaczej lub jeżeli powód nie złożył
pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Strony mogą
również ograniczyć umową pisemną prawo
wyboru powoda pomiędzy kilku sądami właściwymi
dla takich sporów.
§
2. Strony
nie mogą jednak zmieniać właściwości
wyłącznej.
DZIAŁ
II
Skład
sądu
Art.
47. [Skład sądu pierwszej instancji]
§
1. W
pierwszej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie
jednego sędziego, chyba że przepis
szczególny stanowi inaczej.
§
2. W
pierwszej instancji sąd w składzie jednego sędziego
jako przewodniczącego i dwóch ławników
rozpoznaje sprawy:
1)
z zakresu prawa pracy o:
a)
ustalenie istnienia, nawiązanie lub wygaśnięcie
stosunku pracy, o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku
pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie
poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie
z nimi dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w przypadku
nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz
rozwiązania stosunku pracy,
b)
naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu i o
roszczenia z tym związane,
c)
odszkodowanie lub zadośćuczynienie w wyniku stosowania
mobbingu;
2)
ze stosunków rodzinnych o:
a)
rozwód,
b)
separację,
c)
ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa,
d)
rozwiązanie przysposobienia.
§
3. Postanowienia
poza rozprawą oraz zarządzenia wydaje przewodniczący.
§
4. Prezes
sądu może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie
trzech sędziów zawodowych, jeżeli uzna to za
wskazane ze względu na szczególną zawiłość
lub precedensowy charakter sprawy.
Art.
471.
[Kompetencje referendarza]
Referendarz
sądowy może wykonywać czynności w postępowaniu
cywilnym w wypadkach wskazanych w ustawie.
W zakresie powierzonych mu czynności referendarz sądowy ma
kompetencje sądu, chyba że ustawa stanowi inaczej.
DZIAŁ
III
Wyłączenie
sędziego
Art.
48. [Iudex inhabilis]
§
1. Sędzia
jest wyłączony z mocy samej ustawy:
1)
w sprawach, w których jest stroną lub pozostaje z jedną
ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa
na jego prawa lub obowiązki;
2)
w sprawach swego małżonka, krewnych lub powinowatych w
linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych
bocznych do drugiego stopnia;
3)
w sprawach osób związanych z nim z tytułu
przysposobienia, opieki lub kurateli;
4)
w sprawach, w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem
albo był radcą prawnym jednej ze stron;
5)
2
w sprawach, w których w instancji niższej brał
udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jako też w
sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem
sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w
których występował jako prokurator;
6)
w sprawach o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej
przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem, jeżeli
brał udział w wydaniu tego orzeczenia.
§
2. Powody
wyłączenia trwają także po ustaniu
uzasadniającego je małżeństwa, przysposobienia,
opieki lub kurateli.
§
3. Sędzia,
który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego
skargą o wznowienie lub skargą nadzwyczajną, nie może
orzekać co do tej skargi.
Art.
49. [Iudex suspectus]
Niezależnie
od przyczyn wymienionych w art. 48, sąd wyłącza
sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli
istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby
wywołać uzasadnioną wątpliwość co do
bezstronności sędziego w danej sprawie.
Art.
50. [Wniosek o wyłączenie]
§
1. Wniosek
o wyłączenie sędziego strona zgłasza na piśmie
lub ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa
się toczy, uprawdopodabniając przyczyny wyłączenia.
§
2. Strona,
która przystąpiła do rozprawy, powinna
uprawdopodobnić ponadto, że przyczyna wyłączenia
dopiero później powstała lub stała się jej
znana.
§
3. Do
czasu rozstrzygnięcia wniosku o wyłączenie sędziego:
1)
sędzia, którego dotyczy wniosek, może podejmować
dalsze czynności;
2)
nie może zostać wydane orzeczenie lub zarządzenie
kończące postępowanie w sprawie.
Art.
51. [Zawiadomienie o podstawie wyłączenia]
Sędzia
zawiadamia sąd o zachodzącej podstawie swojego wyłączenia.
Art.
52. [Rozpoznanie wniosku o wyłączenie]
§
1. O
wyłączeniu sędziego rozstrzyga sąd, w którym
sprawa się toczy, a gdyby sąd ten nie mógł
wydać postanowienia z powodu braku dostatecznej liczby sędziów
- sąd nad nim przełożony.
§
2. Postanowienie
wydaje sąd w składzie trzech sędziów zawodowych
po złożeniu wyjaśnienia przez sędziego, którego
wniosek dotyczy. Postanowienie może być wydane na
posiedzeniu niejawnym.
§
3. Uwzględniając
wniosek o wyłączenie sędziego, sąd znosi
postępowanie w zakresie obejmującym udział tego
sędziego w sprawie po złożeniu wniosku, chyba że
czynności przez niego podejmowane były czynnościami
niecierpiącymi zwłoki.
Art.
53.
(utracił
moc).
Art.
531.
[Ponowny wniosek o wyłączenie]
Ponowny
wniosek o wyłączenie sędziego oparty na tych samych
okolicznościach podlega odrzuceniu bez składania wyjaśnień
przez sędziego, którego dotyczy. O odrzuceniu orzeka sąd
rozpoznający sprawę. Przepis art. 51 stosuje się
odpowiednio. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu
niejawnym.
Art.
54. [Wyłączenie ławników, innych organów
i prokuratora]
Przepisy
niniejszego działu stosuje się odpowiednio do wyłączenia
referendarza sądowego, ławnika, jak również
innych organów sądowych oraz prokuratora. Wniosek o
wyłączenie referendarza sądowego oraz ławnika sąd
rozstrzyga zgodnie z przepisami poprzedzającymi, a wniosek o
wyłączenie pozostałych osób przekazuje
odpowiedniemu organowi nadrzędnemu.
TYTUŁ
II
Prokurator
Art.
55. [Powództwo na rzecz oznaczonej osoby]
Prokurator,
wytaczając powództwo na rzecz oznaczonej osoby, powinien
ją wskazać w pozwie. Nie dotyczy to spraw niemajątkowych
z zakresu prawa rodzinnego, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej.
Art.
56. [Wstąpienie do sprawy]
§
1. Osobę,
na rzecz której prokurator wytoczył powództwo, sąd
zawiadamia o tym, doręczając jej odpis pozwu. Osoba ta może
wstąpić do sprawy w każdym jej stanie w charakterze
powoda; w tym wypadku do udziału prokuratora w sprawie stosuje
się odpowiednio przepisy o współuczestnictwie
jednolitym.
§
2. Prokurator
nie może samodzielnie rozporządzać przedmiotem sporu.
Art.
57. [Pozew przeciwko wszystkim stronom]
Jeżeli
prokurator, wytaczając powództwo, nie działa na
rzecz oznaczonej osoby, wnosi on pozew przeciwko wszystkim osobom
będącym stronami stosunku prawnego, którego dotyczy
powództwo.
Art.
58. [Zakres rei iudicatae]
Wyrok
prawomocny zapadły w sprawie wytoczonej przez prokuratora ma
powagę rzeczy osądzonej pomiędzy stroną, na rzecz
której prokurator wytoczył powództwo, a stroną
przeciwną. Jednakże w sprawach o roszczenia majątkowe
prawomocne rozstrzygnięcie sprawy nie pozbawia strony
zainteresowanej, która nie brała udziału w sporze,
możności dochodzenia swoich roszczeń w całości
lub w tej części, w której nie zostały
zasądzone.
Art.
59. [Zawiadomienie prokuratora]
Sąd
zawiadamia prokuratora o każdej sprawie, w której udział
jego uważa za potrzebny.
Art.
60. [Uprawnienia prokuratora]
§
1. Prokurator
może wstąpić do postępowania w każdym jego
stadium. Prokurator nie jest związany z żadną ze
stron. Może on składać oświadczenia i zgłaszać
wnioski, jakie uzna za celowe, oraz przytaczać fakty i dowody na
ich potwierdzenie. Od chwili, kiedy prokurator zgłosił
udział w postępowaniu, należy mu doręczać
pisma procesowe, zawiadomienia o terminach i posiedzeniach oraz
orzeczenia sądowe.
§
2. Prokurator
może zaskarżyć każde orzeczenie sądowe, od
którego służy środek odwoławczy. Terminy
do zaskarżenia orzeczeń sądowych, ustanowione dla
stron, wiążą również prokuratora.
TYTUŁ
III
Organizacje
pozarządowe
Art.
61. [Zdolność postulacyjna organizacji pozarządowej]
§
1. Organizacje
pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych mogą,
za zgodą osoby fizycznej wyrażoną na piśmie,
wytaczać powództwa na jej rzecz w sprawach o:
1)
alimenty;
2)
ochronę środowiska;
3)
ochronę konsumentów;
4)
ochronę praw własności przemysłowej;
5)
ochronę równości oraz niedyskryminacji przez
bezpodstawne bezpośrednie lub pośrednie zróżnicowanie
praw i obowiązków obywateli.
§
2. W
sprawach wymienionych w § 1 organizacje pozarządowe w
zakresie swoich zadań statutowych mogą, za zgodą osoby
fizycznej wyrażoną na piśmie, przystąpić do
niej w toczącym się postępowaniu.
§
3. Za
zgodą przedsiębiorcy będącego osobą
fizyczną, wyrażoną na piśmie, organizacja
pozarządowa, której jest on członkiem, może na
jego rzecz wytoczyć powództwo lub przystąpić do
niego w toczącym się postępowaniu w sporze z innym
przedsiębiorcą o roszczenia wynikające z prowadzonej
działalności gospodarczej.
§
4. Do
pozwu lub pisma obejmującego przystąpienie organizacja
pozarządowa dołącza wyrażoną na piśmie
zgodę osoby fizycznej.
Art.
62. [Odpowiednie stosowanie przepisów o prokuratorze]
§
1. Do
organizacji pozarządowych wytaczających powództwa na
rzecz osób fizycznych stosuje się odpowiednio przepisy o
prokuratorze wytaczającym powództwo na rzecz oznaczonej
osoby, z wyjątkiem art. 58 zdanie drugie.
§
2. Do
przystąpienia organizacji pozarządowych do strony w
toczącym się postępowaniu stosuje się odpowiednio
przepisy o interwencji ubocznej, do której nie mają
odpowiedniego zastosowania przepisy o współuczestnictwie
jednolitym.
Art.
63. [Przedstawienie poglądu przez organizację
pozarządową]
Organizacje
pozarządowe wymienione w artykułach poprzedzających,
które nie uczestniczą w sprawie, mogą przedstawiać
sądowi istotny dla sprawy pogląd wyrażony w uchwale
lub w oświadczeniu ich należycie umocowanych organów.
TYTUŁ
IIIa
Państwowa
Inspekcja Pracy
Art.
631.
[Uprawnienia inspektorów pracy]
W
sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy inspektorzy pracy mogą
wytaczać powództwa na rzecz obywateli, a także
wstępować, za zgodą powoda, do postępowania w
tych sprawach w każdym jego stadium.
Art.
632.
[Odpowiednie stosowanie przepisów o prokuratorze]
W
sprawach wymienionych w artykule poprzedzającym do inspektorów
pracy stosuje się odpowiednio przepisy o prokuratorze.
TYTUŁ
IIIb
Powiatowy
(miejski) rzecznik konsumentów
Art.
633.
[Uprawnienia rzecznika konsumentów]
W
sprawach o ochronę konsumentów powiatowy (miejski)
rzecznik konsumentów może wytaczać powództwa
na rzecz obywateli, a także wstępować, za zgodą
powoda, do postępowania w tych sprawach w każdym jego
stadium.
Art.
634.
[Odpowiednie stosowanie przepisów o prokuratorze]
W
sprawach, o których mowa w art. 633,
do powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów stosuje się
odpowiednio przepisy o prokuratorze.
TYTUŁ
IIIc
Podmioty
uprawnione do udziału w postępowaniu na podstawie odrębnych
przepisów
Art.
635.
[Podmioty uprawnione do udziału w postępowaniu na podstawie
odrębnych przepisów]
§
1. Jeżeli
przepisy
odrębne przyznają określonym podmiotom, które
nie uczestniczą w sprawie, uprawnienie do przedstawiania sądowi
istotnego dla sprawy poglądu, do podmiotów tych stosuje
się odpowiednio przepis art. 63. Jednak na wniosek podmiotu
uprawnionego sąd może zezwolić, aby pogląd został
przedstawiony także ustnie na rozprawie.
§
2. Na
wniosek podmiotu uprawnionego sąd udostępnia akta sprawy w
zakresie niezbędnym do przedstawienia poglądu.
TYTUŁ
IV
Strony
DZIAŁ
I
Zdolność
sądowa i procesowa
Art.
64. [Zdolność sądowa]
§
1. Każda
osoba fizyczna i prawna ma zdolność występowania w
procesie jako strona (zdolność sądowa).
§
11.
Zdolność
sądową mają także jednostki organizacyjne
niebędące osobami prawnymi, którym ustawa
przyznaje zdolność prawną.
§
2. (uchylony).
Art.
65. [Zdolność procesowa]
§
1. Zdolność
do czynności procesowych (zdolność procesową)
mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność
do czynności prawnych, osoby prawne oraz jednostki
organizacyjne, o których mowa w art. 64 § 11.
§
2. Osoba
fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma
zdolność procesową w sprawach wynikających z
czynności prawnych, których może dokonywać
samodzielnie.
Art.
66. [Działanie przez przedstawiciela ustawowego]
Osoba
fizyczna niemająca zdolności procesowej może
podejmować czynności procesowe tylko przez swego
przedstawiciela ustawowego.
Art.
67. [Zdolność procesowa osób prawnych, innych
jednostek oraz Skarbu Państwa]
§
1. Osoby
prawne oraz jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 64
§ 11,
dokonują czynności procesowych przez swoje organy albo
przez osoby uprawnione do działania w ich imieniu.
§
11.
W
zakresie określonym odrębną ustawą za inne niż
Skarb Państwa państwowe osoby prawne, osoby z udziałem
Skarbu Państwa i osoby prawne z udziałem państwowych
osób prawnych czynności procesowe może podejmować
Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej.
§
2. Za
Skarb Państwa podejmuje czynności procesowe organ
państwowej jednostki organizacyjnej, z której
działalnością wiąże się dochodzone
roszczenie, lub organ jednostki nadrzędnej. W zakresie
określonym odrębną ustawą
za Skarb Państwa czynności procesowe podejmuje Prokuratoria
Generalna Rzeczypospolitej Polskiej.
§
3. (uchylony).
Art.
68. [Obowiązek udokumentowania umocowania]
§
1. 3
Przedstawiciel
ustawowy, organy oraz osoby wymienione w art. 67 mają obowiązek
wykazać swoje umocowanie dokumentem przy pierwszej czynności
procesowej.
§
2. Przepisu
§ 1 nie stosuje się, gdy stwierdzenie umocowania przez sąd
jest możliwe na podstawie wykazu lub innego rejestru, do którego
sąd ma dostęp drogą elektroniczną, a także
gdy czynność procesowa jest dokonywana za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego, w przypadku gdy przepis szczególny
przewiduje, że czynności można dokonać wyłącznie
za pośrednictwem tego systemu. Przedstawiciel ustawowy, organy
oraz osoby wymienione w art. 67 mają jednak obowiązek
wskazać podstawę swojego umocowania.
Art.
69. [Ustanowienie kuratora dla osoby bez zdolności
procesowej, bez przedstawiciela ustawowego lub bez organów lub
osób uprawnionych do jej reprezentowania]
§
1. Sąd
orzekający, na wniosek strony przeciwnej, ustanawia kuratora dla
strony niemającej zdolności procesowej, która nie ma
przedstawiciela ustawowego, dla strony będącej osobą
prawną, gdy w jej organie zachodzą braki uniemożliwiające
jej reprezentację, albo dla strony będącej jednostką
organizacyjną, o której mowa w art. 64 § 11,
gdy brak jest osób uprawnionych do jej reprezentowania. W toku
postępowania sąd orzekający w uzasadnionych
przypadkach może z urzędu ustanowić kuratora dla osoby
prawnej lub jednostki organizacyjnej, o której mowa w art. 64
§ 11.
Postanowienie może zapaść na posiedzeniu niejawnym.
§
2. Sąd
niezwłocznie zawiadamia właściwy sąd rejestrowy o
ustanowieniu kuratora dla strony wpisanej do Krajowego Rejestru
Sądowego.
§
3. Kurator
ustanowiony na podstawie § 1 jest umocowany do dokonywania
wszystkich czynności łączących się ze
sprawą.
§
4. Po
otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w art. 603 § 5,
sąd orzekający odwołuje kuratora ustanowionego na
podstawie § 1. W miejsce odwołanego kuratora wstępuje
kurator ustanowiony na podstawie art.
42 § 1
Kodeksu cywilnego. Czynności odwołanego kuratora pozostają
w mocy.
§
5. Czynności,
o których mowa w § 1 i 4, mogą być wykonywane
przez referendarza sądowego.
Art.
70. [Uzupełnienie braków, dopuszczenie tymczasowe]
§
1. Jeżeli
braki w zakresie zdolności sądowej lub procesowej albo w
składzie właściwych organów dają się
uzupełnić, sąd wyznaczy w tym celu odpowiedni termin.
W wypadkach, w których ustanowienie przedstawiciela ustawowego
powinno nastąpić z urzędu, sąd zwraca się o
to do właściwego sądu opiekuńczego.
§
2. Sąd
może dopuścić tymczasowo do czynności stronę
niemającą zdolności sądowej lub procesowej albo
osobę niemającą należytego ustawowego umocowania,
z zastrzeżeniem, że przed upływem wyznaczonego terminu
braki będą uzupełnione, a czynności zatwierdzone
przez powołaną do tego osobę.
Art.
71. [Zniesienie postępowania dotkniętego brakami]
Jeżeli
braków powyższych nie można uzupełnić albo
nie zostały one w wyznaczonym terminie uzupełnione, sąd
zniesie postępowanie w zakresie, w jakim jest ono dotknięte
brakami, i w miarę potrzeby wyda odpowiednie postanowienie.
DZIAŁ
II
Współuczestnictwo
w sporze
Art.
72. [Rodzaje współuczestnictwa]
§
1. Kilka
osób może w jednej sprawie występować w roli
powodów lub pozwanych, jeżeli przedmiot sporu stanowią:
1)
prawa lub obowiązki im wspólne lub oparte na tej samej
podstawie faktycznej i prawnej (współuczestnictwo
materialne);
2)
roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju, oparte na
jednakowej podstawie faktycznej i prawnej, jeżeli ponadto
właściwość sądu jest uzasadniona dla każdego
z roszczeń lub zobowiązań z osobna, jako też dla
wszystkich wspólnie (współuczestnictwo formalne).
§
2. Jeżeli
przeciwko kilku osobom sprawa może toczyć się tylko
łącznie (współuczestnictwo konieczne), przepis
paragrafu poprzedzającego stosuje się także do osób,
których udział w sprawie uzasadniałby jej
rozpoznanie w postępowaniu odrębnym.
§
3. Przepis
§ 2 stosuje się odpowiednio w wypadku współuczestnictwa
materialnego, innego niż współuczestnictwo
konieczne.
Art.
73. [Zasada samodzielności działania;
współuczestnictwo jednolite]
§
1. Każdy
współuczestnik działa w imieniu własnym.
§
2. W
wypadku jednak, gdy z istoty spornego stosunku prawnego lub z
przepisu ustawy wynika, że wyrok dotyczyć ma niepodzielnie
wszystkich współuczestników (współuczestnictwo
jednolite), czynności procesowe współuczestników
działających są skuteczne wobec niedziałających.
Do zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania
powództwa potrzeba zgody wszystkich współuczestników.
Art.
74. [Samodzielne popieranie sprawy przez współuczestników]
Każdy
ze współuczestników sporu ma prawo samodzielnie
popierać sprawę. Na posiedzenie sądowe wzywa się
wszystkich tych współuczestników, co do których
sprawa nie jest zakończona.
DZIAŁ
III
Interwencja
główna i uboczna
Art.
75. [Interwencja główna]
Kto
występuje z roszczeniem o rzecz lub prawo, o które sprawa
toczy się pomiędzy innymi osobami, może aż do
zamknięcia rozprawy w pierwszej instancji wytoczyć
powództwo o tę rzecz lub prawo przeciwko obu stronom
przed sąd, w którym toczy się sprawa (interwencja
główna).
Art.
76. [Interwencja uboczna]
Kto
ma interes prawny w tym, aby sprawa została rozstrzygnięta
na korzyść jednej ze stron, może w każdym stanie
sprawy aż do zamknięcia rozprawy w drugiej instancji
przystąpić do tej strony (interwencja uboczna).
Art.
77. [Wstąpienie interwenienta ubocznego]
§
1. Wstąpienie
swe do sprawy interwenient uboczny powinien zgłosić w
piśmie, w którym poda, jaki ma interes prawny we
wstąpieniu i do której ze stron przystępuje. Pismo
to należy doręczyć obu stronom.
§
2. Interwenient
uboczny może ze wstąpieniem do sprawy połączyć
dokonanie innej czynności procesowej.
Art.
78. [Opozycja]
§
1. Każda
ze stron może zgłosić opozycję przeciwko
wstąpieniu interwenienta ubocznego, jednakże nie później
niż przy rozpoczęciu najbliższej rozprawy.
§
2. Sąd
oddali opozycję po przeprowadzeniu co do niej rozprawy, jeżeli
interwenient uprawdopodobni, że ma interes prawny we wstąpieniu
do sprawy.
§
3. Mimo
wniesienia opozycji interwenient uboczny bierze udział w
sprawie, dopóki orzeczenie uwzględniające opozycję
nie stanie się prawomocne. W razie prawomocnego uwzględnienia
opozycji czynności interwenienta ubocznego uważane będą
za niebyłe.
Art.
79. [Uprawnienia interwenienta ubocznego]
Interwenient
uboczny jest uprawniony do wszelkich czynności procesowych
dopuszczalnych według stanu sprawy. Nie mogą one jednak
pozostawać w sprzeczności z czynnościami i
oświadczeniami strony, do której przystąpił.
Art.
80. [Doręczenia i zawiadomienia dla interwenienta
ubocznego]
Interwenientowi
ubocznemu należy od chwili jego wstąpienia do sprawy
doręczać, tak jak stronie, zawiadomienia o terminach i
posiedzeniach sądowych, jako też orzeczenia sądu.
Art.
81. [Interwencja samoistna]
Jeżeli
z istoty spornego stosunku prawnego lub z przepisu ustawy wynika, że
wyrok w sprawie ma odnieść bezpośredni skutek prawny w
stosunku między interwenientem a przeciwnikiem strony, do której
interwenient przystąpił, do stanowiska interwenienta w
procesie stosuje się odpowiednio przepisy o współuczestnictwie
jednolitym.
Art.
82. [Niedopuszczalność zarzutu]
Interwenient
uboczny nie może w stosunku do strony, do której
przystąpił, podnieść zarzutu, że sprawa
została rozstrzygnięta błędnie albo że
strona ta prowadziła proces wadliwie, chyba że stan sprawy
w chwili przystąpienia interwenienta uniemożliwił mu
korzystanie ze środków obrony albo że strona
umyślnie lub przez niedbalstwo nie skorzystała ze środków,
które nie były interwenientowi znane.
Art.
83. [Wejście interwenienta ubocznego na miejsce strony]
Za
zgodą stron interwenient uboczny może wejść na
miejsce strony, do której przystąpił.
DZIAŁ
IV
Przypozwanie
Art.
84. [Przypozwanie]
§
1. Strona,
której w razie niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcia
przysługiwałoby roszczenie względem osoby trzeciej
albo przeciwko której osoba trzecia mogłaby wystąpić
z roszczeniem, może zawiadomić taką osobę o
toczącym się procesie i wezwać ją do wzięcia
w nim udziału.
§
2. W
tym celu strona wnosi do sądu pismo procesowe wskazujące
przyczynę wezwania i stan sprawy. Pismo to doręcza się
niezwłocznie osobie trzeciej, która może zgłosić
swe przystąpienie do strony jako interwenient uboczny.
Art.
85. [Niedopuszczalność zarzutu przy przypozwaniu]
Skutki
związane z interwencją uboczną określone w art.
82 powstają w stosunku do wezwanego, który nie zgłosił
przystąpienia, z chwilą, w której przystąpienie
było możliwe.
DZIAŁ
V
Pełnomocnicy
procesowi
Art.
86. [Działanie osobiście lub przez pełnomocnika]
Strony
i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą działać
przed sądem osobiście lub przez pełnomocników.
Art.
87. [Osoby mogące pełnić funkcję
pełnomocnika]
§
1. Pełnomocnikiem
może być adwokat lub radca prawny, w sprawach własności
przemysłowej także rzecznik patentowy, a w sprawach
restrukturyzacji i upadłości także osoba posiadająca
licencję doradcy restrukturyzacyjnego, a ponadto osoba
sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz
osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku
zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego
zlecenia, współuczestnik sporu, jak również
małżonek, rodzeństwo, zstępni lub wstępni
strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku
przysposobienia.
§
2. Pełnomocnikiem
osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nieposiadającego
osobowości prawnej, może być również
pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego. Osoba
prawna prowadząca, na podstawie odrębnych przepisów,
obsługę prawną przedsiębiorcy, osoby prawnej lub
innej jednostki organizacyjnej może udzielić pełnomocnictwa
procesowego - w imieniu podmiotu, którego obsługę
prawną prowadzi - adwokatowi lub radcy prawnemu, jeżeli
została do tego upoważniona przez ten podmiot.
§
3. W
sprawach o ustalenie i zaprzeczenie pochodzenia dziecka i o
roszczenia alimentacyjne pełnomocnikiem może być
również przedstawiciel właściwego w sprawach z
zakresu pomocy społecznej organu jednostki samorządu
terytorialnego oraz organizacji społecznej, mającej na celu
udzielanie pomocy rodzinie.
§
4. W
sprawach związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego
pełnomocnikiem rolnika może być również
przedstawiciel organizacji zrzeszającej rolników
indywidualnych, której rolnik jest członkiem.
§
5. W
sprawach związanych z ochroną praw konsumentów
pełnomocnikiem może być przedstawiciel organizacji, do
której zadań statutowych należy ochrona konsumentów.
§
6. W
sprawach związanych z ochroną własności
przemysłowej pełnomocnikiem twórcy projektu
wynalazczego może być również przedstawiciel
organizacji, do której zadań statutowych należą
sprawy popierania własności przemysłowej i udzielania
pomocy twórcom projektów wynalazczych.
Art.
871.
[Przymus adwokacko-radcowski]
§
1. W
postępowaniu przed Sądem Najwyższym obowiązuje
zastępstwo stron przez adwokatów lub radców
prawnych, a w sprawach własności przemysłowej także
przez rzeczników patentowych. Zastępstwo to dotyczy także
czynności procesowych związanych z postępowaniem przed
Sądem Najwyższym, podejmowanych przed sądem niższej
instancji.
§
2. Przepisu
§ 1 nie stosuje się w postępowaniu o zwolnienie od
kosztów sądowych oraz o ustanowienie adwokata lub radcy
prawnego oraz gdy stroną, jej organem, jej przedstawicielem
ustawowym lub pełnomocnikiem jest sędzia, prokurator,
notariusz albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, a
także gdy stroną, jej organem lub jej przedstawicielem
ustawowym jest adwokat, radca prawny lub radca Prokuratorii
Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.
§
3. Przepisu
§ 1 nie stosuje się także wtedy, gdy zastępstwo
procesowe Skarbu Państwa albo państwowej osoby prawnej jest
wykonywane przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej
Polskiej.
Art.
88. [Rodzaje pełnomocnictw]
Pełnomocnictwo
może być albo procesowe - bądź to ogólne,
bądź do prowadzenia poszczególnych spraw - albo do
niektórych tylko czynności procesowych.
Art.
89. [Obowiązek dołączenia pełnomocnictwa]
§
1. Pełnomocnik
jest obowiązany przy pierwszej czynności procesowej
dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo z podpisem
mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa wraz z odpisem
dla strony przeciwnej. Adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, a
także radca Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej
mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa
oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich
umocowanie. Złożenie dokumentu wykazującego umocowanie
lub jego uwierzytelnionego odpisu nie jest wymagane, jeżeli
stwierdzenie przez sąd umocowania jest możliwe na podstawie
wykazu lub innego rejestru, do którego sąd ma dostęp
drogą elektroniczną.
§
11.
Przepisu
§ 1 nie stosuje się do czynności procesowej dokonanej
za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, w przypadku gdy
przepis szczególny przewiduje, że czynności można
dokonać wyłącznie za pośrednictwem tego systemu.
W takim przypadku pełnomocnik powołuje się na
pełnomocnictwo, wskazując jego zakres oraz okoliczności
wymienione w art. 87.
§
2. W
toku sprawy pełnomocnictwo może być udzielone ustnie
na posiedzeniu sądu przez oświadczenie złożone
przez stronę i wciągnięte do protokołu.
§
3. (uchylony).
Art.
90. [Podpis na pełnomocnictwie udzielonym przez osobę
niemogącą pisać]
Za
stronę, która nie może się podpisać,
podpisuje pełnomocnictwo osoba przez nią upoważniona,
z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama się nie
podpisała.
Art.
91. [Zakres pełnomocnictwa procesowego]
Pełnomocnictwo
procesowe obejmuje z samego prawa umocowanie do:
1)
wszystkich łączących się ze sprawą czynności
procesowych, nie wyłączając powództwa
wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania
wywołanego ich wniesieniem, jako też wniesieniem
interwencji głównej przeciwko mocodawcy;
2)
wszelkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji;
3)
udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub
radcy prawnemu;
4)
zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania
powództwa, jeżeli czynności te nie zostały
wyłączone w danym pełnomocnictwie;
5)
odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.
Art.
92. [Kryteria oceny umocowania]
Zakres,
czas trwania i skutki umocowania szerszego niż pełnomocnictwo
procesowe, jak również umocowanie do poszczególnych
czynności procesowych, ocenia się według treści
pełnomocnictwa oraz przepisów
prawa cywilnego.
Art.
93. [Prostowanie lub odwoływanie oświadczeń
pełnomocnika]
Mocodawca
stawający jednocześnie z pełnomocnikiem może
niezwłocznie prostować lub odwoływać oświadczenia
pełnomocnika.
Art.
94. [Wypowiedzenie pełnomocnictwa]
§
1. Wypowiedzenie
pełnomocnictwa procesowego przez mocodawcę odnosi skutek
prawny w stosunku do sądu z chwilą zawiadomienia go o tym,
w stosunku zaś do przeciwnika i innych uczestników - z
chwilą doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd.
§
2. Adwokat
lub radca prawny, który wypowiedział pełnomocnictwo,
obowiązany jest działać za stronę jeszcze przez
dwa tygodnie, chyba że mocodawca zwolni go od tego obowiązku.
Każdy inny pełnomocnik powinien, mimo wypowiedzenia,
działać za mocodawcę przez ten sam czas, jeżeli
jest to konieczne do uchronienia mocodawcy od niekorzystnych skutków
prawnych.
Art.
95. [Odpowiednie stosowanie]
Przepis
artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do
adwokata lub radcy prawnego ustanowionego przez sąd w przypadku
zwolnienia go od obowiązku zastępowania strony w procesie.
Art.
96. [Wygaśnięcie pełnomocnictwa]
W
razie śmierci strony albo utraty przez nią zdolności
sądowej pełnomocnictwo wygasa. Jednakże pełnomocnik
procesowy działa aż do czasu zawieszenia postępowania.
Art.
97. [Tymczasowe dopuszczenie pełnomocnika]
§
1. Po
wniesieniu pozwu sąd może dopuścić tymczasowo do
podjęcia naglącej czynności procesowej osobę
niemogącą na razie przedstawić pełnomocnictwa.
Zarządzenie to sąd może uzależnić od
zabezpieczenia kosztów.
§
2. Sąd
wyznaczy równocześnie termin, w ciągu którego
osoba działająca bez pełnomocnictwa powinna je złożyć
albo przedstawić zatwierdzenie swej czynności przez stronę.
Jeżeli termin upłynął bezskutecznie, sąd
pominie czynności procesowe tej osoby. W tym wypadku przeciwnik
może żądać od działającego bez
umocowania zwrotu kosztów spowodowanych jego tymczasowym
dopuszczeniem.
TYTUŁ
V
Koszty
procesu
DZIAŁ
I
Zwrot
kosztów procesu
Art.
98. [Koszty procesu]
§
1. Strona
przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić
przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do
celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
§
2. Do
niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę
osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest
adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się
poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów
do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość
zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów
przejazdów i równowartość utraconego zarobku
nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata
wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.
§
3. Do
niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez
adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż
stawki opłat określone w odrębnych przepisach
i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego
przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
§
4. Wysokość
kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub
dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a
także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika
patentowego regulują odrębne przepisy.
Art.
981.
[Koszty mediacji]
§
1. Do
niezbędnych kosztów procesu zalicza się koszty
mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd.
§
2. Jeżeli
postępowanie cywilne zostało wszczęte w ciągu
trzech miesięcy od dnia zakończenia mediacji, która
nie została zakończona ugodą albo w ciągu trzech
miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o
odmowie zatwierdzenia ugody przez sąd, do niezbędnych
kosztów procesu zalicza się także koszty mediacji w
wysokości nieprzekraczającej czwartej części
opłaty.
§
3. Do
określenia kosztów mediacji stosuje się odpowiednio
art. 98 § 2 i 3.
§
4. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
wysokość wynagrodzenia mediatora, w tym stałego
mediatora, za prowadzenie postępowania mediacyjnego wszczętego
na podstawie skierowania sądu i wydatki mediatora, w tym stałego
mediatora, podlegające zwrotowi, biorąc pod uwagę
rodzaj sprawy i wartość przedmiotu sporu oraz sprawny
przebieg postępowania mediacyjnego, a także niezbędne
wydatki związane z prowadzeniem mediacji.
Art.
99. [Koszty zastępstwa procesowego]
Stronom
reprezentowanym przez radcę prawnego, rzecznika patentowego lub
Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się
koszty w wysokości należnej według przepisów
o wynagrodzeniu adwokata.
Art.
100. [Wzajemne zniesienie lub stosunkowe rozdzielenie kosztów]
W
razie częściowego tylko uwzględnienia żądań
koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.
Sąd może jednak włożyć na jedną ze
stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli
jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części
swego żądania albo gdy określenie należnej mu
sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.
Art.
101. [Zwrot kosztów mimo uwzględnienia powództwa]
Zwrot
kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia
powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia
sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie
pozwu.
Art.
102. [Zwrot kosztów zgodnie z zasadą słuszności]
W
wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może
zasądzić od strony przegrywającej tylko część
kosztów albo nie obciążać jej w ogóle
kosztami.
Art.
103. [Koszty wywołane niesumiennym lub oczywiście
niewłaściwym postępowaniem]
§
1. Niezależnie
od wyniku sprawy sąd może włożyć na stronę
lub interwenienta obowiązek zwrotu kosztów, wywołanych
ich niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym
postępowaniem.
§
2. Przepis
§ 1 dotyczy zwłaszcza kosztów powstałych
wskutek uchylenia się od wyjaśnień lub złożenia
wyjaśnień niezgodnych z prawdą, zatajenia lub
opóźnionego powołania dowodów, a także
oczywiście nieuzasadnionej odmowy poddania się mediacji.
Art.
104. [Koszty procesu, w którym zawarto ugodę]
Koszty
procesu, w którym zawarto ugodę, znosi się
wzajemnie, jeżeli strony nie postanowiły inaczej.
Art.
1041.
[Koszty mediacji zakończonej ugodą]
Koszty
mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd i
zakończonej ugodą znosi się wzajemnie, jeżeli
strony nie postanowiły inaczej.
Art.
105. [Zwrot kosztów między współuczestnikami]
§
1. Współuczestnicy
sporu zwracają koszty procesu w częściach równych.
Sąd może jednak nakazać zwrot kosztów
odpowiednio do udziału każdego ze współuczestników
w sprawie, jeżeli pod tym względem zachodzą znaczne
różnice.
§
2. Na
współuczestników sporu odpowiadających
solidarnie co do istoty sprawy sąd włoży solidarny
obowiązek zwrotu kosztów. Za koszty wynikłe z
czynności procesowych, podjętych przez poszczególnych
współuczestników wyłącznie we własnym
interesie, inni współuczestnicy nie odpowiadają.
Art.
106. [Koszty związane z udziałem prokuratora]
Udział
prokuratora w sprawie nie uzasadnia zasądzenia zwrotu kosztów
na rzecz Skarbu Państwa ani od Skarbu Państwa.
Art.
107. [Koszty interwenienta ubocznego]
Interwenient
uboczny, do którego nie mają zastosowania przepisy o
współuczestnictwie jednolitym, nie zwraca kosztów
przeciwnikowi strony, do której przystąpił. Sąd
może jednak przyznać od interwenienta na rzecz
wygrywającego sprawę przeciwnika strony, do której
interwenient przystąpił, zwrot kosztów wywołanych
samoistnymi czynnościami procesowymi interwenienta. Sąd
może także przyznać interwenientowi koszty interwencji
od przeciwnika obowiązanego do zwrotu kosztów.
Art.
108. [Rozstrzygniecie o kosztach]
§
1. Sąd
rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym
sprawę w instancji. Sąd może jednak rozstrzygnąć
jedynie o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu,
pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi
sądowemu; w tej sytuacji, po uprawomocnieniu się orzeczenia
kończącego postępowanie w sprawie, referendarz sądowy
w sądzie pierwszej instancji wydaje postanowienie, w którym
dokonuje szczegółowego wyliczenia kosztów
obciążających strony.
§
2. Sąd
drugiej instancji, uchylając zaskarżone orzeczenie i
przekazując sprawę sądowi pierwszej instancji do
rozpoznania, pozostawia temu sądowi rozstrzygnięcie o
kosztach instancji odwoławczej.
Art.
1081.
[Postanowienie uzupełniające]
Jeżeli
w toku postępowania sąd nie orzekł o obowiązku
poniesienia kosztów sądowych lub orzeczeniem nie objął
całej kwoty należnej z tego tytułu, postanowienie w
tym przedmiocie wydaje na posiedzeniu niejawnym sąd, przed
którym sprawa toczyła się w pierwszej instancji.
Art.
109. [Wygaśnięcie roszczenia o zwrot kosztów;
ustalanie wysokości]
§
1. Roszczenie
o zwrot kosztów wygasa, jeśli strona najpóźniej
przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej
wydanie orzeczenia nie złoży sądowi spisu kosztów
albo nie zgłosi wniosku o przyznanie kosztów według
norm przepisanych. Jednakże o kosztach należnych stronie
działającej bez adwokata, radcy prawnego lub rzecznika
patentowego sąd orzeka z urzędu.
§
2. Orzekając
o wysokości przyznanych stronie kosztów procesu, sąd
bierze pod uwagę celowość poniesionych kosztów
oraz niezbędność ich poniesienia z uwagi na charakter
sprawy. Przy ustalaniu wysokości kosztów poniesionych
przez stronę reprezentowaną przez pełnomocnika
będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem
patentowym, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład
pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego
w sprawie, w tym czynności podjęte w celu polubownego
rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu,
a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w
przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.
Art.
110. [Zwrot kosztów od świadka, biegłego,
pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego]
Sąd
może zasądzić od świadka, biegłego,
pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego - po ich wysłuchaniu
- zwrot kosztów wywołanych ich rażącą
winą. Postanowienie sądu może zapaść na
posiedzeniu niejawnym.
DZIAŁ
II
Pomoc
prawna z urzędu
Art.
111.
(uchylony).
Art.
112.
(uchylony).
Art.
113.
(uchylony).
Art.
114.
(uchylony).
Art.
115.
(uchylony).
Art.
116.
(uchylony).
Art.
117. [Pełnomocnik z urzędu]
§
1. Strona
zwolniona przez sąd od kosztów sądowych w całości
lub części, może domagać się ustanowienia
adwokata lub radcy prawnego.
§
2. Osoba
fizyczna, niezwolniona przez sąd od kosztów sądowych,
może się domagać ustanowienia adwokata lub radcy
prawnego, jeżeli złoży oświadczenie, z którego
wynika, że nie jest w stanie ponieść kosztów
wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego bez uszczerbku utrzymania
koniecznego dla siebie i rodziny.
§
3. Osoba
prawna lub inna jednostka organizacyjna, której ustawa
przyznaje zdolność sądową, niezwolniona przez sąd
od kosztów sądowych, może się domagać
ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, jeżeli wykaże, że
nie ma dostatecznych środków na poniesienie kosztów
wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.
§
4. Wniosek
o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego strona zgłasza wraz z
wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych lub osobno, na
piśmie lub ustnie do protokołu, w sądzie, w którym
sprawa ma być wytoczona lub już się toczy. Osoba
fizyczna, która nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie tego
sądu, może złożyć wniosek o ustanowienie
adwokata lub radcy prawnego w sądzie rejonowym właściwym
ze względu na miejsce swego zamieszkania, który
niezwłocznie przesyła ten wniosek sądowi właściwemu.
§
5. 4
Sąd
uwzględni wniosek, jeżeli udział adwokata lub radcy
prawnego w sprawie uzna za potrzebny. Podstawą oddalenia wniosku
nie może być skorzystanie przez osobę fizyczną z
nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa
obywatelskiego, o których mowa w ustawie
z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej,
nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej
(Dz. U. z 2017 r. poz. 2030 oraz z 2018 r. poz. 1467).
§
6. Wniosek
o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, zgłoszony po raz
pierwszy w postępowaniu apelacyjnym, kasacyjnym lub postępowaniu
ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia, sąd przekazuje do rozpoznania sądowi pierwszej
instancji, chyba że uzna wniosek za uzasadniony.
Art.
1171.
[Pełnomocnik dla osoby fizycznej]
§
1. Osoba
fizyczna dołącza do wniosku o ustanowienie adwokata lub
radcy prawnego oświadczenie obejmujące szczegółowe
dane o swoim stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach
utrzymania. Oświadczenie sporządza się według
ustalonego wzoru. Jeżeli wniosek o ustanowienie adwokata lub
radcy prawnego składany jest łącznie z wnioskiem o
zwolnienie od kosztów sądowych, osoba fizyczna dołącza
tylko jedno oświadczenie.
§
2. Sąd
może odebrać od osoby fizycznej przyrzeczenie o treści:
"Świadomy znaczenia mych słów i
odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożone
przeze mnie oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku,
dochodach i źródłach utrzymania jest prawdziwe i
rzetelne". Przed odebraniem przyrzeczenia poucza się stronę
ubiegającą się o ustanowienie adwokata lub radcy
prawnego o treści art. 120 § 4.
§
3. Wniosek
o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego złożony przez
stronę reprezentowaną przez adwokata lub radcę
prawnego bez dołączenia oświadczenia, o którym
mowa w § 1, przewodniczący zwraca bez wzywania do
uzupełnienia braków.
§
4. W
razie złożenia wniosku ustnie do protokołu,
oświadczenie, o którym mowa w § 1, może być
złożone także do protokołu.
§
5. Przepisów
§ 1-4 nie stosuje się, jeżeli wniosek składa
strona, o której mowa w art. 117 § 1.
§
6. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór
oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i
źródłach utrzymania, o którym mowa w §
1, a także sposób udostępniania osobom fizycznym
wzoru druków tych oświadczeń, mając na
względzie umożliwienie stronie złożenia jednego
oświadczenia w razie składania wniosku o ustanowienie
adwokata lub radcy prawnego wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów
sądowych i komunikatywność niezbędnych pouczeń
dla stron co do sposobu wypełnienia, skutków niezłożenia
oraz złożenia nieprawdziwego oświadczenia.
Art.
1172.
[Oddalenie wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego]
§
1. W
razie oddalenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego
strona nie może ponownie domagać się ustanowienia
adwokata lub radcy prawnego, powołując się na te same
okoliczności, które stanowiły uzasadnienie
oddalonego wniosku.
§
2. Ponowny
wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, oparty na tych
samych okolicznościach, podlega odrzuceniu. Na postanowienie o
odrzuceniu wniosku nie przysługuje zażalenie.
Art.
1173.
[Wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego]
§
1. O
wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego sąd zwraca się do
właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady
okręgowej izby radców prawnych.
§
2. Właściwa
okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców
prawnych, wyznacza adwokata lub radcę prawnego niezwłocznie,
nie później jednak niż w terminie dwóch
tygodni, zawiadamiając o tym sąd. W zawiadomieniu właściwa
okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców
prawnych wskazuje imię i nazwisko wyznaczonego adwokata lub
radcy prawnego oraz jego adres do doręczeń.
§
3. Jeżeli
strona we wniosku wskazała adwokata lub radcę prawnego,
właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej
izby radców prawnych, w miarę możliwości i w
porozumieniu ze wskazanym adwokatem lub radcą prawnym, wyznaczy
adwokata lub radcę prawnego wskazanego przez stronę.
Art.
118. [Skutek ustanowienia pełnomocnika z urzędu]
§
1. Ustanowienie
adwokata lub radcy prawnego przez sąd jest równoznaczne z
udzieleniem pełnomocnictwa procesowego.
§
2. Adwokat
lub radca prawny ustanowiony przez sąd jest obowiązany
zastępować stronę do prawomocnego zakończenia
postępowania, chyba że z postanowienia sądu wynika, iż
obowiązek zastępowania strony ustaje wcześniej.
§
3. Z
ważnych przyczyn adwokat lub radca prawny może wnosić
o zwolnienie od obowiązku zastępowania strony w procesie.
Sąd, zwalniając adwokata lub radcę prawnego, zwraca
się jednocześnie do właściwej okręgowej rady
adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych o
wyznaczenie innego adwokata lub radcy prawnego. Przepis art. 1173
§ 2 stosuje się odpowiednio.
§
4. Jeżeli
adwokat lub radca prawny ustanowiony przez sąd ma podjąć
czynności poza siedzibą sądu orzekającego, sąd,
na uzasadniony wniosek ustanowionego adwokata lub radcy prawnego,
zwróci się w razie potrzeby do właściwej
okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców
prawnych o wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego z innej
miejscowości. Przepis art. 1173
§ 2 stosuje się odpowiednio.
§
5. Jeżeli
adwokat lub radca prawny ustanowiony w związku z postępowaniem
kasacyjnym lub postępowaniem ze skargi o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, nie stwierdza
podstaw do wniesienia skargi, jest obowiązany niezwłocznie
zawiadomić na piśmie o tym stronę oraz sąd, nie
później niż w terminie dwóch tygodni od dnia
zawiadomienia go o wyznaczeniu. Do zawiadomienia adwokat lub radca
prawny dołącza sporządzoną przez siebie opinię
o braku podstaw do wniesienia skargi. Opinia nie jest załączana
do akt sprawy i nie jest doręczana stronie przeciwnej.
§
6. Jeżeli
opinia, o której mowa w § 5, nie została sporządzona
z zachowaniem zasad należytej staranności, sąd
zawiadamia o tym właściwy organ samorządu zawodowego,
do którego należy adwokat lub radca prawny. W takim
przypadku właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada
okręgowej izby radców prawnych wyznaczy innego adwokata
lub radcę prawnego. Przepis art. 1173
§ 2 stosuje się odpowiednio.
Art.
119. [Wygaśnięcie pełnomocnictwa urzędowego,
zwolnienie pełnomocnika]
Ustanowienie
adwokata lub radcy prawnego wygasa ze śmiercią strony,
która je uzyskała. Jednakże na zasadzie tego
ustanowienia adwokat lub radca prawny strony podejmuje czynności
niecierpiące zwłoki.
Art.
1191.
[Dochodzenie w sprawie ustalenia rzeczywistego stanu majątkowego]
Sąd
może zarządzić stosowne dochodzenie, jeżeli na
podstawie okoliczności sprawy lub oświadczeń strony
przeciwnej powziął wątpliwości co do
rzeczywistego stanu majątkowego strony domagającej się
ustanowienia lub zastępowanej przez ustanowionego adwokata lub
radcę prawnego.
Art.
120. [Cofnięcie ustanowienia pełnomocnika z urzędu]
§
1. Sąd
cofnie ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, jeżeli okaże
się, że okoliczności, na których podstawie je
przyznano, nie istniały lub przestały istnieć.
§
2. W
wypadkach, o których mowa w § 1, strona obowiązana
jest uiścić wynagrodzenie adwokata lub radcy prawnego dla
niej ustanowionego.
§
3. Ponadto,
w wypadku gdy okoliczności, na podstawie których
przyznano ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, przestały
istnieć, sąd może obciążyć stronę
tym obowiązkiem tylko częściowo, stosownie do zmiany,
jaka nastąpiła w jej stosunkach.
§
4. Stronę,
która uzyskała ustanowienie adwokata lub radcy prawnego
na podstawie podania świadomie nieprawdziwych okoliczności,
sąd skaże na grzywnę, niezależnie od jej
obowiązku uiszczenia wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.
Art.
121.
(uchylony).
Art.
122. [Koszty pełnomocnika z urzędu]
§
1. Adwokat
lub radca prawny ustanowiony zgodnie z przepisami niniejszego działu
ma prawo - z wyłączeniem strony - ściągnąć
sumę należną mu tytułem wynagrodzenia i zwrotu
wydatków z kosztów zasądzonych na rzecz tej strony
od przeciwnika. Przeciwnik nie może czynić żadnych
potrąceń, z wyjątkiem kosztów nawzajem mu
przyznanych od strony korzystającej z pomocy prawnej z urzędu.
§
2. Na
kosztach, przypadających od przeciwnika strony korzystającej
z pomocy prawnej z urzędu, należności adwokata lub
radcy prawnego ustanowionego według przepisów
poprzedzających przysługuje pierwszeństwo przed
roszczeniami osób trzecich.
Art.
123. [Postanowienia w przedmiocie ustanowienia pełnomocnika
z urzędu]
§
1. Postanowienia,
o których mowa w dziale niniejszym sąd może wydać
na posiedzeniu niejawnym. Postanowienia doręcza się tylko
stronie, która złożyła wniosek o ustanowienie
dla niej adwokata lub radcy prawnego.
§
2. Postanowienie
o ustanowieniu albo odmowie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego
może wydać także referendarz sądowy.
Art.
124. [Wpływ wniosku o ustanowienie pełnomocnika z
urzędu na tok sprawy]
§
1. Zgłoszenie
wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, jak również
wniesienie środka odwoławczego od odmowy ich ustanowienia
nie wstrzymuje biegu toczącego się postępowania, chyba
że chodzi o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego dla powoda
na skutek wniosku zgłoszonego w pozwie lub przed wytoczeniem
powództwa. Sąd może jednak wstrzymać
rozpoznanie sprawy aż do prawomocnego rozstrzygnięcia
wniosku i w związku z tym nie wyznaczać rozprawy, a
wyznaczoną rozprawę odwołać lub odroczyć.
§
2. W
razie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego na wniosek zgłoszony
przed upływem terminu do wniesienia zażalenia, dla którego
sporządzenia ustawa wymaga zastępstwa prawnego przez
adwokata lub radcę prawnego, sąd doręcza ustanowionemu
adwokatowi lub radcy prawnemu odpis postanowienia z urzędu, a
termin do wniesienia zażalenia na postanowienie biegnie od dnia
jego doręczenia pełnomocnikowi. Jeżeli strona
prawidłowo zażądała doręczenia postanowienia
z uzasadnieniem, odpis postanowienia doręcza się
pełnomocnikowi z uzasadnieniem.
§
3. W
razie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego na wniosek zgłoszony
przed upływem terminu do wniesienia skargi kasacyjnej przez
stronę, która prawidłowo zażądała
doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem, sąd doręcza
ustanowionemu adwokatowi lub radcy prawnemu orzeczenie z
uzasadnieniem z urzędu, a termin do wniesienia skargi kasacyjnej
biegnie od dnia doręczenia pełnomocnikowi orzeczenia z
uzasadnieniem.
§
4. W
razie oddalenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego,
zgłoszonego w przypadkach, o których mowa w § 2 lub
§ 3, termin do wniesienia środka zaskarżenia biegnie
od dnia doręczenia stronie postanowienia, a jeżeli
postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym - od dnia
jego ogłoszenia. Jeżeli jednak strona wniosła
zażalenie w przepisanym terminie, termin do złożenia
środka zaskarżenia biegnie od dnia doręczenia stronie
postanowienia oddalającego zażalenie, a jeżeli
postanowienie sądu drugiej instancji zostało wydane na
posiedzeniu jawnym - od dnia jego ogłoszenia.
§
5. Ponowny
wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, oparty na tych
samych okolicznościach, nie ma wpływu na bieg terminu do
wniesienia środka zaskarżenia.
TYTUŁ
VI
Postępowanie
DZIAŁ
I
Przepisy
ogólne o czynnościach procesowych
Rozdział
1
Pisma
procesowe
Art.
125. [Pisma procesowe – sposób wnoszenia]
§
1. Pisma
procesowe obejmują wnioski i oświadczenia stron składane
poza rozprawą.
§
2. Jeżeli
przepis
szczególny tak stanowi, pisma procesowe wnosi się na
urzędowych formularzach.
§
21.
Jeżeli
przepis szczególny tak stanowi albo dokonano wyboru wnoszenia
pism procesowych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego,
pisma procesowe w tej sprawie wnosi się wyłącznie za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Pisma niewniesione za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego nie wywołują
skutków prawnych, jakie ustawa wiąże z wniesieniem
pisma do sądu, o czym sąd poucza wnoszącego pismo.
§
22.
W
przypadku niewniesienia pisma za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego przewodniczący zawiadamia wnoszącego
pismo o bezskuteczności czynności.
§
23.
Jeżeli
z przyczyn technicznych leżących po stronie sądu nie
jest możliwe wniesienie pisma za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego w wymaganym terminie, stosuje się przepisy
art. 168-172.
§
24.
Oświadczenie
o wyborze lub rezygnacji z wyboru wnoszenia pism procesowych za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego składa się
za pośrednictwem tego systemu. Oświadczenie to jest wiążące
tylko w stosunku do osoby, która je złożyła.
§
3. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
wzory i sposób udostępniania stronom urzędowych
formularzy, o których mowa w § 2, odpowiadających
wymaganiom przewidzianym dla pism procesowych, szczególnym
wymaganiom postępowania, w którym mają być
stosowane, oraz zawierających niezbędne pouczenia dla
stron, co do sposobu ich wypełniania, wnoszenia i skutków
niedostosowania pisma do tych wymagań, uwzględniając,
że urzędowe formularze powinny być udostępniane w
siedzibach sądów oraz bezpłatnie w sieci Internet w
formie pozwalającej na dogodną edycję treści
formularza.
§
31.
Minister
Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw informatyzacji określi, w drodze rozporządzenia,
sposób wnoszenia pism procesowych za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego, mając na względzie skuteczność
wnoszenia pism, szczególne wymagania postępowań
obsługiwanych przez ten system oraz ochronę praw osób
wnoszących pisma.
§
4. (uchylony).
Art.
126. [Ogólne warunki pism procesowych]
§
1. Każde
pismo procesowe powinno zawierać:
1)
oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i
nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i
pełnomocników;
2)
oznaczenie rodzaju pisma;
3)
osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie
przytoczonych okoliczności;
4)
podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
5)
wymienienie załączników.
§
2. Gdy
pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto
zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz:
1)
oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo, w
przypadku gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do
Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności
Gospodarczej - adres do korespondencji wpisany do Centralnej
Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
11)
oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy przedstawicieli
ustawowych i pełnomocników stron,
2)
numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności
(PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego
osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego
posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub
3)
numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku -
numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda
niebędącego osobą fizyczną, który nie ma
obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji,
jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.
§
21.
Dalsze
pisma procesowe, poza elementami określonymi w § 1, powinny
zawierać sygnaturę akt.
§
3. Do
pisma należy dołączyć pełnomocnictwo albo
uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa, jeżeli pismo wnosi
pełnomocnik, który wcześniej nie złożył
pełnomocnictwa. Jeżeli pełnomocnik dokonał wyboru
wnoszenia pism za pośrednictwem systemu teleinformatycznego,
uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa wnosi się za
pośrednictwem tego systemu.
§
31.
Przepisu
§ 3 nie stosuje się do pism wnoszonych w elektronicznym
postępowaniu upominawczym.
§
4. Za
stronę, która nie może się podpisać,
podpisuje pismo osoba przez nią upoważniona, z wymienieniem
przyczyny, dla której strona sama się nie podpisała.
§
5. 5
Pismo
procesowe wniesione za pośrednictwem systemu teleinformatycznego
opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem
zaufanym albo podpisem osobistym.
§
6. Minister
Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw informatyzacji określi, w drodze rozporządzenia,
tryb zakładania i udostępniania konta w systemie
teleinformatycznym, za pomocą którego można wnosić
pisma procesowe, z uwzględnieniem sprawności postępowania,
ochrony praw stron postępowania oraz możliwości
składania jednorazowo wielu pism.
Art.
1261.
[Obowiązek podania wartości przedmiotu sporu lub wartości
przedmiotu zaskarżenia]
§
1. W
każdym piśmie należy podać wartość
przedmiotu sporu lub wartość przedmiotu zaskarżenia,
jeżeli od tej wartości zależy właściwość
rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność
środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy nie jest
oznaczona kwota pieniężna.
§
2. Pisma
dotyczące części przedmiotu sporu lub zaskarżenia
podlegają opłacie tylko w stosunku do wartości tej
części.
§
3. Wartości
przedmiotu sporu lub zaskarżenia podaje się w złotych,
zaokrąglając w górę do pełnego złotego.
Art.
1262.
[Żądanie należnej opłaty]
§
1. Sąd
nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego
nie została uiszczona należna opłata.
§
2. Nie
żąda się opłaty od pisma, jeżeli już z
jego treści wynika, że podlega ono odrzuceniu.
Art.
127. [Pisma przygotowawcze]
W
pismach procesowych mających na celu przygotowanie rozprawy
(pisma przygotowawcze) należy podać zwięźle stan
sprawy, wypowiedzieć się co do twierdzeń strony
przeciwnej i dowodów przez nią powołanych, wreszcie
wskazać dowody, które mają być przedstawione na
rozprawie, lub je załączyć. W pismach przygotowawczych
strony mogą wskazywać podstawy prawne swoich żądań
lub wniosków.
Art.
128. [Obowiązek dołączenia odpisów i
załączników]
§
1. Do
pisma procesowego należy dołączyć jego odpisy i
odpisy załączników dla doręczenia ich
uczestniczącym w sprawie osobom, a ponadto, jeżeli w sądzie
nie złożono załączników w oryginale, po
jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych.
§
2. Do
pisma procesowego wnoszonego za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego dołącza się poświadczone
elektronicznie odpisy załączników.
Art.
129. [Oryginał dokumentu]
§
1. Strona
powołująca się w piśmie na dokument obowiązana
jest na żądanie przeciwnika złożyć oryginał
dokumentu w sądzie jeszcze przed rozprawą.
§
2. Zamiast
oryginału dokumentu strona może złożyć odpis
dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem
została poświadczona przez notariusza albo przez
występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego
adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą
Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.
§
21.
Elektroniczne
poświadczenie odpisu dokumentu przez występującego w
sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą
prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii
Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej następuje z chwilą
wprowadzenia przez tego pełnomocnika dokumentu do systemu
teleinformatycznego.
§
3. Zawarte
w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem
przez występującego w sprawie pełnomocnika strony
będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem
patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej
Polskiej ma charakter dokumentu urzędowego.
§
4. Jeżeli
jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, sąd, na wniosek
strony albo z urzędu, zażąda od strony składającej
odpis dokumentu, o którym mowa w § 2, przedłożenia
oryginału tego dokumentu.
§
5. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
formaty, w jakich odpisy pism, dokumentów i pełnomocnictw
mogą być poświadczane elektronicznie, mając na
względzie minimalne wymagania dla rejestrów publicznych i
wymiany informacji w postaci elektronicznej.
Art.
130. [Uzupełnienie braków formalnych; zwrot pisma]
§
1. Jeżeli
pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu
wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od
pisma nie uiszczono należnej opłaty, przewodniczący
wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do
poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie
tygodniowym. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste
niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania
pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.
§
11.
Jeżeli
pismo wniosła osoba zamieszkała lub mająca siedzibę
za granicą, która nie ma w kraju przedstawiciela,
przewodniczący wyznacza termin do poprawienia lub uzupełnienia
pisma albo uiszczenia opłaty nie krótszy niż
miesiąc.
§
2. Po
bezskutecznym upływie terminu przewodniczący zwraca pismo
stronie. Pismo zwrócone nie wywołuje żadnych
skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma
procesowego do sądu.
§
3. Pismo
poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od
chwili jego wniesienia.
§
4. Zarządzenie
przewodniczącego o zwrocie pozwu doręcza się tylko
powodowi.
§
5. Pisma
procesowe sporządzone z naruszeniem art. 871
podlegają zwrotowi bez wzywania do usunięcia braków,
chyba że ustawa stanowi inaczej.
§
6. Jeżeli
przepis szczególny przewiduje, że pismo może być
wniesione wyłącznie za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego, pismo wnosi się wraz z opłatą.
Pismo wniesione bez opłaty nie wywołuje skutków,
jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma do sądu, o czym
sąd poucza wnoszącego pismo. W razie jednoczesnego
wniesienia za pośrednictwem systemu teleinformatycznego więcej
niż jednego pisma podlegającego opłacie żadne z
tych pism nie wywołuje skutków, jakie ustawa wiąże
z wniesieniem pisma do sądu, jeżeli nie uiszczono opłaty
w wysokości sumy opłat należnych od wszystkich pism.
§
7. W
przypadku wniesienia pisma podlegającego opłacie z
naruszeniem § 6 przewodniczący zawiadamia wnoszącego
pismo o bezskuteczności czynności.
§
8. Przepisów
§ 6 i 7 nie stosuje się, jeżeli wnoszący pismo
jest zwolniony z mocy prawa od kosztów sądowych w
zakresie opłaty sądowej należnej od tego pisma, a
także w razie zwolnienia od tych kosztów przyznanego
przez sąd lub w razie zgłoszenia wniosku o takie
zwolnienie.
Art.
1301.
[Braki pism wnoszonych na urzędowych formularzach lub
informatycznych nośnikach danych]
§
1. (utracił
moc).
§
11.
Jeżeli
pismo procesowe, które powinno być wniesione na urzędowym
formularzu, nie zostało wniesione na takim formularzu lub nie
może otrzymać prawidłowego biegu na skutek
niezachowania innych warunków formalnych, przewodniczący
wzywa stronę do jego poprawienia lub uzupełnienia w
terminie tygodniowym, przesyłając złożone pismo.
Wezwanie powinno wskazywać wszystkie braki pisma oraz zawierać
pouczenie o treści § 2.
§
2. W
razie bezskutecznego upływu terminu lub ponownego złożenia
pisma dotkniętego brakami przewodniczący zarządza
zwrot pisma. Sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty
oraz sprzeciw od nakazu zapłaty sąd odrzuca.
§
3. (uchylony).
§
4. (uchylony).
Art.
1302.
[Zwrot i odrzucenie pisma bez wezwania do uiszczenia opłaty]
§
1. Pismo
wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika
patentowego, które nie zostało należycie opłacone,
przewodniczący zwraca bez wezwania o uiszczenie opłaty,
jeżeli pismo podlega opłacie w wysokości stałej
lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości
przedmiotu sporu.
§
2. W
terminie tygodniowym od dnia doręczenia zarządzenia o
zwrocie pisma z przyczyn określonych w § 1 strona może
uiścić brakującą opłatę. Jeżeli
opłata została wniesiona we właściwej wysokości,
pismo wywołuje skutek od daty pierwotnego wniesienia. Skutek
taki nie następuje w razie kolejnego zwrotu pisma z tej samej
przyczyny.
§
3. (uchylony).
§
4. (uchylony).
§
5. Przepisu
§ 1 nie stosuje się, gdy obowiązek uiszczenia opłaty
stosunkowej powstał na skutek sprawdzenia przez sąd
wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu lub
zaskarżenia.
Art.
1303.
[Obowiązek uiszczenia lub uzupełnienia opłaty w toku
postępowania]
§
1. Przepisy
art. 1261,
art. 1262,
art. 130 § 1 i § 11,
art. 1302
stosuje się odpowiednio, gdy przed wysłaniem odpisu pisma
innym stronom, a w braku takich stron - przed wysłaniem
zawiadomienia o terminie posiedzenia, powstał obowiązek
uiszczenia lub uzupełnienia opłaty na skutek ustalenia
przez sąd wyższej wartości przedmiotu sporu, cofnięcia
zwolnienia od kosztów sądowych albo uchylenia kurateli.
§
2. Jeżeli
obowiązek uiszczenia lub uzupełnienia opłaty powstał
na skutek rozszerzenia lub innej zmiany żądania, z innych
przyczyn niż wymienione w § 1, albo po wysłaniu odpisu
pisma innym stronom, a w braku takich stron - po wysłaniu
zawiadomienia o terminie posiedzenia, przewodniczący wzywa
zobowiązanego do uiszczenia należnej opłaty w terminie
tygodnia, a jeżeli mieszka on lub ma siedzibę za granicą
i nie ma w kraju przedstawiciela - w terminie nie krótszym od
miesiąca. W razie bezskutecznego upływu terminu sąd
prowadzi sprawę bez wstrzymywania biegu postępowania, a o
obowiązku uiszczenia opłaty orzeka w orzeczeniu kończącym
sprawę w instancji, stosując odpowiednio zasady
obowiązujące przy zwrocie kosztów procesu.
Art.
1304.
[Zaliczka na poczet wydatków]
§
1. Strona,
która wnosi o podjęcie czynności połączonej
z wydatkami, obowiązana jest uiścić zaliczkę na
ich pokrycie w wysokości i terminie oznaczonym przez sąd.
Jeżeli więcej niż jedna strona wnosi o podjęcie
czynności, sąd zobowiązuje każdą stronę,
która z czynności wywodzi skutki prawne, do uiszczenia
zaliczki w równych częściach lub w innym stosunku
według swego uznania.
§
2. Przewodniczący
wzywa stronę zobowiązaną do wniesienia zaliczki, aby w
wyznaczonym terminie nie dłuższym niż dwa tygodnie
zapłaciła oznaczoną kwotę. Jeżeli strona
mieszka lub ma siedzibę za granicą, wyznaczony termin nie
może być krótszy niż miesiąc.
§
3. Jeżeli
okazuje się, że przewidywane lub rzeczywiste wydatki są
większe od wniesionej zaliczki, przewodniczący wzywa o jej
uzupełnienie w trybie określonym w § 2.
§
4. Sąd
podejmie czynność połączoną z wydatkami,
jeżeli zaliczka zostanie uiszczona w oznaczonej wysokości.
§
5. W
razie nieuiszczenia zaliczki sąd pominie czynność
połączoną z wydatkami.
Art.
1305.
[Udział referendarza]
W
przypadkach, o których mowa w art. 125 oraz art. 130-1304,
czynności przewodniczącego może wykonywać
referendarz sądowy.
Rozdział
2
Doręczenia
Art.
131. [Tryb doręczania]
§
1. Sąd
dokonuje doręczeń przez operatora pocztowego w rozumieniu
ustawy
z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. z 2017 r. poz.
1481 oraz z 2018 r. poz. 106, 138 i 650), osoby zatrudnione w sądzie,
komornika lub sądową służbę doręczeniową.
§
2. Minister
Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw łączności określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowy tryb i sposób
doręczania pism sądowych przez podmioty, o których
mowa w § 1, mając na uwadze konieczność
zapewnienia sprawnego toku postępowania, a także realizacji
gwarancji procesowych jego uczestników, ochronę praw
osób, którym pisma są doręczane, oraz ochronę
ich danych osobowych.
§
3. Minister
Sprawiedliwości, na uzasadniony wniosek prezesa sądu, w
drodze zarządzenia, tworzy i znosi w tym sądzie sądową
służbę doręczeniową.
§
4. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
warunki organizacji oraz strukturę sądowej służby
doręczeniowej, mając na względzie wielkość
sądu, koszty oraz zapewnienie skuteczności doręczeń
i zachowanie wymogów postępowania sądowego.
Art.
1311.
[Doręczenie elektroniczne]
§
1. Sąd
dokonuje doręczeń za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego (doręczenie elektroniczne), jeżeli
adresat wniósł pismo za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego albo dokonał wyboru wnoszenia pism za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
§
2. W
przypadku doręczenia elektronicznego pismo uznaje się za
doręczone w chwili wskazanej w elektronicznym potwierdzeniu
odbioru korespondencji. Przepisu art. 134 § 1 nie stosuje się.
W przypadku braku takiego potwierdzenia doręczenie elektroniczne
uznaje się za skuteczne po upływie 14 dni od daty
umieszczenia pisma w systemie teleinformatycznym.
§
21.
Adresat,
który dokonał wyboru wnoszenia pism za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego, może zrezygnować z doręczenia
elektronicznego.
§
3. Minister
Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw informatyzacji określi, w drodze rozporządzenia,
tryb i sposób dokonywania doręczeń elektronicznych,
mając na względzie zapewnienie skuteczności doręczeń
oraz ochronę praw osób, którym pisma są
doręczane.
Art.
132. [Doręczenia między pełnomocnikami
profesjonalnymi]
§
1. W
toku sprawy adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy oraz radca
Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej doręczają
sobie nawzajem bezpośrednio odpisy pism procesowych z
załącznikami. W treści pisma procesowego wniesionego
do sądu zamieszcza się oświadczenie o doręczeniu
odpisu pisma drugiej stronie albo o jego nadaniu przesyłką
poleconą. Pisma, niezawierające powyższego
oświadczenia, podlegają zwrotowi bez wzywania do usunięcia
tego braku.
§
11.
Przepis
§ 1 nie dotyczy wniesienia pozwu wzajemnego, apelacji, skargi
kasacyjnej, zażalenia, sprzeciwu od wyroku zaocznego, sprzeciwu
od nakazu zapłaty, zarzutów od nakazu zapłaty,
wniosku o zabezpieczenie powództwa, skargi o wznowienie
postępowania, skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia i skargi na orzeczenia referendarza sądowego,
które należy złożyć w sądzie z
odpisami dla strony przeciwnej.
§
12.
Przepis
§ 1 nie dotyczy pism wnoszonych za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego, podlegających doręczeniu adwokatowi,
radcy prawnemu, rzecznikowi patentowemu lub radcy Prokuratorii
Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, którzy dokonali wyboru
wnoszenia pism za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
§
2. Doręczenie
adresatowi może nastąpić także przez wręczenie
mu pisma bezpośrednio w sekretariacie sądu.
Art.
133. [Sposoby doręczeń]
§
1. Jeżeli
stroną jest osoba fizyczna, doręczenia dokonuje się
jej osobiście, a gdy nie ma ona zdolności procesowej - jej
przedstawicielowi ustawowemu.
§
2. Pisma
procesowe lub orzeczenia dla osoby prawnej, jak również
dla organizacji, która nie ma osobowości prawnej, doręcza
się organowi uprawnionemu do reprezentowania ich przed sądem
lub do rąk pracownika upoważnionego do odbioru pism.
§
2a. Pisma
procesowe dla przedsiębiorców i wspólników
spółek handlowych, wpisanych do rejestru sądowego
albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności
Gospodarczej (CEIDG), doręcza się na adres udostępniany
w rejestrze albo CEIDG, chyba że strona wskazała inny adres
dla doręczeń. Jeżeli ostatni udostępniony adres
został wykreślony jako niezgodny z rzeczywistym stanem
rzeczy i nie zgłoszono wniosku o wpis nowego adresu, który
podlegałby udostępnieniu, adres wykreślony jest
uważany za adres udostępniony w rejestrze albo CEIDG.
§
2b. (uchylony).
§
2c. Pisma
procesowe lub orzeczenia dla osób reprezentujących
podmiot wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego, likwidatorów,
prokurentów, członków organów lub osób
uprawnionych do powołania zarządu doręcza się na
adres do doręczeń wskazany zgodnie z przepisami art.
19a ust. 5-5b
i 5d
ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym
(Dz. U. z 2018 r. poz. 986).
§
3. Jeżeli
ustanowiono pełnomocnika procesowego lub osobę upoważnioną
do odbioru pism sądowych, doręczenia należy dokonać
tym osobom. Jednakże Skarbowi Państwa doręczenia
dokonuje się zawsze w sposób określony w § 2.
Art.
134. [Doręczenia w dni wolne od pracy i w porze nocnej]
§
1. W
dni ustawowo
uznane za wolne od pracy, jako też w porze nocnej doręczać
można tylko w wyjątkowych wypadkach za uprzednim
zarządzeniem prezesa sądu.
§
2. Za
porę nocną uważa się czas od godziny dwudziestej
pierwszej do godziny siódmej.
Art.
135. [Miejsce doręczenia]
§
1. Doręczenia
dokonuje się w mieszkaniu, w miejscu pracy lub tam, gdzie się
adresata zastanie.
§
2. Na
wniosek strony doręczenie może być dokonane na
wskazany przez nią adres skrytki pocztowej. W tym wypadku pismo
sądowe przesłane za pośrednictwem operatora pocztowego
w rozumieniu ustawy
z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe składa się w
placówce pocztowej tego operatora, umieszczając
zawiadomienie o tym w skrytce pocztowej adresata.
Art.
136. [Zawiadomienie o zmianie miejsca zamieszkania]
§
1. Strony
i ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadamiać sąd
o każdej zmianie swego zamieszkania.
§
2. W
razie zaniedbania tego obowiązku pismo sądowe pozostawia
się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że
nowy adres jest sądowi znany. O powyższym obowiązku i
skutkach jego niedopełnienia sąd powinien pouczyć
stronę przy pierwszym doręczeniu.
§
3. Przepisu
§ 2 nie stosuje się do doręczenia skargi o wznowienie
postępowania lub skargi o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego orzeczenia.
§
4. Strona,
która zgłosiła wniosek o dokonywanie doręczeń
na adres oznaczonej skrytki pocztowej, ma obowiązek zawiadamiać
sąd o każdej zmianie tego adresu. Przepisy § 2 i 3
stosuje się odpowiednio.
Art.
137. [Doręczenia żołnierzom, funkcjonariuszom i
osobom pozbawionym wolności]
§
1. Doręczenia
żołnierzom zasadniczej służby wojskowej,
funkcjonariuszom Policji i Służby Więziennej dokonuje
się przez ich organy bezpośrednio przełożone.
§
2. Doręczenia
osobom pozbawionym wolności dokonuje się przez zarząd
odpowiedniego zakładu.
Art.
138. [Doręczenia zastępcze]
§
1. 6
Jeżeli
doręczający nie zastanie adresata w mieszkaniu, może
doręczyć pismo sądowe dorosłemu domownikowi, a
gdyby go nie było - administracji domu, dozorcy domu lub
sołtysowi, jeżeli osoby te nie są przeciwnikami
adresata w sprawie i podjęły się oddania mu pisma.
§
2. Dla
adresata, którego doręczający nie zastanie w miejscu
pracy, można doręczyć pismo osobie upoważnionej
do odbioru pism.
Art.
139. [Niemożność doręczenia lub odmowa
przyjęcia]
§
1. W
razie niemożności doręczenia w sposób
przewidziany w artykułach poprzedzających, pismo przesłane
za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu ustawy
z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe należy złożyć
w placówce pocztowej tego operatora, a doręczane w inny
sposób - w urzędzie właściwej gminy,
umieszczając zawiadomienie o tym w drzwiach mieszkania adresata
lub w oddawczej skrzynce pocztowej ze wskazaniem gdzie i kiedy pismo
pozostawiono, oraz z pouczeniem, że należy je odebrać
w terminie siedmiu dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. W
przypadku bezskutecznego upływu tego terminu, czynność
zawiadomienia należy powtórzyć.
§
11.
Pismo
złożone w placówce pocztowej w rozumieniu ustawy
z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe może zostać
odebrane także przez osobę upoważnioną na
podstawie pełnomocnictwa pocztowego do odbioru przesyłek
pocztowych, w rozumieniu tej ustawy.
§
2. Jeżeli
adresat odmawia przyjęcia pisma, doręczenie uważa się
za dokonane. W takim przypadku doręczający zwraca pismo do
sądu z adnotacją o odmowie jego przyjęcia.
§
3. Pisma
dla osób prawnych, organizacji, osób fizycznych
podlegających wpisowi do rejestru albo ewidencji na podstawie
odrębnych przepisów
- w razie niemożności doręczenia w sposób
przewidziany w artykułach poprzedzających z uwagi na
nieujawnienie w rejestrze albo w ewidencji zmiany adresu, a w
przypadku osób fizycznych miejsca zamieszkania i adresu -
pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia,
chyba że nowe miejsce zamieszkania i adres są sądowi
znane.
§
31.
Pisma
dla osób reprezentujących podmiot wpisany do Krajowego
Rejestru Sądowego, likwidatorów, prokurentów,
członków organów lub osób uprawnionych do
powołania zarządu, w razie niemożności doręczenia
ich w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających
z uwagi na niezgłoszenie oświadczenia o zmianie adresu do
doręczeń, pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem
doręczenia, chyba że inny adres do doręczeń lub
miejsce zamieszkania i adres są sądowi znane.
§
4. Sąd
rejestrowy przy ogłoszeniu lub doręczeniu postanowienia o
pierwszym wpisie poucza wnioskodawcę o skutkach zaniedbania
ujawnienia w rejestrze zmian określonych w § 3.
§
41.
Sąd
rejestrowy przy doręczeniu postanowienia w przedmiocie wpisu do
Krajowego Rejestru Sądowego osób reprezentujących
podmiot, likwidatorów, prokurentów, członków
organów lub osób uprawnionych do powołania zarządu
poucza podmiot wpisany do rejestru o określonych w § 31
skutkach zaniedbania zgłoszenia oświadczenia o zmianie
adresu do doręczeń. Pouczenie podmiotu wpisanego do
Krajowego Rejestru Sądowego jest jednoznaczne z pouczeniem osób,
o których mowa w zdaniu pierwszym.
§
5. Na
wniosek strony sąd albo referendarz sądowy na posiedzeniu
niejawnym wydaje zaświadczenie, w którym stwierdza, że
wyrok zaoczny lub nakaz zapłaty został uznany za doręczony
na oznaczony adres w trybie określonym w § 1.
Art.
140. [Odpisy]
§
1. Pisma
i orzeczenia doręcza się w odpisach.
§
2. Zamiast
odpisu pisma lub orzeczenia może być doręczony
dokument uzyskany z systemu teleinformatycznego, o ile ma on cechy
umożliwiające weryfikację istnienia i treści
pisma lub orzeczenia w tym systemie.
§
3. W
przypadku doręczenia elektronicznego pisma i orzeczenia mają
postać dokumentów zawierających dane z systemu
teleinformatycznego.
Art.
141. [Doręczenie pełnomocnikowi]
§
1. Pełnomocnikowi
procesowemu kilku osób doręcza się jeden egzemplarz
pisma i załączników.
§
2. Uprawnionemu
przez kilku współuczestników sporu do odbioru pism
sądowych doręcza się po jednym egzemplarzu dla każdego
współuczestnika.
§
3. Jeżeli
jest kilku pełnomocników jednej strony, sąd doręcza
pismo tylko jednemu z nich.
Art.
142. [Potwierdzenie odbioru]
§
1. Doręczenie
pisma jest potwierdzane pisemnie przez odbiorcę albo za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego operatora pocztowego,
o którym mowa w art. 131 § 1, albo dokumentem uzyskanym z
systemu teleinformatycznego.
§
2. W
przypadku potwierdzenia pisemnego odbiorca potwierdza odbiór i
jego datę własnoręcznym podpisem. Jeżeli tego nie
może lub nie chce uczynić, doręczający sam
oznacza datę doręczenia oraz przyczyny braku podpisu.
§
3. Doręczający
stwierdza na potwierdzeniu odbioru sposób doręczenia, a
na doręczonym piśmie zaznacza dzień doręczenia i
opatruje to stwierdzenie swoim podpisem.
Art.
143. [Doręczenie kuratorowi]
Jeżeli
stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, ma być
doręczony pozew lub inne pismo procesowe wywołujące
potrzebę podjęcia obrony jej praw, doręczenie może
do chwili zgłoszenia się strony albo jej przedstawiciela
lub pełnomocnika nastąpić tylko do rąk kuratora
ustanowionego na wniosek osoby zainteresowanej przez sąd
orzekający.
Art.
144. [Ustanowienie kuratora osoby nieznanej z miejsca pobytu]
§
1. Przewodniczący
ustanowi kuratora, jeżeli wnioskodawca uprawdopodobni, że
miejsce pobytu strony nie jest znane. W sprawach o roszczenia
alimentacyjne, jak również w sprawach o ustalenie
pochodzenia dziecka i o związane z tym roszczenia,
przewodniczący przed ustanowieniem kuratora przeprowadzi
stosowne dochodzenie w celu ustalenia miejsca zamieszkania lub pobytu
pozwanego.
§
2. O
ustanowieniu kuratora przewodniczący ogłosi publicznie w
budynku sądowym i lokalu wójta (burmistrza, prezydenta
miasta), w sprawach zaś większej wagi, gdy uzna to za
potrzebne, także w prasie.
§
3. Z
chwilą doręczenia pisma kuratorowi doręczenie staje
się skuteczne. Sąd może jednak uzależnić
skuteczność doręczenia od upływu oznaczonego
terminu od chwili wywieszenia obwieszczenia w budynku sądowym.
§
4. Czynności
określone w § 1-3 może wykonywać także
referendarz sądowy.
Art.
145. [Doręczenie przez wywieszenie w sądzie]
W
wypadkach, w których ustanowienie kuratora według
przepisów poprzedzających nie jest wymagane, pismo
doręcza się stronie, której miejsce pobytu nie jest
znane, przez wywieszenie w budynku sądowym. Doręczenie
takie staje się skuteczne z upływem miesiąca od dnia
wywieszenia.
Art.
146. [Kompetencje kuratora - odpowiednie stosowanie przepisów]
Do
kuratora ustanowionego zgodnie z art. 143 i art. 144 stosuje się
odpowiednio przepis art. 69 § 3.
Art.
147. [Nieuzasadnione żądanie ustanowienia kuratora
lub wywieszenia pisma]
Gdy
okaże się, że żądanie ustanowienia kuratora
lub wywieszenia pisma nie było uzasadnione, sąd zarządzi
doręczenie pisma w sposób właściwy, a w miarę
potrzeby zniesie na wniosek strony zainteresowanej postępowanie
przeprowadzone z udziałem kuratora lub po wywieszeniu pisma w
budynku sądowym.
Rozdział
3
Posiedzenia
sądowe
Art.
148. [Rodzaje posiedzeń]
§
1. Jeżeli
przepis
szczególny nie stanowi inaczej, posiedzenia sądowe są
jawne, a sąd orzekający rozpoznaje sprawy na rozprawie.
§
2. Sąd
może skierować sprawę na posiedzenie jawne i wyznaczyć
rozprawę także wówczas, gdy sprawa podlega
rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym.
Art.
1481.
[Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym]
§
1. Sąd
może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy
pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu
przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również
po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty
albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna - mając na
względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i
zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie
rozprawy nie jest konieczne.
§
2. W
przypadkach, o których mowa w § 1, sąd wydaje
postanowienia dowodowe na posiedzeniu niejawnym.
§
3. Rozpoznanie
sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli
strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła
wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że pozwany uznał
powództwo.
Art.
149. [Wyznaczanie posiedzeń]
§
1. Posiedzenia
sądowe wyznacza przewodniczący z urzędu, ilekroć
wymaga tego stan sprawy.
§
2. O
posiedzeniach jawnych zawiadamia się strony i osoby
zainteresowane przez wezwanie lub ogłoszenie podczas
posiedzenia. Stronie nieobecnej na posiedzeniu jawnym należy
zawsze doręczyć wezwanie na następne posiedzenie.
Wezwanie powinno być doręczone co najmniej na tydzień
przed posiedzeniem. W wypadkach pilnych termin ten może być
skrócony do trzech dni.
Art.
1491.
[Sposób dokonywania wezwań przez sąd]
Sąd
może wzywać strony, świadków, biegłych lub
inne osoby w sposób, który uzna za najbardziej celowy,
z pominięciem sposobów doręczeń przewidzianych
w rozdziale 2, jeżeli uzna to za niezbędne do
przyspieszenia rozpoznania sprawy. Wezwanie dokonane w ten sposób
wywołuje skutki przewidziane w niniejszym kodeksie, jeżeli
jest niewątpliwe, że doszło ono do wiadomości
adresata w terminach określonych w art. 149 § 2.
Art.
150. [Wezwanie na posiedzenie]
W
wezwaniu na posiedzenie oznacza się:
1)
imię, nazwisko i miejsce zamieszkania wezwanego;
2)
sąd oraz miejsce i czas posiedzenia;
3)
strony i przedmiot sprawy;
4)
cel posiedzenia;
5)
skutki niestawiennictwa.
Art.
151. [Miejsce posiedzenia. Przeprowadzenie posiedzenia na
odległość]
§
1. Posiedzenia
sądowe odbywają się w budynku sądowym, a poza tym
budynkiem tylko wówczas, gdy czynności sądowe muszą
być wykonane w innym miejscu albo gdy odbycie posiedzenia poza
budynkiem sądowym ułatwia przeprowadzenie sprawy lub
przyczynia się znacznie do zaoszczędzenia kosztów.
§
2. Przewodniczący
może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia jawnego
przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających
jego przeprowadzenie na odległość. W takim przypadku
uczestnicy postępowania mogą brać udział w
posiedzeniu sądowym, gdy przebywają w budynku innego sądu,
i dokonywać tam czynności procesowych, a przebieg czynności
procesowych transmituje się z sali sądowej sądu
prowadzącego postępowanie do miejsca pobytu uczestników
postępowania oraz z miejsca pobytu uczestników
postępowania do sali sądowej sądu prowadzącego
postępowanie.
Art.
152. [Wstęp na posiedzenie]
§
1. Na
posiedzenia jawne wstęp na salę sądową mają
- poza stronami i osobami wezwanymi - tylko osoby pełnoletnie.
Przewodniczący może zezwolić na obecność na
posiedzeniu małoletnim.
§
2. Na
posiedzenia niejawne mają wstęp tylko osoby wezwane.
Art.
153. [Posiedzenie przy drzwiach zamkniętych]
§
1. Sąd
z urzędu zarządza odbycie całego posiedzenia lub jego
części przy drzwiach zamkniętych, jeżeli
publiczne rozpoznanie sprawy zagraża porządkowi publicznemu
lub moralności lub jeżeli mogą być ujawnione
okoliczności objęte ochroną informacji niejawnych.
§
11.
Sąd
na wniosek strony zarządza odbycie posiedzenia lub jego części
przy drzwiach zamkniętych, gdy mogą być ujawnione
okoliczności stanowiące tajemnicę jej
przedsiębiorstwa.
§
2. Sąd
może ponadto zarządzić odbycie posiedzenia lub jego
części przy drzwiach zamkniętych na wniosek strony,
jeżeli podane przez nią przyczyny uzna za uzasadnione lub
jeżeli roztrząsane być mają szczegóły
życia rodzinnego. Postępowanie dotyczące tego wniosku
odbywa się przy drzwiach zamkniętych. Postanowienie w tym
przedmiocie sąd ogłasza publicznie.
Art.
154. [Wstęp na posiedzenie przy drzwiach zamkniętych]
§
1. Podczas
posiedzenia odbywającego się przy drzwiach zamkniętych
mogą być obecni na sali: strony, interwenienci uboczni, ich
przedstawiciele ustawowi i pełnomocnicy, prokurator oraz osoby
zaufania po dwie z każdej strony.
§
2. Ogłoszenie
orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie odbywa
się publicznie.
Art.
155. [Uprawnienia przewodniczącego]
§
1. Przewodniczący
otwiera, prowadzi i zamyka posiedzenia, udziela głosu, zadaje
pytania, upoważnia do zadawania pytań i ogłasza
orzeczenia.
§
2. Przewodniczący
może odebrać głos, gdy przemawiający go nadużywa,
jak również uchylić pytanie, jeżeli uzna je za
niewłaściwe lub zbyteczne.
Art.
156. [Odroczenie]
Sąd
nawet na zgodny wniosek stron może odroczyć posiedzenie
tylko z ważnej przyczyny.
Art.
157. [Sporządzenie protokołu lub notatki urzędowej]
§
1. Z
przebiegu posiedzenia jawnego protokolant sporządza protokół.
Protokół sporządza się, utrwalając
przebieg posiedzenia za pomocą urządzenia rejestrującego
dźwięk albo obraz i dźwięk oraz pisemnie, pod
kierunkiem przewodniczącego, zgodnie z art. 158 § 1.
§
11.
Jeżeli
ze względów technicznych utrwalenie przebiegu posiedzenia
za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk
albo obraz i dźwięk nie jest możliwe, protokół
jest sporządzany wyłącznie pisemnie, pod kierunkiem
przewodniczącego, zgodnie z art. 158 § 2.
§
2. Przy
wydawaniu wyroków zaocznych wystarcza zaznaczenie w aktach, że
pozwany nie stawił się na posiedzenie, nie żądał
przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności i nie złożył
żadnych wyjaśnień, oraz wzmianka co do ogłoszenia
wyroku.
§
3. Z
posiedzenia niejawnego sporządza się notatkę urzędową,
jeżeli nie wydano orzeczenia.
Art.
158. [Treść protokołu]
§
1. Protokół
sporządzony pisemnie zawiera oznaczenie sądu, miejsca i
daty posiedzenia, nazwiska sędziów, protokolanta,
prokuratora, stron, interwenientów, jak również
obecnych na posiedzeniu przedstawicieli ustawowych i pełnomocników
oraz oznaczenie sprawy i wzmianki co do jawności. Ponadto
protokół sporządzony pisemnie zawiera wymienienie
zarządzeń i orzeczeń wydanych na posiedzeniu oraz
stwierdzenie, czy zostały ogłoszone, streszczenie wyników
postępowania dowodowego, a także czynności stron
wpływające na rozstrzygnięcie sądu (ugoda,
zrzeczenie się roszczenia, uznanie powództwa, cofnięcie,
zmiana, rozszerzenie lub ograniczenie żądania pozwu) oraz
inne czynności stron, które według szczególnych
przepisów ustawy powinny być wciągnięte,
wpisane, przyjęte, złożone, zgłoszone lub
wniesione do protokołu. Jeżeli sporządzenie odrębnej
sentencji orzeczenia nie jest wymagane, wystarcza zamieszczenie w
protokole treści samego rozstrzygnięcia. Czynności
wymagające podpisu strony mogą być zamieszczane w
odrębnym dokumencie stanowiącym część
protokołu.
§
11.
Protokół,
o którym mowa w § 1, może zawierać wnioski i
twierdzenia stron oraz inne okoliczności istotne dla przebiegu
posiedzenia; zamiast wniosków i twierdzeń można w
protokole powołać się na pisma przygotowawcze.
§
2. Jeżeli
przebiegu posiedzenia nie utrwala się za pomocą urządzenia
rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk,
protokół sporządzony pisemnie zawiera, oprócz
danych i okoliczności określonych w § 1, wnioski oraz
twierdzenia stron, udzielone pouczenia, a także wyniki
postępowania dowodowego oraz inne okoliczności istotne dla
przebiegu posiedzenia; zamiast wniosków i twierdzeń można
w protokole powołać się na pisma przygotowawcze.
§
3. Protokół
sporządzony za pomocą urządzenia rejestrującego
dźwięk albo obraz i dźwięk protokolant podpisuje
podpisem elektronicznym gwarantującym identyfikację osoby
protokolanta oraz rozpoznawalność jakiejkolwiek późniejszej
zmiany protokołu. Protokół sporządzony pisemnie
podpisują przewodniczący i protokolant.
§
4. Jeżeli
jest to niezbędne dla zapewnienia prawidłowego orzekania w
sprawie, przewodniczący może zarządzić
sporządzenie transkrypcji odpowiedniej części
protokołu sporządzonego za pomocą urządzenia
rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk.
§
5. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
rodzaje urządzeń i środków technicznych
służących do utrwalania dźwięku albo obrazu
i dźwięku, sposób sporządzania zapisów
dźwięku albo obrazu i dźwięku oraz sposób
identyfikacji osób je sporządzających, jak również
sposób udostępniania oraz przechowywania takich zapisów,
mając na uwadze:
1)
konieczność właściwego zabezpieczenia zapisu
dźwięku albo obrazu i dźwięku przed ich utratą,
zniekształceniem, nieuprawnionym dostępem, usunięciem
lub inną nieuprawnioną zmianą, a także
rozpoznawalność dokonania uprawnionej zmiany lub usunięcia
i identyfikacji osoby dokonującej tych czynności;
2)
minimalne wymagania dla systemów teleinformatycznych używanych
do realizacji zadań publicznych, określone w odrębnych
przepisach;
3)
konieczność zmiany formatu zapisu dźwięku albo
obrazu i dźwięku lub przeniesienia na inny informatyczny
nośnik danych w celu ponownego odtworzenia zapisu;
4)
konieczność zapewnienia możliwości zapoznania się
z zapisem dźwięku albo obrazu i dźwięku oraz
uzyskania z akt sprawy zapisu dźwięku albo obrazu i
dźwięku.
Art.
159.
(uchylony).
Art.
160. [Sprostowanie lub uzupełnienie protokołu]
§
1. Strony
mogą żądać sprostowania lub uzupełnienia
protokołu, nie później jednak jak na następnym
posiedzeniu, a jeśli idzie o protokół rozprawy, po
której zamknięciu nastąpiło wydanie wyroku -
dopóki akta sprawy znajdują się w sądzie. Od
zarządzenia przewodniczącego strony mogą odwołać
się do sądu w terminie tygodniowym od doręczenia im
zarządzenia.
§
2. Zapis
dźwięku albo obrazu i dźwięku nie podlega
sprostowaniu.
Art.
161. [Załącznik do protokołu]
W
toku posiedzenia wnioski, oświadczenia, uzupełnienia i
sprostowania wniosków i oświadczeń można
zamieścić w załączniku do protokołu. Jeżeli
stronę zastępuje adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy
lub Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej, przewodniczący
może zażądać złożenia takiego
załącznika w wyznaczonym terminie.
Art.
162. [Zastrzeżenie do protokołu]
Strony
mogą w toku posiedzenia, a jeżeli nie były obecne, na
najbliższym posiedzeniu zwrócić uwagę sądu
na uchybienia przepisom postępowania, wnosząc o wpisanie
zastrzeżenia do protokołu. Stronie, która
zastrzeżenia nie zgłosiła, nie przysługuje prawo
powoływania się na takie uchybienia w dalszym toku
postępowania, chyba że chodzi o przepisy postępowania,
których naruszenie sąd powinien wziąć pod
rozwagę z urzędu, albo że strona uprawdopodobni, iż
nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy.
Art.
1621.
[Zgoda na rejestrowanie dźwięku podczas posiedzenia]
Sąd
na wniosek strony wyraża zgodę na utrwalanie przez nią
przebiegu posiedzenia za pomocą urządzenia rejestrującego
dźwięk, jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie wzgląd
na prawidłowość postępowania.
Art.
163. [Środki przymusu]
§
1. Jeżeli
kodeks przewiduje grzywnę bez określenia jej wysokości,
grzywnę wymierza się w kwocie do trzech tysięcy
złotych. Grzywny ściąga się w drodze egzekucji
sądowej na rzecz Skarbu Państwa.
§
2. Ilekroć
kodeks dopuszcza zarządzenie przymusowego sprowadzenia lub
aresztowania, stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu
postępowania karnego.
§
3. O
przymusowe sprowadzenie żołnierza w czynnej służbie
wojskowej, z wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej
pełnionej dyspozycyjnie, sąd zwraca się do dowódcy
jednostki wojskowej, w której pełni on służbę,
lub do Żandarmerii Wojskowej, a o przymusowe sprowadzenie
funkcjonariusza Policji, Służby Ochrony Państwa,
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu,
Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu
Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego lub Straży
Granicznej - do jego przełożonego.
§
4. O
ukaranie żołnierza w czynnej służbie wojskowej, z
wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej
dyspozycyjnie, sąd występuje do dowódcy jednostki
wojskowej, w której pełni on służbę, a o
ukaranie funkcjonariusza Policji, Służby Ochrony Państwa,
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu,
Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu
Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży
Marszałkowskiej lub Straży Granicznej - do jego
przełożonego.
Rozdział
4
Terminy
Art.
164. [Termin sądowy]
Bieg
terminu wyznaczonego przez sąd lub przewodniczącego (termin
sądowy) rozpoczyna się od ogłoszenia w tym przedmiocie
postanowienia lub zarządzenia, a gdy kodeks przewiduje
doręczenie z urzędu - od jego doręczenia.
Art.
165. [Obliczanie terminów]
§
1. Terminy
oblicza się według przepisów
prawa cywilnego.
§
2. Oddanie
pisma procesowego w polskiej placówce pocztowej operatora
wyznaczonego w rozumieniu ustawy
z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe lub w placówce
pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi
powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej
jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu.
§
3. To
samo dotyczy złożenia pisma przez żołnierza w
dowództwie jednostki wojskowej albo przez osobę
pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego
oraz przez członka załogi polskiego statku morskiego u
kapitana statku.
§
4. Wprowadzenie
pisma do systemu teleinformatycznego jest równoznaczne z
wniesieniem pisma do sądu.
Art.
166. [Wniosek o przedłużenie lub skrócenie
terminu]
Przewodniczący
może z ważnej przyczyny przedłużyć lub
skrócić termin sądowy na wniosek zgłoszony
przed upływem terminu, nawet bez wysłuchania strony
przeciwnej.
Rozdział
5
Uchybienie
i przywrócenie terminu
Art.
167. [Bezskuteczność]
Czynność
procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest
bezskuteczna.
Art.
168. [Przywrócenie terminu]
§
1. Jeżeli
strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez
swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie
terminu.
§
2. Przywrócenie
nie jest dopuszczalne, jeżeli uchybienie terminu nie pociąga
za sobą ujemnych dla strony skutków procesowych.
Art.
169. [Wniosek o przywrócenie terminu]
§
1. Pismo
z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu,
w którym czynność miała być dokonana, w
ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu.
§
2. W
piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności
uzasadniające wniosek.
§
3. Równocześnie
z wnioskiem strona powinna dokonać czynności procesowej.
§
4. Po
upływie roku od uchybionego terminu, jego przywrócenie
jest dopuszczalne tylko w wypadkach wyjątkowych.
§
5. Postanowienie
w przedmiocie wniosku o przywrócenie terminu może być
wydane na posiedzeniu niejawnym.
Art.
170. [Niedopuszczalność przywrócenia terminu]
Niedopuszczalne
jest przywrócenie terminu do złożenia środka
odwoławczego od wyroku orzekającego unieważnienie
małżeństwa lub rozwód albo ustalającego
nieistnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna
ze stron zawarła po uprawomocnieniu się wyroku nowy związek
małżeński.
Art.
171. [Odrzucenie wniosku]
Spóźniony
lub z mocy ustawy niedopuszczalny wniosek o przywrócenie
terminu sąd odrzuca.
Art.
172. [Skutki zgłoszenia wniosku]
Zgłoszenie
wniosku o przywrócenie terminu nie wstrzymuje postępowania
w sprawie ani wykonania orzeczenia. Sąd może jednak,
stosownie do okoliczności, wstrzymać postępowanie lub
wykonanie orzeczenia. Postanowienie może być wydane na
posiedzeniu niejawnym. W razie uwzględnienia wniosku sąd
może natychmiast przystąpić do rozpoznania sprawy.
Rozdział
6
Zawieszenie
postępowania
Art.
173. [Zawieszenie z mocy prawa]
Postępowanie
ulega zawieszeniu z mocy prawa w razie zaprzestania czynności
przez sąd wskutek siły wyższej.
Art.
174. [Zawieszenie z urzędu]
§
1. Sąd
zawiesza postępowanie z urzędu:
1)
w razie śmierci strony lub jej przedstawiciela ustawowego,
utraty przez nich zdolności procesowej, utraty przez stronę
zdolności sądowej lub utraty przez przedstawiciela
ustawowego charakteru takiego przedstawiciela;
2)
jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej
będącej stroną zachodzą braki uniemożliwiające
jej działanie, chyba że ustanowiono kuratora na podstawie
art. 69 § 1 lub art.
42 § 1
Kodeksu cywilnego;
3)
jeżeli strona lub jej przedstawiciel ustawowy znajduje się
w miejscowości pozbawionej wskutek nadzwyczajnych wydarzeń
komunikacji z siedzibą sądu;
4)
jeżeli postępowanie dotyczy masy upadłości, masy
układowej lub masy sanacyjnej i ogłoszono upadłość
lub wszczęto wtórne postępowanie upadłościowe
albo ustanowiono zarządcę w postępowaniu
restrukturyzacyjnym;
5)
jeżeli ustanowiono zarządcę przymusowego w
postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości
lub zarządcę tymczasowego w postępowaniu o otwarcie
postępowania sanacyjnego, a postępowanie dotyczy majątku
objętego zabezpieczeniem;
6)
7
jeżeli zarządca sukcesyjny przestał pełnić
tę funkcję albo zarząd sukcesyjny wygasł, w
przypadku gdy postępowanie toczyło się z udziałem
zarządcy sukcesyjnego.
§
2. 8
W
przypadkach wymienionych w § 1 pkt 1, 4 i 6 zawieszenie ma
skutek od chwili zdarzeń, które je spowodowały.
Zawieszając postępowanie, sąd z urzędu uchyla
orzeczenia wydane po nastąpieniu tych zdarzeń, chyba że
nastąpiły one po zamknięciu rozprawy.
§
3. W
przypadkach, o których mowa w § 1 pkt 4 i 5, sąd
wezwie syndyka, zarządcę przymusowego, zarządcę
tymczasowego albo zarządcę do udziału w sprawie.
Art.
175. [Zawieszenie ze względu na śmierć
pełnomocnika]
W
razie śmierci pełnomocnika procesowego postępowanie
może toczyć się dalej dopiero po wezwaniu strony
niestawającej. Wezwanie doręcza się stronie w miejscu
jej rzeczywistego zamieszkania, zawiadamiając ją
równocześnie o śmierci pełnomocnika
procesowego. W wypadku tym nie stosuje się art. 136 § 2.
Art.
1751.
[Termin do wskazania nowego pełnomocnika]
Jeżeli
zastępstwo stron przez adwokatów lub radców
prawnych jest obowiązkowe, w razie śmierci adwokata lub
radcy prawnego, skreślenia z listy adwokatów lub radców
prawnych, utraty możliwości wykonywania zawodu albo utraty
zdolności procesowej, sąd zawiesza postępowanie z
urzędu, wyznaczając odpowiedni termin do wskazania innego
adwokata lub radcy prawnego, i po upływie tego terminu podejmuje
postępowanie. Przepis art. 175 stosuje się odpowiednio.
Art.
176. [Zawieszenie na wniosek spadkobiercy lub Bankowego
Funduszu Gwarancyjnego]
§
1. Sąd
zawiesi postępowanie na wniosek spadkobiercy, jeżeli powód
dochodzi przeciwko niemu wykonania obowiązku, należącego
do długów spadkowych, a spadkobierca nie złożył
jeszcze oświadczenia o przyjęciu spadku i termin do
złożenia takiego oświadczenia jeszcze nie upłynął.
§
2. Sąd
zawiesi na wniosek Bankowego Funduszu Gwarancyjnego postępowanie,
w którym podmiot w restrukturyzacji, o którym mowa w
art.
2 pkt 44
ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym,
systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej
restrukturyzacji (Dz. U. z 2017 r. poz. 1937 i 2491 oraz z 2018 r.
poz. 685 i 723), jest stroną.
Art.
177. [Zawieszenie fakultatywne]
§
1. Sąd
może zawiesić postępowanie z urzędu:
1)
jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego
toczącego się postępowania cywilnego;
2)
jeżeli osoba trzecia wystąpiła przeciwko obu stronom z
interwencją główną;
3)
jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od uprzedniej
decyzji organu administracji publicznej;
31)
jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku
postępowania toczącego się przed Trybunałem
Konstytucyjnym albo Trybunałem Sprawiedliwości Unii
Europejskiej;
4)
jeżeli ujawni się czyn, którego ustalenie w drodze
karnej lub dyscyplinarnej mogłoby wywrzeć wpływ na
rozstrzygnięcie sprawy cywilnej;
5)
w razie niestawiennictwa obu stron na rozprawie, jeżeli ustawa
nie stanowi inaczej, oraz w razie niestawiennictwa powoda, gdy powód
nie żądał rozpoznania sprawy w jego nieobecności,
a pozwany nie zgłosił wniosku o rozpoznanie sprawy;
6)
jeżeli na skutek braku lub wskazania złego adresu powoda
albo niewskazania przez powoda w wyznaczonym terminie adresu
pozwanego lub danych pozwalających sądowi na ustalenie
numerów, o których mowa w art. 2081,
lub niewykonania przez powoda innych zarządzeń nie można
nadać sprawie dalszego biegu.
§
2. Jeżeli
postępowanie karne, dyscyplinarne lub administracyjne nie jest
jeszcze rozpoczęte, a jego rozpoczęcie zależy od
wniosku strony, sąd wyznaczy termin do wszczęcia
postępowania, w innych wypadkach może zwrócić
się do właściwego organu.
Art.
178. [Zawieszenie na zgodny wniosek stron]
Sąd
może również zawiesić postępowanie na
zgodny wniosek stron.
Art.
179. [Bieg terminów]
§
1. W
wypadku zawieszenia postępowania na zgodny wniosek stron albo
wskutek ich niestawiennictwa lub niemożności nadania
sprawie dalszego biegu, zawieszenie wstrzymuje tylko bieg terminów
sądowych, które biegną dalej dopiero z chwilą
podjęcia postępowania.
§
2. We
wszystkich innych wypadkach zawieszenia żadne terminy nie biegną
i zaczynają biec dopiero od początku z chwilą podjęcia
postępowania. Terminy sądowe należy w miarę
potrzeby wyznaczać na nowo.
§
3. Podczas
zawieszenia sąd nie podejmuje żadnych czynności z
wyjątkiem tych, które mają na celu podjęcie
postępowania albo zabezpieczenie powództwa lub dowodu.
Czynności podejmowane przez strony, a niedotyczące tych
przedmiotów, wywołują skutki dopiero z chwilą
podjęcia postępowania.
Art.
180. [Podjęcie postępowania z urzędu]
§
1. Sąd
postanowi podjąć postępowanie z urzędu, gdy
ustanie przyczyna zawieszenia, w szczególności:
1)
w razie śmierci strony - z chwilą zgłoszenia się
lub wskazania następców prawnych zmarłego albo z
chwilą ustanowienia we właściwej drodze kuratora
spadku;
2)
w razie utraty zdolności sądowej - z chwilą ustalenia
ogólnego następcy prawnego;
3)
w razie braku przedstawiciela ustawowego - z chwilą jego
ustanowienia;
31)
w razie braku w składzie organów jednostki organizacyjnej
będącej stroną - z chwilą wyboru albo powołania
tego organu, a w przypadku gdy dla strony ustanowiono kuratora
umocowanego do podejmowania czynności za stronę - z chwilą
jego ustanowienia;
4)
gdy rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego
postępowania - z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia
kończącego to postępowanie; sąd może jednak
i przedtem, stosownie do okoliczności, podjąć dalsze
postępowanie;
5)
w przypadku:
a)
ustanowienia zarządcy przymusowego w postępowaniu w
przedmiocie ogłoszenia upadłości - z chwilą
ustalenia osoby pełniącej funkcję zarządcy
przymusowego,
b)
ogłoszenia upadłości strony lub wszczęcia
wtórnego postępowania upadłościowego, z
wyjątkiem określonym w art.
145 ust. 1
ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe (Dz.
U. z 2017 r. poz. 2344 i 2491 oraz z 2018 r. poz. 398 i 685) - z
chwilą ustalenia osoby pełniącej funkcję syndyka,
c)
ustanowienia zarządcy tymczasowego w postępowaniu o
otwarcie postępowania sanacyjnego - z chwilą ustalenia
osoby pełniącej funkcję zarządcy tymczasowego,
d)
ustanowienia zarządcy w postępowaniu restrukturyzacyjnym -
z chwilą ustalenia osoby pełniącej funkcję
zarządcy;
6)
9
jeżeli zarządca sukcesyjny, z którego udziałem
toczyło się postępowanie, przestał pełnić
tę funkcję - z dniem zgłoszenia się lub wskazania
kolejnego zarządcy sukcesyjnego;
7)
10
w przypadku wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego - z
dniem zgłoszenia się lub wskazania następców
prawnych zmarłego.
§
2. 11
Jeżeli
w ciągu roku od dnia postanowienia o zawieszeniu postępowania
nie zgłoszą się lub nie zostaną wskazani następcy
prawni zmarłego, a postępowanie nie zostanie podjęte z
udziałem zarządcy sukcesyjnego, sąd może z urzędu
zwrócić się do sądu spadku o ustanowienie
kuratora spadku, chyba że kurator taki już wcześniej
został ustanowiony.
Art.
181. [Podjęcie postępowania na wniosek]
§
1. Sąd
postanowi podjąć postępowanie na wniosek którejkolwiek
ze stron:
1)
gdy postępowanie zostało zawieszone na wniosek spadkobiercy
- po złożeniu oświadczenia o przyjęciu lub
odrzuceniu spadku albo po upływie terminu do złożenia
takiego oświadczenia;
2)
w wypadku zawieszenia na wniosek obu stron albo wskutek
niestawiennictwa - nie wcześniej niż po upływie trzech
miesięcy od zawieszenia, jeżeli strony we wniosku o
zawieszenie nie oznaczyły dłuższego terminu.
§
2. Sąd,
na wniosek Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, podejmie postępowanie,
o którym mowa w art. 176 § 2.
Art.
1811.
12
[Podjęcie postępowania z udziałem zarządcy
sukcesyjnego]
Na
wniosek zarządcy sukcesyjnego lub drugiej strony sąd
postanowi podjąć postępowanie z udziałem zarządcy
sukcesyjnego, jeżeli postępowanie dotyczy spraw
wynikających z prowadzenia przedsiębiorstwa zmarłej
strony objętego zarządem sukcesyjnym.
Art.
182. [Umorzenie zawieszonego postępowania]
§
1. Sąd
umarza postępowanie zawieszone na zgodny wniosek stron lub na
wniosek spadkobiercy, jak również z przyczyn wskazanych w
art. 177 § 1 pkt 5 i 6, jeżeli wniosek o podjęcie
postępowania nie został zgłoszony w ciągu roku od
daty postanowienia o zawieszeniu. Ponadto sąd umorzy
postępowanie w razie stwierdzenia braku następcy prawnego
strony, która utraciła zdolność sądową,
a w każdym razie po upływie roku od daty postanowienia o
zawieszeniu z tej przyczyny. Sąd także umorzy postępowanie
w razie śmierci strony po upływie lat pięciu od daty
postanowienia o zawieszeniu postępowania z tej przyczyny.
§
2. Umorzenie
postępowania zawieszonego w pierwszej instancji nie pozbawia
powoda prawa ponownego wytoczenia powództwa, jednakże
poprzedni pozew nie wywołuje żadnych skutków, jakie
ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa.
§
3. Umorzenie
zawieszonego postępowania przez sąd wyższej instancji
powoduje uprawomocnienie się zaskarżonego orzeczenia, z
wyjątkiem spraw o unieważnienie małżeństwa
lub o rozwód oraz o ustalenie nieistnienia małżeństwa,
w których postępowanie umarza się wówczas w
całości.
§
4. Z
umorzeniem postępowania umarzają się nawzajem także
koszty stron w danej instancji.
Art.
1821.
(uchylony).
Art.
183. [Postanowienie na posiedzeniu niejawnym]
Postanowienie
w przedmiocie zawieszenia, podjęcia i umorzenia postępowania
może zapaść na posiedzeniu niejawnym.
DZIAŁ
II
Postępowanie
przed sądami pierwszej instancji
Rozdział
1
Mediacja
i postępowanie pojednawcze
Oddział
1
Mediacja
Art.
1831.
[Charakter mediacji]
§
1. Mediacja
jest dobrowolna.
§
2. Mediację
prowadzi się na podstawie umowy o mediację albo
postanowienia sądu kierującego strony do mediacji. Umowa
może być zawarta także przez wyrażenie przez
stronę zgody na mediację, gdy druga strona złożyła
wniosek, o którym mowa w art. 1836
§ 1.
§
3. W
umowie o mediację strony określają w szczególności
przedmiot mediacji, osobę mediatora albo sposób wyboru
mediatora.
§
4. Mediację
prowadzi się przed wszczęciem postępowania, a za zgodą
stron także w toku sprawy.
Art.
1832.
[Mediator]
§
1. Mediatorem
może być osoba fizyczna mająca pełną
zdolność do czynności prawnych, korzystająca w
pełni z praw publicznych.
§
2. Mediatorem
nie może być sędzia. Nie dotyczy to sędziów
w stanie spoczynku.
§
3. Organizacje
pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych oraz
uczelnie mogą prowadzić listy mediatorów oraz
tworzyć ośrodki mediacyjne. Wpis na listę wymaga
wyrażonej na piśmie zgody mediatora. Informację o
listach mediatorów oraz ośrodkach mediacyjnych przekazuje
się prezesowi sądu okręgowego.
§
31.
Ilekroć
w dalszych przepisach niniejszego kodeksu jest mowa o mediatorze,
należy przez to rozumieć także stałego mediatora,
chyba że przepisy niniejszego kodeksu stanowią inaczej.
§
4. Stały
mediator może odmówić prowadzenia mediacji tylko z
ważnych powodów, o których jest obowiązany
niezwłocznie powiadomić strony, a jeżeli strony do
mediacji skierował sąd - również sąd.
Art.
1833.
[Bezstronność mediatora]
§
1. Mediator
powinien zachować bezstronność przy prowadzeniu
mediacji.
§
2. Mediator
niezwłocznie ujawnia stronom okoliczności, które
mogłyby wzbudzić wątpliwości co do jego
bezstronności.
Art.
1833a.
[Metody mediacji]
Mediator
prowadzi mediację, wykorzystując różne metody
zmierzające do polubownego rozwiązania sporu, w tym poprzez
wspieranie stron w formułowaniu przez nie propozycji ugodowych,
lub na zgodny wniosek stron może wskazać sposoby
rozwiązania sporu, które nie są dla stron wiążące.
Art.
1834.
[Tajemnica mediacji]
§
1. Postępowanie
mediacyjne nie jest jawne.
§
2. Mediator,
strony i inne osoby biorące udział w postępowaniu
mediacyjnym są obowiązane zachować w tajemnicy fakty,
o których dowiedziały się w związku z
prowadzeniem mediacji. Strony mogą zwolnić mediatora i inne
osoby biorące udział w postępowaniu mediacyjnym z tego
obowiązku.
§
3. Bezskuteczne
jest powoływanie się w toku postępowania przed sądem
lub sądem polubownym na propozycje ugodowe, propozycje
wzajemnych ustępstw lub inne oświadczenia składane w
postępowaniu mediacyjnym.
Art.
1835.
[Wynagrodzenie mediatora]
Mediator
ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z
przeprowadzeniem mediacji, chyba że wyraził zgodę na
prowadzenie mediacji bez wynagrodzenia. Wynagrodzenie i zwrot
wydatków obciążają strony.
Art.
1836.
[Wszczęcie mediacji]
§
1. Wszczęcie
mediacji przez stronę następuje z chwilą doręczenia
mediatorowi wniosku o przeprowadzenie mediacji, z dołączonym
dowodem doręczenia jego odpisu drugiej stronie.
§
2. Mimo
doręczenia wniosku, o którym mowa w § 1, mediacja
nie zostaje wszczęta, jeżeli:
1)
stały mediator, w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu
wniosku o przeprowadzenie mediacji, odmówił
przeprowadzenia mediacji;
2)
strony zawarły umowę o mediację, w której
wskazano jako mediatora osobę niebędącą stałym
mediatorem, a osoba ta, w terminie tygodnia od dnia doręczenia
jej wniosku o przeprowadzenie mediacji, odmówiła
przeprowadzenia mediacji;
3)
strony zawarły umowę o mediację bez wskazania
mediatora i osoba, do której strona zwróciła się
o przeprowadzenie mediacji, w terminie tygodnia od dnia doręczenia
jej wniosku o przeprowadzenie mediacji, nie wyraziła zgody na
przeprowadzenie mediacji albo druga strona w terminie tygodnia nie
wyraziła zgody na osobę mediatora;
4)
strony nie zawarły umowy o mediację, a druga strona nie
wyraziła zgody na mediację.
§
3. Jeżeli
w przypadkach, o których mowa w § 2 pkt 1-3, strona
wytoczy powództwo o roszczenie, które było objęte
wnioskiem o przeprowadzenie mediacji, w terminie trzech miesięcy
od dnia:
1)
w którym mediator lub druga strona złożyli
oświadczenie powodujące, że mediacja nie została
wszczęta albo
2)
następnego po upływie tygodnia od dnia doręczenia
wniosku o przeprowadzenie mediacji, gdy mediator lub druga strona nie
złożyli oświadczenia, o którym mowa w pkt 1
-
w odniesieniu do tego roszczenia zostają zachowane skutki
przewidziane dla wszczęcia mediacji.
Art.
1837.
[Wniosek o przeprowadzenie mediacji]
Wniosek
o przeprowadzenie mediacji zawiera oznaczenie stron, dokładnie
określone żądanie, przytoczenie okoliczności
uzasadniających żądanie, podpis strony oraz
wymienienie załączników. Jeżeli strony zawarły
umowę o mediację na piśmie, do wniosku dołącza
się odpis tej umowy.
Art.
1838.
[Skierowanie do mediacji]
§
1. Sąd
może skierować strony do mediacji na każdym etapie
postępowania.
§
2. Postanowienie
kierujące strony do mediacji może być wydane na
posiedzeniu niejawnym. Mediacji nie prowadzi się, jeżeli
strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia
jej postanowienia kierującego strony do mediacji nie wyraziła
zgody na mediację.
§
3. Przepisu
§ 1 nie stosuje się w sprawach rozpoznawanych w
postępowaniach upominawczym oraz nakazowym, chyba że doszło
do skutecznego wniesienia zarzutów.
§
4. Przewodniczący
może wezwać strony do udziału w spotkaniu
informacyjnym dotyczącym polubownych metod rozwiązywania
sporów, w szczególności mediacji. Spotkanie
informacyjne może prowadzić sędzia, referendarz
sądowy, urzędnik sądowy, asystent sędziego lub
stały mediator.
§
5. Przed
pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na rozprawę przewodniczący
dokonuje oceny, czy skierować strony do mediacji. W tym celu
przewodniczący, jeżeli zachodzi potrzeba wysłuchania
stron, może wezwać je do osobistego stawiennictwa na
posiedzeniu niejawnym.
§
6. Jeżeli
strona bez uzasadnienia nie stawi się na spotkanie informacyjne
lub posiedzenie niejawne, sąd może obciążyć
ją kosztami nakazanego stawiennictwa poniesionymi przez stronę
przeciwną.
Art.
1839.
[Wyznaczenie mediatora. Zapoznanie się mediatora z aktami
sprawy]
§
1. Jeżeli
strony nie dokonały wyboru osoby mediatora, sąd, kierując
strony do mediacji, wyznacza mediatora mającego odpowiednią
wiedzę i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji
w sprawach danego rodzaju, biorąc pod uwagę w pierwszej
kolejności stałych mediatorów.
§
2. Mediator
ma prawo do zapoznania się z aktami sprawy, chyba że strona
w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia
postanowienia kierującego strony do mediacji nie wyrazi zgody na
zapoznanie się mediatora z aktami.
§
3. Po
skierowaniu stron do mediacji, przewodniczący niezwłocznie
przekazuje mediatorowi dane kontaktowe stron oraz ich pełnomocników,
w szczególności numery telefonów i adresy poczty
elektronicznej, o ile je posiadają.
Art.
18310.
[Okres mediacji]
§
1. Kierując
strony do mediacji, sąd wyznacza czas jej trwania na okres do
trzech miesięcy. Na zgodny wniosek stron lub z innych ważnych
powodów termin na przeprowadzenie mediacji może zostać
przedłużony, jeżeli będzie to sprzyjać
ugodowemu załatwieniu sprawy. Czasu trwania mediacji nie wlicza
się do czasu trwania postępowania sądowego.
§
2. Przewodniczący
wyznacza rozprawę po upływie terminu, o którym mowa
w § 1, a przed jego upływem, jeżeli choć jedna ze
stron oświadczy, że nie wyraża zgody na mediację.
Art.
18311.
[Posiedzenie mediacyjne]
Mediator
niezwłocznie ustala termin i miejsce posiedzenia mediacyjnego.
Wyznaczenie posiedzenia mediacyjnego nie jest wymagane, jeżeli
strony zgodzą się na przeprowadzenie mediacji bez
posiedzenia mediacyjnego.
Art.
18312.
[Protokół z mediacji]
§
1. Z
przebiegu mediacji sporządza się protokół, w
którym oznacza się miejsce i czas przeprowadzenia
mediacji, a także imię, nazwisko (nazwę) i adresy
stron, imię i nazwisko oraz adres mediatora, a ponadto wynik
mediacji. Protokół podpisuje mediator.
§
2. Jeżeli
strony zawarły ugodę przed mediatorem, ugodę
zamieszcza się w protokole albo załącza się do
niego. Strony podpisują ugodę. Niemożność
podpisania ugody mediator stwierdza w protokole.
§
21.
Przez
podpisanie ugody strony wyrażają zgodę na wystąpienie
do sądu z wnioskiem o jej zatwierdzenie, o czym mediator
informuje strony.
§
3. Mediator
doręcza stronom odpis protokołu.
Art.
18313.
[Złożenie protokołu w sądzie]
§
1. W
przypadku gdy strona, po zawarciu ugody, w ramach mediacji
prowadzonej na podstawie umowy o mediację, wystąpi do sądu
z wnioskiem o zatwierdzenie ugody mediator składa protokół
w sądzie, który byłby właściwy do
rozpoznania sprawy według właściwości ogólnej
lub wyłącznej.
§
2. W
razie skierowania przez sąd sprawy do mediacji mediator składa
protokół w sądzie rozpoznającym sprawę.
Art.
18314.
[Zatwierdzenie ugody przez sąd]
§
1. Jeżeli
zawarto ugodę przed mediatorem, sąd, o którym mowa w
art. 18313,
na wniosek strony niezwłocznie przeprowadza postępowanie co
do zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem.
§
2. Jeżeli
ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, sąd zatwierdza ją
przez nadanie jej klauzuli wykonalności; w przeciwnym przypadku
sąd zatwierdza ugodę postanowieniem na posiedzeniu
niejawnym.
§
3. Sąd
odmawia nadania klauzuli wykonalności albo zatwierdzenia ugody
zawartej przed mediatorem, w całości lub części,
jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia
społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także
gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności.
Art.
18315.
[Charakter prawny ugody zawartej przed mediatorem]
§
1. Ugoda
zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd, ma moc
prawną ugody zawartej przed sądem. Ugoda zawarta przed
mediatorem, którą zatwierdzono przez nadanie jej klauzuli
wykonalności, jest tytułem wykonawczym.
§
2. Przepis
§ 1 nie uchybia przepisom
o szczególnej formie czynności prawnej.
Oddział
2
Postępowanie
pojednawcze
Art.
184. [Dopuszczalność ugody]
Sprawy
cywilne, których charakter na to zezwala, mogą być
uregulowane drogą ugody zawartej przed wniesieniem pozwu. Sąd
uzna ugodę za niedopuszczalną, jeżeli jej treść
jest niezgodna z prawem lub zasadami współżycia
społecznego albo zmierza do obejścia prawa.
Art.
185. [Tryb postępowania pojednawczego]
§
1. O
zawezwanie do próby ugodowej - bez względu na właściwość
rzeczową - można zwrócić się do sądu
rejonowego ogólnie właściwego dla przeciwnika. W
wezwaniu należy oznaczyć zwięźle sprawę.
§
2. Postępowanie
pojednawcze przeprowadza sąd w składzie jednego sędziego.
§
3. Z
posiedzenia sporządza się protokół, a jeżeli
doszło do ugody jej osnowę wciąga się do
protokołu albo zamieszcza w odrębnym dokumencie stanowiącym
część protokołu i stwierdza podpisami stron.
Niemożność podpisania ugody sąd stwierdza w
protokole.
Art.
186. [Koszty postępowania pojednawczego]
§
1. Jeżeli
wzywający nie stawi się na posiedzenie, sąd na żądanie
przeciwnika włoży na niego obowiązek zwrotu kosztów
wywołanych próbą ugodową.
§
2. Jeżeli
przeciwnik bez usprawiedliwienia nie stawi się na posiedzenie,
sąd na żądanie wzywającego, który wniósł
następnie w tej sprawie pozew, uwzględni koszty wywołane
próbą ugodową w orzeczeniu kończącym
postępowanie w sprawie.
Rozdział
2
Pozew
Art.
187. [Treść pozwu]
§
1. Pozew
powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a
nadto zawierać:
1)
dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa
majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu,
chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;
11)
oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie
roszczenia;
2)
przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających
żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających
również właściwość sądu;
3)
informację, czy strony podjęły próbę
mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu,
a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie
przyczyn ich niepodjęcia.
§
2. Pozew
może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa,
nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i
przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz wnioski
służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności
wnioski o:
1)
wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków
i biegłych;
2)
dokonanie oględzin;
3)
polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego
w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub
przedmiotu oględzin;
4)
zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących
się w sądach, urzędach lub u osób trzecich.
Art.
1871.
[Pozew na urzędowym formularzu]
Jeżeli
powód będący usługodawcą lub sprzedawcą
dochodzi roszczeń wynikających z umów o:
1)
świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych,
2)
przewóz osób i bagażu w komunikacji masowej,
3)
dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego,
4)
dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków,
5)
wywóz nieczystości,
6)
dostarczanie energii cieplnej
-
jest obowiązany wnieść pozew na urzędowym
formularzu.
Art.
1872.
(uchylony).
Art.
188.
(uchylony).
Art.
189. [Powództwo o ustalenie]
Powód
może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub
nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes
prawny.
Art.
1891.
[Uprawnienie organów podatkowych]
Uprawnienie,
o którym mowa w art. 189, przysługuje również,
w toku prowadzonego postępowania, organowi podatkowemu, jeżeli
ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa jest
niezbędne dla oceny skutków podatkowych.
Art.
190. [Świadczenia przyszłe powtarzające się]
Można
dochodzić przyszłych powtarzających się
świadczeń, jeżeli nie sprzeciwia się temu treść
łączącego strony stosunku prawnego.
Art.
191. [Kumulacja roszczeń]
Powód
może dochodzić jednym pozwem kilku roszczeń przeciwko
temu samemu pozwanemu, jeżeli nadają się one do tego
samego trybu postępowania oraz jeżeli sąd jest
właściwy ze względu na ogólną wartość
roszczeń, a ponadto - gdy roszczenia są różnego
rodzaju - o tyle tylko, o ile dla któregokolwiek z tych
roszczeń nie jest przewidziane postępowanie odrębne
ani też nie zachodzi niewłaściwość sądu
według przepisów o właściwości bez względu
na wartość przedmiotu sporu.
Art.
192. [Skutki doręczenia pozwu]
Z
chwilą doręczenia pozwu:
1)
nie można w toku sprawy wszcząć pomiędzy tymi
samymi stronami nowego postępowania o to samo roszczenie;
2)
pozwany może wytoczyć przeciw powodowi powództwo
wzajemne;
3)
zbycie w toku sprawy rzeczy lub prawa, objętych sporem, nie ma
wpływu na dalszy bieg sprawy; nabywca może jednak wejść
na miejsce zbywcy za zezwoleniem strony przeciwnej.
Art.
193. [Zmiana powództwa]
§
1. Zmiana
powództwa jest dopuszczalna, jeżeli nie wpływa na
właściwość sądu.
§
2. Jeżeli
w myśl przepisu poprzedzającego zmiana nie jest
dopuszczalna, a powód zmienia powództwo w ten sposób,
że występuje z nowym roszczeniem obok pierwotnego, sąd
rozpoznaje nowe roszczenie jako sprawę oddzielną, jeżeli
jest dla niej rzeczowo i miejscowo właściwy, w przeciwnym
zaś razie przekazuje sprawę sądowi właściwemu.
Gdy jednak zmiana taka następuje w sądzie rejonowym, należy
przekazać całe zmienione powództwo sądowi
okręgowemu, który dla zmienionego powództwa jest
rzeczowo i miejscowo właściwy.
§
21.
Z
wyjątkiem spraw o roszczenia alimentacyjne zmiana powództwa
może być dokonana jedynie w piśmie procesowym. Przepis
art. 187 stosuje się odpowiednio.
§
3. Jeżeli
powód występuje z nowym roszczeniem zamiast lub obok
roszczenia pierwotnego, skutki przewidziane w artykule poprzedzającym
rozpoczynają się z chwilą, w której roszczenie
to powód zgłosił na rozprawie w obecności
pozwanego, w innych zaś wypadkach - z chwilą doręczenia
pozwanemu pisma zawierającego zmianę i odpowiadającego
wymaganiom pozwu.
§
4. (uchylony).
Art.
194. [Przekształcenia podmiotowe; dopozwanie]
§
1. Jeżeli
okaże się, że powództwo nie zostało
wniesione przeciwko osobie, która powinna być w sprawie
stroną pozwaną, sąd na wniosek powoda lub pozwanego
wezwie tę osobę do wzięcia udziału w sprawie.
Osoba wezwana do udziału w sprawie na wniosek pozwanego może
domagać się zwrotu kosztów wyłącznie od
pozwanego, jeżeli okaże się, że wniosek był
bezzasadny.
§
2. Osoba
wezwana do wzięcia udziału w sprawie w charakterze
pozwanego może za zgodą obu stron wstąpić w
miejsce pozwanego, który wówczas będzie zwolniony
od udziału w sprawie. W razie wyrażenia zgody na zmianę
strony pozwanej, pozwany może w terminie dwutygodniowym złożyć
sądowi wniosek o przyznanie kosztów od strony powodowej,
niezależnie od późniejszego wyniku sprawy.
§
3. Jeżeli
okaże się, że powództwo o to samo roszczenie
może być wytoczone przeciwko innym jeszcze osobom, które
nie występują w sprawie w charakterze pozwanych, sąd
na wniosek powoda może wezwać te osoby do wzięcia
udziału w sprawie.
§
4. (uchylony).
Art.
195. [Wezwanie lub zawiadomienie współuczestników
koniecznych; zapozwanie]
§
1. Jeżeli
okaże się, że nie występują w charakterze
powodów lub pozwanych wszystkie osoby, których łączny
udział w sprawie jest konieczny, sąd wezwie stronę
powodową, aby oznaczyła w wyznaczonym terminie osoby
niebiorące udziału w taki sposób, by ich wezwanie
lub zawiadomienie było możliwe, a w razie potrzeby, aby
wystąpiła z wnioskiem o ustanowienie kuratora.
§
2. Sąd
wezwie osoby niezapozwane do wzięcia udziału w sprawie w
charakterze pozwanych. Osoby, których udział w sprawie w
charakterze powodów jest konieczny, sąd zawiadomi o
toczącym się procesie. Osoby te mogą w ciągu
dwóch tygodni od doręczenia zawiadomienia przystąpić
do sprawy w charakterze powodów.
Art.
196. [Zawiadomienie o toczącym się procesie]
§
1. Jeżeli
okaże się, że powództwo zostało wniesione
nie przez osobę, która powinna występować w
sprawie w charakterze powoda, sąd na wniosek powoda zawiadomi o
toczącym się procesie osobę przez niego wskazaną.
Osoba ta może w ciągu dwóch tygodni od doręczenia
zawiadomienia wstąpić do sprawy w charakterze powoda.
§
2. Osoba
zawiadomiona, która zgłosiła przystąpienie do
sprawy w charakterze powoda, może za zgodą obu stron
wstąpić na miejsce strony powodowej, która wówczas
będzie od udziału w sprawie zwolniona. W razie wyrażenia
zgody na zmianę strony powodowej pozwany może w terminie
dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie
dotychczasowych kosztów od osoby, która poprzednio
występowała jako powód.
Art.
197.
(uchylony).
Art.
198. [Wezwanie do udziału w sprawie]
§
1. Wezwanie
do wzięcia udziału w sprawie w charakterze pozwanego,
dokonane przez sąd zgodnie z artykułami poprzedzającymi,
zastępuje pozwanie. Osobom wezwanym sąd doręczy odpisy
pism procesowych i załączników.
§
2. Skutki
prawne, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa,
w stosunku do osób zawiadomionych w myśl artykułów
poprzedzających następują z chwilą przystąpienia
tych osób do sprawy w charakterze powodów.
§
3. Osoby
wezwane do wzięcia udziału w sprawie, a także osoby
zawiadomione w myśl artykułów poprzedzających o
toczącym się procesie, które w terminie zgłosiły
swe przystąpienie do sprawy w charakterze powodów, mogą
przy pierwszej czynności procesowej żądać
powtórzenia dotychczasowego postępowania w całości
lub w części, stosownie do okoliczności sprawy.
§
4. W
stosunku do osób wezwanych do wzięcia udziału w
sprawie i osób zawiadomionych, które zgłosiły
przystąpienie do sprawy, stosuje się odpowiednio przepisy o
współuczestnictwie.
Art.
199. [Odrzucenie pozwu]
§
1. Sąd
odrzuci pozew:
1)
jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna;
2)
jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami
sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona;
3)
jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo
jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie
działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w
składzie organów jednostki organizacyjnej będącej
powodem zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie;
4)
(uchylony).
§
2. Z
powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo
zdolności procesowej powoda i niedziałania przedstawiciela
ustawowego lub braku w składzie organów jednostki
organizacyjnej będącej powodem, uniemożliwiającego
jej działanie, sąd odrzuci pozew dopiero wówczas,
gdy brak nie będzie uzupełniony zgodnie z przepisami
kodeksu.
§
3. Odrzucenie
pozwu może nastąpić na posiedzeniu niejawnym.
Art.
1991.
[Niedopuszczalność odrzucenia pozwu z powodu
niedopuszczalności drogi sądowej]
Sąd
nie może odrzucić pozwu z tego powodu, że do
rozpoznania sprawy właściwy jest organ administracji
publicznej lub sąd administracyjny, jeżeli organ
administracji publicznej lub sąd administracyjny uznały się
w tej sprawie za niewłaściwe.
Art.
200. [Przekazanie według właściwości]
§
1. Sąd,
który stwierdzi swą niewłaściwość,
przekaże sprawę sądowi właściwemu.
Postanowienie sądu może zapaść na posiedzeniu
niejawnym.
§
2. Sąd,
któremu sprawa została przekazana, jest związany
postanowieniem o przekazaniu sprawy. Nie dotyczy to wypadku
przekazania sprawy sądowi wyższego rzędu. Sąd ten
w razie stwierdzenia swej niewłaściwości przekaże
sprawę innemu sądowi, który uzna za właściwy,
nie wyłączając sądu przekazującego.
§
3. Czynności
dokonane w sądzie niewłaściwym pozostają w mocy.
Art.
201. [Badanie trybu postępowania]
§
1. Przewodniczący
bada, w jakim trybie sprawa powinna być rozpoznana oraz czy
podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu
odrębnym, i wydaje odpowiednie zarządzenia. W wypadkach
przewidzianych w ustawie przewodniczący wyznacza posiedzenie
niejawne w celu wydania nakazu zapłaty w postępowaniu
upominawczym.
§
2. Jeżeli
sprawę wszczęto lub prowadzono w trybie niewłaściwym,
sąd rozpozna ją w trybie właściwym lub przekaże
właściwemu sądowi do rozpoznania w takim trybie. W
wypadku przekazania stosuje się odpowiednio przepisy § 2 i
3 artykułu poprzedzającego. Każda jednak strona może
żądać powtórzenia czynności sądu
dokonanych bez jej udziału.
Art.
202. [Zarzuty procesowe]
Niewłaściwość
sądu dającą się usunąć za pomocą
umowy stron sąd bierze pod rozwagę tylko na zarzut
pozwanego, zgłoszony i należycie uzasadniony przed wdaniem
się w spór co do istoty sprawy. Sąd nie bada z
urzędu tej niewłaściwości również
przed doręczeniem pozwu. Jeżeli przepis szczególny
nie stanowi inaczej, okoliczności, które uzasadniają
odrzucenie pozwu, jak również niewłaściwy tryb
postępowania, brak należytego umocowania pełnomocnika,
brak zdolności procesowej pozwanego, brak w składzie jego
organów lub niedziałanie jego przedstawiciela ustawowego
sąd bierze pod rozwagę z urzędu w każdym stanie
sprawy.
Art.
2021.
[Zarzut umowy o mediację]
Jeżeli
strony przed wszczęciem postępowania sądowego zawarły
umowę o mediację, sąd kieruje strony do mediacji na
zarzut pozwanego zgłoszony przed wdaniem się w spór
co do istoty sprawy.
Art.
203. [Cofnięcie pozwu]
§
1. Pozew
może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do
rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone
jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku.
§
2. Pozew
cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie
ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Na żądanie
pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już
przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia
przez pozwanego.
§
3. W
razie cofnięcia pozwu poza rozprawą przewodniczący
odwołuje wyznaczoną rozprawę i o cofnięciu
zawiadamia pozwanego, który może w terminie
dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie
kosztów. Gdy skuteczność cofnięcia pozwu zależy
od zgody pozwanego, niezłożenie przez niego oświadczenia
w tym przedmiocie w powyższym terminie uważa się za
wyrażenie zgody.
§
4. Sąd
może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu,
zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy
okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności
są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia
społecznego albo zmierzają do obejścia prawa.
Art.
204. [Powództwo wzajemne]
§
1. Powództwo
wzajemne jest dopuszczalne, jeżeli roszczenie wzajemne jest w
związku z roszczeniem powoda lub nadaje się do potrącenia.
Powództwo wzajemne można wytoczyć bądź w
odpowiedzi na pozew, bądź oddzielnie, nie później
jednak niż na pierwszej rozprawie, albo w sprzeciwie od wyroku
zaocznego.
§
2. Pozew
wzajemny wnosi się do sądu pozwu głównego.
Jeżeli jednak pozew wzajemny podlega rozpoznaniu przez sąd
okręgowy, a sprawa wszczęta była w sądzie
rejonowym, sąd ten przekazuje całą sprawę sądowi
właściwemu do rozpoznania powództwa wzajemnego.
§
3. Przepisy
dotyczące pozwu stosuje się odpowiednio do pozwu
wzajemnego.
Art.
205. [Przekazanie sprawy sądowi okręgowemu na wniosek
pozwanego]
Sąd
rejonowy może na wniosek pozwanego, złożony aż do
zamknięcia rozprawy, przekazać sprawę sądowi
okręgowemu, jeżeli pozwany wytoczył przeciwko powodowi
przed tym sądem powództwo wpływające na
roszczenie powoda bądź dlatego, że ma z nim związek,
bądź dlatego, że roszczenia stron nadają się
do potrącenia.
Rozdział
3
Rozprawa
Art.
206. [Wyznaczenie rozprawy]
§
1. Termin
rozprawy wyznacza przewodniczący. Jednocześnie z
wyznaczeniem pierwszej rozprawy zarządza doręczenie pozwu i
stosownie do potrzeby wyznacza sędziego sprawozdawcę.
§
2. Równocześnie
z doręczeniem pozwu i wezwania na pierwszą rozprawę
poucza się pozwanego o:
1)
czynnościach procesowych, które może lub powinien
podjąć, jeśli nie uznaje żądania pozwu w
całości lub w części, w szczególności
o możliwości lub obowiązku wniesienia odpowiedzi na
pozew, w tym o obowiązujących w tym zakresie wymaganiach co
do terminu i formy, lub przedstawienia swoich wniosków,
twierdzeń i dowodów na rozprawie;
2)
skutkach niepodjęcia takich czynności, w szczególności
o możliwości wydania przez sąd wyroku zaocznego i
warunkach jego wykonalności oraz obciążenia pozwanego
kosztami postępowania;
3)
możliwości ustanowienia przez pozwanego pełnomocnika
procesowego i braku obowiązkowego zastępstwa przez adwokata
lub radcę prawnego.
Art.
207. [Odpowiedź na pozew; wnioski dowodowe]
§
1. Pozwany
może przed pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na rozprawę
wnieść odpowiedź na pozew.
§
2. Przewodniczący
może zarządzić wniesienie odpowiedzi na pozew w
wyznaczonym terminie, nie krótszym niż dwa tygodnie.
§
3. Przewodniczący
może także przed pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na
rozprawę zobowiązać strony do złożenia
dalszych pism przygotowawczych, oznaczając porządek
składania pism, termin, w którym należy je złożyć,
i okoliczności, które mają być wyjaśnione.
W toku sprawy złożenie pism przygotowawczych następuje
tylko wtedy, gdy sąd tak postanowi, chyba że pismo obejmuje
wyłącznie wniosek o przeprowadzenie dowodu. Sąd może
wydać postanowienie na posiedzeniu niejawnym.
§
4. W
wypadkach, o których mowa w § 3, przewodniczący lub
sąd mogą wysłuchać strony na posiedzeniu
niejawnym.
§
5. Zarządzając
doręczenie pozwu, odpowiedzi na pozew lub złożenie
dalszych pism przygotowawczych, przewodniczący albo sąd,
jeżeli postanowił o złożeniu pism
przygotowawczych w toku sprawy, pouczają strony o treści §
6.
§
6. Sąd
pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że
strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie,
odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez
swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych
twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w
rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe
okoliczności.
§
7. Odpowiedź
na pozew złożona z naruszeniem § 2 podlega zwrotowi;
zwrotowi podlega także pismo przygotowawcze złożone z
naruszeniem § 3.
Art.
208. [Przygotowanie rozprawy]
§
1. Przewodniczący,
stosownie do okoliczności, wyda przed rozprawą na podstawie
pozwu i innych pism procesowych zarządzenia mające na celu
przygotowanie rozprawy. Przewodniczący może w
szczególności:
1)
wezwać strony do stawienia się na rozprawę osobiście
lub przez pełnomocnika;
2)
zażądać na rozprawę od państwowej jednostki
organizacyjnej lub jednostki organizacyjnej samorządu
terytorialnego znajdujących się u nich dowodów,
jeżeli strona sama dowodów tych otrzymać nie może;
3)
wezwać na rozprawę wskazanych przez stronę świadków;
4)
wezwać na rozprawę osoby powołane zgodnie przez strony
na biegłych;
5)
zarządzić przedstawienie dokumentów, przedmiotów
oględzin, ksiąg, planów itd.
§
2. Przewodniczący
może ponadto, w razie koniecznej potrzeby, zarządzić
oględziny jeszcze przed rozprawą.
Art.
2081.
[Sądowe ustalenie właściwego numeru identyfikacyjnego]
Sąd
z urzędu ustala numer PESEL pozwanego będącego osobą
fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania
lub posiada go nie mając takiego obowiązku, lub numer w
Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer w
innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP pozwanego
niebędącego osobą fizyczną, który nie ma
obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji,
jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.
Art.
209. [Żądanie przeprowadzenia rozprawy podczas
nieobecności strony]
Każda
ze stron może w piśmie procesowym żądać
przeprowadzenia rozprawy w jej nieobecności.
Art.
210. [Przebieg rozprawy]
§
1. Rozprawa
odbywa się w ten sposób, że po wywołaniu sprawy
strony - najpierw powód, a potem pozwany - zgłaszają
ustnie swe żądania i wnioski oraz przedstawiają
twierdzenia i dowody na ich poparcie. Strony mogą ponadto
wskazywać podstawy prawne swych żądań i wniosków.
Na żądanie prokuratora sąd udziela mu głosu w
każdym stanie rozprawy; art. 62 nie stosuje się.
§
2. Każda
ze stron obowiązana jest do złożenia oświadczenia
co do twierdzeń strony przeciwnej, dotyczących okoliczności
faktycznych.
§
21.
Sąd
poucza stronę występującą w sprawie bez adwokata,
radcy prawnego, rzecznika patentowego lub radcy Prokuratorii
Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej o treści art. 162, 207,
217, 229 i 230.
§
22.
Sąd
poucza strony o możliwości ugodowego załatwienia
sporu, w szczególności w drodze mediacji.
§
3. Ponadto
rozprawa obejmuje, stosownie do okoliczności, postępowanie
dowodowe i roztrząsanie jego wyników.
Art.
211. [Stanowisko strony nieobecnej]
W
razie nieobecności strony na rozprawie przewodniczący lub
wyznaczony przez niego sędzia sprawozdawca przedstawia jej
wnioski, twierdzenia i dowody znajdujące się w aktach
sprawy.
Art.
212. [Ustalanie okoliczności spornych]
§
1. Sąd
na rozprawie przez zadawanie pytań stronom dąży do
tego, aby strony przytoczyły lub uzupełniły
twierdzenia lub dowody na ich poparcie oraz udzieliły wyjaśnień
koniecznych dla zgodnego z prawdą ustalenia podstawy faktycznej
dochodzonych przez nie praw lub roszczeń. W ten sam sposób
sąd dąży do wyjaśnienia istotnych okoliczności
sprawy, które są sporne.
§
2. W
razie uzasadnionej potrzeby przewodniczący może udzielić
stronom niezbędnych pouczeń, a stosownie do okoliczności
zwraca uwagę na celowość ustanowienia pełnomocnika
procesowego.
Art.
213. [Fakty powszechnie znane; zakres związania uznaniem
powództwa]
§
1. Fakty
powszechnie znane sąd bierze pod uwagę nawet bez powołania
się na nie przez strony.
§
2. Sąd
jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie
jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia
społecznego albo zmierza do obejścia prawa.
Art.
214. [Przyczyny odroczenia]
§
1. Rozprawa
ulega odroczeniu, jeżeli sąd stwierdzi nieprawidłowość
w doręczeniu wezwania albo jeżeli nieobecność
strony jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną
znaną sądowi przeszkodą, której nie można
przezwyciężyć.
§
2. Sąd
może skazać na grzywnę stronę, jeżeli
powołała się w złej wierze na nieprawdziwe
okoliczności, które skutkowały odroczeniem rozprawy.
§
3. Jeżeli
nieprawdziwe okoliczności, które skutkowały
odroczeniem rozprawy, zostały powołane w złej wierze
przez pełnomocnika strony, sąd może go skazać na
grzywnę.
Art.
2141.
[Usprawiedliwienie niestawiennictwa]
§
1. Usprawiedliwienie
niestawiennictwa z powodu choroby stron, ich przedstawicieli
ustawowych, pełnomocników, świadków i innych
uczestników postępowania, wymaga przedstawienia
zaświadczenia potwierdzającego niemożność
stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie sądu,
wystawionego przez lekarza sądowego.
§
2. Przepisu
§ 1 nie stosuje się do osób pozbawionych wolności,
których usprawiedliwianie niestawiennictwa z powodu choroby
regulują odrębne przepisy.
Art.
215. [Odroczenie ze względu na wezwanie lub zawiadomienie
innych osób]
Rozprawa
ulega odroczeniu, jeżeli sąd postanowi wezwać do
wzięcia udziału w sprawie lub zawiadomić o toczącym
się procesie osoby, które dotychczas w postępowaniu
nie występowały w charakterze powodów lub pozwanych.
Art.
216. [Osobiste stawiennictwo strony]
Sąd
może w celu dokładniejszego wyjaśnienia stanu sprawy
zarządzić stawienie się stron lub jednej z nich
osobiście albo przez pełnomocnika.
Art.
2161.
[Wysłuchanie małoletniego]
§
1. Sąd
w sprawach dotyczących osoby małoletniego dziecka wysłucha
je, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i
stopień dojrzałości na to pozwala. Wysłuchanie
odbywa się poza salą posiedzeń sądowych.
§
2. Sąd
stosownie do okoliczności, rozwoju umysłowego, stanu
zdrowia i stopnia dojrzałości dziecka uwzględni jego
zdanie i rozsądne życzenia.
Art.
217. [Prekluzja procesowa]
§
1. Strona
może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać
okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków
lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej.
§
2. Sąd
pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że
strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we
właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie
spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje
zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują
inne wyjątkowe okoliczności.
§
3. Sąd
pomija twierdzenia i dowody, jeżeli są powoływane
jedynie dla zwłoki lub okoliczności sporne zostały już
dostatecznie wyjaśnione.
Art.
218. [Oddzielne rozprawy]
Sąd
może zarządzić oddzielną rozprawę co do
pozwu głównego i wzajemnego, jako też co do jednego
z kilku roszczeń połączonych w jednym pozwie, bądź
to głównym, bądź wzajemnym, albo w stosunku do
poszczególnych współuczestników.
Art.
219. [Połączenie spraw do łącznego
rozpoznania]
Sąd
może zarządzić połączenie kilku oddzielnych
spraw toczących się przed nim w celu ich łącznego
rozpoznania lub także rozstrzygnięcia, jeżeli są
one ze sobą w związku lub mogły być objęte
jednym pozwem.
Art.
220. [Ograniczenie rozprawy do poszczególnych zarzutów
lub zagadnień wstępnych]
Sąd
może ograniczyć rozprawę do poszczególnych
zarzutów lub zagadnień wstępnych.
Art.
221. [Wdanie się w spór]
Pozwany
nie może odmówić wdania się w spór co do
istoty sprawy, chociaż wniósł zarzuty formalne.
Art.
222. [Oddalenie zarzutów formalnych]
Oddalając
zarzuty, których uwzględnienie uzasadniałoby
odrzucenie pozwu, sąd wyda oddzielne postanowienie i może
wstrzymać dalsze rozpoznanie sprawy, aż do uprawomocnienia
się tego postanowienia. Oddalenie innych zarzutów
formalnych sąd stwierdza w uzasadnieniu orzeczenia kończącego
postępowanie, przytaczając powody rozstrzygnięcia.
Art.
223. [Nakłanianie do pojednania]
§
1. Przewodniczący
powinien we właściwej chwili skłaniać strony do
pojednania, zwłaszcza na pierwszym posiedzeniu, po wstępnym
wyjaśnieniu stanowiska stron. Osnowę ugody zawartej przed
sądem wciąga się do protokołu rozprawy albo
zamieszcza w odrębnym dokumencie stanowiącym część
protokołu i stwierdza podpisami stron. Niemożność
podpisania ugody sąd stwierdza w protokole.
§
2. Przepis
art. 203 § 4 stosuje się odpowiednio.
Art.
224. [Zamknięcie rozprawy i udzielenie głosu stronom]
§
1. Przewodniczący
zamyka rozprawę po przeprowadzeniu dowodów i udzieleniu
głosu stronom.
§
2. Można
zamknąć rozprawę również w wypadku, gdy ma
być przeprowadzony jeszcze dowód przez sędziego
wyznaczonego lub przez sąd wezwany albo gdy ma być
przeprowadzony dowód z akt lub wyjaśnień organów
administracji publicznej, a rozprawę co do tych dowodów
sąd uzna za zbyteczną.
Art.
225. [Otwarcie zamkniętej rozprawy na nowo]
Sąd
może zamkniętą rozprawę otworzyć na nowo.
Art.
226. [Odwołanie od zarządzeń przewodniczącego]
Od
zarządzeń przewodniczącego wydanych w toku rozprawy
strony mogą odwołać się do sądu.
DZIAŁ
III
Dowody
Rozdział
1
Przedmiot
i ocena dowodów
Art.
227. [Przedmiot dowodu]
Przedmiotem
dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy
istotne znaczenie.
Art.
228. [Fakty notoryczne i znane z urzędu]
§
1. Fakty
powszechnie znane nie wymagają dowodu.
§
2. To
samo dotyczy faktów znanych sądowi urzędowo,
jednakże sąd powinien na rozprawie zwrócić na
nie uwagę stron.
Art.
229. [Fakty przyznane]
Nie
wymagają również dowodu fakty przyznane w toku
postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli
przyznanie nie budzi wątpliwości.
Art.
230. [Fakty niezaprzeczone]
Gdy
strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o
faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy,
może fakty te uznać za przyznane.
Art.
231. [Domniemanie faktyczne]
Sąd
może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie
dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można
wyprowadzić z innych ustalonych faktów (domniemanie
faktyczne).
Art.
232. [Obowiązek wskazywania dowodów]
Strony
są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia
faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd
może dopuścić dowód niewskazany przez stronę.
Art.
233. [Zasada swobodnej oceny dowodów]
§
1. Sąd
ocenia wiarogodność i moc dowodów według
własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia
zebranego materiału.
§
2. Sąd
oceni na tej samej podstawie, jakie znaczenie nadać odmowie
przedstawienia przez stronę dowodu lub przeszkodom stawianym
przez nią w jego przeprowadzeniu wbrew postanowieniu sądu.
Art.
234. [Domniemania prawne]
Domniemania
ustanowione przez prawo (domniemania prawne) wiążą
sąd; mogą być jednak obalone, ilekroć ustawa
tego nie wyłącza.
Rozdział
2
Postępowanie
dowodowe
Oddział
1
Przepisy
ogólne
Art.
235. [Zasada bezpośredniości. Przeprowadzenie dowodu
na odległość]
§
1. Postępowanie
dowodowe odbywa się przed sądem orzekającym, chyba że
sprzeciwia się temu charakter dowodu albo wzgląd na poważne
niedogodności lub niewspółmierność kosztów
w stosunku do przedmiotu sporu. W takich wypadkach sąd
orzekający zleci przeprowadzenie dowodu jednemu ze swych
członków (sędzia wyznaczony) albo innemu sądowi
(sąd wezwany).
§
2. Jeżeli
charakter dowodu się temu nie sprzeciwia, sąd orzekający
może postanowić, że jego przeprowadzenie nastąpi
przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających
dokonanie tej czynności na odległość.
§
3. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
rodzaje urządzeń i środków technicznych
umożliwiających przeprowadzenie dowodu na odległość,
sposób korzystania z tego rodzaju urządzeń i
środków, jak również sposób
przechowywania, odtwarzania i kopiowania zapisów dokonanych
podczas jego przeprowadzenia, mając na względzie
konieczność właściwego zabezpieczenia utrwalonego
obrazu lub dźwięku przed utratą dowodu, jego
zniekształceniem lub nieuprawnionym ujawnieniem.
Art.
236. [Postanowienie dowodowe]
W
postanowieniu o przeprowadzeniu dowodu sąd oznaczy fakty
podlegające stwierdzeniu, środek dowodowy i - stosownie do
okoliczności - sędziego lub sąd, który ma dowód
przeprowadzić, a ponadto, jeżeli to jest możliwe,
termin i miejsce przeprowadzenia dowodu. Wyznaczając sędziego,
sąd może pozostawić mu oznaczenie terminu
przeprowadzenia dowodu.
Art.
237. [Wpływ niestawiennictwa stron]
Niestawiennictwo
stron na termin nie wstrzymuje przeprowadzenia dowodu, chyba że
obecność stron lub jednej z nich okaże się
konieczna.
Art.
238. [Protokół postępowania przed sędzią
wyznaczonym lub przed sądem wezwanym]
§
1. Protokół
sporządzony zgodnie z art. 157 § 11,
zawierający przebieg postępowania dowodowego przed sędzią
wyznaczonym lub przed sądem wezwanym, podpisują, oprócz
sędziego i protokolanta, także osoby przesłuchane oraz
strony, jeżeli są obecne.
§
2. Odmowę
lub niemożność podpisania stwierdza się w
protokole.
Art.
239. [Prawa sędziego wyznaczonego i sądu wezwanego]
Sędzia
wyznaczony i sąd wezwany mają w zakresie zleconego im
postępowania dowodowego prawa przewodniczącego i prawa sądu
orzekającego. Na ich uchybienia strony mogą zwrócić
uwagę sądu nie później niż na najbliższej
rozprawie.
Art.
240. [Związanie postanowieniem dowodowym]
§
1. Sąd
nie jest związany swym postanowieniem dowodowym i może je
stosownie do okoliczności uchylić lub zmienić nawet na
posiedzeniu niejawnym.
§
2. Sędzia
wyznaczony i sąd wezwany mogą uzupełnić na
wniosek strony postanowienie sądu orzekającego przez
przesłuchanie nowych świadków na fakty wskazane w
tym postanowieniu.
Art.
241. [Powtórzenie lub uzupełnienie postępowania
dowodowego]
Sąd
orzekający może zarządzić powtórzenie lub
uzupełnienie postępowania dowodowego.
Art.
242. [Oznaczenie terminu na przeprowadzenie dowodu]
Jeżeli
postępowanie dowodowe napotyka przeszkody o nieokreślonym
czasie trwania, sąd może oznaczyć termin, po którego
upływie dowód może być przeprowadzony tylko
wówczas, gdy nie spowoduje to zwłoki w postępowaniu.
Art.
243. [Uprawdopodobnienie]
Zachowanie
szczegółowych przepisów o postępowaniu
dowodowym nie jest konieczne, ilekroć ustawa przewiduje
uprawdopodobnienie zamiast dowodu.
Oddział
2
Dokumenty
Art.
2431.
[Stosowanie przepisów do dokumentów zawierających
tekst]
Przepisy
niniejszego oddziału stosuje się do dokumentów
zawierających tekst, umożliwiających ustalenie ich
wystawców.
Art.
244. [Dokument urzędowy]
§
1. Dokumenty
urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane
do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w
zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co
zostało w nich urzędowo zaświadczone.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio do dokumentów urzędowych
sporządzonych przez podmioty, inne niż wymienione w §
1, w zakresie zleconych im przez ustawę zadań z dziedziny
administracji publicznej.
Art.
245. [Dokument prywatny]
Dokument
prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej
stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała,
złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.
Art.
246. [Ograniczenia dowodów ze świadków i z
przesłuchania stron]
Jeżeli
ustawa lub umowa stron wymaga dla czynności prawnej zachowania
formy pisemnej, dowód ze świadków lub z
przesłuchania stron w sprawie między uczestnikami tej
czynności na fakt jej dokonania jest dopuszczalny w wypadku, gdy
dokument obejmujący czynność został zagubiony,
zniszczony lub zabrany przez osobę trzecią, a jeżeli
forma pisemna była zastrzeżona tylko dla celów
dowodowych, także w wypadkach określonych w kodeksie
cywilnym.
Art.
247. [Dowód przeciwko osnowie lub ponad osnowę
dokumentu]
Dowód
ze świadków lub z przesłuchania stron przeciwko
osnowie lub ponad osnowę dokumentu obejmującego czynność
prawną może być dopuszczony między uczestnikami
tej czynności tylko w wypadkach, gdy nie doprowadzi to do
obejścia przepisów
o formie zastrzeżonej pod rygorem nieważności i gdy ze
względu na szczególne okoliczności sprawy sąd
uzna to za konieczne.
Art.
248. [Obowiązek przedstawienia dokumentu]
§
1. Każdy
obowiązany jest przedstawić na zarządzenie sądu w
oznaczonym terminie i miejscu dokument znajdujący się w
jego posiadaniu i stanowiący dowód faktu istotnego dla
rozstrzygnięcia sprawy, chyba że dokument zawiera
informacje niejawne.
§
2. Od
powyższego obowiązku może uchylić się ten,
kto co do okoliczności objętych treścią dokumentu
mógłby jako świadek odmówić zeznania
albo kto posiada dokument w imieniu osoby trzeciej, która
mogłaby z takich samych przyczyn sprzeciwić się
przedstawieniu dokumentu. Jednakże i wówczas nie można
odmówić przedstawienia dokumentu, gdy jego posiadacz lub
osoba trzecia obowiązani są do tego względem chociażby
jednej ze stron albo gdy dokument wystawiony jest w interesie strony,
która żąda przeprowadzenia dowodu. Strona nie może
ponadto odmówić przedstawienia dokumentu, jeżeli
szkoda, na którą byłaby przez to narażona,
polega na przegraniu procesu.
Art.
249. [Księgi i dokumenty przedsiębiorstwa]
§
1. W
sprawach dotyczących przedsiębiorstwa handlowego lub
przemysłowego, w razie powołania się jednej ze stron
na księgi i dokumenty przedsiębiorstwa, należy je
przedstawić sądowi, jeżeli sąd uzna wyciąg
za niewystarczający.
§
2. Gdy
zachodzi istotna trudność w dostarczeniu ksiąg do
sądu, sąd może przejrzeć je na miejscu lub zlecić
sędziemu wyznaczonemu ich przejrzenie i sporządzenie
niezbędnych wyciągów.
Art.
250. [Odpis lub wyciąg z dokumentu]
§
1. Jeżeli
dokument znajduje się w aktach organów lub podmiotów,
o których mowa w art. 244 § 1 i 2, wystarczy przedstawić
urzędowo poświadczony przez ten organ lub podmiot odpis lub
wyciąg z dokumentu. Sąd zażąda wydania odpisu lub
wyciągu, jeżeli strona sama nie może go uzyskać.
§
2. Gdy
sąd uzna za konieczne przejrzenie oryginału dokumentu, może
zarządzić, by go dostarczono na rozprawę, albo
przejrzeć go na miejscu przez sędziego wyznaczonego lub
przez cały skład sądu.
Art.
251. [Grzywna]
Za
nieuzasadnioną odmowę przedstawienia dokumentu przez osobę
trzecią sąd, po wysłuchaniu jej oraz stron co do
zasadności odmowy, skaże osobę trzecią na
grzywnę. Osoba trzecia ma prawo żądać zwrotu
wydatków połączonych z przedstawieniem dokumentu.
Art.
252. [Zaprzeczanie prawdziwości dokumentu urzędowego]
Strona,
która zaprzecza prawdziwości dokumentu urzędowego
albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenia organu, od
którego dokument ten pochodzi, są niezgodne z prawdą,
powinna okoliczności te udowodnić.
Art.
253. [Zaprzeczanie prawdziwości dokumentu prywatnego]
Jeżeli
strona zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego albo
twierdzi, że zawarte w nim oświadczenie osoby, która
je podpisała, od niej nie pochodzi, obowiązana jest
okoliczności te udowodnić. Jeżeli jednak spór
dotyczy dokumentu prywatnego pochodzącego od innej osoby niż
strona zaprzeczająca, prawdziwość dokumentu powinna
udowodnić strona, która chce z niego skorzystać.
Art.
254. [Badanie prawdziwości dokumentu]
§
1. Badania
prawdziwości dokumentu można dokonać z udziałem
biegłego.
§
11.
Badanie
prawdziwości pisma może nastąpić przez porównanie
pisma na zakwestionowanym dokumencie z pismem tej samej osoby na
innych dokumentach niewątpliwie prawdziwych. Sąd w razie
potrzeby może wezwać osobę, od której pismo
pochodzi, w celu napisania podyktowanych jej wyrazów.
§
2. Od
obowiązku złożenia próby pisma zwolniony jest
ten, kto na zapytanie, czy pismo na dokumencie jest prawdziwe, mógłby
jako świadek odmówić zeznania.
§
21.
Sąd
w razie potrzeby może wezwać wystawcę dokumentu
sporządzonego w postaci elektronicznej do udostępnienia
informatycznego nośnika danych, na którym ten dokument
został zapisany.
§
22.
Od
obowiązku udostępnienia informatycznego nośnika danych
zwolniony jest ten, kto na pytanie, czy dokument sporządzono na
tym informatycznym nośniku danych lub czy pochodzi on od niego,
mógłby jako świadek odmówić zeznań.
§
3. Sąd
może zastosować do osoby trzeciej, która nie
wykonała zarządzeń sądu wydanych w myśl
paragrafów poprzedzających, takie same środki
przymusowe, jak wobec świadków.
§
4. Osoba
trzecia może na równi ze świadkiem żądać
zwrotu wydatków koniecznych związanych ze stawiennictwem
do sądu lub udostępnieniem informatycznego nośnika
danych, a ponadto wynagrodzenia za utratę zarobku.
Art.
255. [Grzywna]
Strona,
która w złej wierze lub lekkomyślnie zgłosiła
zarzuty przewidziane w art. 252 i 253, podlega karze grzywny.
Art.
256. [Dokument w języku obcym]
Sąd
może zażądać, aby dokument w języku obcym
był przełożony przez tłumacza przysięgłego.
Art.
257. [Uszkodzenia dokumentu]
Sąd
oceni na podstawie okoliczności poszczególnego wypadku,
czy i o ile dokument zachowuje moc dowodową pomimo przekreśleń,
podskrobań lub innych uszkodzeń.
Oddział
3
Zeznania
świadków
Art.
258. [Obowiązki strony]
Strona
powołująca się na dowód ze świadków
obowiązana jest dokładnie oznaczyć fakty, które
mają być zeznaniami poszczególnych świadków
stwierdzone, i wskazać świadków, tak by wezwanie ich
do sądu było możliwe.
Art.
259. [Niemożność bycia świadkiem]
Świadkami
nie mogą być:
1)
osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń;
2)
wojskowi i urzędnicy niezwolnieni od zachowania w tajemnicy
informacji niejawnych o klauzuli "zastrzeżone" lub
"poufne" oraz osoby zobowiązane do zachowania
tajemnicy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli
ich zeznanie miałoby być połączone z jej
naruszeniem;
3)
przedstawiciele ustawowi stron oraz osoby, które mogą być
przesłuchane w charakterze strony jako organy osoby prawnej lub
innej organizacji mającej zdolność sądową;
4)
współuczestnicy jednolici.
Art.
2591.
[Mediator]
Mediator
nie może być świadkiem co do faktów, o których
dowiedział się w związku z prowadzeniem mediacji,
chyba że strony zwolnią go z obowiązku zachowania
tajemnicy mediacji.
Art.
260. [Współuczestnik sporu]
Współuczestnik
sporu, niebędący współuczestnikiem jednolitym,
może być świadkiem co do faktów dotyczących
wyłącznie innego współuczestnika.
Art.
261. [Prawo odmowy zeznań]
§
1. Nikt
nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka,
z wyjątkiem małżonków stron, ich wstępnych,
zstępnych i rodzeństwa oraz powinowatych w tej samej linii
lub stopniu, jak również osób pozostających
ze stronami w stosunku przysposobienia. Prawo odmowy zeznań trwa
po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku
przysposobienia. Jednakże odmowa zeznań nie jest
dopuszczalna w sprawach o prawa stanu, z wyjątkiem spraw o
rozwód.
§
2. Świadek
może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli
zeznanie mogłoby narazić jego lub jego bliskich,
wymienionych w paragrafie poprzedzającym, na odpowiedzialność
karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią
szkodę majątkową albo jeżeli zeznanie miałoby
być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy
zawodowej. Duchowny może odmówić zeznań co do
faktów powierzonych mu na spowiedzi.
Art.
262. [Treść wezwania]
Sąd,
wzywając świadka, wymieni w wezwaniu imię, nazwisko i
zamieszkanie wezwanego, miejsce i czas przesłuchania, nazwiska
stron i przedmiot sprawy oraz zwięzłą osnowę
przepisów o karach za pogwałcenie obowiązków
świadka, a ponadto o zwrocie wydatków koniecznych,
związanych ze stawiennictwem do sądu, oraz o wynagrodzeniu
za utratę zarobku.
Art.
263. [Osoby dotknięte chorobą lub kalectwem]
Przesłuchanie
osób dotkniętych chorobą lub kalectwem odbywa się
w miejscu, gdzie przebywają, jeżeli nie mogą go
opuścić.
Art.
264. [Kolejność przesłuchania]
Kolejność
przesłuchania świadków oznacza przewodniczący.
Świadkowie, którzy nie złożyli jeszcze zeznań,
nie mogą być obecni przy przesłuchaniu innych
świadków.
Art.
265. [Tłumacz]
§
1. Do
przesłuchania świadka niewładającego dostatecznie
językiem polskim sąd może przybrać tłumacza.
§
2. Do
tłumaczy stosuje się odpowiednio przepisy o biegłych.
Pracownik organów wymiaru sprawiedliwości może
pełnić obowiązki tłumacza bez składania
przyrzeczenia, lecz z powołaniem się na ślubowanie
służbowe.
Art.
266. [Uprzedzenie świadka; przyrzeczenie]
§
1. Przed
przesłuchaniem świadka uprzedza się go o prawie odmowy
zeznań i odpowiedzialności karnej za złożenie
fałszywych zeznań.
§
2. Przesłuchanie
rozpoczyna się od zadania świadkowi pytań dotyczących
jego osoby oraz stosunku do stron.
§
3. Jeżeli
świadek ma składać zeznania, przewodniczący
odbiera od niego przyrzeczenie, po pouczeniu go o znaczeniu tego
aktu.
Art.
267. [Zwolnienie świadka od przyrzeczenia]
Nie
składają przyrzeczenia świadkowie małoletni,
którzy nie ukończyli lat siedemnastu, oraz osoby skazane
wyrokiem prawomocnym za fałszywe zeznania. Inni świadkowie
mogą być za zgodą stron zwolnieni przez sąd od
złożenia przyrzeczenia.
Art.
268. [Treść przyrzeczenia]
Brzmienie
przyrzeczenia jest następujące: "Świadomy
znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem
przyrzekam uroczyście, że będę mówił
szczerą prawdę, niczego nie ukrywając z tego, co mi
jest wiadome".
Art.
269. [Formy składania przyrzeczenia]
§
1. Świadek
składa przyrzeczenie, powtarzając za sędzią lub
odczytując na głos tekst przyrzeczenia, przy czym wszyscy -
z wyjątkiem sędziów - stoją.
§
2. Niemi
i głusi składają przyrzeczenie przez podpisanie jego
tekstu lub przy pomocy biegłego.
Art.
270. [Powtórne przesłuchanie świadka]
W
razie powtórnego przesłuchania świadka przypomina mu
się poprzednio złożone przyrzeczenie.
Art.
271. [Zeznanie świadka]
§
1. Świadek
składa zeznanie ustnie, zaczynając od odpowiedzi na pytania
przewodniczącego, co i z jakiego źródła wiadomo
mu w sprawie, po czym sędziowie i strony mogą w tymże
przedmiocie zadawać mu pytania.
§
2. Niemi
i głusi składają zeznania na piśmie lub przy
pomocy biegłego.
Art.
272. [Konfrontacja świadków]
Świadkowie,
których zeznania przeczą sobie wzajemnie, mogą być
konfrontowani.
Art.
273. [Odczytanie, uzupełnienie lub sprostowanie zeznań]
§
1. Zeznanie
świadka, po zapisaniu do protokołu, sporządzonego
zgodnie z art. 157 § 11,
będzie mu odczytane i stosownie do okoliczności na
podstawie jego uwag uzupełnione i sprostowane.
§
2. Świadek
może oddalić się z sądu nie wcześniej niż
po uzyskaniu na to zezwolenia przewodniczącego.
Art.
274. [Kary porządkowe]
§
1. Za
nieusprawiedliwione niestawiennictwo sąd skaże świadka
na grzywnę, po czym wezwie go powtórnie, a w razie
ponownego niestawiennictwa skaże go na ponowną grzywnę
i może zarządzić jego przymusowe sprowadzenie.
§
2. Przepis
paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do
świadka, który oddalił się bez zezwolenia
przewodniczącego.
Art.
275. [Usprawiedliwienie niestawiennictwa]
Świadek
w ciągu tygodnia od daty doręczenia mu postanowienia
skazującego go na grzywnę lub na pierwszym posiedzeniu, na
które zostanie wezwany, może usprawiedliwić swe
niestawiennictwo. W razie usprawiedliwienia niestawiennictwa sąd
zwolni świadka od grzywny i od przymusowego sprowadzenia.
Postanowienia sądu mogą zapaść na posiedzeniu
niejawnym.
Art.
276. [Nieuzasadniona odmowa zeznań lub przyrzeczenia]
§
1. Za
nieuzasadnioną odmowę zeznań lub przyrzeczenia sąd,
po wysłuchaniu obecnych stron co do zasadności odmowy,
skaże świadka na grzywnę.
§
2. Niezależnie
od powyższej grzywny sąd może nakazać
aresztowanie świadka na czas nieprzekraczający tygodnia.
Sąd uchyli areszt, jeżeli świadek złoży
zeznanie lub przyrzeczenie albo jeżeli sprawę ukończono
w instancji, w której dowód z tego świadka został
dopuszczony.
Art.
2761.
[Odpowiedzialność dyscyplinarna żołnierza]
W
razie uchybienia przez żołnierza w czynnej służbie
wojskowej, z wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej
pełnionej dyspozycyjnie, obowiązkom, o których mowa
w art. 274 i art. 276, sąd, zamiast skazać żołnierza
na grzywnę, występuje do dowódcy jednostki
wojskowej, w której żołnierz ten pełni służbę,
z wnioskiem o pociągnięcie go do odpowiedzialności
dyscyplinarnej.
Art.
277. [Zwrot wydatków świadka]
Świadek
ma prawo żądać zwrotu wydatków koniecznych,
związanych ze stawiennictwem do sądu, a ponadto
wynagrodzenia za utratę zarobku. Przewodniczący może
przyznać świadkowi zaliczkę na koszty podróży
i na utrzymanie w miejscu przesłuchania.
Oddział
4
Opinia
biegłych
Art.
278. [Wezwanie biegłych]
§
1. W
wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po
wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i
ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w
celu zasięgnięcia ich opinii.
§
2. Sąd
orzekający może pozostawić prawo wyboru biegłego
sędziemu wyznaczonemu lub sądowi wezwanemu.
§
3. Sąd
oznaczy, czy opinia ma być przedstawiona ustnie, czy na piśmie.
Art.
279. [Dopuszczenie dowodu z biegłych]
Dopuszczenie
dowodu z biegłych może nastąpić na posiedzeniu
niejawnym po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby
biegłych i ich wyboru.
Art.
280. [Odmowa przyjęcia obowiązku przez biegłego]
Osoba
wyznaczona na biegłego może nie przyjąć włożonego
na nią obowiązku z przyczyn, jakie uprawniają świadka
do odmowy zeznań, a ponadto z powodu przeszkody, która
uniemożliwia jej wydanie opinii.
Art.
281. [Wyłączenie biegłego]
Aż
do ukończenia czynności biegłego strona może
żądać jego wyłączenia z przyczyn, z jakich
można żądać wyłączenia sędziego.
Gdy strona zgłasza wniosek o wyłączenie biegłego
po rozpoczęciu przez niego czynności, obowiązana jest
uprawdopodobnić, że przyczyna wyłączenia powstała
później lub że przedtem nie była jej znana.
Art.
282. [Treść przyrzeczenia biegłego]
§
1. Biegły
składa przed rozpoczęciem czynności przyrzeczenie w
następującym brzmieniu: "Świadomy znaczenia mych
słów i odpowiedzialności przed prawem przyrzekam
uroczyście, że powierzone mi obowiązki biegłego
wykonam z całą sumiennością i bezstronnością".
§
2. Poza
tym do przyrzeczenia biegłych stosuje się odpowiednio
przepisy dotyczące przyrzeczenia świadków.
Art.
283. [Zwolnienie biegłego od przyrzeczenia]
§
1. Biegły
nie składa przyrzeczenia, gdy obie strony wyrażą na to
zgodę.
§
2. Biegły
sądowy stały składa przyrzeczenie tylko przy objęciu
stanowiska, w poszczególnych zaś sprawach powołuje
się na nie.
Art.
284. [Zarządzenia sądu]
Sąd
może zarządzić okazanie biegłemu akt sprawy i
przedmiotu oględzin oraz zarządzić, aby brał
udział w postępowaniu dowodowym.
Art.
285. [Uzasadnienie opinii biegłego; opinia łączna;
dodatkowy termin]
§
1. Opinia
biegłego powinna zawierać uzasadnienie.
§
2. Biegli
mogą złożyć opinię łączną.
§
3. Jeżeli
biegły nie może na razie udzielić wyczerpującej
opinii, sąd wyznaczy termin dodatkowy do jej przedstawienia.
Art.
286. [Ustne wyjaśnienie opinii; opinia uzupełniająca]
Sąd
może zażądać ustnego wyjaśnienia opinii
złożonej na piśmie, może też w razie
potrzeby zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub
innych biegłych.
Art.
287. [Grzywna]
Za
nieusprawiedliwione niestawiennictwo, za nieuzasadnioną odmowę
złożenia przyrzeczenia lub opinii albo za
nieusprawiedliwione opóźnienie złożenia opinii
sąd skaże biegłego na grzywnę.
Art.
288. [Wynagrodzenie biegłego]
Biegły
ma prawo żądać wynagrodzenia za stawiennictwo do sądu
i wykonaną pracę. Przewodniczący może przyznać
biegłemu zaliczkę na poczet wydatków.
Art.
289. [Odpowiednie stosowanie]
Do
wezwania i przesłuchania biegłych stosuje się ponadto
odpowiednio przepisy o świadkach, z wyjątkiem przepisów
o przymusowym sprowadzeniu.
Art.
290. [Opinia instytutu naukowego lub naukowo-badawczego]
§
1. Sąd
może zażądać opinii odpowiedniego instytutu
naukowego lub naukowo-badawczego. Sąd może zażądać
od instytutu dodatkowych wyjaśnień bądź
pisemnych, bądź ustnych przez wyznaczoną do tego
osobę, może też zarządzić złożenie
dodatkowej opinii przez ten sam lub inny instytut.
§
2. W
opinii instytutu należy wskazać osoby, które
przeprowadziły badanie i wydały opinię.
Art.
2901.
[Opinie opiniodawczego zespołu sądowych specjalistów]
§
1. W
sprawach rodzinnych i opiekuńczych sąd może zażądać
opinii opiniodawczego zespołu sądowych specjalistów.
§
2. Sąd
może zażądać od opiniodawczego zespołu
sądowych specjalistów dodatkowych wyjaśnień
bądź pisemnych, bądź ustnych przez wyznaczoną
do tego osobę, może też zarządzić złożenie
dodatkowej opinii przez ten sam lub inny opiniodawczy zespół
sądowych specjalistów.
§
3. W
opinii opiniodawczego zespołu sądowych specjalistów
należy wskazać osoby, które przeprowadziły
badanie i wydały opinię.
Art.
291. [Wynagrodzenie instytutu]
Instytut
naukowy lub naukowo-badawczy może żądać
wynagrodzenia za wykonaną pracę i za stawiennictwo swoich
przedstawicieli.
Oddział
5
Oględziny
Art.
292. [Zarządzenie oględzin]
Sąd
może zarządzić oględziny bez udziału lub z
udziałem biegłych, a stosownie do okoliczności -
również w połączeniu z przesłuchaniem
świadków.
Art.
293. [Przedmiot oględzin]
Przepisy
o obowiązku przedstawienia dokumentu stosuje się
odpowiednio do przedstawienia przedmiotu oględzin. Jeżeli
rodzaj przedmiotu na to pozwala i nie jest to połączone ze
znacznymi kosztami, należy przedmiot oględzin dostarczyć
do sądu.
Art.
294. [Udostępnienie przedmiotu oględzin]
Jeżeli
przedmiot oględzin jest w posiadaniu osoby trzeciej, a oględziny
mają być dokonane w miejscu, gdzie przedmiot znajduje się,
osoba ta powinna być wezwana na termin oględzin i
obowiązana jest ułatwić dostęp do przedmiotu.
Art.
295. [Zaniechanie oględzin]
§
1. Osoba
trzecia w ciągu dni trzech od doręczenia jej wezwania może
z ważnych przyczyn żądać od sądu wzywającego
zaniechania oględzin.
§
2. Przed
rozpoznaniem żądania osoby trzeciej sąd nie przystąpi
do oględzin.
Art.
296. [Grzywna]
Osobę
trzecią, która bez uzasadnionych przyczyn nie zastosowała
się do zarządzeń w przedmiocie oględzin, sąd
skaże na grzywnę.
Art.
297. [Zwrot wydatków]
Osoba
trzecia wezwana na termin oględzin ma prawo żądać
zwrotu wydatków koniecznych, związanych ze stawiennictwem
do sądu, oraz wynagrodzenia za utratę zarobku na równi
ze świadkiem, a ponadto zwrotu wydatków połączonych
z dostarczeniem przedmiotu oględzin.
Art.
298. [Oględziny osoby]
Oględziny
osoby mogą odbyć się tylko za jej zgodą.
Oddział
6
Przesłuchanie
stron
Art.
299. [Dowód z przesłuchania stron]
Jeżeli
po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku
pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia
sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może
dopuścić dowód z przesłuchania stron.
Art.
300. [Reprezentacja osoby prawnej i Skarbu Państwa]
§
1. Za
osobę prawną sąd przesłuchuje osoby wchodzące
w skład organu uprawnionego do jej reprezentowania, przy czym
sąd decyduje, czy przesłuchać wszystkie te osoby, czy
też tylko niektóre z nich.
§
2. Za
Skarb Państwa sąd może przesłuchać w
charakterze strony osoby powołane do reprezentowania państwowej
jednostki organizacyjnej, z której działalnością
wiąże się dochodzone roszczenie, lub inne wskazane
osoby.
Art.
301. [Powództwo na rzecz oznaczonej osoby]
Jeżeli
powództwo jest wytoczone przez prokuratora lub organizację
pozarządową na rzecz oznaczonej osoby, przesłuchuje
się w charakterze strony powodowej tę osobę, chociażby
nie przystąpiła ona do sprawy.
Art.
302. [Przesłuchanie jednej strony]
§
1. Gdy
z przyczyn natury faktycznej lub prawnej przesłuchać można
co do okoliczności spornych jedną tylko stronę, sąd
oceni, czy mimo to należy przesłuchać tę stronę,
czy też dowód ten pominąć w zupełności.
Sąd postąpi tak samo, gdy druga strona lub niektórzy
ze współuczestników nie stawili się na
przesłuchanie stron lub odmówili zeznań.
§
2. W
sprawach osób znajdujących się pod władzą
rodzicielską, opieką lub kuratelą od uznania sądu
zależy przesłuchanie bądź samej strony, bądź
jej przedstawiciela ustawowego, bądź też obojga.
Art.
303. [Sposób przesłuchania; odebranie
przyrzeczenia]
Sąd
przesłucha najpierw strony bez odbierania przyrzeczenia. Jeżeli
przesłuchanie to nie wyświetli dostatecznie faktów,
sąd może przesłuchać według swego wyboru
jedną ze stron ponownie, po uprzednim odebraniu od niej
przyrzeczenia. Przesłuchanie jednej ze stron co do pewnego faktu
z odebraniem od niej przyrzeczenia nie wyłącza takiego
przesłuchania drugiej strony co do innego faktu.
Art.
304. [Uprzedzenie o odpowiedzialności karnej]
Przed
przystąpieniem do przesłuchania sąd uprzedza strony,
że obowiązane są zeznawać prawdę i że
stosownie do okoliczności mogą być przesłuchane
ponownie po odebraniu od nich przyrzeczenia. Przed odebraniem
przyrzeczenia sąd uprzedza stronę o odpowiedzialności
karnej za złożenie fałszywych zeznań. Poza tym do
przesłuchania stron i składania przyrzeczenia stosuje się
odpowiednio przepisy dotyczące świadków, z wyjątkiem
przepisów o środkach przymusowych.
Oddział
7
Inne
środki dowodowe
Art.
305. [Grupowe badanie krwi]
Sąd
może dopuścić dowód z grupowego badania krwi.
Art.
306. [Pobranie krwi]
Pobranie
krwi w celu jej badania może nastąpić tylko za zgodą
osoby, której krew ma być pobrana, a jeżeli osoba ta
nie ukończyła trzynastu lat lub jest ubezwłasnowolniona
całkowicie - za zgodą jej przedstawiciela ustawowego.
Art.
307. [Przeprowadzenie dowodu z grupowego badania krwi]
§
1. W
celu przeprowadzenia dowodu z grupowego badania krwi sąd zwraca
się do biegłego o pobranie krwi, zbadanie jej i złożenie
sprawozdania o wynikach badania łącznie z końcową
opinią.
§
2. Sprawozdanie
z grupowego badania krwi powinno zawierać stwierdzenie, czy
sprawdzono należycie tożsamość osób,
których krew pobrano, oraz wskazanie sposobu przeprowadzenia
badania. Sprawozdanie powinno być podpisane przez osobę,
która przeprowadziła badanie, a jeżeli krew została
pobrana przez inną osobę, pobranie krwi powinno być
stwierdzone jej podpisem.
§
3. Pobranie
krwi i przesłanie jej do instytutu, o jakim mowa w art. 290,
można zlecić biegłemu miejsca zamieszkania stron lub
siedziby sądu.
Art.
308. [Dowody z dokumentów zawierających zapis
obrazu lub dźwięku]
Dowody
z innych dokumentów niż wymienione w art. 2431,
w szczególności zawierających zapis obrazu, dźwięku
albo obrazu i dźwięku, sąd przeprowadza, stosując
odpowiednio przepisy o dowodzie z oględzin oraz o dowodzie z
dokumentów.
Art.
309. [Odpowiednie stosowanie przepisów o dowodach]
Sposób
przeprowadzenia dowodu innymi środkami dowodowymi niż
wymienione w artykułach poprzedzających określi sąd
zgodnie z ich charakterem, stosując odpowiednio przepisy o
dowodach.
Rozdział
3
Zabezpieczenie
dowodów
Art.
310. [Przesłanki zabezpieczenia dowodu]
Przed
wszczęciem postępowania na wniosek, a w toku postępowania
również z urzędu, można zabezpieczyć
dowód, gdy zachodzi obawa, że jego przeprowadzenie stanie
się niewykonalne lub zbyt utrudnione, albo gdy z innych przyczyn
zachodzi potrzeba stwierdzenia istniejącego stanu rzeczy.
Art.
311. [Sąd właściwy]
Wniosek
o zabezpieczenie dowodu składa się w sądzie właściwym
do rozpoznania sprawy, a w wypadkach niecierpiących zwłoki
lub gdy postępowanie nie zostało jeszcze wszczęte, w
sądzie rejonowym, w którego okręgu dowód ma
być przeprowadzony.
Art.
312. [Wniosek o zabezpieczenie dowodu]
Wniosek
powinien zawierać:
1)
oznaczenie wnioskodawcy i przeciwnika oraz innych osób
zainteresowanych, jeżeli są znane;
2)
wskazanie faktów oraz dowodów;
3)
przyczyny uzasadniające potrzebę zabezpieczenia dowodu.
Art.
313. [Wypadki niecierpiące zwłoki]
Zabezpieczenie
dowodu może być dopuszczone bez wezwania przeciwnika tylko
w wypadkach niecierpiących zwłoki albo gdy przeciwnik nie
może być wskazany lub gdy miejsce jego pobytu nie jest
znane.
Art.
314. [Wezwanie zainteresowanych]
Sąd
wzywa zainteresowanych na termin wyznaczony do przeprowadzenia
dowodu; jednakże w wypadkach niecierpiących zwłoki
przeprowadzenie dowodu może być rozpoczęte nawet przed
doręczeniem wezwania przeciwnikowi.
Art.
315. [Wskazywanie uchybień]
§
1. Strony
mają prawo wskazywać przed sądem orzekającym
uchybienia popełnione przy zabezpieczeniu dowodu.
§
2. (uchylony).
DZIAŁ
IV
Orzeczenia
Rozdział
1
Wyroki
Oddział
1
Wydanie
wyroku
Art.
316. [Podstawa rozstrzygnięcia]
§
1. Po
zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za
podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia
rozprawy; w szczególności zasądzeniu roszczenia nie
stoi na przeszkodzie okoliczność, że stało się
ono wymagalne w toku sprawy.
§
2. Rozprawa
powinna być otwarta na nowo, jeżeli istotne okoliczności
ujawniły się dopiero po jej zamknięciu.
Art.
317. [Wyrok częściowy]
§
1. Sąd
może wydać wyrok częściowy, jeżeli nadaje
się do rozstrzygnięcia tylko część żądania
lub niektóre z żądań pozwu; to samo dotyczy
powództwa wzajemnego.
§
2. Na
tej samej podstawie sąd może wydać wyrok częściowy,
rozstrzygając o całości żądania powództwa
głównego lub wzajemnego.
Art.
318. [Wyrok wstępny]
§
1. Sąd,
uznając roszczenie za usprawiedliwione w zasadzie, może
wydać wyrok wstępny tylko co do samej zasady, co do spornej
zaś wysokości żądania - zarządzić bądź
dalszą rozprawę, bądź jej odroczenie.
§
2. W
razie zarządzenia dalszej rozprawy, wyrok co do wysokości
żądania, jak również rozstrzygnięcie co do
kosztów może zapaść dopiero po uprawomocnieniu
się wyroku wstępnego.
Art.
319. [Ograniczenie odpowiedzialności pozwanego]
Jeżeli
pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych
przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich
wartości, sąd może, nie wymieniając tych
przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić
powództwo zastrzegając pozwanemu prawo do powołania
się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie
odpowiedzialności.
Art.
3191.
[Wskazanie waluty, w jakiej ma być spełnione świadczenia]
Jeżeli
z czynności prawnej, ustawy albo orzeczenia sądowego
będącego źródłem zobowiązania wynika,
że świadczenie pieniężne może być
spełnione wyłącznie w walucie obcej, sąd,
uwzględniając powództwo, zastrzega, że
spełnienie tego świadczenia nastąpi wyłącznie
w walucie obcej.
Art.
320. [Rozłożenie świadczenia na raty]
W
szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w
wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie,
a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie
pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia
tego świadczenia.
Art.
321. [Zakaz wyrokowania ponad żądanie]
§
1. Sąd
nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był
objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie.
§
2. (uchylony).
Art.
322. [Zasądzenie odpowiedniej sumy]
Jeżeli
w sprawie o naprawienie szkody, o dochody, zwrot bezpodstawnego
wzbogacenia lub o świadczenie z umowy o dożywocie sąd
uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania
jest niemożliwe lub nader utrudnione, może w wyroku
zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny,
opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.
Art.
323. [Zasada bezpośredniości]
Wyrok
może być wydany jedynie przez sędziów, przed
którymi odbyła się rozprawa poprzedzająca
bezpośrednio wydanie wyroku.
Art.
324. [Narada]
§
1. Sąd
wydaje wyrok po niejawnej naradzie sędziów. Narada
obejmuje dyskusję, głosowanie nad mającym zapaść
orzeczeniem i zasadniczymi powodami rozstrzygnięcia albo
uzasadnieniem, jeżeli ma być wygłoszone, oraz spisanie
sentencji wyroku.
§
2. Przewodniczący
zbiera głosy sędziów według ich starszeństwa
służbowego, a ławników według ich wieku,
poczynając od najmłodszego, sam zaś głosuje
ostatni. Sprawozdawca, jeżeli jest wyznaczony, głosuje
pierwszy. Wyrok zapada większością głosów.
Sędzia, który przy głosowaniu nie zgodził się
z większością, może przy podpisywaniu sentencji
zgłosić zdanie odrębne i obowiązany jest
uzasadnić je na piśmie przed podpisaniem uzasadnienia. W
razie zgłoszenia zdania odrębnego nie wygłasza się
uzasadnienia.
§
3. Sentencję
wyroku podpisuje cały skład sądu.
§
4. W
postępowaniu wszczętym za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego wyrok może być utrwalony w systemie
teleinformatycznym i opatrzony kwalifikowanym podpisem
elektronicznym.
Art.
325. 13
[Sentencja wyroku]
Sentencja
wyroku powinna zawierać wymienienie sądu, sędziów,
protokolanta oraz prokuratora, jeżeli brał udział w
sprawie, datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku,
wymienienie stron i oznaczenie przedmiotu sprawy oraz rozstrzygnięcie
sądu o żądaniach stron.
Art.
326. [Ogłoszenie wyroku]
§
1. Ogłoszenie
wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym
zamknięto rozprawę. Jednakże w sprawie zawiłej
sąd może odroczyć ogłoszenie wyroku tylko jeden
raz na czas do dwóch tygodni. W postanowieniu o odroczeniu sąd
powinien wyznaczyć termin ogłoszenia wyroku i ogłosić
go niezwłocznie po zamknięciu rozprawy.
§
2. Ogłoszenie
wyroku następuje na posiedzeniu jawnym. Nieobecność
stron nie wstrzymuje ogłoszenia. Jeżeli ogłoszenie
było odroczone, może go dokonać sam przewodniczący
lub sędzia sprawozdawca.
§
3. Ogłoszenia
wyroku dokonuje się przez odczytanie sentencji (ogłoszenie
sentencji). Po ogłoszeniu sentencji przewodniczący lub
sędzia sprawozdawca podaje ustnie zasadnicze powody
rozstrzygnięcia albo wygłasza uzasadnienie, może
jednak tego zaniechać, jeżeli sprawa była rozpoznawana
przy drzwiach zamkniętych.
Art.
327. [Pouczenie co do sposobu i terminów wniesienia
środków zaskarżenia]
§
1. Stronie
działającej bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika
patentowego lub radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej
Polskiej, obecnej przy ogłoszeniu wyroku, przewodniczący
udzieli wskazówek co do sposobu i terminów wniesienia
środka zaskarżenia. Jeżeli zastępstwo stron przez
adwokatów lub radców prawnych jest obowiązkowe,
należy pouczyć stronę o treści przepisów o
obowiązkowym zastępstwie oraz o skutkach niezastosowania
się do tych przepisów.
§
2. Stronie
działającej bez adwokata, radcy prawnego lub rzecznika
patentowego, która na skutek pozbawienia wolności była
nieobecna przy ogłoszeniu wyroku, sąd z urzędu w ciągu
tygodnia od dnia ogłoszenia wyroku doręcza odpis jego
sentencji z pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia środka
zaskarżenia.
Art.
328. [Uzasadnienie wyroku]
§
1. Uzasadnienie
wyroku sporządza się pisemnie na wniosek strony o
doręczenie wyroku z uzasadnieniem zgłoszony w terminie
tygodniowym od dnia ogłoszenia sentencji, a w przypadkach, o
których mowa w art. 327 § 2 i art. 331 § 11
- od dnia doręczenia sentencji. Wniosek spóźniony
sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym. Sąd sporządza
uzasadnienie wyroku również wówczas, gdy wyrok
został zaskarżony w ustawowym terminie oraz gdy wniesiono
skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia, chyba że uzasadnienie zostało wygłoszone.
§
11.
Jeżeli
przebieg posiedzenia jest utrwalany za pomocą urządzenia
rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk,
uzasadnienie może być wygłoszone po ogłoszeniu
sentencji wyroku i utrwalone za pomocą tego urządzenia, o
czym przewodniczący uprzedza przed wygłoszeniem
uzasadnienia. W razie wygłoszenia uzasadnienia na posiedzeniu
nie podaje się odrębnie zasadniczych powodów
rozstrzygnięcia.
§
2. Uzasadnienie
wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej
rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które
sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których
się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom
odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz
wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów
prawa.
Art.
329. [Termin sporządzenia uzasadnienia]
Pisemne
uzasadnienie wyroku albo transkrypcję wygłoszonego
uzasadnienia sporządza się w terminie dwutygodniowym od
dnia zgłoszenia wniosku o doręczenie wyroku z
uzasadnieniem, a gdy wniosek taki nie był zgłoszony - od
dnia zaskarżenia wyroku lub wniesienia skargi o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. W sprawie
zawiłej, w razie niemożności sporządzenia
pisemnego uzasadnienia w terminie, prezes sądu może
przedłużyć ten termin na czas oznaczony, nie dłuższy
niż trzydzieści dni.
Art.
330. [Podpisanie uzasadnienia]
§
1. W
sprawach rozstrzyganych w składzie trzech sędziów
zawodowych uzasadnienie wyroku podpisują sędziowie, którzy
brali udział w jego wydaniu. Jeżeli którykolwiek z
sędziów nie może podpisać uzasadnienia,
przewodniczący lub najstarszy służbą sędzia
zaznacza na wyroku przyczynę braku podpisu.
§
2. Uzasadnienie
wyroku w sprawie rozpoznawanej z udziałem ławników
podpisuje tylko przewodniczący. W razie złożenia
zdania odrębnego uzasadnienie wyroku podpisuje przewodniczący
wraz z ławnikami.
Art.
331. [Doręczenie wyroku z uzasadnieniem]
§
1. Wyrok
z uzasadnieniem doręcza się tylko tej stronie, która
zgłosiła wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem.
§
11.
Wyrok
wydany na posiedzeniu niejawnym sąd z urzędu doręcza
stronom. Stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego,
rzecznika patentowego lub radcy Prokuratorii Generalnej
Rzeczypospolitej Polskiej doręcza się też pouczenie o
sposobie i terminach wniesienia środka zaskarżenia.
§
2. Jeżeli
uzasadnienie zostało wygłoszone na posiedzeniu, stronie,
która w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia
sentencji, a w przypadku, o którym mowa w art. 327 § 2 -
od dnia doręczenia sentencji, zgłosiła wniosek o
doręczenie wyroku z uzasadnieniem doręcza się wyrok
wraz z transkrypcją uzasadnienia. Wniosek spóźniony
sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym. Doręczenie wyroku z
transkrypcją uzasadnienia jest równoznaczne z doręczeniem
wyroku z uzasadnieniem.
Art.
332. [Związanie wyrokiem; umorzenie postępowania
wskutek cofnięcia pozwu]
§
1. Sąd
jest związany wydanym wyrokiem od chwili jego ogłoszenia.
Wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym wiąże sąd od
chwili podpisania sentencji.
§
2. Jednakże
w razie cofnięcia pozwu przed uprawomocnieniem się wyroku i
przed jego zaskarżeniem z jednoczesnym zrzeczeniem się
dochodzonego roszczenia, a za zgodą pozwanego również
bez takiego zrzeczenia się, sąd pierwszej instancji uchyli
swój wyrok i postępowanie w sprawie umorzy, jeżeli
uzna cofnięcie takie za dopuszczalne. Postanowienie sądu w
tym przedmiocie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
Oddział
2
Natychmiastowa
wykonalność wyroków
Art.
333. [Nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności]
§
1. Sąd
z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej
wykonalności, jeżeli:
1)
zasądza alimenty - co do rat płatnych po dniu wniesienia
powództwa, a co do rat płatnych przed wniesieniem
powództwa za okres nie dłuższy niż za trzy
miesiące;
2)
zasądza roszczenie uznane przez pozwanego;
3)
wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny.
§
2. Sąd
może nadać wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej
wykonalności, jeżeli zasądza należność
z wekslu, czeku, warrantu, rewersu, dokumentu urzędowego lub
dokumentu prywatnego, którego prawdziwość nie
została zaprzeczona, oraz jeżeli uwzględnia powództwo
o naruszenie posiadania.
§
3. Sąd
może również na wniosek nadać wyrokowi
nadającemu się do wykonania w drodze egzekucji rygor
natychmiastowej wykonalności, gdyby opóźnienie
uniemożliwiało lub znacznie utrudniało wykonanie
wyroku albo narażało powoda na szkodę.
Art.
334. [Rygor natychmiastowej wykonalności zależny od
zabezpieczenia]
§
1. Sąd
może uzależnić natychmiastową wykonalność
wyroku od złożenia przez powoda stosownego zabezpieczenia.
§
2. Zabezpieczenie
może polegać również na wstrzymaniu wydania
powodowi rzeczy odebranych pozwanemu lub sum pieniężnych po
ich wyegzekwowaniu albo na wstrzymaniu sprzedaży zajętego
majątku ruchomego.
§
3. Sprzedaż
lub przejęcie na własność zajętej
nieruchomości wstrzymuje się z urzędu do czasu
uprawomocnienia się wyroku.
§
4. Zabezpieczenie
nie może być zarządzone co do należności
alimentacyjnych w granicach, w jakich sąd nadaje wyrokowi
zasądzającemu te należności rygor natychmiastowej
wykonalności z urzędu.
Art.
335. [Niedopuszczalność orzeczenia rygoru
natychmiastowej wykonalności]
§
1. Natychmiastowa
wykonalność nie będzie orzeczona nawet za
zabezpieczeniem, jeżeli wskutek wykonania wyroku mogłaby
wyniknąć dla pozwanego niepowetowana szkoda. Przepisu tego
nie stosuje się do wyroków zasądzających
alimenty w granicach, w jakich sąd nadaje wyrokowi rygor
natychmiastowej wykonalności z urzędu.
§
2. Natychmiastowa
wykonalność nie będzie również orzeczona
nawet za zabezpieczeniem w sprawach przeciwko Skarbowi Państwa.
Art.
336. [Obowiązywanie rygoru natychmiastowej wykonalności]
Rygor
natychmiastowej wykonalności obowiązuje od chwili
ogłoszenia wyroku lub postanowienia, którym go nadano, a
gdy ogłoszenia nie było - od chwili podpisania sentencji
orzeczenia.
Art.
337. [Wygaśnięcie natychmiastowej wykonalności]
Natychmiastowa
wykonalność wyroku wygasa z chwilą ogłoszenia, a
jeżeli nie było ogłoszenia, z chwilą podpisania
sentencji orzeczenia zmieniającego albo uchylającego wyrok
lub postanowienie o natychmiastowej wykonalności wyroku - w
takim zakresie, w jakim nastąpiła zmiana lub uchylenie.
Art.
338. [Uchylenie lub zmiana wyroku]
§
1. Uchylając
lub zmieniając wyrok, któremu nadany został rygor
natychmiastowej wykonalności, sąd na wniosek pozwanego
orzeka w orzeczeniu kończącym postępowanie o zwrocie
spełnionego lub wyegzekwowanego świadczenia lub o
przywróceniu poprzedniego stanu.
§
2. Przepis
paragrafu poprzedzającego nie wyłącza możliwości
dochodzenia w osobnym procesie naprawienia szkody poniesionej wskutek
wykonania wyroku.
Oddział
3
Wyroki
zaoczne
Art.
339. [Przesłanki pozytywne]
§
1. Jeżeli
pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na
rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w
rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny.
§
2. W
tym wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o
okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach
procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że
budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały
przytoczone w celu obejścia prawa.
§
3. (uchylony).
Art.
340. [Przesłanka negatywna]
Wyrok
wydany w nieobecności pozwanego nie będzie zaoczny, jeżeli
pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy w swej
nieobecności albo składał już w sprawie
wyjaśnienia ustnie lub na piśmie.
Art.
341. [Zastrzeżony wyrok zaoczny]
W
razie nienadejścia dowodu doręczenia na dzień rozprawy
sąd może w ciągu następnych dwóch tygodni
wydać na posiedzeniu niejawnym wyrok zaoczny, jeżeli w tym
czasie otrzyma dowód doręczenia. Wyrok taki wiąże
sąd od chwili podpisania sentencji.
Art.
342. [Uzasadnienie]
Wyrok
zaoczny sąd uzasadnia, gdy powództwo zostało
oddalone w całości lub w części, a powód
zażądał uzasadnienia w ciągu tygodnia od
doręczenia mu wyroku, albo gdy powód, który
żądania takiego nie zgłosił, wniósł
apelację w przepisanym terminie.
Art.
343. [Doręczenie]
Wyroki
zaoczne doręcza się z urzędu obu stronom z pouczeniem
o przysługujących im środkach zaskarżenia.
Pozwanego poucza się także o treści art. 344 § 2
zdanie drugie.
Art.
3431.
[Brak zdolności sądowej, procesowej, brak organu]
Jeżeli
po wydaniu wyroku zaocznego okaże się, że pozwany w
chwili wniesienia pozwu nie miał zdolności sądowej,
zdolności procesowej albo organu powołanego do jego
reprezentowania, a braki te nie zostały usunięte w
wyznaczonym terminie zgodnie z przepisami kodeksu, sąd z urzędu
uchyla wyrok zaoczny i wydaje odpowiednie postanowienie.
Art.
344. [Sprzeciw]
§
1. Pozwany,
przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny, może złożyć
sprzeciw w ciągu dwóch tygodni od doręczenia mu
wyroku.
§
2. W
piśmie zawierającym sprzeciw pozwany powinien przytoczyć
zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić
przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, oraz
okoliczności faktyczne i dowody. Sąd pomija spóźnione
twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że
nie zgłosiła ich w sprzeciwie bez swojej winy lub że
uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów
nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują
inne wyjątkowe okoliczności.
§
3. Sprzeciw
złożony po terminie oraz sprzeciw, którego braków
strona w wyznaczonym terminie nie uzupełniła, a także
sprzeciw nieopłacony, sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.
Art.
345. [Rozprawa]
Jeżeli
sprzeciw został złożony prawidłowo,
przewodniczący wyznacza termin rozprawy i zarządza
doręczenie sprzeciwu powodowi.
Art.
346. [Zawieszenie lub uchylenie rygoru natychmiastowej
wykonalności]
§
1. Na
wniosek pozwanego sąd zawiesi rygor natychmiastowej wykonalności
nadany wyrokowi zaocznemu, jeżeli wyrok ten został wydany z
naruszeniem przepisów o dopuszczalności jego wydania albo
jeżeli pozwany uprawdopodobni, że jego niestawiennictwo
było niezawinione, a przedstawione w sprzeciwie okoliczności
wywołują wątpliwości co do zasadności wyroku
zaocznego. Zawieszając wykonalność wyroku, sąd
może zarządzić środki zabezpieczenia w myśl
oddziału poprzedzającego.
§
11.
14
Sąd
może uchylić rygor natychmiastowej wykonalności nadany
wyrokowi zaocznemu, jeżeli pozwany wykaże, że odpis
pozwu doręczono w trybie przewidzianym w art. 139 § 1 na
inny adres aniżeli aktualne w dacie doręczenia miejsce
zamieszkania pozwanego.
§
2. 15
Postanowienie
w przedmiocie zawieszenia lub uchylenia rygoru natychmiastowej
wykonalności sąd może wydać na posiedzeniu
niejawnym.
Art.
347. [Ponowne rozpoznanie sprawy]
Po
ponownym rozpoznaniu sprawy sąd wydaje wyrok, którym
wyrok zaoczny w całości lub części utrzymuje w
mocy albo uchyla go i orzeka o żądaniu pozwu, bądź
też pozew odrzuca lub postępowanie umarza. Przepis art. 332
§ 2 stosuje się odpowiednio.
Art.
348. [Koszty]
Koszty
rozprawy zaocznej i sprzeciwu ponosi pozwany, choćby następnie
wyrok zaoczny został uchylony, chyba że niestawiennictwo
pozwanego było niezawinione lub że nie dołączono
do akt nadesłanych do sądu przed rozprawą wyjaśnień
pozwanego.
Art.
349. [Cofnięcie sprzeciwu]
§
1. W
razie cofnięcia sprzeciwu sąd, jeżeli uzna, że
cofnięcie jest dopuszczalne, umarza postępowanie wywołane
wniesieniem sprzeciwu i orzeka o kosztach jak przy cofnięciu
pozwu. Wyrok zaoczny staje się wówczas prawomocny.
§
2. Przepis
art. 203 § 4 stosuje się odpowiednio.
Oddział
4
Sprostowanie,
uzupełnienie i wykładnia wyroków
Art.
350. [Sprostowanie wyroku]
§
1. Sąd
może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności,
błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki.
§
2. Sprostowanie
sąd może postanowić na posiedzeniu niejawnym; o
sprostowaniu umieszcza się wzmiankę na oryginale wyroku, a
na żądanie stron także na udzielonych im wypisach.
Dalsze odpisy i wypisy powinny być zredagowane w brzmieniu
uwzględniającym postanowienie o sprostowaniu.
§
3. Jeżeli
sprawa toczy się przed sądem drugiej instancji, sąd
ten może z urzędu sprostować wyrok pierwszej
instancji.
Art.
351. [Uzupełnienie wyroku]
§
1. Strona
może w ciągu dwóch tygodni od ogłoszenia
wyroku, a gdy doręczenie wyroku następuje z urzędu -
od jego doręczenia, zgłosić wniosek o uzupełnienie
wyroku, jeżeli sąd nie orzekł o całości
żądania, o natychmiastowej wykonalności albo nie
zamieścił w wyroku dodatkowego orzeczenia, które
według przepisów ustawy powinien był zamieścić
z urzędu.
§
2. Wniosek
o uzupełnienie wyroku co do zwrotu kosztów lub
natychmiastowej wykonalności sąd może rozpoznać
na posiedzeniu niejawnym.
§
3. Orzeczenie
uzupełniające wyrok zapada w postaci wyroku, chyba że
uzupełnienie dotyczy wyłącznie kosztów lub
natychmiastowej wykonalności.
Art.
352. [Wykładnia wyroku]
Sąd,
który wydał wyrok, rozstrzyga postanowieniem wątpliwości
co do jego treści. Postanowienie w tym przedmiocie sąd może
wydać na posiedzeniu niejawnym.
Art.
353. [Bieg terminu do wniesienia środka zaskarżenia]
Wniosek
o sprostowanie, uzupełnienie lub wykładnię wyroku nie
ma wpływu na bieg terminu do wniesienia środka zaskarżenia.
Rozdział
1a
Nakazy
zapłaty
Art.
3531.
[Nakaz zapłaty]
§
1. Jeżeli
przepis szczególny tak stanowi, sąd rozstrzyga sprawę,
wydając nakaz zapłaty.
§
2. (uchylony).
Art.
3532.
[Odpowiednie stosowanie]
Do
nakazów zapłaty stosuje się odpowiednio przepisy o
wyrokach, jeżeli kodeks nie stanowi inaczej.
Rozdział
2
Postanowienia
sądu
Art.
354. [Postanowienie]
Jeżeli
kodeks nie przewiduje wydania wyroku lub nakazu zapłaty, sąd
wydaje postanowienie.
Art.
355. [Postanowienie o umorzeniu postępowania]
§
1. Sąd
wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód
cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie
wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub
niedopuszczalne.
§
2. Postanowienie
o umorzeniu postępowania może zapaść na
posiedzeniu niejawnym, jeżeli powód cofnął ze
skutkiem prawnym pozew w piśmie procesowym albo gdy strony
zawarły ugodę przed mediatorem, którą
zatwierdził sąd.
Art.
356. [Postanowienia wpisywane do protokołu]
Rozstrzygnięcia
zawarte w postanowieniach niekończących postępowania w
sprawie, wydanych na posiedzeniach jawnych, wpisuje się do
protokołu bez spisywania odrębnej sentencji, jeżeli
nie przysługuje na nie zażalenie.
Art.
357. [Uzasadnianie i doręczanie postanowień]
§
1. Postanowienia
ogłoszone na posiedzeniu jawnym sąd uzasadnia tylko wtedy,
gdy podlegają one zaskarżeniu, i tylko na żądanie
strony zgłoszone w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia
postanowienia. Postanowienia te doręcza się tylko tej
stronie, która zażądała sporządzenia
uzasadnienia i doręczenia postanowienia z uzasadnieniem.
§
2. Postanowienia
wydane na posiedzeniu niejawnym sąd doręcza z urzędu
obu stronom, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Gdy stronie przysługuje środek zaskarżenia,
postanowienie należy doręczyć z uzasadnieniem;
doręczając postanowienie, należy pouczyć stronę
występującą w sprawie bez adwokata, radcy prawnego,
rzecznika patentowego lub radcy Prokuratorii Generalnej
Rzeczypospolitej Polskiej o dopuszczalności, terminie i sposobie
wniesienia środka zaskarżenia.
§
3. Uzasadnienie,
o którym mowa w paragrafach poprzedzających, należy
sporządzić w ciągu tygodnia od dnia wydania
postanowienia na posiedzeniu niejawnym. Jeżeli postanowienie
wydano na posiedzeniu jawnym, termin tygodniowy liczy się od
dnia, w którym zażądano jego doręczenia, a gdy
żądania takiego nie było - od dnia wniesienia
zażalenia.
§
4. Postanowień,
które odnoszą się wyłącznie do innych osób
(świadka, biegłego, osoby trzeciej), nie doręcza się
stronom; osobom, których te postanowienia dotyczą,
doręcza się je tylko wówczas, gdy nie były one
obecne na posiedzeniu, na którym postanowienia te zostały
wydane.
Art.
358. [Związanie postanowieniem]
Postanowienie
wydane na posiedzeniu niejawnym wiąże sąd od chwili, w
której zostało podpisane wraz z uzasadnieniem, jeżeli
zaś sąd postanowienia nie uzasadnia, od chwili podpisania
sentencji.
Art.
359. [Zmiana okoliczności sprawy]
§
1. Postanowienia
niekończące postępowania w sprawie mogą być
uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności sprawy,
chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne.
§
2. Postanowienia,
o których mowa w § 1, mogą być zmieniane lub
uchylane także wówczas, gdy zostały wydane na
podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał
Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją,
ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą.
Art.
360. [Skuteczność postanowień]
Postanowienia
stają się skuteczne w takim zakresie i w taki sposób,
jaki wynika z ich treści, z chwilą ogłoszenia, a
jeżeli ogłoszenia nie było - z chwilą podpisania
sentencji.
Art.
361. [Odpowiednie stosowanie przepisów o wyrokach]
Do
postanowień stosuje się odpowiednio przepisy o wyrokach,
jeżeli kodeks nie stanowi inaczej.
Art.
362. [Odpowiednie stosowanie do zarządzeń]
Przepisy
niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do zarządzeń
przewodniczącego.
Art.
3621.
[Odpowiednie stosowanie do postanowień referendarza]
Do
postanowień referendarza sądowego stosuje się
odpowiednio przepisy o postanowieniach sądu.
Rozdział
3
Prawomocność
orzeczeń
Art.
363. [Warunki prawomocności]
§
1. Orzeczenie
sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje
co do niego środek odwoławczy lub inny środek
zaskarżenia.
§
2. Mimo
niedopuszczalności odrębnego zaskarżenia nie stają
się prawomocne postanowienia podlegające rozpoznaniu przez
sąd drugiej instancji, gdy sąd ten rozpoznaje sprawę,
w której je wydano.
§
3. Jeżeli
zaskarżono tylko część orzeczenia, staje się
ono prawomocne w części pozostałej z upływem
terminu do zaskarżenia, chyba że sąd drugiej instancji
może z urzędu rozpoznać sprawę także w tej
części.
Art.
364. [Stwierdzenie prawomocności]
§
1. Prawomocność
orzeczenia stwierdza na wniosek strony sąd pierwszej instancji
na posiedzeniu niejawnym, a dopóki akta sprawy znajdują
się w sądzie drugiej instancji - ten sąd. Stwierdzenia
dokonuje sąd jednoosobowo.
§
2. Postanowienia
w sprawie, o której mowa w § 1, może wydać
także referendarz sądowy.
Art.
365. [Zakres związania]
§
1. Orzeczenie
prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który
je wydał, lecz również inne sądy oraz inne
organy państwowe i organy administracji publicznej, a w
wypadkach w ustawie
przewidzianych także inne osoby.
§
2. Kodeks
postępowania karnego
określa, w jakim zakresie orzeczenia sądu cywilnego nie
wiążą sądu w postępowaniu karnym.
Art.
366. [Res iudicata]
Wyrok
prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co
w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot
rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi
stronami.
DZIAŁ
V
Środki
odwoławcze
Rozdział
1
Apelacja
Art.
367. [Dopuszczalność apelacji]
§
1. Od
wyroku sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja do
sądu drugiej instancji.
§
2. Apelację
od wyroku sądu rejonowego rozpoznaje sąd okręgowy, a
od wyroku sądu okręgowego jako pierwszej instancji - sąd
apelacyjny.
§
3. Rozpoznanie
sprawy następuje w składzie trzech sędziów
zawodowych. Postanowienia dotyczące postępowania dowodowego
na posiedzeniu niejawnym wydaje sąd w składzie jednego
sędziego.
§
4. Postanowienie
o przyznaniu i cofnięciu zwolnienia od kosztów sądowych,
o odmowie zwolnienia, o odrzuceniu wniosku o zwolnienie oraz o
nałożeniu na stronę obowiązku uiszczenia kosztów
i skazaniu na grzywnę, jak również postanowienie o
ustanowieniu, cofnięciu ustanowienia, o odrzuceniu wniosku o
ustanowienie adwokata lub radcy prawnego oraz o skazaniu na grzywnę
i nałożeniu na stronę obowiązku uiszczenia ich
wynagrodzenia sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym
w składzie jednego sędziego.
Art.
368. [Wymagania apelacji]
§
1. Apelacja
powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla
pisma procesowego, a ponadto zawierać:
1)
oznaczenie wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem,
czy jest on zaskarżony w całości czy w części;
2)
zwięzłe przedstawienie zarzutów;
3)
uzasadnienie zarzutów;
4)
powołanie, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodów
oraz wykazanie, że ich powołanie w postępowaniu przed
sądem pierwszej instancji nie było możliwe albo że
potrzeba powołania się na nie wynikła później;
5)
wniosek o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu
żądanej zmiany lub uchylenia.
§
2. W
sprawach o prawa majątkowe należy oznaczyć wartość
przedmiotu zaskarżenia. Wartość ta może być
oznaczona na kwotę wyższą od wartości przedmiotu
sporu wskazanej w pozwie jedynie wtedy, gdy powód rozszerzył
powództwo lub sąd orzekł ponad żądanie.
Przepisy art. 19-24 i 25 § 1 stosuje się odpowiednio.
Art.
369. [Właściwość sądu]
§
1. Apelację
wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony
wyrok, w terminie dwutygodniowym od doręczenia stronie skarżącej
wyroku z uzasadnieniem.
§
2. Jeżeli
strona nie zgłosiła wniosku o doręczenie wyroku z
uzasadnieniem w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia
sentencji, termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia, w którym
upłynął termin do zgłoszenia takiego wniosku.
§
3. Termin,
o którym mowa w § 1 i 2, uważa się za zachowany
także wtedy, gdy przed jego upływem strona wniosła
apelację do sądu drugiej instancji. W takim wypadku sąd
ten niezwłocznie przesyła apelację do sądu, który
wydał zaskarżony wyrok.
Art.
370. [Odrzucenie apelacji przez sąd pierwszej instancji]
Sąd
pierwszej instancji odrzuci na posiedzeniu niejawnym apelację
wniesioną po upływie przepisanego terminu, nieopłaconą
lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również
apelację, której braków strona nie uzupełniła
w wyznaczonym terminie.
Art.
3701.
(utracił
moc).
Art.
371. [Przedstawienie akt sądowi drugiej instancji]
Po
doręczeniu apelacji stronie przeciwnej sąd pierwszej
instancji przedstawia niezwłocznie akta sprawy sądowi
drugiej instancji.
Art.
372. [Odpowiedź na apelację]
Strona
przeciwna może w ciągu dwóch tygodni od dnia
doręczenia apelacji wnieść odpowiedź na apelację
wprost do sądu drugiej instancji.
Art.
373. [Odrzucenie apelacji przez sąd drugiej instancji]
Sąd
drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu niejawnym apelację,
jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez sąd pierwszej
instancji. Jeżeli dostrzeże braki, do których
usunięcia strona nie była wezwana, zażąda ich
usunięcia. W razie nieusunięcia braków w wyznaczonym
terminie apelacja ulega odrzuceniu.
Art.
374. [Posiedzenie niejawne]
Sąd
drugiej instancji może rozpoznać sprawę na posiedzeniu
niejawnym w razie cofnięcia pozwu, cofnięcia apelacji albo
jeżeli zachodzi nieważność postępowania.
Art.
375. [Wyznaczenie rozprawy przez sąd drugiej instancji]
Poza
wypadkami wymienionymi w dwóch artykułach poprzedzających
sąd drugiej instancji wyznacza rozprawę.
Art.
376. [Brak obowiązku stawiennictwa stron na rozprawie]
Rozprawa
przed sądem drugiej instancji odbywa się bez względu
na niestawiennictwo jednej lub obu stron. Wydany wyrok nie jest
zaoczny.
Art.
377. [Sprawozdanie]
Po
wywołaniu sprawy rozprawa rozpoczyna się od sprawozdania
sędziego, który zwięźle przedstawia stan sprawy
ze szczególnym uwzględnieniem zarzutów i wniosków
apelacyjnych. Sąd może zrezygnować ze sprawozdania za
zgodą obecnych stron albo w przypadku ich niestawiennictwa,
chyba że rozprawa odbywa się z udziałem publiczności.
Art.
378. [Granice zaskarżenia]
§
1. Sąd
drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w
granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę
nieważność postępowania.
§
2. W
granicach zaskarżenia sąd drugiej instancji może z
urzędu rozpoznać sprawę także na rzecz
współuczestników, którzy wyroku nie
zaskarżyli, gdy będące przedmiotem zaskarżenia
prawa lub obowiązki są dla nich wspólne.
Współuczestników tych należy zawiadomić
o rozprawie; mogą oni składać pisma przygotowawcze.
Art.
379. [Nieważność]
Nieważność
postępowania zachodzi:
1)
jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna;
2)
jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub
procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub
przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był
należycie umocowany;
3)
jeżeli o to samo roszczenie między tymi samymi stronami
toczy się sprawa wcześniej wszczęta albo jeżeli
sprawa taka została już prawomocnie osądzona;
4)
jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny
z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał
udział sędzia wyłączony z mocy ustawy;
5)
jeżeli strona została pozbawiona możności obrony
swych praw;
6)
jeżeli sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której
sąd okręgowy jest właściwy bez względu na
wartość przedmiotu sporu.
Art.
380. [Rozszerzenie zakresu rozpoznania]
Sąd
drugiej instancji, na wniosek strony, rozpoznaje również
te postanowienia sądu pierwszej instancji, które nie
podlegały zaskarżeniu w drodze zażalenia, a miały
wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.
Art.
381. [Prekluzja dowodowa]
Sąd
drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody,
jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu
przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba
powołania się na nie wynikła później.
Art.
382. [Podstawa orzeczenia sądu drugiej instancji]
Sąd
drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w
postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu
apelacyjnym.
Art.
383. [Rozszerzenie żądania]
W
postępowaniu apelacyjnym nie można rozszerzyć żądania
pozwu ani występować z nowymi roszczeniami. Jednakże w
razie zmiany okoliczności można żądać
zamiast pierwotnego przedmiotu sporu jego wartości lub innego
przedmiotu, a w sprawach o świadczenie powtarzające się
można nadto rozszerzyć żądanie pozwu o
świadczenia za dalsze okresy.
Art.
384. [Zakaz reformationis in peius]
Sąd
nie może uchylić lub zmienić wyroku na niekorzyść
strony wnoszącej apelację, chyba że strona przeciwna
również wniosła apelację.
Art.
385. [Oddalenie apelacji]
Sąd
drugiej instancji oddala apelację, jeżeli jest ona
bezzasadna.
Art.
386. [Inne rozstrzygnięcia]
§
1. W
razie uwzględnienia apelacji sąd drugiej instancji zmienia
zaskarżony wyrok i orzeka co do istoty sprawy.
§
2. W
razie stwierdzenia nieważności postępowania sąd
drugiej instancji uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie
w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazuje
sprawę sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
§
3. Jeżeli
pozew ulega odrzuceniu albo zachodzi podstawa do umorzenia
postępowania, sąd drugiej instancji uchyla wyrok oraz
odrzuca pozew lub umarza postępowanie.
§
4. Poza
wypadkami określonymi w § 2 i 3 sąd drugiej instancji
może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę
do ponownego rozpoznania tylko w razie nierozpoznania przez sąd
pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga
przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.
§
5. W
wypadku uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego
rozpoznania, sąd rozpoznaje ją w innym składzie.
§
6. Ocena
prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w
uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji wiążą
zarówno sąd, któremu sprawa została
przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym
rozpoznaniu sprawy. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy nastąpiła
zmiana stanu prawnego.
Art.
387. [Uzasadnienie]
§
1. Sąd
drugiej instancji uzasadnia z urzędu wyrok oraz postanowienie
kończące postępowanie w sprawie. W sprawach, w których
apelację oddalono lub zmieniono zaskarżony wyrok, pisemne
uzasadnienie sporządza się tylko wówczas, gdy strona
zgłosiła wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem.
§
2. Pisemne
uzasadnienie albo transkrypcję wygłoszonego uzasadnienia
sporządza się w terminie dwóch tygodni od dnia
ogłoszenia sentencji orzeczenia. Jeżeli ogłoszenia nie
było, termin ten liczy się od dnia wydania orzeczenia.
Jeżeli apelację oddalono lub zmieniono zaskarżony
wyrok, pisemne uzasadnienie albo transkrypcję wygłoszonego
uzasadnienia sporządza się w terminie dwóch tygodni
od dnia zgłoszenia wniosku o doręczenie wyroku z
uzasadnieniem.
§
21.
Jeżeli
sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania
dowodowego ani nie zmienił ustaleń faktycznych sądu
pierwszej instancji, a w apelacji nie zgłoszono zarzutów
dotyczących tych ustaleń, uzasadnienie wyroku może
zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z
przytoczeniem przepisów prawa.
§
3. Orzeczenie
z uzasadnieniem doręcza się tej stronie, która w
terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia sentencji zgłosiła
wniosek o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem. Przepisy art.
327 § 2 i art. 331 § 2 stosuje się odpowiednio. Jeżeli
ogłoszenia nie było, orzeczenie z uzasadnieniem doręcza
się stronom z urzędu w terminie tygodniowym od dnia
sporządzenia uzasadnienia.
§
4. Jeżeli
uzasadnienie nie zostało sporządzone, a w sprawie została
wniesiona skarga kasacyjna lub skarga o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia, sąd drugiej instancji
sporządza uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia w terminie
dwóch tygodni od dnia wniesienia skargi.
Art.
3871.
[Obowiązek zawiadamiania o zmianie miejsca zamieszkania]
W
razie wydania przez sąd drugiej instancji orzeczenia, od którego
przysługuje skarga kasacyjna, strony i ich przedstawiciele mają
obowiązek, do czasu upływu terminu do wniesienia skargi
kasacyjnej, zawiadamiać sąd drugiej instancji o każdej
zmianie miejsca zamieszkania.
Art.
388. [Wstrzymanie wykonania zaskarżonego orzeczenia]
§
1. W
razie wniesienia skargi kasacyjnej, gdyby na skutek wykonania
orzeczenia stronie mogła być wyrządzona niepowetowana
szkoda, sąd drugiej instancji może wstrzymać wykonanie
zaskarżonego orzeczenia do czasu ukończenia postępowania
kasacyjnego lub uzależnić wykonanie tego orzeczenia - a w
razie oddalenia apelacji także orzeczenia sądu pierwszej
instancji - od złożenia przez powoda stosownego
zabezpieczenia. Postanowienie może być wydane na
posiedzeniu niejawnym.
§
2. Zabezpieczenie
może również polegać na wstrzymaniu wydania
powodowi sum pieniężnych po ich wyegzekwowaniu od pozwanego
lub na wstrzymaniu sprzedaży zajętego majątku.
§
3. Do
czasu upływu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej wstrzymuje
się z urzędu sprzedaż nieruchomości.
§
4. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio do wstrzymania skuteczności
zaskarżonego orzeczenia niepodlegającego wykonaniu.
Art.
389. [Zwrot akt sądowi pierwszej instancji]
Po
bezskutecznym upływie terminu do zaskarżenia wydanego
wyroku sąd drugiej instancji zwraca akta sądowi pierwszej
instancji.
Art.
390. [Przedstawienie zagadnienia prawnego Sądowi
Najwyższemu]
§
1. Jeżeli
przy rozpoznawaniu apelacji powstanie zagadnienie prawne budzące
poważne wątpliwości, sąd może przedstawić
to zagadnienie do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu,
odraczając rozpoznanie sprawy. Sąd Najwyższy władny
jest przejąć sprawę do rozpoznania albo przekazać
zagadnienie do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi
tego Sądu.
§
2. Uchwała
Sądu Najwyższego rozstrzygająca zagadnienie prawne
wiąże w danej sprawie.
Art.
391. [Odpowiednie stosowanie]
§
1. Jeżeli
nie ma szczególnych przepisów o postępowaniu przed
sądem drugiej instancji, do postępowania tego stosuje się
odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem pierwszej
instancji. Przepisy art. 194-196 i 198 nie mają zastosowania.
§
2. W
razie cofnięcia apelacji sąd drugiej instancji umarza
postępowanie apelacyjne i orzeka o kosztach jak przy cofnięciu
pozwu. Gdy cofnięcie apelacji nastąpiło przed sądem
pierwszej instancji, postępowanie umarza sąd pierwszej
instancji.
Rozdział
11
(uchylony)
Art.
392.
(uchylony).
Art.
3921.
(uchylony).
Art.
393.
(uchylony).
Art.
3931.
(uchylony).
Art.
3932.
(uchylony).
Art.
3933.
(uchylony).
Art.
3934.
(uchylony).
Art.
3935.
(uchylony).
Art.
3936.
(uchylony).
Art.
3937.
(uchylony).
Art.
3938.
(uchylony).
Art.
3939.
(uchylony).
Art.
39310.
(uchylony).
Art.
39311.
(uchylony).
Art.
39312.
(uchylony).
Art.
39313.
(uchylony).
Art.
39314.
(uchylony).
Art.
39315.
(uchylony).
Art.
39316.
(uchylony).
Art.
39317.
(uchylony).
Art.
39318.
(uchylony).
Art.
39319.
(uchylony).
Art.
39320.
(uchylony).
Rozdział
2
Zażalenie
Art.
394. [Dopuszczalność zażalenia]
§
1. Zażalenie
do sądu drugiej instancji przysługuje na postanowienia sądu
pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie, a
ponadto na postanowienia sądu pierwszej instancji i zarządzenia
przewodniczącego, których przedmiotem jest:
1)
zwrot pozwu, odmowa odrzucenia pozwu, przekazanie sprawy sądowi
równorzędnemu lub niższemu albo podjęcie
postępowania w innym trybie;
2)
odmowa zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcie
takiego zwolnienia oraz odmowa ustanowienia adwokata lub radcy
prawnego lub ich odwołanie;
3)
oddalenie opozycji przeciwko wstąpieniu interwenienta ubocznego
oraz niedopuszczenie interwenienta do udziału w sprawie wskutek
uwzględnienia opozycji;
4)
rygor natychmiastowej wykonalności;
41)
wstrzymanie wykonania prawomocnego orzeczenia do czasu
rozstrzygnięcia skargi o wznowienie postępowania;
42)
stwierdzenie prawomocności orzeczenia;
5)
skazanie świadka, biegłego, strony, jej pełnomocnika
oraz osoby trzeciej na grzywnę, zarządzenie przymusowego
sprowadzenia i aresztowania świadka oraz odmowa zwolnienia
świadka i biegłego od grzywny i świadka od
przymusowego sprowadzenia;
6)
zawieszenie postępowania i odmowa podjęcia zawieszonego
postępowania;
7)
odmowa uzasadnienia orzeczenia oraz jego doręczenia;
8)
sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa;
9)
zwrot kosztów, określenie zasad ponoszenia przez strony
kosztów procesu, wymiar opłaty, zwrot opłaty lub
zaliczki, obciążenie kosztami sądowymi, jeżeli
strona nie składa środka zaskarżenia co do istoty
sprawy, koszty przyznane w nakazie zapłaty, zwrot kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz
wynagrodzenie biegłego, mediatora i należności
świadka;
10)
oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego;
101)
zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem;
11)
odrzucenie zażalenia;
12)
odrzucenie skargi na orzeczenie referendarza sądowego.
§
2. Termin
do wniesienia zażalenia jest tygodniowy i liczy się od
doręczenia postanowienia, a gdy strona nie zażądała
w terminie przepisanym doręczenia postanowienia zapadłego
na rozprawie - od ogłoszenia postanowienia.
§
3. Zażalenie
powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma
procesowego oraz zawierać wskazanie zaskarżonego
postanowienia i wniosek o jego zmianę lub uchylenie, jak również
zwięzłe uzasadnienie zażalenia ze wskazaniem w miarę
potrzeby nowych faktów i dowodów.
Art.
3941.
[Zażalenie do Sądu Najwyższego]
§
1. Zażalenie
do Sądu Najwyższego przysługuje na postanowienie sądu
drugiej instancji odrzucające skargę kasacyjną oraz na
postanowienie sądu drugiej lub pierwszej instancji odrzucające
skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia.
§
11.
Zażalenie
do Sądu Najwyższego przysługuje także w razie
uchylenia przez sąd drugiej instancji wyroku sądu pierwszej
instancji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
§
2. 16
W
sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna,
zażalenie przysługuje także na postanowienie sądu
drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie, z
wyjątkiem postanowień, o których mowa w art. 3981,
a także postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia
na postanowienie sądu pierwszej instancji.
§
3. Do
postępowania przed Sądem Najwyższym toczącego się
na skutek zażalenia stosuje się odpowiednio art. 394 §
2 i 3, art. 395, art. 397 § 1, art. 3986
§ 3, art. 39810,
art. 39814,
art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze, art. 39816,
art. 39817
i art. 39821.
Art.
3942.
[Zażalenie do innego składu sądu drugiej instancji]
§
1. Na
postanowienia sądu drugiej instancji, których przedmiotem
są oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego, zwrot
kosztów procesu, zwrot kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu, skazanie świadka, biegłego,
strony, jej pełnomocnika oraz osoby trzeciej na grzywnę,
zarządzenie przymusowego sprowadzenia i aresztowania świadka,
odmowa zwolnienia świadka i biegłego od grzywny i świadka
od przymusowego sprowadzenia, przysługuje zażalenie do
innego składu tego sądu, z wyjątkiem postanowień
wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu
pierwszej instancji.
§
2. W
postępowaniu toczącym się na skutek zażalenia, o
którym mowa w § 1, przepisy art. 394 § 2 i 3, art.
395 § 1, art. 396 i art. 397 § 1, 11
i § 2 zdanie pierwsze stosuje się odpowiednio.
Art.
395. [Przedstawienie zażalenia sądowi drugiej
instancji]
§
1. Akta
sprawy wraz z zażaleniem sąd pierwszej instancji
przedstawia sądowi drugiej instancji po doręczeniu
zażalenia stronie przeciwnej, a w przypadkach gdy ustawa
przewiduje doręczenie zaskarżonego postanowienia tylko
jednej ze stron oraz w przypadkach wskazanych w art. 394 § 1 pkt
5 - niezwłocznie po złożeniu zażalenia bez
doręczenia go stronie przeciwnej. Odpowiedź na zażalenie
może być wniesiona wprost do sądu drugiej instancji w
terminie tygodniowym od dnia doręczenia zażalenia.
§
2. Jeżeli
zażalenie zarzuca nieważność postępowania
lub jest oczywiście uzasadnione, sąd, który wydał
zaskarżone postanowienie, może na posiedzeniu niejawnym,
nie przesyłając akt sądowi drugiej instancji, uchylić
zaskarżone postanowienie i w miarę potrzeby sprawę
rozpoznać na nowo. Od ponownie wydanego postanowienia
przysługują środki odwoławcze na zasadach
ogólnych.
Art.
396. [Wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia]
Sąd
pierwszej instancji może wstrzymać wykonanie zaskarżonego
postanowienia do czasu rozstrzygnięcia zażalenia.
Postanowienie takie może zapaść na posiedzeniu
niejawnym.
Art.
397. [Odpowiednie stosowanie przepisów o postępowaniu
apelacyjnym]
§
1. Sąd
drugiej instancji rozpoznaje zażalenie na posiedzeniu niejawnym.
§
11.
W
postępowaniu toczącym się na skutek zażalenia sąd
drugiej instancji uzasadnia z urzędu postanowienie kończące
to postępowanie.
§
2. Do
postępowania toczącego się na skutek zażalenia
stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu
apelacyjnym. Rozpoznanie zażalenia na postanowienie w
przedmiocie odmowy zwolnienia od kosztów sądowych lub
cofnięcia takiego zwolnienia, odrzucenia wniosku o zwolnienie
oraz nałożenia na stronę obowiązku uiszczenia
kosztów i skazania na grzywnę, odmowy ustanowienia
adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołania oraz nałożenia
na stronę obowiązku uiszczenia wynagrodzenia adwokata lub
radcy prawnego dla niej ustanowionego i skazania na grzywnę
następuje w składzie jednego sędziego.
Art.
3971.
(uchylony).
Art.
398. [Odpowiednie stosowanie przepisów do zarządzeń
przewodniczącego]
Przepisy
niniejszego działu stosuje się odpowiednio do zażaleń
na zarządzenia przewodniczącego.
DZIAŁ
Va
Skarga
kasacyjna
Art.
3981.
[Dopuszczalność skargi kasacyjnej]
§
1. Od
wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku lub
postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia
postępowania kończących postępowanie w sprawie
strona, Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich lub
Rzecznik Praw Dziecka może wnieść skargę
kasacyjną do Sądu Najwyższego, chyba że przepis
szczególny stanowi inaczej.
§
2. Wniesienie
skargi kasacyjnej przez stronę wyłącza - w zaskarżonym
zakresie - wniesienie skargi kasacyjnej przez Prokuratora
Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka.
Art.
3982.
[Niedopuszczalność skargi kasacyjnej]
§
1. Skarga
kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w
których wartość przedmiotu zaskarżenia jest
niższa niż pięćdziesiąt tysięcy
złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń
społecznych - niższa niż dziesięć tysięcy
złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń
społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie
od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie
i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem
ubezpieczenia społecznego. Niezależnie od wartości
przedmiotu zaskarżenia skarga kasacyjna przysługuje także
w sprawach o odszkodowanie z tytułu wyrządzenia szkody
przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem.
§
2. Skarga
kasacyjna jest niedopuszczalna także w sprawach:
1)
o rozwód, o separację, o alimenty, o czynsz najmu lub
dzierżawy oraz o naruszenie posiadania;
2)
dotyczących kar porządkowych, świadectwa pracy i
roszczeń z tym związanych oraz o deputaty lub ich
ekwiwalent;
3)
rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym.
§
3. Niedopuszczalna
jest skarga kasacyjna od wyroku ustalającego nieistnienie
małżeństwa lub orzekającego unieważnienie
małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze stron po
uprawomocnieniu się wyroku zawarła związek małżeński.
Art.
3983.
[Podstawy skargi kasacyjnej]
§
1. Skargę
kasacyjną strona może oprzeć na następujących
podstawach:
1)
naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego
wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie;
2)
naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie
to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
§
2. Prokurator
Generalny może oprzeć skargę kasacyjną na
podstawach określonych w § 1, jeżeli przez wydanie
orzeczenia doszło do naruszenia podstawowych zasad porządku
prawnego, Rzecznik Praw Obywatelskich - jeżeli przez wydanie
orzeczenia doszło do naruszenia konstytucyjnych wolności
albo praw człowieka i obywatela, a Rzecznik Praw Dziecka -
jeżeli przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia praw
dziecka.
§
3. Podstawą
skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące
ustalenia faktów lub oceny dowodów.
Art.
3984.
[Wymagania skargi kasacyjnej]
§
1. Skarga
kasacyjna powinna zawierać:
1)
oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze
wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w całości czy w
części;
2)
przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie;
3)
wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę orzeczenia z
oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia i zmiany.
§
2. Oprócz
wymagań przewidzianych w § 1, skarga kasacyjna powinna
zawierać wniosek o przyjęcie do rozpoznania i jego
uzasadnienie.
§
3. Ponadto
skarga kasacyjna powinna czynić zadość wymaganiom
przewidzianym dla pisma procesowego, a w sprawach o prawa majątkowe
powinna zawierać również oznaczenie wartości
przedmiotu zaskarżenia. Do skargi kasacyjnej dołącza
się także dwa jej odpisy przeznaczone do akt Sądu
Najwyższego oraz dla Prokuratora Generalnego, chyba że sam
wniósł skargę.
Art.
3985.
[Termin do wniesienia skargi kasacyjnej]
§
1. Skargę
kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał
zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch miesięcy od
dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem stronie skarżącej.
§
2. Termin
do wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego,
Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka wynosi sześć
miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, a jeżeli
strona zażądała doręczenia orzeczenia z
uzasadnieniem - od chwili doręczenia orzeczenia stronie.
Art.
3986.
[Odrzucenie skargi kasacyjnej]
§
1. Jeżeli
skarga kasacyjna nie spełnia wymagań przewidzianych w art.
3984
§ 2 lub 3, przewodniczący w sądzie drugiej instancji
wzywa skarżącego do usunięcia braków w terminie
tygodniowym pod rygorem odrzucenia skargi.
§
2. 17
Sąd
drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu niejawnym skargę
kasacyjną wniesioną po upływie terminu, skargę
niespełniającą wymagań określonych w art.
3984
§ 1, nieopłaconą oraz skargę, której
braków nie usunięto w terminie lub z innych przyczyn
niedopuszczalną.
§
3. 18
Sąd
Najwyższy odrzuca skargę kasacyjną, która
podlegała odrzuceniu przez sąd drugiej instancji, albo
zwraca ją temu sądowi w celu usunięcia dostrzeżonych
braków.
§
4. O
odrzuceniu skargi kasacyjnej niespełniającej wymagań
określonych w art. 3984
§ 1 sąd drugiej instancji albo Sąd Najwyższy
zawiadamia właściwy organ samorządu zawodowego, do
którego należy pełnomocnik.
Art.
3987.
[Odpowiedź na skargę kasacyjną]
§
1. Strona
przeciwna może wnieść do sądu drugiej instancji
odpowiedź na skargę kasacyjną w terminie
dwutygodniowym od doręczenia jej skargi. W razie wniesienia
skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw
Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka odpowiedź na skargę
mogą wnieść obydwie strony.
§
2. Po
upływie terminu do wniesienia odpowiedzi lub po zarządzeniu
doręczenia odpowiedzi skarżącemu, sąd drugiej
instancji niezwłocznie przedstawia skargę kasacyjną i
odpowiedź wraz z aktami sprawy Sądowi Najwyższemu. Do
akt sprawy dołącza się dwa odpisy zaskarżonego
orzeczenia z uzasadnieniem.
Art.
3988.
[Stanowisko Prokuratora Generalnego]
§
1. W
każdej sprawie Sąd Najwyższy może zwrócić
się do Prokuratora Generalnego o zajęcie na piśmie
stanowiska co do skargi kasacyjnej wniesionej przez stronę i
odpowiedzi na skargę. Prokurator Generalny lub wyznaczony przez
niego prokurator przedstawia stanowisko w terminie trzydziestu dni, a
jeżeli uzna, że wymaga tego ochrona praworządności,
praw obywatelskich lub interesu publicznego, bierze udział w
postępowaniu kasacyjnym.
§
2. Odpis
pisma, o którym mowa w § 1, doręcza się
stronom, które mogą się do niego ustosunkować w
terminie czternastu dni, nie później jednak niż na
rozprawie kasacyjnej.
Art.
3989.
[Przyjęcie do rozpoznania]
§
1. Sąd
Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania,
jeżeli:
1)
w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne;
2)
istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących
poważne wątpliwości lub wywołujących
rozbieżności w orzecznictwie sądów;
3)
zachodzi nieważność postępowania lub
4)
skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
§
2. 19
O
przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania Sąd Najwyższy orzeka na posiedzeniu niejawnym.
Postanowienie nie wymaga pisemnego uzasadnienia.
Art.
39810.
[Skład Sądu Najwyższego]
Sąd
Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w składzie
trzech sędziów. W pozostałych wypadkach Sąd
Najwyższy orzeka w składzie jednego sędziego.
Art.
39811.
[Rozpoznanie skargi kasacyjnej]
§
1. Sąd
Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu
niejawnym, chyba że w sprawie występuje istotne zagadnienie
prawne, a skarżący złożył w skardze
kasacyjnej wniosek o jej rozpoznanie na rozprawie. Sąd Najwyższy
może także rozpoznać skargę kasacyjną na
rozprawie, jeżeli przemawiają za tym inne względy.
§
2. Sędzia
sprawozdawca przedstawia na rozprawie zwięźle stan sprawy,
ze szczególnym uwzględnieniem podstaw i wniosków
kasacyjnych.
§
3. Udzielając
głosu stronom, przewodniczący może ograniczyć
czas wystąpienia, stosownie do wagi i zawiłości
sprawy.
§
4. Jeżeli
w rozprawie bierze udział Prokurator Generalny lub upoważniony
przez niego prokurator, przewodniczący udziela mu głosu po
wysłuchaniu stron.
Art.
39812.
[Zawieszenie postępowania przed Sądem Najwyższym]
Z
wyjątkiem wypadków określonych w art. 173-1751,
postępowanie przed Sądem Najwyższym ulega zawieszeniu
jedynie na zgodny wniosek stron.
Art.
39813.
[Granice rozpoznania skargi kasacyjnej]
§
1. Sąd
Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w granicach
zaskarżenia oraz w granicach podstaw; w granicach zaskarżenia
bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność
postępowania.
§
2. W
postępowaniu kasacyjnym nie jest dopuszczalne powołanie
nowych faktów i dowodów, a Sąd Najwyższy jest
związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę
zaskarżonego orzeczenia.
§
3. Skarżący
może przytoczyć nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych.
Art.
39814.
[Oddalenie skargi kasacyjnej]
Sąd
Najwyższy oddala skargę kasacyjną, jeżeli nie ma
uzasadnionych podstaw albo jeżeli zaskarżone orzeczenie
mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu.
Art.
39815.
[Uwzględnienie skargi kasacyjnej]
§
1. Sąd
Najwyższy w razie uwzględnienia skargi kasacyjnej uchyla
zaskarżone orzeczenie w całości lub w części
i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi, który
wydał orzeczenie, lub innemu sądowi równorzędnemu;
Sąd Najwyższy może uchylić także w całości
lub w części orzeczenie sądu pierwszej instancji i
przekazać sprawę do ponownego rozpoznania sądowi temu
samemu lub równorzędnemu. Przy ponownym rozpoznaniu
sprawy przepis art. 415 stosuje się odpowiednio.
§
2. W
razie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, sąd
rozpoznaje ją w innym składzie.
Art.
39816.
[Orzeczenie co do istoty sprawy]
Jeżeli
podstawa naruszenia prawa materialnego jest oczywiście
uzasadniona, a skargi kasacyjnej nie oparto także na podstawie
naruszenia przepisów postępowania lub podstawa ta okazała
się nieuzasadniona, Sąd Najwyższy może na wniosek
skarżącego uchylić zaskarżony wyrok i orzec co do
istoty sprawy. Przepis art. 415 stosuje się odpowiednio.
Art.
39817.
[Zagadnienie prawne]
§
1. Jeżeli
przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoni się zagadnienie
prawne budzące poważne wątpliwości, Sąd
Najwyższy może odroczyć wydanie orzeczenia i przekazać
to zagadnienie do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi
tego Sądu.
§
2. Uchwała
powiększonego składu Sądu Najwyższego jest w
danej sprawie wiążąca.
§
3. Sąd
Najwyższy w powiększonym składzie może przejąć
sprawę do swego rozpoznania.
Art.
39818.
[Koszty procesu]
W
razie wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego,
Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka koszty
procesu w postępowaniu kasacyjnym podlegają wzajemnemu
zniesieniu.
Art.
39819.
[Odrzucenie pozwu, umorzenie postępowania]
Jeżeli
pozew ulegał odrzuceniu albo istniała podstawa do umorzenia
postępowania, Sąd Najwyższy uchyla wydane w sprawie
wyroki oraz odrzuca pozew lub umarza postępowanie. Przepis art.
415 stosuje się odpowiednio.
Art.
39820.
[Związanie wykładnią]
Sąd,
któremu sprawa została przekazana, związany jest
wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd
Najwyższy. Nie można oprzeć skargi kasacyjnej od
orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na podstawach
sprzecznych z wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie
przez Sąd Najwyższy.
Art.
39821.
[Odpowiednie stosowanie przepisów o apelacji]
Jeżeli
nie ma szczególnych przepisów o postępowaniu przed
Sądem Najwyższym, do postępowania tego stosuje się
odpowiednio przepisy o apelacji, z tym że skargę kasacyjną
cofnąć może również sama strona, a termin
na sporządzenie uzasadnienia orzeczenia przez Sąd Najwyższy
wynosi miesiąc.
DZIAŁ
Vb
Skarga
na orzeczenie referendarza sądowego
Art.
39822.
[Wniesienie skargi na orzeczenie referendarza]
§
1. Na
orzeczenia referendarza sądowego co do istoty sprawy oraz na
orzeczenia kończące postępowanie, jak również
na orzeczenia, o których mowa w art. 394 § 1 pkt 1, 2, 42
i 5-9, przysługuje skarga, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej. Skargę rozpoznaje sąd, w którym
wydano zaskarżone orzeczenie.
§
2. W
razie wniesienia skargi orzeczenie referendarza sądowego traci
moc. Czynności poprzedzające wydanie zaskarżonego
orzeczenia pozostają w mocy.
§
3. Sąd
rozpoznaje sprawę jako sąd pierwszej instancji, chyba że
przepis szczególny stanowi inaczej.
§
4. Skargę
wnosi się do sądu w terminie tygodniowym od dnia doręczenia
stronie postanowienia referendarza sądowego, chyba że
przepis szczególny stanowi inaczej.
§
5. Sąd
odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego
terminu, nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną,
jak również skargę, której braków nie
uzupełniono w terminie.
Art.
39823.
[Rozpoznanie skargi na orzeczenie referendarza]
§
1. Rozpoznając
skargę na postanowienie referendarza w przedmiocie kosztów
sądowych lub kosztów procesu oraz na postanowienie o
odmowie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, sąd wydaje
postanowienie, w którym zaskarżone postanowienie
referendarza sądowego utrzymuje w mocy albo je zmienia.
§
2. W
sprawach, o których mowa w § 1, wniesienie skargi na
postanowienie referendarza sądowego wstrzymuje wykonalność
tego postanowienia. Sąd rozpoznaje skargę w składzie
jednego sędziego, jako sąd drugiej instancji, stosując
odpowiednio przepisy o zażaleniu.
DZIAŁ
VI
Wznowienie
postępowania
Art.
399. [Dopuszczalność wznowienia postępowania]
§
1. W
wypadkach przewidzianych w dziale niniejszym można żądać
wznowienia postępowania, które zostało zakończone
prawomocnym wyrokiem.
§
2. Na
podstawie określonej w art. 4011
postępowanie może być wznowione również w
razie zakończenia go postanowieniem.
Art.
400. [Niedopuszczalność skargi o wznowienie
postępowania]
Niedopuszczalna
jest skarga o wznowienie od wyroku orzekającego unieważnienie
małżeństwa lub rozwód albo ustalającego
nieistnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna
ze stron zawarła po jego uprawomocnieniu się nowy związek
małżeński.
Art.
401. [Nieważność]
Można
żądać wznowienia postępowania z powodu
nieważności:
1)
jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba
nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony
z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się wyroku nie
mogła domagać się wyłączenia;
2)
jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub
procesowej albo nie była należycie reprezentowana bądź
jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była
pozbawiona możności działania; nie można jednak
żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem
się wyroku niemożność działania ustała
lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo
strona potwierdziła dokonane czynności procesowe.
Art.
4011.
[Niezgodność aktu normatywnego z Konstytucją]
Można
żądać wznowienia postępowania również
w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności
aktu normatywnego z Konstytucją,
ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą,
na podstawie którego zostało wydane orzeczenie.
Art.
402.
(uchylony).
Art.
403. [Inne podstawy]
§
1. Można
żądać wznowienia na tej podstawie, że:
1)
wyrok został oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym
albo na skazującym wyroku karnym, następnie uchylonym;
2)
wyrok został uzyskany za pomocą przestępstwa.
§
2. Można
również żądać wznowienia w razie
późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego
tego samego stosunku prawnego, albo wykrycia takich okoliczności
faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby
mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie
mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.
§
3. (uchylony).
§
4. Można
żądać wznowienia, jeżeli na treść
wyroku miało wpływ postanowienie niekończące
postępowania w sprawie, wydane na podstawie aktu normatywnego
uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z
Konstytucją,
ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą,
uchylone lub zmienione zgodnie z art. 4161.
Art.
404. [Przestępstwo]
Z
powodu przestępstwa można żądać wznowienia
jedynie wówczas, gdy czyn został ustalony prawomocnym
wyrokiem skazującym, chyba że postępowanie karne nie
może być wszczęte lub że zostało umorzone z
innych przyczyn niż brak dowodów.
Art.
405. [Właściwość sądu]
Do
wznowienia postępowania z przyczyn nieważności oraz na
podstawie przewidzianej w art. 4011
właściwy jest sąd, który wydał zaskarżone
orzeczenie, a jeżeli zaskarżono orzeczenia sądów
różnych instancji, właściwy jest sąd
instancji wyższej. Do wznowienia postępowania na innej
podstawie właściwy jest sąd, który ostatnio
orzekał co do istoty sprawy.
Art.
406. [Odpowiednie stosowanie przepisów o postępowaniu
pierwszoinstancyjnym]
Do
postępowania ze skargi o wznowienie stosuje się odpowiednio
przepisy o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji,
jeżeli przepisy poniższe nie stanowią inaczej.
Art.
407. [Termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania]
§
1. Skargę
o wznowienie wnosi się w terminie trzymiesięcznym; termin
ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała
się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie
możności działania lub brak należytej
reprezentacji - od dnia, w którym o wyroku dowiedziała
się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy.
§
2. W
sytuacji określonej w art. 4011
skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzech miesięcy
od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału
Konstytucyjnego. Jeżeli w chwili wydania orzeczenia Trybunału
Konstytucyjnego orzeczenie, o którym mowa w art. 4011,
nie było jeszcze prawomocne na skutek wniesienia środka
odwoławczego, który został następnie odrzucony,
termin biegnie od dnia doręczenia postanowienia o odrzuceniu, a
w wypadku wydania go na posiedzeniu jawnym - od dnia ogłoszenia
tego postanowienia.
Art.
408. [Prekluzja]
Po
upływie lat dziesięciu od dnia uprawomocnienia się
wyroku nie można żądać wznowienia, z wyjątkiem
przypadku, gdy strona była pozbawiona możności
działania lub nie była należycie reprezentowana.
Art.
409. [Wymagania skargi o wznowienie postępowania]
Skarga
o wznowienie powinna czynić zadość warunkom pozwu oraz
zawierać oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, podstawę
wznowienia i jej uzasadnienie, okoliczności stwierdzające
zachowanie terminu do wniesienia skargi oraz wniosek o uchylenie lub
zmianę zaskarżonego orzeczenia.
Art.
410. [Odrzucenie skargi o wznowienie postępowania]
§
1. Sąd
odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego
terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej
podstawie. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu
niejawnym.
§
2. Na
żądanie sądu skarżący uprawdopodobni
okoliczności stwierdzające zachowanie terminu lub
dopuszczalność wznowienia.
Art.
411.
(uchylony).
Art.
412. [Ponowne rozpoznanie sprawy]
§
1. Sąd
rozpoznaje sprawę na nowo w granicach, jakie zakreśla
podstawa wznowienia.
§
2. Po
ponownym rozpoznaniu sprawy sąd stosownie do okoliczności
bądź oddala skargę o wznowienie, bądź
uwzględniając ją zmienia zaskarżone orzeczenie
albo je uchyla i w razie potrzeby pozew odrzuca lub postępowanie
umarza.
§
3. (uchylony).
§
4. Jeżeli
do rozstrzygnięcia o wznowieniu postępowania zakończonego
wyrokiem właściwy jest Sąd Najwyższy, sąd
ten orzeka tylko o dopuszczalności wznowienia, a rozpoznanie
sprawy przekazuje sądowi drugiej instancji.
Art.
413. [Wyłączenie sędziego]
Sędzia,
którego udziału lub zachowania się w procesie
poprzednim dotyczy skarga, wyłączony jest od orzekania w
postępowaniu ze skargi o wznowienie.
Art.
414. [Wstrzymanie wykonania wyroku]
Wniesienie
skargi o wznowienie nie tamuje wykonania zaskarżonego wyroku. W
razie uprawdopodobnienia, że skarżącemu grozi
niepowetowana szkoda, sąd może na wniosek strony wstrzymać
wykonanie wyroku, chyba że strona przeciwna złoży
odpowiednie zabezpieczenie. Postanowienie może być wydane
na posiedzeniu niejawnym.
Art.
415. [Zwrot spełnionego lub wyegzekwowanego świadczenia,
przywrócenie stanu poprzedniego]
Uchylając
lub zmieniając wyrok, sąd na wniosek skarżącego w
orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie orzeka o
zwrocie spełnionego lub wyegzekwowanego świadczenia lub o
przywróceniu stanu poprzedniego. Nie wyłącza to
możliwości dochodzenia w osobnym procesie, także od
Skarbu Państwa, naprawienia szkody poniesionej wskutek wydania
lub wykonania wyroku.
Art.
416. [Niedopuszczalność dalszego wznowienia]
§
1. Niedopuszczalne
jest dalsze wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o wznowienie.
§
2. Przepisu
§ 1 nie stosuje się, jeżeli skarga o wznowienie
postępowania została oparta na podstawie wznowienia
określonej w art. 4011.
Art.
4161.
[Postanowienia niekończące postępowania w sprawie]
W
sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem mogą być
uchylone postanowienia niekończące postępowania w
sprawie, jeżeli zostały wydane na podstawie aktu
normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny
z Konstytucją,
ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą.
Przepisy o wznowieniu postępowania stosuje się odpowiednio.
DZIAŁ
VII
(uchylony)
Art.
417.
(uchylony).
Art.
418.
(uchylony).
Art.
419.
(uchylony).
Art.
420.
(uchylony).
Art.
421.
(uchylony).
Art.
422.
(uchylony).
Art.
423.
(uchylony).
Art.
424.
(uchylony).
DZIAŁ
VIII
Skarga
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
Art.
4241.
[Dopuszczalność skargi]
§
1. Można
żądać stwierdzenia niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji kończącego
postępowanie w sprawie, jeżeli przez jego wydanie stronie
została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego
wyroku w drodze przysługujących stronie środków
prawnych nie było i nie jest możliwe.
§
2. W
wyjątkowych wypadkach, gdy niezgodność z prawem wynika
z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub
konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela,
można także żądać stwierdzenia niezgodności
z prawem prawomocnego wyroku sądu pierwszej lub drugiej
instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli
strona nie skorzystała z przysługujących jej środków
prawnych, chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie wyroku
w drodze innych przysługujących stronie środków
prawnych.
Art.
4241a.
[Wyłączenie skargi]
§
1. Od
wyroków sądu drugiej instancji, od których
wniesiono skargę kasacyjną, oraz od orzeczeń Sądu
Najwyższego skarga nie przysługuje.
§
2. Orzeczenie
Sądu Najwyższego wydane na skutek wniesienia skargi
kasacyjnej traktuje się jak orzeczenie wydane w postępowaniu
wywołanym wniesieniem skargi.
Art.
4241b.
[Odszkodowanie]
W
wypadku prawomocnych orzeczeń, od których skarga nie
przysługuje, odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej
przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem można
domagać się bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności
orzeczenia z prawem w postępowaniu ze skargi, chyba że
strona nie skorzystała z przysługujących jej środków
prawnych.
Art.
4242.
[Legitymacja Prokuratora Generalnego i Rzecznika Praw Obywatelskich]
W
wypadkach określonych w art. 4241
skargę może wnieść także Prokurator
Generalny, jeżeli niezgodność wyroku z prawem wynika z
naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego, Rzecznik Praw
Obywatelskich - jeżeli niezgodność wyroku z prawem
wynika z naruszenia konstytucyjnych wolności albo praw człowieka
i obywatela, albo Rzecznik Praw Dziecka - jeżeli niezgodność
wyroku z prawem wynika z naruszenia praw dziecka.
Art.
4243.
[Ograniczenie wielokrotności skargi]
Od
tego samego wyroku strona może wnieść tylko jedną
skargę.
Art.
4244.
[Podstawy skargi]
Skargę
można oprzeć na podstawie naruszeń prawa materialnego
lub przepisów postępowania, które spowodowały
niezgodność wyroku z prawem, gdy przez jego wydanie stronie
została wyrządzona szkoda. Podstawą skargi nie mogą
być jednak zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub
oceny dowodów.
Art.
4245.
[Treść skargi]
§
1. Skarga
powinna zawierać:
1)
oznaczenie wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem,
czy jest on zaskarżony w całości lub w części;
2)
przytoczenie jej podstaw oraz ich uzasadnienie;
3)
wskazanie przepisu prawa, z którym zaskarżony wyrok jest
niezgodny;
4)
uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej przez
wydanie wyroku, którego skarga dotyczy;
5)
wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego wyroku w drodze
innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe,
a ponadto - gdy skargę wniesiono, stosując art. 4241
§ 2 - że występuje wyjątkowy wypadek
uzasadniający wniesienie skargi;
6)
wniosek o stwierdzenie niezgodności wyroku z prawem.
§
2. Ponadto
skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym
dla pisma procesowego. Do skargi - oprócz jej odpisów
dla doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom -
dołącza się dwa odpisy przeznaczone do akt Sądu
Najwyższego.
Art.
4246.
[Termin wniesienia]
§
1. Skargę
wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony
wyrok, w terminie dwóch lat od dnia jego uprawomocnienia się.
§
2. W
razie stwierdzenia niezachowania warunków formalnych
określonych w art. 4245
§ 2, przewodniczący wzywa o poprawienie lub uzupełnienie
skargi.
§
3. Skargę
nieopłaconą, skargę wniesioną z naruszeniem art.
871
§ 1 oraz skargę, której braków strona nie
usunęła w terminie, sąd odrzuca na posiedzeniu
niejawnym.
Art.
4247.
[Przedstawienie akt Sądowi Najwyższemu]
Po
doręczeniu skargi stronie przeciwnej, a gdy skargę wniósł
Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw
Dziecka - obydwu stronom, sąd przedstawia niezwłocznie akta
sprawy Sądowi Najwyższemu.
Art.
4248.
[Odrzucenie skargi]
§
1. Sąd
Najwyższy odrzuca na posiedzeniu niejawnym skargę, jeżeli
ulegała ona odrzuceniu przez sąd niższej instancji,
skargę wniesioną po upływie terminu, skargę
niespełniającą wymagań określonych w art.
4245
§ 1, jak również skargę z innych przyczyn
niedopuszczalną.
§
2. Skarga
podlega także odrzuceniu, jeżeli zmiana zaskarżonego
wyroku w drodze innych środków prawnych była lub
jest możliwa albo jeżeli nie zachodzi wyjątek, o
którym mowa w art. 4241
§ 2.
Art.
4249.
[Odmowa przyjęcia skargi]
Sąd
Najwyższy odmawia przyjęcia skargi do rozpoznania, jeżeli
jest oczywiście bezzasadna.
Art.
42410.
[Granice rozpoznania]
Sąd
Najwyższy rozpoznaje skargę w granicach zaskarżenia
oraz w granicach podstaw. Skarga podlega rozpoznaniu na posiedzeniu
niejawnym, chyba że ważne względy przemawiają za
wyznaczeniem rozprawy.
Art.
42411.
[Rozstrzygnięcia]
§
1. Sąd
Najwyższy oddala skargę w razie braku podstawy do
stwierdzenia, że zaskarżony wyrok jest niezgodny z prawem.
§
2. Uwzględniając
skargę, Sąd Najwyższy stwierdza, że wyrok jest w
zaskarżonym zakresie niezgodny z prawem.
§
3. Jeżeli
w chwili orzekania sprawa ze względu na osobę nie podlegała
orzecznictwu sądów polskich albo w sprawie droga sądowa
była niedopuszczalna, Sąd Najwyższy - stwierdzając
niezgodność wyroku z prawem - uchyla zaskarżony wyrok
oraz wyrok sądu pierwszej instancji i odrzuca pozew albo umarza
postępowanie.
Art.
42412.
[Odpowiednie stosowanie przepisów o skardze kasacyjnej]
W
wypadkach nieuregulowanych przepisami niniejszego działu do
postępowania wywołanego wniesieniem skargi stosuje się
odpowiednio przepisy o skardze kasacyjnej.
TYTUŁ
VII
Postępowania
odrębne
DZIAŁ
I
Postępowanie
w sprawach małżeńskich
Rozdział
1
Przepisy
ogólne
Art.
425. [Rodzaje spraw]
Przepisy
niniejszego rozdziału stosuje się w sprawach o
unieważnienie małżeństwa, o ustalenie istnienia
lub nieistnienia małżeństwa i o rozwód oraz o
separację na żądanie jednego z małżonków.
Art.
426. [Pełnomocnictwo szczególne]
Do
reprezentowania strony konieczne jest pełnomocnictwo udzielone
do prowadzenia danej sprawy.
Art.
427. [Wyłączenie jawności]
Posiedzenia
odbywają się przy drzwiach zamkniętych, chyba że
obie strony żądają publicznego rozpoznania sprawy, a
sąd uzna, że jawność nie zagraża moralności.
Art.
428. [Skutki nieusprawiedliwionego niestawiennictwa strony]
§
1. Rozprawa
odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej ze stron.
Jednakże w razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa powoda
na pierwsze posiedzenie sądowe wyznaczone w celu przeprowadzenia
rozprawy, postępowanie ulega zawieszeniu, chyba że
prokurator popiera żądanie unieważnienia albo
ustalenia istnienia lub nieistnienia małżeństwa.
§
2. Podjęcie
postępowania następuje na wniosek powoda, nie wcześniej
jednak niż po upływie trzech miesięcy od dnia
zawieszenia postępowania. W razie niezgłoszenia takiego
wniosku w ciągu roku po zawieszeniu, sąd umorzy
postępowanie. Umorzenie wywołuje takie same skutki, jak
umorzenie postępowania zawieszonego na zgodny wniosek stron lub
z powodu ich niestawiennictwa.
Art.
429. [Środki przymusu wobec strony]
Jeżeli
strona wezwana do osobistego stawiennictwa nie stawi się bez
usprawiedliwionych powodów na posiedzenie, sąd może
skazać ją na grzywnę według przepisów o
karach za niestawiennictwo świadka, nie może jednak nakazać
przymusowego sprowadzenia jej do sądu.
Art.
430. [Zakaz przesłuchiwania]
Małoletni,
którzy nie ukończyli lat trzynastu, a zstępni stron,
którzy nie ukończyli lat siedemnastu, nie mogą być
przesłuchiwani w charakterze świadków.
Art.
431. [Czynności dyspozytywne strony; podstawy wydania
wyroku zaocznego]
W
sprawach przewidzianych w rozdziale niniejszym nie można oprzeć
rozstrzygnięcia wyłącznie na uznaniu powództwa
lub przyznaniu okoliczności faktycznych. W sprawach tych nie
stosuje się art. 339 § 2.
Art.
432. [Obligatoryjne przesłuchanie stron]
W
każdej sprawie o rozwód lub o separację sąd
zarządza przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron. W
innych sprawach sąd nie może odmówić
dopuszczenia takiego dowodu, jeżeli strona go powołała.
Art. 302 § 1 stosuje się odpowiednio.
Art.
433. [Treść protokołu]
Protokół
rozprawy powinien zawierać oświadczenie małżonków
co do liczby, wieku i płci dzieci żyjących, stosunków
majątkowych i zarobkowych obu małżonków,
szczególnych obowiązków utrzymania osób
niebędących ich wspólnymi dziećmi oraz co do
treści umowy majątkowej, jeżeli małżonkowie
umowę taką zawarli.
Art.
434. [Wywiad środowiskowy]
Sąd
może zarządzić przeprowadzenie przez wyznaczoną
osobę wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków,
w których żyją i wychowują się dzieci
stron.
Art.
4341.
(uchylony).
Art.
435. [Skuteczność wyroku]
§
1. Wyrok
prawomocny ma skutek wobec osób trzecich.
§
2. Nie
dotyczy to części orzekającej o prawach i roszczeniach
majątkowych poszukiwanych łącznie z prawami
niemajątkowymi.
Rozdział
2
Sprawy
o rozwód i o separację
Art.
436. [Skierowanie do mediacji]
§
1. Jeżeli
istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa, sąd
może skierować strony do mediacji. Skierowanie to jest
możliwe także wtedy, gdy postępowanie zostało
zawieszone.
§
2. Przepisy
o mediacji stosuje się odpowiednio, z tym że przedmiotem
mediacji może być także pojednanie małżonków.
§
3. (uchylony).
§
4. Jeżeli
strony nie uzgodniły osoby mediatora, sąd kieruje je do
stałego mediatora posiadającego wiedzę teoretyczną,
w szczególności posiadającego wykształcenie z
zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii lub prawa oraz
umiejętności praktyczne w zakresie prowadzenia mediacji w
sprawach rodzinnych.
Art.
437.
(uchylony).
Art.
438.
(uchylony).
Art.
439. [Niedopuszczalność powództwa wzajemnego i
odrębnej sprawy]
§
1. Powództwo
wzajemne o rozwód lub o separację jest niedopuszczalne.
§
2. W
czasie trwania procesu o rozwód lub o separację nie może
być wszczęta odrębna sprawa o rozwód albo o
separację.
§
3. Strona
pozwana w sprawie o rozwód może jednak również
żądać rozwodu albo separacji. Strona pozwana w sprawie
o separację może również żądać
separacji albo rozwodu.
Art.
440. [Zawieszenie postępowania]
§
1. Jeżeli
sąd nabierze przekonania, że istnieją widoki na
utrzymanie pożycia małżeńskiego, zawiesza
postępowanie. Zawieszenie takie może nastąpić
tylko raz w toku postępowania.
§
2. Podjęcie
postępowania następuje na wniosek jednej ze stron; poza tym
stosuje się odpowiednio art. 428 § 2.
Art.
441. [Postępowanie dowodowe]
Postępowanie
dowodowe ma przede wszystkim na celu ustalenie okoliczności
dotyczących rozkładu pożycia, jak również
okoliczności dotyczących dzieci stron i ich sytuacji, a w
razie uznania powództwa - także przyczyn, które
skłoniły do tego stronę pozwaną.
Art.
442. [Uznanie żądania pozwu]
Jeżeli
pozwany uznaje żądanie pozwu a małżonkowie nie
mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może
ograniczyć postępowanie dowodowe do przesłuchania
stron.
Art.
443.
(uchylony).
Art.
444. [Roszczenia alimentacyjne małżonka]
Małżonek
może dochodzić roszczeń alimentacyjnych od drugiego
małżonka na wypadek orzeczenia rozwodu, jak również
na wypadek orzeczenia separacji. Dochodzenie następuje przez
zgłoszenie wniosku na rozprawie w obecności drugiego
małżonka albo w piśmie, które należy
doręczyć drugiemu małżonkowi.
Art.
445. [Niedopuszczalność wszczęcia sprawy o
alimenty]
§
1. W
czasie trwania procesu o rozwód lub o separację nie może
być wszczęta odrębna sprawa o zaspokojenie potrzeb
rodziny i o alimenty pomiędzy małżonkami albo pomiędzy
nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi co do
świadczeń za okres od wytoczenia powództwa o rozwód
lub o separację. Pozew lub wniosek o zabezpieczenie w takiej
sprawie sąd przekaże sądowi, w którym toczy się
sprawa o rozwód lub o separację, w celu rozstrzygnięcia
według przepisów o postępowaniu zabezpieczającym.
§
2. Postępowanie
w sprawie o zaspokojenie potrzeb rodziny lub o alimenty, wszczęte
przed wytoczeniem powództwa o rozwód lub o separację,
ulega z urzędu zawieszeniu z chwilą wytoczenia powództwa
o rozwód lub o separację co do świadczeń za
okres od jego wytoczenia. Z chwilą wydania w sprawie o rozwód
lub o separację postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia
wykonania obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny lub o alimenty
wstrzymuje się także z mocy prawa wykonanie nieprawomocnych
orzeczeń o obowiązku tych świadczeń, wydanych w
poprzednio wszczętej sprawie, za okres od wytoczenia powództwa
o rozwód lub o separację.
§
3. Po
prawomocnym zakończeniu sprawy o rozwód lub o separację
zawieszone postępowanie podejmuje się z mocy prawa,
orzeczenia zaś, których wykonanie było wstrzymane,
podlegają wykonaniu, jednak tylko co do okresu, za który
w sprawie o rozwód lub o separację nie orzeczono o
roszczeniach objętych zawieszonym postępowaniem. W
pozostałym zakresie postępowanie ulega z mocy prawa
umorzeniu.
Art.
4451.
[Niedopuszczalność wszczęcia sprawy dotyczącej
władzy rodzicielskiej]
§
1. Jeżeli
sprawa o rozwód lub o separację jest w toku, nie może
być wszczęte odrębne postępowanie dotyczące
władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi
dziećmi stron lub o ustalenie kontaktów z nimi. W razie
potrzeby orzeczenia o władzy rodzicielskiej lub o kontaktach
stosuje się przepisy o postępowaniu zabezpieczającym.
§
2. Postępowanie
w sprawie dotyczącej władzy rodzicielskiej lub kontaktów
wszczęte przed wytoczeniem powództwa o rozwód lub
o separację ulega z urzędu zawieszeniu, a o władzy
rodzicielskiej lub kontaktach przez cały czas trwania sprawy o
rozwód lub o separację sąd orzeka w postępowaniu
zabezpieczającym. Sąd postanowi podjąć
postępowanie dotyczące władzy rodzicielskiej lub
kontaktów, jeżeli w prawomocnym orzeczeniu kończącym
postępowanie w sprawie o rozwód lub o separację nie
orzeczono o władzy rodzicielskiej lub kontaktach. W przeciwnym
wypadku postępowanie ulega umorzeniu.
Art.
4452.
[Skierowanie do mediacji]
W
każdym stanie sprawy o rozwód lub separację sąd
może skierować strony do mediacji w celu ugodowego
załatwienia spornych kwestii dotyczących zaspokojenia
potrzeb rodziny, alimentów, sposobu sprawowania władzy
rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi oraz spraw
majątkowych podlegających rozstrzygnięciu w wyroku
orzekającym rozwód lub separację. Przepis art. 436 §
4 stosuje się odpowiednio.
Art.
4453.
[Odpowiednie stosowanie przepisów o kontaktach z dzieckiem]
Na
wniosek strony stosuje się przepisy art. 5821
§ 2 lub 3.
Art.
446. [Umorzenie]
W
razie śmierci jednego z małżonków postępowanie
umarza się.
Rozdział
3
Inne
sprawy
Art.
447. [Kurator w sprawie o unieważnienie małżeństwa]
§
1. Na
wniosek osoby, która po śmierci jednego z małżonków
zamierza wytoczyć powództwo o unieważnienie
małżeństwa, sąd rejonowy miejsca zamieszkania
zmarłego ustanawia kuratora. Jeżeli zmarli obydwoje
małżonkowie, ustanawia się dwóch kuratorów.
§
2. Przepis
paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do
powództwa o ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa.
Art.
448. [Powództwo prokuratora o unieważnienie
małżeństwa]
§
1. Jeżeli
powództwo o unieważnienie małżeństwa
wytacza prokurator, pozywa on oboje małżonków, a w
wypadku śmierci jednego z nich - kuratora ustanowionego na
miejsce zmarłego małżonka.
§
2. Przepis
paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do
powództwa prokuratora o ustalenie istnienia lub nieistnienia
małżeństwa.
Art.
449. [Pozycja prokuratora]
§
1. W
sprawach o unieważnienie albo o ustalenie istnienia lub
nieistnienia małżeństwa odpis pozwu doręcza się
prokuratorowi i zawiadamia się go o terminach rozprawy.
§
2. Jeżeli
sprawa taka została wytoczona lub jest popierana przez
prokuratora, nie stosuje się przepisów o zawieszeniu
postępowania na zgodny wniosek stron lub z powodu
niestawiennictwa obu stron.
Art.
450. [Postępowanie w razie śmierci jednego z
małżonków]
§
1. Postępowanie
o unieważnienie małżeństwa w razie śmierci
jednego z małżonków zawiesza się.
§
2. Postępowanie
umarza się, jeżeli zstępni małżonka, który
wytoczył powództwo, nie zgłoszą w ciągu
sześciu miesięcy po wydaniu postanowienia o zawieszeniu
wniosku o podjęcie postępowania.
§
3. W
razie śmierci pozwanego małżonka, a jeżeli
pozwanymi byli oboje małżonkowie, w razie śmierci
jednego z nich, postępowanie podejmuje się po ustanowieniu
przez sąd orzekający na posiedzeniu niejawnym kuratora,
który wstępuje na miejsce zmarłego małżonka.
Art.
451. [Odpowiednie stosowanie]
Przepisy
art. 444, 445 i 4451
stosuje się odpowiednio w sprawach o unieważnienie
małżeństwa.
Art.
452. [Zniesienie wspólności majątkowej]
W
sprawach o ustanowienie rozdzielności majątkowej między
małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy art. 426,
431, 432, 435 § 1, 441 i 446.
DZIAŁ
II
Postępowanie
w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi
Art.
453. [Rodzaje spraw]
Przepisy
niniejszego działu stosuje się w sprawach o ustalenie lub
zaprzeczenie pochodzenia dziecka, o ustalenie bezskuteczności
uznania ojcostwa oraz o rozwiązanie przysposobienia.
Art.
4531.
[Zdolność procesowa rodziców]
W
sprawach o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka oraz o
ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa matka i ojciec
dziecka mają zdolność procesową także wtedy,
gdy są ograniczeni w zdolności do czynności prawnych,
jeżeli ukończyli lat szesnaście.
Art.
454. [Powództwo prokuratora]
§
1. W
sprawach o ustalenie macierzyństwa albo ojcostwa prokurator
wytaczając powództwo wskazuje w pozwie dziecko, na
którego rzecz wytacza powództwo, oraz pozywa
odpowiednio matkę dziecka albo domniemanego ojca, a jeżeli
osoby te nie żyją - kuratora ustanowionego na ich miejsce.
§
11.
W
sprawach o zaprzeczenie macierzyństwa prokurator, wytaczając
powództwo, pozywa kobietę wpisaną jako matka w akcie
urodzenia dziecka oraz mężczyznę, którego
ojcostwo zostało ustalone z uwzględnieniem jej
macierzyństwa, a jeżeli osoby te nie żyją -
kuratora ustanowionego na ich miejsce oraz dziecko.
§
2. W
sprawach o zaprzeczenie ojcostwa prokurator wytaczając powództwo
pozywa męża matki dziecka, a jeżeli ten nie żyje
- kuratora ustanowionego na jego miejsce oraz dziecko, jak również
matkę dziecka, jeżeli ta żyje.
§
3. W
sprawach o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa
prokurator, wytaczając powództwo, pozywa dziecko oraz
mężczyznę, który uznał ojcostwo, a jeżeli
ten nie żyje - kuratora ustanowionego na jego miejsce, a także
matkę dziecka, jeżeli ta żyje; w razie uznania
ojcostwa po śmierci dziecka prokurator pozywa ustanowionego na
miejsce dziecka kuratora.
§
4. W
sprawach o rozwiązanie przysposobienia prokurator wytaczając
powództwo pozywa przysposabiającego oraz
przysposobionego.
Art.
4541.
[Wyjątki w sprawach o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa,
macierzyństwa, o ustalenie bezskuteczności uznania
ojcostwa]
§
1. Powództwo
wzajemne o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa, o ustalenie
lub zaprzeczenie ojcostwa, a także o ustalenie bezskuteczności
uznania ojcostwa nie jest dopuszczalne.
§
2. W
czasie trwania procesu o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa,
o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa albo o ustalenie
bezskuteczności uznania ojcostwa nie może być wszczęta
odrębna sprawa o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa,
o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa albo o ustalenie
bezskuteczności uznania ojcostwa.
§
3. Strona
pozwana może jednak również żądać
ustalenia lub zaprzeczenia macierzyństwa, ustalenia lub
zaprzeczenia ojcostwa albo ustalenia bezskuteczności uznania
ojcostwa.
Art.
455. [Niestawiennictwo strony]
Rozprawa
odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej ze stron.
Art.
456. [Postępowanie w razie śmierci jednej ze stron]
§
1. Postępowanie
umarza się w razie śmierci jednej ze stron, a jeżeli w
charakterze tej samej strony występuje kilka osób, w
razie śmierci wszystkich tych osób, z zastrzeżeniem
§ 2 i 3.
§
2. W
sprawie wytoczonej przez dziecko o ustalenie albo zaprzeczenie
macierzyństwa, o zaprzeczenie ojcostwa albo ustalenie
bezskuteczności uznania, jak również w sprawie
wytoczonej przez dziecko albo jego matkę o ustalenie ojcostwa,
postępowanie zawiesza się w razie śmierci pozwanych do
czasu ustanowienia przez sąd orzekający kuratora, który
wstępuje do sprawy na miejsce zmarłego. Przepis ten stosuje
się w sprawie o rozwiązanie przysposobienia w razie śmierci
przysposabiającego.
§
3. 20
W
sprawie o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa, ustalenie
lub zaprzeczenie ojcostwa oraz w sprawie o ustalenie bezskuteczności
uznania ojcostwa postępowanie umarza się w razie śmierci
dziecka, chyba że dziecko, które wytoczyło powództwo
o ustalenie macierzyństwa albo o ustalenie ojcostwa, pozostawiło
zstępnych; w takim wypadku postępowanie zawiesza się.
Jeżeli zstępni w ciągu sześciu miesięcy od
dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania nie
zgłoszą wniosku o jego podjęcie, sąd postępowanie
umorzy.
Art.
4561.
[Zawiadomienie mężczyzny]
§
1. W
sprawach o ustalenie macierzyństwa przewodniczący
zawiadamia o toczącym się procesie mężczyznę,
którego dotyczy domniemanie pochodzenia dziecka od męża
matki, doręczając mu odpis pozwu.
§
2. W
sprawach o zaprzeczenie macierzyństwa przewodniczący
zawiadamia o toczącym się procesie mężczyznę,
którego ojcostwa dotyczy wynik postępowania, doręczając
mu odpis pozwu.
Art.
457. [Pozycja prokuratora]
W
sprawach o zaprzeczenie pochodzenia dziecka lub o ustalenie
bezskuteczności uznania ojcostwa, albo o rozwiązanie
przysposobienia odpis pozwu doręcza się prokuratorowi i
zawiadamia się go o terminach rozprawy.
Art.
458. [Odpowiednie stosowanie; wyjątki]
§
1. W
sprawach objętych przepisami działu niniejszego stosuje się
odpowiednio przepisy art. 426, 429, 431, 434 i 435.
§
2. Jeżeli
jednocześnie z ustaleniem ojcostwa dochodzi się związanych
z tym roszczeń majątkowych, do części
postępowania dotyczących tych roszczeń nie stosuje się
przepisów art. 429 i 456. W razie śmierci pozwanego
postępowanie w części dotyczącej roszczeń
majątkowych zawiesza się do czasu prawomocnego
rozstrzygnięcia sprawy o ustalenie ojcostwa, po czym może
ono być podjęte z udziałem następców
prawnych zmarłego lub kuratora spadku.
DZIAŁ
III
Postępowanie
w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
Rozdział
1
Przepisy
ogólne
Art.
459. [Rodzaje spraw]
Przepisy
niniejszego rozdziału stosuje się w sprawach z zakresu
prawa pracy, a także w sprawach z zakresu ubezpieczeń
społecznych.
Art.
460. [Zdolność sądowa i procesowa]
§
1. Zdolność
sądową i procesową ma także pracodawca, chociażby
nie posiadał osobowości prawnej, a w sprawach z zakresu
ubezpieczeń społecznych zdolność tę ma organ
rentowy i wojewódzki zespół do spraw orzekania o
niepełnosprawności.
§
2. W
razie potrzeby ustanowienia dla strony kuratora, postanowienie, o
którym mowa w art. 69, może zapaść również
z urzędu.
Art.
461. [Właściwość sądu]
§
1. Powództwo
w sprawach z zakresu prawa pracy może być wytoczone bądź
przed sąd właściwości ogólnej pozwanego,
bądź przed sąd, w którego okręgu praca
jest, była lub miała być wykonywana, bądź
też przed sąd, w którego okręgu znajduje się
zakład pracy.
§
11.
Do
właściwości sądów rejonowych, bez względu
na wartość przedmiotu sporu, należą sprawy z
zakresu prawa pracy o ustalenie istnienia stosunku pracy, o uznanie
bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie
do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub
płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia i o
odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego
przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy, a także
sprawy dotyczące kar porządkowych i świadectwa pracy
oraz roszczenia z tym związane.
§
2. W
sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych właściwy
do rozpoznania sprawy jest sąd, w którego okręgu ma
miejsce zamieszkania strona odwołująca się od decyzji
wydanej przez organ rentowy, chyba że przepis
odrębny stanowi inaczej.
§
21.
W
sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w których
wniesiono odwołanie od decyzji organu emerytalnego określonego
przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych,
wojskowego organu emerytalnego albo organu emerytalnego właściwego
w stosunku do funkcjonariuszy Służby Więziennej,
właściwy jest sąd, w którego okręgu ma
siedzibę ten organ.
§
22.
W
sprawach, w których nie można określić
właściwości sądu według przepisów §
1-21,
właściwy jest sąd, w którego okręgu ma
siedzibę organ rentowy.
§
3. Sąd
właściwy może na zgodny wniosek stron przekazać
sprawę do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu,
rozpoznającemu sprawy z zakresu prawa pracy lub ubezpieczeń
społecznych, jeżeli przemawiają za tym względy
celowości. Postanowienie w tym przedmiocie może zapaść
na posiedzeniu niejawnym. Sąd, któremu sprawa została
przekazana, jest związany postanowieniem sądu
przekazującego.
Art.
462. [Organizacje pozarządowe, inspektorzy pracy]
W
sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań
statutowych, za zgodą pracownika lub ubezpieczonego wyrażoną
na piśmie, mogą wytaczać powództwa na rzecz
pracownika lub wnosić odwołania od decyzji organów
rentowych, a także, za zgodą pracownika lub ubezpieczonego
wyrażoną na piśmie, przystępować do nich w
toczącym się postępowaniu.
Art.
463.
(uchylony).
Art.
464. [Niedopuszczalność odrzucenia pozwu]
§
1. Odrzucenie
pozwu nie może nastąpić z powodu niedopuszczalności
drogi sądowej, gdy do rozpoznania sprawy właściwy jest
inny organ. W tym wypadku sąd przekaże mu sprawę.
Postanowienie sądu o przekazaniu sprawy może zapaść
na posiedzeniu niejawnym. Jeżeli jednak organ ten uprzednio
uznał się za niewłaściwy, sąd rozpozna
sprawę.
§
2. Wniesienie
do sądu pozwu, przekazanego następnie stosownie do
paragrafu poprzedzającego, wywołuje skutki, jakie ustawa
wiąże z wytoczeniem powództwa.
Art.
465. [Pełnomocnik pracownika lub ubezpieczonego]
§
1. Pełnomocnikiem
pracownika lub ubezpieczonego może być również
przedstawiciel związku zawodowego lub inspektor pracy albo
pracownik zakładu pracy, w którym mocodawca jest lub był
zatrudniony, a ubezpieczonego - także przedstawiciel organizacji
zrzeszającej emerytów i rencistów.
§
11.
Pełnomocnikiem
pracodawcy niebędącego osobą prawną lub
przedsiębiorcą albo organu rentowego może być
również jego pracownik. Pełnomocnikiem wojewódzkiego
zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności może
być jego członek.
§
2. Do
odbioru należności zasądzonych na rzecz pracownika lub
ubezpieczonego jest wymagane pełnomocnictwo szczególne,
udzielone po powstaniu tytułu egzekucyjnego.
Art.
466. [Zgłoszenie powództwa do protokołu]
Pracownik
lub ubezpieczony działający bez adwokata lub radcy prawnego
może zgłosić w sądzie właściwym ustnie
do protokołu powództwo oraz treść środków
odwoławczych i innych pism procesowych.
Art.
467. [Wstępne badanie sprawy]
§
1. Niezwłocznie
po wniesieniu sprawy przewodniczący lub wyznaczony przez niego
sędzia dokonuje jej wstępnego badania.
§
2. Wstępne
badanie sprawy polega na ustaleniu, czy pismo wszczynające
postępowanie sądowe spełnia niezbędne wymagania,
pozwalające nadać mu dalszy bieg, oraz na podjęciu
czynności umożliwiających rozstrzygnięcie sprawy
na pierwszym posiedzeniu.
§
3. Po
wstępnym badaniu sprawy przewodniczący wzywa do usunięcia
braków formalnych pisma tylko wówczas, gdy braki te nie
dadzą się usunąć w toku czynności
wyjaśniających.
§
4. Jeżeli
w toku wstępnego badania sprawy z zakresu ubezpieczeń
społecznych okaże się, że występują
istotne braki w materiale, a przeprowadzenie jego uzupełnienia w
postępowaniu sądowym byłoby połączone ze
znacznymi trudnościami, przewodniczący lub wyznaczony przez
niego sędzia może zwrócić organowi rentowemu
akta sprawy w celu uzupełnienia materiału sprawy. To samo
dotyczy wypadku, w którym decyzja organu rentowego nie
zawiera:
1)
podstawy prawnej i faktycznej;
2)
wskazania sposobu wyliczenia świadczenia;
3)
stosownego pouczenia o skutkach prawnych decyzji i trybie jej
zaskarżenia.
Art.
468. [Czynności wyjaśniające]
§
1. Sąd
podejmie czynności wyjaśniające, jeżeli
przemawiają za tym wyniki wstępnego badania sprawy, a także
gdy sprawa nie była przedmiotem postępowania przed komisją
pojednawczą, chyba że czynności te nie przyspieszą
postępowania lub są oczywiście niecelowe z innych
przyczyn.
§
2. Czynności
wyjaśniające mają na celu:
1)
usunięcie braków formalnych pism procesowych, w tym w
szczególności dokładniejsze określenie
zgłoszonych żądań;
2)
w sprawach z zakresu prawa pracy - wyjaśnienie stanowisk stron
oraz skłonienie ich do pojednania i zawarcia ugody;
3)
ustalenie, jakie z istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy
okoliczności są sporne między stronami oraz czy i
jakie dowody należy przeprowadzić w celu ich wyjaśnienia;
4)
wyjaśnienie innych okoliczności, mających znaczenie
dla prawidłowego i szybkiego rozstrzygnięcia sprawy.
§
3. Czynności
wyjaśniające przeprowadza się bez udziału
ławników.
§
4. Postanowienie
określające środki dowodowe i fakty podlegające
stwierdzeniu może zapaść na posiedzeniu niejawnym.
Art.
469. [Czynności dyspozytywne stron]
Sąd
uzna zawarcie ugody, cofnięcie pozwu, sprzeciwu lub środka
odwoławczego oraz zrzeczenie się lub ograniczenie
roszczenia za niedopuszczalne także wówczas, gdyby
czynność ta naruszała słuszny interes pracownika
lub ubezpieczonego.
Art.
470. [Reprezentacja pozwanego]
W
razie podjęcia czynności wyjaśniających lub
zarządzenia osobistego stawiennictwa na rozprawę, strona
pozwana powinna być reprezentowana przez osobę obeznaną
ze stanem faktycznym sprawy i uprawnioną do zawarcia ugody.
Art.
471. [Termin rozprawy]
Termin
rozprawy powinien być wyznaczony tak, aby od daty zakończenia
czynności wyjaśniających, a jeżeli nie podjęto
tych czynności - od daty wniesienia pozwu lub odwołania, do
rozprawy nie upłynęło więcej niż dwa
tygodnie, chyba że zachodzą niedające się usunąć
przeszkody.
Art.
472. [Wezwanie do przedstawienia dokumentów]
Sąd
żąda przedstawienia niezbędnych do rozstrzygnięcia
sprawy akt osobowych i innych dokumentów, stosując
odpowiednio przepis art. 1491.
Art.
473. [Wyłączenie stosowania ograniczeń
dowodowych]
§
1. W
sprawach przewidzianych w niniejszym dziale nie stosuje się
przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu
ze świadków i z przesłuchania stron.
§
2. (uchylony).
Art.
474.
(uchylony).
Art.
475. [Grzywna]
Jeżeli
strona bez usprawiedliwionych powodów nie wykona w toku
postępowania postanowień lub zarządzeń, sąd
może skazać ją na grzywnę według przepisów
o karach za niestawiennictwo świadka i odmówić
przyznania kosztów lub zastosować jeden z tych środków;
nie może jednak nakazać przymusowego sprowadzenia jej do
sądu. Gdy stroną tą jest jednostka organizacyjna,
grzywnie podlega pracownik odpowiedzialny za wykonanie postanowień
lub zarządzeń, a w razie niewyznaczenia takiego pracownika
lub niemożności jego ustalenia - kierownik tej jednostki.
Art.
4751.
[Wyłączenie stosowania]
Przepisów
art. 466, 467, 468, 470 i 471 nie stosuje się do skargi
kasacyjnej i do postępowania przed Sądem Najwyższym,
wywołanego jej wniesieniem.
Art.
476. [Definicje]
§
1. Przez
sprawy z zakresu prawa pracy rozumie się sprawy:
1)
o roszczenia ze stosunku pracy lub z nim związane;
11)
o ustalenie istnienia stosunku pracy, jeżeli łączący
strony stosunek prawny, wbrew zawartej między nimi umowie, ma
cechy stosunku pracy;
2)
o roszczenia z innych stosunków prawnych, do których z
mocy odrębnych przepisów
stosuje się przepisy prawa pracy;
3)
o odszkodowania dochodzone od zakładu pracy na podstawie
przepisów
o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i
chorób zawodowych.
§
2. Przez
sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się
sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów
rentowych, dotyczących:
1)
ubezpieczeń społecznych;
2)
emerytur i rent;
3)
(uchylony);
4)
innych świadczeń w sprawach należących do
właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;
5)
świadczeń odszkodowawczych przysługujących w
razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą
wojskową albo służbą w Policji, Straży
Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służbie
Celno-Skarbowej, Państwowej Straży Pożarnej, Biurze
Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie
Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie
Wywiadu Wojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym.
§
3. Przez
sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się
także sprawy wszczęte na skutek niewydania przez organ
rentowy decyzji we właściwym terminie, a także sprawy,
w których wniesiono odwołanie od orzeczenia wojewódzkiego
zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności,
sprawy o roszczenia ze stosunków prawnych między
członkami otwartych funduszy emerytalnych a tymi funduszami lub
ich organami oraz sprawy ze stosunków między emerytami
lub osobami uposażonymi w rozumieniu przepisów o
emeryturach kapitałowych a Zakładem Ubezpieczeń
Społecznych.
§
4. Przez
organy rentowe rozumie się:
1)
jednostki organizacyjne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
określone w przepisach
o systemie ubezpieczeń społecznych, właściwe do
wydawania decyzji w sprawach świadczeń,
2)
(uchylony),
3)
wojskowe organy emerytalne oraz organy emerytalne resortów
spraw wewnętrznych i sprawiedliwości, a także inne
organy wojskowe i organy resortów spraw wewnętrznych i
sprawiedliwości
-
właściwe do wydawania decyzji w sprawach, o których
mowa w § 2, a także Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego.
§
5. Przez
użyte w niniejszym dziale określenie
1)
pracownik - rozumie się również:
a)
członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, osobę
świadczącą pracę na podstawie umowy o pracę
nakładczą oraz członków rodziny i spadkobierców
pracownika, członka rolniczej spółdzielni
produkcyjnej i osoby świadczącej pracę na podstawie
umowy o pracę nakładczą, a także inne osoby,
którym z mocy odrębnych przepisów przysługują
roszczenia z zakresu prawa pracy,
b)
osobę dochodzącą od zakładu pracy odszkodowania
lub ustalenia uprawnień do świadczeń na podstawie
przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków
przy pracy i chorób zawodowych;
2)
ubezpieczony - rozumie się osobę ubiegającą się
o:
a)
świadczenie z ubezpieczeń społecznych albo o emeryturę
lub rentę,
b)
ustalenie istnienia bądź nieistnienia obowiązku
ubezpieczenia, jego zakresu lub wymiaru składki z tego tytułu,
c)
świadczenia w sprawach należących do właściwości
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
d)
świadczenie odszkodowawcze przysługujące w razie
wypadku lub choroby pozostające w związku ze służbą
wojskową albo służbą w Policji, Straży
Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służbie
Celno-Skarbowej, Państwowej Straży Pożarnej, Biurze
Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie
Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie
Wywiadu Wojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym.
Rozdział
2
Postępowanie
w sprawach z zakresu prawa pracy
Art.
477. [Wezwanie z urzędu do udziału w sprawie]
W
postępowaniu wszczętym z powództwa pracownika
wezwania do udziału w sprawie, o którym mowa w art. 194 §
1 i § 3, sąd może dokonać również z
urzędu. Przewodniczący poucza pracownika o roszczeniach
wynikających z przytoczonych przez niego faktów.
Art.
4771.
[Roszczenia alternatywne]
Jeżeli
pracownik dokonał wyboru jednego z przysługujących mu
alternatywnie roszczeń, a zgłoszone roszczenie okaże
się nieuzasadnione, sąd może z urzędu uwzględnić
inne roszczenie alternatywne.
Art.
4772.
[Rygor natychmiastowej wykonalności; obowiązek dalszego
zatrudnienia]
§
1. Zasądzając
należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy,
sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor
natychmiastowej wykonalności w części
nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego
wynagrodzenia pracownika. Przepis art. 334 § 4 i art. 335 §
1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio; nie stosuje się
przepisu art. 335 § 2.
§
2. Uznając
wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne, sąd na wniosek
pracownika może w wyroku nałożyć na zakład
pracy obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu
prawomocnego rozpoznania sprawy.
Art.
4773.
(uchylony).
Art.
4774.
(uchylony).
Art.
4775.
(uchylony).
Art.
4776.
[Natychmiastowa wykonalność wyroku zasądzającego
świadczenie]
§
1. Wyrok
sądu pierwszej instancji zasądzający świadczenia
na rzecz pracownika lub członków jego rodziny, w stosunku
do którego sąd drugiej instancji oddalił apelację
zakładu pracy, podlega natychmiastowemu wykonaniu także w
części, w której sąd nie nadał mu rygoru
natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 4772.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się również do wyroków sądu
drugiej instancji zasądzających świadczenia na rzecz
pracownika lub członków jego rodziny.
§
3. Sąd
drugiej instancji nadaje z urzędu wyrokowi, o którym mowa
w § 1 i 2, klauzulę wykonalności w dniu ogłoszenia
wyroku i wyrok zaopatrzony klauzulą wydaje uprawnionemu.
Art.
4777.
[Wyłączenie stosowania]
Przepisów
art. 464, 467, 468, 470-473 nie stosuje się w sprawach, w
których pracownik jest stroną pozwaną.
Art.
4777a.
[Wyłączenie możliwości zawieszenia postępowania
na wniosek Bankowego Funduszu Gwarancyjnego]
Przepisu
art. 176 § 2 nie stosuje się w postępowaniach z
zakresu prawa pracy, w sprawach, w których podmiot w
restrukturyzacji, o którym mowa w art.
2 pkt 44
ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym,
systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej
restrukturyzacji, jest pozwanym.
Rozdział
3
Postępowanie
w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
Art.
4778.
[Właściwość sądu]
§
1. Do
właściwości sądów okręgowych należą
sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych, z wyjątkiem
spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość
sądów rejonowych.
§
2. Do
właściwości sądów rejonowych należą
sprawy:
1)
o zasiłek chorobowy, wyrównawczy, opiekuńczy,
macierzyński oraz pogrzebowy;
2)
o świadczenie rehabilitacyjne;
3)
o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy rolniczej, wypadku w
drodze do pracy lub z pracy, wypadku przy pracy lub choroby
zawodowej, wypadku lub choroby zawodowej pozostającej w związku
z czynną służbą wojskową albo służbą
w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji
Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie
Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży
Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Biurze Ochrony Rządu,
Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej,
Państwowej Straży Pożarnej i Służbie
Celno-Skarbowej;
4)
o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia
niepełnosprawności;
5)
(uchylony);
6)
(uchylony).
Art.
4779.
[Odwołanie od decyzji organów rentowych]
§
1. Odwołania
od decyzji organów rentowych lub orzeczeń wojewódzkich
zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności
wnosi się na piśmie do organu lub zespołu, który
wydał decyzję lub orzeczenie, lub do protokołu
sporządzonego przez ten organ lub zespół, w terminie
miesiąca od dnia doręczenia decyzji lub orzeczenia.
§
2. Organ
rentowy lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o
niepełnosprawności przekazuje niezwłocznie odwołanie
wraz z aktami sprawy do sądu. Organ ten lub zespół,
jeżeli uzna odwołanie w całości za słuszne,
może zmienić lub uchylić zaskarżoną decyzję
lub orzeczenie. W tym przypadku odwołaniu nie nadaje się
dalszego biegu.
§
21.
Jeżeli
w odwołaniu od decyzji organu rentowego wskazano nowe
okoliczności dotyczące niezdolności do pracy lub
niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stałego lub
długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, które powstały
po dniu wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych, od którego nie wniesiono
sprzeciwu, lub orzeczenia komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych, organ rentowy nie przekazuje odwołania do
sądu, lecz kieruje do lekarza orzecznika Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych do ponownego rozpatrzenia. Organ
rentowy uchyla decyzję, rozpatruje nowe okoliczności i
wydaje decyzję, od której przysługuje odwołanie
do sądu. Przepis ten stosuje się także wówczas,
gdy nie można ustalić daty powstania wskazanych w odwołaniu
nowych okoliczności.
§
3. Sąd
odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że
przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z
przyczyn niezależnych od odwołującego się.
§
31.
Sąd
odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń
społecznych, do którego prawo jest uzależnione od
stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do
samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub
długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę
do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych, a osoba zainteresowana nie wniosła
sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie jest oparte
wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia.
Jeżeli odwołanie opiera się także na zarzucie
nierozpatrzenia wniesionego po terminie sprzeciwu od tego orzeczenia,
a wniesienie sprzeciwu po terminie nastąpiło z przyczyn
niezależnych od osoby zainteresowanej, sąd uchyla decyzję,
przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu i
umarza postępowanie. W takim przypadku organ rentowy kieruje
sprzeciw do rozpatrzenia do komisji lekarskiej Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych.
§
32.
W
przypadkach, o których mowa w § 31,
postanowienie sądu może zapaść na posiedzeniu
niejawnym.
§
33.
Przepis
§ 31 stosuje się odpowiednio w sprawach o świadczenia
z ubezpieczenia społecznego rolników.
§
4. Jeżeli
organ rentowy lub wojewódzki zespół do spraw
orzekania o niepełnosprawności nie wydał decyzji lub
orzeczenia w terminie dwóch miesięcy od dnia zgłoszenia
roszczenia w sposób przepisany, odwołanie można
wnieść w każdym czasie po upływie tego terminu.
§
5. Ubezpieczony
lub osoba odwołująca się od orzeczenia wojewódzkiego
zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności może
również wnieść odwołanie - z wyłączeniem
odwołania, o którym mowa w § 4 - do protokołu w
sądzie właściwym do rozpoznania sprawy albo w sądzie
właściwym dla miejsca zamieszkania ubezpieczonego lub osoby
odwołującej się od orzeczenia wojewódzkiego
zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności.
§
6. Sąd,
do którego wniesiono odwołanie, niezwłocznie
przekazuje protokół organowi lub zespołowi, który
wydał zaskarżoną decyzję lub orzeczenie, chyba że
sąd ten jest właściwy do jego rozpoznania. W takim
przypadku przewodniczący niezwłocznie zażąda akt
sprawy i nada bieg odwołaniu, przesyłając odpis
protokołu organowi lub zespołowi, który wydał
zaskarżoną decyzję lub orzeczenie.
Art.
47710.
[Wymagania formalne]
§
1. Odwołanie
powinno zawierać oznaczenie zaskarżonej decyzji lub
orzeczenia, zwięzłe przytoczenie zarzutów oraz
wniosków i ich uzasadnienie oraz podpis ubezpieczonego albo
osoby odwołującej się od orzeczenia wojewódzkiego
zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, albo
przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika ubezpieczonego albo
osoby odwołującej się od orzeczenia wojewódzkiego
zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności.
§
2. Jeżeli
ubezpieczony zgłosił nowe żądanie, dotychczas
nierozpoznane przez organ rentowy, sąd przyjmuje to żądanie
do protokołu i przekazuje go do rozpoznania organowi rentowemu.
Art.
47711.
[Strony]
§
1. Stronami
są ubezpieczony, osoba odwołująca się od
orzeczenia wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o
niepełnosprawności, inna osoba, której praw i
obowiązków dotyczy zaskarżona decyzja, organ
rentowy, wojewódzki zespół do spraw orzekania o
niepełnosprawności i zainteresowany.
§
2. Zainteresowanym
jest ten, czyje prawa lub obowiązki zależą od
rozstrzygnięcia sprawy. Jeżeli zainteresowany nie bierze
udziału w sprawie, sąd zawiadomi go o toczącym się
postępowaniu. Zainteresowany może przystąpić do
sprawy w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia
zawiadomienia. Do zainteresowanego przepisu art. 174 § 1 nie
stosuje się.
§
3. Postanowienie
sądu o zawiadomieniu zainteresowanego o toczącym się
postępowaniu może zapaść na posiedzeniu
niejawnym.
Art.
47712.
[Niedopuszczalność ugody]
Nie
jest dopuszczalne zawarcie ugody.
Art.
47713.
[Zmiana decyzji przez organ rentowy]
§
1. Zmiana
przez organ rentowy zaskarżonej decyzji lub wojewódzki
zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności
zaskarżonego orzeczenia przed rozstrzygnięciem sprawy przez
sąd - przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzględniającego
w całości lub w części żądanie strony -
powoduje umorzenie postępowania w całości lub w
części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji lub
orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy.
§
2. Postanowienie
sądu o umorzeniu postępowania może zapaść na
posiedzeniu niejawnym.
Art.
47714.
[Rozstrzygnięcia sądu]
§
1. Sąd
oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego
uwzględnienia.
§
2. W
przypadku uwzględnienia odwołania sąd zmienia w
całości lub w części zaskarżoną decyzję
organu rentowego lub zaskarżone orzeczenie wojewódzkiego
zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności i
orzeka co do istoty sprawy.
§
3. Jeżeli
odwołanie wniesiono w związku z niewydaniem decyzji przez
organ rentowy lub niewydaniem orzeczenia przez wojewódzki
zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności,
sąd w razie uwzględnienia odwołania zobowiązuje
organ lub zespół do wydania decyzji lub orzeczenia w
określonym terminie, zawiadamiając o tym organ nadrzędny,
albo orzeka co do istoty sprawy. Jednocześnie sąd
stwierdza, czy niewydanie decyzji przez organ rentowy nastąpiło
z rażącym naruszeniem prawa.
§
4. W
sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do
którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia
niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej
egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji
stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera
się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego
orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie
nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności
do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo
stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na
zdrowiu, które powstały po dniu złożenia
odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla
decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi
rentowemu i umarza postępowanie.
§
5. Przepis
§ 4 stosuje się odpowiednio w sprawach o świadczenia z
ubezpieczenia społecznego rolników.
§
6. W
sprawie, w której wniesiono odwołanie od orzeczenia
wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o
niepełnosprawności, sąd nie orzeka co do istoty sprawy
na podstawie nowych okoliczności dotyczących
niepełnosprawności, które powstały po dniu
wniesienia odwołania od tego orzeczenia. W tym przypadku sąd
uchyla orzeczenie, przekazuje sprawę do rozpoznania
wojewódzkiemu zespołowi do spraw orzekania o
niepełnosprawności i umarza postępowanie.
Art.
47714a.
[Przekazanie do ponownego rozpoznania bezpośrednio organowi
rentowemu]
Sąd
drugiej instancji uchylając wyrok i poprzedzającą go
decyzję organu rentowego może sprawę przekazać do
ponownego rozpoznania bezpośrednio organowi rentowemu.
Art.
47715.
(uchylony).
Art.
47716.
(uchylony).
DZIAŁ
IV
Postępowanie
w sprawach o naruszenie posiadania
Art.
478. [Zakres badania]
W
sprawach o naruszenie posiadania sąd bada jedynie ostatni stan
posiadania i fakt jego naruszenia, nie rozpoznając samego prawa
ani dobrej wiary pozwanego.
Art.
479. [Niedopuszczalność powództwa wzajemnego]
W
sprawach o naruszenie posiadania powództwo wzajemne nie jest
dopuszczalne.
DZIAŁ
IVa
Postępowanie
w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów oraz w
sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę
kontraktową
Rozdział
1
(uchylony)
Art.
4791.
(uchylony).
Art.
4792.
(uchylony).
Art.
4793.
(uchylony).
Art.
4794.
(uchylony).
Art.
4795.
(uchylony).
Art.
4796.
(uchylony).
Art.
4797.
(uchylony).
Art.
4798.
(uchylony).
Art.
4799.
(uchylony).
Art.
47910.
(uchylony).
Art.
47911.
(uchylony).
Art.
47912.
(uchylony).
Art.
47913.
(uchylony).
Art.
47914.
(uchylony).
Art.
47914a.
(uchylony).
Art.
47914b.
(uchylony).
Art.
47915.
(uchylony).
Art.
47916.
(uchylony).
Art.
47917.
(uchylony).
Art.
47918.
(uchylony).
Art.
47919.
(uchylony).
Art.
47919a.
(uchylony).
Art.
47920.
(uchylony).
Art.
47921.
(uchylony).
Art.
47922.
(uchylony).
Art.
47923.
(uchylony).
Art.
47924.
(uchylony).
Art.
47925.
(uchylony).
Art.
47926.
(uchylony).
Art.
47927.
(uchylony).
Rozdział
2
(uchylony).
Art.
47928.
[Sąd ochrony konkurencji i konsumentów]
§
1. Sąd
Okręgowy w Warszawie - sąd ochrony konkurencji i
konsumentów jest właściwy w sprawach:
1)
odwołań od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów, zwanego w przepisach niniejszego rozdziału
"Prezesem Urzędu";
2)
zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu
w postępowaniach prowadzonych na podstawie
przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów lub
przepisów odrębnych;
2a)
zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu
w sprawie rozpatrzenia sprzeciwu, o którym mowa w art.
59
ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców
(Dz. U. poz. 646);
3)
zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu
w postępowaniu zabezpieczającym prowadzonym na podstawie
przepisów ustawy
o ochronie konkurencji i konsumentów;
4)
zażaleń na postanowienia wydawane w postępowaniu
egzekucyjnym prowadzonym w celu wykonania obowiązków
wynikających z decyzji i postanowień wydawanych przez
Prezesa Urzędu;
5)
zażaleń, o których mowa w art.
105m
i w art.
105p
ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów
(Dz. U. z 2018 r. poz. 798 i 650);
6)
zażaleń, o których mowa w art.
22
ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu
wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i
spożywczymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 67 oraz z 2018 r. poz. 650).
§
2. Odwołanie
od decyzji Prezesa Urzędu wnosi się za jego pośrednictwem
do sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie
miesiąca od dnia doręczenia decyzji.
§
3. Odwołanie
od decyzji Prezesa Urzędu powinno czynić zadość
wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać
oznaczenie zaskarżonej decyzji, przytoczenie zarzutów,
zwięzłe ich uzasadnienie, wskazanie dowodów, a także
zawierać wniosek o uchylenie lub zmianę decyzji w całości
lub w części.
Art.
47929.
[Strony; uczestnicy; pełnomocnicy]
§
1. Stroną
postępowania przed sądem ochrony konkurencji i konsumentów
jest Prezes Urzędu oraz podmiot będący stroną w
postępowaniu przed Prezesem Urzędu, a także wnoszący
zażalenie.
§
2. (uchylony).
§
3. Pełnomocnikiem
Prezesa Urzędu może być pracownik Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów.
Art.
47929a.
(uchylony).
Art.
47930.
[Wstrzymanie wykonania decyzji]
W
razie wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, sąd
ochrony konkurencji i konsumentów może, na wniosek
strony, która wniosła odwołanie, wstrzymać
wykonanie decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy. Postanowienie
może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
Art.
47931.
(utracił
moc).
Art.
47931a.
[Rozstrzygnięcia]
§
1. Sąd
ochrony konkurencji i konsumentów oddala odwołanie od
decyzji Prezesa Urzędu, jeżeli nie ma podstaw do jego
uwzględnienia.
§
2. Sąd
ochrony konkurencji i konsumentów odrzuca odwołanie
wniesione po upływie terminu do jego wniesienia, niedopuszczalne
z innych przyczyn, a także wtedy, gdy nie uzupełniono w
wyznaczonym terminie braków odwołania.
§
3. W
razie uwzględnienia odwołania, sąd ochrony konkurencji
i konsumentów zaskarżoną decyzję albo uchyla,
albo zmienia w całości lub w części i orzeka co
do istoty sprawy. Jednocześnie sąd stwierdza, czy
zaskarżona decyzja została wydana bez podstawy prawnej albo
z rażącym naruszeniem prawa.
§
4. W
razie uwzględnienia odwołania od decyzji stwierdzającej
naruszenie zakazów określonych w art.
6 ust. 1 pkt 1-6
ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów
lub w art.
101 ust. 1 lit. a-e
Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, poprzez jej uchylenie w
części dotyczącej przedsiębiorcy albo zmianę
w taki sposób, że na przedsiębiorcę nie jest
nakładana kara pieniężna, sąd ochrony konkurencji
i konsumentów z urzędu uchyla tę decyzję
również w części dotyczącej osoby
zarządzającej, o której mowa w art.
6a
tej ustawy, która dopuściła do naruszenia zakazów
przez tego przedsiębiorcę.
§
5. W
postępowaniu apelacyjnym i kasacyjnym przepis § 4 stosuje
się odpowiednio.
Art.
47932.
[Zażalenie na postanowienie Prezesa Urzędu]
§
1. Zażalenie
na postanowienie Prezesa Urzędu wnosi się do sądu
ochrony konkurencji i konsumentów w terminie tygodnia od dnia
doręczenia tego postanowienia.
§
2. Przepisy
art. 47928
§ 2 i § 3 oraz art. 47930
i art. 47931a
stosuje się odpowiednio do zażaleń na postanowienia
Prezesa Urzędu.
Art.
47933.
[Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa]
§
1. W
postępowaniu przed sądem ochrony konkurencji i konsumentów
chroni się tajemnicę przedsiębiorstwa oraz inne
tajemnice podlegające ochronie na podstawie odrębnych
przepisów.
§
2. Sąd
ochrony konkurencji i konsumentów może, w drodze
postanowienia, ujawnić stronie postępowania sądowego
informacje chronione w postępowaniu przed Prezesem Urzędu
jako tajemnica przedsiębiorstwa drugiej strony tylko wtedy, gdy:
1)
zmieniły się istotnie okoliczności będące
podstawą wydania przez Prezesa Urzędu postanowienia
ograniczającego prawo wglądu do materiału dowodowego
załączonego przez strony do akt sprawy;
2)
strona, której tajemnica przedsiębiorstwa jest chroniona,
wyraziła zgodę.
§
2a. Dokumenty,
o których mowa w art.
70 ust. 4
ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów,
mogą być kopiowane przez strony i innych uczestników
postępowania jedynie, w przypadku gdy przedsiębiorca lub
osoba zarządzająca, o których mowa w tym przepisie,
wyrażą na to pisemną zgodę. Bez pisemnej zgody
przedsiębiorcy lub osoby zarządzającej można
sporządzać jedynie odręczne notatki z tych dokumentów,
po uprzednim zobowiązaniu się, że informacje uzyskane
w ten sposób będą wykorzystywane jedynie na potrzeby
postępowania toczącego się w sprawie.
§
2b. Kopie
dokumentów, o których mowa w art.
70 ust. 4
ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów,
sporządzone bez pisemnej zgody przedsiębiorcy lub osoby
zarządzającej lub informacje uzyskane dzięki dostępowi
do tych dokumentów nie mogą być wykorzystane jako
dowód w postępowaniu prowadzonym przed sądem w innej
sprawie.
§
3. Sąd
na wniosek strony lub z urzędu może, w drodze
postanowienia, w niezbędnym zakresie ograniczyć pozostałym
stronom prawo wglądu do materiału dowodowego załączonego
przez strony do akt sprawy w toku postępowania sądowego,
jeżeli udostępnienie tego materiału groziłoby
ujawnieniem tajemnicy przedsiębiorstwa lub innych tajemnic
podlegających ochronie na podstawie odrębnych przepisów.
§
4. Ograniczenie
prawa wglądu do materiału dowodowego, o którym mowa
w § 3, nie dotyczy Prezesa Urzędu.
§
5. Na
postanowienie, o którym mowa w § 2 i 3, nie przysługuje
zażalenie.
§
6. W
przypadku wystąpienia przez inny sąd cywilny do sądu
ochrony konkurencji i konsumentów, w związku z
prowadzonym postępowaniem, o udostępnienie dokumentów,
o których mowa w art.
70 ust. 4
ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów,
dokumenty te są udostępniane jedynie za pisemną zgodą
przedsiębiorcy lub osoby zarządzającej, o których
mowa w tym przepisie.
Art.
47934.
21
W
postępowaniu przed sądem ochrony konkurencji i konsumentów
Prezes Urzędu nie ma obowiązku wnoszenia opłaty
sądowej i zwrotu kosztów postępowania.
Art.
47935.
[Skarga kasacyjna]
§
1. (uchylony).
§
2. Skarga
kasacyjna od orzeczenia sądu drugiej instancji przysługuje
niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia.
DZIAŁ
IVb
(uchylony)
Art.
47936.
(uchylony).
Art.
47937.
(uchylony).
Art.
47938.
(uchylony).
Art.
47939.
(uchylony).
Art.
47940.
(uchylony).
Art.
47941.
(uchylony).
Art.
47942.
(uchylony).
Art.
47943.
(uchylony).
Art.
47944.
(uchylony).
Art.
47945.
[Rejestr klauzul niedozwolonych]
§
1. Odpis
prawomocnego wyroku uwzględniającego powództwo sąd
przesyła Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów.
§
2. Prezes
Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi, na
podstawie wyroków, o których mowa w § 1, rejestr
postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone.
§
3. Rejestr,
o którym mowa w § 2, jest jawny.
§
4. Rada
Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wzór
rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za
niedozwolone.
DZIAŁ
IVc
Postępowanie
w sprawach z zakresu regulacji energetyki
Art.
47946.
[Właściwość sądu]
Sąd
Okręgowy w Warszawie - sąd ochrony konkurencji i
konsumentów jest właściwy w sprawach:
1)
odwołań od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji
Energetyki, zwanego w przepisach niniejszego rozdziału "Prezesem
Urzędu";
2)
zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu
w postępowaniach prowadzonych na podstawie przepisów
ustawy
z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2018 r.
poz. 755, 650, 685 i 1000) lub przepisów
odrębnych.
Art.
47947.
[Odwołanie]
§
1. Odwołanie
od decyzji Prezesa Urzędu wnosi się za jego pośrednictwem
do sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie
dwutygodniowym od dnia doręczenia decyzji.
§
2. Sąd
ochrony konkurencji i konsumentów odrzuca odwołanie
wniesione po upływie terminu do jego wniesienia, niedopuszczalne
z innych przyczyn, a także wtedy, gdy nie uzupełniono w
wyznaczonym terminie braków odwołania.
Art.
47948.
[Czynności Prezesa Urzędu]
§
1. Prezes
Urzędu przekazuje niezwłocznie odwołanie wraz z aktami
sprawy do sądu.
§
2. Jeżeli
Prezes Urzędu uzna odwołanie za słuszne, może -
nie przekazując akt sądowi - uchylić albo zmienić
swoją decyzję w całości lub w części, o
czym bezzwłocznie powiadamia stronę, przesyłając
jej nową decyzję, od której stronie służy
odwołanie.
Art.
47949.
[Wymogi odwołania]
Odwołanie
od decyzji Prezesa Urzędu powinno czynić zadość
wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać
oznaczenie zaskarżonej decyzji i wartości przedmiotu sporu,
przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich uzasadnienie,
wskazanie dowodów, a także zawierać wniosek o
uchylenie albo zmianę decyzji w całości lub w części.
Art.
47950.
[Strony]
§
1. W
sprawach z zakresu regulacji energetyki stronami są także
Prezes Urzędu i zainteresowany.
§
2. Zainteresowanym
jest ten, czyje prawa lub obowiązki zależą od
rozstrzygnięcia procesu. Jeżeli zainteresowany nie został
wezwany do udziału w sprawie, sąd ochrony konkurencji i
konsumentów wezwie go na wniosek strony albo z urzędu.
Art.
47951.
[Pełnomocnik Prezesa Urzędu]
Pełnomocnikiem
Prezesa Urzędu może być pracownik Urzędu
Regulacji Energetyki.
Art.
47952.
[Wstrzymanie wykonania decyzji]
W
razie wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, sąd
ochrony konkurencji i konsumentów może, na wniosek
strony, która wniosła odwołanie, wstrzymać
wykonanie decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy. Postanowienie
może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
Art.
47953.
[Rozstrzygnięcia]
§
1. Sąd
ochrony konkurencji i konsumentów oddala odwołanie od
decyzji Prezesa Urzędu, jeżeli nie ma podstaw do jego
uwzględnienia.
§
2. W
razie uwzględnienia odwołania, sąd ochrony konkurencji
i konsumentów zaskarżoną decyzję albo uchyla,
albo zmienia w całości lub w części i orzeka co
do istoty sprawy.
Art.
47954.
(uchylony).
Art.
47955.
[Odpowiednie stosowanie]
Przepisy
art. 47932
§ 1 i art. 47947-47954
22
stosuje się odpowiednio do zażaleń na
postanowienia Prezesa Urzędu.
Art.
47956.
[Skarga kasacyjna]
§
1. (uchylony).
§
2. Skarga
kasacyjna od orzeczenia sądu drugiej instancji przysługuje
niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia.
DZIAŁ
IVd
Postępowanie
w sprawach z zakresu regulacji telekomunikacji i poczty
Art.
47957.
[Właściwość sądu]
Sąd
Okręgowy w Warszawie - sąd ochrony konkurencji i
konsumentów jest właściwy w sprawach:
1)
odwołań od decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji
Elektronicznej, zwanego w przepisach niniejszego rozdziału
"Prezesem Urzędu";
2)
zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu
w postępowaniach prowadzonych na podstawie przepisów
ustawy
z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2017 r.
poz. 1907 i 2201 oraz z 2018 r. poz. 106, 138 i 650), ustawy
z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe lub przepisów
odrębnych.
Art.
47958.
[Odwołanie]
§
1. Odwołanie
od decyzji Prezesa Urzędu wnosi się za jego pośrednictwem
do sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie
dwutygodniowym od dnia doręczenia decyzji.
§
2. Sąd
ochrony konkurencji i konsumentów odrzuca odwołanie
wniesione po upływie terminu do jego wniesienia, niedopuszczalne
z innych przyczyn, a także wtedy, gdy nie uzupełniono w
wyznaczonym terminie braków odwołania.
Art.
47959.
[Czynności Prezesa Urzędu]
§
1. Prezes
Urzędu przekazuje niezwłocznie odwołanie wraz z aktami
sprawy do sądu.
§
2. Jeżeli
Prezes Urzędu uzna odwołanie za słuszne, może -
nie przekazując akt sądowi - uchylić albo zmienić
swoją decyzję w całości lub w części, o
czym bezzwłocznie powiadamia stronę, przesyłając
jej nową decyzję, od której stronie służy
odwołanie.
Art.
47960.
[Wymogi odwołania]
Odwołanie
od decyzji Prezesa Urzędu powinno czynić zadość
wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać
oznaczenie zaskarżonej decyzji i wartości przedmiotu sporu,
przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich uzasadnienie,
wskazanie dowodów, a także zawierać wniosek o
uchylenie albo zmianę decyzji w całości lub w części.
Art.
47961.
[Strony]
§
1. W
sprawach z zakresu regulacji telekomunikacji i poczty stronami są
także Prezes Urzędu i zainteresowany.
§
2. Zainteresowanym
jest ten, czyje prawa lub obowiązki zależą od
rozstrzygnięcia procesu oraz ten, kto uczestniczył w
postępowaniu przed Prezesem Urzędu na prawach strony.
Jeżeli zainteresowany nie został wezwany do udziału w
sprawie, sąd ochrony konkurencji i konsumentów wezwie go
na wniosek strony albo z urzędu.
Art.
47962.
[Pełnomocnik Prezesa Urzędu]
Pełnomocnikiem
Prezesa Urzędu może być pracownik Urzędu
Komunikacji Elektronicznej.
Art.
47963.
[Wstrzymanie wykonania decyzji]
W
razie wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, sąd
ochrony konkurencji i konsumentów może, na wniosek
strony, która wniosła odwołanie, wstrzymać do
czasu rozstrzygnięcia sprawy wykonanie decyzji, jeżeli
zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub
spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.
Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
Art.
47964.
[Rozstrzygnięcia]
§
1. Sąd
ochrony konkurencji i konsumentów oddala odwołanie od
decyzji Prezesa Urzędu, jeżeli nie ma podstaw do jego
uwzględnienia.
§
2. W
razie uwzględnienia odwołania, sąd ochrony konkurencji
i konsumentów zaskarżoną decyzję albo uchyla,
albo zmienia w całości lub w części i orzeka co
do istoty sprawy.
Art.
47965.
(uchylony).
Art.
47966.
[Zastosowanie przepisów do zażaleń]
Przepisy
art. 47932
§ 1 i art. 47958-47965
23
stosuje się odpowiednio do zażaleń na
postanowienia Prezesa Urzędu.
Art.
47966a.
[Odpowiednie stosowanie]
W
postępowaniu w sprawach z zakresu regulacji telekomunikacji i
poczty przepisy art. 47933
stosuje się odpowiednio.
Art.
47967.
[Skarga kasacyjna]
§
1. (uchylony).
§
2. Skarga
kasacyjna od orzeczenia sądu drugiej instancji przysługuje
niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia.
DZIAŁ
IVe
Postępowanie
w sprawach z zakresu regulacji transportu kolejowego
Art.
47968.
[Właściwość sądu]
Sąd
Okręgowy w Warszawie - sąd ochrony konkurencji i
konsumentów jest właściwy w sprawach:
1)
odwołań od decyzji Prezesa Urzędu Transportu
Kolejowego, zwanego w przepisach niniejszego rozdziału "Prezesem
Urzędu";
2)
zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu
w postępowaniach prowadzonych na podstawie przepisów
ustawy
z dnia 27 czerwca 1997 r. o transporcie kolejowym
24
(Dz.
U. poz. 591, z późn. zm.)
lub przepisów odrębnych.
Art.
47969.
[Odwołanie]
§
1. Odwołanie
od decyzji Prezesa Urzędu wnosi się za jego pośrednictwem
do sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie
dwutygodniowym od dnia doręczenia decyzji.
§
2. Sąd
ochrony konkurencji i konsumentów odrzuca odwołanie
wniesione po upływie terminu do jego wniesienia, niedopuszczalne
z innych przyczyn, a także wtedy, gdy nie uzupełniono w
wyznaczonym terminie braków odwołania.
Art.
47970.
[Czynności Prezesa Urzędu]
§
1. Prezes
Urzędu przekazuje niezwłocznie odwołanie wraz z aktami
sprawy do sądu.
§
2. Jeżeli
Prezes Urzędu uzna odwołanie za słuszne, może -
nie przekazując akt sądowi - uchylić albo zmienić
swoją decyzję w całości lub w części, o
czym bezzwłocznie powiadamia stronę, przesyłając
jej nową decyzję, od której stronie służy
odwołanie.
Art.
47971.
[Wymogi odwołania]
Odwołanie
od decyzji Prezesa Urzędu powinno czynić zadość
wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać
oznaczenie zaskarżonej decyzji i wartości przedmiotu sporu,
przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich uzasadnienie,
wskazanie dowodów, a także zawierać wniosek o
uchylenie albo zmianę decyzji w całości lub w części.
Art.
47972.
[Strony]
§
1. W
sprawach z zakresu regulacji transportu kolejowego stronami są
także Prezes Urzędu i zainteresowany.
§
2. Zainteresowanym
jest ten, czyje prawa lub obowiązki zależą od
rozstrzygnięcia procesu. Jeżeli zainteresowany nie został
wezwany do udziału w sprawie, sąd ochrony konkurencji i
konsumentów wezwie go na wniosek strony albo z urzędu.
Art.
47973.
[Pełnomocnik Prezesa Urzędu]
Pełnomocnikiem
Prezesa Urzędu może być pracownik Urzędu
Transportu Kolejowego.
Art.
47974.
[Wstrzymanie wykonania decyzji]
W
razie wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, sąd
ochrony konkurencji i konsumentów może, na wniosek
strony, która wniosła odwołanie, wstrzymać
wykonanie decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy. Postanowienie
może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
Art.
47975.
[Rozstrzygnięcia]
§
1. Sąd
ochrony konkurencji i konsumentów oddala odwołanie od
decyzji Prezesa Urzędu, jeżeli nie ma podstaw do jego
uwzględnienia.
§
2. W
razie uwzględnienia odwołania, sąd ochrony konkurencji
i konsumentów zaskarżoną decyzję albo uchyla,
albo zmienia w całości lub w części i orzeka co
do istoty sprawy.
Art.
47976.
(uchylony).
Art.
47977.
[Zastosowanie przepisów do zażaleń]
Przepisy
art. 47932
§ 1 i art. 47969-47975
stosuje się odpowiednio do zażaleń na postanowienia
Prezesa Urzędu.
Art.
47978.
[Skarga kasacyjna]
§
1. (uchylony).
§
2. Skarga
kasacyjna od orzeczenia sądu drugiej instancji przysługuje
niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia.
Dział
IVf
Postępowanie
w sprawach z zakresu regulacji rynku wodno-kanalizacyjnego
Art.
47979.
[Właściwość sądu ochrony konkurencji i
konsumentów]
Sąd
Okręgowy w Warszawie - sąd ochrony konkurencji i
konsumentów jest właściwy w sprawach:
1)
odwołań od decyzji, o których mowa w art.
27e ust. 1
ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę
i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2017 r. poz.
328, 1566 i 2180 oraz z 2018 r. poz. 650), organu regulacyjnego, o
którym mowa w art.
27a ust. 1
tej ustawy, zwanego w przepisach niniejszego działu "organem
regulacyjnym";
2)
zażaleń na postanowienia organu regulacyjnego, o których
mowa w art.
27e ust. 3
ustawy, o której mowa w pkt 1.
Art.
47980.
[Wniesienie odwołania od decyzji organu regulacyjnego;
odrzucenie odwołania]
§
1. Odwołanie
od decyzji organu regulacyjnego wnosi się, za jego
pośrednictwem, do sądu ochrony konkurencji i konsumentów
w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.
§
2. Sąd
ochrony konkurencji i konsumentów odrzuca odwołanie
wniesione po upływie terminu do jego wniesienia, niedopuszczalne
z innych przyczyn, a także wtedy, gdy nie uzupełniono w
wyznaczonym terminie braków odwołania.
Art.
47981.
[Przekazanie odwołania sądowi; uwzględnienie odwołania
przez organ regulacyjny przed przekazaniem odwołania sądowi]
§
1. Organ
regulacyjny niezwłocznie przekazuje odwołanie wraz z aktami
sprawy do sądu.
§
2. Jeżeli
organ regulacyjny uwzględni odwołanie w całości,
może - nie przekazując akt sądowi - wydać nową
decyzję, w której uchyla lub zmienia swoją decyzję,
o czym bezzwłocznie powiadamia stronę, przesyłając
jej nową decyzję, od której stronie służy
odwołanie.
Art.
47982.
[Wymagania dla odwołania od decyzji organu regulacyjnego]
Odwołanie
od decyzji organu regulacyjnego powinno czynić zadość
wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać
oznaczenie zaskarżonej decyzji i wartości przedmiotu sporu,
przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich uzasadnienie,
wskazanie dowodów, a także wniosek o uchylenie albo
zmianę decyzji w całości lub w części.
Art.
47983.
[Strony postępowania]
W
sprawach z zakresu regulacji rynku wodno-kanalizacyjnego stronami są
także organ regulacyjny oraz podmioty będące stroną
w postępowaniu przed tym organem.
Art.
47984.
[Pełnomocnik organu regulacyjnego]
Pełnomocnikiem
organu regulacyjnego może być pracownik Krajowego Zarządu
Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie
lub pracownik regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego
Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.
Art.
47985.
[Wstrzymanie wykonania decyzji]
W
razie wniesienia odwołania od decyzji organu regulacyjnego sąd
ochrony konkurencji i konsumentów może na wniosek strony,
która wniosła odwołanie, wstrzymać wykonanie
decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy. Postanowienie może
być wydane na posiedzeniu niejawnym.
Art.
47986.
[Rozstrzygnięcia sądu]
§
1. Sąd
ochrony konkurencji i konsumentów oddala odwołanie od
decyzji organu regulacyjnego, jeżeli nie ma podstaw do jego
uwzględnienia.
§
2. W
razie uwzględnienia odwołania sąd ochrony konkurencji
i konsumentów uchyla albo zmienia w całości lub w
części zaskarżoną decyzję i orzeka co do
istoty sprawy.
Art.
47987.
[Zażalenie na postanowienie organu regulacyjnego]
§
1. Zażalenie
na postanowienie organu regulacyjnego wnosi się do sądu
ochrony konkurencji i konsumentów w terminie 7 dni od dnia
doręczenia tego postanowienia.
§
2. Przepisy
art. 47931a
§ 4 i 5 i art. 47980-47986
stosuje się odpowiednio do zażaleń na postanowienia
organu regulacyjnego.
Art.
47988.
[Dopuszczalność wniesienia skargi kasacyjnej]
Skarga
kasacyjna od orzeczenia sądu drugiej instancji przysługuje
niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia.
DZIAŁ
V
Postępowanie
nakazowe i upominawcze
Rozdział
1
Przepisy
ogólne
Art.
480.
(uchylony).
Art.
481.
(uchylony).
Art.
482.
(uchylony).
Art.
483.
(uchylony).
Art.
484.
(uchylony).
Rozdział
2
Postępowanie
nakazowe
Art.
4841.
[Właściwość sądu; zasady postępowania]
§
1. Postępowanie
nakazowe należy do właściwości sądów
rejonowych i okręgowych.
§
2. Sąd
rozpoznaje sprawę w postępowaniu nakazowym na pisemny
wniosek powoda zgłoszony w pozwie.
§
3. Rozpoznanie
sprawy następuje na posiedzeniu niejawnym.
Art.
485. [Podstawy wydania nakazu zapłaty]
§
1. Sąd
wydaje nakaz zapłaty, jeżeli powód dochodzi
roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy
zamiennych, a okoliczności uzasadniające dochodzone żądanie
są udowodnione dołączonym do pozwu:
1)
dokumentem urzędowym;
2)
zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem;
3)
wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem
dłużnika o uznaniu długu;
4)
zaakceptowanym przez dłużnika żądaniem zapłaty,
zwróconym przez bank i niezapłaconym z powodu braku
środków na rachunku bankowym.
§
2. Sąd
wydaje również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu
z weksla, czeku, warrantu lub rewersu należycie wypełnionego,
których prawdziwość i treść nie nasuwają
wątpliwości. W razie przejścia na powoda praw z
weksla, z czeku, z warrantu lub z rewersu, do wydania nakazu
niezbędne jest przedstawienie dokumentów do uzasadnienia
roszczenia, o ile przejście tych praw na powoda nie wynika
bezpośrednio z weksla, z czeku, z warrantu lub z rewersu.
§
2a. Sąd
wydaje nakaz zapłaty na podstawie dołączonej do pozwu
umowy, dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia
niepieniężnego, dowodu doręczenia dłużnikowi
faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności
zapłaty świadczenia pieniężnego, odsetek w
transakcjach handlowych określonych w ustawie
z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach
handlowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 684 oraz z 2018 r. poz. 650) lub
kwoty, o której mowa w art.
10 ust. 1
tej ustawy, oraz na podstawie dokumentów potwierdzających
poniesienie kosztów odzyskiwania należności, jeżeli
powód dochodzi również zwrotu kosztów, o
których mowa w art.
10 ust. 2
tej ustawy.
§
3. Sąd
może wydać nakaz zapłaty, jeżeli bank dochodzi
roszczenia na podstawie wyciągu z ksiąg bankowych
podpisanego przez osoby upoważnione do składania oświadczeń
w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku i
opatrzonego pieczęcią banku oraz dowodu doręczenia
dłużnikowi pisemnego wezwania do zapłaty.
§
4. Jeżeli
nie dołączono oryginału weksla, czeku, warrantu lub
rewersu albo dokumentów określonych w § 3,
przewodniczący wzywa powoda do ich złożenia pod
rygorem zwrotu pozwu na podstawie art. 130.
Art.
486. [Brak podstaw do wydania nakazu zapłaty]
§
1. W
razie braku podstaw do wydania nakazu zapłaty, przewodniczący
wyznacza rozprawę, chyba że sprawa może być
rozpoznana na posiedzeniu niejawnym.
§
2. W
sprawach, o których mowa w art. 485 § 2a, sąd wydaje
nakaz zapłaty, a w razie braku podstaw do jego wydania
przewodniczący wyznacza rozprawę albo posiedzenie niejawne
nie później niż przed upływem 2 miesięcy
od dnia wniesienia pozwu albo od dnia uzupełnienia braków
pozwu.
Art.
487.
(uchylony).
Art.
488.
(uchylony).
Art.
489.
(uchylony).
Art.
490.
(uchylony).
Art.
491. [Treść nakazu zapłaty; nakaz w formie
skróconej; doręczenie]
§
1. Wydając
nakaz zapłaty sąd orzeka, że pozwany ma w ciągu
dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zaspokoić
roszczenie w całości wraz z kosztami albo wnieść
w tym terminie zarzuty.
§
2. Nakaz
zapłaty wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku
może być w formie skróconej umieszczony na ich
odpisie.
§
3. Nakaz
zapłaty doręcza się stronom; pozwanemu wraz z pozwem,
załącznikami i pouczeniem o treści art. 493 § 1
zdanie trzecie.
Art.
492. [Tytuł zabezpieczenia i tytuł wykonawczy]
§
1. Nakaz
zapłaty z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia,
wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. Kwota
zasądzona nakazem wraz z wymagalnymi odsetkami stanowi sumę,
której złożenie przez dłużnika na rachunek
depozytowy Ministra Finansów w rozumieniu przepisów
o finansach publicznych, zwany dalej "rachunkiem depozytowym
Ministra Finansów", wystarczy do zabezpieczenia. Jeżeli
nakaz zobowiązuje do wydania rzeczy zamiennych, do
zabezpieczenia wystarczy złożenie sumy równej
wartości przedmiotu sporu.
§
2. Powód
wnosząc o dokonanie zabezpieczenia jest obowiązany wskazać
sposób zabezpieczenia. Sąd na wniosek pozwanego może
ograniczyć zabezpieczenie według swego uznania. Przepis
art. 742 oraz przepisy o ograniczeniu zabezpieczenia przeciwko
Skarbowi Państwa stosuje się odpowiednio.
§
3. Nakaz
zapłaty wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku
staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do
zaspokojenia roszczenia. W razie wniesienia zarzutów sąd
może na wniosek pozwanego wstrzymać wykonanie nakazu.
Przepisy o ograniczeniu wykonalności w sprawach przeciwko
Skarbowi Państwa stosuje się odpowiednio.
Art.
4921.
[Uchylenie z urzędu]
§
1. Jeżeli
doręczenie nakazu zapłaty nie może nastąpić
dlatego, że miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo gdyby
doręczenie mu nakazu nie mogło nastąpić w kraju,
sąd z urzędu uchyla nakaz zapłaty, a przewodniczący
podejmuje odpowiednie czynności.
§
2. Jeżeli
po wydaniu nakazu zapłaty okaże się, że pozwany w
chwili wniesienia pozwu nie miał zdolności sądowej,
zdolności procesowej albo organu powołanego do jego
reprezentowania, a braki te nie zostały usunięte w
wyznaczonym terminie zgodnie z przepisami kodeksu, sąd z urzędu
uchyla nakaz zapłaty i wydaje odpowiednie postanowienie.
Art.
493. [Zarzuty; niedopuszczalność powództwa
wzajemnego]
§
1. Pismo
zawierające zarzuty wnosi się do sądu, który
wydał nakaz zapłaty. W piśmie pozwany powinien
wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w
części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem
ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w
spór co do istoty sprawy oraz okoliczności faktyczne i
dowody. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody,
chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła
ich w zarzutach bez swojej winy lub że uwzględnienie
spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje
zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują
inne wyjątkowe okoliczności.
§
2. Jeżeli
pozew wniesiono na urzędowym formularzu, wniesienie zarzutów
wymaga również zachowania tej formy.
§
3. Do
potrącenia mogą być przedstawione tylko wierzytelności
udowodnione dokumentami, o których mowa w art. 485.
§
4. Powództwo
wzajemne jest niedopuszczalne.
Art.
494. [Odrzucenie zarzutów]
§
1. Sąd
odrzuca zarzuty wniesione po upływie terminu, nieopłacone
lub z innych przyczyn niedopuszczalne, jak również
zarzuty, których braków pozwany nie usunął w
terminie.
§
2. Nakaz
zapłaty, przeciwko któremu w całości lub w
części nie wniesiono skutecznie zarzutów, ma skutki
prawomocnego wyroku.
Art.
495. [Skutki wniesienia zarzutów]
§
1. W
razie prawidłowego wniesienia zarzutów przewodniczący
wyznacza rozprawę i zarządza doręczenie ich powodowi.
§
2. W
toku postępowania nie można występować z nowymi
roszczeniami zamiast lub obok dotychczasowych. Jednakże w razie
zmiany okoliczności powód może żądać
zamiast pierwotnego przedmiotu sporu jego wartości lub innego
przedmiotu, a w sprawach o świadczenie powtarzające się
może nadto rozszerzyć żądanie pozwu o świadczenia
za dalsze okresy.
§
3. (uchylony).
§
4. Przepisów
art. 194-196 i art. 198 nie stosuje się.
Art.
496. [Rozstrzygnięcia]
Po
przeprowadzeniu rozprawy sąd wydaje wyrok, w którym nakaz
zapłaty w całości lub w części utrzymuje w
mocy albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu, bądź
też postanowieniem uchyla nakaz zapłaty i pozew odrzuca lub
postępowanie umarza.
Art.
497. [Cofnięcie zarzutów]
§
1. W
razie cofnięcia zarzutów sąd, jeżeli nie uznaje
cofnięcia za niedopuszczalne, orzeka postanowieniem, że
nakaz pozostaje w mocy.
§
2. Przepisy
o kosztach w razie cofnięcia pozwu oraz art. 203 § 3
stosuje się odpowiednio.
Rozdział
3
Postępowanie
upominawcze
Art.
4971.
[Właściwość sądu; zasady postępowania]
§
1. Postępowanie
upominawcze należy do właściwości sądów
rejonowych i okręgowych.
§
2. Sąd
rozpoznaje sprawy na posiedzeniu niejawnym.
§
3. Czynności
w postępowaniu upominawczym może wykonywać referendarz
sądowy.
Art.
498. [Podstawy wydania nakazu zapłaty]
§
1. Nakaz
zapłaty wydaje się, jeżeli powód dochodzi
roszczenia pieniężnego, a w innych sprawach, jeżeli
przepis szczególny tak stanowi.
§
2. W
razie braku podstaw do wydania nakazu zapłaty przewodniczący
wyznacza rozprawę, chyba że sprawa może być
rozpoznana na posiedzeniu niejawnym.
Art.
499. [Brak podstaw]
§
1. Nakaz
zapłaty nie może być wydany, jeżeli według
treści pozwu:
1)
roszczenie jest oczywiście bezzasadne;
2)
przytoczone okoliczności budzą wątpliwość;
3)
zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego;
4)
miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo gdyby doręczenie mu
nakazu nie mogło nastąpić w kraju.
§
2. (uchylony).
Art.
500.
(uchylony).
Art.
501.
(uchylony).
Art.
502. [Treść nakazu zapłaty; doręczenie]
§
1. W
nakazie zapłaty nakazuje się pozwanemu, żeby w ciągu
dwóch tygodni od doręczenia tego nakazu zaspokoił
roszczenie w całości wraz z kosztami albo w tym terminie
wniósł sprzeciw do sądu.
§
2. Pozwanemu
doręcza się nakaz zapłaty wraz z pozwem i pouczeniem o
sposobie wniesienia sprzeciwu, o treści art. 503 § 1 zdanie
trzecie oraz o skutkach niezaskarżenia nakazu.
§
3. (uchylony).
Art.
5021.
[Uchylenie z urzędu]
§
1. Jeżeli
doręczenie nakazu zapłaty nie może nastąpić
z przyczyn wskazanych w art. 499 pkt 4, sąd z urzędu uchyla
nakaz zapłaty, a przewodniczący podejmuje odpowiednie
czynności.
§
2. Jeżeli
po wydaniu nakazu zapłaty okaże się, że pozwany w
chwili wniesienia pozwu nie miał zdolności sądowej,
zdolności procesowej albo organu powołanego do jego
reprezentowania, a braki te nie zostały usunięte w
wyznaczonym terminie zgodnie z przepisami kodeksu, sąd z urzędu
uchyla nakaz zapłaty i wydaje odpowiednie postanowienie.
Art.
503. [Sprzeciw]
§
1. Pismo
zawierające sprzeciw wnosi się do sądu, który
wydał nakaz zapłaty, a w przypadku nakazu wydanego przez
referendarza sądowego - do sądu, przed którym
wytoczono powództwo. W piśmie pozwany powinien wskazać,
czy zaskarża nakaz w całości, czy w części,
przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy
zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty
sprawy, oraz okoliczności faktyczne i dowody. Sąd pomija
spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona
uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w sprzeciwie bez
swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych
twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w
rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe
okoliczności.
§
2. Jeżeli
pozew wniesiono na urzędowym formularzu, wniesienie sprzeciwu
wymaga również zachowania tej formy.
Art.
504. [Odrzucenie sprzeciwu]
§
1. Sąd
odrzuca sprzeciw wniesiony po upływie terminu lub z innych
przyczyn niedopuszczalny albo którego braków pozwany
nie usunął w terminie.
§
2. Nakaz
zapłaty, przeciwko któremu w całości lub w
części nie wniesiono skutecznie sprzeciwu, ma skutki
prawomocnego wyroku.
Art.
505. [Skutki wniesienia sprzeciwu]
§
1. W
razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci
moc, a przewodniczący wyznacza rozprawę i zarządza
doręczenie powodowi sprzeciwu razem z wezwaniem na rozprawę.
§
2. Nakaz
zapłaty traci moc w części zaskarżonej
sprzeciwem. Sprzeciw jednego tylko ze współpozwanych o to
samo roszczenie oraz co do jednego lub niektórych
uwzględnionych roszczeń powoduje utratę mocy nakazu
jedynie co do nich.
§
3. Na
wniosek pozwanego sąd albo referendarz sądowy na
posiedzeniu niejawnym wydaje postanowienie, w którym stwierdza
utratę mocy nakazu zapłaty w całości lub w
części.
DZIAŁ
VI
Postępowanie
uproszczone
Art.
5051.
[Zakres stosowania]
Przepisy
niniejszego działu stosuje się w następujących
sprawach należących do właściwości sądów
rejonowych:
1)
o roszczenia wynikające z umów, jeżeli wartość
przedmiotu sporu nie przekracza dwudziestu tysięcy złotych,
a w sprawach o roszczenia wynikające z rękojmi, gwarancji
jakości lub z niezgodności rzeczy sprzedanej konsumentowi z
umową, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie
przekracza tej kwoty;
2)
o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat
obciążających najemcę oraz opłat z tytułu
korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni
mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu.
Art.
5052.
[Urzędowe formularze]
Pozew,
odpowiedź na pozew, sprzeciw od wyroku zaocznego i pismo
zawierające wnioski dowodowe wnoszone w postępowaniu
uproszczonym powinny być sporządzone na urzędowych
formularzach.
Art.
5053.
[Zakaz kumulacji i rozdrabniania roszczeń]
§
1. Jednym
pozwem można dochodzić tylko jednego roszczenia.
§
2. Połączenie
kilku roszczeń w jednym pozwie jest dopuszczalne tylko wtedy,
gdy wynikają z tej samej umowy lub umów tego samego
rodzaju. W wypadku niedopuszczalnego połączenia w jednym
pozwie kilku roszczeń przewodniczący zarządza zwrot
pozwu, stosując art. 1301.
§
3. Jeżeli
powód dochodzi części roszczenia, sprawa podlega
rozpoznaniu w postępowaniu przewidzianym w niniejszym rozdziale
tylko wtedy, gdy postępowanie to byłoby właściwe
dla całego roszczenia wynikającego z faktów
przytoczonych przez powoda. W przeciwnym wypadku sprawa rozpoznawana
jest z pominięciem przepisów niniejszego rozdziału.
Art.
5054.
[Zmiana powództwa; powództwo wzajemne; zarzut
potrącenia]
§
1. Zmiana
powództwa jest niedopuszczalna. Przepisów art. 75-85
oraz art. 194-196 i art. 198 nie stosuje się.
§
2. Powództwo
wzajemne oraz zarzut potrącenia są dopuszczalne, jeżeli
roszczenia nadają się do rozpoznania w postępowaniu
uproszczonym.
Art.
5055.
(uchylony).
Art.
5056.
[Wyłączenie dowodów z opinii biegłego.
Zasądzenie odpowiedniej sumy]
§
1. (uchylony).
§
2. Przepisów
art. 278-291 nie stosuje się.
§
3. Jeżeli
sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości
żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione, może
w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według
swej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności
sprawy.
Art.
5057.
[Pominięcie trybu uproszczonego]
Jeżeli
sąd uzna, że sprawa jest szczególnie zawiła lub
jej rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych, w
dalszym ciągu rozpoznaje ją z pominięciem przepisów
niniejszego działu. W takim wypadku nie pobiera się
uzupełniającej opłaty od pozwu. Przepisu art. 1303
§ 2 nie stosuje się.
Art.
5058.
[Uzasadnienie wyroku; zrzeczenie się doręczenia
uzasadnienia; zrzeczenie się prawa do wniesienia apelacji]
§
1. Wniosek
o sporządzenie uzasadnienia wyroku strona może zgłosić
również do protokołu bezpośrednio po ogłoszeniu
wyroku.
§
2. Dla
strony, która zrzekła się doręczenia
uzasadnienia wyroku, termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia
ogłoszenia wyroku.
§
3. Strona
obecna na posiedzeniu, na którym ogłoszono wyrok, może
po jego ogłoszeniu w oświadczeniu złożonym do
protokołu zrzec się prawa do wniesienia apelacji. W razie
zrzeczenia się prawa do wniesienia apelacji przez wszystkich
uprawnionych wyrok staje się prawomocny.
Art.
5059.
[Zarzuty apelacji]
§
1. (uchylony).
§
11.
Apelację
można oprzeć na zarzutach:
1)
naruszenia prawa materialnego przez błędną jego
wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie;
2)
naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło
ono mieć wpływ na wynik sprawy.
§
2. Po
upływie terminu do wniesienia apelacji przytaczanie dalszych
zarzutów jest niedopuszczalne.
Art.
50510.
[Rozpoznanie apelacji]
§
1. Sąd
rozpoznaje apelację w składzie jednego sędziego.
§
2. Sąd
może rozpoznać apelację na posiedzeniu niejawnym,
chyba że strona w apelacji lub w odpowiedzi na apelację
zażądała przeprowadzenia rozprawy.
§
3. (utracił
moc).
Art.
50511.
[Postępowanie dowodowe]
§
1. Sąd
drugiej instancji nie przeprowadza postępowania dowodowego z
wyjątkiem dowodu z dokumentu.
§
2. Przepisu
paragrafu poprzedzającego nie stosuje się, jeżeli
apelację oparto na późniejszym wykryciu okoliczności
faktycznych lub środkach dowodowych, z których strona nie
mogła skorzystać przed sądem pierwszej instancji.
Art.
50512.
[Rozstrzygnięcia]
§
1. Jeżeli
sąd drugiej instancji stwierdzi, że zachodzi naruszenie
prawa materialnego, a zgromadzone dowody nie dają
wystarczających podstaw do zmiany wyroku, uchyla zaskarżony
wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania.
§
2. Uchylając
zaskarżony wyrok sąd drugiej instancji może przekazać
sprawę do rozpoznania z wyłączeniem przepisów o
postępowaniu uproszczonym także wówczas, gdy sprawa
stosownie do art. 5051
podlega rozpoznaniu w tym postępowaniu.
§
3. Sąd
drugiej instancji oddala apelację również wtedy, gdy
mimo naruszenia prawa materialnego lub przepisów postępowania
albo błędnego uzasadnienia zaskarżony wyrok odpowiada
prawu.
Art.
50513.
[Uzasadnienie wyroku sądu drugiej instancji]
§
1. (uchylony).
§
2. Jeżeli
sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania
dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie
wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów
prawa.
§
3. (uchylony).
Art.
50513a.
[Uzasadnienie postanowienia sądu drugiej instancji]
W
postępowaniu toczącym się na skutek zażalenia sąd
drugiej instancji uzasadnia z urzędu jedynie postanowienia
uchylające zaskarżone postanowienie albo zarządzenie.
Art.
50514.
[Sprawy z zakresu prawa pracy]
§
1. W
postępowaniu uproszczonym w sprawach z zakresu prawa pracy
przepisów art. 466, art. 467, art. 468, art. 470, art. 471,
art. 477 i art. 4771
nie stosuje się.
§
2. (uchylony).
DZIAŁ
VII
Europejskie
postępowania w sprawach transgranicznych
Rozdział
1
Europejskie
postępowanie nakazowe
Art.
50515.
[Przesłanki]
§
1. Sąd
rozpoznaje sprawę w europejskim postępowaniu nakazowym,
jeżeli są spełnione warunki określone w
przepisach rozporządzenia
(WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia
2006 r. ustanawiającego postępowanie w sprawie
europejskiego nakazu zapłaty (Dz. Urz. UE L 399 z 30.12.2006,
str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem
nr 1896/2006".
§
2. W
sprawie rozpoznawanej według przepisów niniejszego
rozdziału nie stosuje się przepisów o innych
postępowaniach odrębnych.
Art.
50516.
[Właściwość sądu]
§
1. Europejskie
postępowanie nakazowe należy do właściwości
sądów rejonowych i okręgowych.
§
2. Europejski
nakaz zapłaty może wydać także referendarz
sądowy.
§
3. Referendarz
sądowy może wydawać zarządzenia.
Art.
50517.
[Posiedzenie niejawne]
Rozpoznanie
sprawy następuje na posiedzeniu niejawnym.
Art.
50518.
[Nakaz dotyczący części roszczenia]
§
1. Jeżeli
europejski nakaz zapłaty, zgodnie z przepisami rozporządzenia
nr 1896/2006, może zostać wydany tylko co do części
roszczenia i powód wyraża na to zgodę, sprawę
co do pozostałej części roszczenia sąd rozpoznaje
we właściwym trybie. W przypadkach wskazanych w ustawie sąd
rozpoznaje sprawę według przepisów o postępowaniach
odrębnych, z wyłączeniem przepisów o
postępowaniu nakazowym i upominawczym.
§
2. (uchylony).
Art.
50519.
[Skutki wniesienia sprzeciwu]
§
1. W
razie wniesienia sprzeciwu zgodnie z przepisami rozporządzenia
nr 1896/2006, europejski nakaz zapłaty traci moc, a sąd
rozpoznaje sprawę we właściwym trybie. W przypadkach
wskazanych w ustawie sąd rozpoznaje sprawę według
przepisów o postępowaniach odrębnych, z wyłączeniem
przepisów o postępowaniu nakazowym i upominawczym.
§
2. (uchylony).
§
3. (uchylony).
§
4. Jeżeli
powód zgodnie z przepisami rozporządzenia
nr 1896/2006 zażądał zakończenia postępowania
na wypadek wniesienia sprzeciwu, sąd umarza postępowanie,
orzekając o kosztach jak przy cofnięciu pozwu.
Art.
50519a.
[Odrzucenie sprzeciwu]
Sąd
odrzuca sprzeciw wniesiony po upływie przypisanego terminu lub z
innych przyczyn niedopuszczalny, jak również sprzeciw
którego braków pozwany nie usunął w terminie.
Art.
50520.
[Uchylenie europejskiego nakazu zapłaty]
§
1. W
razie stwierdzenia, że istnieje określona w przepisach
rozporządzenia
nr 1896/2006 podstawa do uchylenia europejskiego nakazu zapłaty,
na wniosek pozwanego sąd, który go wydał, a w
przypadku nakazu wydanego przez referendarza sądowego - sąd,
przed którym wytoczono powództwo, uchyla nakaz zapłaty.
§
2. Wniosek
powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego i
wskazywać okoliczności uzasadniające uchylenie
europejskiego nakazu zapłaty.
§
3. Przed
uchyleniem europejskiego nakazu zapłaty sąd wysłucha
powoda na posiedzeniu lub zażąda od niego oświadczenia
na piśmie.
§
4. Na
postanowienie sądu w przedmiocie uchylenia europejskiego nakazu
zapłaty przysługuje zażalenie.
Rozdział
2
Europejskie
postępowanie w sprawie drobnych roszczeń
Art.
50521.
[Przesłanki]
§
1. Sąd
rozpoznaje sprawę w europejskim postępowaniu w sprawie
drobnych roszczeń, jeżeli są spełnione warunki
określone w przepisach rozporządzenia
(WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007
r. ustanawiającego europejskie postępowanie w sprawie
drobnych roszczeń (Dz. Urz. UE L 199 z 31.07.2007, str. 1, z
późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem nr
861/2007".
§
2. W
sprawie rozpoznawanej według przepisów niniejszego
rozdziału nie stosuje się przepisów o innych
postępowaniach odrębnych.
Art.
50522.
[Właściwość sądu]
§
1. Europejskie
postępowanie w sprawie drobnych roszczeń należy do
właściwości sądów rejonowych i okręgowych.
§
2. Referendarz
sądowy może wydawać zarządzenia.
Art.
50523.
[Posiedzenie niejawne]
Rozpoznanie
sprawy następuje na posiedzeniu niejawnym. Sąd może
wyznaczyć rozprawę w przypadkach wskazanych w przepisach
rozporządzenia
nr 861/2007.
Art.
50524.
[Zwrot pozwu - postanowienie]
Jeżeli
przepisy rozporządzenia
nr 861/2007 stanowią, że pozew powinien zostać
zwrócony, sąd wydaje postanowienie.
Art.
50525.
[Zeznania pisemne]
§
1. Świadek
składa zeznanie na piśmie, jeżeli sąd tak
postanowi. W takim przypadku świadek składa przyrzeczenie
przez podpisanie tekstu przyrzeczenia. Świadek obowiązany
jest złożyć tekst zeznania w sądzie w terminie
wyznaczonym przez sąd. Przepisy art. 165 § 2, art. 274 §
1 i art. 276 stosuje się odpowiednio.
§
2. Przesłuchanie
strony następuje na piśmie, jeżeli sąd tak
postanowi. Przepisu art. 303 nie stosuje się.
Art.
50526.
[Chwila związania wyrokiem]
Wyrok
wydany na posiedzeniu niejawnym wiąże sąd od chwili
podpisania sentencji. Sąd z urzędu doręcza wyrok obu
stronom z pouczeniem o przysługujących im środkach
zaskarżenia.
Art.
50527.
[Postępowanie apelacyjne]
§
1. Przepisy
art. 5059-50511,
art. 50512
§ 1 i 3 oraz art. 50513
stosuje się.
§
2. Uchylając
zaskarżony wyrok, sąd drugiej instancji przekazuje sprawę
do rozpoznania z wyłączeniem przepisów o
postępowaniach odrębnych.
Art.
50527a.
[Uchylenie wyroku]
§
1. W
razie stwierdzenia, że istnieje określona w przepisach
rozporządzenia
nr 861/2007 podstawa do uchylenia wyroku, na wniosek pozwanego sąd,
który go wydał, uchyla wyrok.
§
2. Wniosek
powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego i
wskazywać okoliczności uzasadniające uchylenie wyroku.
§
3. Sąd
może rozpoznać wniosek na posiedzeniu niejawnym. Przed
uchyleniem wyroku sąd wysłucha powoda na posiedzeniu lub
zażąda od niego oświadczenia na piśmie.
§
4. Na
postanowienie sądu w przedmiocie uchylenia wyroku przysługuje
zażalenie.
DZIAŁ
VIII
Postępowania
elektroniczne
Rozdział
1
Elektroniczne
postępowanie upominawcze
Art.
50528.
[Stosowanie przepisów o postępowaniu upominawczym]
W
postępowaniu określonym w niniejszym rozdziale stosuje się
przepisy o postępowaniu upominawczym z odrębnościami
wynikającymi z niniejszego rozdziału.
Art.
50529.
[Wyłączenie stosowania]
W
elektronicznym postępowaniu upominawczym nie stosuje się
przepisów o postępowaniach odrębnych innych niż
wymienione w art. 50528
oraz przepisu art. 139 § 5.
Art.
50529a.
[Termin do wniesienia pozwu]
W
elektronicznym postępowaniu upominawczym mogą być
dochodzone roszczenia, które stały się wymagalne w
okresie trzech lat przed dniem wniesienia pozwu.
Art.
50530.
[Utrwalanie czynności w postępowaniu]
§
1. (uchylony).
§
2. Czynności
sądu, referendarza i przewodniczącego utrwalane są
wyłącznie w systemie teleinformatycznym, a wytworzone w ich
wyniku dane w postaci elektronicznej opatrywane są
kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Art.
50531.
[Wnoszenie pism za pośrednictwem systemu teleinformatycznego]
§
1. Powód
wnosi pisma wyłącznie za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego.
§
2. Jeżeli
pozwany dokona wyboru wnoszenia pism procesowych za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego, dalsze pisma w sprawie wnosi wyłącznie
za pośrednictwem tego systemu.
§
21.
Pisma
wniesione za pośrednictwem systemu teleinformatycznego nie
wymagają opatrzenia ich podpisem, o którym mowa w art.
126 § 5.
§
3. (uchylony).
§
4. O
skutkach wniesienia pisma za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego sąd poucza pozwanego przy pierwszym
doręczeniu.
§
5. (uchylony).
§
6. (uchylony).
Art.
50532.
[Treść pozwu; wskazanie dowodów]
§
1. W
pozwie powód powinien wskazać dowody na poparcie swoich
twierdzeń. Dowodów nie dołącza się do
pozwu. Przepisu art. 128 nie stosuje się.
§
2. Pozew
powinien zawierać również:
1)
numer PESEL lub NIP pozwanego będącego osobą fizyczną,
jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go
nie mając takiego obowiązku lub
2)
numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku -
numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP
pozwanego niebędącego osobą fizyczną, który
nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub
ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania,
3)
(uchylony).
§
3. Sąd
może skazać na grzywnę powoda, jego przedstawiciela
ustawowego lub pełnomocnika, który w złej wierze lub
wskutek niezachowania należytej staranności oznaczył
nieprawidłowo dane, o których mowa w § 2 pkt 1 lub 2
oraz art. 126 § 2 pkt 1.
§
4. Wraz
z pozwem powód może złożyć wniosek o
umorzenie postępowania w przypadku braku podstaw do wydania
nakazu zapłaty lub uchylenia nakazu zapłaty.
Art.
50533.
[Przekazanie sprawy]
§
1. W
przypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty sąd
przekazuje sprawę do sądu według właściwości
ogólnej.
§
2. Postanowienie
o przekazaniu sprawy doręcza się tylko powodowi.
§
3. Przepisu
§ 1 nie stosuje się, jeżeli powód wraz z pozwem
złożył wniosek o umorzenie postępowania w
przypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty. W takim
przypadku sąd umarza postępowanie, orzekając o
kosztach jak przy cofnięciu pozwu.
Art.
50534.
[Uchylenie nakazu]
§
1. W
przypadkach wskazanych w art. 5021
§ 1 i 2 sąd z urzędu uchyla nakaz zapłaty i
przekazuje sprawę do sądu według właściwości
ogólnej, chyba że powód w wyznaczonym terminie
usunie przeszkodę w doręczeniu nakazu zapłaty.
§
2. Postanowienie
o przekazaniu sprawy doręcza się tylko powodowi.
§
3. Przepisu
§ 1 nie stosuje się, jeżeli powód wraz z pozwem
złożył wniosek o umorzenie postępowania w
przypadku uchylenia nakazu zapłaty. W takim przypadku sąd
umarza postępowanie, orzekając o kosztach jak przy
cofnięciu pozwu.
Art.
50535.
[Treść sprzeciwu]
Do
sprzeciwu od nakazu zapłaty nie dołącza się
dowodów.
Art.
50536.
[Skutki wniesienia sprzeciwu]
W
razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci
moc w całości, a sąd przekazuje sprawę do sądu
według właściwości ogólnej. W takim
przypadku nie pobiera się opłaty uzupełniającej
od pozwu.
Art.
50537.
[Braki formalne pozwu]
§
1. Po
przekazaniu sprawy do sądu według właściwości
ogólnej przewodniczący wzywa powoda wyłącznie
do wykazania umocowania, o ile stwierdzenie umocowania przez sąd
nie jest możliwe na podstawie wykazu lub innego rejestru, do
którego sąd ma dostęp drogą elektroniczną,
lub do przedłożenia pełnomocnictwa, a po przekazaniu
sprawy na podstawie art. 50533
§ 1 lub art. 50534
§ 1 przewodniczący wzywa powoda również do
uiszczenia opłaty uzupełniającej od pozwu - w terminie
dwutygodniowym od dnia doręczenia wezwania pod rygorem umorzenia
postępowania. W razie nieusunięcia powyższych braków
pozwu sąd umarza postępowanie.
§
2. W
przypadku wniesienia sprzeciwu przez przedstawiciela ustawowego,
organ albo osobę wymienioną w art. 67 lub pełnomocnika
przewodniczący wzywa pozwanego wyłącznie do wykazania
umocowania, o ile stwierdzenie umocowania przez sąd nie jest
możliwe na podstawie wykazu lub innego rejestru, do którego
sąd ma dostęp drogą elektroniczną, lub
przedłożenia pełnomocnictwa - w terminie
dwutygodniowym od dnia doręczenia wezwania. Nieusunięcie
powyższych braków nie uzasadnia odrzucenia sprzeciwu.
Art.
50538.
[Rozpoznanie zażalenia]
Rozpoznanie
zażalenia na postanowienie wydane w elektronicznym postępowaniu
upominawczym następuje w składzie jednego sędziego. W
postępowaniu toczącym się na skutek zażalenia
przepisy art. 50530
§ 2 i art. 50531
stosuje się odpowiednio.
Art.
50539.
[Wznowienie postępowania - właściwość sądu]
W
razie wniesienia skargi o wznowienie postępowania sąd
przekazuje sprawę do sądu według właściwości
ogólnej. Do wznowienia postępowania właściwy
jest sąd według właściwości ogólnej.
KSIĘGA
DRUGA
POSTĘPOWANIE
NIEPROCESOWE
TYTUŁ
I
Przepisy
ogólne
Art.
506. [Wszczęcie postępowania nieprocesowego]
Sąd
wszczyna postępowanie nieprocesowe na wniosek; w wypadkach
wskazanych w ustawie
sąd może wszcząć postępowanie także z
urzędu.
Art.
507. [Właściwość rzeczowa]
Sprawy
należące do postępowania nieprocesowego rozpoznają
sądy rejonowe, z wyjątkiem spraw, dla których
zastrzeżona jest właściwość sądów
okręgowych.
Art.
508. [Właściwość miejscowa]
§
1. Jeżeli
właściwość miejscowa nie jest oznaczona w
przepisie szczególnym, wyłącznie właściwy
jest sąd miejsca zamieszkania wnioskodawcy, a w braku miejsca
zamieszkania - sąd miejsca jego pobytu. Do postępowania z
urzędu właściwy jest sąd miejsca, w którego
okręgu nastąpiło zdarzenie będące podstawą
wszczęcia postępowania. W braku wskazanych wyżej
podstaw właściwy będzie sąd dla m.st. Warszawy.
§
2. W
wypadku gdy sąd właściwy nie może z powodu
przeszkody rozpoznać sprawy lub podjąć innej czynności
albo gdy wymagają tego względy celowości, sąd nad
nim przełożony wyznaczy na posiedzeniu niejawnym inny sąd
do rozpoznania sprawy w całości lub w części.
§
3. Wyznaczenie
następuje z urzędu albo na przedstawienie sądu
właściwego, albo też na wniosek właściwego
organu lub osoby zainteresowanej, po wysłuchaniu w razie
potrzeby innych osób zainteresowanych.
Art.
509. [Skład sądu]
Sprawy
o przysposobienie w pierwszej instancji sąd rozpoznaje w
składzie jednego sędziego i dwóch ławników.
Art.
5091.
[Czynności referendarza]
§
1. Czynności
w postępowaniu wieczystoksięgowym może wykonywać
referendarz sądowy.
§
2. Czynności
w postępowaniach należących do właściwości
sądów rejonowych prowadzących rejestry sądowe
może wykonywać referendarz sądowy, z wyłączeniem
prowadzenia rozprawy.
§
3. Czynności
w sprawach z zakresu prawa spadkowego może wykonywać
referendarz sądowy, z wyłączeniem prowadzenia
rozprawy, zabezpieczenia spadku oraz przesłuchania świadków
testamentu ustnego.
§
4. Czynności
w sprawach depozytowych może wykonywać referendarz sądowy,
z wyłączeniem spraw o stwierdzenie likwidacji niepodjętego
depozytu.
Art.
510. [Uczestnik; zainteresowany]
§
1. Zainteresowanym
w sprawie jest każdy, czyich praw dotyczy wynik postępowania,
może on wziąć udział w każdym stanie sprawy
aż do zakończenia postępowania w drugiej instancji.
Jeżeli weźmie udział, staje się uczestnikiem. Na
odmowę dopuszczenia do wzięcia udziału w sprawie
przysługuje zażalenie.
§
2. Jeżeli
okaże się, że zainteresowany nie jest uczestnikiem,
sąd wezwie go do udziału w sprawie. Przez wezwanie do
wzięcia udziału w sprawie wezwany staje się
uczestnikiem. W razie potrzeby wyznaczenia kuratora do zastępowania
zainteresowanego, którego miejsce pobytu jest nieznane, jego
wyznaczenie następuje z urzędu.
Art.
511. [Treść wniosku]
§
1. Wniosek
o wszczęcie postępowania powinien czynić zadość
przepisom o pozwie, z tą zmianą, że zamiast pozwanego
należy wymienić zainteresowanych w sprawie.
§
2. Do
wniosków prokuratora o wszczęcie postępowania nie
stosuje się przepisów art. 55 i 56.
Art.
5111.
[Zwrot wniosku nieopłaconego]
§
1. W
postępowaniu wieczystoksięgowym oraz w postępowaniach
rejestrowych wniosek podlegający opłacie stałej, który
nie został należycie opłacony, przewodniczący
zwraca bez wezwania o uiszczenie tej opłaty. W zarządzeniu
o zwrocie pisma należy wskazać wysokość należnej
opłaty stałej.
§
2. W
terminie tygodniowym od dnia doręczenia zarządzenia o
zwrocie pisma z przyczyn określonych w § 1 wnioskodawca
może uiścić brakującą opłatę.
Jeżeli opłata została wniesiona we właściwej
wysokości, wniosek wywołuje skutek od daty pierwotnego
wniesienia. Skutek taki nie następuje w razie kolejnego zwrotu
wniosku z tej samej przyczyny.
Art.
512. [Cofnięcie wniosku]
§
1. Po
rozpoczęciu posiedzenia albo po złożeniu przez
któregokolwiek z uczestników oświadczenia na
piśmie cofnięcie wniosku jest skuteczne tylko wtedy, gdy
inni uczestnicy nie sprzeciwili się temu w terminie wyznaczonym.
§
2. Cofnięcie
wniosku o wszczęcie postępowania jest bezskuteczne w
sprawie, której wszczęcie mogło nastąpić z
urzędu.
Art.
513. [Niestawiennictwo uczestników]
Niestawiennictwo
uczestników nie tamuje rozpoznania sprawy. Przepisów o
wyroku zaocznym nie stosuje się.
Art.
514. [Rozprawa]
§
1. Rozprawa
odbywa się w wypadkach wskazanych w ustawie. W innych wypadkach
wyznaczenie rozprawy zależy od uznania sądu. Mimo
niewyznaczenia rozprawy sąd przed rozstrzygnięciem sprawy
może wysłuchać uczestników na posiedzeniu
sądowym lub zażądać od nich oświadczeń
na piśmie.
§
2. Jednakże
nawet w wypadkach, gdy ustawa wymaga przeprowadzenia rozprawy, sąd
może, bez wzywania zainteresowanych do udziału w sprawie,
oddalić wniosek na posiedzeniu niejawnym, jeżeli z treści
wniosku wynika oczywisty brak uprawnienia wnioskodawcy.
Art.
515. [Postępowanie dowodowe]
Sąd
może, stosownie do okoliczności, przesłuchać
świadków i biegłych bez przyrzeczenia oraz w
nieobecności uczestników, może również
zażądać od osób, które nie są
uczestnikami, złożenia wyjaśnień na piśmie.
Art.
516. [Orzeczenia]
Orzeczenia
sądu w postępowaniu nieprocesowym zapadają w formie
postanowień, chyba że przepis szczególny stanowi
inaczej.
Art.
517. [Uzasadnianie i doręczanie postanowień]
Sąd
uzasadnia i doręcza postanowienia stosownie do art. 357,
jednakże nie doręcza się postanowienia uczestnikowi,
który będąc obecny na posiedzeniu, po ogłoszeniu
postanowienia zrzekł się jego doręczenia.
Art.
518. [Apelacja, zażalenie]
Od
postanowień sądu pierwszej instancji orzekających co
do istoty sprawy przysługuje apelacja. Na inne postanowienia
sądu pierwszej instancji, w wypadkach wskazanych w ustawie,
przysługuje zażalenie.
Art.
5181.
[Zaskarżanie wpisów]
§
1. (uchylony).
§
2. (uchylony).
§
3. W
razie wniesienia skargi na wpis w księdze wieczystej wpis nie
traci mocy. Rozpoznając sprawę, sąd zmienia zaskarżony
wpis przez jego wykreślenie i dokonanie nowego wpisu lub wydaje
postanowienie, którym zaskarżony wpis utrzymuje w mocy
albo uchyla go w całości lub w części i w tym
zakresie wniosek oddala bądź odrzuca, względnie
postępowanie umarza.
§
3a. W
postępowaniu rejestrowym o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego
oraz rejestru zastawów w razie wniesienia skargi na orzeczenie
referendarza sądowego zarządzające wpis, pozostaje ono
w mocy do chwili rozpatrzenia skargi przez sąd rejonowy
rozpoznający sprawę jako sąd pierwszej instancji.
Rozpoznając sprawę, sąd wydaje postanowienie, w którym
zaskarżone orzeczenie i dokonany na jego podstawie wpis zmienia
albo utrzymuje w mocy, albo uchyla w całości lub w części
i w tym zakresie wniosek oddala bądź odrzuca, względnie
postępowanie umarza.
§
4. Skargę
wnosi się do sądu w terminie tygodniowym:
1)
od dnia czynności, gdy uczestnik był przy niej obecny lub
był o jej terminie zawiadomiony;
2)
w innych wypadkach niż wymienione w pkt 1 - od dnia doręczenia
zawiadomienia uczestnika o dokonaniu czynności;
3)
w przypadku braku zawiadomienia - od dnia dowiedzenia się o
dokonaniu czynności, z tym że w postępowaniu o wpis do
Krajowego Rejestru Sądowego dla uczestników postępowania,
którym postanowienia co do istoty sprawy nie doręcza się,
termin do wniesienia skargi biegnie od daty wpisu w Rejestrze.
§
5. (uchylony).
§
6. (uchylony).
Art.
5182.
25
[Sąd drugiej instancji w sprawach o odebranie osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej
pod opieką]
§
1. Sądem
drugiej instancji w sprawach o odebranie osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką
prowadzonych na podstawie Konwencji
dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za
granicę, sporządzonej w Hadze dnia 25 października
1980 r. (Dz. U. z 1995 r. poz. 528 oraz z 1999 r. poz. 1085), zwanej
dalej "konwencją haską z 1980 r.", jest Sąd
Apelacyjny w Warszawie.
§
2. Sąd
Apelacyjny w Warszawie orzeka w sprawach określonych w § 1
w terminie sześciu tygodni od dnia przedstawienia przez sąd
pierwszej instancji akt sprawy wraz z apelacją.
Art.
519. [Zrzeczenie się doręczenia]
Dla
uczestnika, który zrzekł się doręczenia, termin
do wniesienia środka odwoławczego biegnie od ogłoszenia
postanowienia.
Art.
5191.
[Skarga kasacyjna]
§
1. Od
wydanego przez sąd drugiej instancji postanowienia co do istoty
sprawy oraz od postanowienia w przedmiocie odrzucenia wniosku i
umorzenia postępowania kończących postępowanie w
sprawie - w sprawach z zakresu prawa osobowego, rzeczowego i
spadkowego - przysługuje skarga kasacyjna do Sądu
Najwyższego, chyba że przepis szczególny stanowi
inaczej.
§
2. W
sprawach z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli
skarga kasacyjna przysługuje tylko w sprawach o przysposobienie
oraz o podział majątku wspólnego po ustaniu
wspólności majątkowej między małżonkami,
chyba że wartość przedmiotu zaskarżenia jest
niższa niż sto pięćdziesiąt tysięcy
złotych.
§
21.
26
Skarga
kasacyjna przysługuje także w sprawach o odebranie osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej
pod opieką prowadzonych na podstawie konwencji haskiej z 1980 r.
§
22.
27
Skargę
kasacyjną w sprawach, o których mowa w § 21,
mogą wnieść Prokurator Generalny, Rzecznik Praw
Dziecka lub Rzecznik Praw Obywatelskich w terminie czterech miesięcy
od dnia uprawomocnienia się postanowienia.
§
3. W
postępowaniu rejestrowym skarga kasacyjna przysługuje
jedynie od postanowień sądu drugiej instancji w przedmiocie
wpisu lub wykreślenia z rejestru podmiotu podlegającego
rejestracji.
§
4. Skarga
kasacyjna nie przysługuje w sprawach dotyczących:
1)
przepadku rzeczy;
2)
zarządu związanego ze współwłasnością
lub użytkowaniem;
3)
zabezpieczenia spadku i spisu inwentarza, wyjawienia przedmiotów
spadkowych, zarządu spadku nieobjętego oraz zwolnienia
wykonawcy testamentu;
4)
zniesienia współwłasności i działu spadku,
jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa
niż sto pięćdziesiąt tysięcy złotych;
5)
likwidacji niepodjętych depozytów.
Art.
5192.
[Żądanie stwierdzenia niezgodności]
§
1. Można
żądać stwierdzenia niezgodności z prawem
prawomocnego postanowienia co do istoty sprawy sądu drugiej
instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli
przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a
zmiana lub uchylenie tego postanowienia w drodze przysługujących
stronie środków prawnych nie było i nie jest
możliwe.
§
2. W
wyjątkowych wypadkach, gdy niezgodność z prawem wynika
z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub
konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela,
można także żądać stwierdzenia niezgodności
z prawem prawomocnego postanowienia co do istoty sprawy sądu
pierwszej lub drugiej instancji kończącego postępowanie
w sprawie, jeżeli strona nie skorzystała z przysługujących
jej środków prawnych, chyba że jest możliwa
zmiana lub uchylenie postanowienia w drodze innych przysługujących
stronie środków prawnych.
Art.
520. [Koszty]
§
1. Każdy
uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym
udziałem w sprawie.
§
2. Jeżeli
jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani
w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd
może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów
lub włożyć go na jednego z uczestników w
całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania
wyłożonych przez uczestników.
§
3. Jeżeli
interesy uczestników są sprzeczne, sąd może
włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały
oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów
postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Przepis
powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik
postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie.
Art.
521. [Skuteczność orzeczenia; wstrzymanie wykonania
orzeczenia]
§
1. Jeżeli
przepis
szczególny inaczej nie stanowi, postanowienie orzekające
co do istoty sprawy staje się skuteczne, a jeżeli wymaga
wykonania - także wykonalne, po uprawomocnieniu się.
§
2. Jeżeli
postanowienie takie ulega z mocy ustawy wykonaniu przed
uprawomocnieniem się, sąd, który wydał
postanowienie, może stosownie do okoliczności wstrzymać
jego wykonanie.
Art.
522. [Wykonanie postanowień z urzędu]
Postanowienia
wydane w sprawie, która może być wszczęta z
urzędu, podlegają wykonaniu z urzędu.
Art.
523. [Zmiana prawomocnego postanowienia]
Prawomocne
postanowienie orzekające co do istoty sprawy nie może być
zmienione ani uchylone, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej. Jednakże prawomocne postanowienie oddalające
wniosek sąd może zmienić w razie zmiany okoliczności
sprawy.
Art.
524. [Wznowienie postępowania]
§
1. Uczestnik
postępowania może żądać wznowienia
postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem
orzekającym co do istoty sprawy, jednakże wznowienie
postępowania nie jest dopuszczalne, jeżeli postanowienie
kończące postępowanie może być zmienione lub
uchylone.
§
2. Zainteresowany,
który nie był uczestnikiem postępowania zakończonego
prawomocnym postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy, może
żądać wznowienia postępowania, jeżeli
postanowienie to narusza jego prawa. W takim wypadku stosuje się
przepisy o wznowieniu postępowania z powodu pozbawienia możności
działania.
Art.
525. [Udostępnianie akt]
Akta
sprawy dostępne są dla uczestników postępowania
oraz za zezwoleniem przewodniczącego dla każdego, kto
potrzebę przejrzenia dostatecznie usprawiedliwi. Na tych samych
zasadach dopuszczalne jest:
1)
sporządzanie i otrzymywanie odpisów i wyciągów
z akt sprawy;
2)
otrzymywanie zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku
z akt sprawy.
TYTUŁ
II
Przepisy
dla poszczególnych rodzajów spraw
DZIAŁ
I
Sprawy
z zakresu prawa osobowego
Rozdział
1
Uznanie
za zmarłego i stwierdzenie zgonu
Oddział
1
Postępowanie
o uznanie za zmarłego
Art.
526. [Właściwość sądu]
§
1. W
sprawach o uznanie za zmarłego właściwy jest sąd
ostatniego miejsca zamieszkania zaginionego, a w braku tej podstawy -
sąd wskazany w art. 508 § 1.
§
2. Jeżeli
wskutek tego samego zdarzenia zaginęła większa liczba
osób, Sąd Najwyższy na wniosek Ministra
Sprawiedliwości może wyznaczyć jeden sąd jako
wyłącznie właściwy do rozpoznania spraw będących
w związku z tym zdarzeniem. Postanowienie Sądu Najwyższego
podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej
Polskiej "Monitor Polski".
Art.
527. [Uprawniony]
Do
zgłoszenia wniosku o uznanie za zmarłego uprawniony jest
każdy zainteresowany.
Art.
528. [Termin do zgłoszenia wniosku]
Wniosek
o uznanie za zmarłego można zgłosić nie wcześniej
niż na rok przed końcem terminu, po upływie którego
zaginiony może być uznany za zmarłego. Gdy jednak
uznanie za zmarłego może nastąpić po upływie
roku lub krótszego niż rok terminu od zdarzenia, które
uzasadnia prawdopodobieństwo śmierci zaginionego, wniosek o
uznanie za zmarłego zgłosić można dopiero po
upływie tego terminu.
Art.
529. [Treść wniosku]
§
1. Wniosek
o uznanie za zmarłego, oprócz danych koniecznych dla
wniosku o wszczęcie postępowania, powinien zawierać:
1)
imię, nazwisko i wiek zaginionego, imiona jego rodziców
oraz nazwisko rodowe matki;
2)
ostatnie znane miejsce zamieszkania i pobytu zaginionego.
§
2. Okoliczności
uzasadniające wniosek należy uprawdopodobnić.
Art.
530. [Ogłoszenie o wszczęciu postępowania]
§
1. Jeżeli
według treści wniosku istnieją przesłanki do
uznania zaginionego za zmarłego, sąd zarządzi
ogłoszenie o wszczęciu postępowania.
§
2. Ogłoszenie
o wszczęciu postępowania powinno zawierać:
1)
imię i nazwisko oraz adres wnioskodawcy;
2)
dane dotyczące osoby zaginionego oraz istotne okoliczności
znane z akt sprawy, które mogą przyczynić się
do wykrycia zaginionego;
3)
wezwanie skierowane do zaginionego, aby w oznaczonym terminie, nie
krótszym niż trzy, a nie dłuższym niż
sześć miesięcy, zgłosił się, gdyż
w przeciwnym razie może być uznany za zmarłego;
4)
wezwanie skierowane do wszystkich osób, które mogą
udzielić wiadomości o zaginionym, aby w powyższym
terminie przekazały je sądowi.
Art.
531. [Publikacja ogłoszeń]
§
1. Ogłoszenie
o wszczęciu postępowania umieszcza się w piśmie
poczytnym na całym obszarze Państwa i podaje publicznie do
wiadomości w miejscu ostatniego zamieszkania zaginionego w
sposób na tym obszarze przyjęty.
§
2. Sąd
może zarządzić zamieszczenie ogłoszenia w innych
jeszcze pismach oraz podać je do publicznej wiadomości
również w inny sposób, jaki uzna za odpowiedni.
Art.
532. [Upływ terminów]
Dalsze
postępowanie może toczyć się przed upływem
terminu podanego w ogłoszeniu, nie może jednak być
zakończone wcześniej niż po upływie:
1)
terminów przewidzianych w kodeksie
cywilnym;
2)
trzech miesięcy od ukazania się ogłoszenia;
3)
miesiąca od końca terminu wyznaczonego w ogłoszeniu.
Art.
533. [Wysłuchanie bliskich]
Przed
wydaniem postanowienia uznającego zaginionego za zmarłego
sąd powinien wysłuchać w miarę możności
osoby bliskie zaginionego.
Art.
534. [Postępowanie z urzędu]
Jeżeli
w toku postępowania o uznanie za zmarłego okaże się,
że śmierć zaginionego jest niewątpliwa, sąd
przeprowadzi dalsze postępowanie z urzędu według
przepisów oddziału następnego.
Oddział
2
Postępowanie
o stwierdzenie zgonu
Art.
535. [Zasady postępowania]
Do
postępowania o stwierdzenie zgonu osoby, której śmierć
mimo niesporządzenia aktu zgonu jest niewątpliwa, stosuje
się odpowiednio przepisy oddziału poprzedzającego ze
zmianami przewidzianymi w oddziale niniejszym.
Art.
536. [Zgłoszenie wniosku]
Wniosek
o stwierdzenie zgonu może być zgłoszony w każdym
czasie.
Art.
537. [Ogłoszenie o wszczęciu postępowania]
§
1. Zarządzenie
ogłoszenia o wszczęciu postępowania nie jest
obowiązkowe.
§
2. Sąd
może jednak, jeżeli uzna to za celowe, zarządzić
dokonanie ogłoszenia w określony przez siebie sposób.
Do ogłoszenia stosuje się wówczas odpowiednio
przepis art. 530 § 2; termin wyznaczony w ogłoszeniu nie
może być krótszy niż miesiąc ani dłuższy
niż trzy miesiące.
§
3. W
wypadku przewidzianym w paragrafie poprzedzającym postępowanie
nie może być zakończone wcześniej niż po
upływie miesiąca od ukazania się ogłoszenia i
dwóch tygodni od końca terminu wyznaczonego w ogłoszeniu.
Art.
538. [Oznaczenie chwili śmierci]
§
1. W
postanowieniu stwierdzającym zgon należy chwilę
śmierci ściśle oznaczyć, stosownie do wyników
postępowania.
§
2. Jeżeli
dokładne ustalenie chwili śmierci nie jest możliwe,
przyjmuje się chwilę najbardziej prawdopodobną.
Oddział
3
Uchylenie
postanowień orzekających uznanie za zmarłego lub
stwierdzenie zgonu
Art.
539. [Tryb uchylania postanowień]
Dowód,
że osoba uznana za zmarłą albo której zgon
został stwierdzony pozostaje przy życiu lub że śmierć
jej nastąpiła w innej chwili niż chwila oznaczona w
orzeczeniu, może być przeprowadzony tylko w postępowaniu
unormowanym w niniejszym oddziale.
Art.
540. [Właściwość sądu]
Właściwy
jest sąd, który w pierwszej instancji orzekł uznanie
za zmarłego lub stwierdzenie zgonu.
Art.
541. [Wniosek; uchylenie z urzędu]
§
1. Wniosek
o uchylenie postanowienia orzekającego uznanie za zmarłego
albo stwierdzającego zgon może zgłosić każdy
zainteresowany. Sąd może także uchylić je z
urzędu.
§
2. Sąd
wzywa do udziału w sprawie uczestników postępowania,
w którym zapadło postanowienie o uznaniu za zmarłego
lub o stwierdzeniu zgonu.
Art.
542. [Uchylenie postanowienia]
W
razie przeprowadzenia dowodu, że osoba uznana za zmarłą
albo której zgon został stwierdzony pozostaje przy życiu,
sąd postanowienie uchyli. W wypadku udowodnienia innej chwili
śmierci niż oznaczona w postanowieniu o uznaniu za
zmarłego, sąd uchyla postanowienie o uznaniu za zmarłego
tylko wówczas, gdy równocześnie stwierdza zgon.
Art.
543. [Osobiste stawiennictwo osoby uznanej za zmarłą]
Jeżeli
osoba, którą uznano za zmarłą lub której
zgon stwierdzono, zjawi się osobiście w sądzie i
wykaże swoją tożsamość, sąd
niezwłocznie i bez dalszego postępowania uchyli
postanowienie orzekające uznanie za zmarłego lub
stwierdzenie zgonu.
Rozdział
2
Ubezwłasnowolnienie
Oddział
1
Przepisy
ogólne
Art.
544. [Właściwość sądu]
§
1. Sprawy
o ubezwłasnowolnienie należą do właściwości
sądów okręgowych, które rozpoznają je w
składzie trzech sędziów zawodowych.
§
2. W
sprawach tych właściwy jest sąd miejsca zamieszkania
osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, a w
braku miejsca zamieszkania - sąd miejsca jej pobytu.
Art.
545. [Wniosek]
§
1. Wniosek
o ubezwłasnowolnienie może zgłosić:
1)
małżonek osoby, której dotyczy wniosek o
ubezwłasnowolnienie;
2)
jej krewni w linii prostej oraz rodzeństwo;
3)
jej przedstawiciel ustawowy.
§
2. Krewni
osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, nie
mogą zgłaszać tego wniosku, jeżeli osoba ta ma
przedstawiciela ustawowego.
§
3. Wniosek
o ubezwłasnowolnienie częściowe można zgłosić
już na rok przed dojściem do pełnoletności osoby,
której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie.
§
4. Kto
zgłosił wniosek o ubezwłasnowolnienie w złej
wierze lub lekkomyślnie, podlega karze grzywny.
Art.
546. [Uczestnicy]
§
1. Uczestnikami
postępowania o ubezwłasnowolnienie są z mocy samego
prawa prócz wnioskodawcy:
1)
osoba, której dotyczy wniosek;
2)
jej przedstawiciel ustawowy;
3)
małżonek osoby, której dotyczy wniosek o
ubezwłasnowolnienie.
§
2. Postępowanie
toczy się z udziałem prokuratora.
§
3. Organizacje
pozarządowe, do których zadań statutowych należy
ochrona praw osób niepełnosprawnych, udzielanie pomocy
takim osobom lub ochrona praw człowieka, mogą wstąpić
do postępowania w każdym jego stadium.
Art.
547. [Wysłuchanie osoby, której dotyczy wniosek o
ubezwłasnowolnienie]
§
1. Osobę,
której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, należy
wysłuchać niezwłocznie po wszczęciu postępowania;
wysłuchanie powinno odbyć się w obecności
biegłego psychologa oraz - w zależności od stanu
zdrowia osoby, która ma być wysłuchana - biegłego
lekarza psychiatry lub neurologa.
§
2. W
celu wysłuchania osoby, której dotyczy wniosek o
ubezwłasnowolnienie, sąd może zarządzić
przymusowe sprowadzenie tej osoby na rozprawę albo wysłuchać
ją przez sędziego wyznaczonego. Na postanowienie sądu
o przymusowym sprowadzeniu osoby na rozprawę przysługuje
zażalenie.
§
3. Niemożność
porozumienia się z osobą, której dotyczy wniosek o
ubezwłasnowolnienie, stwierdza się w protokole po
wysłuchaniu biegłego lekarza i psychologa uczestniczących
w posiedzeniu.
Oddział
2
Doradca
tymczasowy
Art.
548. [Doradca tymczasowy]
§
1. Jeżeli
wniosek o ubezwłasnowolnienie dotyczy osoby pełnoletniej,
sąd może na wniosek uczestnika postępowania lub z
urzędu, przy wszczęciu lub w toku postępowania,
ustanowić dla niej doradcę tymczasowego, gdy uzna to za
konieczne dla ochrony jej osoby lub mienia.
§
2. Przed
ustanowieniem doradcy tymczasowego należy wysłuchać
osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie.
§
3. Doradcą
tymczasowym należy ustanowić przede wszystkim małżonka,
krewnego lub inną osobę bliską, jeżeli nie stoi
temu na przeszkodzie wzgląd na dobro osoby, której
dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie.
§
4. Sąd
może zwrócić się do organizacji pozarządowej
wymienionej w art. 546 § 3 o wskazanie osoby, która
mogłaby być ustanowiona doradcą tymczasowym.
§
5. Postanowienie
o ustanowieniu doradcy tymczasowego staje się skuteczne z chwilą
doręczenia go osobie, której dotyczy wniosek. W wypadkach
określonych w art. 556 postanowienie staje się skuteczne z
chwilą wydania.
Art.
549. [Skutek ustanowienia doradcy tymczasowego]
§
1. Osoba,
dla której ustanowiono doradcę tymczasowego, ma
ograniczoną zdolność do czynności prawnych na
równi z osobą ubezwłasnowolnioną częściowo.
§
2. Do
doradcy tymczasowego stosuje się przepisy
o kuratorze osoby częściowo ubezwłasnowolnionej.
Art.
550. [Utrata mocy postanowienia o ustanowieniu doradcy
tymczasowego]
§
1. Postanowienie
o ustanowieniu doradcy tymczasowego traci moc z chwilą, gdy:
1)
wniosek o ubezwłasnowolnienie został prawomocnie oddalony
lub odrzucony albo postępowanie umorzono;
2)
na skutek orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu ustanowiony został
opiekun lub kurator.
§
2. Sąd
odwołuje doradcę tymczasowego, jeżeli ustała
potrzeba dalszej ochrony osoby, której dotyczy wniosek o
ubezwłasnowolnienie, lub jej mienia.
Art.
551. [Zawiadomienie sądu opiekuńczego]
§
1. O
ustanowieniu lub odwołaniu doradcy tymczasowego należy z
urzędu zawiadomić sąd opiekuńczy.
§
2. Na
postanowienie w przedmiocie ustanowienia lub odwołania doradcy
tymczasowego przysługuje zażalenie.
Oddział
3
Postępowanie
Art.
552. [Świadectwo lekarskie; zaświadczenia]
§
1. Jeżeli
według wniosku ubezwłasnowolnienie ma być orzeczone z
powodu choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego, sąd
przed zarządzeniem doręczenia wniosku zażąda, w
wyznaczonym terminie, przedstawienia świadectwa lekarskiego
wydanego przez lekarza psychiatrę o stanie psychicznym osoby,
której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, lub opinii
psychologa o stopniu niepełnosprawności umysłowej tej
osoby. Jeżeli ubezwłasnowolnienie ma nastąpić z
powodu pijaństwa, sąd żąda także
przedstawienia zaświadczenia poradni przeciwalkoholowej, a
jeżeli ubezwłasnowolnienie ma nastąpić z powodu
narkomanii - zaświadczenia z poradni leczenia uzależnień.
§
2. Sąd
odrzuca wniosek o ubezwłasnowolnienie, jeżeli treść
wniosku lub dołączone do wniosku dokumenty nie
uprawdopodobniają istnienia choroby psychicznej, niedorozwoju
umysłowego lub występowania innego rodzaju zaburzeń
psychicznych osoby, której dotyczy wniosek o
ubezwłasnowolnienie albo w razie niezłożenia żądanego
świadectwa, opinii lub zaświadczenia, chyba że
złożenie takich dokumentów nie jest możliwe.
Art.
553. [Badanie przez biegłych; treść opinii
biegłego]
§
1. Osoba,
której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, musi być
zbadana przez biegłego lekarza psychiatrę lub neurologa, a
także psychologa.
§
2. Opinia
biegłego oprócz oceny stanu zdrowia psychicznego lub
zaburzeń psychicznych albo rozwoju umysłowego osoby, której
dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, powinna zawierać
umotywowaną ocenę zakresu jej zdolności do
samodzielnego kierowania swoim postępowaniem i prowadzenia
swoich spraw, uwzględniającą postępowanie i
zachowanie się tej osoby.
Art.
554. [Obserwacja w zakładzie leczniczym]
§
1. Sąd
może, jeżeli na podstawie opinii dwóch biegłych
lekarzy uzna to za niezbędne, zarządzić oddanie osoby,
której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, pod
obserwację w zakładzie leczniczym na czas nie dłuższy
niż sześć tygodni. W wyjątkowych wypadkach sąd
może termin ten przedłużyć do trzech miesięcy.
§
2. Przed
wydaniem postanowienia sąd wysłucha uczestników
postępowania.
§
3. Na
postanowienie zarządzające oddanie do zakładu
przysługuje zażalenie.
Art.
5541.
[Cel postępowania dowodowego]
§
1. Postępowanie
dowodowe powinno ustalić przede wszystkim stan zdrowia, sytuację
osobistą, zawodową i majątkową osoby, której
dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, rodzaj spraw wymagających
prowadzenia przez tę osobę oraz sposób zaspokajania
jej potrzeb życiowych.
§
2. Sąd
może zobowiązać osoby pozostające we wspólnocie
domowej z osobą, której dotyczy wniosek o
ubezwłasnowolnienie, do złożenia wykazu majątku
należącego do tej osoby oraz do złożenia
przyrzeczenia. Przepisy art. 913, 915-917 stosuje się
odpowiednio.
Art.
555. [Obowiązek przeprowadzenia rozprawy]
Orzeczenie
w przedmiocie ubezwłasnowolnienia może zapaść
tylko po przeprowadzeniu rozprawy.
Art.
556. [Zaniechanie doręczania pism sądowych, wezwania
lub wysłuchania osoby, której dotyczy
ubezwłasnowolnienie; ustanowienie kuratora]
§
1. Sąd
może zaniechać doręczenia pism sądowych, wezwania
lub wysłuchania osoby, której dotyczy wniosek o
ubezwłasnowolnienie, jeżeli uzna to za niecelowe ze względu
na stan zdrowia tej osoby, określony w opiniach biegłego
lekarza psychiatry lub neurologa oraz psychologa wydanych po
przeprowadzeniu badania. Nie dotyczy to wysłuchania, o którym
mowa w art. 547. Na postanowienie sądu przysługuje
zażalenie.
§
2. W
wypadkach wskazanych w § 1 sąd orzekający, w celu
ochrony w toku postępowania praw osoby, której dotyczy
wniosek o ubezwłasnowolnienie, ustanowi kuratora, chyba że
ma ona przedstawiciela ustawowego, który nie jest
wnioskodawcą. Przepisy art. 548 § 3 i 4 stosuje się
odpowiednio. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Art.
557. [Treść postanowienia o ubezwłasnowolnieniu]
W
postanowieniu o ubezwłasnowolnieniu sąd orzeka, czy
ubezwłasnowolnienie jest całkowite, czy też częściowe
i z jakiego powodu zostaje orzeczone.
Art.
558. [Przesłanie odpisu postanowienia sądowi
opiekuńczemu; zawiadomienie o konieczności ustanowienia
kuratora]
§
1. Sąd,
który orzekł ubezwłasnowolnienie, zarządza z
urzędu przesłanie sądowi opiekuńczemu odpisu
prawomocnego postanowienia, którym orzekł
ubezwłasnowolnienie.
§
2. W
razie oddalenia wniosku o ubezwłasnowolnienie sąd
zawiadamia sąd opiekuńczy o potrzebie ustanowienia kuratora
dla osoby niepełnosprawnej.
Art.
559. [Uchylenie i zmiana ubezwłasnowolnienia]
§
1. Sąd
uchyli ubezwłasnowolnienie, gdy ustaną przyczyny, dla
których je orzeczono; uchylenie może nastąpić
także z urzędu.
§
2. Sąd
może w razie poprawy stanu psychicznego ubezwłasnowolnionego
zmienić ubezwłasnowolnienie całkowite na częściowe,
a w razie pogorszenia się tego stanu - zmienić
ubezwłasnowolnienie częściowe na całkowite.
§
3. Z
wnioskiem o uchylenie albo zmianę ubezwłasnowolnienia może
wystąpić także ubezwłasnowolniony.
Art.
560. [Zaskarżenie postanowień; środki
odwoławcze]
§
1. Do
zaskarżania postanowień uprawniony jest sam
ubezwłasnowolniony nawet wówczas, gdy ustanowiony został
doradca tymczasowy albo kurator.
§
2. Do
środków odwoławczych wnoszonych przez osobę,
której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, nie stosuje
się art. 368. Środka odwoławczego wniesionego przez
osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie,
nie odrzuca się z powodu nieusunięcia braków
formalnych.
Art.
5601.
[Ustanowienie z urzędu adwokata lub radcy prawnego]
W
sprawach o ubezwłasnowolnienie, o uchylenie oraz zmianę
ubezwłasnowolnienia sąd może ustanowić dla osoby,
której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie lub dla
osoby ubezwłasnowolnionej, adwokata lub radcę prawnego z
urzędu, nawet bez jej wniosku, jeżeli osoba ta ze względu
na stan zdrowia psychicznego nie jest zdolna do złożenia
wniosku, a sąd uzna udział adwokata lub radcy prawnego w
sprawie za potrzebny.
DZIAŁ
II
Sprawy
z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli
Rozdział
1
Sprawy
małżeńskie
Art.
561. [Zezwolenie na zawarcie małżeństwa]
§
1. Zezwolenia
na zawarcie małżeństwa kobiecie niemającej
ukończonych lat osiemnastu udziela sąd opiekuńczy na
jej wniosek. Postanowienie o udzieleniu zezwolenia staje się
skuteczne z chwilą uprawomocnienia się i nie może być
zmienione ani uchylone.
§
2. Zezwolenia
na zawarcie małżeństwa osobie dotkniętej chorobą
psychiczną albo niedorozwojem umysłowym oraz osobom
powinowatym w linii prostej udziela sąd na wniosek tych osób.
§
3. W
postanowieniu o udzieleniu zezwolenia wymienia się osobę, z
którą małżeństwo ma być zawarte.
Przed wydaniem postanowienia rozstrzygającego taki wniosek sąd
wysłucha wnioskodawcę, osobę, z którą
małżeństwo ma być zawarte, oraz w razie potrzeby
osoby bliskie przyszłych małżonków. Gdy chodzi
o udzielenie zezwolenia osobie dotkniętej chorobą
psychiczną lub niedorozwojem umysłowym, sąd zasięgnie
opinii biegłego lekarza, w miarę możności
psychiatry.
Art.
5611.
[Wywiad środowiskowy]
W
sprawach, o których mowa w art. 561, sąd może
zarządzić przeprowadzenie przez kuratora sądowego
wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków, w
jakich żyją osoby ubiegające się o udzielenie
zezwolenia.
Art.
562. [Zwolnienie od obowiązku złożenia
dokumentu]
Zwolnienia
od obowiązku złożenia urzędowi stanu cywilnego
dokumentu potrzebnego do zawarcia małżeństwa udziela
sąd na wniosek osoby obowiązanej do złożenia
dokumentu.
Art.
563. [Działanie przez pełnomocnika]
Do
zgłoszenia wniosku o zezwolenie na złożenie przez
pełnomocnika oświadczenia o wstąpieniu w związek
małżeński uprawniona jest osoba, która zamierza
udzielić pełnomocnictwa.
Art.
564. [Obowiązkowa rozprawa]
Postanowienie
rozstrzygające o tym, czy okoliczność przedstawiona
przez kierownika urzędu stanu cywilnego wyłącza
zawarcie małżeństwa, a także o tym, czy
okoliczności przedstawione przez kierownika urzędu stanu
cywilnego uzasadniają odmowę:
1)
przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek
małżeński,
2)
wydania zaświadczenia o braku okoliczności wyłączających
zawarcie małżeństwa, o których mowa w art.
41
Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,
3)
wydania zezwolenia na zawarcie małżeństwa przed
upływem terminu, o którym mowa w art.
4
Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,
4)
sporządzenia aktu małżeństwa zawartego zgodnie z
art.
1 § 2
Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,
5)
wydania zaświadczenia stwierdzającego, że zgodnie z
prawem polskim można zawrzeć małżeństwo,
sąd
wydaje po przeprowadzeniu rozprawy.
Art.
565. [Inne sprawy małżeńskie]
§
1. Rozstrzygnięcie
o istotnych sprawach rodziny w braku porozumienia małżonków,
jak również udzielenie zezwolenia na dokonanie czynności,
do której jest potrzebna zgoda drugiego małżonka lub
której drugi małżonek sprzeciwił się, może
nastąpić dopiero po umożliwieniu złożenia
wyjaśnień małżonkowi wnioskodawcy, chyba że
jego wysłuchanie nie jest możliwe lub celowe.
§
2. To
samo dotyczy nakazu sądu, aby wynagrodzenie za pracę albo
inne należności przypadające jednemu małżonkowi
były w całości lub w części wypłacane
do rąk drugiego małżonka.
§
3. Przepis
§ 1 stosuje się także do rozstrzygnięcia o
wyłączeniu odpowiedzialności małżonka za
zobowiązania zaciągnięte przez drugiego z małżonków
w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb
rodziny, jak również do uchylenia postanowienia w tym
przedmiocie.
Art.
5651.
[Wywiad środowiskowy]
W
sprawach, o których mowa w art. 565, sąd może
zarządzić przeprowadzenie przez kuratora sądowego
wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków, w
jakich żyją małżonkowie.
Art.
566. [Właściwość sądu w sprawie o
podział majątku wspólnego]
W
sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu
wspólności majątkowej między małżonkami
właściwy jest sąd miejsca położenia majątku,
a jeżeli wspólność ustała przez śmierć
jednego z małżonków - sąd spadku.
Art.
567. [Postępowanie o podział majątku wspólnego]
§
1. W
postępowaniu o podział majątku wspólnego po
ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami
sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia
nierównych udziałów małżonków w
majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady
i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz
majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.
§
2. W
razie sporu co do ustalenia nierównych udziałów w
majątku wspólnym sąd może w tym przedmiocie
orzec postanowieniem wstępnym.
§
3. Do
postępowania o podział majątku wspólnego po
ustaniu wspólności majątkowej między
małżonkami, a zwłaszcza do odrębnego postępowania
w sprawach wymienionych w paragrafie pierwszym stosuje się
odpowiednio przepisy o dziale spadku.
Art.
5671.
[Właściwość sądu w sprawach o separację]
W
sprawach o separację na zgodny wniosek małżonków,
a także w sprawach o zniesienie separacji właściwe
rzeczowo są sądy okręgowe. W sprawach tych miejscowo
właściwym jest sąd, w którego okręgu
małżonkowie mają wspólne zamieszkanie, a w
braku takiej podstawy - sąd miejsca ich wspólnego pobytu.
Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnego
miejsca zamieszkania ani pobytu, wniosek należy zgłosić
w sądzie właściwym dla jednego z małżonków,
zgodnie z art. 508.
Art.
5672.
[Umorzenie postępowania]
§
1. W
sprawie o separację na zgodny wniosek małżonków
oraz w sprawie o zniesienie separacji w razie cofnięcia wniosku
albo wyrażenia w inny sposób braku zgody na orzeczenie
separacji lub na zniesienie separacji przez któregokolwiek z
małżonków postępowanie umarza się.
Przepisu art. 512 § 1 nie stosuje się.
§
2. W
razie śmierci jednego z małżonków postępowanie
umarza się.
Art.
5673.
[Postanowienie o separacji]
§
1. Postanowienie
o separacji sąd wydaje po przeprowadzeniu rozprawy.
§
2. W
toku postępowania sąd nakłania małżonków
do pojednania. Jeżeli pojednanie nie nastąpi, a odroczenie
rozprawy nie byłoby celowe, sąd przystępuje do
rozpoznania sprawy.
Art.
5674.
[Postanowienie o zniesieniu separacji]
Postanowienie
o zniesieniu separacji sąd wydaje po przeprowadzeniu rozprawy.
Art.
5675.
[Wpływ na inne postępowania]
Z
chwilą wszczęcia postępowania o zniesienie separacji
zawiesza się z urzędu postępowanie w sprawie o
eksmisję jednego z małżonków pozostających
w separacji ze wspólnego mieszkania, jak również
postępowanie w sprawie o korzystanie przez małżonków
pozostających w separacji ze wspólnego mieszkania. Z
chwilą uprawomocnienia się orzeczenia o zniesieniu
separacji postępowanie umarza się z urzędu.
Rozdział
2
Inne
sprawy rodzinne oraz sprawy opiekuńcze
Oddział
1
Przepisy
ogólne
Art.
568. [Sąd opiekuńczy]
Sądem
opiekuńczym jest sąd rodzinny.
Art.
569. [Właściwość sądu]
§
1. Właściwy
wyłącznie jest sąd opiekuńczy miejsca
zamieszkania osoby, której postępowanie ma dotyczyć,
a w braku miejsca zamieszkania - sąd opiekuńczy miejsca jej
pobytu. Jeżeli brak i tej podstawy - właściwy jest sąd
rejonowy dla m.st. Warszawy.
§
2. W
wypadkach nagłych sąd opiekuńczy wydaje z urzędu
wszelkie potrzebne zarządzenia nawet w stosunku do osób,
które nie podlegają jego właściwości
miejscowej, zawiadamiając o tym sąd opiekuńczy
miejscowo właściwy.
Art.
5691.
28
[Właściwość miejscowa sądu okręgowego
w sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką]
§
1. Do
właściwości sądu okręgowego z siedzibą
w miejscowości będącej siedzibą sądu
apelacyjnego należą sprawy o odebranie osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką
prowadzone na podstawie konwencji
haskiej
z 1980 r., jeżeli na tym obszarze osoba podlegająca władzy
rodzicielskiej lub pozostająca pod opieką ma miejsce
zamieszkania lub pobytu.
§
2. Sąd
okręgowy orzeka w terminie sześciu tygodni od dnia
wniesienia wniosku w sprawach, o których mowa w § 1.
§
3. Dla
spraw, o których mowa w § 1, z obszaru właściwości
Sądu Apelacyjnego w Warszawie właściwy jest Sąd
Okręgowy w Warszawie.
§
4. Jeżeli
wniosek w sprawach, o których mowa w § 1, wniesiony
został bez pośrednictwa polskiego organu centralnego, o
którym mowa w art.
3 ust. 1
ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r. o wykonywaniu niektórych
czynności organu centralnego w sprawach rodzinnych z zakresu
obrotu prawnego na podstawie prawa Unii Europejskiej i umów
międzynarodowych (Dz. U. poz. 416), sąd okręgowy
zawiadamia niezwłocznie sąd, o którym mowa w art.
569 § 1, o wniesieniu wniosku oraz o zakończeniu
postępowania w tej sprawie.
Art.
570. [Postępowanie z urzędu]
Sąd
opiekuńczy może wszcząć postępowanie z
urzędu.
Art.
5701.
[Wywiad środowiskowy]
§
1. Sąd
opiekuńczy może zarządzić przeprowadzenie przez
kuratora sądowego wywiadu środowiskowego w celu zebrania
informacji dotyczących małoletniego i jego środowiska,
a w szczególności jego zachowania się, warunków
wychowawczych i życiowych, w tym sytuacji bytowej rodziny,
przebiegu nauki małoletniego i sposobu spędzania czasu
wolnego, jego kontaktów środowiskowych, stosunku do niego
rodziców lub opiekunów, podejmowanych oddziaływań
wychowawczych, stanu zdrowia i znanych w środowisku uzależnień
małoletniego.
§
11.
Przepis
§ 1 stosuje się także wtedy, gdy sąd opiekuńczy
powziął wiadomość o zdarzeniu uzasadniającym
wszczęcie postępowania z urzędu, oraz w toku
postępowania wykonawczego.
§
2. W
przypadku gdy z rodziną małoletniego asystent rodziny
prowadzi pracę określoną w przepisach
o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, sąd
opiekuńczy zwraca się o informacje, o których mowa w
§ 1, do właściwej jednostki organizacyjnej wspierania
rodziny i systemu pieczy zastępczej.
§
3. O
informacje, o których mowa w § 1, a także informację
mającą na celu wskazanie osób właściwych
do zapewnienia dziecku rodzinnej pieczy zastępczej, sąd
opiekuńczy może zwrócić się do właściwej
jednostki organizacyjnej wspierania rodziny i systemu pieczy
zastępczej.
Art.
5701a.
[Zarządzenie przeprowadzenia przez kuratora sądowego
wywiadu środowiskowego w toku postępowania o ustanowienie
opieki lub kurateli]
Sąd
opiekuńczy może zarządzić przeprowadzenie przez
kuratora sądowego wywiadu środowiskowego w toku
postępowania prowadzonego w sprawach dotyczących
ustanowienia opieki lub kurateli i prowadzonego w tych sprawach
postępowania wykonawczego w celu ustalenia możliwości
lub sposobu sprawowania opieki lub kurateli oraz warunków
życiowych osoby, której postępowanie dotyczy.
Art.
5702.
[Skierowanie do mediacji]
W
sprawie, w której zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd
może skierować uczestników do mediacji. Przedmiotem
mediacji może być także określenie sposobu
wykonywania władzy rodzicielskiej. Jeżeli uczestnicy
postępowania nie uzgodnili osoby mediatora, sąd kieruje ich
do mediacji prowadzonej przez stałego mediatora, o którym
mowa w art. 436 § 4.
Art.
571.
(uchylony).
Art.
572. [Obowiązek zawiadomienia]
§
1. Każdy,
komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie
postępowania z urzędu, obowiązany jest zawiadomić
o nim sąd opiekuńczy.
§
2. Obowiązek
wymieniony w § 1 ciąży przede wszystkim na urzędach
stanu cywilnego, sądach, prokuratorach, notariuszach,
komornikach, organach samorządu i administracji rządowej,
organach Policji, placówkach oświatowych, opiekunach
społecznych oraz organizacjach i zakładach zajmujących
się opieką nad dziećmi lub osobami psychicznie
chorymi.
Art.
573. [Udział w postępowaniu osoby pozostającej
pod władzą rodzicielską, opieką lub kuratelą]
§
1. Osoba
pozostająca pod władzą rodzicielską, opieką
albo kuratelą ma zdolność do podejmowania czynności
w postępowaniu dotyczącym jej osoby, chyba że nie ma
zdolności do czynności prawnych.
§
2. Sąd
może ograniczyć lub wyłączyć osobisty udział
małoletniego w postępowaniu, jeżeli przemawiają
za tym względy wychowawcze.
Art.
574. [Nakaz osobistego stawiennictwa]
§
1. Sąd
opiekuńczy może nakazać osobiste stawiennictwo osoby
pozostającej pod władzą rodzicielską lub opieką,
jak również zarządzić przymusowe sprowadzenie
takiej osoby.
§
2. Jeżeli
osoba pozostająca pod władzą rodzicielską lub
opieką nie ma zdolności do podejmowania czynności w
postępowaniu, sąd opiekuńczy może nakazać
jej sprowadzenie do sądu pod rygorem grzywny każdemu, u
kogo osoba taka przebywa.
Art.
575. [Osobiste stawiennictwo innych uczestników]
Do
osobistego stawiennictwa innych uczestników postępowania
stosuje się w sprawach, które mogą być wszczęte
z urzędu, przepisy o skutkach niestawiennictwa świadków,
a w innych sprawach - przepis art. 429.
Art.
5751.
[Posiedzenie przy drzwiach zamkniętych]
W
sprawach opiekuńczych osób małoletnich sąd z
urzędu zarządza odbycie całego posiedzenia lub jego
części przy drzwiach zamkniętych, jeżeli
przeciwko publicznemu rozpoznaniu sprawy przemawia dobro
małoletniego.
Art.
576. [Wysłuchanie]
§
1. Przed
wydaniem orzeczenia co do istoty sprawy sąd opiekuńczy
wysłucha przedstawiciela ustawowego osoby, której
postępowanie dotyczy. W wypadkach ważniejszych powinien
ponadto w miarę możności wysłuchać osoby
bliskie tej osoby.
§
2. Sąd
w sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka wysłucha
je, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i
stopień dojrzałości na to pozwala, uwzględniając
w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.
Wysłuchanie odbywa się poza salą posiedzeń
sądowych.
Art.
577. [Zmiana postanowienia przez sąd opiekuńczy]
Sąd
opiekuńczy może zmienić swe postanowienie nawet
prawomocne, jeżeli wymaga tego dobro osoby, której
postępowanie dotyczy.
Art.
578. [Skuteczność i wykonalność
postanowień]
§
1. Postanowienia
sądu opiekuńczego są skuteczne i wykonalne z chwilą
ich ogłoszenia, a gdy ogłoszenia nie było, z chwilą
ich wydania.
§
2. Sąd
w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia o
pozbawieniu władzy rodzicielskiej przesyła to postanowienie
do właściwego ośrodka adopcyjnego, prowadzącego
wojewódzki bank danych o dzieciach oczekujących na
przysposobienie.
Art.
5781.
[Wszczęcie postępowania wykonawczego]
§
1. Podstawą
wszczęcia postępowania wykonawczego jest orzeczenie sądu
albo ugoda zawarta przed sądem, których wykonalność
została stwierdzona przez sąd, albo ugoda zawarta przed
mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd.
§
2. Do
stwierdzenia wykonalności, o którym mowa w § 1, art.
364 stosuje się odpowiednio.
§
3. Wykonalność
orzeczenia sąd stwierdza z urzędu.
Art.
5782.
29
[Obowiązkowe zastępstwo uczestników w postępowaniu
w sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką]
§
1. W
postępowaniu w sprawach o odebranie osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką
prowadzonych na podstawie konwencji haskiej z 1980 r. obowiązuje
zastępstwo uczestników postępowania przez adwokatów
lub radców prawnych.
§
2. Przepisu
§ 1 nie stosuje się do wniosku o wszczęcie
postępowania w sprawach o odebranie osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką
prowadzonych na podstawie konwencji haskiej z 1980 r., w postępowaniu
o zwolnienie od kosztów sądowych oraz o ustanowienie
adwokata lub radcy prawnego, a także gdy uczestnikiem
postępowania, jego organem, jego przedstawicielem ustawowym lub
pełnomocnikiem jest:
1)
sędzia;
2)
prokurator;
3)
notariusz;
4)
profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych;
5)
adwokat;
6)
radca prawny;
7)
radca Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.
Oddział
2
Sprawy
z zakresu stosunków między rodzicami a dziećmi
Art.
579. [Rodzaje spraw]
Postanowienia
w sprawach o powierzenie wykonywania, ograniczenie, zawieszenie,
pozbawienie i przywrócenie władzy rodzicielskiej,
ustalenie, ograniczenie albo zakazanie kontaktów z dzieckiem
mogą być wydane tylko po przeprowadzeniu rozprawy. Dotyczy
to także zmiany rozstrzygnięć w tym przedmiocie,
zawartych w wyroku orzekającym rozwód, separację,
unieważnienie małżeństwa albo ustalającym
pochodzenie dziecka. Postanowienia takie stają się
skuteczne i wykonalne po uprawomocnieniu się.
Art.
5791.
[Nadzór sądu opiekuńczego]
§
1. Po
powzięciu wiadomości o umieszczeniu dziecka w pieczy
zastępczej bez orzeczenia sądu opiekuńczego, sąd
ten niezwłocznie wszczyna postępowanie opiekuńcze.
§
2. Jeżeli
umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej nastąpiło w
trybie art.
12a
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1390) sąd niezwłocznie, po
wysłuchaniu pracownika socjalnego, który odebrał
dziecko z rodziny, nie później jednak niż w ciągu
24 godzin, wydaje orzeczenie o umieszczeniu dziecka w pieczy
zastępczej, albo orzeczenie o powrocie dziecka do rodziny.
§
3. Sąd
opiekuńczy okresowo, nie rzadziej niż raz na sześć
miesięcy, dokonuje oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy
zastępczej w celu ustalenia możliwości powrotu dziecka
do rodziny. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd wszczyna
postępowanie o pozbawienie władzy rodzicielskiej jego
rodziców.
Art.
5792.
[Opinia]
§
1. Przed
umieszczeniem dziecka w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu
dziecka, sąd zasięga:
1)
opinii właściwego ośrodka pomocy społecznej,
opinii właściwego organizatora rodzinnej pieczy zastępczej,
informacji o dotychczasowym sprawowaniu funkcji przez rodzinę
zastępczą lub prowadzącego rodzinny dom dziecka oraz
informacji z rejestru danych prowadzonego przez starostę na
podstawie przepisów o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej;
2)
opinii starosty właściwego ze względu na miejsce
sprawowania rodzinnej pieczy zastępczej - w przypadku
umieszczenia dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej na terenie
innego powiatu niż powiat miejsca zamieszkania dziecka.
§
2. W
opinii, o której mowa w § 1 pkt 2, zamieszcza się w
szczególności informacje o spełnianiu przez
kandydata warunków do pełnienia funkcji rodziny
zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, określonych
w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Art.
5793.
30
[Przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w sprawach o odebranie
osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej
pod opieką]
W
sprawach, o których mowa w art. 5792
§
1, sąd może zarządzić przeprowadzenie przez
kuratora sądowego wywiadu środowiskowego w miejscu
zamieszkania kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej
lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, w szczególności
w zakresie jego:
1)
danych osobowych;
2)
stopnia pokrewieństwa z dzieckiem;
3)
karalności oraz prowadzonych z jego udziałem postępowań
dotyczących władzy rodzicielskiej;
4)
stanu zdrowia;
5)
statusu zawodowego;
6)
uzależnień;
7)
sytuacji bytowej i rodzinnej;
8)
stosunku do dziecka;
9)
prezentowanego modelu wychowawczego;
10)
sposobu funkcjonowania w środowisku.
Art.
5794.
31
[Postępowanie w sprawie o udzielenie zgody na umieszczenie
dziecka w pieczy zastępczej na podstawie orzeczenia sądu
lub innego organu państwa obcego]
§
1. Postępowanie
w sprawie o udzielenie zgody na umieszczenie dziecka w pieczy
zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub innego organu
państwa obcego sąd opiekuńczy wszczyna z urzędu
na podstawie wystąpienia sądu lub innego organu państwa
obcego.
§
2. Jeżeli
sąd lub inny organ państwa obcego wskazał kandydatów
do pełnienia funkcji rodziny zastępczej albo prowadzenia
rodzinnego domu dziecka albo określoną placówkę
opiekuńczo-wychowawczą, albo regionalną placówkę
opiekuńczo-terapeutyczną, albo interwencyjny ośrodek
preadopcyjny, w których dziecko ma być umieszczone, w
przedmiocie zgody orzeka sąd opiekuńczy właściwy
ze względu na miejsce przyszłego sprawowania pieczy
zastępczej. W pozostałych przypadkach właściwy
jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy. Przed wydaniem zgody sąd
zasięga opinii, o której mowa w przepisach o wspieraniu
rodziny i systemie pieczy zastępczej.
§
3. Sąd
opiekuńczy może zwrócić się do sądu
lub innego organu państwa obcego o wszelkie niezbędne
dokumenty, opinie i informacje dotyczące dziecka, w
szczególności dotyczące jego sytuacji rodzinnej,
stanu zdrowia i szczególnych potrzeb. Jeżeli wystąpienie
sądu lub innego organu państwa obcego nie wskazuje sposobu
sprowadzenia dziecka do Rzeczypospolitej Polskiej i zasad pokrycia
kosztów jego sprowadzenia, a gdy umieszczenie ma nastąpić
na czas określony - także sposobu powrotu i zasad pokrycia
kosztów powrotu dziecka, sąd opiekuńczy zwraca się
o udzielenie takich informacji. Sąd oceni, jakie znaczenie nadać
nieudzieleniu informacji.
§
4. Sąd
opiekuńczy orzeka na posiedzeniu niejawnym. Rozpoznanie wniosku
następuje w terminie miesiąca od dnia jego wpływu do
sądu.
§
5. Postanowienie
w przedmiocie udzielenia zgody doręcza się sądowi lub
innemu organowi państwa obcego, a także organowi, który
wydał opinię, o której mowa w § 2.
Postanowienie to nie podlega zaskarżeniu.
§
6. Przepisów
art. 573, art. 576 oraz art. 577 nie stosuje się.
§
7. Wniosek
o stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu lub innego
organu państwa obcego o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej
może złożyć także organ centralny tego
państwa wyznaczony na podstawie przepisów rozporządzenia
Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczącego
jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach
małżeńskich oraz w sprawach dotyczących
odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylającego
rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 (Dz. Urz. UE L 338 z
23.12.2003, str. 1 - Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz.
19, t. 6, str. 243, z późn. zm.), zwanego dalej
"rozporządzeniem Rady (WE) nr 2201/2003", lub
Konwencji
o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i
współpracy w zakresie odpowiedzialności
rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci, sporządzonej
w Hadze dnia 19 października 1996 r. (Dz. U. z 2010 r. poz.
1158), zwanej dalej "konwencją haską z 1996 r.".
Art.
580.
(uchylony).
Art.
581. [Uznanie ojcostwa]
§
1. Uznanie
ojcostwa może nastąpić także przed sądem
opiekuńczym niewłaściwym według przepisów
ogólnych. W takim wypadku o uznaniu zawiadamia się
właściwy sąd opiekuńczy.
§
2. Jeżeli
kierownik urzędu stanu cywilnego odmówił przyjęcia
oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa, uznanie
ojcostwa może nastąpić wyłącznie przed sądem
opiekuńczym, właściwym ze względu na siedzibę
urzędu stanu cywilnego, którego kierownik odmówił
przyjęcia tych oświadczeń.
§
21.
Jeżeli
konsul odmówił przyjęcia oświadczeń
koniecznych do uznania ojcostwa, uznanie ojcostwa może nastąpić
wyłącznie przed sądem rejonowym dla m.st. Warszawy.
§
3. Sąd
opiekuńczy odmawia przyjęcia oświadczeń
koniecznych do uznania ojcostwa, jeżeli uznanie jest
niedopuszczalne albo poweźmie wątpliwość co do
pochodzenia dziecka.
Art.
582. [Rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka]
Rozstrzygnięcie
o istotnych sprawach dziecka, co do których brak porozumienia
pomiędzy rodzicami, może nastąpić dopiero po
umożliwieniu rodzicom złożenia oświadczeń,
chyba że wysłuchanie ich byłoby połączone z
nadmiernymi trudnościami.
Art.
5821.
[Ustalenie kontaktów z dzieckiem]
§
1. W
sprawach o kontakty z dzieckiem przepis art. 582 stosuje się
odpowiednio.
§
2. Sąd
opiekuńczy w celu zapewnienia wykonywania kontaktów może
w szczególności:
1)
zobowiązać osobę uprawnioną do kontaktu z
dzieckiem lub osobę, pod której pieczą dziecko
pozostaje, do pokrycia kosztów podróży i pobytu
dziecka lub także osoby towarzyszącej dziecku, w tym
kosztów powrotu do miejsca stałego pobytu;
2)
zobowiązać osobę, pod której pieczą
dziecko pozostaje, do złożenia na rachunek depozytowy
Ministra Finansów odpowiedniej kwoty pieniężnej w
celu pokrycia wydatków uprawnionego związanych z
wykonywaniem kontaktu na wypadek niewykonania lub niewłaściwego
wykonania przez osobę zobowiązaną obowiązków
wynikających z postanowienia o kontaktach; nie dotyczy to rodzin
zastępczych, rodzinnych domów dziecka, rodzin pomocowych,
placówek opiekuńczo-wychowawczych, regionalnych placówek
opiekuńczo-terapeutycznych oraz interwencyjnych ośrodków
preadopcyjnych;
3)
odebrać od osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem lub osoby,
pod której pieczą dziecko pozostaje, przyrzeczenie
określonego zachowania.
§
3. W
razie uzasadnionej obawy naruszenia obowiązków
wynikających z postanowienia o kontaktach przez osobę, pod
której pieczą dziecko pozostaje, lub osobę
uprawnioną do kontaktu z dzieckiem albo osobę, której
tego kontaktu zakazano, sąd opiekuńczy może zagrozić
nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej,
stosownie do zasad określonych w art. 59815:
1)
osobie, pod której pieczą dziecko pozostaje - na rzecz
osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem lub
2)
osobie uprawnionej do kontaktu z dzieckiem albo osobie, której
tego kontaktu zakazano - na rzecz osoby, pod której pieczą
dziecko pozostaje.
§
4. Przepis
§ 3 stosuje się odpowiednio do orzeczenia, w którym
sąd określił, że dziecko będzie mieszkać
z każdym z rodziców w powtarzających się
okresach.
Art.
583. [Czynność przekraczająca zakres zwykłego
zarządu]
Zezwolenia
na dokonanie przez rodziców czynności przekraczającej
zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka lub na
wyrażenie przez rodziców zgody na dokonanie takiej
czynności przez dziecko sąd opiekuńczy udziela na
wniosek jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego.
Postanowienie sądu opiekuńczego w tym przedmiocie staje się
skuteczne dopiero z chwilą uprawomocnienia się i nie może
być zmienione ani uchylone, jeżeli na podstawie zezwolenia
powstały skutki prawne względem osób trzecich.
Art.
584. [Nadanie dziecku nazwiska]
Postanowienie
o nadaniu dziecku nazwiska staje się skuteczne dopiero po
uprawomocnieniu się. Postanowienia takiego sąd opiekuńczy
nie może zmienić ani uchylić.
Oddział
3
Sprawy
o przysposobienie
Art.
585. [Wniosek o przysposobienie]
§
1. Sąd
opiekuńczy wszczyna postępowanie na wniosek
przysposabiającego.
§
2. Wniosek
ten należy zgłosić w sądzie opiekuńczym
właściwym dla osoby przysposabiającego lub osoby
mającej być przysposobioną.
§
21.
We
wniosku, o którym mowa w § 1, przysposabiający
wskazuje również ośrodek adopcyjny, w którym
objęty był postępowaniem adopcyjnym, o którym
mowa w ustawie
z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 998 i 1076).
§
22.
Sąd
zwraca się do ośrodka adopcyjnego wskazanego we wniosku, o
którym mowa w § 1, o:
1)
świadectwo ukończenia przez przysposabiającego
szkolenia dla kandydatów do przysposobienia dziecka, z
uwzględnieniem art.
172 ust. 2
ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie
pieczy zastępczej;
2)
opinię kwalifikacyjną o kandydatach do przysposobienia
dziecka.
§
3. Art.
87 § 3 stosuje się odpowiednio.
Art.
5851.
[Wskazanie przez rodziców osoby przysposabiającego]
§
1. Wskazanie
osoby przysposabiającego przez rodziców, o którym
mowa w art.
1191a
ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy
(Dz. U. z 2017 r. poz. 682 oraz z 2018 r. poz. 950), następuje
przed sądem opiekuńczym właściwym dla osoby
przysposabiającego lub osoby mającej być
przysposobioną.
§
2. W
przypadku wskazania, o którym mowa w § 1, przed
wszczęciem postępowania w sprawie o przysposobienie, sąd
opiekuńczy wyznacza termin, w którym wskazany przez
rodziców przysposabiający powinien zgłosić do
sądu opiekuńczego wniosek o przysposobienie pod rygorem
nieuwzględnienia wskazania. Termin ten nie może przekraczać
dwóch tygodni.
Art.
5852.
[Zawiadomienie prokuratora o toczącym się postępowaniu]
O
toczącym się postępowaniu w sprawach, w których
wniosek o przysposobienie dotyczy dziecka niezgłoszonego do
ośrodka adopcyjnego, sąd opiekuńczy zawiadamia
prokuratora.
Art.
586. [Tryb postępowania]
§
1. Sąd
opiekuńczy orzeka o przysposobieniu po przeprowadzeniu rozprawy.
§
2. Na
rozprawę wzywa się przysposabiającego oraz osoby,
których zgoda na przysposobienie jest potrzebna.
§
3. Nie
wzywa się na rozprawę rodziców, którzy
wyrazili zgodę na przysposobienie ich dziecka w przyszłości
bez wskazania osoby przysposabiającego. W wypadku takim rodzice
nie mogą brać udziału w postępowaniu.
§
4. Przed
wydaniem orzeczenia sąd opiekuńczy występuje o opinię
do ośrodka adopcyjnego, a w razie potrzeby uzasadnionej dobrem
dziecka może także zasięgnąć opinii innej
specjalistycznej placówki.
§
5. Opinia
ośrodka adopcyjnego, o której mowa w § 4, zawiera w
szczególności:
1)
imię i nazwisko przysposabianego oraz miejsce jego zamieszkania
lub pobytu;
2)
opinię kwalifikacyjną o kandydatach do przysposobienia
dziecka;
3)
ustalenie relacji między przysposabianym a przysposabiającym;
4)
ustalenie relacji między rodzicami przysposabianego a
przysposabiającym;
5)
inne istotne dla sądu informacje o przysposabianym lub
przysposabiającym.
Art.
5861.
[Zażalenie]
Na
postanowienie w przedmiocie określenia sposobu i okresu
osobistej styczności przysposabiającego z przysposabianym
przysługuje zażalenie.
Art.
587. [Śmierć uczestnika postępowania]
§
1. W
razie śmierci przysposabiającego lub osoby mającej być
przysposobioną, sąd opiekuńczy postępowanie
umarza.
§
2. Jednakże
postępowanie zawiesza się w razie śmierci
przysposabiającego, który złożył wniosek o
przysposobienie wspólnie z małżonkiem, do czasu
ustanowienia przez sąd opiekuńczy kuratora.
Art.
588. [Skuteczność postanowienia]
Postanowienie
orzekające przysposobienie staje się skuteczne po
uprawomocnieniu się. Postanowienia takiego sąd opiekuńczy
nie może zmienić ani uchylić.
Art.
589. [Blankietowa zgoda na przysposobienie]
§
1. Zgodę
na przysposobienie dziecka w przyszłości bez wskazania
osoby przysposabiającego rodzice mogą wyrazić także
w sądzie opiekuńczym swego miejsca zamieszkania lub pobytu.
Dotyczy to również oświadczenia o odwołaniu
takiej zgody.
§
2. Oświadczenia,
o których mowa w paragrafie poprzedzającym, powinny
zawierać:
1)
imię i nazwisko dziecka oraz miejsce jego zamieszkania lub
pobytu;
2)
treść wyrażonej zgody lub jej odwołanie.
§
3. Z
przyjęcia oświadczenia o wyrażeniu zgody na
przysposobienie dziecka w przyszłości lub o odwołaniu
takiej zgody sąd opiekuńczy sporządza protokół.
O odwołaniu zgody należy nadto uczynić wzmiankę w
protokole, w którym wyrażono zgodę na
przysposobienie.
Oddział
4
Sprawy
z zakresu opieki
Art.
590. [Przyrzeczenie opiekuna]
Obejmując
opiekę opiekun składa następujące przyrzeczenie:
"Przyrzekam, że powierzone mi obowiązki opiekuna
wykonam z całą sumiennością i zgodnie z interesem
społecznym, mając zawsze na względzie dobro osoby
podlegającej mojej pieczy".
Art.
591. [Zaświadczenie]
§
1. Po
złożeniu przyrzeczenia przez opiekuna sąd opiekuńczy
wydaje mu zaświadczenie.
§
2. Po
zwolnieniu opiekuna lub ustaniu opieki opiekun obowiązany jest
zwrócić sądowi opiekuńczemu otrzymane
zaświadczenie.
Art.
592. [Zwolnienie od obowiązku objęcia opieki]
O
zwolnieniu od obowiązku objęcia opieki sąd opiekuńczy
rozstrzyga na wniosek osoby ustanowionej opiekunem, zgłoszony w
ciągu tygodnia od doręczenia jej postanowienia w tym
przedmiocie.
Art.
593. [Zezwolenia sądu opiekuńczego]
Zezwolenia
we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą
osoby lub majątku osoby pozostającej pod opieką,
udziela sąd opiekuńczy na wniosek opiekuna. Postanowienie
staje się skuteczne z chwilą uprawomocnienia się i nie
może być zmienione ani uchylone, jeżeli na podstawie
zezwolenia powstały skutki prawne względem osób
trzecich.
Art.
594. [Zasady i tryb składania gotówki przez
opiekunów]
Minister
właściwy do spraw finansów publicznych w
porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości określi, w drodze
rozporządzenia, zasady i tryb składania przez opiekunów
gotówki w instytucji bankowej, uwzględniając
zabezpieczenie interesów osób pozostających pod
opieką oraz kompetencje sądu opiekuńczego określone
w art. 593.
Art.
595. [Sprawozdanie z opieki]
Opiekun
składa sądowi opiekuńczemu ustnie lub na piśmie
sprawozdanie dotyczące osoby pozostającej pod opieką.
Sprawozdanie z zarządu majątkiem tej osoby składa na
piśmie, chyba że sąd zezwoli mu na złożenie
sprawozdania do protokołu.
Art.
596. [Badanie rachunku końcowego]
Do
wzięcia udziału w badaniu rachunku końcowego z opieki
sąd opiekuńczy wezwie osobę, która pozostawała
pod opieką, jeżeli ma ona pełną zdolność
do czynności prawnych, w innych zaś wypadkach -
przedstawiciela ustawowego tej osoby lub jej spadkobierców,
jeżeli są sądowi opiekuńczemu znani.
Art.
597. [Wynagrodzenie opiekuna]
§
1. W
postanowieniu o przyznaniu opiekunowi wynagrodzenia sąd
upoważnia opiekuna do pobrania wynagrodzenia z dochodów
lub majątku osoby pozostającej pod opieką, bądź
ustala, że wynagrodzenie ma być wypłacone ze środków
publicznych.
§
2. Postanowienie,
o którym mowa w § 1, staje się wykonalne dopiero po
jego uprawomocnieniu się.
Art.
598. [Grzywna]
§
1. Sąd
opiekuńczy może wymierzyć grzywnę osobie, która
uchyla się od objęcia opieki.
§
2. Sąd
opiekuńczy może wymierzyć grzywnę opiekunowi,
który nie wykonuje zarządzeń sądu opiekuńczego.
Jeżeli zarządzenie zostanie wykonane, grzywna jeszcze
nieuiszczona może być umorzona.
Oddział
5
Sprawy
o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub
pozostającej pod opieką
Art.
5981.
[Tryb postępowania]
§
1. W
sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką prokuratorowi
doręcza się odpis wniosku i zawiadamia się go o
terminach rozprawy.
§
2. (uchylony).
§
3. W
sprawach, o których mowa w § 1, art. 570 nie stosuje się.
Art.
5982.
[Wpływ na inne postępowania]
§
1. 32
W
czasie trwania postępowania o odebranie osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką
toczącego się na podstawie konwencji
haskiej
z 1980 r. przed sądem, o którym mowa w art. 5182
§ 1 lub art. 5691
§ 1 lub 3, nie można rozstrzygać w przedmiocie władzy
rodzicielskiej lub opieki nad tą osobą. Postępowanie w
tych sprawach sąd zawiesza z urzędu z chwilą
otrzymania informacji przesłanej przez polski organ centralny, o
którym mowa w art.
3 ust. 1
ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r. o wykonywaniu niektórych
czynności organu centralnego w sprawach rodzinnych z zakresu
obrotu prawnego na podstawie prawa Unii Europejskiej i umów
międzynarodowych, lub sąd, o którym mowa w art. 5691
§ 1 lub 3, o wniesieniu wniosku w przedmiocie odebrania osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej
pod opieką.
§
2. Po
zakończeniu postępowania o odebranie osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką sąd
podejmie zawieszone postępowanie.
§
3. W
przypadku innym niż określony w § 1, jeżeli do
rozstrzygnięcia wniosku o odebranie osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką
niezbędne jest jego łączne rozpoznanie ze sprawą
dotyczącą władzy rodzicielskiej, postępowanie
toczy się z zachowaniem przepisu art. 579.
Art.
5983.
[Dochodzenie w celu ustalenia miejsca pobytu]
Jeżeli
miejsce pobytu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub
pozostającej pod opieką nie jest znane, sąd
przeprowadzi stosowne dochodzenie w celu ustalenia jej miejsca
pobytu. W szczególności sąd może zażądać
ustalenia miejsca jej pobytu przez Policję.
Art.
5984.
[Obowiązek przeprowadzenia rozprawy]
Orzeczenie
co do istoty sprawy może być wydane tylko po
przeprowadzeniu rozprawy.
Art.
5985.
33
[Termin; nakaz zapewnienia osobie powrotu do państwa - miejsca
pobytu przed naruszeniem prawa; uzasadnienie]
§
1. W
postanowieniu o odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką sąd określa
termin, w jakim zobowiązany powinien oddać uprawnionemu
osobę podlegającą władzy rodzicielskiej lub
pozostającą pod opieką.
§
2. W
postanowieniu o odebraniu osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką w sprawie
prowadzonej na podstawie konwencji haskiej z 1980 r. sąd
nakazuje zobowiązanemu zapewnić powrót tej osoby do
państwa, w którym bezpośrednio przed naruszeniem
prawa wynikającego z władzy rodzicielskiej lub opieki miała
miejsce stałego pobytu, w terminie nieprzekraczającym dwóch
tygodni od dnia uprawomocnienia się postanowienia.
§
3. Postanowienie
w przedmiocie odebrania osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką w sprawie
prowadzonej na podstawie konwencji haskiej z 1980 r. wymaga
uzasadnienia, które sporządza się w terminie dwóch
tygodni od dnia ogłoszenia. Postanowienie wraz z uzasadnieniem
doręcza się z urzędu uczestnikom postępowania
oraz prokuratorowi. Przepisu art. 328 § 11 nie stosuje się.
§
4. Postanowienie,
o którym mowa w § 2, staje się skuteczne i wykonalne
po uprawomocnieniu się.
§
5. W
sprawach, o których mowa w § 2, przepisu art. 577 nie
stosuje się.
Art.
5986.
34
[Przymusowe odebranie przez kuratora]
Jeżeli
zobowiązany nie zastosuje się do postanowienia, o którym
mowa w art. 5985
§ 1 lub 2, sąd, na wniosek uprawnionego, zleca kuratorowi
sądowemu przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką.
Art.
5987.
[Właściwość kuratora]
W
razie potrzeby sąd zwraca się o przymusowe odebranie osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej
pod opieką przez kuratora sądowego działającego w
sądzie, w którego okręgu osoba ta faktycznie
przebywa.
Art.
5988.
[Uprawnienia kuratora]
Kurator
sądowy jest uprawniony do odebrania osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką od
każdej osoby, u której ona się znajduje.
Art.
5989.
35
[Obecność uprawnionego przy przymusowym odebraniu]
Przymusowe
odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub
pozostającej pod opieką i oddanie jej uprawnionemu może
nastąpić tylko w obecności uprawnionego albo osoby
przez niego upoważnionej lub przedstawiciela instytucji przez
niego upoważnionej. Jeżeli żadna z tych osób
nie stawi się w terminie wyznaczonym przez kuratora sądowego,
czynność nie będzie dokonana. O terminie odebrania nie
zawiadamia się zobowiązanego. Kurator sądowy dokonuje
przekazania odebranej osoby uprawnionemu albo osobie przez niego
upoważnionej lub przedstawicielowi instytucji przez niego
upoważnionej, po czym zawiadamia zobowiązanego o dokonaniu
tej czynności.
Art.
59810.
[Pomoc policji]
Na
żądanie kuratora sądowego Policja jest zobowiązana
do udzielenia mu pomocy przy czynnościach związanych z
przymusowym odebraniem osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką.
Art.
59811.
[Udaremnianie odebrania]
§
1. Jeżeli
przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką napotyka
przeszkody na skutek ukrycia tej osoby lub na skutek innej czynności
przedsięwziętej w celu udaremnienia wykonania orzeczenia,
kurator sądowy zawiadomi prokuratora.
§
2. Jeżeli
zobowiązany nie ujawnia miejsca pobytu osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką,
która ma być odebrana, sąd na wniosek kuratora
sądowego zarządzi jego przymusowe sprowadzenie celem
złożenia oświadczenia o miejscu pobytu tej osoby. Pod
względem skutków karnych oświadczenie jest
równoznaczne ze złożeniem zeznań pod
przyrzeczeniem, o czym sędzia powinien uprzedzić
składającego oświadczenie.
§
3. Jeżeli
zobowiązany lub inne osoby przeszkadzają w wykonaniu
orzeczenia w miejscu pobytu osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, na żądanie
kuratora sądowego Policja usunie te osoby z miejsca wykonywania
orzeczenia.
Art.
59811a.
36
[Ustalenie miejsca pobytu osoby podlegającej przymusowemu
odebraniu]
§
1. W
celu ustalenia miejsca pobytu osoby podlegającej przymusowemu
odebraniu sąd, na wniosek kuratora sądowego, może
postanowić o dokonaniu przeszukania pomieszczeń i innych
miejsc, jeżeli istnieją uzasadnione podstawy do
przypuszczenia, że osoba ta się tam znajduje.
§
2. Przeszukania
dokonuje Policja na podstawie postanowienia sądu.
§
3. Postanowienie
sądu doręcza się osobie, u której przeszukanie
ma być dokonane, w chwili przystąpienia do tej czynności.
§
4. Podczas
przeszukania może być obecna osoba, o której mowa w
§ 3, kurator sądowy, który wykonuje postanowienie o
przymusowym odebraniu, oraz uprawniony, o którym mowa w art.
5989.
Podczas przeszukania może być także obecna osoba
wskazana przez tego, u kogo dokonuje się przeszukania, o ile nie
uniemożliwia to przeszukania albo nie utrudnia go w istotny
sposób.
§
5. Jeżeli
przy przeszukaniu nie ma osoby, o której mowa w § 3,
należy do przeszukania przywołać przynajmniej jednego
domownika lub inną osobę.
§
6. Przeszukanie
powinno być dokonane zgodnie z celem tej czynności, z
zachowaniem umiaru i poszanowania godności osób, których
ta czynność dotyczy, oraz bez wyrządzania
niepotrzebnych szkód i dolegliwości.
§
7. Protokół
przeszukania sporządza Policja, a jego odpis niezwłocznie
przesyła sądowi.
§
8. Protokół
przeszukania zawiera: wskazanie postanowienia sądu, oznaczenie
czynności, jej czasu i miejsca oraz osób w niej
uczestniczących, przebieg czynności oraz oświadczenia
i wnioski osób w niej uczestniczących, a także w
miarę potrzeby stwierdzenie innych okoliczności dotyczących
przebiegu czynności.
§
9. Na
postanowienie o dokonaniu przeszukania przysługuje zażalenie
osobom, których prawa zostały naruszone.
Art.
59812.
[Środki ostrożności; wstrzymanie się z wykonaniem
orzeczenia]
§
1. Przy
odbieraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub
pozostającej pod opieką kurator sądowy powinien
zachować szczególną ostrożność i
uczynić wszystko, aby dobro tej osoby nie zostało
naruszone, a zwłaszcza aby nie doznała ona krzywdy
fizycznej lub moralnej. W razie potrzeby kurator sądowy może
zażądać pomocy organu opieki społecznej lub innej
powołanej do tego instytucji.
§
2. Jeżeli
wskutek wykonania orzeczenia miałoby doznać poważnego
uszczerbku dobro osoby podlegającej władzy rodzicielskiej
lub pozostającej pod opieką, kurator sądowy wstrzyma
się z wykonaniem orzeczenia do czasu ustania zagrożenia,
chyba że wstrzymanie wykonania orzeczenia stwarza poważniejsze
zagrożenie dla tej osoby.
Art.
59812a.
37
[Podjęcie postępowania]
Postępowanie
określone w art. 5986-59812
może
być podjęte na nowo na podstawie tego samego postanowienia,
o którym mowa w art. 5985
§ 1 lub 2, jeżeli zobowiązany w okresie trzech
miesięcy od wydania lub uprawomocnienia się postanowienia,
o którym mowa odpowiednio w art. 5985
§ 1 lub 2, postąpił sprzecznie z treścią
postanowienia dotyczącego władzy rodzicielskiej, miejsca
zamieszkania, opieki lub kontaktów z dzieckiem, a okoliczności
uzasadniające jego wydanie nie uległy zmianie.
Art.
59813.
[Odpowiednie stosowanie]
Przepisy
art. 5986-59812
stosuje się odpowiednio do wykonania orzeczeń wydanych na
zasadzie art. 569 § 2, dotyczących odebrania osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej
pod opieką, a także orzeczeń o umieszczeniu
małoletniego w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub
w rodzinie zastępczej.
Art.
59814.
[Stwierdzenie wykonalności orzeczenia]
§
1. Dla
przymusowego odebrania, zgodnie z art. 5986-59812,
osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej
pod opieką, na podstawie orzeczenia sądu albo innego organu
państwa obcego, niezbędne jest stwierdzenie wykonalności
tego orzeczenia. Przepisy art. 1150-11512
i 11514
stosuje się odpowiednio.
§
2. 38
Wniosek,
o którym mowa w art. 5986,
uprawniony składa do sądu, który byłby właściwy
w sprawie o odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką.
Oddział
6
Sprawy
dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem
Art.
59815.
[Sankcja pieniężna za naruszenie obowiązków w
przedmiocie kontaktów z dzieckiem]
§
1. Jeżeli
osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje
albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z
orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed
mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd
opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową
tej osoby, zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby
uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej
za każde naruszenie obowiązku.
§
2. Jeżeli
osoba uprawniona do kontaktu z dzieckiem albo osoba, której
tego kontaktu zakazano, narusza obowiązki wynikające z
orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed
mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd
opiekuńczy zagrozi tej osobie nakazaniem zapłaty oznaczonej
sumy pieniężnej na rzecz osoby, pod której pieczą
dziecko pozostaje, stosując odpowiednio przepis § 1.
§
3. Na
postanowienia sądu, o których mowa w § 1 i 2,
przysługuje zażalenie.
Art.
59816.
[Postanowienie o nakazaniu zapłaty sumy pieniężnej]
§
1. Jeżeli
osoba, której sąd opiekuńczy zagroził
nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, nie
wypełnia nadal swego obowiązku, sąd opiekuńczy
nakazuje jej zapłatę należnej sumy pieniężnej,
ustalając jej wysokość stosownie do liczby naruszeń.
Sąd może w wyjątkowych wypadkach zmienić wysokość
sumy pieniężnej, o której mowa w art. 59815,
ze względu na zmianę okoliczności.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli osoba, której
sąd zagroził nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy
pieniężnej zgodnie z art. 5821
§ 3, dopuściła się naruszenia obowiązku
wynikającego z orzeczenia o kontaktach.
§
3. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§
4. Prawomocne
postanowienie sądu, w którym nakazano zapłatę
należnej sumy pieniężnej, jest tytułem
wykonawczym bez potrzeby nadawania mu klauzuli wykonalności.
Art.
59817.
[Postanowienie o zwrocie wydatków poniesionych w związku
z przygotowaniem kontaktu]
§
1. Jeżeli
do kontaktu nie doszło wskutek niewykonania lub niewłaściwego
wykonania przez osobę, pod której pieczą dziecko
pozostaje, obowiązków wynikających z orzeczenia albo
z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie
kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy przyzna od tej
osoby uprawnionemu do kontaktu zwrot jego uzasadnionych wydatków
poniesionych w związku z przygotowaniem kontaktu, w tym kosztów,
o których mowa w art. 5821
§ 2 pkt 1.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli uprawniony do
kontaktu z dzieckiem narusza obowiązki dotyczące kontaktu
wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem
lub przed mediatorem.
§
3. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§
4. Prawomocne
postanowienie sądu jest tytułem wykonawczym bez potrzeby
nadawania mu klauzuli wykonalności.
Art.
59818.
[Zakaz wszczynania postępowania z urzędu]
§
1. W
sprawach wykonywania kontaktów z dzieckiem art. 570 nie
stosuje się. Wniosku wymaga także wydanie każdego
kolejnego postanowienia, o którym mowa w poprzedzających
przepisach niniejszego oddziału.
§
2. Przed
wydaniem postanowień, o których mowa w oddziale
niniejszym, sąd wysłucha uczestników postępowania.
Art.
59819.
[Wniosek o wszczęcie postępowania w sprawach dotyczących
wykonywania kontaktów z dzieckiem]
§
1. Do
wniosku o wszczęcie postępowania uregulowanego w niniejszym
oddziale należy dołączyć odpis wykonalnego
orzeczenia albo wykonalnej ugody zawartej przed sądem lub przed
mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem.
§
2. Jeżeli
postępowanie ma się toczyć na podstawie orzeczenia
sądu albo innego organu państwa obcego albo ugody zawartej
przed sądem lub innym organem państwa obcego lub przez
niego zatwierdzonej, niezbędne jest stwierdzenie wykonalności
tego orzeczenia albo ugody. Przepisy art. 1150-11512,
11514
i 1152 stosuje się odpowiednio.
Art.
59820.
[Umorzenie postępowania]
Sąd
umarza postępowanie, jeżeli w ciągu sześciu
miesięcy od uprawomocnienia ostatniego postanowienia nie wpłynął
kolejny wniosek w sprawach wykonywania kontaktów z dzieckiem.
Art.
59821.
[Zakaz zmiany postanowienia przez sąd opiekuńczy]
Do
spraw uregulowanych w niniejszym oddziale art. 577 nie stosuje się.
Art.
59822.
[Zamieszkiwanie dziecka z każdym z rodziców w
powtarzających się okresach]
Przepisy
niniejszego oddziału stosuje się odpowiednio do orzeczenia,
w którym sąd określił, że dziecko będzie
mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających
się okresach.
Rozdział
3
Sprawy
z zakresu kurateli
Art.
599. [Kurator nasciturusa]
Sądem
opiekuńczym właściwym do ustanowienia kuratora dla
dziecka poczętego, lecz jeszcze nieurodzonego, jest sąd
właściwy według miejsca zamieszkania lub pobytu matki.
Art.
600. [Kurator osoby niepełnosprawnej]
§
1. Kuratora
dla osoby niepełnosprawnej sąd opiekuńczy ustanawia na
wniosek tej osoby, a za zgodą osoby niepełnosprawnej -
także na wniosek organizacji pozarządowej, wymienionej w
art. 546 § 3.
§
2. W
przypadku gdy stan osoby niepełnosprawnej wyłącza
możliwość złożenia wniosku lub wyrażenia
zgody, o których mowa w § 1, sąd może ustanowić
kuratora z urzędu. Sąd może ustanowić kuratora z
urzędu także w przypadku, o którym mowa w art. 558 §
2.
Art.
601. [Właściwość sądu do ustanowienia
kuratora dla osoby nieobecnej]
Dla
osoby, która z powodu nieobecności nie może
prowadzić swoich spraw, a nie ma pełnomocnika, ustanawia
kuratora na wniosek osoby zainteresowanej sąd opiekuńczy
miejsca ostatniego zamieszkania lub pobytu osoby nieobecnej.
Art.
602. [Właściwość sądu do ustanowienia
kuratora dla dochodzenia ojcostwa]
Właściwość
miejscową sądu opiekuńczego do ustanowienia kuratora
dla dochodzenia ojcostwa w razie śmierci domniemanego ojca
określa się według miejsca zamieszkania lub pobytu
dziecka, chociażby dziecko nie podlegało już ani
władzy rodzicielskiej, ani opiece.
Art.
603. [Właściwość sądu do ustanowienia
kuratora dla osoby prawnej; zmiana zakresu umocowania kuratora]
§
1. Kuratora
dla osoby prawnej ustanawia sąd rejestrowy, w którego
okręgu osoba ta ma lub miała ostatnią siedzibę.
§
2. Wszczęcie
postępowania z urzędu może nastąpić, gdy
jest to uzasadnione ważnym interesem społecznym lub
bezpieczeństwem obrotu i brak jest możliwości
powołania organu uprawnionego do reprezentacji osoby prawnej.
§
3. Postanowienie
jest skuteczne i wykonalne z chwilą jego ogłoszenia, a gdy
ogłoszenia nie było, z chwilą jego wydania.
§
4. Sąd
może zmienić zakres umocowania kuratora.
§
5. Jeżeli
dla osoby prawnej ustanowiono wcześniej kuratora, o którym
mowa w art. 69 § 1, sąd rejestrowy zawiadamia właściwy
sąd o ustanowieniu kuratora na podstawie art.
42 § 1
Kodeksu cywilnego.
Art.
6031.
[Właściwość sądu do ustanowienia kuratora, o
którym mowa w art. 26 ust. 1 ustawy o odwróconym
kredycie hipotecznym]
Kuratora,
o którym mowa w art.
26 ust. 1
ustawy z dnia 23 października 2014 r. o odwróconym
kredycie hipotecznym (Dz. U. z 2016 r. poz. 786), ustanawia sąd
właściwy dla miejsca położenia nieruchomości.
Art.
6032.
[Określenie przez wnioskodawcę zakresu umocowania kuratora;
zaliczka na pokrycie kosztów działania kuratora]
§
1. Wnioskodawca
we wniosku o ustanowienie kuratora wskazuje zakres spraw, w jakich
kurator powinien podjąć czynności. Sąd nie jest
związany zakresem żądania.
§
2. Przewodniczący
wzywa wnioskodawcę do uiszczenia zaliczki na pokrycie kosztów
działania kuratora w wyznaczonej wysokości i wyznaczonym
terminie. Jeżeli o ustanowienie kuratora wnosi więcej niż
jeden wnioskodawca, przewodniczący wzywa każdego z nich do
uiszczenia zaliczki w równych częściach lub w innym
stosunku według swego uznania. W razie nieuiszczenia zaliczki
przewodniczący zwraca wniosek.
Art.
6033.
[Zarządzenie wpisu kuratora do KRS]
Ustanawiając
kuratora dla osoby prawnej wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego,
sąd rejestrowy zarządza jego wpis do tego rejestru.
Art.
6034.
[Wynagrodzenie i zwrot wydatków przysługujące
kuratorowi]
§
1. Kurator
ma prawo do wynagrodzenia za swoją działalność
oraz do zwrotu uzasadnionych wydatków, które poniósł
w związku ze swoimi czynnościami.
§
2. Koszty
działania kuratora, o których mowa w § 1, obciążają
tymczasowo:
1)
wnioskodawcę - odpowiednio do zakresu spraw wskazanych we
wniosku;
2)
Skarb Państwa - w pozostałym zakresie.
§
3. Wynagrodzenie
kuratora obowiązanego do rozliczenia podatku od towarów i
usług podwyższa się o kwotę podatku od towarów
i usług, określoną zgodnie z obowiązującą
stawką tego podatku.
§
4. Przyznając
postanowieniem koszty kuratorowi, sąd rejestrowy orzeka
jednocześnie o obowiązku zwrotu kosztów poniesionych
tymczasowo przez wnioskodawcę lub Skarb Państwa solidarnie
od osoby prawnej, dla której kurator został ustanowiony,
oraz osób obowiązanych do powołania organu
uprawnionego do reprezentacji. Osoby te nie ponoszą jednak
kosztów działania kuratora, jeżeli podjęły,
z zachowaniem należytej staranności, czynności
zmierzające do powołania lub wyboru organu uprawnionego do
reprezentowania podmiotu.
§
5. Sąd
rejestrowy może postanowieniem przyznawać kuratorowi
zaliczki na wydatki w miarę dokonywanych czynności.
Art.
604. [Zaświadczenie dla kuratora]
W
zaświadczeniu dla kuratora sąd określa zakres jego
uprawnień.
Art.
605. [Odpowiednie stosowanie]
W
przedmiotach nieunormowanych w rozdziale niniejszym stosuje się
odpowiednio przepisy o postępowaniu w sprawach z zakresu opieki.
DZIAŁ
III
Sprawy
z zakresu prawa rzeczowego
Rozdział
1
Przepisy
ogólne
Art.
606. [Właściwość sądu]
W
sprawach z zakresu prawa rzeczowego właściwy jest sąd
położenia rzeczy.
Art.
607. [Załączniki do wniosku]
Do
wniosków, dotyczących nieruchomości ujawnionych w
księdze wieczystej lub dla których prowadzony jest zbiór
dokumentów, należy dołączyć odpis z księgi
wieczystej albo zaświadczenie o stanie prawnym, jaki wynika ze
zbioru dokumentów.
Art.
608. [Rozprawa]
Sprawy
z zakresu prawa rzeczowego rozpoznawane są na rozprawie, chyba
że przepis szczególny stanowi inaczej.
Rozdział
2
Stwierdzenie
zasiedzenia
Art.
609. [Wniosek o stwierdzenie zasiedzenia; ogłoszenie]
§
1. Do
zgłoszenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności
uprawniony jest każdy zainteresowany.
§
2. Jeżeli
wnioskodawca nie wskazuje innych zainteresowanych, orzeczenie może
zapaść dopiero po wezwaniu innych zainteresowanych przez
ogłoszenie. Sąd może zarządzić ogłoszenie
również w innych wypadkach, jeżeli uzna to za
wskazane.
§
3. Ogłoszenie
powinno zawierać dokładne określenie rzeczy, imię
i nazwisko posiadacza rzeczy, a jeżeli chodzi o rzeczy ruchome -
również jego miejsce zamieszkania.
Art.
610. [Ogłoszenia i orzeczenia w sprawach o stwierdzenie
zasiedzenia]
§
1. W
zakresie nieuregulowanym w niniejszym rozdziale do ogłoszenia i
orzeczenia stosuje się odpowiednio przepisy o stwierdzeniu
nabycia spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego.
§
2. Jeżeli
w terminie wskazanym w ogłoszeniu nikt się nie zgłosi
albo zgłaszający się nie wykaże własności,
sąd stwierdzi zasiedzenie, jeżeli zostało ono
udowodnione.
Rozdział
2a
Przepadek
rzeczy
Oddział
1
Przepadek
rzeczy na podstawie prawa celnego
Art.
6101.
[Zakres zastosowania; właściwość sądu]
§
1. Przepisy
niniejszego oddziału stosuje się w sprawach o przepadek
rzeczy będących towarami, które na podstawie
przepisów prawa celnego podlegają przepadkowi.
§
2. W
sprawach, o których mowa w § 1, właściwy jest
sąd miejsca zajęcia lub zatrzymania rzeczy będących
towarami przez organ celny.
Art.
6102.
[Wniosek o przepadek rzeczy]
§
1. Postępowanie
wszczyna się na wniosek organu celnego. Do wniosku dołącza
się protokół z pouczenia o obowiązku wskazania
w Polsce pełnomocnika do doręczeń oraz o skutkach
niedopełnienia tego obowiązku, jeżeli protokół
taki został sporządzony.
§
2. Organ
celny może domagać się w jednym wniosku orzeczenia
przepadku rzeczy będących towarami zajętymi lub
zatrzymanymi w tych samych okolicznościach faktycznych, jeżeli
ponadto sąd jest właściwy dla każdej sprawy.
Art.
6103.
[Pełnomocnik do doręczeń]
Uczestnikowi
zamieszkałemu w państwie niebędącym członkiem
Unii Europejskiej, który w postępowaniu w sprawach
celnych nie ustanowił pełnomocnika do prowadzenia sprawy
zamieszkałego w Rzeczypospolitej Polskiej ani nie wskazał w
Rzeczypospolitej Polskiej pełnomocnika do doręczeń,
przeznaczone dla niego pisma sądowe pozostawia się w aktach
sprawy ze skutkiem doręczenia. W razie ustanowienia pełnomocnika
do prowadzenia sprawy zamieszkałego w Rzeczypospolitej Polskiej,
który nie może być pełnomocnikiem procesowym,
jego ustanowienie uważa się za wskazanie pełnomocnika
do doręczeń.
Art.
6104.
[Fakultatywność rozprawy]
Wyznaczenie
rozprawy zależy od uznania sądu.
Art.
6105.
[Wykonanie orzeczenia]
Do
wykonania orzeczenia o przepadku towaru jest obowiązany właściwy
organ celny. Wykonanie orzeczenia następuje w trybie i na
zasadach określonych w przepisach
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z uwzględnieniem
przepisów
prawa celnego.
Oddział
2
Przepadek
pojazdów
Art.
6106.
[Sprawy o przepadek pojazdu]
§
1. Przepisy
niniejszego oddziału stosuje się w sprawach o przepadek
pojazdów, które na podstawie przepisów
prawa o ruchu drogowym podlegają przepadkowi na rzecz powiatu.
§
2. W
sprawach, o których mowa w § 1, właściwy jest
sąd miejsca, z którego usunięto pojazd.
§
3. Sprawy,
o których mowa w § 1, są rozpoznawane na posiedzeniu
niejawnym, chyba że sąd postanowi inaczej.
Art.
6107.
[Postępowanie]
§
1. Postępowanie
wszczyna się na wniosek starosty.
§
2. Starosta
może domagać się w jednym wniosku orzeczenia przepadku
pojazdów usuniętych w tych samych okolicznościach
faktycznych, jeżeli ponadto sąd jest właściwy dla
każdej sprawy.
Rozdział
3
Zarząd
związany ze współwłasnością i
użytkowaniem
Art.
611. [Ujawnienie zarządu]
Zarządca
nieruchomości ustanowiony na podstawie art.
203
i 269
§ 1
Kodeksu cywilnego obowiązany jest niezwłocznie zgłosić
wniosek o ujawnienie zarządu w księdze wieczystej lub w
zbiorze dokumentów.
Art.
612. [Ograniczenia w używaniu rzeczy]
§
1. Od
chwili ustanowienia zarządcy współwłaściciele
lub użytkownik mogą używać rzeczy tylko o tyle, o
ile nie przeszkadza to wykonywaniu zarządu. Na wniosek innego
współwłaściciela lub zarządcy
współwłaściciel lub użytkownik może
być pozbawiony używania rzeczy, jeżeli przeszkadza
zarządcy w wykonywaniu czynności.
§
2. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Art.
613. [Nadwyżka dochodów]
§
1. Nadwyżkę
dochodów po pokryciu wydatków wypłaca się
współwłaścicielom lub użytkownikom w
terminach przez sąd określonych.
§
2. Sąd
może postanowić, aby zarządca wydawał
współwłaścicielom nadwyżkę dochodów
w naturze.
Art.
614. [Uchylenie zarządu]
Sąd
uchyli zarząd, gdy odpadnie podstawa dalszego jego trwania.
Art.
615. [Odpowiednie stosowanie]
Jeżeli
powyższe przepisy nie stanowią inaczej, do wyznaczenia
zarządcy i sprawowania zarządu stosuje się odpowiednio
przepisy o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości.
Art.
616. [Fakultatywność rozprawy]
Z
wyjątkiem spraw przewidzianych w art.
199,
201
i 202
Kodeksu cywilnego, jak również spraw dotyczących
powołania i odwołania zarządcy, wyznaczenie rozprawy
zależy od uznania sądu.
Rozdział
4
Zniesienie
współwłasności
Art.
617. [Wniosek o zniesienie współwłasności]
We
wniosku o zniesienie współwłasności należy
dokładnie określić rzecz mającą ulec
podziałowi oraz przedstawić dowody prawa własności.
Art.
618. [Zakres rozstrzygnięcia; wpływ na inne
postępowania]
§
1. W
postępowaniu o zniesienie współwłasności
sąd rozstrzyga także spory o prawo żądania
zniesienia współwłasności i o prawo własności,
jak również wzajemne roszczenia współwłaścicieli
z tytułu posiadania rzeczy. Rozstrzygając spór o
prawo żądania zniesienia współwłasności
lub o prawo własności, sąd może wydać w tym
przedmiocie postanowienie wstępne.
§
2. Z
chwilą wszczęcia postępowania o zniesienie
współwłasności odrębne postępowanie w
sprawach wymienionych w paragrafie poprzedzającym jest
niedopuszczalne. Sprawy będące w toku przekazuje się
do dalszego rozpoznania sądowi prowadzącemu postępowanie
o zniesienie współwłasności. Jeżeli jednak
postępowanie o zniesienie współwłasności
zostało wszczęte po wydaniu wyroku, przekazanie następuje
tylko wówczas, gdy sąd drugiej instancji uchyli wyrok i
sprawę przekaże do ponownego rozpoznania. Postępowanie
w sprawach, które nie zostały przekazane, sąd umarza
z chwilą zakończenia postępowania o zniesienie
współwłasności.
§
3. Po
zapadnięciu prawomocnego postanowienia o zniesieniu
współwłasności uczestnik nie może
dochodzić roszczeń przewidzianych w paragrafie pierwszym,
chociażby nie były one zgłoszone w postępowaniu o
zniesienie współwłasności.
Art.
619. [Zniesienie współwłasności
gospodarstwa rolnego]
§
1. W
postępowaniu o zniesienie współwłasności
gospodarstwa rolnego sąd ustala jego skład i wartość,
w szczególności obszar i rodzaj nieruchomości
wchodzących w skład tego gospodarstwa oraz obszar i rodzaj
nieruchomości stanowiących już własność
współwłaścicieli i ich małżonków,
a w miarę potrzeby także okoliczności przewidziane w
art.
216
Kodeksu cywilnego.
§
2. Podział
w naturze nastąpi po zasięgnięciu opinii biegłych
co do sposobu podziału.
Art.
620.
(uchylony).
Art.
621. [Projekt podziału nieruchomości]
Projektowany
sposób podziału nieruchomości na części
powinien być zaznaczony na planie sporządzonym według
zasad obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w
księgach wieczystych.
Art.
622. [Zgodny podział]
§
1. W
toku postępowania o zniesienie współwłasności
sąd powinien nakłaniać współwłaścicieli
do zgodnego przeprowadzenia podziału, wskazując im sposoby
mogące do tego doprowadzić.
§
2. Gdy
wszyscy współwłaściciele złożą
zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności,
sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku,
jeżeli spełnione zostaną wymagania, o których
mowa w dwóch artykułach poprzedzających, a projekt
podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia
społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący
interesu osób uprawnionych.
Art.
623. [Podział w naturze]
Jeżeli
brak podstaw do wydania postanowienia w myśl artykułu
poprzedzającego, a zachodzą warunki do dokonania podziału
w naturze, sąd dokonuje tego podziału na części
odpowiadające wartością udziałom współwłaścicieli
z uwzględnieniem wszelkich okoliczności zgodnie z interesem
społeczno-gospodarczym. Różnice wartości
wyrównuje się przez dopłaty pieniężne.
Art.
624. [Skuteczność postanowienia znoszącego
współwłasność]
Z
chwilą uprawomocnienia się postanowienia przyznającego
dotychczasowym współwłaścicielom części
lub jednemu z nich całość rzeczy własność
przechodzi na uczestników wskazanych w postanowieniu. Jeżeli
w wyniku podziału całość rzeczy albo jej część
przypadnie współwłaścicielowi, który nie
włada tą rzeczą lub jej częścią, sąd
w postanowieniu o zniesieniu współwłasności
orzeknie również co do jej wydania lub opróżnienia
przez pozostałych współwłaścicieli
pomieszczeń znajdujących się na nieruchomości,
określając stosownie do okoliczności termin wydania
rzeczy lub opróżnienia pomieszczeń. Określenie
terminu wydania nieruchomości wchodzącej w skład
gospodarstwa rolnego lub jej części bądź
opróżnienia znajdujących się na niej
pomieszczeń następuje z uwzględnieniem interesu
społeczno-gospodarczego.
Art.
625. [Sprzedaż rzeczy wspólnej]
W
postanowieniu zarządzającym sprzedaż rzeczy należących
do współwłaścicieli sąd bądź
rozstrzygnie o wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli,
bądź też tylko zarządzi sprzedaż, odkładając
rozstrzygnięcie o wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli
oraz o podziale sumy uzyskanej ze sprzedaży do czasu jej
przeprowadzenia.
Rozdział
5
Ustanowienie
drogi koniecznej i służebności przesyłu
Art.
626. [Wniosek; oględziny]
§
1. We
wniosku o ustanowienie drogi koniecznej należy wskazać
właścicieli wszystkich nieruchomości, przez które
mogłaby prowadzić droga, aby nieruchomość
wnioskodawcy miała odpowiedni dostęp do drogi publicznej.
§
2. Przed
wydaniem postanowienia o ustanowieniu drogi koniecznej sąd
powinien przeprowadzić dowód z oględzin
nieruchomości, chyba że okoliczności istotne dla
wytyczenia drogi koniecznej są niesporne i niewątpliwe albo
że przeprowadzenie dowodu z innych przyczyn nie jest potrzebne.
§
3. Przepisy
§ 1 i 2 stosuje się odpowiednio w sprawach o ustanowienie
służebności przesyłu.
Rozdział
6
Postępowanie
wieczystoksięgowe
Art.
6261.
[Zasady postępowania]
§
1. Sprawy
w postępowaniu wieczystoksięgowym rozpoznawane są na
posiedzeniu niejawnym.
§
2. Uczestnikami
postępowania oprócz wnioskodawcy są tylko te osoby,
których prawa zostały wykreślone lub obciążone
bądź na rzecz których wpis ma nastąpić.
§
3. Nie
stanowi przeszkody do wpisu okoliczność, że po
złożeniu wniosku wnioskodawca bądź inny uczestnik
postępowania zmarł lub został pozbawiony albo
ograniczony w możliwości rozporządzania prawem albo w
zdolności do czynności prawnych.
§
4. (utracił
moc).
§
5. (uchylony).
Art.
6262.
[Wniosek o wpis]
§
1. Wniosek
o wpis składa się na urzędowym formularzu.
§
2. (uchylony).
§
3. Do
wniosku o wpis należy dołączyć dokumenty,
stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej.
§
31.
Do
wniosku o wpis w księdze wieczystej na podstawie tytułu
wykonawczego, o którym mowa w art. 783 § 4, należy
dołączyć dokument uzyskany z systemu
teleinformatycznego umożliwiający sądowi weryfikację
istnienia i treści tytułu wykonawczego.
§
4. Jeżeli
z dokumentów załączonych do wniosku wynika, że
nastąpiła zmiana w prawie własności, sąd,
zwracając wniosek, stosuje art. 62613
§ 1.
§
5. Wniosek
o wpis może złożyć właściciel
nieruchomości, użytkownik wieczysty, osoba, na rzecz której
wpis ma nastąpić, albo wierzyciel, jeżeli przysługuje
mu prawo, które może być wpisane w księdze
wieczystej. W sprawach dotyczących obciążeń
powstałych z mocy ustawy wniosek może złożyć
uprawniony organ.
Art.
6263.
[Wyłączenie stosowania przepisów o wznowieniu
postępowania]
W
postępowaniu wieczystoksięgowym nie stosuje się
przepisów o wznowieniu postępowania.
Art.
6264.
[Wniosek o wpis za pośrednictwem systemu teleinformatycznego]
§
1. Notariusz
oraz komornik składa wniosek o wpis wyłącznie za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
§
11.
Naczelnik
urzędu skarbowego składa wniosek o wpis w dziale III i IV
księgi wieczystej wyłącznie za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego.
§
12.
Wniosek,
o którym mowa w § 1 i § 11,
opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
§
2. Do
wniosku, o którym mowa w § 1 i § 11,
dołącza się dokumenty stanowiące podstawę
wpisu w księdze wieczystej, jeżeli zostały one
sporządzone w postaci elektronicznej.
§
3. Dokumenty
stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej
niesporządzone w postaci elektronicznej notariusz, komornik oraz
naczelnik urzędu skarbowego przesyła sądowi właściwemu
do prowadzenia księgi wieczystej w terminie trzech dni od dnia
złożenia wniosku o wpis.
§
31.
39
W
przypadku gdy wniosek o wpis w księdze wieczystej składany
przez naczelnika urzędu skarbowego podlega opłacie,
przepisów art. 130 § 6 i 7 nie stosuje się.
Naczelnik urzędu skarbowego przesyła sądowi właściwemu
do prowadzenia księgi wieczystej wraz z dokumentami,
stanowiącymi podstawę wpisu, dowód uiszczenia
opłaty.
§
32.
40
Jeżeli
wierzyciel został zwolniony od kosztów sądowych od
wniosku o wpis w księdze wieczystej, naczelnik urzędu
skarbowego przesyła sądowi właściwemu do
prowadzenia księgi wieczystej wraz z dokumentami, stanowiącymi
podstawę wpisu, prawomocne postanowienie sądu w przedmiocie
zwolnienia od kosztów sądowych.
§
4. W
przypadku wniosków składanych przez notariuszy i
komorników obowiązek poprawienia lub uzupełnienia
wniosku spoczywa odpowiednio na stronie czynności notarialnej
lub wierzycielu. O zobowiązaniu wierzyciela do poprawienia lub
uzupełnienia wniosku sąd jednocześnie zawiadamia za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego komornika, wskazując
rodzaj braków formalnych, które uniemożliwiają
nadanie wnioskowi prawidłowego biegu.
Art.
6265.
[Niedopuszczalność cofnięcia wniosku]
Jeżeli
z treści wniosku i dołączonych dokumentów
wynika, że nastąpiła zmiana prawa własności,
cofnięcie wniosku o wpis tego prawa jest niedopuszczalne.
Art.
6266.
[Kolejność wniosków]
§
1. O
kolejności wniosku o wpis rozstrzyga chwila wpływu wniosku
do właściwego sądu. Za chwilę wpływu wniosku
uważa się godzinę i minutę, w której w
danym dniu wniosek wpłynął do sądu.
§
11.
Za
chwilę wpływu wniosku o wpis złożonego za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego uważa się
godzinę, minutę i sekundę umieszczenia wniosku w
systemie.
§
2. Wnioski,
które wpłynęły w tej samej chwili, będą
uważane za złożone równocześnie.
Art.
6267.
[Rejestracja wniosku o wpis; wzmianka o wpisie]
§
1. Wniosek
o wpis powinien być w dniu wpływu do sądu
zarejestrowany niezwłocznie w dzienniku ksiąg wieczystych i
opatrzony kolejnym numerem.
§
2. Niezwłocznie
po zarejestrowaniu wniosku w dzienniku ksiąg wieczystych
zamieszcza się w odpowiednim dziale księgi wieczystej
informację o wniosku jako wzmiankę o wniosku. Wzmianka o
wniosku złożonym za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego umieszczana jest automatycznie z chwilą
umieszczenia wniosku w systemie.
§
3. Wzmiankę
o wniosku wykreśla się z urzędu, niezwłocznie po
dokonaniu wpisu, po uprawomocnieniu się postanowienia o odmowie
dokonania wpisu lub o odrzuceniu wniosku albo o umorzeniu
postępowania albo po uprawomocnieniu się zarządzenia o
zwrocie wniosku.
§
4. W
razie wniesienia skargi na wpis w księdze wieczystej dokonany
przez referendarza stosuje się odpowiednio przepisy § 1 i §
2. Wzmiankę o skardze wykreśla się z urzędu po
rozpoznaniu skargi.
Art.
6268.
[Wpis w księdze wieczystej]
§
1. Wpis
dokonywany jest jedynie na wniosek i w jego granicach, chyba że
przepis
szczególny przewiduje dokonanie wpisu z urzędu.
§
2. Rozpoznając
wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę
wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz
treść księgi wieczystej.
§
21.
Przed
rozpoznaniem wniosku o wpis na podstawie tytułu wykonawczego, o
którym mowa w art. 783 § 4, istnienie i treść
tego tytułu podlegają zweryfikowaniu przez sędziego
lub referendarza sądowego w systemie teleinformatycznym.
§
3. Rozpoznając
wniosek o wpis w księdze wieczystej, sąd z urzędu bada
zgodność danych wskazanych we wniosku z danymi wynikającymi
z systemów prowadzących ewidencje powszechnych numerów
identyfikacyjnych, chyba że istnieją przeszkody faktyczne
uniemożliwiające dokonanie takiego sprawdzenia.
§
4. Rozpoznając
wniosek o zmianę oznaczenia nieruchomości w księdze
wieczystej, sąd ponadto dokonuje z urzędu sprawdzenia
danych wskazanych we wniosku i ujawnionego w księdze wieczystej
oznaczenia nieruchomości z danymi katastru nieruchomości,
chyba że istnieją przeszkody faktyczne uniemożliwiające
dokonanie takiego sprawdzenia.
§
5. Niezgodność
danych, o których mowa w § 3 i § 4, stanowi
przeszkodę do dokonania wpisu.
§
6. W
postępowaniu wieczystoksięgowym wpis w księdze
wieczystej jest orzeczeniem. Uzasadnienia wpisu nie sporządza
się.
§
7. Wpisem
w księdze wieczystej jest również wykreślenie.
§
8. Wpis
w księdze wieczystej podpisany przez sędziego lub
referendarza sądowego uważa się za dokonany z chwilą
jego zapisania w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych.
§
9. (uchylony).
§
10. Założenie
księgi wieczystej następuje z chwilą dokonania
pierwszego wpisu.
§
11. Czynności
związane z zakładaniem i prowadzeniem ksiąg
wieczystych dokonywane są w centralnej bazie danych ksiąg
wieczystych.
Art.
6269.
[Oddalenie wniosku]
Sąd
oddala wniosek o wpis, jeżeli brak jest podstaw albo istnieją
przeszkody do jego dokonania.
Art.
62610.
[Zawiadomienie o wpisie; apelacja]
§
1. O
dokonanym wpisie sąd zawiadamia uczestników postępowania.
Nie zawiadamia się uczestnika, który na piśmie
zrzekł się zawiadomienia.
§
11.
Zrzeczenia
się zawiadomienia można dokonać w akcie notarialnym
dotyczącym czynności, z którą wiąże
się wpis.
§
12.
Na
wniosek uczestnika postępowania zawarty w akcie notarialnym
zawiadomienie o wpisie doręcza się za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego, na konto wskazane w tym systemie. W
przypadku wskazania danych o koncie uniemożliwiających
skuteczne doręczenie, zawiadomienie o wpisie doręcza się
w sposób określony w art. 131 § 1.
§
2. Zawiadomienie
zawiera istotną treść wpisu.
§
3. Apelację
od wpisu wnosi się w terminie dwóch tygodni od doręczenia
zawiadomienia o wpisie. Dla uczestnika, który zrzekł się
zawiadomienia, termin ten biegnie od dnia dokonania wpisu.
Art.
62611.
[Wzmianka o apelacji, skardze kasacyjnej i skardze nadzwyczajnej]
§
1. Niezwłocznie
po wniesieniu apelacji sąd z urzędu wpisuje wzmiankę o
apelacji.
§
2. W
razie wniesienia skargi kasacyjnej lub skargi nadzwyczajnej, o której
mowa w art.
89
ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U.
z 2018 r. poz. 5, 650, 771, 847, 848 i 1045), wpisu wzmianki o
skardze kasacyjnej lub skardze nadzwyczajnej dokonuje się z
urzędu niezwłocznie po przedstawieniu przez
zainteresowanego zawiadomienia o wniesieniu skargi kasacyjnej lub
skargi nadzwyczajnej.
§
3. Do
wzmianki o apelacji, skardze kasacyjnej i skardze nadzwyczajnej, o
której mowa w art.
89
ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym
odpowiednio stosuje się art. 6267.
Art.
62612.
[Obowiązek zawiadamiania]
§
1. Osoba,
na rzecz której w księdze wieczystej jest wpisane prawo
lub roszczenie, jej przedstawiciel albo pełnomocnik do doręczeń
ma obowiązek niezwłocznego zawiadomienia sądu
prowadzącego księgę wieczystą o każdej
zmianie adresu lub wskazania adresu do doręczeń. Osoba
zamieszkała lub mająca siedzibę w państwie
niebędącym członkiem Unii Europejskiej jest obowiązana
wskazać pełnomocnika do doręczeń w
Rzeczypospolitej Polskiej.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio do spadkobierców lub
innych następców prawnych osoby, na rzecz której
jest wpisane prawo w księdze wieczystej.
§
3. W
razie zaniedbania obowiązku, o którym mowa w § 1 i
2, pismo sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem
doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany.
Art.
62613.
[Wpis ostrzeżenia; sprostowanie]
§
1. Sąd
z urzędu dokona wpisu ostrzeżenia, jeżeli dostrzeże
niezgodność stanu prawnego ujawnionego w księdze
wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. W razie stwierdzenia, że
dla tej samej nieruchomości albo dla tego samego ograniczonego
prawa rzeczowego prowadzi się dwie lub więcej ksiąg
wieczystych, ujawniających odmienny stan prawny, wpisu
ostrzeżenia dokonuje się we wszystkich księgach
wieczystych założonych dla tej nieruchomości.
§
2. Sprostowania
usterek wpisu, które nie mogą wywołać
niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym
stanem prawnym, dokonuje się z urzędu.
DZIAŁ
IV
Sprawy
z zakresu prawa spadkowego
Przepisy
wstępne
Art.
627. [Kognicja sądu]
Postępowanie
spadkowe należy do zakresu działalności sądów,
chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Art.
628. [Właściwość sądu]
Do
czynności w postępowaniu spadkowym, które należą
do zakresu działania sądów, wyłącznie
właściwy jest sąd ostatniego miejsca zwykłego
pobytu spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w
Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym
znajduje się majątek spadkowy lub jego część
(sąd spadku). W braku powyższych podstaw sądem spadku
jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.
Art.
629.
(uchylony).
(oznaczenie
rozdziału 1 i tytuł oraz oznaczenie oddziału 1 i tytuł
- uchylone)
Art.
630.
(uchylony).
Art.
631.
(uchylony).
Art.
632.
(uchylony).
Rozdział
1
Zabezpieczenie
spadku, wykaz inwentarza i spis inwentarza
Art.
633. [Właściwość sądu w sprawach o
zabezpieczenie spadku]
§
1. Do
zabezpieczenia spadku właściwy jest sąd, w którego
okręgu znajdują się rzeczy będące w chwili
otwarcia spadku we władaniu spadkodawcy. Jeżeli przedmiotem
zabezpieczenia mają być prawa majątkowe należące
do spadkodawcy w chwili otwarcia spadku, sądem właściwym
jest sąd właściwości ogólnej osoby
zobowiązanej z tytułu tego prawa, a gdy takiej osoby nie ma
- sąd, w którego okręgu znajduje się przedmiot
świadczenia lub prawa. Jeżeli wykonanie prawa majątkowego
jest związane z posiadaniem dokumentu, właściwy jest
sąd, w którego okręgu znajduje się ten
dokument.
§
2. Sąd,
który nie jest sądem spadku, zawiadamia sąd spadku o
dokonaniu zabezpieczenia, jego uchyleniu oraz zmianie środka
zabezpieczenia, przesyłając odpisy postanowień
wydanych w tym przedmiocie.
Art.
634. [Przesłanki]
Spadek
zabezpiecza się, gdy zostanie uprawdopodobnione, że z
jakiejkolwiek przyczyny grozi naruszenie rzeczy lub praw majątkowych,
które w chwili otwarcia spadku były we władaniu lub
należały do spadkodawcy, zwłaszcza przez usunięcie,
uszkodzenie, zniszczenie lub nieusprawiedliwione rozporządzenie.
Art.
635. [Zabezpieczenie spadku na wniosek lub z urzędu]
§
1. Sąd
dokonuje zabezpieczenia spadku na wniosek lub z urzędu.
§
2. 41
Wniosek
może zgłosić każdy, kto uprawdopodobni, że
jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą,
a ponadto wykonawca testamentu, zarządca sukcesyjny,
współwłaściciel rzeczy, współuprawniony
co do praw pozostałych po spadkodawcy, wierzyciel mający
pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy oraz
Skarb Państwa reprezentowany przez naczelnika właściwego
urzędu skarbowego.
§
21.
Wniosek
powinien zawierać uprawdopodobnienie okoliczności go
uzasadniających.
§
3. Zabezpieczenia
spadku dokonuje się z urzędu, jeżeli sąd poweźmie
wiadomość, że:
1)
spadkobierca jest nieznany, nieobecny lub nie ma pełnej
zdolności do czynności prawnych i nie ma ustawowego
przedstawiciela;
2)
organ administracji rządowej albo organ jednostki samorządu
terytorialnego zastosował niezbędne środki tymczasowe
ze względu na grożące niebezpieczeństwo
naruszenia rzeczy, które w chwili otwarcia spadku były we
władaniu spadkodawcy.
§
4. (uchylony).
§
5. Postanowienie
o zabezpieczeniu spadku oraz zmianie środka zabezpieczenia
podlega wykonaniu z chwilą jego wydania.
§
6. Na
postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia spadku przysługuje
zażalenie. Sąd pierwszej instancji może wstrzymać
wykonanie zaskarżonego postanowienia do czasu rozstrzygnięcia
zażalenia.
Art.
636. [Środki zabezpieczenia]
§
1. Sąd
stosuje taki środek zabezpieczenia, jaki stosownie do
okoliczności uzna za odpowiedni. Jeżeli nie jest możliwe
określenie środka zabezpieczenia w postanowieniu o
zabezpieczeniu spadku, wybór środka zabezpieczenia należy
do komornika.
§
2. Środkami
zabezpieczenia są w szczególności spisanie majątku
ruchomego i oddanie go pod dozór, złożenie do
depozytu sądowego, ustanowienie zarządu tymczasowego,
ustanowienie dozoru nad nieruchomością. Zastosowanie
jednego środka zabezpieczenia nie wyłącza zastosowania
innych, równocześnie lub kolejno.
§
3. Ustanowienie
zarządu tymczasowego może nastąpić tylko wtedy,
gdy zabezpieczeniu podlega przedsiębiorstwo, gospodarstwo rolne
albo prawo majątkowe wymagające zabezpieczenia przez
ustanowienie zarządu tymczasowego.
§
4. Do
zarządcy tymczasowego i dozorcy ustanowionych w toku
postępowania o zabezpieczenie spadku stosuje się
odpowiednio przepisy art. 855-862, art. 931 i art. 933-941.
§
5. Do
depozytu sądowego składa się podlegające
zabezpieczeniu pieniądze, papiery wartościowe, imienne
książeczki oszczędnościowe lub inne dokumenty
potwierdzające zawarcie umowy rachunku oszczędnościowego,
rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego albo rachunku
terminowej lokaty oszczędnościowej, a także
kosztowności, w tym złote monety oraz kruszce szlachetne i
wyroby z tych kruszców. Kosztowności mogą być
również oddane na przechowanie dozorcy.
§
6. Jeżeli
w skład spadku wchodzą ruchomości ulegające
szybkiemu zepsuciu, sąd zarządza ich sprzedaż przez
komornika, oznaczając przy tym sposób sprzedaży.
Uzyskane ze sprzedaży pieniądze składa się do
depozytu sądowego.
§
7. Jeżeli
przemawiają za tym właściwości przedmiotu
podlegającego zabezpieczeniu, sąd zawiadamia właściwą
instytucję o zastosowanym środku zabezpieczenia.
Art.
6361.
[Zmiana lub uchylenie środka zabezpieczenia]
§
1. W
razie potrzeby, sąd z urzędu zmieni środek
zabezpieczenia, w szczególności jeżeli dotychczas
zastosowany środek nie jest wystarczający do zabezpieczenia
spadku.
§
2. Sąd
z urzędu uchyli zabezpieczenie, jeżeli ustała potrzeba
zabezpieczenia, a w szczególności gdy zgłosi się
spadkobierca legitymujący się prawomocnym postanowieniem o
stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowanym aktem poświadczenia
dziedziczenia w celu objęcia spadku albo wykonawca testamentu
lub kurator spadku w celu przejęcia zarządu majątkiem
spadkowym.
Art.
6362.
[Zabezpieczenie przedmiotu zapisu windykacyjnego]
Przepisy
o zabezpieczeniu spadku stosuje się odpowiednio do
zabezpieczenia przedmiotu zapisu windykacyjnego.
Art.
6363.
[Złożenie wykazu inwentarza; protokół
obejmujący wykaz inwentarza]
§
1. Wykaz
inwentarza może być złożony w sądzie spadku
lub w sądzie, w którego okręgu znajduje się
miejsce zamieszkania składającego wykaz. Sąd niebędący
sądem spadku niezwłocznie przesyła wykaz inwentarza do
sądu spadku.
§
2. Na
żądanie spadkobiercy, zapisobiercy windykacyjnego lub
wykonawcy testamentu notariusz sporządza protokół
obejmujący wykaz inwentarza. Notariusz, przed którym
złożono wykaz inwentarza, niezwłocznie przesyła
wypis protokołu do sądu spadku.
§
3. Sąd
spadku niezwłocznie zarządza ogłoszenie o złożeniu
wykazu inwentarza.
Art.
637. [Spis inwentarza]
§
1. Na
wniosek tego, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą,
uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą, albo wykonawcy
testamentu lub wierzyciela mającego pisemny dowód
należności przeciwko spadkodawcy sąd spadku wydaje
postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza.
§
2. Jeżeli
sporządzenia spisu inwentarza żąda wierzyciel, sąd
spadku wydaje postanowienie w przedmiocie wniosku po wysłuchaniu
spadkobiercy, chyba że wysłuchanie nie jest możliwe.
§
3. Sąd
spadku niezwłocznie zarządza ogłoszenie o wydaniu
postanowienia o sporządzeniu spisu inwentarza.
§
4. Na
postanowienie w przedmiocie sporządzenia spisu inwentarza
przysługuje zażalenie.
Art.
6371.
[Zgłoszenie komornikowi wniosku o sporządzenie spisu
inwentarza]
§
1. Wniosek
o sporządzenie spisu inwentarza może być także
zgłoszony bezpośrednio komornikowi, który byłby
właściwy do wykonania postanowienia sądu spadku o
sporządzeniu spisu inwentarza.
§
2. Komornik
przystępuje niezwłocznie do sporządzenia spisu
inwentarza i zawiadamia o tym sąd spadku, który wydaje
postanowienie w przedmiocie sporządzenia spisu inwentarza.
Jeżeli sąd oddali albo odrzuci wniosek, o którym
mowa w § 1, albo umorzy postępowanie, spis sporządzony
przez komornika rodzi takie same skutki jak złożenie wykazu
inwentarza.
Art.
638.
(uchylony).
Art.
6381.
[Ogłoszenie o złożeniu wykazu inwentarza lub o wydaniu
postanowienia o sporządzeniu spisu inwentarza]
§
1. Ogłoszenia,
o których mowa w art. 6363
§ 3 i art. 637 § 3, zamieszcza się na stronie
internetowej oraz na tablicy ogłoszeń sądu spadku.
§
2. Ogłoszenie
zawiera:
1)
imię i nazwisko, numer PESEL, jeżeli został nadany,
oraz ostatni adres spadkodawcy;
2)
datę śmierci spadkodawcy.
§
3. Ogłoszenie,
o którym mowa w art. 6363
§ 3, poza danymi, o których mowa w § 2, zawiera
również pouczenie, że:
1)
ze złożonym wykazem inwentarza może się zapoznać
każdy, kto taką potrzebę dostatecznie uzasadni;
2)
osoby wskazane w art. 637 § 1 mogą złożyć
wniosek o sporządzenie spisu inwentarza.
§
4. Ogłoszenie,
o którym mowa w art. 637 § 3, poza danymi, o których
mowa w § 2, zawiera również pouczenie, że osoby
wskazane w art. 637 § 1 mogą uczestniczyć w
sporządzaniu spisu inwentarza, w szczególności
zgłaszać przedmioty należące do spadku,
przedmioty zapisów windykacyjnych lub długi spadkowe,
które podlegają zamieszczeniu w spisie inwentarza.
Art.
6382.
[Polecenie dokonania zabezpieczenia spadku, zmiany środka
zabezpieczenia lub sporządzenia spisu inwentarza]
§
1. W
sprawach, w których postanowienie o zabezpieczeniu spadku,
zmianie środka zabezpieczenia lub sporządzeniu spisu
inwentarza zostało wydane z urzędu, sąd, który
wydał to postanowienie, kieruje do komornika polecenie dokonania
zabezpieczenia spadku, zmiany środka zabezpieczenia lub
sporządzenia spisu inwentarza.
§
2. Podstawą
postępowania mającego na celu wykonanie postanowienia o
zabezpieczeniu spadku, zmianie środka zabezpieczenia lub
sporządzeniu spisu inwentarza jest postanowienie zaopatrzone z
urzędu we wzmiankę o wykonalności.
§
3. Nadzór
nad czynnościami komornika sprawuje sąd, który wydał
postanowienie o zabezpieczeniu spadku lub sporządzeniu spisu
inwentarza.
§
4. W
postępowaniu o zabezpieczenie spadku, zmianę środka
zabezpieczenia lub sporządzenie spisu inwentarza w sprawach
nieuregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się odpowiednio
przepisy art. 759-774.
Art.
6383.
[Powiadomienie o zastosowanym środku zabezpieczenia; depozyt
sądowy]
§
1. Jeżeli
postanowienie o zabezpieczeniu spadku nie określa środka
zabezpieczenia, komornik niezwłocznie zawiadamia sąd, który
wydał postanowienie o zabezpieczeniu spadku, o zastosowanym
środku zabezpieczenia.
§
2. W
razie potrzeby złożenia przedmiotów podlegających
zabezpieczeniu do depozytu sądowego komornik występuje z
wnioskiem do sądu, który wydał postanowienie o
zabezpieczeniu spadku.
§
3. Sąd,
który wydał postanowienie o zabezpieczeniu spadku,
zawiadamia sąd spadku o środkach zabezpieczenia
zastosowanych przez komornika.
Art.
6384.
[Spis majątku ruchomego]
§
1. Spis
majątku ruchomego w ramach zabezpieczenia spadku sporządza
się w obecności dwóch świadków
powołanych przez komornika.
§
2. Przy
sporządzaniu spisu majątku ruchomego mogą być
obecne osoby, które mają prawo zgłosić wniosek
o zabezpieczenie spadku. Niestawiennictwo tych osób nie
wstrzymuje wykonania czynności.
§
3. Z
dokonanej czynności komornik sporządza protokół,
który podpisują wszyscy obecni. Odmowę lub
niemożność podpisania stwierdza się w protokole z
podaniem przyczyny.
Art.
6385.
[Środki tymczasowe]
Komornik
wykonujący postanowienie o zabezpieczeniu spadku w razie
potrzeby stosuje niezbędne środki tymczasowe zapobiegające
naruszeniu ruchomości przed ich spisaniem.
Art.
6386.
[Pokrycie kosztów pogrzebu; koszty utrzymania członków
rodziny spadkodawcy]
§
1. Z
pieniędzy wchodzących w skład spadku komornik
wykonujący postanowienie o zabezpieczeniu spadku wyda w razie
potrzeby członkowi rodziny spadkodawcy, a gdyby to nie było
możliwe, domownikowi spadkodawcy albo innej osobie ponoszącej
koszty pogrzebu, sumę potrzebną na koszty pogrzebu
spadkodawcy. W przypadku braku pieniędzy na pogrzeb spadkodawcy,
sąd może zarządzić sprzedaż przez komornika
odpowiedniego przedmiotu należącego do spadku, oznaczając
przy tym sposób sprzedaży.
§
2. Komornik
wykonujący postanowienie o zabezpieczeniu spadku może z
pieniędzy wchodzących w skład spadku pozostawić
członkom rodziny spadkodawcy, którzy do chwili jego
śmierci wspólnie z nim zamieszkiwali i byli na jego
utrzymaniu, niezbędne kwoty na ich utrzymanie przez czas nie
dłuższy niż miesiąc.
Art.
6387.
[Zawiadomienie o terminie sporządzenia spisu inwentarza]
O
terminie sporządzenia spisu inwentarza komornik zawiadamia
wnioskodawcę oraz uczestników postępowania o
sporządzenie spisu inwentarza, a także spadkobiercę i
zapisobiercę windykacyjnego, których miejsce pobytu jest
znane, jak również wykonawcę testamentu, kuratora
spadku, dozorcę i zarządcę tymczasowego, jeżeli
byli ustanowieni. Niestawiennictwo tych osób nie wstrzymuje
czynności.
Art.
6388.
[Treść spisu inwentarza]
§
1. W
spisie inwentarza komornik zamieszcza przedmioty należące
do spadku i przedmioty zapisów windykacyjnych, z zaznaczeniem
wartości każdego z tych przedmiotów, oraz długi
spadkowe ze wskazaniem wysokości każdego z nich.
§
2. Wartość
przedmiotów należących do spadku i przedmiotów
zapisów windykacyjnych komornik ustala według stanu i cen
z chwili otwarcia spadku, a wysokość długów
spadkowych - według stanu z chwili otwarcia spadku.
§
3. Komornik
z urzędu ustala i zamieszcza w spisie inwentarza przedmioty
należące do spadku, przedmioty zapisów
windykacyjnych oraz długi spadkowe.
§
4. W
spisie inwentarza komornik wykazuje też wartość stanu
czynnego spadku z uwzględnieniem wartości rzeczy i praw
spornych.
§
5. Przy
sporządzaniu spisu inwentarza stosuje się odpowiednio
przepisy art. 6384
§ 1 i 3 oraz art. 947-949.
Art.
6389.
[Uzupełnienie spisu inwentarza przez inny sąd]
W
razie potrzeby zamieszczenia w spisie inwentarza rzeczy znajdujących
się w okręgu innego sądu sąd spadku może
zwrócić się do tego sądu o wykonanie
potrzebnych czynności. Po ich wykonaniu sąd wezwany
przekazuje akta sprawy sądowi spadku.
Art.
63810.
[Posiadanie rzeczy zamieszczonych w spisie inwentarza]
§
1. Ruchomości
i nieruchomości zamieszczone w spisie inwentarza pozostawia się
w posiadaniu osób, które nimi władają. Nie
dotyczy to ruchomości złożonych do depozytu sądowego.
§
2. Jeżeli
zachodzą podstawy do dokonania zabezpieczenia spadku z urzędu,
komornik zawiadamia o tym sąd właściwy do
zabezpieczenia spadku.
Art.
63811.
[Uzupełniający spis inwentarza]
W
razie ujawnienia przedmiotu należącego do spadku,
przedmiotu zapisu windykacyjnego lub długu spadkowego
niezamieszczonego w spisie inwentarza sąd spadku wydaje
postanowienie o sporządzeniu uzupełniającego spisu
inwentarza. W przypadkach, w których postanowienie o
sporządzeniu spisu inwentarza wydaje się z urzędu,
postanowienie o sporządzeniu uzupełniającego spisu
inwentarza wydaje się również z urzędu.
Art.
63812.
[Przesłanie akt sądowi spadku po sporządzeniu spisu
inwentarza]
Po
wykonaniu postanowienia o sporządzeniu spisu inwentarza komornik
przesyła akta sądowi spadku, a w przypadku, o którym
mowa w art. 6389,
sądowi wezwanemu.
Art.
639. [Tryb postępowania]
Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia:
1)
szczegółowy sposób zawiadamiania właściwych
instytucji o zastosowanym środku zabezpieczenia, mając na
względzie właściwość przedmiotu
podlegającego zabezpieczeniu oraz właściwość
poszczególnych instytucji;
2)
zawartość protokołu ze spisu majątku ruchomego, w
tym zakres danych osobowych zamieszczanych w protokole, mając na
względzie niezbędność i adekwatność
informacji oraz niezbędność i adekwatność
danych osobowych w stosunku do celu ich przetwarzania;
3)
szczegółowy tryb i sposób zastosowania niezbędnych
środków tymczasowych zapobiegających naruszeniu
ruchomości przed ich spisaniem, mając na względzie
przedmiot zabezpieczenia, szybkość postępowania, a
także skuteczność niezbędnych środków
tymczasowych.
Rozdział
2
Przyjęcie
lub odrzucenie spadku
Art.
640. [Oświadczenie o przyjęciu albo odrzuceniu
spadku]
§
1. Oświadczenie
o prostym przyjęciu spadku lub z dobrodziejstwem inwentarza albo
o odrzuceniu spadku może być złożone przed
notariuszem lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu
znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego
oświadczenie. Notariusz lub sąd prześle niezwłocznie
oświadczenie, wraz z załącznikami, do sądu
spadku.
§
2. Oświadczenia,
o których mowa w paragrafie pierwszym, mogą być
również składane w sądzie spadku w toku
postępowania o stwierdzenie praw do spadku.
Art.
641. [Treść oświadczenia]
§
1. Oświadczenie
o przyjęciu lub odrzuceniu spadku powinno zawierać:
1)
imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci
oraz miejsce jego ostatniego zamieszkania;
2)
tytuł powołania do spadku;
3)
treść złożonego oświadczenia.
§
2. Oświadczenie
powinno również zawierać wymienienie wszelkich
wiadomych składającemu oświadczenie osób
należących do kręgu spadkobierców ustawowych,
jak również wszelkich testamentów, chociażby
składający oświadczenie uważał je za
nieważne, oraz danych dotyczących treści i miejsca
przechowania testamentów.
§
3. Przy
oświadczeniu należy złożyć wypis aktu zgonu
spadkodawcy albo prawomocne orzeczenie sądowe o uznaniu za
zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu, jeżeli dowody te nie
zostały już poprzednio złożone.
§
4. Jeżeli
oświadczenie złożono ustnie, z oświadczenia
sporządza się protokół.
Art.
642.
(uchylony).
Art.
643. [Zawiadomienie osób powołanych do
dziedziczenia]
O
przyjęciu lub odrzuceniu spadku zawiadamia się wszystkie
osoby, które według oświadczenia i przedstawionych
dokumentów są powołane do dziedziczenia, choćby
w dalszej kolejności.
Art.
644.
(uchylony).
Art.
645.
(uchylony).
Rozdział
3
Ogłoszenie
testamentu
Art.
646. [Obowiązek złożenia testamentu]
§
1. Osoba,
u której znajduje się testament, jest obowiązana
złożyć go w sądzie spadku, gdy dowie się o
śmierci spadkodawcy, chyba że złożyła go u
notariusza.
§
2. Kto
bezzasadnie uchyla się od wykonania powyższego obowiązku,
ponosi odpowiedzialność za wynikłą stąd
szkodę. Ponadto sąd spadku może nałożyć
na uchylającego się grzywnę.
Art.
647. [Złożenie oświadczenia]
W
celu stwierdzenia, czy istnieje testament i gdzie się znajduje,
sąd spadku może nakazać złożenie
oświadczenia w tym przedmiocie, stosując odpowiednio tryb
przewidziany do wyjawienia przedmiotów spadkowych.
Art.
648. [Nakazanie złożenia testamentu]
§
1. Sąd
po wysłuchaniu osoby, u której według uzyskanych
wiadomości testament się znajduje, wyda z urzędu
postanowienie nakazujące jej złożenie testamentu w
wyznaczonym terminie.
§
2. Na
postanowienie sądu w przedmiocie złożenia testamentu
przysługuje zażalenie.
Art.
649. [Otwarcie i ogłoszenie testamentu]
§
1. Sąd
albo notariusz otwiera i ogłasza testament, gdy ma dowód
śmierci spadkodawcy.
§
2. O
terminie otwarcia i ogłoszenia nie zawiadamia się osób
zainteresowanych, jednakże mogą one być obecne przy
tej czynności.
Art.
650. [Kilka testamentów jednego spadkodawcy]
Gdy
złożono kilka testamentów jednego spadkodawcy,
otwiera się i ogłasza wszystkie, a na każdym z nich
czyni się wzmiankę o innych.
Art.
651. [Protokół otwarcia i ogłoszenia
testamentu]
W
protokole otwarcia i ogłoszenia testamentu opisuje się jego
stan zewnętrzny oraz wymienia się jego datę, datę
złożenia i osobę, która testament złożyła.
Na testamencie zamieszcza się datę otwarcia i ogłoszenia.
Art.
652. [Zawiadomienie zainteresowanych]
O
dokonanym otwarciu i ogłoszeniu testamentu sąd spadku albo
notariusz zawiadamia w miarę możności osoby, których
rozrządzenia testamentowe dotyczą, oraz wykonawcę
testamentu i kuratora spadku. Notariusz niezwłocznie zawiadamia
o tym sąd spadku, przesyłając odpis sporządzonego
protokołu.
Art.
653. [Przechowanie testamentu wraz z protokołem]
Testament
wraz z protokołem otwarcia i ogłoszenia przechowuje się
w sądzie spadku, chyba że został złożony u
notariusza. Jednakże na żądanie sądu spadku
notariusz przesyła złożony testament temu sądowi.
Art.
654. [Odpowiednie stosowanie]
Przepisy
niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do pisma
stwierdzającego treść testamentu ustnego.
(oznaczenie
rozdziału 2 i tytuł tego rozdziału - uchylone)
Rozdział
4
Wyjawienie
przedmiotów spadkowych
Art.
655. [Nakaz wyjawienia przedmiotów spadkowych]
§
1. Jeżeli
po sporządzeniu spisu inwentarza zachodzi wątpliwość,
czy zostały w nim zamieszczone wszystkie przedmioty należące
do spadku i przedmioty zapisów windykacyjnych lub czy
zamieszczone w spisie inwentarza długi spadkowe istnieją,
sąd spadku z urzędu lub na wniosek spadkobiercy,
zapisobiercy windykacyjnego, wykonawcy testamentu lub wierzyciela
spadku może nakazać spadkobiercy złożenie:
1)
oświadczenia, że żadnego przedmiotu spadkowego nie
zataił ani nie usunął oraz że nie podał do
spisu inwentarza nieistniejących długów;
2)
wykazu przedmiotów spadkowych nieujawnionych w spisie
inwentarza, jeżeli mu są wiadome, z podaniem miejsca
przechowania ruchomości i dokumentów dotyczących
praw majątkowych, jak również z wyjaśnieniem
podstawy prawnej tych praw;
3)
zapewnienia, że złożone oświadczenie lub wykaz są
prawidłowe i zupełne.
§
2. Wierzyciel
spadku może zgłosić powyższe wnioski tylko
wówczas, gdy uprawdopodobni, że ujawniony w spisie
inwentarza stan czynny spadku nie wystarcza na zaspokojenie długów
spadkowych.
Art.
656. [Rozprawa]
Sprawy
o wyjawienie przedmiotów spadkowych sąd rozpoznaje na
rozprawie, wzywając oprócz wnioskodawcy tych, którzy
są uprawnieni do wystąpienia z wnioskiem o wyjawienie
przedmiotów spadkowych, jeżeli są mu znani.
Art.
657. [Wniosek wzajemny]
Jeżeli
wniosek o wyjawienie skierowany jest przeciwko innemu
współspadkobiercy, ten ostatni może nie później
niż na rozprawie żądać włożenia na
wnioskodawcę obowiązków wymienionych w art. 655.
Art.
658. [Wykonanie postanowienia]
Po
uprawomocnieniu się postanowienia uwzględniającego w
całości lub części wniosek o wyjawienie
przedmiotów spadkowych, sąd na wniosek każdego, kto
był uprawniony do wystąpienia z tym wnioskiem, wezwie
spadkobiercę do wykonania w wyznaczonym terminie włożonego
na niego obowiązku, z pouczeniem, że oświadczenie swe
może spadkobierca złożyć do protokołu
sądowego. Równocześnie sąd wyznaczy na dzień
przypadający co najmniej na dwa tygodnie po upływie
wyznaczonego terminu posiedzenie, na które wezwie wszystkich
uczestników sprawy. Jeżeli przed tym posiedzeniem
spadkobierca złoży oświadczenie lub wykaz, sąd
zawiadomi o tym uczestników.
Art.
659. [Spełnienie obowiązku na posiedzeniu]
Spadkobierca,
który swym obowiązkom nie uczynił zadość,
może spełnić je jeszcze na posiedzeniu. W związku
z materiałem przedstawionym przez spadkobiercę sąd
oraz uczestnicy mogą zadawać spadkobiercy pytania.
Art.
660. [Środki przymusu]
§
1. W
razie niedopełnienia przez spadkobiercę jego obowiązków
lub odmowy odpowiedzi na stawiane mu pytania, sąd stosuje środki
przymusu według przepisów o egzekucji świadczeń
niepieniężnych.
§
2. O
skutkach tych należy spadkobiercę uprzedzić w wezwaniu
do spełnienia obowiązków objętych
postanowieniem o wyjawieniu przedmiotów spadkowych.
Rozdział
5
Przesłuchanie
świadków testamentu ustnego
Art.
661. [Zawiadomienie sądu spadku]
§
1. Kto
dowie się o śmierci spadkodawcy oraz o tym, że treść
testamentu ustnego nie została spisana, obowiązany jest
niezwłocznie zawiadomić o tym sąd spadku oraz podać
imiona, nazwiska i adresy świadków testamentu, jeżeli
okoliczności te są mu znane.
§
2. Kto
nie dopełnia obowiązku przewidzianego w paragrafie
poprzedzającym, odpowiada za wynikłą stąd szkodę,
nadto sąd spadku może wymierzyć mu grzywnę.
Art.
662. [Przesłuchanie świadków]
Świadków,
którzy treści testamentu ustnego nie stwierdzili na
piśmie, sąd wzywa do złożenia na wyznaczonym
posiedzeniu sądowym zeznań stwierdzających treść
testamentu. Do postępowania w sprawie przesłuchania
świadków testamentu ustnego stosuje się odpowiednio
przepisy o dowodzie ze świadków w procesie, z tą
zmianą, że świadkowie testamentu nie mogą odmówić
zeznań ani odpowiedzi na pytanie, ani też nie mogą być
zwolnieni od złożenia przyrzeczenia.
Art.
663.
(uchylony).
Rozdział
6
Sprawy
dotyczące wykonawcy testamentu
Art.
664. [Odmowa przyjęcia obowiązku wykonawcy
testamentu]
Osoba
powołana na wykonawcę testamentu, która odmawia
przyjęcia tego obowiązku, oświadcza o tym w sądzie
spadku ustnie do protokołu albo na piśmie z podpisem
urzędowo poświadczonym albo przed notariuszem.
Pełnomocnictwa do złożenia takiego oświadczenia
udziela się na piśmie z podpisem urzędowo
poświadczonym.
Art.
665. [Zaświadczenie]
§
1. Sąd
spadku albo notariusz wyda osobie powołanej na wykonawcę
testamentu, na jej wniosek, zaświadczenie, w którym
wymieni imię, nazwisko, miejsce ostatniego zamieszkania oraz
datę i miejsce śmierci spadkodawcy, imię, nazwisko i
miejsce zamieszkania wykonawcy testamentu, jak również
zamieści stwierdzenie, że dana osoba została powołana
na wykonawcę testamentu. W zaświadczeniu wskazuje się
też prawa i obowiązki wykonawcy testamentu, jeżeli
zostały one określone przez spadkodawcę.
§
2. Notariusz
niezwłocznie zawiadamia sąd spadku o wydanym zaświadczeniu,
przesyłając jego odpis.
Rozdział
6a 42
Sprawy
dotyczące zarządu sukcesyjnego
Art.
6651.
[Właściwość sądu spadku]
W
sprawach dotyczących zarządu sukcesyjnego właściwy
jest sąd spadku, z wyjątkiem art. 6655.
Art.
6652.
[Złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na dokonanie
czynności przekraczającej zwykły zarząd]
Wniosek
o wydanie zezwolenia na dokonanie czynności przekraczającej
zakres zwykłego zarządu składa zarządca
sukcesyjny.
Art.
6653.
[Zgłoszenie wniosku o odwołanie zarządcy sukcesyjnego]
§
1. Wniosek
o odwołanie zarządcy sukcesyjnego z powodu rażącego
naruszenia jego obowiązków może zgłosić
każdy, kto ma w tym interes prawny.
§
2. W
postępowaniu wszczętym na wniosek, o którym mowa w §
1, osoba uprawniona do powołania zarządcy sukcesyjnego,
nawet jeżeli nie jest wnioskodawcą, może złożyć
wniosek o powołanie wskazanej osoby na zarządcę
sukcesyjnego w miejsce odwołanego zarządcy sukcesyjnego.
Art.
6654.
[Złożenie wniosku o przedłużenie zarządu
sukcesyjnego]
Wniosek
o przedłużenie zarządu sukcesyjnego z ważnych
przyczyn może złożyć każda osoba, na rzecz
której działa zarządca sukcesyjny.
Art.
6655.
[Ograniczenie zarządu sukcesyjnego majątkiem osoby
niemającej pełnej zdolności do czynności
prawnych]
§
1. W
sprawach ograniczenia zarządu sukcesyjnego majątkiem osoby,
która nie ma zdolności do czynności prawnych albo
której zdolność do czynności prawnych jest
ograniczona, właściwy jest sąd opiekuńczy.
§
2. W
sprawach, o których mowa w § 1, przepisy art. 568, art.
569, art. 570, art. 5701
§ 1-2, art. 572-577, art. 578 § 1, art. 5781,
art. 579 oraz art. 582 stosuje się odpowiednio.";
Rozdział
7
Zarząd
spadku nieobjętego
Art.
666. [Kurator spadku]
§
1. Do
czasu objęcia spadku przez spadkobiercę sąd czuwa nad
całością spadku, a w razie potrzeby ustanawia kuratora
spadku.
§
2. Jeżeli
inwentarz nie był przedtem spisany, sąd wyda postanowienie
o sporządzeniu spisu inwentarza.
Art.
667. [Obowiązki kuratora spadku]
§
1. Kurator
spadku powinien starać się o wyjaśnienie, kto jest
spadkobiercą, i zawiadomić spadkobierców o otwarciu
spadku.
§
2. Kurator
spadku zarządza majątkiem spadkowym pod nadzorem sądu
spadku. Do sprawowania zarządu stosuje się odpowiednio
przepisy o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości.
§
3. 43
W
przypadku gdy w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo i
ustanowiono zarząd sukcesyjny tym przedsiębiorstwem, jest
ono wyłączone z zarządu majątkiem spadkowym
sprawowanego przez kuratora spadku.
Art.
668. [Sprzedaż ruchomości]
Sąd
spadku może nakazać sprzedaż należących do
spadku rzeczy ruchomych, które są narażone na
zepsucie albo których przechowanie pociąga za sobą
nadmierne koszty. Sprzedaż nastąpi w sposób
przewidziany dla sprzedaży ruchomości w toku egzekucji,
chyba że sąd określi inny sposób sprzedaży.
Art.
6681.
[Przeniesienie na bank własności nieruchomości lub
prawa stanowiących zabezpieczenie odwróconego kredytu
hipotecznego i rozliczenie odwróconego kredytu hipotecznego]
Sąd
spadku, na wniosek banku w rozumieniu ustawy
z dnia 23 października 2014 r. o odwróconym kredycie
hipotecznym, może upoważnić kuratora spadku do
przeniesienia na bank własności nieruchomości lub
prawa, o którym mowa w art.
4 ust. 2
tej ustawy, stanowiących zabezpieczenie odwróconego
kredytu hipotecznego, i rozliczenia odwróconego kredytu
hipotecznego. Wniosek może być złożony przez bank
nie wcześniej niż po upływie roku od daty śmierci
kredytobiorcy. W sprawach wynikających z rozliczenia odwróconego
kredytu hipotecznego kurator spadku może pozywać lub być
pozywany.
Rozdział
8
Stwierdzenie
nabycia spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego
Art.
669. [Rozprawa]
Sąd
spadku wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po
przeprowadzeniu rozprawy, na którą wzywa wnioskodawcę
oraz osoby mogące wchodzić w rachubę jako spadkobiercy
ustawowi i testamentowi.
Art.
6691.
[Uchylenie aktu poświadczenia dziedziczenia]
§
1. Sąd
spadku uchyla zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia,
jeżeli w odniesieniu do tego samego spadku zostało wydane
postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.
§
2. W
przypadku zarejestrowania dwóch lub więcej aktów
poświadczenia dziedziczenia w odniesieniu do tego samego spadku,
sąd spadku na wniosek zainteresowanego uchyla wszystkie akty
poświadczenia dziedziczenia i wydaje postanowienie o
stwierdzeniu nabycia spadku.
§
3. Poza
okolicznościami wskazanymi w § 1 i 2, uchylenie
zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia jest
dopuszczalne jedynie w przypadkach wskazanych w ustawie.
§
4. (uchylony).
Art.
670. 44
[Badanie z urzędu]
§
1. Sąd
spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą. W
szczególności bada, czy spadkodawca pozostawił
testament, oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co
do której będzie uprawdopodobnione, że testament u
niej się znajduje. Jeżeli testament zostanie złożony,
sąd dokona jego otwarcia i ogłoszenia.
§
2. Sąd
spadku ustala, czy w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo
w spadku objęte zarządem sukcesyjnym.
Art.
671. [Zapewnienie spadkowe]
§
1. Za
dowód, że nie ma innych spadkobierców, może
być przyjęte zapewnienie złożone przez
zgłaszającego się spadkobiercę.
§
2. W
zapewnieniu zgłaszający się powinien złożyć
oświadczenie co do wszystkiego, co mu jest wiadome:
1)
o istnieniu lub nieistnieniu osób, które wyłączałyby
znanych spadkobierców od dziedziczenia lub dziedziczyłyby
wraz z nimi;
2)
o testamentach spadkodawcy.
§
3. Pod
względem skutków karnych zapewnienie jest równoznaczne
ze złożeniem zeznań pod przyrzeczeniem, o czym sędzia
powinien uprzedzić składającego zapewnienie.
Art.
672. [Wezwanie przez ogłoszenie]
Jeżeli
zapewnienie nie było złożone albo jeżeli
zapewnienie lub inne dowody nie będą uznane przez sąd
za wystarczające, postanowienie w sprawie o stwierdzenie nabycia
spadku może zapaść dopiero po wezwaniu spadkobierców
przez ogłoszenie.
Art.
673. [Treść ogłoszenia]
Ogłoszenie
powinno zawierać:
1)
imię, nazwisko, zawód oraz ostatnie miejsce zwykłego
pobytu spadkodawcy;
2)
datę śmierci spadkodawcy;
3)
wskazanie majątku pozostałego po spadkodawcy;
4)
wezwanie, aby spadkobiercy w ciągu trzech miesięcy od dnia
wskazanego w ogłoszeniu zgłosili i udowodnili nabycie
spadku, gdyż w przeciwnym razie mogą być pominięci
w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku.
Art.
674. [Publikacja ogłoszenia]
§
1. Ogłoszenie
umieszcza się w piśmie poczytnym na całym obszarze
Państwa i podaje publicznie do wiadomości w ostatnim
miejscu zwykłego pobytu spadkodawcy na tym obszarze, w sposób
w miejscu tym przyjęty.
§
2. Jeżeli
wartość spadku jest nieznaczna, sąd może
zaniechać umieszczenia ogłoszenia w piśmie.
Art.
675. [Wyznaczenie rozprawy]
Po
upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia sąd
wyznaczy w celu rozpoznania zgłoszonych żądań
rozprawę, na którą wezwie także osoby, które
zgłosiły żądanie i podały miejsce
zamieszkania.
Art.
676. [Wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku]
Jeżeli
w ciągu trzech miesięcy od dnia ogłoszenia o wezwaniu
spadkobierców nikt nie zgłosił nabycia spadku albo
zgłaszający się nie udowodnił go na rozprawie,
sąd wyda postanowienie stwierdzające nabycie spadku przez
spadkobierców, których prawa zostały ustalone.
Art.
677. [Treść postanowienia]
§
1. Sąd
stwierdzi nabycie spadku przez spadkobierców, choćby były
nimi inne osoby niż te, które wskazali uczestnicy. W
postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku sąd wymienia
spadkodawcę oraz wszystkich spadkobierców, którym
spadek przypadł, jak również wysokość ich
udziałów.
§
2. W
postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku sąd stwierdza także
nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego, wymieniając osobę,
dla której spadkodawca uczynił zapis windykacyjny, oraz
przedmiot tego zapisu.
§
3. Stwierdzenie
nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego może nastąpić
również przez wydanie przez sąd postanowienia
częściowego.
Art.
678. [Uchylenie postanowienia]
Jeżeli
stwierdzone zostało nabycie spadku albo zarejestrowany został
akt poświadczenia dziedziczenia po osobie uznanej za zmarłą
lub której zgon został stwierdzony postanowieniem sądu,
a postanowienie o uznaniu tej osoby za zmarłą lub o
stwierdzeniu jej zgonu zostało uchylone, sąd spadku z
urzędu uchyli postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo
akt poświadczenia dziedziczenia.
Art.
679. [Zmiana postanowienia]
§
1. Dowód,
że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia
spadku, nie jest spadkobiercą lub że jej udział w
spadku jest inny niż stwierdzony, może być
przeprowadzony tylko w postępowaniu o uchylenie lub zmianę
stwierdzenia nabycia spadku, z zastosowaniem przepisów
niniejszego rozdziału. Jednakże ten, kto był
uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może
tylko wówczas żądać zmiany postanowienia
stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na
podstawie, której nie mógł powołać w tym
postępowaniu, a wniosek o zmianę składa przed upływem
roku od dnia, w którym uzyskał tę możność.
§
2. Wniosek
o wszczęcie takiego postępowania może zgłosić
każdy zainteresowany.
§
3. W
razie przeprowadzenia dowodu, że spadek w całości lub
w części nabyła inna osoba niż wskazana w
prawomocnym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku, sąd
spadku, zmieniając to postanowienie, stwierdzi nabycie spadku
zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.
§
4. Przepisy
§ 1-3 stosuje się odpowiednio do zarejestrowanego aktu
poświadczenia dziedziczenia oraz do stwierdzenia nabycia
przedmiotu zapisu windykacyjnego.
Art.
6791.
[Wpisanie postanowienia do Rejestru Spadków]
Prawomocne
postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, prawomocne postanowienie
uchylające lub zmieniające postanowienie o stwierdzeniu
nabycia spadku sąd niezwłocznie wpisuje, za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art.
95i § 1
ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. z 2017
r. poz. 2291 oraz z 2018 r. poz. 398 i 723), do Rejestru Spadkowego.
Art.
6792.
[Zawiadomienie Krajowej Rady Notarialnej o postanowieniu uchylającym
akt poświadczenia dziedziczenia]
Sąd
niezwłocznie zawiadamia Krajową Radę Notarialną o
wydaniu prawomocnego postanowienia uchylającego zarejestrowany
akt poświadczenia dziedziczenia. Do zawiadomienia dołącza
się odpis postanowienia.
Rozdział
9
Dział
spadku
Art.
680. [Wniosek o dział spadku]
§
1. We
wniosku o dział spadku należy powołać
postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt
poświadczenia dziedziczenia oraz spis inwentarza, jak również
podać, jakie spadkodawca sporządził testamenty, gdzie
zostały złożone i gdzie się znajdują. Jeżeli
spis inwentarza nie został sporządzony, należy we
wniosku wskazać majątek, który ma być
przedmiotem działu.
§
2. W
wypadku gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość,
należy przedstawić dowody stwierdzające, że
nieruchomość stanowiła własność
spadkodawcy.
Art.
681. [Dodatkowe postanowienie]
Jeżeli
stwierdzenie nabycia spadku jeszcze nie nastąpiło i nie
został sporządzony zarejestrowany akt poświadczenia
dziedziczenia, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wydaje sąd
w toku postępowania działowego, stosując przepisy
rozdziału 8.
Art.
682. [Dane współspadkobierców]
Współspadkobiercy
powinni podać sądowi swój wiek, zawód, stan
rodzinny oraz dane co do swych zarobków i majątku, a
także zarobków i majątku małżonka,
wyjaśnić, w jaki sposób korzystali ze spadku
dotychczas, jak również podać inne okoliczności,
które mogą mieć wpływ na rozstrzygnięcie,
co każdy ze współspadkobierców ma otrzymać
ze spadku. Jeżeli przedmiotem działu jest gospodarstwo
rolne, współspadkobiercy powinni w szczególności
podać dane dotyczące okoliczności przewidzianych w
art.
214
kodeksu cywilnego.
Art.
683. [Przekazanie sprawy na wniosek]
Na
żądanie uczestnika działu, zgłoszone nie później
niż na pierwszej rozprawie, sąd spadku może przekazać
sprawę sądowi rejonowemu, w którego okręgu
znajduje się spadek lub jego znaczna część, albo
sądowi rejonowemu, w którego okręgu mieszkają
wszyscy współspadkobiercy.
Art.
684. [Skład i wartość spadku]
Skład
i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala
sąd.
Art.
685. [Postanowienie wstępne]
W
razie sporu o istnienie uprawnienia do żądania działu
spadku, jak również w razie sporu między
współspadkobiercami o to, czy pewien przedmiot należy
do spadku, sąd spadku może wydać postanowienie
wstępne.
Art.
686. [Dodatkowe rozstrzygnięcia w postępowaniu
działowym]
W
postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także o
istnieniu zapisów zwykłych, których przedmiotem są
rzeczy lub prawa należące do spadku, jak również
o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami
z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów
spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów,
poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów
spadkowych.
Art.
687. [Brak zgodnego wniosku]
W
braku podstaw do wydania postanowienia działowego na podstawie
zgodnego wniosku uczestników, dział spadku będzie
rozpoznany według przepisów poniższych.
Art.
688. [Odpowiednie stosowanie przepisów o zniesieniu
współwłasności]
Do
działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące
zniesienia współwłasności, a w szczególności
art. 618 § 2 i 3.
Art.
689. [Połączenie postępowań]
Jeżeli
cały majątek spadkowy lub poszczególne rzeczy
wchodzące w jego skład stanowią współwłasność
z innego tytułu niż dziedziczenie, dział spadku i
zniesienie współwłasności mogą być
połączone w jednym postępowaniu.
Rozdział
10
Inne
sprawy spadkowe
Art.
690. [Uchylenie się od skutków prawnych
oświadczenia]
§
1. W
razie uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia
o przyjęciu lub odrzuceniu spadku sąd przeprowadza
rozprawę.
§
2. Jeżeli
wskutek prawomocnego zatwierdzenia przez sąd uchylenia się,
o którym mowa w § 1, ulega zmianie krąg osób,
co do których nabycie spadku zostało już stwierdzone
albo zarejestrowany został akt poświadczenia dziedziczenia,
sąd po przeprowadzeniu rozprawy zmienia z urzędu
postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo uchyla
zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia i orzeka w tym
przedmiocie.
Art.
691. [Zwolnienie wykonawcy testamentu]
§
1. Do
wniosku o zwolnienie wykonawcy testamentu uprawniona jest osoba
zainteresowana. Rozstrzygnięcie wniosku nastąpi po
wysłuchaniu wykonawcy testamentu.
§
2. Wykonawca
testamentu zwolniony z obowiązków powinien zwrócić
zaświadczenie o swych uprawnieniach.
DZIAŁ
IVa
Sprawy
z zakresu przepisów o przedsiębiorstwach państwowych
i o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego
Art.
6911.
[Zakres zastosowania]
§
1. Przepisy
niniejszego działu stosuje się w sprawach o rozstrzygnięcie
sporu między:
1)
radą pracowniczą przedsiębiorstwa a dyrektorem
przedsiębiorstwa;
2)
organami przedsiębiorstwa a organem założycielskim
przedsiębiorstwa;
3)
organami przedsiębiorstwa a organem sprawującym nadzór
nad przedsiębiorstwem.
§
2. Sprawy
wymienione w § 1 rozpoznają sądy okręgowe.
Art.
6912.
[Właściwość miejscowa sądu]
Właściwy
jest sąd miejsca siedziby przedsiębiorstwa (zrzeszenia), z
którego działalnością wiąże się
przedmiot sporu.
Art.
6913.
[Zdolność sądowa]
W
sprawach, o których mowa w art. 6911,
zdolność sądową mają ponadto dyrektor
przedsiębiorstwa i dyrektor zrzeszenia przedsiębiorstw,
działający w tym charakterze, oraz rada pracownicza
przedsiębiorstwa i rada zrzeszenia przedsiębiorstw.
Art.
6914.
[Reprezentant rady pracowniczej]
W
imieniu rady pracowniczej przedsiębiorstwa może występować
każdy wyznaczony przez radę jej członek.
Art.
6915.
[Pełnomocnicy]
§
1. Pełnomocnikiem
rady pracowniczej może być również każdy
pracownik przedsiębiorstwa, któremu przysługuje
bierne prawo wyborcze do organów samorządu załogi
przedsiębiorstwa, lub radca prawny niezatrudniony w tym
przedsiębiorstwie.
§
2. Pełnomocnikiem
dyrektora przedsiębiorstwa może być również
radca prawny lub inny pracownik przedsiębiorstwa.
§
3. Pełnomocnikiem
dyrektora przedsiębiorstwa i rady pracowniczej w sprawach między
nimi a organem założycielskim lub organem sprawującym
nadzór nad przedsiębiorstwem może być również
radca prawny przedsiębiorstwa, chyba że między
dyrektorem a radą zachodzi sprzeczność interesów.
Art.
6916.
[Odpowiednie stosowanie]
Przepisy
art. 6914
i 6915
stosuje się odpowiednio do rady zrzeszenia przedsiębiorstw,
a przepis art. 6915
- także do dyrektora zrzeszenia.
Art.
6917.
[Obowiązek przeprowadzenia rozprawy]
Orzeczenie
rozstrzygające spór może zapaść tylko po
przeprowadzeniu rozprawy.
Art.
6918.
[Koszty postępowania]
Koszty
postępowania obciążające zarówno radę
pracowniczą, jak i dyrektora przedsiębiorstwa ponosi
przedsiębiorstwo, a obciążające radę
zrzeszenia przedsiębiorstw lub dyrektora tego zrzeszenia ponosi
zrzeszenie.
Art.
6919.
[Wyłączenie stosowania]
Przepisów
niniejszego działu nie stosuje się w sprawach o
odszkodowanie.
DZIAŁ
V
Sprawy
depozytowe
Rozdział
1
Złożenie
przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego
Art.
692. [Właściwość sądu]
W
sprawach o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu
sądowego właściwy jest sąd miejsca wykonania
zobowiązania. Jeżeli miejsca tego nie da się ustalić,
właściwy jest sąd miejsca zamieszkania wierzyciela, a
gdy wierzyciel jest nieznany lub gdy nie jest znane miejsce jego
zamieszkania - sąd miejsca zamieszkania dłużnika.
Jeżeli zobowiązanie jest zabezpieczone wpisem w księdze
wieczystej, właściwy jest sąd miejsca położenia
nieruchomości.
Art.
693. [Wniosek]
We
wniosku o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu
sądowego należy:
1)
określić zobowiązanie, przy wykonaniu którego
składa się przedmiot;
2)
przytoczyć okoliczności uzasadniające złożenie;
3)
dokładnie oznaczyć przedmiot, który ma być
złożony;
4)
wskazać osobę, której przedmiot ma być wydany,
oraz warunki, pod którymi wydanie ma nastąpić.
Art.
6931.
[Zakres badania]
W
postępowaniu o złożenie przedmiotu świadczenia do
depozytu sądowego sąd nie bada prawdziwości twierdzeń
zawartych we wniosku, ograniczając się do oceny, czy według
przytoczonych okoliczności złożenie do depozytu jest
prawnie uzasadnione.
Art.
6932.
[Zezwolenie sądu]
§
1. Złożenie
przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego może być
dokonane dopiero po uzyskaniu zezwolenia sądu.
§
2. Jeżeli
jednak przedmiotem świadczenia są pieniądze polskie,
złożenie do depozytu może być dokonane również
przed uzyskaniem zezwolenia sądu. W takim wypadku dłużnik
powinien równocześnie ze złożeniem pieniędzy
zgłosić wniosek o zezwolenie na złożenie do
depozytu. W razie uwzględnienia tego wniosku złożenie
do depozytu uważa się za dokonane w chwili, w której
rzeczywiście nastąpiło.
§
3. Jeżeli
przedmiotem świadczenia są pieniądze, złożenie
do depozytu sądowego następuje przez wpłatę na
rachunek depozytowy Ministra Finansów.
Art.
6933.
[Ogłoszenie; kurator wierzyciela]
§
1. Jeżeli
wierzyciel lub jego miejsce zamieszkania nie są znane, o
zezwoleniu na złożenie przedmiotu świadczenia do
depozytu sądowego sąd ogłosi publicznie w budynku
sądowym oraz w lokalu organu gminy. Ponadto sąd zarządza
umieszczenie ogłoszenia w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim
lub podaje je w inny sposób do wiadomości publicznej;
może je również ogłosić w Monitorze
Sądowym i Gospodarczym.
§
2. Ogłoszenie
powinno zawierać dane określone w art. 693 pkt 1, 3 i 4
oraz wezwanie wierzyciela do odbioru depozytu.
§
3. Jeżeli
wierzyciel lub jego miejsce zamieszkania nie są znane, sąd
ustanawia kuratora. Przepis art. 510 § 2 stosuje się
odpowiednio.
Art.
6934.
[Przyjęcie depozytu]
§
1. Sąd
może zażądać, aby depozyt został złożony
w odpowiednim opakowaniu.
§
2. Przed
przyjęciem kosztowności do depozytu sądowego poddaje
się je opisowi i oszacowaniu przez biegłego w obecności
dłużnika lub wyznaczonej przez niego osoby.
Art.
6935.
[Świadczenia powtarzające się]
§
1. Jeżeli
dłużnik jest zobowiązany do świadczeń
powtarzających się, a zachodzą warunki do złożenia
do depozytu sądowego świadczeń już wymagalnych,
sąd może zezwolić dłużnikowi na składanie
w przyszłości do depozytu dalszych świadczeń w
chwili, gdy staną się wymagalne. O złożeniu
każdego świadczenia sąd zawiadamia wierzyciela.
§
2. Na
wniosek wierzyciela sąd uchyli postanowienie o zezwoleniu
dłużnikowi na składanie do depozytu świadczeń
na zasadach określonych w § 1, jeżeli wierzyciel
wyrazi gotowość przyjmowania i pokwitowania odbioru
dalszych świadczeń wymagalnych.
Art.
6936.
[Miejsce przechowania]
§
1. Przyjmowane
do depozytu sądowego:
1)
pieniądze - przechowuje się na rachunku depozytowym
Ministra Finansów;
2)
kosztowności, książeczki oszczędnościowe,
papiery wartościowe i inne dokumenty oraz przedmioty, które
mają być przyjęte do depozytu sądowego na
podstawie przepisów szczególnych - przechowuje się
w sądzie lub w banku;
3)
inne przedmioty - przechowuje się w miejscu wyznaczonym przez
sąd.
§
2. Jeżeli
przedmiotem świadczenia jest książeczka
oszczędnościowa, a przechowanie nie następuje u jej
wystawcy, o przyjęciu książeczki oszczędnościowej
do depozytu sąd zawiadomi tego wystawcę.
Art.
6937.
[Dozorca]
§
1. W
celu sprawowania dozoru nad przedmiotami przechowywanymi w
wyznaczonym miejscu sąd ustanowi dozorcę. Przed wydaniem
postanowienia sąd wysłucha wniosku dłużnika co do
osoby dozorcy. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§
2. Do
dozorcy stosuje się odpowiednio przepisy
dotyczące dozorcy w toku egzekucji sądowej.
Art.
6938.
[Niezmieniony stan]
Dokumenty
i inne depozyty rzeczowe przechowuje się w stanie niezmienionym.
Art.
6939.
[Sprzedaż ruchomości]
§
1. Jeżeli
przedmiotem świadczenia, które ma być złożone
do depozytu sądowego, jest rzecz ruchoma ulegająca łatwemu
zepsuciu, jak również rzecz ruchoma, której
przechowywanie byłoby związane z kosztami niewspółmiernie
wysokimi w stosunku do jej wartości lub nadmiernymi trudnościami
albo powodowałoby znaczne obniżenie jej wartości, sąd
na wniosek dłużnika zarządzi postanowieniem sprzedaż
rzeczy według przepisów o egzekucji z ruchomości.
§
2. Uzyskaną
ze sprzedaży kwotę komornik składa na rachunek
depozytowy Ministra Finansów.
Art.
69310.
[Pokwitowanie]
Po
przyjęciu depozytu sąd wyda dłużnikowi
pokwitowanie.
Rozdział
2
Zwrot
depozytu sądowego składającemu i wydanie depozytu
sądowego uprawnionemu
Art.
69311.
[Żądanie dłużnika o zwrot depozytu]
§
1. Na
żądanie dłużnika sąd zwróci mu
depozyt, jeżeli wierzyciel nie zażądał wydania
depozytu.
§
2. Jeżeli
wniosek dłużnika o zwrot depozytu i wniosek wierzyciela o
wydanie zostały zgłoszone równocześnie, sąd
postanowi wydać depozyt wierzycielowi.
Art.
69312.
[Zezwolenie na zwrot depozytu]
W
razie złożenia depozytu na skutek orzeczenia sądu lub
innego organu, depozyt nie może być zwrócony
dłużnikowi bez zezwolenia sądu lub innego organu,
który wydał to orzeczenie, chyba że z orzeczenia
wynika co innego.
Art.
69313.
[Zgoda wierzyciela na zwrot depozytu]
Jeżeli
złożenie przedmiotu do depozytu nastąpiło w celu
nadania klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu,
depozyt nie może być zwrócony dłużnikowi
bez zgody wierzyciela, chyba że wniosek o nadanie klauzuli
wykonalności został cofnięty.
Art.
69314.
[Żądanie wierzyciela o wydanie depozytu]
Na
żądanie wierzyciela sąd postanowi wydać mu
depozyt, jeżeli zachodzą warunki określone we wniosku
o złożenie do depozytu.
Art.
69315.
[Zabezpieczenie zobowiązania]
Jeżeli
zobowiązanie było zabezpieczone wpisem w księdze
wieczystej, a na skutek złożenia przedmiotu świadczenia
do depozytu nastąpiło wykreślenie tego wpisu, dłużnik
może żądać wydania mu depozytu tylko za zgodą
wierzyciela, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Art.
69316.
[Zwrot kosztów]
Na
żądanie dłużnika, zgłoszone przed wydaniem
przez sąd postanowienia o wydaniu depozytu, sąd przyzna mu
od wierzyciela zwrot kosztów postępowania.
Art.
69317.
[Wykazanie spełnienia warunków]
Jeżeli
złożenie do depozytu sądowego nastąpiło na
żądanie właściwego organu, depozyt wydaje się
osobie uprawnionej dopiero po wykazaniu przez nią, że
warunki, pod którymi wydanie depozytu mogło nastąpić,
zostały spełnione.
Rozdział
3
Postępowanie
w sprawach o stwierdzenie likwidacji niepodjętego depozytu
Art.
69318.
[Właściwość sądu]
§
1. Przepisy
niniejszego rozdziału stosuje się w sprawach o stwierdzenie
likwidacji niepodjętych depozytów, o ile przepisy innych
ustaw
nie stanowią inaczej.
§
2. W
sprawach, o których mowa w § 1, właściwy jest
sąd miejsca złożenia depozytu.
Art.
69319.
[Wniosek o likwidację]
§
1. We
wniosku o stwierdzenie likwidacji niepodjętego depozytu należy:
1)
wskazać okoliczności, w których nastąpiło
złożenie depozytu;
2)
dokładnie określić depozyt podlegający
likwidacji;
3)
wskazać osobę, która jest uprawniona do odbioru
depozytu.
§
2. W
przypadku gdy nie jest znana osoba uprawniona do odbioru depozytu lub
nie jest znane jej miejsce zamieszkania lub siedziba, wnioskodawca
jest obowiązany przedstawić dowody potwierdzające
dokonanie czynności mających na celu wyjaśnienie tych
okoliczności.
Art.
69320.
[Postępowanie z urzędu]
W
sprawie o stwierdzenie likwidacji niepodjętego depozytu sąd
może wszcząć postępowanie z urzędu.
Art.
69321.
[Obwieszczenie]
Uczestników,
którzy nie są znani lub których miejsce
zamieszkania lub siedziba nie jest znane, sąd wzywa do udziału
w postępowaniu przez obwieszczenie publiczne w budynku sądowym.
Art.
69322.
[Wykonanie orzeczenia]
Do
wykonania orzeczenia o stwierdzeniu likwidacji niepodjętego
depozytu jest obowiązany naczelnik właściwego urzędu
skarbowego w trybie i na zasadach określonych w przepisach
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
DZIAŁ
VI
Postępowanie
rejestrowe
Art.
6941.
[Sprawy rejestrowe]
§
1. Przepisy
zawarte w niniejszym dziale stosuje się do postępowań
w sprawach, w których właściwy jest sąd
rejonowy (sąd gospodarczy) prowadzący Krajowy Rejestr
Sądowy (sprawy rejestrowe).
§
2. Przepisy
niniejszego działu stosuje się odpowiednio do postępowań
rejestrowych prowadzonych przez inne sądy, jeżeli przepisy
szczególne nie stanowią inaczej.
Art.
6942.
[Właściwość sądu]
W
sprawach rejestrowych wyłącznie właściwy jest sąd
rejonowy (sąd gospodarczy) właściwy ze względu na
miejsce zamieszkania lub wpisaną w rejestrze siedzibę
podmiotu, którego sprawa dotyczy (sąd rejestrowy).
Przepisu art. 508 § 1 zdanie pierwsze nie stosuje się.
Art.
6943.
[Wniosek o wpis do KRS]
§
1. Wniosek
do sądu rejestrowego prowadzącego Krajowy Rejestr Sądowy
składa podmiot podlegający wpisowi do tego rejestru, jeżeli
przepisy
szczególne nie stanowią inaczej.
§
2. Podmiot
podlegający wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego jest
uczestnikiem postępowania, chociażby nie był
wnioskodawcą. Przepisu art. 510 § 2 nie stosuje się.
§
21.
Brak
organu lub brak w składzie organu powołanego do
reprezentacji podmiotu podlegającego wpisowi do Krajowego
Rejestru Sądowego nie stanowi przeszkody do dokonania wpisu z
urzędu.
§
3. (uchylony).
§
31.
(uchylony).
§
32.
Do
wniosku złożonego przez pełnomocnika o wpis do
Krajowego Rejestru Sądowego spółki, której
umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy spółki
udostępnionego w systemie teleinformatycznym, nie dołącza
się pełnomocnictwa, jednak pełnomocnik powinien
powołać się na nie, wskazując jego datę,
zakres i okoliczności wymienione w art. 87.
§
4. W
przypadku złożenia wniosku w sposób opisany w §
3, doręczenia orzeczeń i pism sądowych będą
dokonywane osobom składającym tą drogą wniosek za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego
postępowanie rejestrowe.
§
5. (uchylony).
Art.
6943a.
[Obowiązek wnoszenia pism za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego]
§
1. Jeżeli
wniosek w postępowaniu przed sądem rejestrowym został
złożony za pośrednictwem systemu teleinformatycznego,
wszelkie pisma w tej sprawie wnosi się wyłącznie za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego, z wyłączeniem
środków zaskarżenia, do których rozpoznania
właściwy jest Sąd Najwyższy. Przepisów
art. 125 § 24
i art. 1311
§ 21
nie stosuje się.
§
2. Sąd
rejestrowy przy pierwszym doręczeniu w sprawie poucza o treści
art. 125 § 21 zdanie drugie.
§
3. Jeżeli
pismo dotyczące podmiotu podlegającego wpisowi do rejestru
przedsiębiorców lub w sprawie, w której wniosek
został złożony w sposób, o którym mowa w
§ 1, zostało wniesione w postaci papierowej, a wnoszący
pismo nie był pouczony o treści art. 125 § 21 zdanie
drugie, przewodniczący wzywa do jego wniesienia za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego w terminie tygodniowym od dnia doręczenia
wezwania, pouczając o treści tego przepisu. Przepis art.
130 § 3 stosuje się. Przepis art. 125 § 21 zdanie
drugie nie stanowi przeszkody do podjęcia przez sąd
rejestrowy czynności z urzędu.
§
4. Sąd
odrzuca apelację, zażalenie albo skargę na orzeczenie
referendarza sądowego złożone z naruszeniem § 1,
jeżeli strona nie uczyniła zadość wezwaniu, o
którym mowa w § 3, albo będąc pouczoną o
treści art. 125 § 21 zdanie drugie, nie złożyła
środka zaskarżenia za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego.
Art.
6943b.
Do
pisma wnoszonego za pośrednictwem systemu teleinformatycznego
dołącza się załączniki w postaci
elektronicznej.
Art.
6944.
[Dokumenty w postępowaniu rejestrowym]
§
1. Dokumenty
stanowiące podstawę wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego
albo podlegające złożeniu do akt rejestrowych składa
się w oryginałach albo poświadczonych urzędowo
odpisach lub wyciągach.
§
11.
Ilekroć
konieczne jest badanie tytułu wykonawczego, o którym mowa
w art. 783 § 4, do wniosku o dokonanie wpisu należy
dołączyć dokument uzyskany z systemu
teleinformatycznego umożliwiający sądowi weryfikację
istnienia i treści tytułu wykonawczego. Przed rozpoznaniem
tego wniosku istnienie i treść tytułu wykonawczego
podlegają zweryfikowaniu przez sędziego lub referendarza
sądowego w systemie teleinformatycznym.
§
2. 45
Dokumenty,
o których mowa w § 1, stanowiące załączniki
do wniosku złożonego za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego, sporządzone w postaci elektronicznej,
opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem
zaufanym albo podpisem osobistym.
§
21.
(uchylony).
§
3. Wypisy
aktów notarialnych, wyciągi, odpisy i poświadczenia
dokumentów mogą być przesłane do sądu
drogą elektroniczną, jeżeli notariusz opatrzył je
kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Art.
6945.
[Podstawa wpisu do KRS; skuteczność]
§
1. Wpis
do Krajowego Rejestru Sądowego następuje na podstawie
postanowienia, jeżeli przepis szczególny nie stanowi
inaczej.
§
2. Postanowienia
o wpisie są skuteczne i wykonalne z chwilą ich wydania, z
wyjątkiem postanowień dotyczących wykreślenia
podmiotu z Krajowego Rejestru Sądowego.
§
3. Postanowieniom
dotyczącym stosowania środków przymusu sąd
rejestrowy może nadać rygor natychmiastowej wykonalności,
jeżeli wymaga tego interes wierzyciela lub innych osób.
Art.
6946.
[Uzasadnienie]
§
1. Postanowienie
w przedmiocie wpisu oraz złożenia dokumentów do akt
rejestrowych wydane zgodnie z wnioskiem nie wymaga uzasadnienia.
§
11.
W
sprawie innej niż sprawa o wpis do rejestru, w której
wnioskodawca jest jedynym uczestnikiem postępowania, przepis §
1 stosuje się odpowiednio.
§
2. Sąd
rejestrowy z urzędu sporządza uzasadnienie postanowienia co
do istoty sprawy, które zostało wydane z urzędu.
§
3. Sąd
rejestrowy przy doręczeniu postanowienia o wpisie do rejestru
spółki, o której mowa w art.
38 pkt 8 lit. f
ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym,
poucza o treści art.
45 ust. 1b
tej ustawy.
Art.
6947.
[Rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji]
W
razie uwzględnienia środka odwoławczego od orzeczenia
wydanego w postępowaniu rejestrowym, dotyczącego wpisu do
Krajowego Rejestru Sądowego, sąd drugiej instancji uchyla
zaskarżone orzeczenie i przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania sądowi rejestrowemu. Rozpoznając ponownie
sprawę, sąd rejestrowy uwzględnia wskazania sądu
drugiej instancji oraz aktualny stan rejestru.
Art.
6948.
[Koszty postępowania rejestrowego]
§
1. Koszty
postępowania rejestrowego ponosi podmiot podlegający
obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.
§
2. Koszty
postępowania wszczętego przez osobę, która nie
jest upoważniona do działania w imieniu podmiotu
podlegającego obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru
Sądowego, ponosi wnioskodawca, chyba że wniosek jego został
uwzględniony w całości lub w istotnej części.
§
3. (uchylony).
KSIĘGA
TRZECIA
(uchylona)
Art.
695.
(uchylony).
Art.
696.
(uchylony).
Art.
697.
(uchylony).
Art.
698.
(uchylony).
Art.
699.
(uchylony).
Art.
700.
(uchylony).
Art.
701.
(uchylony).
Art.
702.
(uchylony).
Art.
703.
(uchylony).
Art.
704.
(uchylony).
Art.
705.
(uchylony).
Art.
706.
(uchylony).
Art.
707.
(uchylony).
Art.
708.
(uchylony).
Art.
709.
(uchylony).
Art.
710.
(uchylony).
Art.
711.
(uchylony).
Art.
712.
(uchylony).
Art.
713.
(uchylony).
Art.
714.
(uchylony).
Art.
715.
(uchylony).
KSIĘGA
CZWARTA
POSTĘPOWANIE
W RAZIE ZAGINIĘCIA LUB ZNISZCZENIA AKT
Art.
716. [Zakres zastosowania]
Odtworzeniu
ulegają akta zaginione lub zniszczone w całości lub
części. W sprawie prawomocnie zakończonej odtworzeniu
podlega orzeczenie kończące postępowanie w sprawie
oraz ta część akt, która jest niezbędna do
ustalenia jego treści i do wznowienia postępowania.
Art.
717. [Wszczęcie postępowania]
§
1. Sąd
wszczyna postępowanie z urzędu lub na wniosek.
§
2. Sąd
wszczyna postępowanie tylko na wniosek, jeżeli zaginięcie
lub zniszczenie akt nastąpiło wskutek siły wyższej.
Również w tym wypadku sąd może jednak wszcząć
postępowanie z urzędu, jeżeli sprawa, której
akta zaginęły lub uległy zniszczeniu, była lub
mogła być wszczęta z urzędu.
Art.
718. [Zgłoszenie wniosku o odtworzenie akt]
§
1. Do
zgłoszenia wniosku o odtworzenie akt uprawniona jest strona,
uczestnik postępowania lub interwenient.
§
2. Wniosek
o odtworzenie akt sprawy będącej w toku zgłosić
można w ciągu lat trzech od zaginięcia lub zniszczenia
akt, a wniosek o odtworzenie akt sprawy prawomocnie zakończonej
- w ciągu lat dziesięciu od tej chwili.
§
3. Ograniczenia
powyższe nie dotyczą wniosku o odtworzenie akt sprawy o
prawa stanu.
Art.
719. [Właściwość sądu]
§
1. Do
odtworzenia akt sprawy będącej w toku właściwy
jest sąd, w którym sprawa ostatnio się toczyła.
§
2. Jeżeli
właściwy byłby sąd drugiej instancji lub Sąd
Najwyższy, sąd ten przekaże sprawę sądowi
pierwszej instancji, chyba że chodzi o odtworzenie tylko akt
sądu drugiej instancji lub akt Sądu Najwyższego.
§
3. Postępowanie
w razie zaginięcia lub zniszczenia akt w sprawie prawomocnie
zakończonej przeprowadza sąd, w którym sprawa
toczyła się w pierwszej instancji.
Art.
720. [Sprawa zakończona w państwowym biurze
notarialnym]
Do
odtworzenia akt sprawy zakończonej w państwowym biurze
notarialnym właściwy jest sąd rejonowy, w którego
okręgu znajdowało się to biuro.
Art.
721. [Treść wniosku]
We
wniosku o odtworzenie akt należy określić dokładnie
sprawę, dołączyć wszelkie urzędowo
poświadczone odpisy znajdujące się w posiadaniu
zgłaszającego wniosek oraz wskazać znane mu miejsca, w
których dokumenty lub ich odpisy się znajdują.
Art.
722. [Wezwanie do złożenia odpisów]
§
1. Przewodniczący
wzywa osoby, organy administracji publicznej lub instytucje wskazane
we wniosku oraz znane sądowi urzędowo do złożenia
w określonym terminie poświadczonych urzędowo odpisów
dokumentów będących w ich posiadaniu albo do
oświadczenia, że ich nie posiadają.
§
2. Jeżeli
osoba wezwana nie posiada dokumentu lub odpisu, a przed wezwaniem
była w jego posiadaniu, powinna wyjaśnić, gdzie
dokument lub odpis się znajduje.
Art.
723. [Grzywna]
§
1. Sąd
może skazać na grzywnę każdego, kto nie uczyni
zadość wezwaniu dokonanemu w myśl artykułu
poprzedzającego.
§
2. Jeżeli
wezwana była osoba prawna lub inna organizacja, ukaraniu podlega
jej kierownik lub pracownik, którego obowiązkiem było
uczynić zadość wezwaniu.
Art.
724. [Dołączenie do akt]
Jeżeli
poświadczone urzędowo odpisy zostaną złożone,
przewodniczący zarządza dołączenie ich do akt.
Odpis zarządzenia doręcza się stronom.
Art.
725. [Wezwanie do złożenia oświadczeń]
Jeżeli
odtworzenia akt nie można przeprowadzić w trybie
przewidzianym w artykułach poprzedzających, przewodniczący
wzywa strony do złożenia dokładnych oświadczeń
co do treści zaginionych lub zniszczonych pism oraz dowodów
na zawarte w nich twierdzenia, nie wyłączając
prywatnych odpisów oraz innych pism i notatek, które
mogą być pomocne przy odtworzeniu akt.
Art.
726. [Dochodzenie z urzędu]
Niezależnie
od oświadczeń i wniosków stron sąd przeprowadza
z urzędu dochodzenia, nie pomijając żadnej
okoliczności, która może mieć znaczenie dla
ustalenia treści zaginionych lub zniszczonych akt. Sąd
bierze zwłaszcza pod uwagę wpisy do repertoriów i
innych ksiąg biurowych. Sąd może też przesłuchać
w charakterze świadków sędziów, prokuratorów,
protokolantów, pełnomocników stron i inne osoby,
które uczestniczyły w postępowaniu lub które
mogą wypowiedzieć się co do treści akt, jak
również może zarządzić przesłuchanie
stron.
Art.
727. [Postanowienie w przedmiocie odtworzenia akt]
Po
przeprowadzeniu postępowania w myśl dwóch artykułów
poprzedzających sąd orzeka postanowieniem, w jaki sposób
i w jakim zakresie zaginione akta mają być odtworzone lub
że odtworzenie akt jest niemożliwe. Na postanowienie
przysługuje zażalenie.
Art.
728. [Ponowne wszczęcie sprawy]
Jeżeli
akta nie mogą być odtworzone lub odtworzone zostały w
części niewystarczającej do podjęcia dalszego
postępowania, sprawa może być wszczęta ponownie.
We wszystkich innych wypadkach sąd podejmuje postępowanie w
takim stanie, w jakim okaże się to możliwe przy
uwzględnieniu akt pozostałych i odtworzonych. Na
postanowienie co do podjęcia dalszego postępowania
przysługuje zażalenie.
Art.
729. [Bieg przedawnienia]
Bieg
przedawnienia przerwany przez pierwotne wszczęcie sprawy
rozpoczyna się na nowo od daty uprawomocnienia się
postanowienia stwierdzającego niemożliwość
odtworzenia akt lub odmawiającego podjęcia dalszego
postępowania.
CZĘŚĆ
DRUGA
POSTĘPOWANIE
ZABEZPIECZAJĄCE
(oznaczenie
oraz tytuł księgi pierwszej - uchylone)
TYTUŁ
I
Przepisy
ogólne
Art.
730. [Przesłanki udzielenia zabezpieczenia]
§
1. W
każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd
lub sąd polubowny można żądać udzielenia
zabezpieczenia.
§
2. Sąd
może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem
postępowania lub w jego toku. Po uzyskaniu przez uprawnionego
tytułu wykonawczego dopuszczalne jest udzielenie zabezpieczenia
tylko wtedy, jeżeli ma ono na celu zabezpieczenie roszczenia o
świadczenie, którego termin spełnienia jeszcze nie
nastąpił.
Art.
7301.
[Legitymacja czynna; interes prawny]
§
1. Udzielenia
zabezpieczenia może żądać każda strona lub
uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie
oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.
§
2. Interes
prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak
zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie
zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób
uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu
postępowania w sprawie.
§
3. Przy
wyborze sposobu zabezpieczenia sąd uwzględni interesy stron
lub uczestników postępowania w takiej mierze, aby
uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną,
a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę.
Art.
731. [Zakres zabezpieczenia]
Zabezpieczenie
nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia, chyba że
ustawa stanowi inaczej.
Art.
732. [Zabezpieczenie na wniosek i z urzędu]
Zabezpieczenie
udzielane jest na wniosek, a w wypadkach, w których
postępowanie może być wszczęte z urzędu -
także z urzędu.
Art.
733. [Termin wniesienia pisma inicjującego]
Udzielając
zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania w sprawie, sąd
wyznacza termin, w którym pismo wszczynające postępowanie
powinno być wniesione pod rygorem upadku zabezpieczenia. Termin
ten nie może przekraczać dwóch tygodni.
Art.
734. [Właściwość sądu]
Do
udzielenia zabezpieczenia właściwy jest sąd, do
którego właściwości należy rozpoznanie
sprawy w pierwszej instancji. Jeżeli nie można ustalić
takiego sądu, właściwy jest sąd, w którego
okręgu ma być wykonane postanowienie o udzieleniu
zabezpieczenia, a z braku tej podstawy lub w przypadku, w którym
postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia miałoby być
wykonane w okręgach różnych sądów - sąd
rejonowy dla m.st. Warszawy. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia
zgłoszony w toku postępowania rozpoznaje sąd tej
instancji, w której toczy się postępowanie, z
wyjątkiem przypadku, gdy sądem tym jest Sąd Najwyższy.
Wtedy o zabezpieczeniu orzeka sąd pierwszej instancji.
Art.
735. [Tryb rozpoznania wniosku]
§
1. Wniosek
o udzielenie zabezpieczenia podlega rozpoznaniu na posiedzeniu
niejawnym, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
§
2. W
sprawie, którą rozpoznaje sąd w składzie
trzyosobowym, w przypadku niecierpiącym zwłoki
postanowienie w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia może być
wydane przez sąd w składzie jednego sędziego.
Art.
736. [Treść wniosku]
§
1. Wniosek
o udzielenie zabezpieczenia powinien odpowiadać wymaganiom
przepisanym dla pisma procesowego, a nadto zawierać:
1)
wskazanie sposobu zabezpieczenia, a w sprawach o roszczenie pieniężne
także wskazanie sumy zabezpieczenia;
2)
uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek.
§
2. Jeżeli
wniosek o udzielenie zabezpieczenia złożono przed
wszczęciem postępowania, należy nadto zwięźle
przedstawić przedmiot sprawy.
§
3. Wskazana
w § 1 suma zabezpieczenia nie może być wyższa od
dochodzonego roszczenia liczonego wraz z odsetkami do dnia wydania
postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia oraz z kosztami wykonania
zabezpieczenia. Suma ta może obejmować także
przewidywane koszty postępowania.
§
4. Jeżeli
w ramach zabezpieczenia obowiązany składa sumę
zabezpieczenia, sumę tę umieszcza na rachunku depozytowym
Ministra Finansów, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej.
Art.
737. [Termin rozpoznania wniosku]
Wniosek
o udzielenie zabezpieczenia podlega rozpoznaniu bezzwłocznie,
nie później jednak niż w terminie tygodnia od dnia
jego wpływu do sądu, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej. Jeżeli ustawa przewiduje rozpoznanie wniosku na
rozprawie, należy ją wyznaczyć tak, aby rozprawa mogła
odbyć się w terminie miesięcznym od dnia wpływu
wniosku.
Art.
738. [Granice rozpoznania; zwrot wniosku]
Sąd
rozpoznaje wniosek o udzielenie zabezpieczenia w jego granicach,
biorąc za podstawę orzeczenia materiał zebrany w
sprawie.
Art.
739. [Kaucja na zabezpieczenie]
§
1. 46
Wykonanie
postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia sąd może
uzależnić od złożenia przez uprawnionego kaucji
na zabezpieczenie roszczeń obowiązanego lub, stosownie do
okoliczności, innych osób, powstałych w wyniku
wykonania postanowienia o zabezpieczeniu. Z kaucji tej będzie
przysługiwało obowiązanemu lub, stosownie do
okoliczności, innym osobom dotkniętym wykonaniem
postanowienia o zabezpieczeniu pierwszeństwo zaspokojenia przed
innymi należnościami zaraz po kosztach egzekucyjnych.
§
2. Przepisu
§ 1 nie stosuje się, gdy uprawnionym jest Skarb Państwa
oraz w wypadku zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych, o rentę,
a także należności pracownika w sprawach z zakresu
prawa pracy, w części nieprzekraczającej pełnego
jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika.
Art.
740. [Doręczenie]
§
1. Postanowienie,
w przedmiocie zabezpieczenia, wydane na posiedzeniu niejawnym, a
podlegające wykonaniu przez organ egzekucyjny, sąd doręcza
tylko uprawnionemu, chyba że przepis szczególny stanowi
inaczej. Doręczenia obowiązanemu dokonuje organ egzekucyjny
równocześnie z przystąpieniem do wykonania
postanowienia.
§
2. W
wypadkach objętych § 1 obowiązanemu nie doręcza
się również zażalenia uprawnionego ani
postanowienia sądu drugiej instancji rozstrzygającego o tym
zażaleniu.
§
3. Jeżeli
ustanowiono jako zabezpieczenie zarząd nad przedsiębiorstwem
lub gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem
wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub jego częścią
albo częścią gospodarstwa rolnego obowiązanego,
doręczenia obowiązanemu postanowienia o udzieleniu
zabezpieczenia dokonuje zarządca ustanowiony przez sąd.
Jeżeli obowiązany odmawia przyjęcia postanowienia albo
gdy zarządca jest wprowadzony w zarząd przez komornika,
doręczenia postanowienia o zabezpieczeniu dokonuje komornik.
Art.
741. [Zażalenie]
Na
postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie
zabezpieczenia przysługuje zażalenie.
Art.
742. [Uchylenie lub zmiana postanowienia]
§
1. Obowiązany
może w każdym czasie żądać uchylenia lub
zmiany prawomocnego postanowienia, którym udzielono
zabezpieczenia, gdy odpadnie lub zmieni się przyczyna
zabezpieczenia. Jeżeli obowiązany złoży na
rachunek depozytowy Ministra Finansów sumę zabezpieczenia
żądaną przez uprawnionego we wniosku o udzielenie
zabezpieczenia, zabezpieczenie upada. Przepis art. 7541
§ 3 stosuje się odpowiednio.
§
2. Postanowienie
w przedmiocie uchylenia lub ograniczenia zabezpieczenia może
zapaść tylko po przeprowadzeniu rozprawy.
§
3. Wniesienie
zażalenia na postanowienie uchylające lub zmieniające
postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia wstrzymuje wykonanie
postanowienia.
§
4. Przepisów
§ 2 i § 3 nie stosuje się, gdy uchylenie postanowienia
o udzieleniu zabezpieczenia nastąpiło na skutek złożenia
przez obowiązanego na rachunek depozytowy Ministra Finansów
sumy wystarczającej do zabezpieczenia.
§
5. (uchylony).
Art.
743. [Nadanie klauzuli wykonalności z urzędu]
§
1. Jeżeli
postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia podlega wykonaniu w drodze
egzekucji, do wykonania tego postanowienia stosuje się
odpowiednio przepisy o postępowaniu egzekucyjnym, z tym jednak,
że sąd nadaje postanowieniu o udzieleniu zabezpieczenia
klauzulę wykonalności z urzędu. W razie zbiegu
zabezpieczenia udzielonego przez sąd i organ administracyjny
przepisy art. 773 i art. 774 nie mają zastosowania, z wyjątkiem
wypadków przewidzianych w art. 751.
§
2. Jeżeli
z uwagi na swą treść postanowienie podlega wykonaniu w
inny sposób, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące
tego sposobu. Podstawą przeprowadzenia postępowania jest
wtedy postanowienie zaopatrzone z urzędu przez przewodniczącego
we wzmiankę o wykonalności.
§
3. Jeżeli
wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu zostało uzależnione
od złożenia przez uprawnionego kaucji na zabezpieczenie
roszczeń obowiązanego, powstałych w wyniku wykonania
postanowienia o zabezpieczeniu, sąd nadaje mu klauzulę
wykonalności albo przewodniczący zaopatruje je we wzmiankę
o wykonalności, po złożeniu kaucji.
Art.
7431.
[Osoba pozostająca w związku małżeńskim]
§
1. Postanowienie
o udzieleniu zabezpieczenia wydane przeciwko osobie pozostającej
w związku małżeńskim stanowi podstawę do
podjęcia czynności związanych z wykonaniem
zabezpieczenia na mieniu wchodzącym w skład majątku
wspólnego.
§
2. W
terminie tygodnia od dnia dokonania pierwszej czynności
związanej z wykonaniem zabezpieczenia małżonek
obowiązanego może sprzeciwić się wykonaniu
postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia, o czym organ wykonujący
zabezpieczenie niezwłocznie zawiadamia uprawnionego.
§
3. Sprzeciw
małżonka obowiązanego, o którym mowa w §
2, nie wstrzymuje wykonania zabezpieczenia. Jeżeli jednak
zabezpieczenie prowadzi do zaspokojenia uprawnionego, wstrzymuje się
wypłatę pieniędzy uzyskanych w postępowaniu
zabezpieczającym.
§
4. W
razie sprzeciwu, o którym mowa w § 2, uprawniony może
w terminie dwóch tygodni od dnia zawiadomienia, pod rygorem
upadku zabezpieczenia w zakresie wykonania na mieniu wchodzącym
w skład majątku wspólnego, wystąpić do
sądu o nadanie temu postanowieniu klauzuli wykonalności
przeciwko małżonkowi obowiązanego. Przepisy art. 787
stosuje się odpowiednio. Upadek, o którym mowa w zdaniu
pierwszym, następuje również w razie oddalenia
wniosku o nadanie klauzuli wykonalności. Przepis art. 7541
§ 3 stosuje się odpowiednio.
Art.
744. [Upadek zabezpieczenia]
§
1. W
razie prawomocnego zwrotu albo odrzucenia pozwu lub wniosku,
oddalenia powództwa lub wniosku albo umorzenia postępowania,
zabezpieczenie upada.
§
2. Zabezpieczenie
upada również, gdy zostało udzielone przed
wszczęciem postępowania, jeżeli uprawniony nie
wystąpił we wszczętym postępowaniu w sprawie o
całość roszczenia lub też wystąpił o
roszczenia inne niż to, które zostało zabezpieczone.
§
3. W
sprawach wymienionych w § 1 i § 2 przepis art. 7541
§ 3 stosuje się odpowiednio.
Art.
745. [Koszty postępowania zabezpieczającego]
§
1. O
kosztach postępowania zabezpieczającego sąd rozstrzyga
w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, a o
kosztach postępowania zabezpieczającego później
powstałych rozstrzyga na wniosek strony sąd, który
udzielił zabezpieczenia.
§
2. Jeżeli
postanowienie, w którym udzielono zabezpieczenia, zostało
wydane przed wszczęciem postępowania w sprawie, a
uprawniony nie zachował wyznaczonego mu terminu do jej
wszczęcia, obowiązany może w terminie dwóch
tygodni od upływu tego terminu złożyć wniosek o
przyznanie mu kosztów. W tym terminie wniosek taki może
zgłosić uprawniony, jeżeli nie wytoczył sprawy
dlatego, że obowiązany zaspokoił jego roszczenie.
Art.
746. [Roszczenie o naprawienie szkody]
§
1. Jeżeli
uprawniony nie wniósł pisma wszczynającego
postępowanie w wyznaczonym terminie albo cofnął pozew
lub wniosek, jak również gdy pozew lub wniosek zwrócono
albo odrzucono albo powództwo bądź wniosek oddalono
lub postępowanie umorzono, a także w przypadkach wskazanych
w art. 744 § 2, obowiązanemu przysługuje przeciwko
uprawnionemu roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej
wykonaniem zabezpieczenia. Roszczenie wygasa, jeżeli nie będzie
dochodzone w ciągu roku od dnia jego powstania.
§
11.
W
przypadku wniesienia skargi kasacyjnej termin, o którym mowa w
§ 1, rozpoczyna bieg w dniu prawomocnego zakończenia
postępowania wywołanego jej wniesieniem.
§
2. Uprawnieni,
którzy łącznie uzyskali zabezpieczenie, ponoszą
solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną
szkodę.
§
3. Jeżeli
w terminie miesiąca od rozpoczęcia biegu terminu, o którym
mowa w § 1 lub 11,
obowiązany nie wytoczył powództwa, sąd zwraca
uprawnionemu, na jego wniosek, kaucję złożoną na
zabezpieczenie roszczenia.
TYTUŁ
II
Zabezpieczenie
roszczeń pieniężnych
Art.
747. [Sposoby zabezpieczenia]
Zabezpieczenie
roszczeń pieniężnych następuje przez:
1)
zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę,
wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności
lub innego prawa majątkowego;
2)
obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką
przymusową;
3)
ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości,
która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub której
księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu;
4)
obciążenie statku albo statku w budowie hipoteką
morską;
5)
ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego
własnościowego prawa do lokalu;
6)
ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem lub
gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem wchodzącym
w skład przedsiębiorstwa lub jego częścią
albo częścią gospodarstwa rolnego obowiązanego.
Art.
748. [Postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym]
Postanowienie
o udzieleniu zabezpieczenia wydane na posiedzeniu niejawnym, w
wypadkach, o których mowa w art. 747 pkt 2-6, doręcza się
również obowiązanemu.
Art.
749. [Skarb Państwa]
Zabezpieczenie
roszczeń pieniężnych przeciwko Skarbowi Państwa
jest niedopuszczalne.
Art.
750. [Wyłączenie zabezpieczenia]
Zabezpieczenie
nie może obejmować rzeczy, wierzytelności i praw, z
których egzekucja jest wyłączona.
Art.
751. [Rzeczy ulegające szybkiemu zepsuciu]
§
1. Rzeczy
ulegające szybkiemu zepsuciu mogą stanowić przedmiot
zabezpieczenia, gdy obowiązany nie ma innego mienia, które
mogłoby zabezpieczyć roszczenia uprawnionego, istnieje zaś
możliwość sprzedaży tych rzeczy niezwłocznie.
§
2. Sprzedaż
rzeczy wymienionych w § 1 powinna nastąpić
niezwłocznie, według przepisów o sprzedaży w
trybie egzekucji z ruchomości.
§
3. Na
wniosek obowiązanego sąd rejonowy może po wysłuchaniu
uprawnionego polecić komornikowi sprzedaż każdej
zajętej ruchomości, wierzytelności lub prawa.
§
4. Cenę
uzyskaną ze sprzedaży składa się na rachunek
depozytowy Ministra Finansów na zabezpieczenie roszczeń
uprawnionego.
Art.
752. [Postępowanie z przedmiotem zabezpieczenia]
§
1. Zajęte
ruchomości nie mogą być oddane pod dozór
uprawnionemu. Zajęte pieniądze składa się na
rachunek depozytowy Ministra Finansów, a zajęte papiery
wartościowe sąd składa w banku.
§
2. (uchylony).
§
3. (uchylony).
Art.
7521.
[Zajęcie praw z instrumentów finansowych]
§
1. W
razie udzielenia zabezpieczenia przez zajęcie praw z
instrumentów finansowych zapisanych na rachunku papierów
wartościowych lub innym rachunku w rozumieniu przepisów
o obrocie instrumentami finansowymi obowiązany w terminie trzech
miesięcy od dnia zajęcia może zlecić ich
sprzedaż. Sumę uzyskaną ze sprzedaży umieszcza
się na rachunku depozytowym Ministra Finansów. Obowiązany
może także zlecić, by znajdujące się na
rachunku sumy pieniężne zostały wpłacone na
rachunek depozytowy Ministra Finansów.
§
2. Przepisu
§ 1 nie stosuje się do rachunku zbiorczego w rozumieniu
przepisów ustawy
z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z
2017 r. poz. 1768, z późn. zm.).
Art.
7522.
[Zajęcie rachunku bankowego]
§
1. W
razie zajęcia na zabezpieczenie rachunku bankowego
przedsiębiorcy lub właściciela gospodarstwa rolnego
sąd na wniosek obowiązanego złożony w terminie
tygodniowym od dnia doręczenia mu postanowienia o zabezpieczeniu
określa, jakie kwoty można pobierać na bieżące
wypłaty wynagrodzeń za pracę wraz z podatkiem od
wynagrodzenia i innymi ustawowymi ciężarami, a także
na bieżące koszty prowadzonej działalności
gospodarczej.
§
2. Udzielając
zabezpieczenia, sąd może określić korzystanie z
zajętego rachunku bankowego w inny sposób.
§
3. Zajęcie
rachunku bankowego nie pozbawia obowiązanego prawa do polecenia
przekazania zajętych kwot na rachunek depozytowy Ministra
Finansów w celu wpłacenia sumy zabezpieczenia.
§
4. Przepis
§ 3 stosuje się odpowiednio, gdy w ramach zabezpieczenia
zajęto inne wierzytelności i prawa majątkowe.
Art.
7523.
[Zakaz zbywania spółdzielczego własnościowego
prawa do lokalu]
§
1. Postanowienie
o udzieleniu zabezpieczenia ustanawiające zakaz zbywania
spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu
stanowi podstawę wpisu w księdze wieczystej ostrzeżenia
o zakazie zbywania tego prawa.
§
2. Sąd,
który wydał postanowienie, o którym mowa w §
1, przekazuje to postanowienie sądowi dokonującemu wpisu
ostrzeżenia w księdze wieczystej. Wpisu dokonuje się z
urzędu.
§
3. Sąd,
który dokonał wpisu ostrzeżenia w księdze
wieczystej, doręcza postanowienie, o którym mowa w §
1, obowiązanemu i spółdzielni mieszkaniowej.
§
4. Spółdzielnia
mieszkaniowa ponosi odpowiedzialność za szkodę
spowodowaną czynnościami zmierzającymi do zbycia
spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu
mimo ustanowionego zakazu.
Art.
7523a.
[Nieważność czynności prawnej dokonanej wbrew
zakazowi zbywania lub obciążania]
§
1. Czynność
prawna obowiązanego dokonana wbrew zakazowi zbywania lub
obciążania nieruchomości, która nie ma
urządzonej księgi wieczystej lub której księga
wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu, jest
nieważna.
§
2. Czynność
prawna dokonana wbrew zakazowi zbywania spółdzielczego
własnościowego prawa do lokalu jest nieważna, jeżeli
dokonano wpisu w księdze wieczystej ostrzeżenia o zakazie
zbywania tego prawa.
Art.
7524.
[Zarząd przymusowy]
§
1. Zarząd
przymusowy ustanowiony nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem
rolnym obowiązanego lub nad zakładem wchodzącym w
skład przedsiębiorstwa lub jego częścią albo
nad częścią gospodarstwa rolnego wykonuje się
według przepisów o zarządzie w toku egzekucji z
nieruchomości.
§
11.
Zarządcę
ustanawia sąd wydający postanowienie o udzieleniu
zabezpieczenia. Postanowienie o ustanowieniu zarządcy jest
jednocześnie podstawą do wprowadzenia go w zarząd bez
potrzeby nadania mu klauzuli wykonalności. Zarządcą
nie może być obowiązany.
§
2. W
toku sprawowania zarządu sąd może, za zgodą
uprawnionego i obowiązanego, zezwolić na wykonywanie
zarządu w inny sposób.
§
3. Za
zgodą obowiązanego sąd postanowi, że dochód
uzyskiwany z zarządu przeznaczony będzie na zaspokojenie
uprawnionego. Zgoda taka nie jest potrzebna w sprawach wymienionych w
art. 753, art. 7531
i art. 754. Wydając postanowienie o przekazywaniu dochodu na
zaspokojenie uprawnionego, sąd określi wysokość
kwoty, do której wierzyciel winien być zaspokojony,
jeżeli kwota ta nie została określona w postanowieniu
o zabezpieczeniu.
§
4. W
razie wyrażenia zgody na zaspokojenie uprawnionego z dochodu
uzyskanego przez zarząd, przepisy art. 7532
stosuje
się odpowiednio.
§
5. W
sprawach, o których mowa w § 2-4, orzeka sąd
wydający postanowienie o zabezpieczeniu.
Art.
7525.
[Nieważność czynności prawnych]
Czynności
prawne obowiązanego dotyczące majątku objętego
zarządem przymusowym podjęte po ustanowieniu zarządu
są nieważne. Dla określenia czasu powstania skutków
ustanowienia zarządu przepisy art. 910 stosuje się
odpowiednio.
Art.
7526.
[Zbieg z postępowaniem egzekucyjnym]
§
1. W
razie skierowania egzekucji do składników mienia objętego
zarządem przymusowym dalsze postępowanie prowadzone będzie
według przepisów o egzekucji przez zarząd
przymusowy. Przepisy art. 10644
i art. 106410
stosuje się odpowiednio.
§
2. Jeżeli
do przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego objętego
zarządem ustanowionym w postępowaniu zabezpieczającym
skierowano egzekucję przez sprzedaż przedsiębiorstwa
lub gospodarstwa rolnego, przepis art. 106414
stosuje się odpowiednio.
Art.
753. [Zabezpieczenie roszczeń alimentacyjnych]
§
1. W
sprawach o alimenty zabezpieczenie może polegać na
zobowiązaniu obowiązanego do zapłaty uprawnionemu
jednorazowo albo okresowo określonej sumy pieniężnej.
W sprawach tych podstawą zabezpieczenia jest jedynie
uprawdopodobnienie istnienia roszczenia.
§
2. W
wypadkach wymienionych w § 1 sąd z urzędu doręcza
stronom odpis postanowienia o zabezpieczeniu.
Art.
7531.
[Odpowiednie stosowanie]
§
1. Przepis
art. 753 stosuje się odpowiednio do zabezpieczenia roszczeń
o:
1)
rentę, sumę potrzebną na koszty leczenia, z tytułu
odpowiedzialności za uszkodzenie ciała lub utratę
życia żywiciela albo rozstrój zdrowia oraz o zmianę
uprawnień objętych treścią dożywocia na
dożywotnią rentę;
2)
wynagrodzenie za pracę;
3)
należności z tytułu rękojmi lub gwarancji jakości
albo kary umownej, jak również należności z
tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową
sprzedaży konsumenckiej, przeciwko przedsiębiorcy do
wysokości dwudziestu tysięcy złotych;
4)
należności z tytułu najmu lub dzierżawy, a także
należności z tytułu opłat obciążających
najemcę lub dzierżawcę oraz opłat z tytułu
korzystania z lokalu mieszkalnego lub użytkowego - do wysokości,
o której mowa w pkt 3;
5)
naprawienie szkody wynikającej z naruszenia przepisów o
ochronie środowiska;
6)
(uchylony);
7)
(uchylony);
8)
wynagrodzenie przysługujące twórcy projektu
wynalazczego;
9)
przyznanie państwowej kompensaty przysługującej
ofiarom niektórych czynów zabronionych, w części
na pokrycie niezbędnych kosztów leczenia, rehabilitacji
lub pogrzebu.
§
2. W
sprawach wymienionych w § 1, z wyjątkiem spraw, o których
mowa w pkt 9, sąd udziela zabezpieczenia po przeprowadzeniu
rozprawy. Oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia może
nastąpić na posiedzeniu niejawnym. Przepisu art. 749 nie
stosuje się.
§
3. W
sprawach wymienionych w § 1 w pkt 1, 2 i 9 do udzielenia
zabezpieczenia nie jest wymagane uprawdopodobnienie interesu
prawnego.
Art.
7532.
[Uznanie roszczenia]
W
sprawach, o których mowa w art. 753 i art. 7531,
jeżeli osoba obowiązana do świadczeń uzna
roszczenie, wyrok zasądzający świadczenie w zakresie
niezaspokojonym może być wydany na posiedzeniu niejawnym.
Art.
754. [Przyszłe roszczenia alimentacyjne]
Sąd
może jeszcze przed urodzeniem się dziecka zabezpieczyć
przyszłe roszczenia alimentacyjne związane z ustaleniem
ojcostwa, o których mowa w art.
141
i art.
142
Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przez zobowiązanie
obowiązanego do wyłożenia odpowiedniej sumy na koszty
utrzymania matki przez trzy miesiące w okresie porodu oraz na
utrzymanie dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu. W
sprawach tych termin do wytoczenia powództwa wynosi trzy
miesiące od dnia urodzenia się dziecka. Postanowienie sąd
wydaje po przeprowadzeniu rozprawy. Przepisy art. 733 i art. 7532
stosuje się odpowiednio.
Art.
7541.
[Upadek zabezpieczenia]
§
1. Jeżeli
przepis szczególny nie stanowi inaczej albo jeżeli sąd
inaczej nie postanowi, zabezpieczenie udzielone według przepisów
niniejszego tytułu upada po upływie dwóch miesięcy
od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego
roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu, albo od
uprawomocnienia się postanowienia o odrzuceniu apelacji lub
innego środka zaskarżenia wniesionego przez obowiązanego
od orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które
podlegało zabezpieczeniu, chyba że uprawniony wniósł
o dokonanie czynności egzekucyjnych.
§
2. W
sprawach, w których udzielono zabezpieczenia przy zastosowaniu
art. 747 pkt 1 lub 6, zabezpieczenie upada, jeżeli uprawniony w
terminie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia
uwzględniającego roszczenie albo od uprawomocnienia się
postanowienia o odrzuceniu apelacji lub innego środka
zaskarżenia wniesionego przez obowiązanego od orzeczenia
uwzględniającego roszczenie, które podlegało
zabezpieczeniu, nie wniósł o dokonanie dalszych czynności
egzekucyjnych.
§
3. Na
wniosek obowiązanego sąd wydaje postanowienie stwierdzające
upadek zabezpieczenia w całości albo w części.
TYTUŁ
III
Inne
wypadki zabezpieczenia
Art.
755. [Zabezpieczenie roszczeń niepieniężnych]
§
1. Jeżeli
przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne,
sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie
do okoliczności uzna za odpowiedni, nie wyłączając
sposobów przewidzianych dla zabezpieczenia roszczeń
pieniężnych. W szczególności sąd może:
1)
unormować prawa i obowiązki stron lub uczestników
postępowania na czas trwania postępowania;
2)
ustanowić zakaz zbywania przedmiotów lub praw objętych
postępowaniem;
3)
zawiesić postępowanie egzekucyjne lub inne postępowanie
zmierzające do wykonania orzeczenia;
4)
uregulować sposób roztoczenia pieczy nad małoletnimi
dziećmi i kontaktów z dzieckiem;
5)
nakazać wpisanie stosownego ostrzeżenia w księdze
wieczystej lub we właściwym rejestrze.
§
2. W
sprawach o ochronę dóbr osobistych zabezpieczenie
polegające na zakazie publikacji może być udzielone
tylko wtedy, gdy nie sprzeciwia się temu ważny interes
publiczny. Udzielając zabezpieczenia, sąd określa czas
trwania zakazu, który nie może być dłuższy
niż rok. Jeżeli postępowanie w sprawie jest w toku,
uprawniony może przed upływem okresu, na który
orzeczono zakaz publikacji, żądać dalszego
zabezpieczenia; przepisy zdania pierwszego i drugiego stosuje się.
Jeżeli uprawniony zażądał dalszego
zabezpieczenia, zakaz publikacji pozostaje w mocy do czasu
prawomocnego rozstrzygnięcia wniosku.
§
21.
Przepisu
art. 731 nie stosuje się, jeżeli zabezpieczenie jest
konieczne dla odwrócenia grożącej szkody lub innych
niekorzystnych dla uprawnionego skutków.
§
3. Sąd
doręcza obowiązanemu postanowienie wydane na posiedzeniu
niejawnym, w którym nakazuje mu wykonanie lub zaniechanie
czynności albo nieprzeszkadzanie czynnościom uprawnionego.
Nie dotyczy to postanowień nakazujących wydanie rzeczy
będących we władaniu obowiązanego.
Art.
7551.
47
[Zabezpieczenie w sprawach dotyczących naruszenia tajemnicy
przedsiębiorstwa]
W
sprawach dotyczących roszczeń z tytułu czynów
nieuczciwej konkurencji polegających na naruszeniu tajemnicy
przedsiębiorstwa, w których udzielono zabezpieczenia
polegającego na ustanowieniu zakazów, nakazów lub
zajęciu rzeczy ruchomych, mającego na celu zaprzestanie
wykorzystywania tajemnicy przedsiębiorstwa, sąd może,
na wniosek obowiązanego, zamiast tych środków
nakazać obowiązanemu złożenie na rachunek
depozytowy Ministra Finansów odpowiedniej sumy pieniężnej
dla zabezpieczenia roszczeń uprawnionego z tytułu dalszego
wykorzystywania tajemnicy przedsiębiorstwa. Postanowienie może
zapaść tylko po przeprowadzeniu rozprawy.
Art.
756. [Zabezpieczenie w sprawach małżeńskich]
W
sprawach o rozwód, o separację oraz o unieważnienie
małżeństwa, sąd może również
orzec o wydaniu małżonkowi, opuszczającemu mieszkanie
zajmowane wspólnie przez małżonków,
potrzebnych mu przedmiotów.
Art.
7561.
[Zabezpieczenie w sprawach pieczy]
W
sprawach dotyczących pieczy nad małoletnimi dziećmi i
kontaktów z dzieckiem sąd orzeka w przedmiocie
zabezpieczenia po przeprowadzeniu rozprawy, chyba że chodzi o
wypadek niecierpiący zwłoki.
Art.
7562.
[Zapłata na wypadek naruszenia obowiązków
określonych w postanowieniu o udzieleniu zabezpieczenia]
§
1. Uwzględniając
wniosek o zabezpieczenie przez uregulowanie:
1)
stosunków na czas trwania postępowania,
2)
sposobów kontaktów z dzieckiem,
3)
sposobu roztoczenia pieczy nad małoletnim dzieckiem w ten
sposób, że dziecko będzie mieszkać z każdym
z rodziców w powtarzających się okresach
-
sąd, na wniosek uprawnionego, może w postanowieniu o
udzieleniu zabezpieczenia zagrozić obowiązanemu nakazaniem
zapłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz
uprawnionego na wypadek naruszenia obowiązków określonych
w tym postanowieniu.
§
2. Przepisy
art. 10501
i art. 10511,
a jeżeli zabezpieczenie polega na uregulowaniu sposobu kontaktów
z dzieckiem albo ustaleniu, że dziecko będzie mieszkać
z każdym z rodziców w powtarzających się
okresach - przepis art. 5821
§ 3, stosuje się odpowiednio.
Art.
7563.
[Wpis do księgi wieczystej ostrzeżenia o zakazie zbywania
lub obciążania praw]
§
1. Postanowienie
o udzieleniu zabezpieczenia ustanawiające zakaz zbywania lub
obciążania nieruchomości albo spółdzielczego
własnościowego prawa do lokalu stanowi podstawę wpisu
w księdze wieczystej ostrzeżenia o zakazie zbywania lub
obciążania tych praw.
§
2. Sąd,
który wydał postanowienie, o którym mowa w §
1, przekazuje to postanowienie sądowi dokonującemu wpisu
ostrzeżenia w księdze wieczystej. Wpisu dokonuje się z
urzędu.
§
3. Sąd,
który dokonał wpisu ostrzeżenia w księdze
wieczystej, doręcza postanowienie, o którym mowa w §
1, obowiązanemu. Postanowienie, o którym mowa w § 1,
dotyczące spółdzielczego własnościowego
prawa do lokalu doręcza się także spółdzielni
mieszkaniowej.
§
4. Spółdzielnia
mieszkaniowa ponosi odpowiedzialność za szkodę
spowodowaną czynnościami zmierzającymi do zbycia
spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu
mimo ustanowionego zakazu.
Art.
7564.
[Nieważność czynności prawnej dokonanej wbrew
zakazowi zbywania lub obciążania]
§
1. Czynność
prawna dokonana wbrew zakazowi zbywania lub obciążania
nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi
wieczystej lub której księga wieczysta zaginęła
lub uległa zniszczeniu, jest nieważna.
§
2. Czynność
prawna dokonana wbrew zakazowi zbywania lub obciążania
nieruchomości, która ma urządzoną księgę
wieczystą, albo spółdzielczego własnościowego
prawa do lokalu jest nieważna, jeżeli dokonano wpisu w
księdze wieczystej ostrzeżenia o zakazie zbywania lub
obciążania tych praw.
Art.
757. [Upadek zabezpieczenia]
Jeżeli
przepis szczególny nie stanowi inaczej albo sąd inaczej
nie postanowi, zabezpieczenie udzielone według przepisów
niniejszego tytułu upada po upływie dwóch miesięcy
od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego
roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu, albo od
uprawomocnienia się postanowienia o odrzuceniu apelacji lub
innego środka zaskarżenia wniesionego przez obowiązanego
od orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które
podlegało zabezpieczeniu. Na wniosek obowiązanego sąd
wydaje postanowienie stwierdzające upadek zabezpieczenia w
całości albo w części.
CZĘŚĆ
TRZECIA
POSTĘPOWANIE
EGZEKUCYJNE
TYTUŁ
I
Przepisy
ogólne
DZIAŁ
I
Organy
egzekucyjne, ich właściwość i postępowanie w
ogólności
Art.
758. [Właściwe organy]
Sprawy
egzekucyjne należą do właściwości sądów
rejonowych i działających przy tych sądach komorników.
Art.
759. [Czynności egzekucyjne; uprawnienia nadzorcze sądu]
§
1. Czynności
egzekucyjne są wykonywane przez komorników z wyjątkiem
czynności zastrzeżonych dla sądów.
§
11.
Czynności
zastrzeżone dla sądu mogą być wykonywane przez
referendarza sądowego, z wyłączeniem:
1)
stosowania środków przymusu;
2)
orzekania o ściągnięciu należności w trybie
art. 873;
3)
stwierdzenia wygaśnięcia skutków przybicia i utraty
rękojmi;
4)
spraw o egzekucję świadczeń niepieniężnych z
wyjątkiem wydania rzeczy ruchomej;
5)
spraw o egzekucję przez zarząd przymusowy;
6)
spraw o egzekucję przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego.
§
2. 48
Sąd
wydaje z urzędu komornikowi zarządzenia zmierzające do
zapewnienia należytego wykonania egzekucji oraz usuwa
spostrzeżone uchybienia. Ocena prawna wyrażona przez sąd
w ramach wydanych zarządzeń jest wiążąca dla
komornika.
§
3. 49
Sąd
może zobowiązać komornika do składania sprawozdań
z czynności podjętych w wyniku zarządzeń, o
których mowa w § 2.
Art.
7591.
[Prawo wyboru komornika]
Przepisy
niniejszego Kodeksu dotyczące właściwości
miejscowej komorników nie uchybiają prawu wyboru
komornika określonemu w odrębnych przepisach.
Art.
7592.
[Doręczenia administracyjnym organom egzekucyjnym oraz organom
podatkowym dokonywane przez komornika]
Komornik
dokonuje doręczeń administracyjnym organom egzekucyjnym
oraz organom podatkowym wyłącznie za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego albo z użyciem środków
komunikacji elektronicznej, w sposób określony w
przepisach wydanych na podstawie art. 63a § 2 ustawy z dnia 17
czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.
U. z 2017 r. poz. 1201, z późn. zm.).
Art.
760. [Wnioski i oświadczenia; termin podjęcia
czynności przez komornika; wysłuchanie strony]
§
1. 50
Wnioski
i oświadczenia w postępowaniu egzekucyjnym składa się,
według wyboru składającego, na piśmie albo ustnie
do protokołu, chyba że przepis szczególny stanowi
inaczej. Jeżeli przepis szczególny tak stanowi albo
dokonano wyboru wnoszenia pism za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego, wnioski i oświadczenia składa się
wyłącznie za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego.
§
11.
51
Komornik
niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie
7 dni od dnia otrzymania wniosku, podejmuje niezbędne czynności.
§
2. W
przypadku gdy według przepisów niniejszego kodeksu
zachodzi potrzeba wysłuchania strony, wysłuchanie odbywa
się, stosownie do okoliczności, przez spisanie protokołu
w obecności lub nieobecności drugiej strony albo przez
oświadczenie strony złożone na piśmie lub za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
Art.
7601.
[Udzielenie informacji na żądanie wierzyciela]
Na
żądanie wierzyciela, którego roszczenie stwierdzone
jest tytułem wykonawczym lub tytułem egzekucyjnym, organ
egzekucyjny, który prowadzi egzekucję lub który
jest właściwy do jej prowadzenia według przepisów
kodeksu, udzieli mu informacji, czy przeciwko dłużnikowi
prowadzone jest przez ten organ egzekucyjny postępowanie
egzekucyjne, a jeżeli tak, powiadomi go o stosowanych sposobach
egzekucji oraz o wysokości egzekwowanych roszczeń, a także
o aktualnym stanie sprawy.
Art.
761. [Wyjaśnienia i informacje; zmiana miejsca pobytu]
§
1. 52
Organ
egzekucyjny może żądać od uczestników
postępowania złożenia wyjaśnień.
§
11.
53
Organ
egzekucyjny może żądać od:
1)
organów administracji publicznej,
2)
podmiotów wykonujących zadania z zakresu administracji
publicznej,
3)
organów podatkowych,
4)
organów rentowych,
5)
banków,
6)
spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych,
7)
zakładów ubezpieczeń lub zakładów
reasekuracji,
8)
podmiotów prowadzących rachunki papierów
wartościowych, wymienionych w art.
4 ust. 1
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi
(Dz. U. z 2017 r. poz. 1768, z późn. zm.),
9)
spółdzielni mieszkaniowych,
10)
wspólnot mieszkaniowych,
11)
innych podmiotów zarządzających lokalami,
12)
biur informacji gospodarczej,
13)
innych instytucji i osób nieuczestniczących w
postępowaniu
-
informacji dotyczących stanu majątkowego dłużnika
lub umożliwiających identyfikację składników
jego majątku oraz danych adresowych jedynie w zakresie
niezbędnym do zapewnienia prawidłowego toku postępowania.
§
2. Od
wykonania takiego żądania można uchylić się
w takim zakresie, w jakim według przepisów części
pierwszej Kodeksu można odmówić przedstawienia
dokumentu lub złożenia zeznań w charakterze świadka
albo odpowiedzi na zadane pytanie.
§
21.
54
Informacji,
o których mowa w § 11,
udziela się w oparciu o dane przekazane przez organ egzekucyjny,
w terminie przez niego wyznaczonym, o ile przepisy szczególne
nie przewidują innego terminu.
§
22.
55
Jeżeli
pozyskanie informacji, o których mowa w § 11,
jest możliwe za pośrednictwem systemów
teleinformatycznych funkcjonujących na podstawie przepisów
odrębnych, komornik korzysta z tych systemów z
wyłączeniem innych form komunikacji - na zasadach
określonych w tych przepisach.
§
3. Dłużnik,
który został zawiadomiony o wszczęciu egzekucji,
obowiązany jest do powiadomienia w terminie 7 dni organu
egzekucyjnego o każdej zmianie miejsca swego pobytu, trwającej
dłużej niż jeden miesiąc. O obowiązku tym
oraz o skutkach jego zaniedbania poucza się dłużnika
przy zawiadomieniu go o wszczęciu egzekucji.
Art.
762. [Grzywna]
§
1. Za
nieuzasadnioną odmowę udzielenia organowi egzekucyjnemu
wyjaśnień lub informacji przewidzianych w art. 761 albo za
udzielanie informacji lub wyjaśnień świadomie
fałszywych osoba odpowiedzialna może być na wniosek
wierzyciela lub z urzędu ukarana przez organ egzekucyjny grzywną
do dwóch tysięcy złotych. Grzywną taką
może być również ukarany dłużnik,
który zaniedba obowiązku powiadomienia o zmianie miejsca
swojego pobytu.
§
2. Jeżeli
żądanie udzielenia wyjaśnień lub informacji
skierowane było do osoby prawnej lub innej organizacji, ukaraniu
grzywną podlega jej pracownik odpowiedzialny za udzielenie
wyjaśnień lub informacji, a gdyby ustalenie takiego
pracownika było utrudnione, ukaraniu podlega jej kierownik.
Przed wydaniem postanowienia organ egzekucyjny wysłucha
kierownika.
§
3. Wypis
postanowienia o ukaraniu grzywną organ egzekucyjny doręcza
osobie ukaranej, stronom oraz prokuratorowi.
§
4. (uchylony).
§
5. Ukaranie
przez organ egzekucyjny grzywną nie zwalnia osób
ukaranych od odpowiedzialności karnej za niedopełnienie lub
przekroczenie obowiązków służbowych.
Art.
7621.
[Odpowiedzialność dyscyplinarna żołnierza]
W
razie uchybienia przez żołnierza w czynnej służbie
wojskowej, z wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej
pełnionej dyspozycyjnie, obowiązkom, o których mowa
w art. 762 § 1 i 2, komornik, zamiast ukarać żołnierza
grzywną, występuje do dowódcy jednostki wojskowej, w
której żołnierz ten pełni służbę,
z wnioskiem o pociągnięcie go do odpowiedzialności
dyscyplinarnej.
Art.
763. 56
[Zawiadamianie strony i uczestnika postępowania o dokonanej
czynności]
§
1. Komornik
zawiadamia stronę o każdej dokonanej czynności, o
której terminie nie była zawiadomiona i przy której
nie była obecna, i na jej żądanie udziela wyjaśnień
o stanie sprawy.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się także do uczestnika postępowania,
którego dotyczy czynność komornika.
§
3. W
każdym piśmie kierowanym do strony komornik informuje o
aktualnej wysokości należności będących
przedmiotem egzekucji.
Art.
7631.
57
[Pouczenie o sposobie i terminie zaskarżenia czynności
dokonywanej przez komornika]
Komornik
poucza strony i uczestników postępowania występujących
w sprawie bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub
radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej o sposobie i
terminie zaskarżenia czynności. Jeżeli osoby te nie są
obecne, pouczenie następuje wraz z zawiadomieniem o dokonaniu
czynności.
Art.
7632.
58
[Wyłączenie komornika]
§
1. Wniosek
o wyłączenie komornika zgłasza się na piśmie
do komornika prowadzącego postępowanie, uprawdopodobniając
przyczyny wyłączenia. Komornik w terminie 3 dni od dnia
złożenia wniosku o wyłączenie przekazuje wniosek
do sądu rejonowego właściwego ze względu na
siedzibę kancelarii komornika, wraz z pisemnymi wyjaśnieniami.
§
2. Sąd
rejonowy właściwy ze względu na siedzibę
kancelarii komornika rozpoznaje wniosek o wyłączenie
komornika w terminie 7 dni od dnia przekazania wniosku.
§
3. Postanowienie
w przedmiocie wyłączenia komornika sąd wydaje na
posiedzeniu niejawnym w składzie jednoosobowym. Na postanowienie
zażalenie nie przysługuje.
§
4. Przepisy
§ 1-3 stosuje się odpowiednio do zastępcy komornika
oraz asesorów komorniczych, jeżeli osoby te prowadzą
postępowanie lub dokonują określonych czynności w
sprawie.
§
5. Do
czasu rozpoznania wniosku o wyłączenie komornik, którego
dotyczy wniosek, może podejmować dalsze czynności, z
wyjątkiem czynności, które pociągałyby za
sobą nieodwracalne skutki, chyba że wniosek w sposób
oczywisty zmierza jedynie do przedłużenia postępowania.
§
6. W
przypadku uwzględnienia wniosku o wyłączenie
komornika, sąd wyznaczy innego komornika do dalszego prowadzenia
postępowania, w miarę możliwości powierzając
je komornikowi z tego samego rewiru, w którym ma siedzibę
komornik wyłączony. W takim przypadku sąd może z
urzędu uchylić w niezbędnym zakresie czynności
dokonane po złożeniu wniosku.
§
7. W
zakresie nieuregulowanym w § 1-6 do wyłączenia
komornika stosuje się odpowiednio przepisy o wyłączeniu
sędziego.
Art.
7633.
59
[Zasada ciągłości właściwości
komornika]
§
1. Komornik
właściwy do prowadzenia egzekucji, zgodnie z przepisami
niniejszego kodeksu, w chwili wszczęcia postępowania
pozostaje właściwy do czasu jego zakończenia, choćby
podstawy właściwości zmieniły się w toku
sprawy.
§
2. Jeżeli
w toku egzekucji świadczeń alimentacyjnych dłużnik
zmienił miejsce zamieszkania, przeprowadzając się na
obszar właściwości innego sądu apelacyjnego, a
dalsze prowadzenie egzekucji wiązałoby się z
nadmiernymi kosztami, komornik może przekazać sprawę
do komornika właściwości ogólnej dłużnika.
Jeżeli w rewirze, do którego sprawa zostaje przekazana,
działa więcej niż jeden komornik, komornik doręczając
odpis postanowienia jednocześnie wzywa wierzyciela, aby w
terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania wskazał
komornika, któremu sprawa ma zostać przekazana. Jeżeli
wierzyciel w powyższym terminie nie dokona wyboru komornika lub
wskaże komornika, który nie jest właściwy,
komornik przekazuje sprawę według własnego wyboru. Na
wybór komornika z właściwego rewiru dłużnikowi
skarga nie przysługuje.
Art.
764. [Upomnienie, wydalenie, grzywna]
Komornik
może upomnieć, a po bezskutecznym upomnieniu wydalić
osobę, która zachowuje się niewłaściwie
lub przeszkadza jego czynnościom. W przypadku niezastosowania
się do wezwania do wydalenia z miejsca czynności komornik
może ukarać taką osobę grzywną w wysokości
do tysiąca złotych.
Art.
765. [Pomoc policji lub innych organów]
§
1. W
razie oporu komornik może wezwać pomocy organów
Policji. Jeżeli opór stawia osoba wojskowa, z wyjątkiem
żołnierza pełniącego terytorialną służbę
wojskową dyspozycyjnie, należy wezwać pomocy
właściwego organu wojskowego, chyba że zwłoka
grozi udaremnieniem egzekucji, a na miejscu nie ma organu wojskowego.
§
11.
60
Policja
udziela komornikowi, na jego wezwanie, pomocy przy czynnościach
egzekucyjnych. W przypadku stwierdzenia okoliczności
uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa,
Policja niezwłocznie powiadamia prezesa właściwego
sądu rejonowego i żąda od komornika wpisania
zastrzeżeń do protokołu czynności.
§
12.
61
Otwarcia
lub przeszukania mieszkania dłużnika komornik dokonuje
wyłącznie w asyście Policji.
§
2. Sposób
udzielania pomocy komornikowi przy wykonywaniu czynności
egzekucyjnych, przypadki, w których należy udzielić
komornikowi pomocy, sposób postępowania, tryb
występowania o udzielenie pomocy, sposób jej realizacji,
a także sposób dokumentowania wykonywanych czynności
i rozliczania ich kosztów, określa, w drodze
rozporządzenia:
1)
minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu
z Ministrem Sprawiedliwości - w przypadku udzielania pomocy
przez Policję lub Straż Graniczną;
2)
Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości
- w przypadku udzielania pomocy przez Służbę
Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu Wojskowego,
Żandarmerię Wojskową lub wojskowe organy porządkowe;
3)
Prezes Rady Ministrów w przypadku udzielania pomocy przez
Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Agencję
Wywiadu.
§
3. W
rozporządzeniu, o którym mowa w § 2, należy
uwzględnić gwarancję bezpieczeństwa komornika i
uczestników postępowania, poszanowania godności osób
biorących udział w czynnościach egzekucyjnych,
odpowiednie terminy wyznaczania czynności i występowania o
udzielenie pomocy, objęcie dokumentacją przebiegu czynności
i udziału w nich funkcjonariuszy udzielających pomocy oraz
wskazanie organów, na których rachunek przekazywane są
należności zaliczane do kosztów egzekucji.
Art.
766. [Posiedzenia sądu]
Sąd
rozpoznaje sprawy egzekucyjne na posiedzeniu niejawnym, chyba że
zachodzi potrzeba wyznaczenia rozprawy albo wysłuchania na
posiedzeniu stron lub innych osób. W sprawach tych sąd
wydaje orzeczenia w formie postanowień.
Art.
767. [Skarga na czynności komornika]
§
1. 62
Na
czynności komornika przysługuje skarga do sądu
rejonowego, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Dotyczy to także
zaniechania przez komornika dokonania czynności. Skargę
rozpoznaje sąd właściwy ze względu na siedzibę
kancelarii komornika.
§
11.
Skarga
nie przysługuje na zarządzenie komornika o wezwaniu do
usunięcia braków pisma, na zawiadomienie o terminie
czynności oraz na uiszczenie przez komornika podatku od towarów
i usług.
§
2. Skargę
może złożyć strona lub inna osoba, której
prawa zostały przez czynności lub zaniechanie komornika
naruszone bądź zagrożone.
§
3. Skarga
na czynność komornika powinna czynić zadość
wymaganiom pisma procesowego oraz określać zaskarżoną
czynność lub czynność, której zaniechano,
jak również wniosek o zmianę, uchylenie lub
dokonanie czynności wraz z uzasadnieniem.
§
31.
63
Skarga
może być wniesiona na urzędowym formularzu.
§
32.
64
Komornik
doręcza urzędowy formularz skargi dłużnikowi przy
pierwszej czynności egzekucyjnej oraz stronom i uczestnikom
obecnym podczas czynności dokonywanej poza kancelarią,
chyba że czynność ta podlega zaskarżeniu skargą
w formie ustnej.
§
33.
65
Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór
i sposób udostępniania urzędowego formularza skargi,
mając na względzie ustawowe wymagania przewidziane dla tego
pisma, potrzebę zamieszczenia niezbędnych pouczeń co
do sposobu wypełniania formularza, wnoszenia pisma i skutków
niedostosowania go do ustawowych wymagań, a także
konieczność bezpłatnego udostępniania formularzy
w kancelariach komorniczych, siedzibach sądów oraz sieci
Internet w formie pozwalającej na dogodną edycję
treści formularza.
§
4. Skargę
wnosi się w terminie tygodniowym od dnia dokonania czynności,
gdy strona lub osoba, której prawo zostało przez czynność
komornika naruszone bądź zagrożone, była przy
czynności obecna lub była o jej terminie zawiadomiona; w
innych przypadkach - od dnia zawiadomienia o dokonaniu czynności
strony lub osoby, której prawo zostało przez czynność
komornika naruszone bądź zagrożone, a w braku
zawiadomienia - od dnia powzięcia wiadomości przez
skarżącego o dokonanej czynności. Skargę na
zaniechanie przez komornika dokonania czynności wnosi się w
terminie tygodniowym od dnia, w którym skarżący
dowiedział się, że czynność miała być
dokonana.
§
5. Skargę
wnosi się do komornika, który dokonał zaskarżonej
czynności lub zaniechał jej dokonania. Komornik w terminie
trzech dni od dnia otrzymania skargi sporządza uzasadnienie
zaskarżonej czynności, o ile nie zostało ono
sporządzone wcześniej, albo przyczyn jej zaniechania i
przekazuje je wraz ze skargą i aktami sprawy do właściwego
sądu, chyba że skargę w całości uwzględnia.
O uwzględnieniu skargi komornik zawiadamia skarżącego
oraz zainteresowanych, których uwzględnienie skargi
dotyczy.
§
6. 66
W
przypadku stwierdzenia oczywistego naruszenia prawa przez komornika,
sąd uwzględniając skargę, stosownie do
okoliczności, może go obciążyć kosztami
postępowania wywołanego skargą. Na postanowienie sądu
przysługuje zażalenie stronom oraz komornikowi.
Art.
7671.
(uchylony).
Art.
7672.
[Termin rozpoznania skargi na czynności komornika]
§
1. Sąd
rozpoznaje skargę w terminie tygodniowym od dnia jej wpływu
do sądu, a gdy skarga zawiera braki formalne, które
podlegają uzupełnieniu, w terminie tygodniowym od jej
uzupełnienia.
§
2. Wniesienie
skargi nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego ani wykonania
zaskarżonej czynności, chyba że sąd zawiesi
postępowanie lub wstrzyma dokonanie czynności.
Art.
7673.
[Odrzucenie skargi; zażalenie]
§
1. Sąd
odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego
terminu, nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną,
jak również skargę, której braków nie
uzupełniono w terminie. Na postanowienie sądu o odrzuceniu
skargi służy zażalenie.
§
2. Przepis
art. 759 § 2 stosuje się.
Art.
7673a.
[Skarga na postanowienie referendarza]
Skarga
na postanowienie referendarza sądowego przysługuje w
przypadkach, w których na postanowienie sądu przysługuje
zażalenie. Wniesienie skargi nie powoduje utraty mocy przez
zaskarżone postanowienie referendarza sądowego. Sąd
rozpoznaje skargę w składzie jednego sędziego, jako
sąd drugiej instancji, stosując odpowiednio przepisy o
zażaleniu. Rozpoznając skargę, sąd wydaje
postanowienie, w którym zaskarżone postanowienie
referendarza sądowego utrzymuje w mocy albo je zmienia.
Art.
7674.
[Zażalenie na postanowienie sądu]
§
1. Zażalenie
na postanowienie sądu przysługuje w wypadkach wskazanych w
ustawie.
§
2. Na
postanowienie sądu drugiej instancji wydane po rozpoznaniu
zażalenia skarga kasacyjna nie przysługuje.
§
3. W
sprawach egzekucyjnych skarga o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego orzeczenia nie przysługuje.
Art.
768. [Zażalenie na postanowienie w sprawie ukarania
grzywną przez komornika]
Na
postanowienie sądu w przedmiocie ukarania grzywną przez
komornika przysługuje zażalenie.
Art.
7681.
[Wykonanie postanowienia o grzywnie]
Prawomocne
postanowienie komornika o ukaraniu grzywną podlega wykonaniu w
drodze egzekucji sądowej bez zaopatrywania go w klauzulę
wykonalności.
Art.
769.
(utracił
moc).
Art.
770. 67
[Rozliczenie kosztów]
§
1. Dłużnik
zwraca wierzycielowi koszty niezbędne do celowego
przeprowadzenia egzekucji. Koszty te ściąga się wraz z
egzekwowanym świadczeniem.
§
2. Koszty
postępowania egzekucyjnego ustala postanowieniem komornik wraz z
ukończeniem postępowania egzekucyjnego, jeżeli
przeprowadzenie egzekucji należy do niego.
§
3. Jeżeli
w sprawie zachodzi konieczność sporządzenia planu
podziału sumy uzyskanej z egzekucji, komornik ustala koszty
egzekucji przed przystąpieniem do sporządzenia planu
podziału. Postanowienie w przedmiocie kosztów egzekucji
jest wydawane łącznie we wszystkich sprawach, których
dotyczy plan podziału.
§
4. Wynagrodzenie
z tytułu zastępstwa prawnego w postępowaniu
egzekucyjnym nie może być wyższe niż stawka
minimalna opłaty za czynności adwokackie albo radcowskie,
określona w odrębnych przepisach.
§
5. Na
postanowienie sądu zażalenie przysługuje stronom,
komornikowi oraz innej osobie, której to postanowienie
dotyczy.
Art.
7701.
68
[Wykonalność postanowienia przyznającego zwrot
kosztów]
Prawomocne
postanowienie komornika przyznające zwrot kosztów
postępowania egzekucyjnego podlega wykonaniu bez zaopatrywania
go w klauzulę wykonalności.
Art.
771. [Zwolnienie od kosztów postępowania
egzekucyjnego]
Zwolnienie
od kosztów sądowych, przyznane stronie przez sąd w
postępowaniu rozpoznawczym lub z którego strona korzysta
z mocy ustawy, rozciąga się także na postępowanie
egzekucyjne.
Art.
772.
(uchylony).
Art.
773. [Zbieg egzekucji administracyjnej i sądowej]
§
1. W
przypadku zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej do tej
samej rzeczy albo prawa majątkowego egzekucje do tej rzeczy albo
prawa majątkowego prowadzi łącznie ten sądowy
albo administracyjny organ egzekucyjny, który jako pierwszy
dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia
tego pierwszeństwa - organ egzekucyjny, który dokonał
zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie.
§
2. W
przypadku zbiegu egzekucji administracyjnej prowadzonej na podstawie
jednolitego tytułu wykonawczego państwa członkowskiego
Unii Europejskiej albo zagranicznego tytułu wykonawczego
określonych w ustawie z dnia 11 października 2013 r. o
wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności
celnych i innych należności pieniężnych (Dz. U. z
2018 r. poz. 425) i egzekucji sądowej do tej samej rzeczy albo
prawa majątkowego - egzekucje do tej rzeczy albo prawa
majątkowego prowadzi łącznie administracyjny organ
egzekucyjny.
§
3. Zbieg
egzekucji nie wstrzymuje czynności egzekucyjnych.
§
4. Strona
lub uczestnik postępowania zawiadamiają sądowy organ
egzekucyjny o zbiegu egzekucji do tej samej rzeczy albo prawa
majątkowego, wskazując datę dokonania każdego
zajęcia i wysokość należności, na poczet
których każde zajęcie zostało dokonane.
§
5. Sądowy
organ egzekucyjny prowadzi łącznie egzekucje w trybie dla
niego właściwym.
§
6. W
razie kolejnego zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej do
tej samej rzeczy albo prawa majątkowego egzekucję
administracyjną przejmuje sądowy organ egzekucyjny, który
prowadzi łącznie egzekucje w wyniku pierwszego zbiegu
egzekucji.
Art.
7731.
[Zbieg egzekucji sądowych]
§
1. W
wypadku zbiegu egzekucji do tych samych rzeczy, wierzytelności
lub praw, dalszą egzekucję prowadzi komornik właściwy
według przepisów niniejszego kodeksu.
§
2. Jeżeli
żaden z komorników nie jest właściwy według
przepisów niniejszego kodeksu lub właściwych jest
kilku komorników, komornik, który później
wszczął egzekucję, niezwłocznie przekazuje sprawę
komornikowi, który pierwszy wszczął egzekucję,
o czym zawiadamia wierzyciela.
§
3. Przekazując
sprawę, komornik obowiązany jest rozliczyć koszty
egzekucji.
§
4. Komornik,
który stwierdzi swą niewłaściwość, w
postanowieniu o przekazaniu sprawy zgodnie z właściwością
wskazuje komornika rewiru, do którego sprawa zostaje
przekazana. Jeżeli w rewirze, do którego sprawa zostaje
przekazana, działa więcej niż jeden komornik,
doręczając odpis postanowienia stwierdzającego
niewłaściwość, komornik jednocześnie wzywa
wierzyciela, aby w terminie 7 dni od doręczenia wezwania wskazał
komornika, któremu sprawa ma zostać przekazana. Jeżeli
wierzyciel w powyższym terminie nie dokona wyboru lub wskaże
komornika, który nie jest właściwy, komornik
przekazuje sprawę według własnego wyboru. Na wybór
komornika z właściwego rewiru dłużnikowi skarga
nie przysługuje.
Art.
7732.
[Czynności komornika w razie przejęcia prowadzenia
egzekucji przez administracyjny organ egzekucyjny]
§
1. Komornik
zawiadamia strony, uczestników postępowania i
administracyjny organ egzekucyjny o zachodzącej podstawie
przekazania egzekucji sądowej administracyjnemu organowi
egzekucyjnemu.
§
2. Po
uprawomocnieniu się czynności, o której mowa w §
1, komornik sporządza i przesyła administracyjnemu organowi
egzekucyjnemu:
1)
odpis tytułu wykonawczego z oznaczeniem celu, któremu ma
służyć, wysokości dotychczasowych kosztów
powstałych w egzekucji oraz zakresu, w jakim roszczenie
wierzyciela zostało zaspokojone;
2)
odpis dokumentu zajęcia oraz odpisy innych dokumentów
niezbędnych do prawidłowego przeprowadzenia egzekucji;
3)
informację dotyczącą wierzyciela i numeru rachunku
bankowego, na który mają być przekazywane
wyegzekwowane należności pieniężne.
§
3. Zamiast
odpisów, o których mowa w § 2, komornik może
przesłać zweryfikowany przez siebie dokument uzyskany z
systemu teleinformatycznego.
§
4. W
przypadku, o którym mowa w § 2, komornik:
1)
zwraca wierzycielowi niewykorzystaną zaliczkę;
2)
przekazuje administracyjnemu organowi egzekucyjnemu wyegzekwowane
kwoty uzyskane wskutek zajęcia rzeczy albo prawa majątkowego,
do których nastąpił zbieg, które nie zostały
wypłacone wierzycielowi przed sporządzeniem zawiadomienia,
o którym mowa w § 1.
§
5. Skarga
na czynności komornika oraz na zaniechanie przez komornika
dokonania czynności przysługuje również
administracyjnemu organowi egzekucyjnemu.
Art.
7733.
(uchylony).
Art.
774. [Postanowienie o kosztach]
§
1. Sądowy
organ egzekucyjny, który przejął prowadzenie łącznie
egzekucji sądowej i administracyjnej, postanowi w trybie dla
niego właściwym również o kosztach powstałych
w egzekucji, której dotyczył zbieg.
§
2. Sądowy
organ egzekucyjny, który przejął prowadzenie łącznie
egzekucji sądowej i administracyjnej, na żądanie
administracyjnego organu egzekucyjnego, informuje ten organ o
przebiegu egzekucji.
Art.
775. [Wyłączenie stosowania]
Przepisów
art. 773, art. 7732
i art. 774 nie stosuje się w razie zbiegu egzekucji
administracyjnej i sądowego zabezpieczenia, jak również
zbiegu zabezpieczenia administracyjnego z egzekucją sądową,
z wyjątkiem przypadków przewidzianych w art. 751 oraz
przypadków zabezpieczenia majątkowego w postępowaniu
karnym lub karnym skarbowym.
Art.
7751.
[Kolejne wnioski o wszczęcie egzekucji]
Komornik,
który przyjął wniosek o wszczęcie egzekucji, do
prowadzenia której nie jest właściwy według
przepisów niniejszego kodeksu, nie może odmówić
przyjęcia innych wniosków o wszczęcie egzekucji
przeciwko temu samemu dłużnikowi, jeżeli następni
wierzyciele wnoszą o przeprowadzenie egzekucji według tych
samych sposobów co wcześniejsi wierzyciele.
DZIAŁ
II
Tytuły
egzekucyjne i klauzula wykonalności
Art.
776. [Tytuł wykonawczy]
Podstawą
egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest
tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności,
chyba że ustawa stanowi inaczej.
Art.
7761.
[Tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko dłużnikowi
pozostającemu w związku małżeńskim]
§
1. Tytuł
wykonawczy wystawiony przeciwko dłużnikowi pozostającemu
w związku małżeńskim jest podstawą do
prowadzenia egzekucji nie tylko z majątku osobistego dłużnika,
lecz także z pobranego przez niego wynagrodzenia za pracę
lub dochodów uzyskanych z prowadzenia przez niego innej
działalności zarobkowej oraz z korzyści uzyskanych z
jego praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności
przemysłowej oraz innych praw twórcy.
§
2. Zawarcie
umowy majątkowej małżeńskiej, mocą której
rozszerzono wspólność majątkową, nie
wyłącza prowadzenia egzekucji z tych składników
majątku, które należałyby do majątku
osobistego dłużnika, gdyby umowy takiej nie zawarto.
§
3. Przepis
§ 2 nie wyłącza obrony dłużnika i jego
małżonka w drodze powództw przeciwegzekucyjnych,
jeżeli umowa majątkowa małżeńska była
skuteczna wobec wierzyciela.
§
4. Przepisy
§ 1-3 stosuje się odpowiednio, gdy egzekucja jest
prowadzona na podstawie samego tytułu egzekucyjnego.
Art.
777. [Tytuły egzekucyjne]
§
1. Tytułami
egzekucyjnymi są:
1)
orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu
wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem;
11)
orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające
natychmiastowemu wykonaniu;
2)
(uchylony);
21)
(uchylony);
3)
inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają
wykonaniu w drodze egzekucji sądowej;
4)
akt notarialny, w którym dłużnik poddał się
egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy
pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku,
ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy
indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania
obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest
wykonanie;
5)
akt notarialny, w którym dłużnik poddał się
egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy
pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej
albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie
wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie
obowiązku, jak również termin, do którego
wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi
klauzuli wykonalności;
6)
akt notarialny określony w pkt 4 lub 5, w którym
niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której
rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest
hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z
obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności
pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu
wierzycielowi.
§
2. Oświadczenie
dłużnika o poddaniu się egzekucji może być
złożone także w odrębnym akcie notarialnym.
§
3. (uchylony).
Art.
778. [Tytuł egzekucyjny przeciwko wspólnikom spółki
cywilnej]
Do
egzekucji ze wspólnego majątku wspólników
spółki prawa cywilnego konieczny jest tytuł
egzekucyjny wydany przeciwko wszystkim wspólnikom.
Art.
7781.
69
[Tytuł egzekucyjny przeciwko wspólnikom spółek
osobowych]
Tytułowi
egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej, spółce
partnerskiej, spółce komandytowej lub spółce
komandytowo-akcyjnej sąd nadaje klauzulę wykonalności
przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność
bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania
spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce
okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy
jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna. Nie
dotyczy to osoby, która w chwili wszczęcia postępowania
w sprawie, w której został wydany tytuł egzekucyjny
przeciwko spółce, nie była już jej wspólnikiem.
Art.
7782.
70
[Tytuł egzekucyjny przeciwko spółce-córce
partnera prywatnego]
Tytułowi
egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce, o której
mowa w art.
7a ust. 1
ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym
(Dz. U. z 2017 r. poz. 1834 oraz z 2018 r. poz. 1693), obejmującemu
obowiązek zapłaty wynagrodzenia należnego
podwykonawcy, sąd nadaje klauzulę wykonalności
przeciwko partnerowi prywatnemu, jeżeli egzekucja przeciwko
spółce okaże się bezskuteczna, jak również
wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie
bezskuteczna.
Art.
779. [Tytuł egzekucyjny przeciwko spadkobiercom]
§
1. Do
egzekucji ze spadku konieczny jest - aż do działu spadku -
tytuł egzekucyjny przeciwko wszystkim spadkobiercom.
§
2. Jeżeli
tytuł był wydany przeciwko spadkodawcy, przejście
obowiązków na spadkobierców następuje
stosownie do art. 788.
Art.
780. 71
[Tytuł egzekucyjny przeciwko zarządcy masy majątkowej,
kuratorowi spadku, zarządcy sukcesyjnemu, wykonawcy testamentu]
Jeżeli
ustanowiono zarządcę masy majątkowej, kuratora spadku
lub zarząd sukcesyjny albo gdy powołano wykonawcę
testamentu, do egzekucji z mienia poddanego ich pieczy konieczny jest
tytuł egzekucyjny wydany przeciwko zarządcy masy
majątkowej, kuratorowi spadku, zarządcy sukcesyjnemu lub
wykonawcy testamentu. Przepis § 2 artykułu poprzedzającego
stosuje się odpowiednio.
Art.
781. [Właściwość sądu w sprawach o
nadanie klauzuli wykonalności]
§
1. 72
Tytułowi
egzekucyjnemu pochodzącemu od sądu klauzulę
wykonalności nadaje sąd pierwszej instancji, w którym
sprawa się toczyła lub toczy. Sąd drugiej instancji
nadaje klauzulę wykonalności, dopóki akta sprawy
znajdują się w tym sądzie, nie dotyczy to jednak Sądu
Najwyższego oraz przypadków, o których mowa w art.
7781,
art. 7782,
art.
786, art. 787, art. 7871,
art. 788 i art. 789.
§
11.
Czynności
w sprawach o nadanie klauzuli wykonalności tytułom
egzekucyjnym, o których mowa w art. 777 § 1, może
wykonywać referendarz sądowy.
§
12.
73
Tytułowi
egzekucyjnemu, o którym mowa w art. 783 § 4, klauzulę
wykonalności, w przypadkach określonych w art. 7781,
art. 7782,
787, 7871,
788 oraz 789, nadaje sąd rejonowy właściwości
ogólnej dłużnika.
§
13.
Do
wniosku o nadanie klauzuli wykonalności, o którym mowa w
§ 12,
należy dołączyć dokument uzyskany z systemu
teleinformatycznego umożliwiający sądowi weryfikację
istnienia i treści tytułu wykonawczego. Przed rozpoznaniem
wniosku istnienie i treść tytułu wykonawczego
podlegają zweryfikowaniu przez sędziego lub referendarza
sądowego w systemie teleinformatycznym.
§
2. Tytułom
egzekucyjnym pochodzącym od sądu administracyjnego oraz
innym tytułom klauzulę wykonalności nadaje sąd
rejonowy właściwości ogólnej dłużnika.
Jeżeli tej właściwości nie można ustalić,
klauzulę nadaje sąd rejonowy, w którego okręgu
ma być wszczęta egzekucja, a gdy wierzyciel zamierza
wszcząć egzekucję za granicą - sąd rejonowy,
w którego okręgu tytuł został sporządzony.
§
3. (uchylony).
§
31.
(uchylony).
§
4. (uchylony).
Art.
7811.
[Termin rozpoznania wniosku]
Wniosek
o nadanie klauzuli wykonalności sąd rozpoznaje
niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie
3 dni od dnia jego złożenia.
Art.
782. [Nadanie klauzuli wykonalności]
§
1. Klauzulę
wykonalności nadaje sąd w składzie jednego sędziego,
na wniosek wierzyciela. Sąd z urzędu nadaje klauzulę
wykonalności tytułowi egzekucyjnemu wydanemu w
postępowaniu, które zostało lub mogło być
wszczęte z urzędu, a także innemu tytułowi
egzekucyjnemu w części, w jakiej obejmuje grzywnę lub
karę pieniężną orzeczoną w postępowaniu
cywilnym lub koszty sądowe w sprawach cywilnych przysługujące
Skarbowi Państwa.
§
2. Nakazowi
zapłaty wydanemu w elektronicznym postępowaniu upominawczym
nadaje się klauzulę wykonalności z urzędu
niezwłocznie po jego uprawomocnieniu się.
Art.
783. [Treść klauzuli wykonalności]
§
1. Postanowienie
o nadaniu klauzuli wykonalności wymienia także tytuł
egzekucyjny, a w razie potrzeby oznacza świadczenie podlegające
egzekucji i zakres egzekucji oraz wskazuje czy orzeczenie podlega
wykonaniu jako prawomocne, czy jako natychmiast wykonalne. Jeżeli
przepis szczególny nie stanowi inaczej, tytułowi
egzekucyjnemu opiewającemu na świadczenie pieniężne
w walucie obcej sąd nada klauzulę wykonalności ze
zobowiązaniem komornika do przeliczenia tej kwoty na walutę
polską według średniego kursu waluty obcej ogłoszonego
przez Narodowy Bank Polski na dzień sporządzenia planu
podziału, a jeżeli planu podziału nie sporządza
się - na dzień wypłaty kwoty wierzycielowi.
§
11.
Niezwłocznie
po ogłoszeniu postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności,
a gdy ogłoszenia nie było niezwłocznie po jego
wydaniu, klauzulę wykonalności umieszcza się na tytule
egzekucyjnym, a w przypadkach, o których mowa w art. 781 §
12,
na zweryfikowanym przez sąd dokumencie uzyskanym z systemu
teleinformatycznego potwierdzającym istnienie i treść
tytułu egzekucyjnego. Klauzula wykonalności zawiera
stwierdzenie, że tytuł egzekucyjny uprawnia do egzekucji, a
w razie potrzeby - także informacje wskazane w § 1.
Klauzulę wykonalności podpisuje sędzia albo
referendarz sądowy.
§
2. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
brzmienie klauzuli wykonalności, mając na względzie
treść § 1 i 11
oraz sprawne prowadzenie egzekucji i zapewnienie możliwości
obrony praw jej uczestników.
§
3. Postanowienie
o nadaniu klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, o
których mowa w art. 777 § 1 pkt 1 i 11,
jest wydawane bez spisywania odrębnej sentencji, przez
umieszczenie na tytule egzekucyjnym klauzuli wykonalności i
opatrzenie jej podpisem sędziego albo referendarza sądowego,
który wydaje postanowienie. Na oryginale orzeczenia umieszcza
się wzmiankę o nadaniu klauzuli wykonalności.
§
31.
Postanowienie
o nadaniu klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, o
których mowa w art. 777 § 1 pkt 1 i 11,
wydanym w postaci elektronicznej, jest wydawane bez spisywania
odrębnej sentencji, poprzez umieszczenie klauzuli wykonalności
w systemie teleinformatycznym i opatrzenie jej kwalifikowanym
podpisem elektronicznym, sędziego albo referendarza sądowego,
który wydaje postanowienie.
§
32.
74
Przepisów
§ 3 i 31
nie stosuje się w przypadkach, o których mowa w art.
7781,
art. 7782,
art.
787, art. 7871,
art. 788 oraz art. 789.
§
4. 75
Postanowienie
o nadaniu klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, o
których mowa w art. 777 § 1 pkt 1 i 11,
wydanym w postaci elektronicznej pozostawia się wyłącznie
w systemie teleinformatycznym, z wyjątkiem przypadków, o
których mowa w art. 7781,
art. 7782,
art.
787, art. 7871,
art. 788 oraz art. 789.
§
41.
(uchylony).
§
5. Minister
Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw informatyzacji określi, w drodze rozporządzenia,
czynności sądu związane z nadawaniem klauzuli
wykonalności, o której mowa w § 31,
oraz sposób przechowywania tytułów wykonawczych i
posługiwania się tytułami wykonawczymi, o których
mowa w § 4, przy uwzględnieniu potrzeby usprawnienia
postępowania oraz zapewnienia bezpieczeństwa korzystania z
elektronicznych tytułów wykonawczych.
Art.
784. [Tytuł organu administracji państwowej lub sądu
szczególnego]
Celem
uzyskania klauzuli wykonalności tytułu pochodzącego od
organu administracji państwowej lub sądu szczególnego,
który sam nie nadaje klauzuli, wierzyciel złoży
sądowi w razie potrzeby oprócz tytułu także ich
zaświadczenie, że tytuł podlega wykonaniu.
Art.
785. [Wydanie zaświadczenia lub dokumentu]
Jeżeli
do uzyskania klauzuli wykonalności potrzebne jest zaświadczenie
lub dokument, które według ustawy organy państwowe
obowiązane są wydać dłużnikowi, wierzyciel
może również żądać ich wydania. Gdy
wierzyciel nie może uzyskać zaświadczenia lub
dokumentu albo gdy chodzi o nadanie klauzuli z urzędu, wydanie
ich zarządza sąd.
Art.
786. [Tytuł uzależniony od zdarzenia lub od podjęcia
pracy]
§
1. Jeżeli
wykonanie tytułu egzekucyjnego jest uzależnione od
zdarzenia, które udowodnić powinien wierzyciel, sąd
nada klauzulę wykonalności po dostarczeniu dowodu tego
zdarzenia w formie dokumentu urzędowego lub prywatnego z
podpisem urzędowo poświadczonym. Nie dotyczy to wypadku,
gdy wykonanie jest uzależnione od równoczesnego
świadczenia wzajemnego, chyba że świadczenie dłużnika
polega na oświadczeniu woli.
§
2. Jeżeli
obowiązek wypłaty wynagrodzenia zasądzonego w
orzeczeniu przywracającym do pracy lub ustalonego w ugodzie jest
uzależniony od podjęcia przez pracownika pracy, klauzulę
wykonalności w części dotyczącej tego
wynagrodzenia nadaje się po stwierdzeniu, że pracownik
podjął pracę.
Art.
7861.
(uchylony).
Art.
7862.
(uchylony).
Art.
787. [Ograniczenie do majątku wspólnego]
Tytułowi
egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku
małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności
także przeciwko jej małżonkowi z ograniczeniem jego
odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością
majątkową, jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem
urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem
egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności
prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika.
Art.
7871.
[Ograniczenie odpowiedzialności do przedsiębiorstwa]
Tytułowi
egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku
małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności
przeciwko małżonkowi dłużnika z ograniczeniem
jego odpowiedzialności do przedsiębiorstwa wchodzącego
w skład majątku wspólnego małżonków,
jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub
prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym
wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem
przedsiębiorstwa.
Art.
7872.
[Wpływ umowy majątkowej małżeńskiej]
Zawarcie
umowy majątkowej małżeńskiej nie stanowi
przeszkody do nadania klauzuli wykonalności według
przepisów art. 787 i art. 7871
oraz prowadzenia na podstawie tak powstałego tytułu
wykonawczego egzekucji do tych składników, które
należałyby do majątku wspólnego, gdyby umowy
majątkowej nie zawarto. Przepis niniejszy nie wyłącza
obrony małżonków w drodze powództw
przeciwegzekucyjnych, jeżeli umowa majątkowa małżeńska
była skuteczna wobec wierzyciela.
Art.
788. [Przejście uprawnienia lub obowiązku]
§
1. Jeżeli
uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu egzekucyjnego
lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną
osobę, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz
lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie wykazane
dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo
poświadczonym.
§
2. 76
Za
przejście uprawnień lub obowiązków, o których
mowa w paragrafie poprzedzającym, uważa się również
zmiany w prawie rozporządzania mieniem wywołane
ustanowieniem zarządcy masy majątkowej, kuratora spadku lub
zarządu sukcesyjnego albo powołaniem wykonawcy testamentu,
jak również wygaśnięciem funkcji zarządcy
masy majątkowej, kuratora spadku, zarządcy sukcesyjnego lub
wykonawcy testamentu.
Art.
789. [Nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego]
Przepis
§ 1 artykułu poprzedzającego stosuje się
odpowiednio do nabywcy przedsiębiorstwa lub gospodarstwa
rolnego, jeżeli tytuł egzekucyjny stał się
prawomocny przed nabyciem.
Art.
7891.
[Dokumenty stwierdzające zbycie przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego]
Jeżeli
wierzyciel nie może uzyskać dokumentu stwierdzającego
zbycie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego albo gdyby
uzyskanie takiego dokumentu było nadmiernie utrudnione, sąd
przed nadaniem klauzuli wykonalności wysłucha nabywcę
stosownie do art. 760 § 2. Jeżeli nabywca zaprzecza
istnieniu podstaw do nadania przeciwko niemu klauzuli wykonalności,
sąd na wniosek wierzyciela, a w sprawach o alimenty lub o
roszczenia z zakresu prawa pracy, także z urzędu, wzywa
nabywcę do okazania dokumentów stwierdzających
nabycie. Przepisy o wyjawieniu majątku stosuje się
odpowiednio. W razie przyznania okoliczności nabycia
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego sąd nada klauzulę
wykonalności bez okazywania dokumentu stwierdzającego
nabycie.
Art.
7892.
[Podstawa egzekucji przeciwko nabywcy przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego]
§
1. Tytuł
wykonawczy wystawiony przeciwko zbywcy przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego jest także podstawą egzekucji
przeciwko nabywcy przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego,
jeżeli wierzyciel złożył wniosek o wszczęcie
egzekucji w ciągu miesiąca od dnia nabycia przedsiębiorstwa
lub gospodarstwa rolnego.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio, gdy przejęcie obowiązków
nastąpiło w wyniku podziału, połączenia lub
innego przekształcenia przedsiębiorstwa lub gospodarstwa
rolnego albo w wyniku wniesienia do spółki
przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części
dokonanego w trybie komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw
państwowych.
§
3. Przepisy
§ 1 i § 2 nie uchybiają przepisom o ograniczeniu
odpowiedzialności nabywcy przedsiębiorstwa lub gospodarstwa
rolnego za zobowiązania zbywcy.
Art.
790.
(uchylony).
Art.
791. [Tytuł wykonawczy zobowiązujący do wydania
rzeczy]
§
1. Tytuł
wykonawczy zobowiązujący do wydania nieruchomości,
statku lub do opróżnienia pomieszczenia upoważnia do
prowadzenia egzekucji także przeciwko każdemu, kto uzyskał
władanie nad tym przedmiotem po wszczęciu postępowania,
w którym wydano tytuł egzekucyjny.
§
2. Tytuł
wykonawczy zobowiązujący do wydania nieruchomości,
statku lub do opróżnienia pomieszczenia upoważnia do
prowadzenia egzekucji nie tylko przeciw dłużnikowi, lecz
także przeciwko jego domownikom, krewnym i innym osobom
reprezentującym jego prawa.
§
3. Przepisy
§ 1 i 2 nie wyłączają praw określonych
przepisami
o ochronie lokatorów oraz praw, które są skuteczne
wobec wierzyciela. Jeżeli dłużnik twierdzi, że
przysługuje mu prawo skuteczne wobec wierzyciela, komornik
wstrzyma się względem niego z czynnościami
egzekucyjnymi, pouczając, że w terminie tygodnia może
wytoczyć powództwo o pozbawienie w stosunku do niego
tytułu wykonawczego wykonalności.
§
4. (uchylony).
§
5. Po
upływie miesiąca od daty wstrzymania czynności
komornik podejmie dalsze czynności egzekucyjne w stosunku do
dłużnika, chyba że postępowanie egzekucyjne
zostało zawieszone postanowieniem sądu o udzieleniu
zabezpieczenia.
Art.
792. [Ograniczona odpowiedzialność następcy]
Jeżeli
następca ponosi odpowiedzialność tylko z określonych
przedmiotów albo do wysokości ich wartości, należy
w klauzuli wykonalności zastrzec mu prawo powoływania się
w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczoną
odpowiedzialność, o ile prawo to nie jest zastrzeżone
już w tytule egzekucyjnym.
Art.
793. [Dalsze tytuły wykonawcze]
W
razie potrzeby prowadzenia egzekucji na rzecz kilku osób lub
przeciwko kilku osobom albo z kilku składowych części
majątku tego samego dłużnika, sąd oprócz
pierwszego tytułu wykonawczego może wydawać dalsze
tytuły, oznaczając cel, do którego mają służyć,
i ich liczbę porządkową.
Art.
794. [Ponowne wydanie tytułu wykonawczego]
Ponowne
wydanie tytułu wykonawczego zamiast utraconego może
nastąpić jedynie na mocy postanowienia sądu wydanego
po przeprowadzeniu rozprawy. Na ponownie wydanym tytule wykonawczym
czyni się wzmiankę o wydaniu go zamiast tytułu
pierwotnego. W postępowaniu tym sąd ogranicza badanie do
faktu utraty tytułu wykonawczego.
Art.
7941.
[Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności w części,
w jakiej przyznano w nim wierzycielowi zwrot kosztów
postępowania]
§
1. Postanowienie
o nadaniu klauzuli wykonalności w części, w jakiej
przyznano w nim wierzycielowi zwrot kosztów postępowania,
podlega wykonaniu bez potrzeby zaopatrywania go w klauzulę
wykonalności.
§
2. W
razie wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności w
sposób określony w art. 783 § 3 albo 31
rozstrzygnięcie o przyznaniu wierzycielowi zwrotu kosztów
postępowania umieszcza się w klauzuli wykonalności.
Art.
7942.
[Postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym]
§
1. Postanowienie
wydane na posiedzeniu niejawnym doręcza się tylko
wierzycielowi. Postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności,
o której mowa w art. 783 § 4, doręcza się w
sposób przewidziany w art. 1311.
§
2. W
razie wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności w
sposób określony w art. 783 § 3 albo 31
uzasadnienie postanowienia sporządza się i doręcza
wierzycielowi na jego wniosek zgłoszony w terminie tygodniowym
od dnia wydania mu tytułu wykonawczego albo doręczenia
zawiadomienia o utworzeniu tytułu wykonawczego w systemie
teleinformatycznym.
§
3. Dłużnik
może żądać sporządzenia uzasadnienia
postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności i doręczenia
postanowienia z uzasadnieniem w terminie tygodniowym od dnia
doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Jeżeli
postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności zostało
wydane bez spisywania odrębnej sentencji, dłużnikowi
doręcza się wyłącznie uzasadnienie postanowienia.
Art.
795. [Zażalenie. Przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania]
§
1. Na
postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności
przysługuje zażalenie.
§
2. Termin
do wniesienia zażalenia biegnie dla wierzyciela od dnia wydania
mu tytułu wykonawczego lub zawiadomienia go o utworzeniu tytułu
wykonawczego w systemie teleinformatycznym albo od dnia ogłoszenia
postanowienia odmownego, a gdy ogłoszenia nie było - od
dnia doręczenia tego postanowienia. Dla dłużnika
termin ten biegnie od dnia doręczenia mu zawiadomienia o
wszczęciu egzekucji. W razie zgłoszenia wniosku, o którym
mowa w art. 7942
§ 2 albo 3, termin ten biegnie od dnia doręczenia stronie
uzasadnienia postanowienia albo postanowienia z uzasadnieniem.
§
21.
77
W
przypadkach, o których mowa w art. 7781,
art. 7782,
art.
786, art. 787, art. 7871,
art. 788 i art. 789, lub gdy tytułem egzekucyjnym nie jest
orzeczenie sądu albo referendarza sądowego, sąd
drugiej instancji, uwzględniając zażalenie wierzyciela
na postanowienie o odmowie nadania klauzuli wykonalności, uchyla
zaskarżone postanowienie i przekazuje wniosek do ponownego
rozpoznania, jeżeli zachodzą podstawy do nadania klauzuli
wykonalności.
§
3. Przepisy
§ 2 i 21
stosuje się odpowiednio do skargi na postanowienie referendarza
sądowego.
DZIAŁ
IIa
Zaświadczenie
europejskiego tytułu egzekucyjnego
Art.
7951.
[Zaświadczenie europejskiego tytułu egzekucyjnego;
właściwość sądu]
§
1. Jeżeli
tytuł egzekucyjny w postaci orzeczenia sądu lub ugody
zawartej przed sądem lub zatwierdzonej przez sąd spełnia
warunki określone w przepisach rozporządzenia
(WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia
2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego
dla roszczeń bezspornych (Dz. Urz. UE L 143 z 30.04.2004, str.
15, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne,
rozdz. 19, t. 7, str. 38), zwanego dalej "rozporządzeniem
nr 805/2004", sąd, który wydał orzeczenie albo
przed którym została zawarta ugoda lub który
zatwierdził ugodę, na wniosek wierzyciela wydaje
zaświadczenie, że stanowią one europejski tytuł
egzekucyjny, zwane dalej "zaświadczeniem europejskiego
tytułu egzekucyjnego".
§
2. Jeżeli
wniosek o wydanie zaświadczenia europejskiego tytułu
egzekucyjnego dotyczy innego tytułu egzekucyjnego niż
wskazany w § 1, w przedmiocie wniosku rozstrzyga sąd
rejonowy, w którego okręgu tytuł został
sporządzony.
Art.
7952.
[Skład sądu]
Postanowienie
w przedmiocie wydania zaświadczenia europejskiego tytułu
egzekucyjnego sąd wydaje w składzie jednego sędziego.
Art.
7952a.
[Doręczenie zaświadczenia europejskiego tytułu
egzekucyjnego w przypadku tytułów egzekucyjnych wydanych
w postaci elektronicznej]
W
przypadku tytułu egzekucyjnego, o którym mowa w art. 783
§ 4, zaświadczenie europejskiego tytułu egzekucyjnego
doręcza się wraz ze zweryfikowanym przez sąd
dokumentem uzyskanym z systemu teleinformatycznego, potwierdzającym
istnienie i treść tytułu egzekucyjnego.
Art.
7953.
[Odmowa wydania; zażalenie]
§
1. Postanowienie
o odmowie wydania zaświadczenia europejskiego tytułu
egzekucyjnego doręcza się wyłącznie
wierzycielowi.
§
2. Na
postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia europejskiego
tytułu egzekucyjnego wierzycielowi przysługuje zażalenie.
Odpisu zażalenia nie doręcza się dłużnikowi.
Art.
7954.
[Uchylenie]
§
1. W
razie stwierdzenia, że istnieje określona w przepisach
rozporządzenia
nr 805/2004 podstawa do uchylenia zaświadczenia europejskiego
tytułu egzekucyjnego, sąd, który je wydał, na
wniosek dłużnika uchyla to zaświadczenie.
§
2. Wniosek
zgłasza się w terminie miesięcznym od dnia doręczenia
dłużnikowi postanowienia o wydaniu zaświadczenia.
§
3. Jeżeli
wniosek nie jest sporządzony na formularzu określonym w
przepisach rozporządzenia
nr 805/2004, powinien czynić zadość warunkom pisma
procesowego oraz wskazywać okoliczności uzasadniające
wniosek.
§
4. Przed
uchyleniem zaświadczenia sąd wysłucha wierzyciela.
§
5. Na
postanowienie w przedmiocie uchylenia zaświadczenia
europejskiego tytułu egzekucyjnego przysługuje zażalenie.
Art.
7955.
[Odpowiednie stosowanie]
§
1. Przepisy
art. 7951-7952a
stosuje się odpowiednio do wydawania przewidzianych w przepisach
rozporządzenia nr 805/2004 zaświadczeń o utracie lub
ograniczeniu wykonalności tytułu egzekucyjnego opatrzonego
zaświadczeniem europejskiego tytułu egzekucyjnego. Wniosek
o wydanie takiego zaświadczenia może złożyć
także dłużnik.
§
2. Na
postanowienie w przedmiocie wydania zaświadczenia, o którym
mowa w § 1, przysługuje zażalenie.
DZIAŁ
IIb
Stwierdzenie
wykonalności europejskiego nakazu zapłaty
Art.
7956.
[Stwierdzenie wykonalności]
§
1. Sąd,
który wydał europejski nakaz zapłaty, stwierdza z
urzędu jego wykonalność, jeżeli zostały
spełnione warunki określone w przepisach rozporządzenia
nr 1896/2006.
§
2. Postanowienie
może wydać także referendarz sądowy.
Art.
7957.
[Zażalenie]
Na
postanowienie w przedmiocie stwierdzenia wykonalności
przysługuje zażalenie.
DZIAŁ
IIc
Zaświadczenie
dotyczące orzeczenia wydanego w europejskim postępowaniu w
sprawie drobnych roszczeń
Art.
7958.
[Zaświadczenie]
§
1. Sąd,
który wydał orzeczenie w europejskim postępowaniu w
sprawie drobnych roszczeń, wydaje na wniosek zaświadczenie
dotyczące tego orzeczenia, określone w przepisach
rozporządzenia
nr 861/2007, jeżeli spełnione są warunki określone
w tym rozporządzeniu.
§
2. Postanowienie
może wydać także referendarz sądowy.
Art.
7959.
[Zażalenie]
Na
postanowienie w przedmiocie wydania zaświadczenia przysługuje
zażalenie.
DZIAŁ
IId
Zaświadczenia
dotyczące orzeczeń, ugód i innych tytułów
egzekucyjnych w sprawach cywilnych i handlowych
Art.
79510.
[Zaświadczenia]
§
1. Jeżeli
orzeczenie objęte zakresem zastosowania rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia
2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych
oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (wersja
przekształcona) (Dz. Urz. UE L 351 z 20.12.2012, str. 1, z późn.
zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem nr 1215/2012",
spełnia warunki określone w tym rozporządzeniu, sąd,
który je wydał, wydaje na wniosek zaświadczenie na
potrzeby uznania lub wykonania tego orzeczenia w innym państwie
członkowskim Unii Europejskiej, określone w rozporządzeniu.
§
2. Jeżeli
ugoda objęta zakresem zastosowania rozporządzenia
nr 1215/2012 spełnia warunki określone w tym
rozporządzeniu, sąd, przed którym zawarto ugodę
albo który ją zatwierdził, wydaje na wniosek
zaświadczenie na potrzeby wykonania tej ugody w innym państwie
członkowskim Unii Europejskiej, określone w rozporządzeniu.
§
3. Jeżeli
inny tytuł egzekucyjny niż określony w § 1 lub 2
objęty zakresem zastosowania rozporządzenia
nr 1215/2012 spełnia warunki określone w tym
rozporządzeniu, sąd rejonowy, w którego okręgu
sporządzono tytuł, wydaje na wniosek zaświadczenie na
potrzeby wykonania tego tytułu w innym państwie
członkowskim Unii Europejskiej, określone w rozporządzeniu.
§
4. Postanowienie
może wydać także referendarz sądowy.
Art.
79511.
[Zażalenie]
Na
postanowienie w przedmiocie wydania zaświadczenia przysługuje
zażalenie.
DZIAŁ
IIe
Wyciągi
z orzeczeń, ugód i innych tytułów
egzekucyjnych w sprawach alimentacyjnych
Art.
79512.
[Wyciągi]
§
1. Jeżeli
orzeczenie objęte zakresem zastosowania rozporządzenia
Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji,
prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń
oraz współpracy w zakresie zobowiązań
alimentacyjnych (Dz. Urz. UE L 7 z 10.01.2009, str. 1, z późn.
zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem nr 4/2009",
spełnia warunki określone w tym rozporządzeniu, sąd,
który je wydał, wydaje na wniosek wyciąg z tego
orzeczenia określony w rozporządzeniu na potrzeby uznania
lub wykonania orzeczenia w innym państwie członkowskim Unii
Europejskiej.
§
2. Jeżeli
ugoda objęta zakresem zastosowania rozporządzenia
nr 4/2009 spełnia warunki określone w tym rozporządzeniu,
sąd, przed którym zawarto ugodę albo który ją
zatwierdził, wydaje na wniosek wyciąg z ugody określony
w rozporządzeniu na potrzeby wykonania ugody w innym państwie
członkowskim Unii Europejskiej.
§
3. Jeżeli
inny tytuł egzekucyjny niż określony w § 1 lub 2
objęty zakresem zastosowania rozporządzenia
nr 4/2009 spełnia warunki określone w tym rozporządzeniu,
sąd rejonowy, w którego okręgu sporządzono
tytuł, wydaje na wniosek wyciąg z tego tytułu
określony w rozporządzeniu na potrzeby wykonania tytułu
w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej.
§
4. Postanowienie
może wydać także referendarz sądowy.
Art.
79513.
[Zażalenie]
Na
postanowienie o odmowie wydania wyciągu wnioskodawcy przysługuje
zażalenie. Odpisu zażalenia nie doręcza się
przeciwnikowi.
DZIAŁ
IIf
Zaświadczenia
dotyczące orzeczeń obejmujących środki ochrony w
sprawach cywilnych
Art.
79514.
[Zaświadczenia]
Jeżeli
orzeczenie obejmujące środek ochrony wchodzący w
zakres zastosowania rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 606/2013 z dnia 12 czerwca
2013 r. w sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony w
sprawach cywilnych (Dz. Urz. UE L 181 z 29.06.2013, str. 4), zwanego
dalej "rozporządzeniem nr 606/2013", spełnia
warunki określone w tym rozporządzeniu, sąd, który
wydał to orzeczenie, wydaje na wniosek osoby objętej
ochroną określone w rozporządzeniu zaświadczenie
na potrzeby uznania lub wykonania tego orzeczenia w innym państwie
członkowskim Unii Europejskiej.
Art.
79515.
[Zażalenie]
Na
postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia wnioskodawcy
przysługuje zażalenie. Odpisu zażalenia nie doręcza
się przeciwnikowi.
Art.
79516.
[Uchylenie zaświadczenia]
§
1. W
razie stwierdzenia, że istnieje określona w rozporządzeniu
nr 606/2013 podstawa do uchylenia zaświadczenia, sąd, który
je wydał, na wniosek strony albo z urzędu uchyla to
zaświadczenie.
§
2. Wniosek
składa się w terminie miesięcznym od dnia doręczenia
postanowienia o wydaniu zaświadczenia.
§
3. Wniosek
powinien odpowiadać warunkom pisma procesowego oraz wskazywać
okoliczności uzasadniające uchylenie zaświadczenia.
§
4. Przed
uchyleniem zaświadczenia sąd wysłuchuje osobę
objętą ochroną, chyba że jest ona wnioskodawcą.
§
5. Na
postanowienie w przedmiocie uchylenia zaświadczenia przysługuje
zażalenie.
Art.
79517.
[Odpowiednie stosowanie; zażalenie]
§
1. Przepis
art. 79514
stosuje się odpowiednio do wydawania określonych w
rozporządzeniu
nr 606/2013 zaświadczeń potwierdzających zawieszenie,
ograniczenie lub uchylenie środka ochrony.
§
2. Na
postanowienie w przedmiocie wydania zaświadczenia, o którym
mowa w § 1, przysługuje zażalenie.
DZIAŁ
III
Wszczęcie
egzekucji i dalsze czynności egzekucyjne
Art.
796. [Wszczęcie egzekucji]
§
1. 78
Wniosek
o wszczęcie egzekucji składa się stosownie do
właściwości sądowi lub komornikowi. Wniosek
składany komornikowi może być złożony na
urzędowym formularzu.
§
2. W
sprawach, które mogą być wszczęte z urzędu,
egzekucja może być wszczęta z urzędu na żądanie
sądu pierwszej instancji, który sprawę rozpoznawał,
skierowane do właściwego sądu lub komornika.
§
3. Egzekucja
może być również wszczęta na żądanie
uprawnionego organu.
§
4. 79
Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór
i sposób udostępniania urzędowego formularza wniosku
o wszczęcie egzekucji, mając na względzie ustawowe
wymagania przewidziane dla tego pisma, potrzebę zamieszczenia
niezbędnych pouczeń co do sposobu wypełniania
formularza, wnoszenia pisma i skutków niedostosowania go do
ustawowych wymagań, a także konieczność
bezpłatnego udostępniania formularzy w kancelariach
komorniczych, siedzibach sądów oraz sieci Internet w
formie pozwalającej na dogodną edycję treści
formularza.
Art.
797. [Wymagania wniosku]
§
1. We
wniosku o wszczęcie egzekucji lub żądaniu
przeprowadzenia egzekucji z urzędu wskazuje się
świadczenie, które ma być spełnione. Do wniosku
lub żądania dołącza się tytuł
wykonawczy.
§
2. Wniosek
o wszczęcie egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego, o
którym mowa w art. 783 § 4, może być złożony
do komornika także za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego.
§
3. Jeżeli
podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy, o którym
mowa w art. 783 § 4, do wniosku o wszczęcie egzekucji lub
żądania przeprowadzenia egzekucji z urzędu dołącza
się dokument uzyskany z systemu teleinformatycznego,
umożliwiający organowi egzekucyjnemu weryfikację
istnienia i treści tego tytułu, a w przypadku złożenia
wniosku o wszczęcie egzekucji za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego wskazuje się tytuł wykonawczy.
§
4. Wszczynając
egzekucję na podstawie tytułu wykonawczego, o którym
mowa w art. 783 § 4, komornik jest zobowiązany do
zweryfikowania treści przedstawionego mu dokumentu uzyskanego z
systemu teleinformatycznego oraz zaznaczenia w tym systemie faktu
prowadzenia egzekucji na podstawie tego tytułu.
§
5. Ilekroć
w ustawie jest mowa o przedstawieniu (okazaniu, dołączeniu,
doręczeniu albo złożeniu) tytułu wykonawczego, a
tytułem tym jest tytuł wykonawczy, o którym mowa w
art. 783 § 4, należy przedstawić zweryfikowany przez
komornika dokument, o którym mowa w § 3. Jeżeli
tytuł wykonawczy ma być złożony w postępowaniu
prowadzonym przez sąd lub komornika wystarcza złożenie
dokumentu uzyskanego z systemu teleinformatycznego. Przepis § 4
stosuje się odpowiednio.
Art.
7971.
(uchylony).
Art.
798. [Wybór świadczeń przez dłużnika]
Jeżeli
dłużnikowi przysługuje wybór między
świadczeniami, które ma spełnić, a wyboru
jeszcze nie dokonał, komornik, wszczynając egzekucję
celem spełnienia tych świadczeń, na wniosek
wierzyciela wyznaczy dłużnikowi odpowiedni termin do
dokonania wyboru. Po bezskutecznym upływie tego terminu
wierzyciel wybierze świadczenie, które ma być
spełnione.
Art.
7981.
[Przeliczenie zasądzonej kwoty na walutę polską]
§
1. Jeżeli
tytuł wykonawczy obejmuje świadczenie pieniężne w
walucie obcej, organ egzekucyjny przelicza zasądzoną kwotę
na walutę polską według kursu średniego
ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na dzień
sporządzenia planu podziału, a jeżeli planu nie
sporządzono - na dzień wypłaty kwoty wierzycielowi.
§
2. Przepisu
§ 1 nie stosuje się, jeżeli z tytułu wykonawczego
wynika, że świadczenie pieniężne podlega
spełnieniu wyłącznie w walucie obcej. W takim
przypadku organ egzekucyjny nabywa tę walutę w banku.
Wszczynając egzekucję, organ egzekucyjny wyznacza
dłużnikowi tygodniowy termin do wskazania banku. Po
bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu organ egzekucyjny
wzywa wierzyciela do wskazania banku w terminie tygodniowym. Jeżeli
dłużnik albo wierzyciel nie wskażą banku,
wskazanie banku należy do organu egzekucyjnego. Bankiem
wskazanym przez wierzyciela albo organ egzekucyjny nie może być
wierzyciel.
Art.
799. [Kilka sposobów egzekucji]
§
1. Wniosek
o wszczęcie egzekucji lub żądanie przeprowadzenia
egzekucji z urzędu umożliwia prowadzenie egzekucji według
wszystkich dopuszczalnych sposobów, z wyjątkiem egzekucji
z nieruchomości. Skierowanie egzekucji do nieruchomości
dłużnika oraz składników jego majątku, do
których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się
odpowiednio, jest możliwe tylko na wniosek wierzyciela.
Wierzyciel może wskazać wybrane przez siebie sposób
albo sposoby egzekucji. Organ egzekucyjny stosuje sposób
egzekucji najmniej uciążliwy dla dłużnika.
§
2. Jeżeli
egzekucja z jednej części majątku dłużnika
oczywiście wystarcza na zaspokojenie wierzyciela, dłużnik
może żądać zawieszenia egzekucji z pozostałej
części majątku.
Art.
800. [Niedopuszczalność łączenia wniosków]
§
1. Wniosków
skierowanych do sądu nie można łączyć z
wnioskami skierowanymi do komornika. Nie można również
łączyć wniosków, które skierowane są
do różnych sądów.
§
2. W
razie niedopuszczalnego połączenia wniosków sąd
lub komornik rozpoznaje wniosek w zakresie swej właściwości,
w pozostałej zaś części wniosek przekaże
właściwemu organowi egzekucyjnemu, jeżeli wierzyciel w
wyznaczonym terminie przedstawi odpis wniosku.
Art.
801. 80
[Ustalenie majątku dłużnika; wezwanie do złożenia
wykazu majątku; żądanie uzasadnienia wniosku o
podjęcie czynności egzekucyjnych; wysłuchanie
wierzyciela]
§
1. Jeżeli
wierzyciel albo sąd zarządzający z urzędu
przeprowadzenie egzekucji albo uprawniony organ żądający
przeprowadzenia egzekucji nie wskaże majątku pozwalającego
na zaspokojenie świadczenia, komornik z urzędu:
1)
ustala majątek dłużnika w zakresie znanym mu z innych
prowadzonych postępowań albo na podstawie publicznie
dostępnych źródeł informacji, albo rejestrów,
do których ma dostęp drogą elektroniczną;
2)
wzywa dłużnika do złożenia wykazu majątku.
§
2. Jeżeli
zachodzą wątpliwości, czy wniosek o podjęcie
określonych czynności egzekucyjnych lub żądanie
złożenia wyjaśnień lub udzielenia informacji w
trybie art. 761 są niezbędne do zapewnienia prawidłowego
toku egzekucji, lub zachodzą uzasadnione podstawy do przyjęcia,
że zostały złożone wyłącznie w celu
szykany dłużnika, komornik może zobowiązać
wierzyciela do uzasadnienia wniosku pod rygorem obciążenia
wierzyciela kosztem bezskutecznych czynności podjętych na
jego skutek - niezależnie od wyniku sprawy.
§
3. Komornik
oddali wniosek, o którym mowa w § 2, jeżeli w
świetle okoliczności sprawy lub innych prowadzonych
przeciwko temu samemu dłużnikowi postępowań
egzekucyjnych wysoce prawdopodobne jest, że wniosek nie
przyczyni się do zapewnienia prawidłowego toku egzekucji, a
zachodzą jednocześnie uzasadnione podstawy do przyjęcia,
że został on złożony wyłącznie w celu
szykany dłużnika.
§
4. Jeżeli
pomimo skierowania egzekucji do oznaczonych przez wierzyciela
składników majątku dłużnika i podjęcia
czynności przewidzianych w § 1 pkt 1 oraz odebrania od
dłużnika wykazu majątku nie zdołano ustalić
majątku dłużnika pozwalającego nawet na
zaspokojenie kosztów egzekucyjnych, komornik wysłucha
wierzyciela w sposób przewidziany w art. 827 § 1. W takim
przypadku warunkiem żądania przez wierzyciela dalszego
prowadzenia egzekucji jest zlecenie komornikowi poszukiwania majątku
dłużnika.
Art.
8011.
81
[Złożenie wykazu majątku]
§
1. Dłużnik
składa komornikowi, na piśmie lub ustnie do protokołu,
wykaz majątku wraz z oświadczeniem o jego prawdziwości
i zupełności pod rygorem odpowiedzialności karnej za
złożenie fałszywego oświadczenia. Wzywając
dłużnika do złożenia wykazu majątku,
komornik uprzedza go o odpowiedzialności karnej za złożenie
fałszywego oświadczenia oraz poucza, że w razie
niezłożenia wykazu majątku wierzyciel może zlecić
komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika.
§
2. Jeżeli
dłużnik bez usprawiedliwionej przyczyny nie złoży
wykazu majątku wraz z oświadczeniem o jego prawdziwości
i zupełności albo nie udzieli odpowiedzi na zadane mu
pytanie, komornik może ukarać go grzywną.
§
3. Jeżeli
dłużnik mimo ukarania go grzywną nie złożył
wykazu majątku wraz z oświadczeniem o jego prawdziwości
i zupełności, komornik właściwości ogólnej
dłużnika na wniosek wierzyciela zwróci się do
sądu o nakazanie przymusowego doprowadzenia dłużnika
celem złożenia wykazu majątku wraz z oświadczeniem
o jego prawdziwości i zupełności.
§
4. Jeżeli
postępowanie egzekucyjne prowadzone jest przez komornika
niebędącego komornikiem właściwości ogólnej
dłużnika, złożenie przez wierzyciela wniosku, o
którym mowa w § 3, uważa się za żądanie
przekazania sprawy komornikowi właściwości ogólnej.
Wierzyciel może we wniosku wskazać komornika, któremu
ma zostać przekazana sprawa. W przypadku braku wskazania przez
wierzyciela komornika właściwego, komornik przekaże
sprawę według własnego wyboru.
§
5. Przepisy
art. 916 § 3 oraz art. 919 stosuje się odpowiednio.
Art.
8012.
82
[Poszukiwanie majątku dłużnika]
Wierzyciel
może zlecić komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika,
jeżeli w drodze czynności przewidzianych w art. 801 §
1 pkt 1 nie zdołano ustalić majątku pozwalającego
na zaspokojenie dochodzonego świadczenia. Poszukiwaniem majątku
nie jest realizacja wniosków wierzyciela o zwrócenie
się z żądaniem udzielenia informacji do podmiotów
wymienionych w art. 761 § 11
pkt 1-6.
Art.
802. [Kurator dłużnika]
Jeżeli
miejsce pobytu dłużnika nie jest znane, sąd ustanowi
dla niego kuratora z urzędu, gdy egzekucja ma być wszczęta
z urzędu, w innych zaś sprawach - na wniosek wierzyciela.
Art.
803. [Zakres egzekucji]
Tytuł
wykonawczy stanowi podstawę do prowadzenia egzekucji o całe
objęte nim roszczenie i ze wszystkich części majątku
dłużnika, chyba że z treści tytułu wynika co
innego.
Art.
804. [Niedopuszczalność badania zasadności
obowiązku objętego tytułem]
Organ
egzekucyjny nie jest uprawniony do badania zasadności i
wymagalności obowiązku objętego tytułem
wykonawczym.
Art.
8041.
[Wstąpienie do postępowania na miejsce wierzyciela]
W
razie przejścia egzekwowanego uprawnienia na inną osobę
po wszczęciu postępowania egzekucyjnego osoba ta może
wstąpić do postępowania na miejsce wierzyciela za jego
zgodą, o ile przejście będzie wykazane dokumentem
urzędowym lub dokumentem prywatnym z podpisem urzędowo
poświadczonym.
Art.
805. [Zawiadomienie o wszczęciu egzekucji]
§
1. 83
Przy
pierwszej czynności egzekucyjnej doręcza się
dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, z
podaniem treści tytułu wykonawczego i wymienieniem sposobu
egzekucji oraz z pouczeniem o możliwości, terminie i
sposobie wniesienia środka zaskarżenia na postanowienie o
nadaniu klauzuli wykonalności, a także sporządzony
przez organ egzekucyjny odpis tytułu wykonawczego albo
zweryfikowanego przez komornika dokumentu, o którym mowa w
art. 797 § 3. Komornik poucza dłużnika również
o treści przepisów działu V tytułu I części
trzeciej oraz prawie i sposobie złożenia wniosku o
ograniczenie egzekucji, a także o treści art.
52a
i art.
54
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2017 r.
poz. 1876, z późn. zm.) oraz art. 13g ustawy z dnia 5
listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach
oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2065, z
późn. zm.) i sposobie realizacji uprawnień
wynikających z tych przepisów.
§
11.
84
Jeżeli
podstawę egzekucji stanowi tytuł wykonawczy w postaci
zaopatrzonego w klauzulę wykonalności wyroku zaocznego lub
nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym,
upominawczym albo elektronicznym postępowaniu upominawczym,
komornik poucza dłużnika również o treści
art. 139 § 1 i 5, art. 168, art. 172, art. 8203
§ 1 i 2 i art. 824 § 1 pkt 5, a także stosownie do
orzeczenia stanowiącego tytuł egzekucyjny o treści
art. 344, art. 346, art. 492 § 3, art. 493 i art. 503 albo art.
50535.
§
2. Na
żądanie dłużnika komornik powinien okazać mu
tytuł wykonawczy w oryginale.
§
3. W
przypadku prowadzenia egzekucji na podstawie tytułu
wykonawczego, o którym mowa w art. 783 § 4, obowiązek
okazania oryginału tytułu wykonawczego, o którym
mowa w § 2, polega na okazaniu dłużnikowi
zweryfikowanego przez komornika dokumentu, o którym mowa w
art. 797 § 3.
Art.
8051.
[Zawiadomienie zastawnika zastawu rejestrowego]
§
1. Jeżeli
w toku egzekucji zostanie ujawnione, że na zajętym
przedmiocie, wierzytelności lub prawie ustanowiony został
zastaw rejestrowy, komornik zawiadomi niezwłocznie o zajęciu
zastawnika zastawu rejestrowego.
§
2. Prowadząc
egzekucję o świadczenie przekraczające dwadzieścia
tysięcy złotych, komornik obowiązany jest uzyskać
z centralnej informacji o zastawach rejestrowych dane o tym, czy
dłużnik jest zastawcą zastawu rejestrowego oraz kto
jest zastawnikiem. O wszczęciu egzekucji komornik niezwłocznie
zawiadamia zastawnika zastawu rejestrowego.
§
3. Jeżeli
skierowano egzekucję do pojazdu mechanicznego, a dłużnik
nie wydał dowodu rejestracyjnego zajętego pojazdu, komornik
jest obowiązany uzyskać informację w centralnej
informacji o zastawach rejestrowych, czy zajęty pojazd nie jest
obciążony zastawem rejestrowym. W razie stwierdzenia, że
zajęty pojazd mechaniczny jest obciążony zastawem
rejestrowym, komornik niezwłocznie zawiadomi zastawnika zastawu
rejestrowego o wszczęciu egzekucji.
§
4. Sprzedaż
ruchomości, wierzytelności i praw obciążonych
zastawem rejestrowym może nastąpić nie wcześniej
niż po upływie tygodnia od dnia zawiadomienia zastawnika.
Art.
806. [Obowiązek przyjęcia świadczenia]
Komornik
powinien na żądanie wierzyciela przyjąć od niego
pieniądze lub inne rzeczy przypadające dłużnikowi
w związku z egzekucją.
Art.
807. [Sposób zabezpieczenia]
§
1. Zabezpieczenie
w wypadkach w części niniejszej przewidzianych powinno być
złożone w gotówce do rąk komornika lub wpłacone
na rachunek depozytowy Ministra Finansów albo złożone
w książeczkach oszczędnościowych lub w papierach
wartościowych. O wydaniu zabezpieczenia sąd rozstrzyga po
wysłuchaniu osób zainteresowanych. Na postanowienie sądu
przysługuje zażalenie.
§
2. Minister
Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw finansów publicznych określi, w drodze
rozporządzenia, sposób składania zabezpieczenia w
papierach wartościowych, biorąc pod uwagę
bezpieczeństwo papierów wartościowych i sprawność
postępowania egzekucyjnego.
Art.
808. [Złożenie na rachunek depozytowy Ministra
Finansów]
§
1. Jeżeli
złożona w postępowaniu egzekucyjnym kwota pieniężna
nie podlega natychmiastowemu wydaniu, powinna być złożona
na rachunek depozytowy Ministra Finansów.
§
2. Odsetki
od sum złożonych na rachunek depozytowy Ministra Finansów
tytułem nabycia przedmiotu egzekucji wchodzą w skład
sumy uzyskanej w egzekucji. Odsetki należne za okres od dnia
sporządzenia planu podziału sumy uzyskanej w egzekucji do
dnia wykonania planu zwraca się osobie uprawnionej.
Art.
809. [Protokół komorniczy]
Komornik
stwierdza każdą czynność egzekucyjną
protokołem, który powinien zawierać:
1)
oznaczenie miejsca i czasu czynności;
2)
imiona i nazwiska stron oraz innych osób uczestniczących
w czynności;
3)
sprawozdanie z przebiegu czynności;
4)
wnioski i oświadczenia obecnych;
5)
wzmiankę o odczytaniu protokołu;
6)
podpisy obecnych lub wzmiankę o przyczynie braku podpisu;
7)
podpis komornika.
Art.
8091.
85
[Czynności egzekucyjne utrwalane za pomocą urządzenia
rejestrującego obraz i dźwięk]
§
1. Utrwalaniu
za pomocą urządzenia rejestrującego obraz i dźwięk
podlega przebieg następujących czynności egzekucyjnych
dokonywanych przez komornika poza kancelarią:
1)
z udziałem dłużnika zmierzające do ustalenia jego
stanu majątkowego;
2)
zajęcie ruchomości;
3)
wykonanie postanowienia o oddaniu ruchomości pod dozór
innej osobie niż dłużnik;
4)
licytacja ruchomości z wyłączeniem licytacji
elektronicznej;
5)
licytacja nieruchomości, chyba że jej przebieg jest
utrwalany w sposób określony w art. 972 § 2;
6)
oględziny nieruchomości;
7)
wprowadzenie w zarząd nieruchomości w trybie art. 933;
8)
opróżnienie pomieszczeń z osób lub rzeczy;
9)
wydanie ruchomości i nieruchomości;
10)
wprowadzenie w posiadanie;
11)
przymusowe otwarcie pomieszczenia;
12)
przeszukanie mieszkania lub pomieszczenia gospodarczego dłużnika.
§
2. Komornik
utrwala przebieg czynności w trybie określonym w § 1,
również gdy wniosek taki złoży co najmniej
jedna ze stron postępowania.
§
3. Komornik
uprzedza osoby uczestniczące w czynności o utrwalaniu
przebiegu czynności, o których mowa w § 1 i 2.
Komornik przerywa utrwalanie przebiegu czynności w miejscu
zamieszkania dłużnika lub osoby trzeciej, jeżeli
dłużnik lub ta osoba sprzeciwiają się temu, o
czym należy te osoby pouczyć. Na żądanie osoby,
która sprzeciwiła się utrwalaniu czynności,
komornik podejmuje utrwalanie czynności na nowo, o czym należy
te osoby pouczyć.
§
4. W
przypadku utrwalania za pomocą urządzenia rejestrującego
obraz i dźwięk przebiegu czynności, w protokole
zamieszcza się poza elementami wymienionymi w art. 809 pkt 1, 2
i 4-7 jedynie zwięzłe sprawozdanie z przebiegu czynności.
Powyższe nie zwalnia z obowiązku sporządzenia pełnego
protokołu zajęcia.
§
5. Komornik
umożliwia stronom i uczestnikom postępowania zapoznanie się
z zapisem obrazu i dźwięku w siedzibie kancelarii
komorniczej. Stronom ani uczestnikom postępowania nie wydaje się
zapisu obrazu i dźwięku.
§
6. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
rodzaje urządzeń i środków technicznych
służących do utrwalania obrazu i dźwięku,
sposób przechowywania, odtwarzania i kopiowania zapisów
oraz sposób zapoznania się z zapisem obrazu i dźwięku,
mając na uwadze konieczność właściwego
zabezpieczenia utrwalonego obrazu i dźwięku przed utratą,
zniekształceniem lub nieuprawnionym ujawnieniem oraz zapewnienie
ochrony praw osób uczestniczących w postępowaniu
oraz osób trzecich, których wizerunek został
utrwalony.
Art.
810. 86
[Godziny wykonywania czynności poza kancelarią komorniczą;
egzekucja w dni wolne od pracy i w porze nocnej]
§
1. Komornik
może wykonywać czynności poza kancelarią
komorniczą w dni robocze, w godzinach od siódmej do
dwudziestej pierwszej. Na wykonanie czynności w dni ustawowo
wolne od pracy lub godzinach nocnych jest wymagana zgoda prezesa
właściwego sądu rejonowego.
§
2. Czynności
komornika rozpoczęte przed godziną dwudziestą pierwszą
mogą być prowadzone w dalszym ciągu bez zgody, o
której mowa w § 1, jeżeli ich przerwanie może
znacznie utrudnić egzekucję. Przepisu zdania pierwszego nie
stosuje się do czynności prowadzonych w miejscu
zamieszkania dłużnika, chyba że jest to również
miejsce prowadzenia przez niego działalności gospodarczej.
Art.
811. [Asysta]
§
1. W
obrębie budynków wojskowych i zajmowanych przez Policję,
Straż Graniczną, Służbę Ochrony Państwa,
Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję
Wywiadu, Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę
Wywiadu Wojskowego, Centralne Biuro Antykorupcyjne lub Straż
Marszałkowską oraz na okrętach wojennych można
dokonywać czynności egzekucyjnych tylko po uprzednim
zawiadomieniu odpowiednio właściwego komendanta lub
kierownika jednostki i w asyście wyznaczonego organu wojskowego,
organu Policji lub przedstawiciela Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu
Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby
Ochrony Państwa, Centralnego Biura Antykorupcyjnego lub Straży
Marszałkowskiej.
§
2. Sposób
asystowania przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych,
uwzględniając w szczególności przypadki i
miejsca, w których wymagana jest asysta organów, sposób
postępowania przy wykonywaniu asysty, tryb powiadamiania
właściwych organów, wymagane dokumenty, sposób
dokumentowania wykonywanych czynności i rozliczania ich kosztów
określa, w drodze rozporządzenia:
1)
Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości
- w przypadku wykonywania asysty przez Służbę
Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu Wojskowego,
Żandarmerię Wojskową lub wojskowe organy porządkowe;
2)
minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu
z Ministrem Sprawiedliwości - w przypadku wykonywania asysty
przez Policję, Straż Graniczną lub Służbę
Ochrony Państwa;
3)
Prezes Rady Ministrów w przypadku wykonywania asysty przez
Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję
Wywiadu, Centralne Biuro Antykorupcyjne lub Straż Marszałkowską.
§
3. Do
wydania rozporządzenia, o którym mowa w § 2, stosuje
się art. 765 § 3.
Art.
812. [Świadkowie czynności egzekucyjnych]
§
1. Wierzyciel
i dłużnik mogą być obecni przy czynnościach
egzekucyjnych. Na żądanie stron albo według uznania
komornika mogą być obecni także świadkowie, chyba
że zachodzi obawa, że wskutek straty czasu na przywołanie
świadków egzekucja będzie udaremniona. Świadków
przywołuje się w liczbie nie większej niż po
dwóch z każdej strony.
§
2. Komornik
powinien przywołać jednego lub dwóch świadków,
jeżeli dłużnik nie jest obecny lub komornik go
wydalił, chyba że zachodzi obawa, iż wskutek straty
czasu na przywołanie świadków egzekucja będzie
udaremniona.
§
3. Świadkami
mogą być także członkowie rodziny i domownicy
dłużnika.
§
4. Świadkowie
nie otrzymują wynagrodzenia.
Art.
813. [Opinia biegłego]
§
1. W
wypadkach wymagających zasięgnięcia opinii biegłego,
komornik zwróci się o wydanie opinii do jednego lub kilku
stałych biegłych sądowych. Jeżeli wśród
stałych biegłych sądowych nie ma biegłego
wymaganej specjalności, komornik zwróci się do sądu
o wyznaczenie biegłego i odebranie od niego przyrzeczenia.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio, gdy wezwany przez komornika
stały biegły sądowy został wyłączony
lub nie przyjął nałożonego na niego obowiązku
z przyczyn wskazanych w art. 280, a nie ma innego biegłego tej
specjalności wśród stałych biegłych
sądowych.
Art.
814. [Otwarcie mieszkania i innych pomieszczeń;
przeszukanie odzieży]
§
1. Jeżeli
cel egzekucji tego wymaga, komornik zarządzi otworzenie
mieszkania oraz innych pomieszczeń i schowków dłużnika,
jak również przeszuka jego rzeczy, mieszkanie i schowki.
Gdyby to nie wystarczyło, komornik może ponadto przeszukać
odzież, którą dłużnik ma na sobie.
Komornik może to uczynić także wówczas, gdy
dłużnik chce się wydalić lub gdy zachodzi
podejrzenie, że chce usunąć od egzekucji przedmioty,
które ma przy sobie.
§
2. Jeżeli
w czasie dokonywania czynności egzekucyjnych w mieszkaniu
dłużnika komornik zauważy, że dłużnik
oddał poszukiwane przedmioty swemu domownikowi lub innej osobie
do ukrycia, komornik może przeszukać odzież tej osoby
oraz przedmioty, jakie ma ona przy sobie.
§
3. Przeszukanie
odzieży na osobie dłużnika oraz przedmiotów,
które dłużnik ma przy sobie, poza miejscem
zamieszkania, przedsiębiorstwem, zakładem oraz
gospodarstwem dłużnika może nastąpić na
podstawie pisemnego zezwolenia właściwego prezesa sądu
rejonowego. W wypadkach niecierpiących zwłoki przeszukanie
może być dokonane bez zezwolenia, jednakże czynność
taka musi być niezwłocznie po dokonaniu przedstawiona do
zatwierdzenia prezesowi sądu rejonowego.
§
4. Przeszukanie
odzieży może być dokonane tylko przez osobę tej
samej płci, co dłużnik. Przeszukania odzieży na
żołnierzu w czynnej służbie wojskowej, z
wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej
dyspozycyjnie, albo funkcjonariuszu Policji, Służby Ochrony
Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji
Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby
Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży
Marszałkowskiej lub Straży Granicznej przeprowadza w
obecności komornika odpowiednio żołnierz Żandarmerii
Wojskowej lub wojskowego organu porządkowego albo osoba
wyznaczona przez przełożonego funkcjonariusza.
Art.
815. [Wpłaty; pokwitowanie komornika]
§
1. Jeżeli
ustawa nie stanowi inaczej, wszelkich wpłat komornikowi można
dokonać gotówką lub poleceniem przelewu na rachunek
komornika, a za zgodą komornika także w inny sposób.
§
2. Pokwitowanie
komornika ma taki sam skutek jak pokwitowanie wierzyciela sporządzone
w formie dokumentu urzędowego.
Art.
816. [Ukończenie postępowania egzekucyjnego]
§
1. Po
ukończeniu postępowania egzekucyjnego należy na tytule
wykonawczym zaznaczyć wynik egzekucji i tytuł zatrzymać
w aktach, a jeżeli świadczenie objęte tytułem nie
zostało zaspokojone całkowicie, tytuł zwrócić
wierzycielowi.
§
2. Jeżeli
egzekucja była prowadzona na podstawie tytułu wykonawczego,
o którym mowa w art. 783 § 4, wynik egzekucji odnotowuje
się w systemie teleinformatycznym.
§
3. Ukończenie
postępowania egzekucyjnego w inny sposób niż przez
umorzenie komornik stwierdza postanowieniem, rozstrzygając o
kosztach.
Art.
8161.
[Podpis elektroniczny]
Dane
w postaci elektronicznej wytworzone w wyniku czynności komornika
wymienionych w art. 797 § 4 i art. 816 § 2 opatrywane są
kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Art.
817. [Sprawy o naruszenie posiadania]
W
sprawach o naruszenie posiadania ukończona egzekucja może
być podjęta na nowo na podstawie tego samego tytułu
wykonawczego, jeżeli dłużnik ponownie dokonał
zmiany sprzecznej z treścią tego tytułu, a żądanie
w tym przedmiocie zostanie zgłoszone przed upływem sześciu
miesięcy od ukończenia egzekucji.
DZIAŁ
IV
Zawieszenie
i umorzenie postępowania
Art.
818. [Brak zdolności procesowej i przedstawiciela
ustawowego]
§
1. Organ
egzekucyjny zawiesza postępowanie z urzędu jeżeli się
okaże, że wierzyciel lub dłużnik nie ma zdolności
procesowej ani przedstawiciela ustawowego. Na wniosek wierzyciela, a
w wypadku gdy egzekucja została wszczęta z urzędu bez
takiego wniosku, sąd ustanowi dla dłużnika niemającego
zdolności procesowej kuratora na czas do ustanowienia
przedstawiciela ustawowego.
§
2. Przedstawiciel
ustawowy wierzyciela lub dłużnika, jako też kurator
dłużnika, mogą zaskarżyć postanowienia sądu
oraz czynności komornika dokonane w czasie, kiedy strona nie
miała należytej reprezentacji. Termin zaskarżenia
biegnie od daty, w której przedstawiciel ustawowy lub kurator
otrzymał zawiadomienie o toczącym się postępowaniu,
a jeżeli wcześniej zgłosił swoje uczestnictwo w
postępowaniu - od daty tego zgłoszenia. Powtórzenia
czynności już dokonanych można żądać
tylko wtedy, gdy przy wykonywaniu czynności nastąpiło
naruszenie praw strony, która nie posiadając zdolności
procesowej nie miała przedstawiciela ustawowego.
Art.
819. 87
[Śmierć wierzyciela lub dłużnika]
§
1. Organ
egzekucyjny zawiesza postępowanie z urzędu również
w razie śmierci wierzyciela lub dłużnika. Postępowanie
podejmuje się z udziałem spadkobierców zmarłego
albo - w zakresie w jakim dotyczy ono praw i obowiązków
wynikających z działalności gospodarczej - zarządcy
sukcesyjnego, jeżeli został ustanowiony zarząd
sukcesyjny.
§
2. Jeżeli
spadkobiercy dłużnika nie objęli spadku albo nie są
znani, a nie ma kuratora spadku, sąd na wniosek wierzyciela
ustanowi dla nich kuratora, chyba że egzekucja dotyczy roszczeń
wynikających z działalności gospodarczej, a został
ustanowiony zarząd sukcesyjny.
Art.
8191.
[Zbycie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego]
§
1. Zbycie
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego po wszczęciu
postępowania egzekucyjnego nie ma wpływu na bieg tego
postępowania.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio w razie przekształcenia
organizacyjnego dłużnika będącego osobą
prawną, a także spółką handlową
niemającą osobowości prawnej, jak również
przekształcenia spółki cywilnej w spółkę
handlową.
Art.
820. 88
[Zawieszenie na wniosek]
Organ
egzekucyjny zawiesza postępowanie na wniosek wierzyciela. Na
wniosek dłużnika postępowanie ulega zawieszeniu,
jeżeli sąd zawiesił natychmiastową wykonalność
tytułu lub wstrzymał jego wykonanie albo dłużnik
złożył zabezpieczenie konieczne według orzeczenia
sądowego do zwolnienia go od egzekucji.
Art.
8201.
(uchylony).
Art.
8202.
[Zawieszenie, ograniczenie]
§
1. W
przypadku egzekucji prowadzonej na podstawie tytułu wykonawczego
w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności orzeczenia
sądu wydanego w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych
roszczeń, sąd może na wniosek dłużnika
zawiesić postępowanie egzekucyjne także wówczas,
gdy możliwość taka wynika z przepisów
rozporządzenia
nr 861/2007.
§
2. Sąd
może również, na wniosek dłużnika,
ograniczyć egzekucję do środków
zabezpieczających lub uzależnić wykonanie tytułu
od złożenia przez wierzyciela stosownego zabezpieczenia,
jeżeli taką możliwość przewidują
przepisy rozporządzenia
nr 861/2007. Orzekając o ograniczeniu egzekucji do środków
zabezpieczających, sąd określa sposób
zabezpieczenia, stosując odpowiednio przepisy o sposobach
zabezpieczenia roszczeń w postępowaniu zabezpieczającym.
Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Art.
8203.
[Zawieszenie postępowania na wniosek; podjęcie zawieszonego
postępowania]
§
1. Komornik
zawiesza na wniosek dłużnika postępowanie prowadzone
na podstawie tytułu wykonawczego w postaci zaopatrzonego w
klauzulę wykonalności wyroku zaocznego, nakazu zapłaty
wydanego w postępowaniu nakazowym, upominawczym albo
elektronicznym postępowaniu upominawczym, jeżeli dłużnik
przedstawi zaświadczenie określone w art. 139 § 5, z
którego wynika, że wyrok zaoczny lub nakaz zapłaty
został doręczony na inny adres aniżeli miejsce
zamieszkania dłużnika ustalone w postępowaniu
egzekucyjnym. Dłużnik nie ma obowiązku przedstawienia
zaświadczenia, określonego w art. 139 § 5, jeżeli
okoliczności, które mają być nim stwierdzone
wynikają z dokumentu, o którym mowa w art. 797 § 3.
§
2. Komornik
podejmie na wniosek wierzyciela postępowanie zawieszone na
podstawie § 1, jeżeli sąd lub referendarz sądowy,
przed którym sprawa się toczyła albo się toczy,
stwierdzi, że doręczenie wyroku zaocznego lub nakazu
zapłaty było prawidłowe, albo - w razie ponownego
doręczenia - że upłynął termin do wniesienia
środka zaskarżenia, chyba że zachodzi inna podstawa
zawieszenia postępowania albo postępowanie podlega
umorzeniu. W tym celu sąd albo referendarz sądowy wydaje,
na posiedzeniu niejawnym, na wniosek wierzyciela odpowiednie
zaświadczenie.
§
3. Zawieszenie
postępowania egzekucyjnego w przypadku, o którym mowa w §
1, nie wyłącza możliwości podejmowania przez
komornika czynności mających na celu wykonanie w
przyszłości tytułu wykonawczego, nie wyłączając
zajęcia majątku dłużnika.
Art.
821. [Skarga na czynności komornika, zażalenie na
postanowienie sądu]
§
1. Sąd
może na wniosek zawiesić w całości lub części
postępowanie egzekucyjne, jeżeli złożono skargę
na czynności komornika lub zażalenie na postanowienie sądu.
Zawieszenie postępowania sąd może uzależnić
od złożenia przez dłużnika zabezpieczenia.
§
2. Jeżeli
dłużnik zabezpieczy spełnienie swego obowiązku,
sąd może uchylić dokonane czynności egzekucyjne,
z wyjątkiem zajęcia.
§
3. Sąd
może odmówić zawieszenia postępowania albo już
zawieszone postępowanie podjąć na nowo, jeżeli
wierzyciel zabezpieczy naprawienie szkody, jaka wskutek dalszego
postępowania może wyniknąć dla dłużnika.
Art.
8211.
89
[Kwota na zaspokajanie bieżących potrzeb]
Jeżeli
egzekucja została skierowana do rachunku bankowego,
wynagrodzenia za pracę lub innych praw majątkowych, z
którymi związane jest prawo dłużnika do
świadczeń okresowych, sąd na wniosek dłużnika
może określić kwotę, jaką dłużnik
może pobierać w okresie zawieszenia postępowania w
celu zaspokajania bieżących potrzeb. Na postanowienie sądu
określające kwotę, którą dłużnik
może pobierać w celu zaspokajania bieżących
potrzeb, wierzycielowi służy zażalenie.
Art.
822. [Wstrzymanie czynności]
Komornik
wstrzyma się z dokonaniem czynności, jeżeli przed jej
rozpoczęciem dłużnik złoży niebudzący
wątpliwości dowód na piśmie, że obowiązku
swojego dopełnił albo że wierzyciel udzielił mu
zwłoki. Komornik wstrzyma się również z
dokonaniem czynności, jeżeli przed jej rozpoczęciem
dłużnik albo jego małżonek podniesie zarzut
wynikający z umowy małżeńskiej przeciwko
dokonaniu czynności i okaże umowę majątkową
małżeńską oraz przedłoży niebudzący
wątpliwości dowód na piśmie, że zawarcie
umowy majątkowej małżeńskiej oraz jej rodzaj były
wierzycielowi wiadome. Wstrzymując się z dokonaniem
czynności, komornik stosownie do okoliczności podejmie
działania, które umożliwiają dokonanie
czynności w przyszłości. O wstrzymaniu czynności
i jego przyczynach komornik niezwłocznie zawiadomi wierzyciela.
Na polecenie wierzyciela komornik niezwłocznie dokona czynności,
która uległa wstrzymaniu.
Art.
823.
(uchylony).
Art.
824. [Umorzenie z urzędu]
§
1. Postępowanie
umarza się w całości lub części z urzędu:
1)
jeżeli okaże się, że egzekucja nie należy do
organów sądowych;
2)
jeżeli wierzyciel lub dłużnik nie ma zdolności
sądowej albo gdy egzekucja ze względu na jej przedmiot lub
na osobę dłużnika jest niedopuszczalna;
3)
jeżeli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się
sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych;
4)
jeżeli wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie
dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia
postępowania lub nie zażądał podjęcia
zawieszonego postępowania;
5)
90
jeżeli prawomocnym orzeczeniem tytuł wykonawczy
został pozbawiony wykonalności albo orzeczenie, na którym
oparto klauzulę wykonalności, zostało uchylone lub
utraciło moc;
6)
91
jeżeli egzekucję skierowano przeciwko osobie, która
według klauzuli wykonalności nie jest dłużnikiem,
i która sprzeciwiła się prowadzeniu egzekucji, albo
jeżeli prowadzenie egzekucji pozostaje z innych powodów w
oczywistej sprzeczności z treścią tytułu
wykonawczego.
§
11.
Termin,
o którym mowa w § 1 pkt 4, biegnie od dnia dokonania
ostatniej czynności egzekucyjnej, a w razie zawieszenia
postępowania - od dnia ustania przyczyny zawieszenia.
§
2. Umorzenie
wskutek braku zdolności sądowej nastąpić może
dopiero wówczas, gdy w terminie wyznaczonym przez organ
egzekucyjny brak ten nie zostanie usunięty. W razie usunięcia
braku stosuje się odpowiednio przepis art. 818 § 2.
§
3. Z
chwilą uprawomocnienia się orzeczenia o zniesieniu
separacji nie jest dopuszczalne wszczęcie postępowania
egzekucyjnego na podstawie tytułu egzekucyjnego wydanego w
sprawach, o których mowa w art. 5675,
oraz rozstrzygającego o zaspokojeniu potrzeb rodziny, o
świadczeniach alimentacyjnych małżonka pozostającego
w separacji względem drugiego małżonka lub względem
wspólnego małoletniego dziecka małżonków
co do świadczeń za okres po zniesieniu separacji. Wszczęte
w tych sprawach postępowanie egzekucyjne umarza się z
urzędu.
Art.
825. [Umorzenie na wniosek]
Organ
egzekucyjny umorzy postępowanie w całości lub części
na wniosek:
1)
jeżeli tego zażąda wierzyciel; jednakże w
sprawach, w których egzekucję wszczęto z urzędu
lub na żądanie uprawnionego organu, wniosek wierzyciela o
umorzenie postępowania wymaga zgody sądu lub uprawnionego
organu, który zażądał wszczęcia egzekucji;
2)
92
(uchylony);
3)
93
(uchylony);
4)
jeżeli wierzyciel jest w posiadaniu zastawu zabezpieczającego
pełne zaspokojenie egzekwowanego roszczenia, chyba że
egzekucja skierowana jest do przedmiotu zastawu;
5)
(uchylony).
Art.
826. [Skutek umorzenia postępowania]
Umorzenie
postępowania egzekucyjnego powoduje uchylenie dokonanych
czynności egzekucyjnych, lecz nie pozbawia wierzyciela możności
wszczęcia ponownej egzekucji, chyba że z innych przyczyn
egzekucja jest niedopuszczalna. Umorzenie postępowania
egzekucyjnego nie może naruszać praw osób trzecich.
Art.
827. [Wysłuchanie; zaświadczenie o umorzeniu
postępowania]
§
1. Przed
zawieszeniem albo umorzeniem postępowania można wysłuchać
wierzyciela i dłużnika.
§
2. Na
wniosek wierzyciela lub dłużnika organ egzekucyjny wyda
zaświadczenie o umorzeniu postępowania.
Art.
828. [Zażalenie]
Na
postanowienie sądu co do zawieszenia lub umorzenia postępowania
przysługuje zażalenie.
DZIAŁ
V
Ograniczenia
egzekucji
Art.
829. [Ograniczenia przedmiotowe]
Nie
podlegają egzekucji:
1)
94
przedmioty urządzenia domowego niezbędne dla dłużnika
i jego domowników, w szczególności lodówka,
pralka, odkurzacz, piekarnik lub kuchenka mikrofalowa, płyta
grzewcza służąca podgrzewaniu i przygotowywaniu
posiłków, łóżka, stół i
krzesła w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego
domowników oraz po jednym źródle oświetlenia
na izbę, chyba że są to przedmioty, których
wartość znacznie przekracza przeciętną wartość
nowych przedmiotów danego rodzaju;
11)
95
pościel, bielizna i ubranie codzienne, w liczbie
niezbędnej dla dłużnika i jego domowników, a
także ubranie niezbędne do pełnienia służby
lub wykonywania zawodu;
2)
zapasy żywności i opału niezbędne dla dłużnika
i będących na jego utrzymaniu członków jego
rodziny na okres jednego miesiąca;
3)
jedna krowa lub dwie kozy albo trzy owce potrzebne do wyżywienia
dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków
jego rodziny wraz z zapasem paszy i ściółki do
najbliższych zbiorów;
4)
narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy
zarobkowej dłużnika oraz surowce niezbędne dla niego
do produkcji na okres jednego tygodnia, z wyłączeniem
jednak pojazdów mechanicznych;
5)
u dłużnika pobierającego periodyczną stałą
płacę - pieniądze w kwocie, która odpowiada
niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do
najbliższego terminu wypłaty, a u dłużnika
nieotrzymującego stałej płacy - pieniądze
niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa
tygodnie;
6)
przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia i
przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych
oraz przedmioty codziennego użytku, które mogą być
sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla
dłużnika mają znaczną wartość użytkową;
7)
(uchylony);
8)
produkty lecznicze w rozumieniu przepisów ustawy
z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2017
r. poz. 2211 oraz z 2018 r. poz. 650, 697 i 1039) niezbędne do
funkcjonowania podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o
działalności leczniczej przez okres trzech miesięcy
oraz niezbędne do jego funkcjonowania wyroby medyczne w
rozumieniu przepisów ustawy
z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. z 2017 r. poz.
211 oraz z 2018 r. poz. 650);
9)
przedmioty niezbędne ze względu na niepełnosprawność
dłużnika lub członków jego rodziny.
Art.
830. [Przedmioty rolnika niepodlegające egzekucji]
Minister
Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem
Rolnictwa
96
oraz Ministrem
Finansów
97
określi rozporządzeniem, jakie przedmioty należące
do rolnika prowadzącego gospodarstwo nie podlegają
egzekucji.
Art.
831. [Sumy, świadczenia, prawa i wierzytelności
niepodlegające egzekucji]
§
1. Nie
podlegają egzekucji:
1)
sumy i świadczenia w naturze wyasygnowane na pokrycie wydatków
lub wyjazdów w sprawach służbowych;
1a)
98
50% kwot diet przysługujących z tytułu podróży
służbowych - jeżeli egzekucja ma na celu zaspokojenie
roszczeń z tytułu alimentów, w tym należności
budżetu państwa z tytułu świadczeń
wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji
alimentów;
2)
sumy przyznane przez Skarb Państwa na specjalne cele (w
szczególności stypendia, wsparcia), chyba że
wierzytelność egzekwowana powstała w związku z
urzeczywistnieniem tych celów albo z tytułu obowiązku
alimentacyjnego;
2a)
środki pochodzące z programów finansowanych z
udziałem środków, o których mowa w art.
5 ust. 1 pkt 2
i 3
ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z
2017 r. poz. 2077 oraz z 2018 r. poz. 62 i 1000), wypłacone w
formie zaliczki, chyba że wierzytelność egzekwowana
powstała w związku z realizacją projektu, na który
środki te były przeznaczone;
3)
prawa niezbywalne, chyba że możność ich zbycia
wyłączono umową, a przedmiot świadczenia nadaje
się do egzekucji albo wykonanie prawa może być
powierzone komu innemu;
4)
(utracił moc);
5)
świadczenia z ubezpieczeń osobowych oraz odszkodowania z
ubezpieczeń majątkowych, w granicach określonych w
drodze rozporządzenia przez Ministrów
Finansów
99
i Sprawiedliwości; nie dotyczy to egzekucji mającej
na celu zaspokojenie roszczeń z tytułu alimentów;
6)
świadczenia z pomocy społecznej w rozumieniu przepisów
ustawy
z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2017 r.
poz. 1769 i 1985 oraz z 2018 r. poz. 650 i 700);
7)
wierzytelności przypadające dłużnikowi z budżetu
państwa lub od Narodowego Funduszu Zdrowia z tytułu
udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w rozumieniu
przepisów ustawy
z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2017 r.
poz. 1938, z późn. zm.) przed ukończeniem udzielania
tych świadczeń, w wysokości 75% każdorazowej
wypłaty, chyba że chodzi o wierzytelności pracowników
dłużnika lub świadczeniodawców, o których
mowa w art.
5 pkt 41 lit. a
i b
ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych;
8)
sumy przyznane orzeczeniem Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka, jeżeli egzekwowana wierzytelność
przysługuje Skarbowi Państwa;
9)
świadczenie integracyjne w rozumieniu ustawy
z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2016 r.
poz. 1828 oraz z 2018 r. poz. 650);
10)
wierzytelności przysługujące spółdzielni
mieszkaniowej wobec członków spółdzielni i
osób niebędących członkami spółdzielni,
którym przysługuje spółdzielcze prawo do
lokalu albo własność lokalu, z tytułu opłat,
o których mowa w art.
4
ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach
mieszkaniowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 845), jak również
środki, będące w dyspozycji spółdzielni w
związku z wnoszeniem tych opłat, chyba że
wierzytelność egzekwowana powstała w związku z
wykonaniem przez wierzyciela zobowiązań, które miały
być zaspokojone z opłat, o których mowa w art.
4
tej ustawy.
§
2. W
przypadkach, o których mowa w § 1 pkt 1-2a i 7, nie
podlegają egzekucji również sumy i świadczenia
w naturze już wypłacone lub wydane, a w przypadku, o którym
mowa w § 1 pkt 2a, nie podlegają egzekucji również
środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne
powstałe w ramach realizacji projektu, na który były
przeznaczone środki pochodzące z programów
finansowanych z udziałem środków, o których
mowa w art.
5 ust. 1 pkt 2
i 3
ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, przez
okres jego realizacji wskazany w umowie o dofinansowanie projektu.
§
3. (uchylony).
§
4. Przepis
§ 1 pkt 10 stosuje się odpowiednio do wierzytelności
przysługujących spółdzielni mieszkaniowej wobec
najemców spółdzielczych lokali mieszkalnych, które
przed przejęciem przez spółdzielnię
mieszkaniową były mieszkaniami przedsiębiorstwa
państwowego, państwowej osoby prawnej, spółki
Skarbu Państwa lub innej państwowej jednostki
organizacyjnej.
Art.
832. [Ograniczenie egzekucji z należności wypłaconych
w związku ze śmiercią]
Należności
wypłacone w związku ze śmiercią tytułem
zapomogi lub jednorazowego zaopatrzenia pod jakąkolwiek nazwą
albo z tytułu ubezpieczenia na pokrycie kosztów pogrzebu
podlegają egzekucji tylko na zaspokojenie tych kosztów.
Art.
833. [Ograniczenia egzekucji z innych świadczeń
pieniężnych]
§
1. Wynagrodzenie
ze stosunku pracy podlega egzekucji w zakresie określonym w
przepisach Kodeksu
pracy.
§
11.
100
Przepisy
art.
87
i art.
871
Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio do zasiłków
dla bezrobotnych, dodatków aktywizacyjnych, stypendiów
oraz dodatków szkoleniowych, wypłacanych na podstawie
ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i
instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 1065, z późn.
zm.).
§
2. 101
Przepisy
art.
87
i art.
871
Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio do uposażeń
posłów i senatorów, należności członków
rolniczych spółdzielni produkcyjnych i ich domowników
z tytułu pracy w spółdzielni, wynagrodzeń
członków spółdzielni pracy.
§
21.
102
Przepisy
art.
87
i art.
871
Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio do wszystkich świadczeń
powtarzających się, których celem jest zapewnienie
utrzymania albo stanowiących jedyne źródło
dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną.
§
3. 103
Ograniczeń
przewidzianych w § 2 i 21
nie
stosuje się do wierzytelności członków
rolniczych spółdzielni produkcyjnych z tytułu
udziału w dochodach spółdzielni przypadających
im od wniesionych do spółdzielni wkładów.
§
4. Świadczenia
pieniężne przewidziane w przepisach
o zaopatrzeniu emerytalnym podlegają egzekucji w zakresie
określonym w tych przepisach.
§
5. Do
egzekucji z rent przysługujących z tytułu wypadku przy
pracy lub choroby zawodowej i z rent zasądzonych przez sąd
lub ustalonych umową za utratę zdolności do pracy albo
za śmierć żywiciela lub wypłacanych z
dobrowolnego ubezpieczenia rentowego oraz do egzekucji ze świadczeń
pieniężnych przysługujących z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa stosuje się
przepisy
o egzekucji ze świadczeń przewidzianych w przepisach o
zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.
§
6. Nie
podlegają egzekucji świadczenia alimentacyjne, świadczenia
pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności
egzekucji alimentów, świadczenia rodzinne, dodatki
rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych,
zasiłki dla opiekunów, świadczenia z pomocy
społecznej, świadczenia integracyjne, świadczenie
wychowawcze oraz jednorazowe świadczenie, o którym mowa w
art.
10
ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży
i rodzin "Za życiem" (Dz. U. poz. 1860 oraz z 2018 r.
poz. 1076).
§
7. Nie
podlegają egzekucji świadczenia, dodatki i inne kwoty, o
których mowa w art.
31 ust. 1,
art.
80 ust. 1
i 1a,
art.
81,
art.
83 ust. 1
i 4,
art.
84 pkt 2
i 3
i art.
140 ust. 1 pkt 1
ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie
pieczy zastępczej, oraz środki finansowe na utrzymanie
lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu
jednorodzinnego, o których mowa w art.
83 ust. 2
i art.
84 pkt 1
ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie
pieczy zastępczej, w części przysługującej
na umieszczone w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka
dzieci i osoby, które osiągnęły pełnoletność
przebywając w pieczy zastępczej.
Art.
834. [Obliczanie dochodów]
Dochody
wymienione w artykule poprzedzającym oblicza się wraz ze
wszystkimi dodatkami i wartością świadczeń w
naturze, lecz po potrąceniu podatków i opłat
należnych z mocy ustawy.
Art.
835. [Dochody z kilku źródeł]
Jeżeli
dłużnik otrzymuje dochody z kilku źródeł,
podstawę obliczenia stanowi suma wszystkich dochodów.
Art.
836. [Egzekucja na zaspokojenie długu spadkodawcy]
Do
czasu przyjęcia spadku egzekucja na zaspokojenie długu
spadkodawcy dopuszczalna jest tylko ze spadku. Przed przyjęciem
spadku nie może być z niego prowadzona egzekucja na
zaspokojenie osobistego długu spadkobiercy.
Art.
837. 104
[Ograniczenie odpowiedzialności dłużnika]
Dłużnik
może powoływać się na ograniczenie
odpowiedzialności tylko wówczas, gdy ograniczenie to
zostało zastrzeżone w tytule wykonawczym. Zastrzeżenie
nie jest konieczne, jeżeli świadczenie zostało
zasądzone od nabywcy majątku, zarządcy ustanowionego
przez sąd, kuratora spadku, wykonawcy testamentu lub zarządcy
sukcesyjnego z powierzonego im majątku, albo Skarbu Państwa
jako spadkobiercy.
Art.
838. [Należności podlegające egzekucji
administracyjnej]
Gdy
w wypadku zbiegu egzekucji sądowej i egzekucji administracyjnej
organ egzekucyjny sądowy prowadzi obie egzekucje, przepisy
kodeksu w przedmiocie ograniczenia egzekucji stosuje się również
do należności podlegających egzekucji
administracyjnej, chyba że określone w przepisach
ustawy
o egzekucji administracyjnej ograniczenia egzekucyjne są
mniejsze.
Art.
839. [Wysłuchanie stron; zażalenie]
§
1. Postanowienie
sądu w przedmiocie ograniczenia egzekucji powinno zapaść
po wysłuchaniu stron.
§
2. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
DZIAŁ
VI
Powództwa
przeciwegzekucyjne
Art.
840. [Powództwo opozycyjne]
§
1. Dłużnik
może w drodze powództwa żądać pozbawienia
tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub
części albo ograniczenia, jeżeli:
1)
przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli
wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje
istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym
niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje
przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu
stwierdzającego to przejście;
2)
po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie,
wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może
być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe,
dłużnik może oprzeć powództwo także
na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu
rozprawy, a także na zarzucie spełnienia świadczenia,
jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy
ustawy niedopuszczalne;
3)
małżonek, przeciwko któremu sąd nadał
klauzulę wykonalności na podstawie art. 787, wykaże,
że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy
się, przy czym małżonkowi temu przysługują
zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty,
których jego małżonek wcześniej nie mógł
podnieść.
§
2. Jeżeli
podstawą egzekucji jest tytuł pochodzący od organu
administracyjnego, do stwierdzenia, że zobowiązanie wygasło
lub nie może być egzekwowane, powołany jest organ, od
którego tytuł pochodzi.
Art.
8401.
[Zarzut z małżeńskiej umowy majątkowej]
Jeżeli
dłużnik albo jego małżonek, przeciwko któremu
sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art.
787 lub art. 7871,
podnosi wynikający z umowy majątkowej małżeńskiej
zarzut wyłączenia lub ograniczenia jego odpowiedzialności
całością lub częścią majątku,
przepis art. 840 § 1 i § 2 stosuje się odpowiednio.
Art.
8402.
[Odpowiednie stosowanie]
Jeżeli
egzekucja prowadzona jest na podstawie tytułu egzekucyjnego lub
innego dokumentu, któremu nie nadaje się klauzuli
wykonalności, do ochrony praw dłużnika stosuje się
odpowiednio przepisy art. 840 i art. 843.
Art.
8403.
(uchylony).
Art.
841. [Powództwo interwencyjne]
§
1. Osoba
trzecia może w drodze powództwa żądać
zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli
skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa.
§
2. Jeżeli
dłużnik zaprzecza prawu powoda, należy oprócz
wierzyciela pozwać również dłużnika.
§
3. Powództwo
można wnieść w terminie miesiąca od dnia
dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin
jest przewidziany w przepisach odrębnych.
Art.
842. [Zwolnienie spod egzekucji administracyjnej]
§
1. Dopuszczalne
jest również powództwo o zwolnienie zajętego
przedmiotu od egzekucji administracyjnej. Do pozwu należy
dołączyć postanowienie administracyjnego organu
egzekucyjnego odmawiające żądaniu wyłączenia
przedmiotu spod egzekucji. Niezależnie od wyniku sprawy sąd
nałoży koszty procesu na osobę trzecią,
powołującą w powództwie o zwolnienie przedmiotu
od egzekucji administracyjnej nowe dowody istotne dla rozstrzygnięcia
sprawy, których nie przedstawiła w postępowaniu
administracyjnym, mimo że mogła je powołać w tym
postępowaniu.
§
2. Powództwo
można wnieść w ciągu dni czternastu od doręczenia
postanowienia administracyjnego organu egzekucyjnego, a jeżeli
zainteresowany wniósł zażalenie na to postanowienie
- w ciągu dni czternastu od doręczenia postanowienia
wydanego na skutek zażalenia.
Art.
843. [Właściwość sądu]
§
1. Powództwa
przewidziane w niniejszym dziale wytacza się przed sąd
rzeczowo właściwy, w którego okręgu prowadzi
się egzekucję. Miejsce prowadzenia egzekucji określa
się na podstawie przepisów niniejszego kodeksu
regulujących właściwość miejscową
organu egzekucyjnego także wtedy, gdy do prowadzenia egzekucji
został wybrany komornik poza właściwością
ogólną.
§
2. Jeżeli
egzekucji jeszcze nie wszczęto, powództwo o pozbawienie
tytułu wykonawczego wykonalności wytacza się według
przepisów o właściwości ogólnej.
§
3. W
pozwie powód powinien przytoczyć wszystkie zarzuty, jakie
w tym czasie mógł zgłosić, pod rygorem utraty
prawa korzystania z nich w dalszym postępowaniu.
§
4. (uchylony).
TYTUŁ
II
Egzekucja
świadczeń pieniężnych
DZIAŁ
I
Egzekucja
z ruchomości
Rozdział
1
Zajęcie
Art.
844. [Właściwość komornika]
§
1. 105
Egzekucja
z ruchomości należy do komornika ogólnej właściwości
dłużnika. Jeżeli dłużnik nie ma miejsca
zamieszkania, siedziby lub oddziału na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, do przeprowadzenia egzekucji właściwy
jest komornik tego sądu, w którego okręgu znajdują
się ruchomości.
§
2. Komornik,
który wszczął egzekucję z niektórych
ruchomości dłużnika, jest właściwy do
przeprowadzenia egzekucji z pozostałych ruchomości
dłużnika, chociażby znajdowały się w okręgu
innego sądu.
§
3. Komornik
wybrany przez wierzyciela oraz komornik, o którym mowa w §
2, po dokonaniu zajęcia ruchomości zawiadamia o zajęciu
komornika działającego przy sądzie rejonowym, w
którego okręgu znajdują się ruchomości, w
chwili zajęcia, przesyłając odpis protokołu
zajęcia ruchomości.
Art.
8441.
[Egzekucja ze zwierząt]
Przepisy
dotyczące egzekucji z ruchomości stosuje się
odpowiednio do egzekucji ze zwierząt, jeżeli nie jest to
sprzeczne z przepisami dotyczącymi ochrony zwierząt.
Art.
845. [Zajęcie ruchomości]
§
1. Do
egzekucji z ruchomości komornik przystępuje przez ich
zajęcie.
§
2. 106
Zająć
można ruchomości dłużnika będące w jego
władaniu albo we władaniu samego wierzyciela, który
do nich skierował egzekucję. Nie podlegają jednak
zajęciu ruchomości, jeżeli z ujawnionych w sprawie
okoliczności wynika, że nie stanowią one własności
dłużnika. Ruchomości dłużnika będące
we władaniu osoby trzeciej można zająć tylko
wówczas, gdy osoba ta zgadza się na ich zajęcie albo
przyznaje, że stanowią one własność
dłużnika, oraz w przypadkach wskazanych w ustawie. Jednakże
w razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej dopuszczalne
jest zajęcie ruchomości na zasadach przewidzianych w
przepisach o egzekucji administracyjnej.
§
21.
107
W
przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych komornik może
zająć także ruchomości będące we
władaniu osoby zamieszkującej wspólnie z dłużnikiem
bez zgody tej osoby, chyba że przedstawi ona dowód, że
ruchomości są jej własnością.
§
22.
108
Komornik
umarza postępowanie w niezbędnym zakresie, jeżeli
przedstawiono niebudzący wątpliwości dowód na
piśmie, że zajęte ruchomości nie stanowią
własności dłużnika. Nie dotyczy to sytuacji, w
której sam dłużnik dokonał zbycia ruchomości
na rzecz osoby trzeciej.
§
23.
109
W
przypadku złożenia przez osobę trzecią skargi na
zajęcie, miesięczny termin do wniesienia powództwa,
o którym mowa w art. 841 § 1, zaczyna biec dla tej osoby
od dnia doręczenia jej postanowienia oddalającego skargę.
§
24.
110
Tytuł
wykonawczy wystawiony przeciwko osobie pozostającej w związku
małżeńskim stanowi podstawę do zajęcia
ruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego.
Jeżeli zajęta ruchomość wchodzi w skład
majątku wspólnego, dalsze czynności egzekucyjne
dopuszczalne są na podstawie tytułu wykonawczego
wystawionego przeciwko obojgu małżonkom.
§
3. Nie
należy zajmować więcej ruchomości ponad te, które
są potrzebne do zaspokojenia należności i kosztów
egzekucyjnych.
Art.
846. [Egzekucja z ułamkowej części ruchomości]
§
1. Egzekucja
z ułamkowej części rzeczy ruchomej będącej
wspólną własnością kilku osób
odbywa się w sposób przewidziany dla egzekucji z
ruchomości, z zastrzeżeniem, że sprzedaży podlega
tylko udział dłużnika.
§
2. Innym
współwłaścicielom przysługuje łącznie
prawo żądania, aby cała rzecz została sprzedana.
Art.
847. [Protokół zajęcia ruchomości]
§
1. 111
Komornik
dokonuje zajęcia przez wpisanie ruchomości do protokołu
zajęcia. Odpis protokołu zajęcia należy doręczyć
dłużnikowi i współwłaścicielom
zajętej ruchomości, którzy nie są dłużnikami,
jak również wierzycielowi, który nie był
obecny przy zajęciu.
§
2. Dłużnik,
pod rygorem odpowiedzialności za szkodę, przy zajęciu,
a jeżeli jest nieobecny - niezwłocznie po otrzymaniu odpisu
protokołu zajęcia, wskazuje komornikowi ruchomości
znajdujące się w jego władaniu, do których
osobom trzecim przysługuje prawo żądania zwolnienia
ich od egzekucji, z podaniem adresów tych osób, oraz
powiadamia komornika o wcześniejszych zajęciach tej samej
rzeczy dokonanych przez organy egzekucyjne, z podaniem daty tych
zajęć i wysokości należności, na poczet
których te zajęcia zostały dokonane. Komornik
zawiadamia o zajęciu ruchomości osoby wskazane przez
dłużnika.
Art.
848. [Skutki zajęcia ruchomości]
Zajęcie
ma ten skutek, że rozporządzenie ruchomością
dokonane po zajęciu nie ma wpływu na dalszy bieg
postępowania, a postępowanie egzekucyjne z zajętej
ruchomości może być prowadzone również
przeciwko nabywcy. Przepis ten nie narusza przepisów
o ochronie nabywcy w dobrej wierze.
Art.
849. [Przerwanie zajęcia ruchomości]
Jeżeli
komornik przerywa zajęcie, powinien stosownie do okoliczności
poczynić kroki zapobiegające usunięciu ruchomości
jeszcze niezajętych.
Art.
850. [Obecność wierzyciela]
Wierzyciel
może żądać, aby zajęcie nastąpiło
w jego obecności. W tym wypadku komornik zawiadomi go o
terminie, w którym zajęcie ma być dokonane. Jeżeli
wierzyciel nie stawi się w wyznaczonym terminie, komornik dokona
zajęcia w jego nieobecności. Jeżeli komornik bez
zawiadomienia wierzyciela dokonał zajęcia w jego
nieobecności, wierzyciel może żądać
sprawdzenia zajęcia z jego udziałem.
Art.
851. [Ponowne zajęcie ruchomości]
Jeżeli
zajęte już ruchomości mają być zajęte
na zaspokojenie innej jeszcze wierzytelności, komornik dokona
nowego zajęcia przez zaznaczenie go w protokole pierwszego
zajęcia. Wierzyciel może żądać, aby komornik
sprawdził ruchomości, zajęte na podstawie protokołu;
sprawdzenie to komornik stwierdzi w tym protokole.
Art.
852. [Zaspokojenie wierzycieli; złożenie na rachunek
depozytowy]
§
1. Z
zajętych pieniędzy komornik zaspokoi wierzycieli, a jeżeli
nie wystarczają na zaspokojenie wszystkich wierzycieli, złoży
je na rachunek depozytowy Ministra Finansów w celu podziału.
§
2. Złożenie
na rachunek depozytowy Ministra Finansów nastąpi również
wówczas, gdy zgłoszono zarzut, że osobie trzeciej
przysługuje do zajętych pieniędzy prawo stanowiące
przeszkodę do wydania ich wierzycielowi. Sąd postanowi
wydać pieniądze wierzycielowi, jeżeli w ciągu
miesiąca od złożenia ich na rachunek depozytowy
Ministra Finansów nie będzie złożone orzeczenie
właściwego sądu zwalniające od zajęcia lub
wstrzymujące wydanie pieniędzy.
§
3. Na
postanowienie sądu co do wydania pieniędzy przysługuje
zażalenie. Postanowienie staje się wykonalne dopiero z
chwilą uprawomocnienia się.
Art.
853. 112
[Oszacowanie ruchomości]
§
1. Jeżeli
przepis szczególny nie stanowi inaczej, komornik, dokonując
zajęcia, szacuje wartość zajętych ruchomości
i oznacza ją w protokole zajęcia.
§
2. Zastrzeżenia
do oszacowania wartości dokonanego przez komornika wnosi się
komornikowi do protokołu przy zajęciu ruchomości, a
gdyby nie było to możliwe - w terminie trzech dni od dnia
doręczenia odpisu protokołu zajęcia. W razie
wniesienia zastrzeżeń komornik zamieszcza w protokole
zajęcia wzmiankę o ich treści i wyznacza biegłego.
§
3. O
sposobie i terminie wniesienia zastrzeżeń do oszacowania
wartości komornik poucza strony, dokonując zajęcia, a
jeżeli zajęcia dokonano pod nieobecność strony -
przy doręczeniu protokołu zajęcia.
§
4. Jeżeli
komornik uzna, że w celu oszacowania wartości należy
wezwać biegłego, albo wierzyciel lub dłużnik
wniósł zastrzeżenia, oszacowania wartości
dokonuje komornik na podstawie opinii biegłego przy samym
zajęciu, a gdyby to nie było możliwe, w terminie
późniejszym. Jeżeli wartość zajętej
ruchomości według oceny komornika przekracza dwadzieścia
pięć tysięcy złotych, komornik wzywa do
oszacowania wartości biegłego.
§
5. Jeżeli
oszacowanie wartości zajętych ruchomości następuje
po sporządzeniu protokołu zajęcia, komornik dokonuje
tego oszacowania w drodze postanowienia.
Art.
854. [Oznaczenie zajęcia ruchomości]
Na
każdej zajętej ruchomości komornik umieści znak
ujawniający na zewnątrz jej zajęcie, a jeżeli to
nie jest możliwe, ujawni je w inny sposób.
Art.
855. [Oddanie ruchomości pod dozór, złożenie
do depozytu lub oddanie na przechowanie]
§
1. 113
Zajęte
ruchomości komornik pozostawia pod dozorem osoby, u której
je zajął. Jedynie z ważnych przyczyn komornik może,
w każdym stanie postępowania, oddać zajęte
ruchomości pod dozór innej osobie, nie wyłączając
wierzyciela, choćby to było połączone z
koniecznością ich przeniesienia. Osoba ta pełni
obowiązki dozorcy. Komornik doręcza jej protokół
zajęcia. Dozorcą nie może być komornik ani osoba
przez niego zatrudniona, ich małżonkowie, dzieci, rodzice
ani rodzeństwo. Komornik nie może nawet z ważnych
przyczyn odebrać dozoru, jeżeli koszty przeniesienia lub
przechowywania rzeczy byłyby niewspółmiernie wysokie
w stosunku do jej wartości.
§
11.
114
Odebranie
dozoru następuje w drodze postanowienia, którego
uzasadnienie zawiera w szczególności wskazanie przyczyn
odebrania dozoru.
§
12.
115
O
odebraniu dozoru komornik niezwłocznie zawiadamia sąd
właściwy ze względu na siedzibę kancelarii
komornika, przesyłając odpis postanowienia, o którym
mowa w § 11,
oraz nośnik zawierający nagranie z przebiegu czynności.
§
13.
116
W
razie uchylenia postanowienia, o którym mowa w § 11,
sąd może obciążyć komornika kosztami
związanymi z nieuzasadnionym odebraniem dozoru. W takim
przypadku sumę wydatków i wysokość
wynagrodzenia ustala postanowieniem sąd.
§
14.
117
W
przypadkach uzasadniających odebranie dozoru, komornik może
przejąć pod osobisty dozór drobne ruchomości
należące do dłużnika. W takim przypadku przepisu
art. 858 nie stosuje się. Zajęte przedmioty przechowywane
są w kancelarii komornika. Na polecenie sądu albo zgodne
wezwanie obu stron komornik obowiązany jest wydać
ruchomości uprawnionemu.
§
2. Jeżeli
właściwości zajętych ruchomości za tym
przemawiają, komornik składa je do depozytu sądowego
albo oddaje na przechowanie właściwej instytucji.
§
3. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
właściwe instytucje oraz szczegółowy sposób
składania ruchomości do depozytu sądowego albo
oddawania na przechowanie właściwym instytucjom, mając
na względzie właściwości tych ruchomości,
ochronę praw stron, sprawność postępowania i
skuteczność egzekucji.
Art.
856. [Obowiązki dozorcy]
§
1. Dozorca
lub dłużnik, któremu powierzono dozór,
obowiązani są przechowywać oddane im pod dozór
ruchomości z taką starannością, aby nie straciły
na wartości, i oddać je na wezwanie komornika lub stosownie
do orzeczenia sądu albo na zgodne wezwanie obu stron. Jeżeli
dozorca lub dłużnik zobowiązany do wydania ruchomości
ich nie oddaje, komornik mu je odbiera.
§
2. Dozorca
obowiązany jest zawiadomić komornika o zamierzonej zmianie
miejsca przechowania ruchomości.
Art.
857. [Odpowiedzialność dozorcy]
§
1. Dozorca
nie odpowiada za pogorszenie, uszkodzenie, zniszczenie lub zaginięcie
zajętych ruchomości, jeżeli zachował staranność,
do jakiej był obowiązany w myśl przepisu artykułu
poprzedzającego.
§
2. Dłużnikowi
nie przysługuje roszczenie do wierzyciela z powodu uszkodzenia
lub zaginięcia zajętych ruchomości podczas ich
przewożenia, przesyłki lub przechowywania u dozorcy.
Art.
858. [Wydatki i wynagrodzenie dozorcy]
§
1. Dozorca
może żądać zwrotu wydatków związanych
z przechowywaniem oraz wynagrodzenia za dozór odpowiednio do
poniesionych trudów. Nie dotyczy to dłużnika,
członków jego rodziny wspólnie z nim mieszkających
oraz osoby trzeciej, u której rzecz zajęto.
§
2. Sumę
wydatków i wysokość wynagrodzenia ustala komornik, o
czym zawiadamia strony i dozorcę.
Art.
859. [Zażalenie]
Na
postanowienie sądu co do zwrotu wydatków i wynagrodzenia
dozorcy przysługuje zażalenie.
Art.
860. [Zmiana dozorcy]
Komornik
może z ważnych przyczyn zwolnić dozorcę i
ustanowić innego. Zmianę dozorcy komornik zarządzi po
wysłuchaniu stron, chyba że natychmiastowa zmiana jest
konieczna.
Art.
861. [Prawo zwykłego używania rzeczy]
Jeżeli
zajęte ruchomości pozostawiono w pomieszczeniu należącym
do dłużnika i dozór powierzono jemu samemu lub
członkowi jego rodziny razem z nim mieszkającemu, mają
oni prawo zwykłego używania rzeczy, byleby przez to rzecz
nie straciła na wartości. Również osoba
trzecia, pod której dozorem komornik pozostawił zajęte
u niej ruchomości dłużnika, może ich używać,
jeżeli jest do tego uprawniona.
Art.
862. [Rachunek z dochodów]
§
1. Jeżeli
rzecz oddana pod dozór osobie nieuprawnionej do korzystania z
niej przynosi dochód, dozorca obowiązany jest po ustaniu
dozoru złożyć komornikowi rachunek z dochodów.
Czysty dochód po potrąceniu wydatków zostanie
złożony na rachunek depozytowy Ministra Finansów.
§
2. Z
uzyskanego w ten sposób dochodu pokrywa się przede
wszystkim wynagrodzenie dozorcy, resztę zaś dołącza
się do sumy uzyskanej z egzekucji, a w razie umorzenia
egzekucji, wypłaca się dłużnikowi.
Art.
863. [Utrzymywanie osobnych pomieszczeń]
Minister
Sprawiedliwości może, w drodze rozporządzenia,
zarządzić utrzymywanie osobnych pomieszczeń do
przechowywania i dozorowania zajętych ruchomości, mając
na względzie sprawne prowadzenie egzekucji oraz właściwe
zabezpieczenie zajętych ruchomości.
Rozdział
2
Sprzedaż
Art.
864. [Sprzedaż z wolnej ręki]
§
1. Sprzedaż
zajętych ruchomości nie może nastąpić
wcześniej niż po upływie dwóch tygodni od dnia
uprawomocnienia się zajęcia.
§
2. Sprzedaż
zajętych ruchomości może nastąpić
bezpośrednio po zajęciu, jeżeli:
1)
ruchomości ulegają łatwo zepsuciu albo sprawowanie nad
nimi dozoru lub ich przechowywanie powodowałoby nadmierne
koszty;
2)
zajęto inwentarz żywy, a dłużnik odmówił
zgody na przyjęcie go pod dozór.
Art.
8641.
118
[Zgoda dłużnika na sprzedaż z wolnej ręki]
Komornik
może sprzedać ruchomości z wolnej ręki, jeżeli
dłużnik wyraził na to zgodę i określił
minimalną cenę zbycia. Sprzedaż może nastąpić,
jeżeli żaden z wierzycieli prowadzących egzekucję
nie sprzeciwił się jej w terminie tygodnia, a w przypadku
ruchomości wymienionych w art. 864 § 2 - w terminie trzech
dni, od dnia zawiadomienia go przez komornika o zamiarze jej
przeprowadzenia i minimalnej cenie zbycia określonej przez
dłużnika.
Art.
865. [Ruchomości nieużywane]
§
1. Zajęte
ruchomości nieużywane, stanowiące przedmiot obrotu
handlowego, komornik na wniosek strony może sprzedać
przedsiębiorcy prowadzącemu obrót takimi
ruchomościami po cenach hurtowych, a gdy takie ceny nie zostaną
udokumentowane, po cenach o 25% niższych od wartości
szacunkowej ruchomości.
§
2. (uchylony).
§
3. (uchylony).
Art.
866.
(uchylony).
Art.
8661.
[Sprzedaż za pośrednictwem przedsiębiorstwa]
Zajęte
ruchomości, których sprzedaż wymaga zezwolenia,
komornik sprzeda za pośrednictwem przedsiębiorstwa
posiadającego takie zezwolenie albo sprzeda je temu
przedsiębiorstwu. Do wyceny ruchomości przepis art. 865
stosuje się odpowiednio.
Art.
8662.
[Oszacowanie przedmiotów wartościowych; sprzedaż
dewiz]
§
1. Do
oszacowania zajętych przedmiotów o wartości
historycznej lub artystycznej komornik wzywa biegłego.
Przedmioty te mogą być sprzedane za pośrednictwem
przedsiębiorstwa zajmującego się ich obrotem albo
państwowemu muzeum, bibliotece, archiwum lub ośrodkowi
badań i dokumentacji. Przepis art. 8641
stosuje się odpowiednio.
§
2. Do
oszacowania wyrobów ze złota i platyny komornik powołuje
biegłego. Wyroby ze złota i platyny, z wyjątkiem
przedmiotów użytkowych, oraz przedmioty ze złota lub
platyny niezdatne do użytku komornik sprzedaje przedsiębiorstwu
jubilerskiemu lub innemu zajmującemu się obrotem lub
przerobem metali szlachetnych. Przepis art. 865 stosuje się
odpowiednio.
§
3. Zajęte
waluty obce komornik sprzedaje bankowi. Komornik wyznacza dłużnikowi
tygodniowy termin do wskazania banku. Po bezskutecznym upływie
wyznaczonego terminu komornik wzywa wierzyciela do wskazania banku w
terminie tygodniowym. Jeżeli dłużnik albo wierzyciel
nie wskażą banku, wskazanie banku należy do komornika.
Bankiem wskazanym przez wierzyciela albo komornika nie może być
wierzyciel.
§
4. Przepisu
§ 3 nie stosuje się, jeżeli tytuł wykonawczy
obejmuje świadczenie pieniężne podlegające
spełnieniu wyłącznie w walucie obcej, która
została zajęta.
Art.
867. [Sprzedaż w drodze licytacji publicznej]
§
1. 119
Zajęte
ruchomości, niesprzedane według przepisów
poprzedzających, z wyłączeniem przypadku, o którym
mowa w art. 8661,
komornik sprzedaje w drodze licytacji publicznej.
§
11.
Obwieszczenie
o licytacji ogłasza się publicznie w budynku sądu
rejonowego właściwego dla miejsca licytacji oraz na stronie
internetowej Krajowej Rady Komorniczej. Jeżeli wartość
ruchomości, objętych jednym obwieszczeniem o licytacji,
została oszacowana na kwotę wyższą niż pięć
tysięcy złotych, komornik może zamieścić
obwieszczenie o licytacji także w dzienniku poczytnym w danej
miejscowości. Obwieszczenie o licytacji doręcza się
stronom i dozorcy zajętych ruchomości.
§
12.
W
obwieszczeniu o licytacji komornik określa czas, miejsce,
przedmiot oraz warunki licytacji, sumę oszacowania i cenę
wywołania oraz miejsce i czas, w których można
oglądać ruchomości. Ponadto w obwieszczeniu o
licytacji zamieszcza się wzmiankę, że prawa osób
trzecich nie będą przeszkodą do przeprowadzenia
licytacji i przybicia na rzecz nabywcy bez zastrzeżeń,
jeżeli osoby te przed rozpoczęciem przetargu nie złożą
dowodu, że wniosły powództwo o zwolnienie ruchomości
od egzekucji i uzyskały w tym zakresie orzeczenie wstrzymujące
egzekucję.
§
13.
Jeżeli
na licytację została wystawiona znaczna liczba ruchomości,
w obwieszczeniu o licytacji wystarczy ogólnie podać ich
rodzaj, liczbę i łączną sumę oszacowania, a
ponadto wskazać rodzaj, sumę oszacowania i cenę
wywołania przedmiotów o większej wartości.
§
14.
W
razie możliwości ogłasza się jedno obwieszczenie
o licytacjach ruchomości, choćby należały one do
różnych dłużników i różne
były terminy licytacji. Koszty ogłoszenia rozkłada się
pomiędzy poszczególne sprawy proporcjonalnie do sum
oszacowania ruchomości.
§
2. Cena
wywołania w pierwszym terminie licytacji publicznej wynosi trzy
czwarte wartości szacunkowej. Jeżeli licytacja w pierwszym
terminie nie dojdzie do skutku, zajęte ruchomości mogą
być sprzedane w drugim terminie licytacyjnym. Cena wywołania
w drugim terminie licytacyjnym wynosi połowę wartości
szacunkowej. Sprzedaż licytacyjna nie może nastąpić
za cenę niższą od ceny wywołania.
§
3. 120
Obwieszczenie
o licytacji komornik doręcza dłużnikowi najpóźniej
na tydzień przed rozpoczęciem licytacji. W przypadkach
określonych w art. 864 § 2 obwieszczenie to doręcza
się dłużnikowi przed rozpoczęciem licytacji.
§
4. 121
(uchylony).
§
5. 122
(uchylony).
Art.
8671.
[Rękojmia]
§
1. Przystępujący
do przetargu jest obowiązany złożyć rękojmię
w wysokości jednej dziesiątej sumy oszacowania, najpóźniej
w dniu poprzedzającym przetarg. Rękojmi nie składa
się, jeżeli suma oszacowania jest niższa niż pięć
tysięcy złotych.
§
2. Rękojmię
złożoną przez licytanta, któremu udzielono
przybicia, zatrzymuje się; pozostałym licytantom rękojmię
zwraca się niezwłocznie.
§
3. Jeżeli
nabywca nie wykonał w terminie warunków licytacji co do
zapłaty ceny, traci rękojmię, a skutki przybicia
wygasają. Z utraconej rękojmi pokrywa się koszty
egzekucji związanej ze sprzedażą, a reszta wchodzi w
skład sumy uzyskanej w egzekucji albo jeżeli egzekucja
została umorzona jest przelewana na dochód Skarbu
Państwa.
§
4. Rękojmi
nie składa wierzyciel przystępujący do przetargu,
któremu przysługuje wierzytelność o wartości
nie niższej od wysokości rękojmi i jeżeli do tej
wysokości jego wierzytelność oraz prawa korzystające
z pierwszeństwa przed tą wierzytelnością znajdują
pokrycie w cenie wywołania. Jeżeli wartość
wierzytelności jest niższa od wysokości rękojmi
albo znajduje tylko częściowe pokrycie w cenie wywołania,
wysokość rękojmi obniża się - w pierwszym
przypadku do różnicy między pełną rękojmią
a wartością wierzytelności, w drugim przypadku - do
części wartości wierzytelności niepokrytej w
cenie wywołania.
Art.
8672.
[Przetarg]
§
1. Licytacja
odbywa się publicznie.
§
2. W
przetargu nie mogą uczestniczyć: dłużnik,
komornik, ich małżonkowie, dzieci, rodzice i rodzeństwo,
osoby obecne na licytacji w charakterze urzędowym oraz licytant,
który nie wykonał warunków poprzedniej licytacji.
§
3. Stawienie
się jednego licytanta wystarcza do odbycia przetargu.
§
4. Pełnomocnictwo
do udziału w przetargu powinno być stwierdzone dokumentem z
podpisem urzędowo poświadczonym, chyba że chodzi o
pełnomocnictwo udzielone adwokatowi lub radcy prawnemu.
Art.
8673.
[Zaofiarowanie wyższej ceny]
Zaofiarowana
cena przestaje wiązać, gdy inny licytant zaofiarował
cenę wyższą.
Art.
868. [Zasady i tryb publicznej licytacji]
Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
sposób przeprowadzenia licytacji, mając na względzie
ochronę praw osób uczestniczących w licytacji,
sprawność postępowania oraz skuteczność
egzekucji.
Art.
869. [Udzielenie przybicia]
§
1. Komornik
udzieli przybicia osobie ofiarującej najwyższą cenę,
jeżeli po trzykrotnym wezwaniu do dalszych postąpień
nikt więcej nie zaofiarował.
§
2. Z
chwilą przybicia dochodzi do skutku sprzedaż ruchomości
na rzecz nabywcy. Od tego czasu należą do niego pożytki
ruchomości.
Art.
870. [Skarga na udzielenie przybicia]
§
1. Wierzyciel
lub dłużnik mogą zaskarżyć udzielenie
przybicia w razie naruszenia przepisów o publicznym
charakterze licytacji, o najniższej cenie nabycia i o wyłączeniu
od udziału w przetargu. Skarga powinna być zgłoszona
do protokołu licytacji. Nie ma skargi na udzielenie przybicia
ruchomości ulegających szybkiemu zepsuciu.
§
2. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§
3. Jeżeli
w ciągu dwóch tygodni skarga nie zostanie rozstrzygnięta,
nabywca może w ciągu dalszego tygodnia zrzec się
nabycia ruchomości i odebrać zapłaconą sumę.
§
4. Gdy
nabywca skorzysta z uprawnienia przewidzianego w paragrafie
poprzedzającym albo gdy sąd odmówi przybicia,
licytacja będzie uznana za niedoszłą do skutku.
Art.
871. [Obowiązek natychmiastowej zapłaty ceny]
Nabywca
jest obowiązany zapłacić cenę nabycia natychmiast
po udzieleniu mu przybicia. Gdy jednak cena nabycia przewyższa
pięćset złotych, obowiązek nabywcy ogranicza się
do złożenia natychmiast jednej piątej ceny, nie mniej
jednak niż pięćset złotych, przy czym resztę
ceny, na którą zalicza się złożoną
rękojmię, uiszcza się w dniu następnym w
godzinach urzędowania kancelarii komorniczej lub na rachunek
bankowy komornika do godziny osiemnastej dnia następnego. Jeżeli
ten dzień przypada w sobotę lub dzień ustawowo wolny
od pracy, cenę uiszcza się w następnym dniu po dniu
albo dniach wolnych od pracy.
Art.
872. [Skutki nieuiszczenia ceny]
§
1. Nabywca,
który w przepisanym terminie nie uiści ceny w całości
lub części, traci prawa wynikające z przybicia.
§
2. Jeżeli
nabywca nie uiści w terminie sumy przypadającej do zapłaty
natychmiast przy udzieleniu przybicia, komornik wznowi niezwłocznie
przetarg tych samych ruchomości, rozpoczynając od ceny
wywołania, przy czym opieszały nabywca nie może nadal
uczestniczyć w licytacji. W razie niezapłacenia w terminie
reszty ceny płatnej dnia następnego po licytacji, będzie
wyznaczona ponowna licytacja na warunkach pierwszej.
§
3. Od
nabywcy zwolnionego z obowiązku wpłacenia rękojmi,
który nie dopełnił obowiązku zapłaty ceny
lub jej części w przepisanym terminie, komornik ściąga
sumę odpowiadającą jednej dziesiątej sumy
oszacowania. Na sumę ściąganą przez komornika
zalicza się kwoty wpłacone przez nabywcę.
§
4. Z
sumy ściągniętej od nabywcy pokrywa się koszty
związane z licytacją. Nadwyżkę należy
wpłacić do kasy sądowej na rzecz Skarbu Państwa.
Art.
873. [Ściągnięcie należności]
O
ściągnięciu od nabywcy należności według
artykułu poprzedzającego orzeka sąd. Na postanowienie
sądu przysługuje zażalenie.
Art.
874. [Nabycie własności]
Nabywca
po uprawomocnieniu się przybicia i zapłaceniu całej
ceny staje się właścicielem nabytych ruchomości.
Gdy sąd odmówi przybicia, wypłacona cena nabycia
ulega zwrotowi.
Art.
875. [Druga licytacja]
§
1. Jeżeli
licytacja nie doszła do skutku, wierzyciel może w ciągu
dwóch tygodni od otrzymania zawiadomienia komornika żądać
wyznaczenia drugiej licytacji lub przejąć na własność
ruchomości wystawione na sprzedaż albo niektóre z
nich w cenie nie niższej od ceny wywołania.
§
2. Jeżeli
egzekucję prowadzi kilku wierzycieli, pierwszeństwo
przejęcia ruchomości na własność przysługuje
temu z nich, który ofiarował najwyższą cenę,
przy równej zaś cenie - temu, na którego żądanie
wcześniej dokonano zajęcia.
§
3. Oświadczenie
o przejęciu będzie uwzględnione tylko wtedy, gdy
wierzyciel jednocześnie z wnioskiem złoży całą
cenę. Własność ruchomości przechodzi na
wierzyciela z chwilą zawiadomienia go o przyznaniu mu przejętej
rzeczy.
§
4. W
razie niezgłoszenia w przepisanym terminie wniosku o wyznaczenie
drugiej licytacji lub oświadczenia o przejęciu ruchomości
na własność, komornik umorzy postępowanie co do
niesprzedanych ruchomości. Jeżeli spomiędzy kilku
wierzycieli jedni żądają licytacji, a inni przejęcia
ruchomości na własność, wyznaczona będzie
druga licytacja.
Art.
876. [Zaliczenie wierzytelności na cenę nabycia]
Jeżeli
nabywca jest jedynym wierzycielem egzekwującym albo jeżeli
cena nabycia wystarcza na zaspokojenie wszystkich wierzycieli
egzekwujących i kosztów egzekucji, nabywca może
zaliczyć swoją egzekwowaną wierzytelność na
cenę nabycia.
Art.
877. [Przejęcie ruchomości na własność]
Jeżeli
druga licytacja nie doszła do skutku, wierzycielowi w ciągu
dwóch tygodni od otrzymania zawiadomienia komornika
przysługuje prawo przejęcia ruchomości na własność
za cenę nie niższą od ceny wywołania. W tym
wypadku stosuje się odpowiednio przepis art. 875 § 2.
Jeżeli wierzyciel nie skorzystał z prawa przejęcia
ruchomości na własność, komornik umorzy
postępowanie co do rzeczy niesprzedanej lub nieprzejętej na
własność.
Art.
878. [Odmowa wydania rzeczy]
Jeżeli
dłużnik lub dozorca odmawia wydania rzeczy nabywcy,
komornik na wniosek nabywcy postąpi jak przy egzekucji roszczeń
niepieniężnych.
Art.
879. [Skutki nabycia]
Kto
nabywa rzecz na podstawie przepisów niniejszego rozdziału,
staje się jej właścicielem bez żadnych obciążeń
i powinien ją natychmiast odebrać. Nabywcy nie przysługują
roszczenia z tytułu rękojmi za wady rzeczy; przeciwko
nabywcy nie można podnosić zarzutów co do ważności
nabycia.
Rozdział
3
Sprzedaż
w drodze licytacji elektronicznej
Art.
8791.
[Stosowanie przepisów o sprzedaży]
Do
sprzedaży w drodze licytacji elektronicznej stosuje się
przepisy rozdziału 2 z odrębnościami wynikającymi
z niniejszego rozdziału.
Art.
8792.
123
[Wniosek o dokonanie sprzedaży w drodze licytacji
elektronicznej]
§
1. Komornik
dokonuje sprzedaży w drodze licytacji elektronicznej na wniosek
wierzyciela złożony po dokonaniu zajęcia. Jeżeli
ruchomość została zajęta na zaspokojenie kilku
wierzytelności dochodzonych w różnych
postępowaniach, o trybie sprzedaży ruchomości decyduje
wierzyciel, na którego wniosek nastąpiło pierwsze
zajęcie.
§
2. W
razie złożenia wniosku komornik oddaje zajęte
ruchomości, co do których zajęcie uprawomocniło
się, pod dozór innej osobie niż dłużnik,
chyba że dłużnik daje rękojmię należytego
sprawowania dozoru albo dozór taki został już
ustanowiony, albo ruchomość została złożona
do depozytu sądowego lub oddana na przechowanie właściwej
instytucji. Przepisu art. 855 § 12
nie
stosuje się. W przypadku odebrania dozoru, początek
licytacji nie może przypadać wcześniej niż po
upływie dwóch tygodni od dnia odebrania dozoru.
Art.
8793.
[Termin złożenia wniosku]
Wniosek
o dokonanie sprzedaży w drodze licytacji elektronicznej składa
się przed wyznaczeniem terminu licytacji lub wraz z wnioskiem o
wyznaczenie drugiej licytacji.
Art.
8794.
[Stosowanie systemu teleinformatycznego]
§
1. Sprzedaż
w drodze licytacji elektronicznej jest dokonywana za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego.
§
2. Komornik
zamieszcza obwieszczenie o licytacji elektronicznej także w
systemie teleinformatycznym.
§
3. W
obwieszczeniu o licytacji elektronicznej wskazuje się przedmiot
oraz warunki licytacji, sumę oszacowania i cenę wywołania
oraz miejsce i czas, w których można oglądać
ruchomość, a ponadto zdjęcie lub zdjęcia
ruchomości podlegającej sprzedaży, informację o
chwili rozpoczęcia i o chwili zakończenia licytacji oraz
informację o tym, że warunkiem udziału w licytacji
jest złożenie rękojmi. W obwieszczeniu o licytacji
elektronicznej zamieszcza się wzmiankę, że prawa osób
trzecich nie będą przeszkodą do przeprowadzenia
licytacji i przybicia na rzecz nabywcy bez zastrzeżeń,
jeżeli osoby te przed rozpoczęciem przetargu nie złożą
dowodu, że wniosły powództwo o zwolnienie ruchomości
od egzekucji i uzyskały w tym zakresie orzeczenie wstrzymujące
egzekucję. W obwieszczeniu o licytacji elektronicznej komornik
poucza o treści § 4 oraz art. 8795,
art. 8796
§ 1 i art. 8799.
§
4. W
sądach rejonowych zapewnia się dostęp do systemu
teleinformatycznego obsługującego licytację
elektroniczną.
Art.
8795.
[Złożenie rękojmi]
§
1. Przystępujący
do przetargu składa rękojmię za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego.
§
2. Rękojmia
może być także złożona komornikowi, który
potwierdza ten fakt w systemie teleinformatycznym.
Art.
8796.
[Przebieg licytacji elektronicznej]
§
1. Licytacja
elektroniczna rozpoczyna się z chwilą określoną w
obwieszczeniu o licytacji elektronicznej i kończy się w
chwili wyznaczonej przez komornika.
§
2. 124
Komornik
wyznacza termin rozpoczęcia i zakończenia licytacji
elektronicznej w taki sposób, aby czas jej trwania wynosił
co najmniej siedem dni, a jej zakończenie przypadało w
godzinach urzędowania sądu rejonowego, przy którym
działa komornik. W przypadku ruchomości wymienionych w art.
864 § 2 czas trwania licytacji wynosi co najmniej dwa dni.
§
3. Natychmiast
po zakończeniu licytacji elektronicznej komornik udziela
przybicia osobie ofiarującej najwyższą cenę w
chwili zakończenia licytacji elektronicznej. Przybicie jest
udzielane w systemie teleinformatycznym.
Art.
8797.
[Zawiadomienie o przybiciu]
O
przybiciu komornik zawiadamia wierzyciela i dłużnika.
Zawiadomienie o przybiciu doręcza się licytantom za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
Art.
8798.
[Zrzeczenie się nabycia ruchomości]
W
przypadku, o którym mowa w art. 870 § 3, zrzeczenie jest
dokonywane wyłącznie za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego.
Art.
8799.
[Termin zapłaty ceny nabycia]
Nabywca
jest obowiązany zapłacić cenę nabycia w dniu
następnym po doręczeniu zawiadomienia o przybiciu w
godzinach urzędowania kancelarii komorniczej lub na rachunek
bankowy komornika do godziny osiemnastej dnia następnego. Jeżeli
ten dzień przypada w sobotę lub dzień ustawowo
wolny od pracy, cenę uiszcza się w następnym dniu po
dniu albo dniach wolnych od pracy. Cena nabycia może być
uiszczona za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
Art.
87910.
[Wybór przedsiębiorcy lub przedsiębiorstwa]
§
1. W
przypadkach, o których mowa w art. 865 § 1, art. 8661
oraz art. 8662
§ 1 i 2, wybór przedsiębiorcy lub przedsiębiorstwa
może być dokonany na wniosek wierzyciela złożony
za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
§
2. Komornik
może sprzedać ruchomości, o których mowa w art.
864 § 2, oraz dokonać wyboru osoby, której sprzeda
ruchomość, w trybie określonym w art. 8641,
za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
Art.
87911.
[Delegacja ustawowa - sposób przeprowadzenia licytacji
elektronicznej]
Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
sposób przeprowadzenia licytacji elektronicznej oraz sposób
wykorzystania systemu teleinformatycznego obsługującego
licytację elektroniczną do czynności, o których
mowa w art. 87910,
mając na względzie zapewnienie ochrony praw osób
uczestniczących w licytacji, sprawność postępowania,
skuteczność egzekucji, zapewnienie bezpieczeństwa
posługiwania się dokumentami w postaci elektronicznej oraz
dostępność systemu teleinformatycznego.
DZIAŁ
II
Egzekucja
z wynagrodzenia za pracę
Art.
880. [Właściwość komornika]
Egzekucja
z wynagrodzenia za pracę należy do komornika przy sądzie
rejonowym ogólnej właściwości dłużnika.
Art.
881. [Zajęcie wynagrodzenia]
§
1. Do
egzekucji z wynagrodzenia za pracę komornik przystępuje
przez jego zajęcie.
§
2. Komornik
zawiadamia dłużnika, że do wysokości
egzekwowanego świadczenia i aż do pełnego pokrycia
długu nie wolno mu odbierać wynagrodzenia poza częścią
wolną od zajęcia ani rozporządzać nim w żaden
inny sposób. Dotyczy to w szczególności
periodycznego wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia za prace
zlecone oraz nagród i premii przysługujących
dłużnikowi za okres jego zatrudnienia, jak również
związanego ze stosunkiem pracy zysku lub udziału w funduszu
zakładowym oraz wszelkich innych funduszach, pozostających
w związku ze stosunkiem pracy.
§
3. Komornik
wzywa pracodawcę, aby w granicach określonych w paragrafie
drugim nie wypłacał dłużnikowi poza częścią
wolną od zajęcia żadnego wynagrodzenia, lecz:
1)
przekazywał zajęte wynagrodzenie bezpośrednio
wierzycielowi egzekwującemu, zawiadamiając komornika o
pierwszej wypłacie, albo
2)
przekazywał zajęte wynagrodzenie komornikowi w wypadku, gdy
do wynagrodzenia jest lub zostanie w dalszym toku postępowania
egzekucyjnego skierowana jeszcze inna egzekucja, a wynagrodzenie w
części wymagalnej nie wystarcza na pokrycie wszystkich
egzekwowanych świadczeń wymagalnych.
Komornik
poucza zarazem pracodawcę o skutkach niezastosowania się do
wezwania.
§
4. Stosownie
do okoliczności komornik może wezwać pracodawcę
do przekazywania mu zajętego wynagrodzenia bezpośrednio.
Art.
882. [Obowiązki pracodawcy]
§
1. Dokonując
zajęcia wynagrodzenia za pracę, komornik wzywa ponadto
pracodawcę, aby w ciągu tygodnia:
1)
przedstawił za okres trzech miesięcy poprzedzających
zajęcie, za każdy miesiąc oddzielnie, zestawienie
periodycznego wynagrodzenia dłużnika za pracę oraz
oddzielnie jego dochodu z wszelkich innych tytułów;
2)
podał, w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęte
wynagrodzenie będzie przekazywane wierzycielowi;
3)
w razie istnienia przeszkód do wypłacenia wynagrodzenia
za pracę złożył oświadczenie o rodzaju tych
przeszkód, a w szczególności podał, czy inne
osoby roszczą sobie prawa, czy i w jakim sądzie toczy się
sprawa o zajęte wynagrodzenie i czy oraz o jakie roszczenia
została skierowana do zajętego wynagrodzenia egzekucja
przez innych wierzycieli.
§
2. Pracodawca
obowiązany jest do niezwłocznego zawiadomienia komornika
oraz wierzyciela o każdej zmianie okoliczności wymienionych
w § 1.
Art.
8821.
[Zbieg egzekucji sądowej i administracyjnej]
W
razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku
gdy wynagrodzenie nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych
należności, pracodawca dokonuje wypłat na rzecz
sądowego albo administracyjnego organu egzekucyjnego, który
pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności
ustalenia tego pierwszeństwa - na rzecz organu, który
dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej
kwocie, oraz niezwłocznie zawiadamia o zbiegu egzekucji właściwe
organy egzekucyjne, wskazując datę doręczenia
zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te organy i
wysokość należności, na poczet których
zostały dokonane zajęcia, o czym komornik poucza
pracodawcę, dokonując zajęcia.
Art.
883. [Skuteczność zajęcia wynagrodzenia]
§
1. Zajęcie
jest dokonane z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi
zajętej wierzytelności.
§
2. Jednakże
dłużnik może żądać umorzenia egzekucji
co do świadczeń wymagalnych w przyszłości, jeżeli
uiści wszystkie świadczenia wymagalne i złoży na
rachunek depozytowy Ministra Finansów sumę równającą
się sumie świadczeń periodycznych za sześć
miesięcy, z równoczesnym umocowaniem komornika do
podejmowania tej sumy. Komornik skorzysta z tego umocowania, gdy
stwierdzi, że dłużnik popadł w zwłokę z
uiszczeniem świadczeń wymagalnych; równocześnie
wszczyna z urzędu egzekucję.
Art.
884. [Ciągłość zajęcia wynagrodzenia]
§
1. Zajęcie
obowiązuje nadal, choćby po zajęciu nawiązano z
dłużnikiem nowy stosunek pracy lub zlecenia albo choćby
zakład pracy przeszedł na inną osobę, jeżeli
osoba ta o zajęciu wiedziała.
§
2. W
razie rozwiązania stosunku pracy z dłużnikiem
dotychczasowy pracodawca czyni wzmiankę o zajęciu
należności w wydanym dłużnikowi świadectwie
pracy, a jeżeli nowy pracodawca dłużnika jest mu
znany, przesyła temu pracodawcy zawiadomienie komornika i
dokumenty dotyczące zajęcia wynagrodzenia oraz powiadamia o
tym komornika i dłużnika, przeciwko któremu toczy
się postępowanie egzekucyjne. Wzmianka w świadectwie
pracy powinna zawierać oznaczenie komornika, który zajął
należność, oraz numer sprawy egzekucyjnej, jak również
wskazać wysokość potrąconych już kwot.
Przesłanie zawiadomienia komornika ma skutki zajęcia
należności dłużnika u nowego pracodawcy od chwili
dojścia zawiadomienia do tego pracodawcy.
§
3. Nowy
pracodawca, któremu pracownik przedstawi świadectwo pracy
ze wzmianką o zajęciu należności, zawiadamia o
zatrudnieniu pracownika pracodawcę, który wydał
świadectwo, oraz wskazanego we wzmiance komornika. Jeżeli
nowy pracodawca, któremu pracownik nie okazał świadectwa
pracy, dowie się, gdzie pracownik był przedtem zatrudniony,
obowiązany jest zawiadomić poprzedniego pracodawcę o
jego zatrudnieniu, chyba że pracownik przedstawi zaświadczenie
tego pracodawcy stwierdzające, że jego należności
nie były zajęte.
§
4. Obowiązek
powiadomienia komornika o zmianie pracodawcy obciąża
również dłużnika. O obowiązku tym oraz o
skutkach jego zaniedbania dłużnik powinien być
pouczony przy zawiadomieniu go o zajęciu wynagrodzenia za pracę.
Art.
885. [Skutek zajęcia wynagrodzenia]
Zajęcie
ma ten skutek, że w stosunku do wierzyciela egzekwującego
nieważne są rozporządzenia wynagrodzeniem
przekraczające część wolną od zajęcia,
dokonane po jego zajęciu, a także przed zajęciem,
jeżeli wymagalność wynagrodzenia następuje po
zajęciu.
Art.
886. [Grzywna]
§ 1.
125
Pracodawcy, który nie wykonał obowiązków
określonych w art. 881 § 3 i 4, nie złożył w
przepisanym terminie oświadczenia przewidzianego w art. 882 albo
zaniedbał przesłania dokumentów zajęcia
wynagrodzenia nowemu pracodawcy dłużnika, stosownie do art.
884 § 2 i 3, komornik wymierza grzywnę w wysokości do
pięciu tysięcy złotych. Grzywna jest powtarzana,
jeżeli pracodawca nadal uchyla się od wykonania tych
czynności w dodatkowo wyznaczonym terminie.
§
2. Jeżeli
pracodawcą nie jest osoba fizyczna, grzywnie podlega pracownik
lub wspólnik odpowiedzialny za wykonanie takiej czynności,
a w razie niewyznaczenia takiego pracownika lub niemożności
jego ustalenia - osoby uprawnione do reprezentowania pracodawcy.
Jeżeli pracodawcą jest spółka cywilna, grzywnie
podlega którykolwiek ze wspólników.
§
3. Pracodawca,
który nie zastosował się do wezwania z art. 881 i
882 lub w inny sposób naruszył obowiązki wynikające
z zajęcia bądź złożył oświadczenie
przewidziane w art. 882 niezgodne z prawdą albo dokonał
wypłaty zajętej części wynagrodzenia dłużnikowi,
odpowiada za wyrządzoną przez to wierzycielowi szkodę.
§
4. Grzywnę
określoną w § 1 komornik wymierzy również
dłużnikowi, który nie powiadomił go o zmianie
pracodawcy.
Art.
887. [Wstąpienie wierzyciela w prawa i roszczenia
dłużnika]
§
1. Z
mocy samego zajęcia wierzyciel może wykonywać wszelkie
prawa i roszczenia dłużnika. Na żądanie
wierzyciela komornik wydaje mu odpowiednie zaświadczenie.
§
2. Wierzyciel
wnoszący powództwo przeciwko pracodawcy powinien
przypozwać dłużnika, przeciwko któremu toczy
się postępowanie egzekucyjne. Pozwany pracodawca obowiązany
jest podać sądowi wszystkich innych wierzycieli, na rzecz
których dochodzona wierzytelność również
została zajęta. Sąd zawiadomi tych wierzycieli
stosownie do art. 195. Wyrok wydany w sprawie jest skuteczny w
stosunku do innych wierzycieli. Jednakże w stosunku do
wierzyciela, o którym sąd nie został powiadomiony,
pracodawca nie może powoływać się na wyrok, który
zapadł na jego korzyść.
Art.
888. [Odebranie dokumentów]
§
1. Na
wniosek wierzyciela komornik odbierze dłużnikowi dokumenty
stanowiące dowód wierzytelności i złoży je
do depozytu sądowego.
§
2. Jeżeli
wierzyciel zgłasza wniosek, aby odebranie odbyło się w
jego obecności, komornik zawiadamia go o terminie czynności.
W razie niestawienia się wierzyciela czynności nie dokonuje
się.
§
3. Dłużnik
obowiązany jest pod rygorem odpowiedzialności za szkodę
udzielić wierzycielowi wszystkich wyjaśnień
potrzebnych do dochodzenia praw przeciwko dłużnikowi
zajętej wierzytelności.
DZIAŁ
III
Egzekucja
z rachunków bankowych
Art.
889. [Zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego]
§
1. W
celu dokonania egzekucji z wierzytelności z rachunku bankowego
komornik ogólnej właściwości dłużnika:
1)
przesyła do banku, w którym dłużnik posiada
rachunek, zawiadomienie o zajęciu wierzytelności pieniężnej
dłużnika pochodzącej z rachunku bankowego do wysokości
należności będącej przedmiotem egzekucji wraz z
kosztami egzekucyjnymi i wzywa bank, aby nie dokonywał wypłat
z rachunku bez zgody komornika do wysokości zajętej
wierzytelności albo zawiadomił komornika w terminie siedmiu
dni o przeszkodzie do przekazania zajętej kwoty; zawiadomienie
jest skuteczne także w przypadku niewskazania rachunku
bankowego;
2)
zawiadamia dłużnika o zajęciu jego wierzytelności
z rachunku bankowego, doręczając mu odpis zawiadomienia
skierowanego do banku, o zakazie wypłat z rachunku bankowego.
§
2. Równocześnie
komornik przesyła wierzycielowi odpis zawiadomienia przesłanego
do banku.
§
3. Jeżeli
wierzytelność z rachunku bankowego zajęta została
w dwu lub więcej postępowaniach egzekucyjnych, a znajdująca
się na rachunku kwota nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich
wierzycieli, bank wstrzymuje się z wypłatą zajętych
kwot, powiadamiając o tym komorników prowadzących
egzekucję. Zajęte wierzytelności bank wypłaca, po
przekazaniu wszystkich spraw w trybie art. 7731,
komornikowi, który prowadzi dalszą egzekucję.
Art.
8891.
[Zajęcie rachunku bankowego prowadzonego w walucie obcej]
§
1. Jeżeli
zajęto rachunek bankowy prowadzony w walucie obcej, bank
przekazuje komornikowi należność w walucie polskiej
przeliczonej według kursu kupna waluty obcej, w której
prowadzony jest rachunek, ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski
w dniu przekazania należności komornikowi.
§
2. Przepisu
§ 1 nie stosuje się, jeżeli tytuł wykonawczy
obejmuje świadczenie pieniężne podlegające
spełnieniu wyłącznie w walucie obcej, w której
jest prowadzony rachunek bankowy.
Art.
8892.
[Termin przekazania przez bank środków pieniężnych
z zajętego rachunku na rachunek bankowy komornika]
Bank
przekazuje środki pieniężne z zajętego rachunku
na rachunek bankowy komornika niezwłocznie po upływie
siedmiu dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zajęciu.
Jednakże w razie egzekucji bieżących alimentów
lub rent bank niezwłocznie przekazuje środki pieniężne
z zajętego rachunku na rachunek bankowy komornika.
Art.
890. [Skuteczność zajęcia]
§
1. Zajęcie
wierzytelności z rachunku bankowego dłużnika jest
dokonane z chwilą doręczenia bankowi zawiadomienia o
zakazie wypłat z tego rachunku i obejmuje również
kwoty, których nie było na rachunku bankowym w chwili
jego zajęcia, a zostały wpłacone na ten rachunek po
dokonaniu zajęcia.
§
11.
Zajęcie
wierzytelności z rachunku bankowego nie obejmuje kwot
pochodzących ze świadczeń, dodatków i zasiłków,
o których mowa w art. 833 § 6, oraz świadczeń,
dodatków i innych kwot, o których mowa w art.
31 ust. 1,
art.
80 ust. 1
i 1a,
art.
81,
art.
83 ust. 1
i 4,
art.
84 pkt 2
i 3
i art.
140 ust. 1 pkt 1
ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie
pieczy zastępczej, oraz środków finansowych na
utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu
jednorodzinnego, o których mowa w art.
83 ust. 2
i art.
84 pkt 1
ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie
pieczy zastępczej, w części przysługującej
na umieszczone w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka
dzieci i osoby, które osiągnęły pełnoletność,
przebywając w pieczy zastępczej.
§
12.
126
(uchylony).
§
13.
127
(uchylony).
§
2. Wynikający
z zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego zakaz wypłat
z tego rachunku nie dotyczy bieżących wypłat na
wynagrodzenie za pracę wraz z podatkami i innymi ciężarami
ustawowymi oraz na zasądzone alimenty i renty o charakterze
alimentacyjnym zasądzone tytułem odszkodowania - do
wysokości przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego
kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego
Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" na podstawie
art.
20 pkt 2
ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383, z
późn. zm.). Wypłata na wynagrodzenie za pracę
następuje po złożeniu komornikowi odpisu listy płac
lub innego wiarygodnego dowodu, a wypłata na alimenty i renty
alimentacyjne - tytułu wykonawczego stwierdzającego
obowiązek dłużnika do płacenia alimentów
lub renty.
§
21.
Bank
dokonuje wypłat, o których mowa w § 2, na podstawie
zezwolenia komornika. Wypłaty na alimenty i renty alimentacyjne
następują do rąk uprawnionego do tych świadczeń.
§
22.
128
(uchylony).
§
3. (uchylony).
Art.
8901.
[Zbieg zajęcia i zabezpieczenia]
Jeżeli
zajęcie obejmuje wierzytelność wynikającą z
rachunku bankowego zajętego uprzednio na podstawie postanowienia
o zabezpieczeniu ustanowionym w postępowaniu zabezpieczającym,
uprawnienia obowiązanego do dokonania wypłat z rachunku
bankowego ustają z dniem dokonania zajęcia w postępowaniu
egzekucyjnym.
Art.
8902.
129
[Wstrzymanie zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego w
okresie blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego]
§
1. Wykonanie
zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego podlega
wstrzymaniu w okresie blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego w
rozumieniu art.
119zg pkt 2
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z
2018 r. poz. 800, z późn. zm.).
§
2. Wstrzymanie
wykonania zajęcia, o którym mowa w § 1, nie dotyczy
zajęcia na poczet zasądzonych alimentów, renty o
charakterze alimentacyjnym tytułem odszkodowania oraz
wynagrodzenia ze stosunku pracy wraz z zaliczką na podatek
dochodowy od osób fizycznych oraz składkami na
ubezpieczenie społeczne należnymi od dokonywanych wypłat
na bieżące wynagrodzenia. Bank wykonuje to zajęcie do
wysokości nieprzekraczającej kwoty minimalnego
wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w przepisach ustawy
z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za
pracę (Dz. U. z 2017 r. poz. 847 oraz z 2018 r. poz. 650).
§
3. W
przypadku, o którym mowa w § 1, bank informuje komornika
o przyczynie wstrzymania wykonania zajęcia wierzytelności z
rachunku bankowego w przypadku blokady rachunku, o której mowa
w art.
119zw § 1
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.
Art.
891. [Zbieg egzekucji sądowej i administracyjnej]
W
razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku
gdy kwoty znajdujące się na rachunku bankowym nie
wystarczają na pokrycie wszystkich egzekwowanych należności,
bank dokonuje wypłat z tego rachunku na rzecz sądowego albo
administracyjnego organu egzekucyjnego, który pierwszy dokonał
zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego
pierwszeństwa - na rzecz organu, który dokonał
zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie,
oraz niezwłocznie zawiadamia o zbiegu egzekucji właściwe
organy egzekucyjne, wskazując datę doręczenia
zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te organy i
wysokość należności, na poczet których
zostały dokonane zajęcia, o czym komornik poucza bank,
dokonując zajęcia.
Art.
8911.
[Zajęcie wierzytelności z rachunku wspólnego]
§
1. Na
podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko dłużnikowi
można zająć wierzytelność z rachunku
wspólnego prowadzonego dla dłużnika i osób
trzecich. Dalsze czynności egzekucyjne będą prowadzone
do udziału przypadającego dłużnikowi w rachunku
wspólnym stosownie do treści umowy rachunku bankowego,
którą dłużnik jest obowiązany przedłożyć
komornikowi w terminie tygodnia od daty zajęcia. Przepisy o
wyjawieniu majątku stosuje się odpowiednio. Jeżeli
umowa nie określa udziału w rachunku wspólnym albo
gdy dłużnik nie przedłoży umowy, domniemywa się,
że udziały są równe. Po ustaleniu udziału
dłużnika zwalnia się pozostałe udziały od
egzekucji.
§
2. W
razie zajęcia rachunku wspólnego dla wspólników
spółki cywilnej, komornik zawiadamia pozostałych
wspólników.
Art.
8912.
[Egzekucja z rachunku wspólnego małżonków]
§
1. Na
podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko dłużnikowi
pozostającemu w związku małżeńskim można
prowadzić egzekucję z rachunku wspólnego dłużnika
i jego małżonka.
§
2. Przepis
§ 1 nie wyłącza możliwości obrony małżonka
dłużnika w drodze powództwa o zwolnienie od
egzekucji, jeżeli na rachunku wspólnym małżonków
zgromadzono środki, które nie wchodzą do majątku
osobistego dłużnika, albo też środki, które
nie pochodzą z pobranego przez dłużnika wynagrodzenia
za pracę, dochodów uzyskanych przez dłużnika z
innej działalności zarobkowej, jak również z
korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych,
praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy.
Art.
892. [Odpowiedzialność banku]
§
1. Bank,
który naruszył przepisy dotyczące obowiązków
banku w zakresie egzekucji z rachunków bankowych odpowiada za
wyrządzoną przez to wierzycielowi szkodę.
§
2. Przepisy
art. 886 stosuje się odpowiednio do pracowników banku
winnych niezgodnego z prawem dokonania wypłaty z zajętego
rachunku bankowego.
Art.
893. [Odpowiednie stosowanie]
Do
skutków zajęcia stosuje się odpowiednio art. 885,
887 i 888.
Art.
8931.
[Zajęcie wkładu oszczędnościowego]
§
1. Jeżeli
egzekucja z rachunku bankowego, na który wystawiono dowód
imienny, nie może być przeprowadzona w trybie art. 901 z
powodu niemożności odebrania tego dokumentu, komornik
stwierdza ten fakt protokołem i dokonuje zajęcia rachunku
bankowego, na który wystawiono dowód imienny, przez
skierowanie do właściwego banku zawiadomienia o zajęciu.
Zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia tego
zawiadomienia. Na skutek zajęcia dokonanego w powyższy
sposób bank wstrzymuje wszelkie wypłaty z zajętego
rachunku bankowego, na który wystawiono dowód imienny,
i zawiadamia o tym placówki banku, placówki pocztowe w
rozumieniu ustawy
z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe oraz inne placówki
wykonujące czynności w powyższym zakresie.
§
2. Komornik
doręcza niezwłocznie zawiadomienie o zajęciu rachunku
bankowego, na który wystawiono dowód imienny,
dłużnikowi z pouczeniem o odpowiedzialności
przewidzianej w § 3, w razie dokonania wypłaty z zajętego
rachunku bankowego, na który wystawiono dowód imienny.
§
3. Dłużnik,
który po dokonaniu zajęcia rachunku bankowego, na który
wystawiono dowód imienny, dokona wypłaty całości
lub części środków pieniężnych
znajdujących się na tym rachunku, podlega odpowiedzialności
karnej jak za usunięcie mienia spod egzekucji.
§
4. Komornik
doręcza niezwłocznie zawiadomienie o zajęciu rachunku
bankowego, na który wystawiono dowód imienny,
wierzycielowi.
§
41.
W
terminie dwóch tygodni od daty doręczenia zawiadomienia o
zajęciu rachunku bankowego, na który wystawiono dowód
imienny, wierzyciel występuje do sądu z wnioskiem o
umorzenie książeczki oszczędnościowej dłużnika
i zawiadamia o tym niezwłocznie właściwy oddział
banku, doręczając mu odpis złożonego do sądu
wniosku o umorzenie książeczki oszczędnościowej.
W razie niedoręczenia odpisu, o którym mowa w zdaniu
poprzedzającym, w terminie miesiąca od daty zajęcia
rachunku bankowego, na który wystawiono dowód imienny,
właściwy oddział banku odwołuje wstrzymanie
wypłat z tego rachunku, o czym zawiadamia właściciela
książeczki oszczędnościowej.
§
42.
W
zawiadomieniu, o którym mowa w § 4, poucza się
wierzyciela o treści § 41.
§
5. Minister
właściwy do spraw finansów publicznych w
porozumieniu z ministrem właściwym do spraw łączności
oraz Ministrem Sprawiedliwości określi, w drodze
rozporządzenia, tryb zawiadamiania placówek banków,
placówek pocztowych w rozumieniu ustawy
z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe i innych placówek,
uwzględniając dane zawarte w zawiadomieniu, mając na
względzie sprawne prowadzenie egzekucji.
Art.
8932.
[Umorzenie książeczki oszczędnościowej]
§
1. Sąd
rozpatrzy wniosek o umorzenie książeczki oszczędnościowej
na zasadach i w trybie przewidzianych w przepisach
o umarzaniu utraconych dokumentów. W postępowaniu o
umorzenie książeczki oszczędnościowej nie mogą
być zgłoszone zarzuty dotyczące zasadności
roszczenia wierzyciela. Koszty postępowania obciążają
właściciela książeczki. Sąd przesyła
właściwemu oddziałowi banku wypis prawomocnego
postanowienia w sprawie umorzenia książeczki
oszczędnościowej.
§
2. W
razie umorzenia książeczki oszczędnościowej
właściwy oddział banku wystawia na jej miejsce nową
książeczkę oszczędnościową, którą
po odpisaniu środków pieniężnych do wysokości
należności wskazanej w tytule wykonawczym łącznie
z kosztami egzekucyjnymi wydaje właścicielowi. W przypadku
nieuwzględnienia wniosku o umorzenie książeczki
oszczędnościowej właściwy oddział banku
niezwłocznie odwoła wstrzymanie wypłat z rachunku
bankowego, na który wystawiono dowód imienny, i
zawiadomi o tym właściciela.
Art.
8932a.
[Doręczanie pism za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego]
Komornik
doręcza pisma bankowi za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego obsługującego zajęcie
wierzytelności z rachunku bankowego, a bank wnosi pisma do
komornika wyłącznie za pośrednictwem tego systemu.
Art.
8933.
[Odpowiednie stosowanie]
Przepisy
art. 8931
i 8932
stosuje się odpowiednio w wypadku niemożności
odebrania innego dokumentu, z którego posiadaniem jest
związana wierzytelność na rachunku bankowym.
Art.
8934.
[Egzekucja z rachunków w skok]
Przepisy
niniejszego działu stosuje się odpowiednio do egzekucji z
rachunków prowadzonych przez spółdzielcze kasy
oszczędnościowo-kredytowe, z wyłączeniem przepisu
art. 8932a.
Art.
894.
(uchylony).
DZIAŁ
IV
Egzekucja
z innych wierzytelności
Art.
895. [Właściwość komornika]
§
1. Egzekucja
prowadzona według przepisów działu niniejszego
należy do komornika sądu właściwości ogólnej
dłużnika, przeciwko któremu toczy się
postępowanie egzekucyjne, a w braku podstaw do jej oznaczenia -
do komornika sądu właściwości ogólnej
osoby zobowiązanej względem dłużnika. Gdy osoby
takiej nie ma, egzekucja należy do komornika tego sądu, w
którego okręgu znajduje się przedmiot świadczenia
lub prawa.
§
2. Jeżeli
wykonanie prawa związane jest z posiadaniem dokumentu, właściwy
jest komornik tego sądu, w którego okręgu dokument
się znajduje.
§
3. Na
podstawie wniosku o wszczęcie egzekucji z ruchomości
komornik dokona również zajęcia wierzytelności
lub innych praw majątkowych, związanych z posiadaniem
dokumentu, jeżeli dokument taki znajduje się w posiadaniu
dłużnika.
Art.
896. [Sposób zajęcia wierzytelności]
§
1. Do
egzekucji z wierzytelności komornik przystępuje przez jej
zajęcie. W celu zajęcia komornik:
1)
zawiadomi dłużnika, że nie wolno mu odbierać
żadnego świadczenia ani rozporządzać zajętą
wierzytelnością i ustanowionym dla niej zabezpieczeniem;
2)
wezwie dłużnika wierzytelności, aby należnego od
niego świadczenia nie uiszczał dłużnikowi, lecz
złożył je komornikowi lub na rachunek depozytowy
Ministra Finansów;
3)
wezwie dłużnika wierzytelności, aby w razie zbiegu
egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku gdy
świadczenie nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych
należności, uiszczał je na rzecz sądowego albo
administracyjnego organu egzekucyjnego, który pierwszy dokonał
zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego
pierwszeństwa - na rzecz organu, który dokonał
zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie,
oraz aby niezwłocznie zawiadomił o zbiegu egzekucji
właściwe organy egzekucyjne, wskazując datę
doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te
organy i wysokość należności, na poczet których
zostały dokonane zajęcia.
§
2. Jednocześnie
z zajęciem wierzytelności komornik wezwie jej dłużnika,
aby w ciągu tygodnia złożył oświadczenie:
1)
czy i w jakiej wysokości przysługuje dłużnikowi
zajęta wierzytelność, czy też odmawia zapłaty
i z jakiej przyczyny;
2)
czy inne osoby roszczą sobie prawa do wierzytelności, czy i
w jakim sądzie lub przed jakim organem toczy się lub
toczyła się sprawa o zajętą wierzytelność
oraz czy i o jakie roszczenie została skierowana do zajętej
wierzytelności egzekucja przez innych wierzycieli.
Art.
897. [Wniosek o wpis o zajęciu w księdze wieczystej]
§
1. W
celu zajęcia wierzytelności, której zabezpieczenie
jest ujawnione przez wpis w księdze wieczystej lub przez
złożenie dokumentu do zbioru, komornik jednocześnie z
zawiadomieniem i wezwaniem dłużników zgodnie z art.
896, składa do sądu właściwego do prowadzenia
księgi wieczystej wniosek o wpis o zajęciu lub o złożenie
tego wniosku do zbioru dokumentów.
§
2. Jeżeli
w księdze wieczystej znajdują się wpisy lub w zbiorze
dokumentów dokumenty stanowiące przeszkodę do
uwzględnienia wniosku, sąd właściwy do
prowadzenia księgi wieczystej zawiadomi o tym wierzyciela i
komornika, wyznaczając termin do usunięcia przeszkody.
Usunięcie przeszkody należy do wierzyciela. W tym celu
wierzyciel może wykonywać prawa przysługujące
dłużnikowi. Na wniosek wierzyciela komornik odbierze
dłużnikowi potrzebne do tego dokumenty.
§
3. Po
bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu sąd oddali
wniosek komornika, a komornik umorzy egzekucję. Jeżeli
jednak wierzyciel w terminie wyznaczonym przez sąd wytoczy
powództwo w celu usunięcia przeszkody, oddalenie wniosku
i umorzenie egzekucji nie może nastąpić przed
prawomocnym oddaleniem powództwa.
§
4. (uchylony).
Art.
898. [Ujawnienie zabezpieczenia i zajęcia]
Jeżeli
do zabezpieczenia zajętej wierzytelności wymagany jest wpis
w księdze wieczystej, komornik odbierze dłużnikowi
dokumenty potrzebne do dokonania tego wpisu i złoży wniosek
o wpis na rzecz dłużnika oraz o jednoczesne ujawnienie
zajęcia.
Art.
899. [Wierzytelność zabezpieczona poręczeniem,
zastawem lub zastawem rejestrowym]
Dokonując
zajęcia wierzytelności zabezpieczonej poręczeniem,
zastawem lub zastawem rejestrowym, komornik na wniosek wierzyciela
zawiadamia także poręczyciela albo właściciela
przedmiotu obciążonego prawem zastawu, iż świadczenia
z wierzytelności zabezpieczonej nie wolno uiścić
dłużnikowi. Przepis art. 882 § 1 pkt 2 stosuje się
odpowiednio.
Art.
900. [Chwila zajęcia wierzytelności]
§
1. Zajęcie
jest dokonane z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi
zajętej wierzytelności. Jeżeli konieczny jest wpis
zajęcia w księdze wieczystej, wierzytelność jest
zajęta z chwilą dokonania wpisu lub złożenia do
zbioru dokumentów wniosku komornika. Jednakże i w tym
wypadku zajęcie jest skuteczne już z chwilą doręczenia
wezwania dłużnikowi zajętej wierzytelności,
jeżeli takie doręczenie nastąpiło wcześniej.
§
2. Zajęcie
sum płatnych periodycznie obejmuje także wypłaty
przyszłe. Art. 883 § 2 stosuje się odpowiednio.
Art.
901. [Zajęcie wierzytelności związanej z
posiadaniem dokumentu]
§
1. Zajęcia
wierzytelności związanej z posiadaniem dokumentu dokonuje
się przez odebranie dokumentu dłużnikowi lub osobie
trzeciej. Przepis art. 845 § 2 stosuje się odpowiednio.
Następnych zajęć takiej wierzytelności dokonuje
się przez zaznaczenie w protokole pierwszego zajęcia.
§
2. O
dokonaniu zajęcia komornik powiadomi wierzyciela dłużnika,
przeciwko któremu toczy się postępowanie
egzekucyjne, i dłużnika zajętej wierzytelności, a
przy dalszych zajęciach także poprzednich wierzycieli.
§
3. Od
dłużnika zajętej wierzytelności związanej z
posiadaniem dokumentu komornik zażąda zapłaty
poszukiwanej sumy, a jeżeli wierzytelność wymagalna
jest po wypowiedzeniu, dokona jej wypowiedzenia. Na wniosek
wierzyciela, dłużnika albo z urzędu, komornik dokona
również czynności zachowawczych, jeżeli zajdzie
tego potrzeba.
§
4. Zajęte
papiery wartościowe niezapisane na rachunku papierów
wartościowych komornik może sprzedać za pośrednictwem
firmy inwestycyjnej w rozumieniu przepisów,
o których mowa w art. 7521.
Sprzedaż w tym trybie może nastąpić w okresie
miesiąca od dnia zajęcia. Za zgodą dłużnika
sprzedaż może nastąpić także po tym
terminie. Do ustalenia ceny sprzedaży należy powołać
biegłego. Na wniosek dłużnika sprzedaż może
nastąpić po cenie przez niego wskazanej.
§
5. Jeżeli
zobowiązany z weksla nie zapłaci poszukiwanej sumy,
komornik sprzeda weksel. Dokonany przez komornika indos wywiera
skutki indosu wpisanego przez zobowiązanego. Jeżeli na
wekslu zostały umieszczone wyrazy "nie na zlecenie"
lub inne zastrzeżone równoważnie, komornik może
przenieść weksel na nabywcę tylko w formie i ze
skutkiem przewidzianym w przepisach o przelewie wierzytelności.
§
6. Do
zbycia weksli przepisy art. 9041
stosuje się odpowiednio.
Art.
902. [Odpowiednie stosowanie]
Do
skutków zajęcia stosuje się odpowiednio art. 885,
887 i 888, a do skutków niezastosowania się do wezwań
komornika oraz do obowiązków wynikających z zajęcia
- art. 886.
Art.
9021.
[Klauzula kompensacyjna]
Zajęcie
wierzytelności nie narusza uprawnień wynikających z
zamieszczonej w umowie klauzuli kompensacyjnej, o której mowa
w ustawie
z dnia 2 kwietnia 2004 r. o niektórych zabezpieczeniach
finansowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 891).
Art.
9022.
[Zajęcie wierzytelności z tytułu nadpłaty lub
zwrotu podatku]
§
1. Zajęcie
wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku w
rozumieniu ustawy
z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa obejmuje także
wierzytelności przyszłe, wynikające z nadpłaty
lub zwrotu podatku powstałych w ciągu roku od dnia
dokonania zajęcia.
§
2. Dłużnik
wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku
składa oświadczenie, o którym mowa w art. 896 §
2, dopiero po powstaniu zajętej wierzytelności albo
informuje o braku swojej właściwości.
§
3. Wykonując
zajęcie wierzytelności z tytułu nadpłaty lub
zwrotu podatku, organ podatkowy dokonuje doręczeń
komornikowi wyłącznie za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego albo z użyciem środków
komunikacji elektronicznej, w sposób określony w
przepisach wydanych na podstawie art.
67 § 2c
ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w
administracji.
Art.
903. [Świadczenie z zobowiązania przemiennego]
Jeżeli
zajęto wierzytelność, której przedmiotem jest
świadczenie z zobowiązania przemiennego z prawem wyboru
zastrzeżonym dla dłużnika, przeciwko któremu
toczy się postępowanie egzekucyjne, prawo to przechodzi na
wierzyciela, jeżeli dłużnik, wezwany przez komornika
do dokonania wyboru, w ciągu tygodnia z prawa tego nie
skorzysta.
Art.
904. [Wzajemne świadczenie dłużnika
egzekwowanego]
Jeżeli
obowiązek dłużnika zajętej wierzytelności
zależy od wzajemnego świadczenia dłużnika,
przeciwko któremu toczy się postępowanie
egzekucyjne, które polega na wydaniu rzeczy znajdującej
się w jego władaniu, a obowiązek wydania tej rzeczy
został już orzeczony prawomocnym wyrokiem lub stwierdzony
innym tytułem egzekucyjnym, komornik odbierze dłużnikowi
zajętej wierzytelności tytuł egzekucyjny i po
uzyskaniu na nim klauzuli wykonalności odbierze rzecz
dłużnikowi, przeciwko któremu toczy się
postępowanie egzekucyjne, jeżeli to jest konieczne do
uzyskania świadczenia od dłużnika zajętej
wierzytelności.
Art.
9041.
[Sprzedaż zajętej wierzytelności]
§
1. Na
wniosek wierzyciela jego zaspokojenie nastąpi przez sprzedaż
wierzytelności w drodze licytacji lub z wolnej ręki, o ile
nie sprzeciwia się temu charakter zajętej wierzytelności.
§
2. Sprzedaży
zajętej wierzytelności dokonuje się w drodze licytacji
prowadzonej według przepisów o egzekucji z ruchomości.
Cena wywołania wynosi trzy czwarte sumy, na którą
składa się należność główna oraz
odsetki naliczone do dnia licytacji. Nabycie nie może nastąpić
poniżej ceny wywołania.
§
3. Za
zgodą dłużnika zajęta wierzytelność
może zostać sprzedana z wolnej ręki po cenie przez
niego wskazanej, jeżeli sprzedaż nie narusza interesów
wierzycieli. Dłużnik może też wskazać
nabywcę oraz określić inne warunki sprzedaży.
Zgoda dłużnika na sprzedaż z wolnej ręki nie jest
potrzebna, gdy wierzytelność była wymagalna przed
dniem zajęcia. W takim wypadku cena sprzedaży nie może
być jednak niższa niż cztery piąte sumy, na którą
składa się należność główna oraz
odsetki naliczone do dnia sprzedaży.
Art.
905. [Egzekucja z wierzytelności o wydanie ruchomości]
§
1. Jeżeli
zajęta została wierzytelność, z mocy której
mają być wydane dłużnikowi na własność
ruchomości, będą one wydane komornikowi w miejscu, w
którym miały być wydane dłużnikowi.
Zajęcie ruchomości dokonane jest przez samo zajęcie
wierzytelności o ich wydanie.
§
2. Dalsza
egzekucja z tych ruchomości będzie prowadzona według
przepisów o egzekucji z ruchomości.
Art.
906. [Egzekucja z wierzytelności o wydanie nieruchomości]
§
1. Jeżeli
została zajęta wierzytelność, z mocy której
dłużnikowi, przeciwko któremu toczy się
postępowanie egzekucyjne, jako właścicielowi ma być
wydana nieruchomość, komornik odda wydaną nieruchomość
w zarząd dłużnikowi. Na wniosek wierzyciela komornik
ustanowi zarządcą inną osobę.
§
2. Egzekucja
z tej nieruchomości i zarząd prowadzone będą
według przepisów o egzekucji z nieruchomości.
Art.
907. [Odpowiednie stosowanie]
Przepis
artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio w
wypadku, gdy przedmiotem zajętej wierzytelności jest statek
morski wpisany do rejestru okrętowego.
Art.
908. [Ustanowienie kuratora lub zarządcy, sprzedaż
prawa]
§
1. Jeżeli
po zajęciu wierzytelności należyte wykonanie praw
dłużnika lub wierzyciela tego wymaga, sąd na wniosek
wierzyciela lub dłużnika, stosownie do okoliczności,
ustanowi kuratora lub zarządcę. Na postanowienie sądu
przysługuje zażalenie.
§
2. Do
zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o zarządzie w
toku egzekucji z nieruchomości.
DZIAŁ
IVa
Egzekucja
z innych praw majątkowych
Art.
909. [Odpowiednie stosowanie]
Przepisy
o egzekucji z wierzytelności stosuje się odpowiednio do
egzekucji z innych praw majątkowych, jeżeli przepisy
poniższe nie stanowią inaczej.
Art.
910. [Zajęcia prawa majątkowego]
§
1. Do
egzekucji z praw majątkowych komornik przystąpi przez
zajęcie prawa. W tym celu komornik:
1)
zawiadomi dłużnika, że nie wolno mu rozporządzać,
obciążać ani realizować zajętego prawa, jak
również nie wolno mu pobierać żadnego
świadczenia przysługującego z zajętego prawa;
2)
zawiadomi osobę, która z zajętego prawa jest
obciążona obowiązkiem względem dłużnika,
by obowiązku tego wobec dłużnika nie realizowała,
a wynikające z prawa świadczenia pieniężne
uiszczała komornikowi lub na rachunek depozytowy Ministra
Finansów, oraz wzywa tę osobę, by w terminie
tygodnia złożyła oświadczenie, czy inne osoby
roszczą sobie pretensje do zajęcia prawa, czy i w jakim
sądzie lub przed jakim organem toczy się lub toczyła
się sprawa o zajęte prawo, jak również czy oraz
o jakie roszczenie skierowana jest egzekucja do zajętego prawa;
3)
wezwie osobę, która z zajętego prawa jest obciążona
obowiązkiem względem dłużnika, aby w razie zbiegu
egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku gdy
świadczenie pieniężne nie wystarcza na pokrycie
wszystkich egzekwowanych należności, uiszczała je na
rzecz sądowego albo administracyjnego organu egzekucyjnego,
który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie
niemożności ustalenia tego pierwszeństwa - na rzecz
organu, który dokonał zajęcia na poczet należności
w wyższej kwocie, oraz aby niezwłocznie zawiadomiła o
zbiegu egzekucji właściwe organy egzekucyjne, wskazując
datę doręczenia zawiadomień o zajęciach
dokonanych przez te organy i wysokość należności,
na poczet których zostały dokonane zajęcia.
§
2. Prawo
jest zajęte z chwilą doręczenia zawiadomienia osobie,
która z mocy zajętego prawa jest obciążona
obowiązkiem wobec dłużnika. Jednakże jeżeli
zawiadomienie o zajęciu zostało doręczone dłużnikowi
wcześniej, skutki zajęcia powstają wobec dłużnika
z chwilą doręczenia mu zawiadomienia o zajęciu.
§
3. Jeżeli
prawo majątkowe, które ma być zajęte, jest tego
rodzaju, że nie ma oznaczonej osoby obciążonej
obowiązkiem względem dłużnika, zajęcie jest
dokonane z chwilą doręczenia zawiadomienia dłużnikowi.
§
4. W
stosunku do każdego, kto wiedział o wszczęciu
egzekucji, skutki zajęcia powstają z chwilą, gdy o
wszczęciu egzekucji powziął wiadomość,
choćby zawiadomienie, o którym mowa w § 1, nie
zostało jeszcze doręczone.
Art.
9101.
[Zajęcie praw własności przemysłowej]
Dokonując
zajęcia prawa z patentu, prawa ochronnego na wzór
użytkowy, prawa z rejestracji wzoru zdobniczego, prawa z
rejestracji znaku towarowego, prawa z rejestracji topografii układu
scalonego, komornik przesyła do Urzędu Patentowego
Rzeczypospolitej Polskiej wniosek o wpis informacji o zajęciu
prawa do właściwego rejestru.
Art.
9102.
[Wykonywanie uprawnień przez wierzyciela]
§
1. Z
mocy zajęcia wierzyciel może wykonywać wszelkie
uprawnienia majątkowe dłużnika wynikające z
zajętego prawa, które są niezbędne do
zaspokojenia wierzyciela w drodze egzekucji, może również
podejmować wszelkie działania, które są
niezbędne do zachowania prawa.
§
2. Jeżeli
zachodzi potrzeba realizacji innych uprawnień wynikających
z zajętego prawa niż wymienione w § 1, sąd na
wniosek dłużnika lub wierzyciela albo z urzędu
ustanowi zarządcę. Do zarządcy stosuje się
odpowiednio przepisy o zarządzie w egzekucji z nieruchomości.
Art.
9103.
[Odpowiednie stosowanie]
Do
egzekucji z prawa majątkowego wchodzącego w skład
majątku wspólnego małżonków stosuje się
odpowiednio przepisy art. 923l.
Art.
9104.
[Oszacowanie przez biegłego]
§
1. Do
oszacowania zajętego prawa komornik powołuje biegłego.
§
2. Wycena
biegłego nie jest potrzebna, jeżeli strony zgodnie ustaliły
wartość zajętego prawa albo jeżeli w okresie
trzech miesięcy przed dokonaniem zajęcia zajęte prawo
było oszacowane dla celów obrotu rynkowego lub w drodze
umowy ustalono jego wartość dla potrzeb takiego obrotu.
§
3. W
przypadkach wskazanych w § 2 za wartość prawa
przyjmuje się wartość prawa ustaloną zgodnie
przez strony albo we wcześniejszej umowie lub oszacowaniu.
Art.
911. [Opis zajętego prawa]
Na
żądanie wierzyciela komornik sporządzi opis zajętego
prawa majątkowego.
Art.
9111.
[Informacje zawarte w opisie prawa]
W
opisie komornik zamieści w szczególności:
1)
rodzaj zajętego prawa;
2)
oznaczenie osób uprawnionych oraz rodzaj przysługujących
im uprawnień albo stwierdzenie o braku informacji o ich
istnieniu;
3)
oznaczenie osób zobowiązanych, jeżeli są, i
rodzaj ciążących na nich obowiązków;
4)
w razie istnienia sporu co do treści prawa lub rodzaju
przysługujących uprawnień, rodzaj sporu, osoby
dochodzące tych roszczeń oraz oznaczenie sądu lub
innego organu, przed którym spór się toczy.
Art.
9112.
[Zajęcie uprawnień z umowy spółki cywilnej]
§
1. Zajęcie
praw dłużnika przysługujących mu na wypadek
wystąpienia ze spółki cywilnej lub jej rozwiązania
dokonane jest z chwilą powiadomienia dłużnika o
zajęciu. O zajęciu komornik powiadomi pozostałych
wspólników, jeżeli ich adresy zostaną
komornikowi podane przez którąkolwiek ze stron.
§
2. Pozostali
wspólnicy w terminie dwóch tygodni od dnia zajęcia
są obowiązani przedstawić komornikowi wykaz
przedmiotów, wierzytelności i praw, które
przypadną dłużnikowi na wypadek wystąpienia ze
spółki lub jej rozwiązania. Przepisy art. 886
stosuje się odpowiednio.
Art.
9113.
[Zajęcie udziału w spółce handlowej]
Zajmując
udział wspólnika w spółce handlowej albo
prawa wspólnika z tytułu udziału w takiej spółce,
którymi wspólnikowi wolno rozporządzać, jak
również prawa majątkowe akcjonariusza, komornik
powiadomi o zajęciu spółkę oraz zgłosi ten
fakt sądowi rejestrowemu.
Art.
9114.
[Zakres zajęcia]
Zajęcie
prawa obejmuje również wszelkie wierzytelności i
roszczenia przysługujące dłużnikowi z tytułu
zajętego prawa, nawet jeżeli powstały po zajęciu.
Art.
9115.
[Wezwanie do spełnienia świadczenia]
Jeżeli
z zajętego prawa wynika wymagalne roszczenie, komornik wezwie
dłużnika zajętej wierzytelności, aby spełnił
świadczenie wierzycielowi lub komornikowi. Przepisy art. 887
stosuje się odpowiednio.
Art.
9116.
[Zaspokojenie wierzyciela]
§
1. Zaspokojenie
wierzyciela z zajętego prawa następuje z dochodu, jeżeli
zajęte prawo przynosi dochód, albo z realizacji lub
sprzedaży prawa.
§
2. Zaspokojenie
z dochodu lub realizacji prawa, jeżeli nie nastąpi w trybie
art. 9115,
następuje w drodze egzekucji przez zarząd przymusowy.
Przepisy art. 10641-106411
stosuje się odpowiednio.
§
3. (uchylony).
§
4. (uchylony).
Art.
9117.
[Sprzedaż zajętego prawa]
§
1. Jeżeli
przepis szczególny nie stanowi inaczej, komornik może
sprzedać zajęte prawo z wolnej ręki po cenie nie
niższej niż 75% ceny oszacowania. Sprzedaż ta nie może
nastąpić wcześniej niż czternastego dnia od
oszacowania.
§
2. Na
wniosek dłużnika, za zgodą wierzyciela, sprzedaż
może nastąpić bez oszacowania prawa. Sprzedaż za
wskazaną przez dłużnika cenę może nastąpić,
gdy nie naruszyło to interesów wierzycieli. Dłużnik
winien wówczas wskazać cenę minimalną, poniżej
której sprzedaż nie może być dokonana. Dłużnik
może wskazać osobę nabywcy albo też wskazać
kilka osób uprawnionych do nabycia oraz kolejność, w
jakiej prawo nabycia będzie im przysługiwało.
§
3. Jeżeli
sprzedaż nie dojdzie do skutku w terminie tygodnia od dnia, w
którym wierzyciel wyraził zgodę na sprzedaż,
komornik sprzedaje zajęte prawo w drodze licytacji, chyba że
wierzyciel wyrazi zgodę na ponowną sprzedaż z wolnej
ręki.
§
4. Do
sprzedaży prawa w drodze licytacji stosuje się odpowiednio
przepisy o sprzedaży licytacyjnej w egzekucji z ruchomości.
Do sprzedaży w drodze licytacji papierów wartościowych,
o których mowa w art.
3 pkt 1
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,
nie stosuje się przepisu art.
7 ust. 1
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach
wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego
systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2018
r. poz. 512 i 685) oraz art.
19 ust. 1 pkt 2
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.
Art.
9118.
[Egzekucja z papierów wartościowych]
§
1. Do
egzekucji z instrumentów finansowych zapisanych na rachunku
papierów wartościowych lub innym rachunku, komornik
przystąpi przez ich zajęcie. W tym celu komornik:
1)
zawiadamia dłużnika, że nie wolno mu odbierać
żadnego świadczenia, jak również rozporządzać,
z wyjątkiem zleceń, o których mowa w § 2,
zajętymi instrumentami finansowymi czy wartościami
zebranymi na rachunku;
2)
wezwie podmiot prowadzący działalność maklerską,
w którym dłużnik ma rachunek, by nie wykonywał
dyspozycji dłużnika, z wyjątkiem zleceń, o
których mowa w § 2, ani też nie wypłacał
dłużnikowi pieniędzy ulokowanych na jego rachunku,
lecz zajęte sumy pieniężne do wysokości
egzekwowanej należności wydał komornikowi lub złożył
na rachunek depozytowy Ministra Finansów.
§
2. Jeżeli
znajdujące się na rachunku dłużnika sumy
pieniężne nie wystarczają na pokrycie egzekwowanego
roszczenia, podmiot prowadzący działalność
maklerską, w którym dłużnik ma rachunek,
niezwłocznie wzywa dłużnika, aby w terminie trzech dni
złożył zlecenie sprzedaży celem zaspokojenia
wierzyciela przez okres miesiąca, wskazując, które
ze zdeponowanych instrumentów finansowych mają być
przedmiotem zlecenia sprzedaży. Jeżeli zajęto
instrumenty finansowe, które wcześniej były zajęte
na podstawie postanowienia o zabezpieczeniu, dyspozycja dłużnika
dotycząca zlecenia ich sprzedaży będzie wykonana po
zajęciu dokonanym w egzekucji, jeżeli samo zlecenie
sprzedaży dłużnik złożył w terminie
określonym w art. 7521.
§
3. Jeżeli
dłużnik nie dokona czynności, o której mowa w §
2, albo pomimo wykonania czynności nie dojdzie do sprzedaży
instrumentów finansowych, prowadzący rachunek w terminie
trzech dni powiadamia wierzyciela, za pośrednictwem komornika,
jakie instrumenty finansowe umieszczone są na rachunku.
Wierzyciel składa zlecenie dokonania sprzedaży wybranych
instrumentów finansowych.
§
4. W
razie niezłożenia przez wierzyciela w terminie dwóch
tygodni zlecenia, o którym mowa w § 3, albo gdy sprzedaż
na zlecenie wierzyciela nie doszła do skutku przez okres roku,
egzekucję umarza się.
§
5. Jeżeli
zajęcia dokonano na rzecz dwu lub więcej wierzycieli,
zlecenie, o którym mowa w § 3, składa kurator
ustanowiony w trybie art. 908, chyba że wierzyciele złożą
zgodny wniosek o sprzedaży instrumentów finansowych. W
razie ustanowienia kuratora termin dwutygodniowy liczy się od
dnia powołania kuratora.
§
51.
W
razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku
gdy kwoty znajdujące się na rachunku nie wystarczają
na pokrycie wszystkich egzekwowanych należności, podmiot
prowadzący działalność maklerską, w którym
dłużnik ma rachunek, dokonuje wypłat z tego rachunku
na rzecz sądowego albo administracyjnego organu egzekucyjnego,
który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie
niemożności ustalenia tego pierwszeństwa - na rzecz
organu, który dokonał zajęcia na poczet należności
w wyższej kwocie, oraz niezwłocznie zawiadamia o zbiegu
egzekucji właściwe organy egzekucyjne, wskazując datę
doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te
organy i wysokość należności, na poczet których
zostały dokonane zajęcia, o czym komornik poucza podmiot
prowadzący działalność maklerską, w którym
dłużnik ma rachunek, dokonując zajęcia.
§
6. Przepisów
§ 1-51
nie stosuje się do rachunku zbiorczego w rozumieniu przepisów
ustawy
z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.
Art.
912. [Zajęcie prawa do działu]
§
1. Jeżeli
zajęte zostało prawo, z mocy którego dłużnik
może żądać działu majątku, zajęcie
obejmuje wszystko to, co dłużnikowi z działu
przypadnie. Gdy dłużnik otrzyma z działu nieruchomość
lub ułamkową jej część, sąd
przeprowadziwszy dział zawiadomi o zajęciu sąd
właściwy do prowadzenia księgi wieczystej w celu
ujawnienia zajęcia przez wpis w księdze wieczystej lub
złożenie zawiadomienia do zbioru dokumentów. Jeżeli
wierzyciel w ciągu miesiąca po ukończeniu działu
nie zażądał przeprowadzenia egzekucji z mienia
przypadłego dłużnikowi, przedmioty majątkowe, z
których egzekucji nie żądał, będą
wolne od zajęcia.
§
2. O
zajęciu prawa, z mocy którego dłużnik może
żądać działu, komornik zawiadomi wskazane przez
wierzyciela osoby, przeciwko którym dłużnikowi
przysługuje prawo żądania działu.
DZIAŁ
V
Wyjawienie
majątku
Art.
913. [Przesłanki]
§
1. Jeżeli
zajęty w egzekucji majątek dłużnika nie rokuje
zaspokojenia egzekwowanych należności lub jeżeli
wierzyciel wykaże, że na skutek prowadzonej egzekucji nie
uzyskał w pełni zaspokojenia swej należności,
może on żądać zobowiązania dłużnika
do złożenia wykazu majątku z wymienieniem rzeczy i
miejsca, gdzie się znajdują, przypadających mu
wierzytelności i innych praw majątkowych lub informacji o
odpłatnych i nieodpłatnych czynnościach prawnych,
których przedmiotem jest rzecz lub prawo o wartości
przekraczającej w dniu dokonania tych czynności wysokość
minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie
przepisów ustawy
z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za
pracę, dokonanych na rzecz osób trzecich, w pięcioletnim
okresie poprzedzającym wszczęcie egzekucji, w wyniku
których stał się niewypłacalny albo stał
się niewypłacalny w wyższym stopniu niż był
przed dokonaniem czynności, oraz do złożenia
przyrzeczenia według roty: "Świadomy znaczenia mych
słów i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że
złożony przeze mnie wykaz majątku jest prawdziwy i
zupełny.".
§
11.
130
Dłużnik
składa wykaz, o którym mowa w § 1, pod rygorem
odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego
oświadczenia, o czym sąd poucza go przed odebraniem wykazu.
§
2. Wierzyciel
może żądać wyjawienia majątku także
przed wszczęciem egzekucji, jeżeli:
1)
uprawdopodobni, że nie uzyska zaspokojenia w pełni swojej
należności ze znanego mu majątku albo z przypadających
dłużnikowi bieżących świadczeń
periodycznych za okres sześciu miesięcy;
2)
po uzyskaniu tytułu wykonawczego wezwał dłużnika
do zapłaty stwierdzonej nim należności listem
poleconym za potwierdzeniem odbioru, a dłużnik nie spełnił
świadczenia w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania
do zapłaty.
§
3. 131
Komornik
poucza wierzyciela występującego w sprawie bez adwokata,
radcy prawnego, rzecznika patentowego lub radcy Prokuratorii
Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej o prawie i sposobie złożenia
wniosku o wyjawienie majątku dłużnika, o którym
mowa w § 1. Równocześnie z pouczeniem wierzyciela
komornik poucza dłużnika występującego w sprawie
bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub radcy
Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej o skutkach
wyjawienia majątku, w szczególności o treści
art.
55 pkt 3
ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym
(Dz. U. z 2017 r. poz. 700, 1089 i 1133 oraz z 2018 r. poz. 398 i
650).
Art.
914. [Właściwość sądu; wymogi wniosku]
§
1. Wniosek
o nakazanie dłużnikowi wyjawienia majątku składa
się w sądzie właściwości ogólnej
dłużnika.
§
2. Do
wniosku należy dołączyć odpis protokołu
zajęcia lub inne dokumenty uzasadniające obowiązek
wyjawienia majątku, a jeżeli wniosek złożono
przed wszczęciem egzekucji, także tytuł wykonawczy.
Art.
915. [Rozpoznanie wniosku]
§
1. Sąd
rozpoznaje wniosek po wezwaniu i wysłuchaniu stron, jeżeli
się stawią.
§
2. Wykaz
i przyrzeczenie sąd odbierze niezwłocznie. W uzasadnionych
wypadkach sąd może wyznaczyć dłużnikowi
termin nie dłuższy niż tydzień.
§
3. Na
postanowienie sądu w przedmiocie wyjawienia majątku
przysługuje zażalenie. Wniesienie zażalenia nie tamuje
wykonania postanowienia o wyjawieniu majątku. Sąd może
postąpić stosownie do art. 396.
Art.
916. [Środki przymusu]
§
1. Jeżeli
dłużnik bez usprawiedliwionej przyczyny nie stawi się
do sądu w celu złożenia wykazu lub przyrzeczenia albo
stawiwszy się wykazu nie złoży lub odmówi
odpowiedzi na zadane mu pytanie albo odmówi złożenia
przyrzeczenia, sąd może skazać go na grzywnę lub
nakazać przymusowe doprowadzenie oraz może zastosować
areszt nieprzekraczający miesiąca, z uwzględnieniem
art. 276 § 2. O skutkach tych dłużnik powinien być
pouczony w wezwaniu na posiedzenie. W razie wykonania czynności
przez dłużnika lub umorzenia postępowania grzywny
niezapłacone do tego czasu ulegają umorzeniu.
§
2. Na
postanowienie sądu w przedmiocie skazania na grzywnę oraz
orzeczenie aresztu przysługuje zażalenie.
§
3. 132
Jeżeli
dłużnikiem jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna, o
której mowa w art. 64 § 11,
środkom przymusu podlegają osoby uprawnione do działania
w jej imieniu.
Art.
917. [Wykaz i przyrzeczenie]
§
1. W
razie zastosowania środków przymusu dłużnik
może w każdej chwili złożyć wykaz i
przyrzeczenie. W wypadku gdy zastosowano wobec niego areszt, dłużnik
może domagać się stawienia go przed sąd w celu
złożenia wykazu i przyrzeczenia. W wypadku tym sąd nie
wzywając wierzyciela niezwłocznie przyjmie wykaz i odbierze
przyrzeczenie, po czym zwolni dłużnika.
§
2. Wierzyciel,
który nie był obecny przy tych czynnościach, może
żądać ponownego wezwania dłużnika w celu
zadania mu pytań zmierzających do wykrycia przedmiotów,
do których mogłaby być skierowana egzekucja.
Niestawiennictwo dłużnika lub odmowa odpowiedzi albo
dodatkowego złożenia przyrzeczenia pociąga za sobą
skutki wymienione w artykule poprzedzającym. O skutkach tych
dłużnik powinien być pouczony w wezwaniu na
posiedzenie.
Art.
918.
(uchylony).
Art.
9181.
[Nowy wykaz i przyrzeczenie]
Dłużnik,
który złożył przyrzeczenie lub do którego
zastosowano środki przymusu, obowiązany jest do złożenia
nowego wykazu i przyrzeczenia na żądanie tego samego lub
innego wierzyciela, gdy od złożenia przyrzeczenia lub
wyczerpania środków przymusu upłynął okres
jednego roku.
Art.
919. [Przedstawiciel ustawowy]
Za
osobę, która nie ma zdolności procesowej, wykaz i
przyrzeczenie obowiązany jest złożyć jej
przedstawiciel ustawowy.
Art.
920. [Egzekucja z urzędu; egzekucja alimentów]
§
1. Przepisy
niniejszego działu stosuje się odpowiednio do egzekucji
prowadzonej z urzędu, a także egzekucji alimentów.
§
2. W
razie egzekucji alimentów sąd prowadzi postępowanie
o wyjawienie majątku także na wniosek komornika.
Art.
9201.
[Wyjawienie stanu oszczędności]
§
1. Przepisy
art. 913-917, 919 i 920 stosuje się odpowiednio do wyjawienia
przez dłużnika stanu oszczędności na rachunkach
bankowych w związku z żądaniem wydania książeczki
oszczędnościowej lub innego dowodu posiadania wkładu.
W wykazie majątku dłużnik jest obowiązany podać,
czy i jakie oszczędności ma na rachunku bankowym, w jakim
banku zostały zgromadzone, jeżeli zaś nie posiada
dowodu bankowego, jest obowiązany wskazać osobę, u
której znajduje się ten dowód.
§
2. Uchylenie
się dłużnika od wydania książeczki
oszczędnościowej lub innego odpowiedniego dowodu albo
wskazania osoby, u której się one znajdują, powoduje
takie skutki, jak odmowa złożenia wykazu albo udzielenia
odpowiedzi na pytanie (art. 916).
Art.
9202.
(uchylony).
DZIAŁ
VI
Egzekucja
z nieruchomości
Rozdział
1
Przepisy
wstępne
Art.
921. [Właściwość komornika]
§
1. Egzekucja
z nieruchomości należy do komornika działającego
przy sądzie, w którego okręgu nieruchomość
jest położona.
§
2. Jeżeli
nieruchomość jest położona w okręgu kilku
sądów, wybór należy do wierzyciela. Jednakże
z postępowaniem wszczętym na wniosek jednego wierzyciela
połączone będą postępowania wszczęte na
wniosek innych wierzycieli. W tym celu komornik, który
rozpoczął egzekucję, o wszczęciu, a następnie
o ukończeniu egzekucji zawiadomi komornika, do którego,
stosownie do paragrafu poprzedzającego, mogłaby należeć
egzekucja.
Art.
9211.
133
[Obowiązek zawiadamiania sądu]
O
wszczęciu i ukończeniu egzekucji komornik zawiadamia sąd
właściwy ze względu na miejsce położenia
nieruchomości.
Art.
922. [Uczestnicy]
Uczestnikami
postępowania oprócz wierzyciela i dłużnika są
również osoby, którym przysługują prawa
rzeczowe ograniczone lub roszczenia albo prawa osobiste zabezpieczone
na nieruchomości, a gdy przedmiotem egzekucji jest użytkowanie
wieczyste, także organ, który zawarł umowę o
użytkowanie wieczyste.
Rozdział
2
Zajęcie
Art.
923. [Wezwanie do spełnienia świadczenia]
Wskutek
wniosku wierzyciela o wszczęcie egzekucji z nieruchomości
wymienionej we wniosku komornik wzywa dłużnika, aby
zapłacił dług w ciągu dwóch tygodni pod
rygorem przystąpienia do opisu i oszacowania.
Art.
9231.
[Nieruchomość wchodząca w skład majątku
wspólnego]
§
1. Tytuł
wykonawczy wystawiony przeciwko osobie pozostającej w związku
małżeńskim stanowi podstawę do zajęcia
nieruchomości wchodzącej w skład majątku
wspólnego. Dalsze czynności egzekucyjne dopuszczalne są
na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko obojgu
małżonkom.
§
2. Jeżeli
małżonek dłużnika sprzeciwi się zajęciu,
o sprzeciwie komornik niezwłocznie zawiadamia wierzyciela, który
w terminie tygodniowym powinien wystąpić o nadanie
przeciwko małżonkowi dłużnika klauzuli
wykonalności pod rygorem umorzenia egzekucji z zajętej
nieruchomości.
Art.
924. [Ujawnienie zajęcia nieruchomości]
§
1. Jednocześnie
z wysłaniem dłużnikowi wezwania komornik składa
do sądu właściwego do prowadzenia księgi
wieczystej wniosek o wpis o wszczęciu egzekucji lub o złożenie
wniosku do zbioru dokumentów, wraz z odpisem wezwania do
zapłaty.
§
2. W
przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego lub ukończenia
egzekucji w inny sposób niż przez umorzenie komornik
składa wniosek o wykreślenie w księdze wieczystej
wpisu o wszczęciu egzekucji lub o usunięcie wniosku o
wszczęcie egzekucji ze zbioru dokumentów. Obowiązek
poprawienia lub uzupełnienia wniosku spoczywa na komorniku.
Art.
925. [Chwila zajęcia]
§
1. W
stosunku do dłużnika nieruchomość jest zajęta
z chwilą doręczenia mu wezwania. W stosunku do dłużnika,
któremu nie doręczono wezwania, jako też w stosunku
do osób trzecich, nieruchomość jest zajęta z
chwilą dokonania wpisu w księdze wieczystej lub złożenia
wniosku komornika do zbioru dokumentów.
§
2. Jednakże
w stosunku do każdego, kto wiedział o wszczęciu
egzekucji, skutki zajęcia powstają z chwilą, gdy o
wszczęciu egzekucji powziął wiadomość,
chociażby wezwanie nie zostało jeszcze dłużnikowi
wysłane ani wpis w księdze wieczystej nie był jeszcze
dokonany.
§
3. O
dokonanym zajęciu komornik zawiadamia wierzyciela.
Art.
926. [Połączenie egzekucji]
§
1. Postępowania
egzekucyjne toczące się co do kilku nieruchomości tego
samego dłużnika lub co do kilku części tej samej
nieruchomości, jak również postępowania
egzekucyjne dotyczące części nieruchomości i jej
całości, mogą być połączone w jedno
postępowanie, jeżeli odpowiada to celowi egzekucji, a nie
ma przeszkód natury prawnej lub gospodarczej. Połączenie
zarządza na wniosek jednej ze stron komornik, a gdy
nieruchomości są położone w okręgach różnych
sądów rejonowych, sąd okręgowy przełożony
nad sądem rejonowym, w którego okręgu wszczęto
pierwszą egzekucję.
§
2. Postępowanie
można rozdzielić, jeżeli w dalszym jego toku odpadną
przyczyny, które spowodowały połączenie.
Art.
927. [Przyłączenie się do egzekucji]
§
1. Wierzyciel,
który skierował egzekucję do nieruchomości po
jej zajęciu przez innego wierzyciela, przyłącza się
do postępowania wszczętego wcześniej i nie może
żądać powtórzenia czynności już
dokonanych; poza tym ma te same prawa co pierwszy wierzyciel.
§
2. W
przypadku, o którym mowa w § 1, komornik składa do
sądu właściwego do prowadzenia księgi wieczystej
wniosek o wpis o przyłączeniu się wierzyciela do
egzekucji lub o złożenie wniosku do zbioru dokumentów.
Art.
928. [Kurator dla osoby nieobecnej]
W
celu dopilnowania praw osoby, której miejsce pobytu nie jest
znane i której z powodu nieobecności nie można
dokonywać doręczeń, sąd na wniosek komornika
ustanowi kuratora do zastępowania osoby nieobecnej. Kurator
będzie wykonywał swe czynności także w interesie
innych osób, którym w dalszym toku postępowania
doręczenia nie będą mogły być dokonane.
Kurator może jednak reprezentować równocześnie
tylko osoby, których interesy nie są sprzeczne.
Art.
929. [Zakres zajęcia]
§
1. Zajęcie
obejmuje nieruchomość i to wszystko, co według
przepisów
prawa rzeczowego stanowi przedmiot obciążenia hipoteką.
§
11.
Pobranie
z góry przez dłużnika przed zajęciem czynszu
najmu za czas dłuższy niż trzy miesiące, a
czynszu dzierżawy za czas dłuższy niż sześć
miesięcy, licząc w obu przypadkach od dnia zajęcia,
nie zwalnia najemcy lub dzierżawcy od obowiązku zapłaty
czynszu do rąk komornika.
§
2. Jeżeli
egzekucję prowadzi się w poszukiwaniu należności
z umów ubezpieczenia lub wierzytelności zabezpieczonych
hipoteką, zajęcie obejmuje także prawa wynikające
z umów ubezpieczenia przedmiotów wymienionych w
paragrafie poprzedzającym.
§
3. Komornik
z urzędu zbada, czy ruchomości, wierzytelności lub
prawa zajęte według przepisów § 1 i § 2
nie są obciążone zastawem rejestrowym. Przepisy art.
8051
§ 1 i § 4 stosuje się odpowiednio.
Art.
930. [Rozporządzenie nieruchomością po zajęciu]
§
1. Rozporządzenie
nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na
dalsze postępowanie. Nabywca może uczestniczyć w
postępowaniu w charakterze dłużnika. W każdym
razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do
dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy.
§
2. Rozporządzenia
przedmiotami podlegającymi zajęciu razem z nieruchomością
po ich zajęciu są nieważne. Nie dotyczy to
rozporządzeń zarządcy nieruchomości w zakresie
jego ustawowych uprawnień.
§
3. Obciążenie
nieruchomości przez dłużnika po jej zajęciu oraz
rozporządzenie opróżnionym miejscem hipotecznym jest
nieważne. W razie wpisania hipoteki przymusowej po zajęciu
nieruchomości zabezpieczona nią wierzytelność nie
korzysta z pierwszeństwa zaspokojenia przewidzianego dla
należności zabezpieczonych hipotecznie.
§
4. Oddanie
zajętej nieruchomości w użyczenie, leasing, najem lub
dzierżawę jest bezskuteczne wobec nabywcy nieruchomości
w egzekucji.
Art.
931. [Zarząd zajętą nieruchomością]
§
1. Zajętą
nieruchomość pozostawia się w zarządzie dłużnika,
do którego stosuje się wówczas przepisy o
zarządcy.
§
2. Jeżeli
prawidłowe sprawowanie zarządu tego wymaga, sąd
odejmie dłużnikowi zarząd i ustanowi innego zarządcę;
to samo dotyczy ustanowionego zarządcy.
§
3. Sąd
oddali wniosek o ustanowienie innego zarządcy, jeżeli
sprawowanie zarządu wymaga kosztów, na których
pokrycie nie wystarczają na razie dochody bieżące, a
wnioskodawca nie złoży w ciągu tygodnia kwoty
wyznaczonej przez sąd.
§
4. Jeżeli
dłużnik, któremu odjęto zarząd, w chwili
zajęcia korzystał z pomieszczeń w zajętej
nieruchomości, należy mu je pozostawić. Sąd może
jednak na wniosek wierzyciela zarządzić odebranie
pomieszczeń, jeżeli dłużnik lub jego domownik
przeszkadza zarządcy w wykonywaniu zarządu. Zarządca
może zatrudniać dłużnika i jego rodzinę za
wynagrodzeniem, które ustali sąd.
Art.
932.
(uchylony).
Art.
933. [Wprowadzenie w zarząd nieruchomości]
Jeżeli
zarządca przy obejmowaniu zarządu napotyka przeszkody,
komornik na polecenie sądu wprowadza go w zarząd
nieruchomości.
Art.
934. [Świadczenie do rąk zarządcy]
Po
ustanowieniu zarządcy komornik wzywa wskazane przez wierzyciela
osoby, aby przypadające od nich tak zaległe, jak i przyszłe
świadczenia, które stanowią dochód z
nieruchomości, uiszczały do rąk zarządcy. W
wezwaniu należy uprzedzić, że uiszczenie do rąk
dłużnika będzie bezskuteczne w stosunku do
wierzyciela.
Art.
935. [Obowiązki i uprawnienia zarządcy]
§
1. Zarządca
zajętej nieruchomości obowiązany jest wykonywać
czynności potrzebne do prowadzenia prawidłowej gospodarki.
Ma on prawo pobierać zamiast dłużnika wszelkie pożytki
z nieruchomości, spieniężać je w granicach
zwykłego zarządu oraz prowadzić sprawy, które
przy wykonywaniu takiego zarządu okażą się
potrzebne. W sprawach wynikających z zarządu nieruchomością
zarządca może pozywać i być pozywany.
§
2. Zarządcy
wolno zaciągać tylko takie zobowiązania, które
mogą być zaspokojone z dochodów z nieruchomości
i są gospodarczo uzasadnione.
§
3. Czynności
przekraczające zakres zwykłego zarządu zarządca
może wykonywać tylko za zgodą stron, a w jej braku -
za zezwoleniem sądu, który przed wydaniem postanowienia
wysłucha wierzyciela, dłużnika i zarządcę,
chyba że zwłoka groziłaby szkodą.
Art.
936. [Najem, dzierżawa]
Zarząd
nie ma wpływu na umowy najmu lub dzierżawy obowiązujące
w chwili jego ustanowienia. Zarządcy wolno jednak wypowiadać
tego rodzaju umowy z zachowaniem obowiązujących przepisów
oraz zawierać umowy na czas przyjęty przez zwyczaj
miejscowy. Do wydzierżawiania nieruchomości wymagana jest
zgoda stron, a w jej braku - zezwolenie sądu.
Art.
937. [Sprawozdanie zarządcy]
§
1. Zarządca
składa sądowi w wyznaczonych terminach co najmniej raz w
roku oraz po ukończeniu zarządu sprawozdania ze swych
czynności, jak również udokumentowane sprawozdania
rachunkowe.
§
2. Sąd
po wysłuchaniu wierzycieli, dłużnika i zarządcy
oraz po rozpatrzeniu sprawozdań, a zwłaszcza
przedstawionych w nich pozycji rachunkowych, zatwierdza sprawozdania
zarządcy albo odmawia ich zatwierdzenia w całości lub
w części.
§
3. Na
postanowienie sądu w przedmiocie zatwierdzenia sprawozdania
przysługuje zażalenie.
Art.
938. [Odpowiedzialność zarządcy]
§
1. Zarządca
odpowiada za szkodę wyrządzoną na skutek nienależytego
wykonywania obowiązków.
§
2. Zarządca,
który bez usprawiedliwionej przyczyny nie złożył
w oznaczonym terminie przepisanego sprawozdania lub nie wykonał
innych przez sąd wydanych poleceń, może być
skazany na grzywnę.
Art.
939. [Wynagrodzenie i zwrot wydatków zarządcy]
§
1. Zarządca
może żądać wynagrodzenia oraz zwrotu wydatków,
które w związku z zarządem poniósł z
własnych funduszów. Wysokość wynagrodzenia sąd
określi odpowiednio do nakładu pracy i dochodowości
nieruchomości.
§
2. Jednakże
zarządcy, który jest dłużnikiem, nie należy
się wynagrodzenie; może on tylko pokrywać z pożytków
z nieruchomości najkonieczniejsze potrzeby własne i rodziny
w rozmiarze, jaki oznaczy sąd, oraz swoje wydatki związane
z zarządem.
§
3. (uchylony).
§
4. Roszczeń
o wynagrodzenie za sprawowanie zarządu i o zwrot poniesionych w
związku z zarządem wydatków nie można dochodzić
powództwem. Zarządca traci roszczenia, jeżeli ich
nie zgłosił w ciągu miesiąca po ustąpieniu z
zarządu lub po jego ustaniu.
Art.
940. [Kolejność zaspokajania]
Z
dochodów z nieruchomości zarządca pokrywa w
następującej kolejności:
1)
koszty egzekucji wraz ze swoim wynagrodzeniem oraz zwrot własnych
wydatków;
2)
bieżące należności pracowników
zatrudnionych w nieruchomości lub w przedsiębiorstwach
znajdujących się na niej i należących do
dłużnika;
3)
bieżąco przypadające w toku zarządu alimenty
przyznane wykonalnym wyrokiem sądowym od dłużnika.
Uprawnienie to nie przysługuje członkom rodziny dłużnika
pozostającym z nim we wspólnym gospodarstwie domowym w
chwili wszczęcia egzekucji;
4)
bieżące należności podatkowe z nieruchomości
oraz bieżące należności z tytułu
ubezpieczenia społecznego pracowników wymienionych w pkt
2;
5)
zobowiązania związane z wykonywaniem zarządu;
6)
należności z tytułu ubezpieczenia nieruchomości,
jej przynależności i pożytków.
Art.
941. [Nadwyżka]
Nadwyżkę
dochodów po pokryciu wydatków wymienionych w art. 940,
za czas do dnia przejścia własności nieruchomości
na nabywcę, zarządca składa na rachunek depozytowy
Ministra Finansów. Nadwyżkę dołącza się
do ceny, która będzie uzyskana za nieruchomości.
Jeżeli egzekucja ulega umorzeniu, nadwyżkę tę
otrzymuje dłużnik.
Rozdział
3
Opis
i oszacowanie
Art.
942. [Upływ terminu]
Po
upływie terminu określonego w wezwaniu dłużnika
do zapłaty długu komornik na wniosek wierzyciela dokonuje
opisu i oszacowania zajętej nieruchomości.
Art.
943. [Wniosek o dokonanie opisu i oszacowania]
§
1. Przy
wniosku o dokonanie opisu i oszacowania wierzyciel powinien:
1)
złożyć wyciąg - a w razie potrzeby odpis księgi
wieczystej albo zaświadczenie sądu wystawione na podstawie
zbioru dokumentów prowadzonego dla nieruchomości,
zawierające wskazanie jej właściciela i wykaz
ujawnionych w tym zbiorze obciążeń, jeżeli zaś
nieruchomość jest objęta katastrem nieruchomości
- także odpowiedni wyciąg;
2)
wskazać miejsce zamieszkania uczestników postępowania.
§
2. Jeżeli
nieruchomość nie ma księgi wieczystej, wierzyciel
powinien złożyć inny dokument stwierdzający
własność dłużnika.
§
3. Dokumentów
wskazanych w paragrafie poprzedzającym może żądać
od właściwych organów także komornik.
Art.
944.
(uchylony).
Art.
945. [Zawiadomienie; obwieszczenie]
§
1. O
terminie opisu i oszacowania komornik zawiadamia znanych mu
uczestników.
§
2. 134
Komornik
wzywa ponadto przez obwieszczenie publiczne w budynku sądowym i
lokalu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz na stronie
internetowej Krajowej Rady Komorniczej uczestników, o których
nie ma wiadomości, oraz inne osoby, które roszczą
sobie prawa do nieruchomości i przedmiotów razem z nią
zajętych, aby przed ukończeniem opisu i oszacowania
zgłosiły swoje prawa.
§
3. Zawiadomienia
i obwieszczenia powinny być dokonane nie później niż
na dwa tygodnie przed rozpoczęciem opisu.
§
4. Jeżeli
opis i oszacowanie nie zostały ukończone w terminie podanym
w zawiadomieniu, komornik o ukończeniu opisu i oszacowania
zawiadomi znanych mu uczestników oraz dokona obwieszczenia
stosownie do § 2.
Art.
946. [Egzekucja z części nieruchomości]
§
1. Na
wniosek wierzyciela lub dłużnika, zgłoszony nie
później niż podczas opisu i oszacowania, jak również
z urzędu może być wystawiona na licytację
wydzielona część zajętej nieruchomości,
której cena wywołania wystarcza na zaspokojenie
wierzyciela egzekwującego. O wydzieleniu rozstrzyga komornik po
oszacowaniu nieruchomości.
§
2. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§
3. W
razie wydzielenia części, dalsze postępowanie co do
reszty nieruchomości będzie zawieszone do czasu ukończenia
licytacji wydzielonej części.
Art.
947. [Protokół opisu i oszacowania]
§
1. W
protokole opisu i oszacowania komornik wymieni:
1)
oznaczenie nieruchomości, jej granice, a w miarę możności
jej obszar oraz oznaczenie księgi wieczystej lub zbioru
dokumentów;
2)
budowle i inne urządzenia ze wskazaniem ich przeznaczenia
gospodarczego oraz przynależności nieruchomości, jak
również zapasy objęte zajęciem;
3)
stwierdzone prawa i obciążenia;
4)
umowy ubezpieczenia;
5)
osoby, w których posiadaniu znajduje się nieruchomość,
jej przynależności i pożytki;
6)
sposób korzystania z nieruchomości przez dłużnika;
7)
oszacowanie z podaniem jego podstaw;
8)
zgłoszone prawa do nieruchomości;
9)
inne szczegóły istotne dla oznaczenia lub oszacowania
nieruchomości.
§
11.
Jeżeli
na ruchomościach, wierzytelnościach lub prawach zajętych
wspólnie z nieruchomością ustanowiony został
zastaw rejestrowy, w opisie należy wymienić przedmiot
obciążony zastawem rejestrowym oraz wierzytelność,
którą zastaw ten zabezpiecza.
§
2. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółowy sposób przeprowadzenia opisu i
oszacowania nieruchomości, mając na względzie
zapewnienie prawidłowej wyceny nieruchomości oraz sprawność
postępowania i skuteczność egzekucji.
Art.
948. [Oszacowanie nieruchomości]
§
1. Oszacowania
nieruchomości dokonuje powołany przez komornika biegły
uprawniony do szacowania nieruchomości na podstawie odrębnych
przepisów. Jeżeli jednak nieruchomość była
w okresie sześciu miesięcy przed zajęciem oszacowana
dla potrzeb obrotu rynkowego i oszacowanie to odpowiada wymogom
oszacowania nieruchomości w egzekucji z nieruchomości,
nowego oszacowania nie dokonuje się.
§
11.
Jeżeli
wniosek o wszczęcie nowej egzekucji złożono w terminie
trzech lat od daty umorzenia postępowania, w którym
dokonano opisu i oszacowania nieruchomości, komornik dokona
nowego opisu i oszacowania tylko na wniosek wierzyciela lub dłużnika.
Dłużnik może złożyć taki wniosek w
terminie dwóch tygodni od daty doręczenia mu wezwania do
zapłaty, o czym należy go pouczyć przy doręczeniu
wezwania.
§
2. W
oszacowaniu należy podać osobno wartość
nieruchomości, budowli i innych urządzeń,
przynależności i pożytków oraz osobno wartość
całości, jak również wartość części
nieruchomości, która w myśl art. 946 została
wydzielona celem wystawienia oddzielnie na licytację. Wartości
powyższe należy podać tak z uwzględnieniem, jak i
bez uwzględnienia praw, które pozostają w mocy bez
zaliczenia na cenę nabycia, oraz wartości praw
nieokreślonych sumą pieniężną obciążających
nieruchomość, w szczególności świadczeń
z tytułu takich praw.
§
3. Opisem
i oszacowaniem należy objąć z osobna każdą
nieruchomość stanowiącą przedmiot egzekucji,
jeżeli jest ona wpisana do odrębnej księgi wieczystej
lub prowadzony jest dla niej odrębny zbiór dokumentów.
Jeżeli jednak postępowania egzekucyjne toczące się
co do kilku nieruchomości tego samego dłużnika,
wpisanych do oddzielnych ksiąg wieczystych lub dla których
prowadzone są odrębne zbiory dokumentów, połączone
zostały w jedno postępowanie, to w przypadku gdy
nieruchomości te stanowią całość
gospodarczą, należy opisać i oszacować tę
całość i każdą z nieruchomości z
osobna.
Art.
949. [Prawa osób trzecich]
Jeżeli
zostały zgłoszone prawa osób trzecich do
nieruchomości, budowli lub innych urządzeń,
przynależności lub pożytków albo gdy rzeczy
takie znajdują się we władaniu osób trzecich,
oznacza się osobno wartość rzeczy spornej, osobno
wartość całości po wyłączeniu tej
rzeczy, wreszcie osobno wartość całości tak z
uwzględnieniem, jak i bez uwzględnienia praw, które
pozostają w mocy bez zaliczenia na cenę nabycia, oraz
wartości praw nieokreślonych sumą pieniężną,
obciążających nieruchomość, w szczególności
świadczeń z tytułu takich praw.
Art.
950. [Zaskarżenie opisu i oszacowania]
Termin
zaskarżenia opisu i oszacowania wynosi dwa tygodnie i liczy się
od dnia jego ukończenia. Jeżeli opis i oszacowanie nie
zostały ukończone w terminie podanym w zawiadomieniu termin
do zaskarżenia liczy się od dnia doręczenia
uczestnikowi zawiadomienia, o którym mowa w art. 945 § 4,
a dla uczestników, którym nie doręczono
zawiadomienia, od dnia obwieszczenia o ukończeniu. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Art.
951. [Dodatkowy opis i oszacowanie]
Jeżeli
w stanie nieruchomości pomiędzy sporządzeniem opisu i
oszacowania a terminem licytacyjnym zajdą istotne zmiany, na
wniosek wierzyciela lub dłużnika może nastąpić
dodatkowy opis i oszacowanie.
Rozdział
4
Obwieszczenie
o licytacji
Art.
952. [Termin licytacji]
Zajęta
nieruchomość ulega sprzedaży przez licytację
publiczną. Termin licytacji nie może być wyznaczony
wcześniej niż po upływie dwóch tygodni po
uprawomocnieniu się opisu i oszacowania ani też przed
uprawomocnieniem się wyroku, na podstawie którego
wszczęto egzekucję.
Art.
953. [Obwieszczenie publiczne]
§
1. Komornik
ogłosi o licytacji przez publiczne obwieszczenie, w którym
wymienia:
1)
nieruchomość, która ma być sprzedana, ze
wskazaniem miejsca jej położenia i przeznaczenia
gospodarczego, imienia i nazwiska dłużnika wraz z podaniem
księgi wieczystej i miejsca jej przechowania lub z oznaczeniem
zbioru dokumentów i sądu, w którym zbiór
ten jest prowadzony;
2)
czas i miejsce licytacji;
3)
sumę oszacowania i cenę wywołania;
4)
wysokość rękojmi, którą licytant
przystępujący do przetargu powinien złożyć,
z zaznaczeniem, że rękojmia może być również
złożona w książeczce oszczędnościowej
zaopatrzonej w upoważnienie właściciela książeczki
do wypłaty całego wkładu stosownie do prawomocnego
postanowienia sądu o utracie rękojmi albo w inny wskazany
przez komornika sposób;
5)
czas, w którym w ciągu dwóch tygodni przed
licytacją wolno będzie oglądać nieruchomość
oraz przeglądać w sądzie akta postępowania
egzekucyjnego;
ponadto
w obwieszczeniu należy podać:
6)
wzmiankę, że prawa osób trzecich nie będą
przeszkodą do licytacji i przysądzenia własności
na rzecz nabywcy bez zastrzeżeń, jeżeli osoby te przed
rozpoczęciem przetargu nie złożą dowodu, iż
wniosły powództwo o zwolnienie nieruchomości lub
przedmiotów razem z nią zajętych od egzekucji i
uzyskały w tym zakresie orzeczenie wstrzymujące egzekucję;
7)
wyjaśnienie, że użytkowanie, służebności
i prawa dożywotnika, jeżeli nie są ujawnione w księdze
wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru
dokumentów i nie zostaną zgłoszone najpóźniej
na trzy dni przed rozpoczęciem licytacji, nie będą
uwzględnione w dalszym toku egzekucji i wygasną z chwilą
uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności.
§
2. (uchylony).
§
3. (uchylony).
Art.
954. [Doręczenie obwieszczeń]
Obwieszczenie
o licytacji doręcza się:
1)
uczestnikom postępowania;
2)
organowi gminy, urzędowi skarbowemu miejsca położenia
nieruchomości oraz organom ubezpieczeń społecznych z
wezwaniem, aby najpóźniej w terminie licytacji zgłosiły
zestawienie podatków i innych danin publicznych, należnych
do dnia licytacji.
Art.
955. [Ogłoszenie obwieszczenia]
§
1. 135
Obwieszczenie
o licytacji należy co najmniej dwa tygodnie przed jej terminem
ogłosić publicznie na stronie internetowej oraz tablicy
ogłoszeń sądu sprawującego nadzór nad
egzekucją z nieruchomości, w lokalu organu gminy właściwego
ze względu na miejsce położenia nieruchomości
oraz na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej.
§
2. 136
Na
wniosek i koszt strony komornik może zarządzić
ogłoszenie również w inny wskazany przez nią
sposób, w szczególności w dzienniku poczytnym w
danej miejscowości.
§
3. W
ogłoszeniu w dzienniku wystarczy oznaczenie nieruchomości,
czasu i miejsca licytacji, sumy oszacowania i ceny wywołania
oraz wysokości rękojmi, jaką licytant powinien złożyć.
Art.
956. 137
[Ogłoszenie w kilku sądach]
Jeżeli
egzekucja dotyczy jednej lub kilku nieruchomości położonych
w różnych okręgach sądowych, obwieszczenie
ogłasza się publicznie we wszystkich właściwych
sądach.
Art.
957.
(uchylony).
Art.
958. [Pierwszeństwo przejęcia nieruchomości]
§
1. Z
chwilą obwieszczenia o licytacji nieruchomości wchodzącej
w skład gospodarstwa rolnego współwłaścicielowi
tej nieruchomości, który nie jest dłużnikiem
osobistym, przysługuje aż do trzeciego dnia przed licytacją
prawo przejęcia nieruchomości na własność w
cenie nie niższej od sumy oszacowania. Przy wniosku o przejęcie
wnioskodawca powinien złożyć rękojmię, chyba
że ustawa go od niej zwalnia.
§
2. Jeżeli
kilku współwłaścicieli zgłosi wniosek o
przejęcie, pierwszeństwo przysługuje temu z nich,
który prowadzi gospodarstwo rolne lub pracuje w nim. Jeżeli
warunek ten spełnia kilku współwłaścicieli
albo nie spełnia go żaden z nich, sąd przyzna
pierwszeństwo temu współwłaścicielowi,
który daje najlepszą gwarancję należytego
prowadzenia gospodarstwa rolnego.
Art.
959. [Rozstrzygnięcie o pierwszeństwie]
O
pierwszeństwie przejęcia nieruchomości w myśl
dwóch artykułów poprzedzających rozstrzyga
sąd, wydając postanowienie o przybiciu.
Art.
960. [Przedstawienie akt]
Jeżeli
nikt z prawa przejęcia nieruchomości na podstawie trzech
artykułów poprzedzających wcześniej nie
skorzysta albo jeżeli przedmiotem egzekucji nie jest
nieruchomość rolna, komornik po dokonaniu obwieszczeń
przedstawia akta sądowi. W razie spostrzeżenia
niedokładności lub wadliwości postępowania sąd
poleci komornikowi ich usunięcie.
Art.
961.
(uchylony).
Rozdział
5
Warunki
licytacyjne
Art.
962. [Rękojmia]
§
1. Przystępujący
do przetargu obowiązany jest złożyć rękojmię
w wysokości jednej dziesiątej części sumy
oszacowania, najpóźniej w dniu poprzedzającym
przetarg.
§
2. (uchylony).
Art.
963. [Zwrot rękojmi]
Rękojmię
złożoną przez licytanta, któremu udzielono
przybicia, zatrzymuje się; pozostałym licytantom zwraca się
ją niezwłocznie.
Art.
964. [Zwolnienie od złożenia rękojmi]
§
1. Nie
składa rękojmi osoba, której przysługuje
ujawnione w opisie i oszacowaniu prawo, jeżeli jego wartość
nie jest niższa od wysokości rękojmi i jeżeli do
tej wysokości znajduje ono pokrycie w cenie wywołania wraz
z prawami stwierdzonymi w opisie i oszacowaniu, korzystającymi z
pierwszeństwa przed jej prawem.
§
2. Jeżeli
w warunkach przewidzianych w paragrafie poprzedzającym wartość
prawa jest niższa od wysokości rękojmi albo też
prawo znajduje tylko częściowe pokrycie w cenie wywołania,
wysokość rękojmi obniża się w pierwszym
wypadku do różnicy między pełną rękojmią
a wartością prawa, w drugim zaś wypadku do części
wartości prawa niepokrytej w cenie wywołania.
Art.
965. [Cena wywołania]
Najniższa
suma, za którą nieruchomość można nabyć
na pierwszej licytacji (cena wywołania), wynosi trzy czwarte
sumy oszacowania.
Art.
966. [Suma przypadająca z ubezpieczenia]
Suma
przypadająca w chwili zajęcia na podstawie umowy
ubezpieczenia dłużnikowi, przeciwko któremu toczy
się postępowanie egzekucyjne, przechodzi na nabywcę i
to również w części niepodlegającej
zajęciu. O sumę tę podwyższa się cenę
nabycia.
Art.
967. [Złożenie ceny nabycia; potrącenie rękojmi]
Po
uprawomocnieniu się postanowienia o przybiciu komornik wzywa
licytanta, który uzyskał przybicie (nabywcę), aby w
ciągu dwóch tygodni od dnia otrzymania wezwania złożył
na rachunek depozytowy Ministra Finansów cenę nabycia z
potrąceniem rękojmi złożonej w gotówce. Na
wniosek nabywcy komornik może oznaczyć dłuższy
termin uiszczenia ceny nabycia, nieprzekraczający jednak
miesiąca.
Art.
968. [Zaliczenie wierzytelności nabywcy]
§
1. Nabywca
może zaliczyć na poczet ceny własną wierzytelność
lub jej część, jeżeli znajduje ona pokrycie w
cenie nabycia.
§
2. Za
zgodą wierzyciela, którego wierzytelność
znajduje pokrycie w cenie nabycia, nabywca może tę
wierzytelność zaliczyć na poczet ceny. Wierzyciel
wyraża zgodę w dokumencie z podpisem urzędowo
poświadczonym albo do protokołu nie później niż
w terminie, w którym nabywca ma obowiązek uiścić
cenę nabycia.
Art.
969. [Utrata rękojmi]
§
1. Jeżeli
nabywca nie wykonał w terminie warunków licytacyjnych co
do zapłaty ceny, traci rękojmię, a skutki przybicia
wygasają. Uiszczoną część ceny zwraca się.
Następstwa te sąd stwierdza postanowieniem, na które
przysługuje zażalenie.
§
2. Od
nabywcy nieskładającego rękojmi, który nie
wykonał warunków licytacyjnych, ściąga się
rękojmię w trybie egzekucji należności sądowych.
§
3. Z
rękojmi utraconej przez nabywcę lub od niego ściągniętej
pokrywa się koszty egzekucji związane ze sprzedażą,
a reszta wchodzi w skład sumy uzyskanej w egzekucji albo jeżeli
egzekucja została umorzona, jest przelewana na dochód
Skarbu Państwa.
Art.
970. [Ponowna licytacja]
Po
uprawomocnieniu się postanowienia stwierdzającego
wygaśnięcie przybicia wierzyciel może żądać
wyznaczenia ponownej licytacji.
Art.
971. [Wady nieruchomości]
Nabywca
nie może żądać unieważnienia nabycia ani
zmniejszenia ceny z powodu wad nieruchomości lub przedmiotów
razem z nią nabytych.
Rozdział
6
Licytacja
Art.
972. 138
[Publiczność; nadzór sędziego; utrwalanie
przebiegu licytacji]
§
1. Licytacja
odbywa się publicznie w obecności i pod nadzorem sędziego
albo referendarza sądowego.
§
2. Przebieg
licytacji sąd utrwala również za pomocą
urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i
dźwięk.
Art.
973. [Podanie informacji o przetargu]
Po
wywołaniu licytacji komornik podaje do wiadomości obecnych:
1)
przedmiot przetargu;
2)
cenę wywołania;
3)
sumę rękojmi;
4)
termin uiszczenia ceny nabycia;
5)
ciążące na nieruchomości zaległości w
podatkach państwowych oraz innych daninach publicznych, jeżeli
wysokość tych sum jest zgłoszona, z wyjaśnieniem,
które z nich obciążają nabywcę bez
zaliczenia na cenę nabycia;
6)
prawa obciążające nieruchomość, które
będą utrzymane w mocy z zaliczeniem i bez zaliczenia na
cenę nabycia;
7)
wynikające z akt zmiany w stanie faktycznym i prawnym
nieruchomości, jeżeli zaszły po jej opisie i
oszacowaniu.
Art.
974. [Przedmiot przetargu]
Przedmiotem
przetargu jest nieruchomość według stanu objętego
opisem i oszacowaniem z uwzględnieniem zmian podanych do
wiadomości przez komornika na terminie licytacyjnym.
Art.
975. [Kolejność]
Jeżeli
ma być sprzedanych kilka nieruchomości lub kilka części
jednej nieruchomości, dłużnik ma prawo wskazać
kolejność, w jakiej ma być przeprowadzony przetarg
poszczególnych nieruchomości lub części.
Art.
976. [Wyłączenia podmiotowe]
§
1. W
przetargu nie mogą uczestniczyć: dłużnik,
komornik, ich małżonkowie, dzieci, rodzice i rodzeństwo
oraz osoby obecne na licytacji w charakterze urzędowym,
licytant, który nie wykonał warunków poprzedniej
licytacji, osoby, które mogą nabyć nieruchomość
tylko za zezwoleniem organu państwowego, a zezwolenia tego nie
przedstawiły.
§
2. Stawienie
się jednego licytanta wystarcza do odbycia przetargu.
Art.
977. [Pełnomocnictwo]
Pełnomocnictwo
do udziału w przetargu powinno być stwierdzone dokumentem z
podpisem urzędowo poświadczonym. Podpisy na
pełnomocnictwach udzielonych przez państwowe jednostki
organizacyjne lub jednostki organizacyjne samorządu
terytorialnego oraz na pełnomocnictwach udzielonych adwokatom
lub radcom prawnym nie wymagają poświadczenia.
Art.
978. [Przebieg przetargu]
§
1. Przetarg
odbywa się ustnie.
§
2. Postąpienie
nie może wynosić mniej niż jeden procent ceny
wywołania, z zaokrągleniem wzwyż do pełnych
złotych.
§
3. Zaofiarowana
cena przestaje wiązać, gdy inny licytant zaofiarował
cenę wyższą.
Art.
979. [Wstrzymanie przetargu; umorzenie egzekucji]
§
1. Jeżeli
w tym samym postępowaniu ma być sprzedanych kilka
nieruchomości lub kilka części jednej nieruchomości
i jeżeli za te, które już zostały sprzedane,
osiągnięto cenę wystarczającą na
zaspokojenie należności wierzyciela egzekwującego i
kosztów egzekucyjnych, komornik wstrzyma przetarg pozostałych
nieruchomości lub ich części.
§
2. Jeżeli
przy podziale sumy uzyskanej za sprzedane niektóre tylko
nieruchomości lub niektóre części nieruchomości
okaże się, że należność wierzyciela i
koszty egzekucji istotnie znajdują w tej sumie pełne
pokrycie, egzekucję co do pozostałych nieruchomości
lub części nieruchomości należy umorzyć.
Art.
980. [Zamknięcie przetargu]
Po
ustaniu postąpień komornik, uprzedzając obecnych, że
po trzecim obwieszczeniu dalsze postąpienia nie będą
przyjęte, obwieści trzykrotnie ostatnio zaofiarowaną
cenę, zamknie przetarg i wymieni licytanta, który
zaofiarował najwyższą cenę.
Art.
981. [Umorzenie egzekucji]
Jeżeli
należność wierzyciela będzie uiszczona wraz z
kosztami przed zamknięciem przetargu, komornik umorzy egzekucję.
Art.
982. [Przejęcie nieruchomości]
§
1. Jeżeli
na licytacji nikt nie przystąpił do przetargu, a
przedmiotem egzekucji jest nieruchomość rolna,
współwłaściciel nieruchomości wystawionej
na licytację, niebędący dłużnikiem
osobistym, ma prawo przejęcia nieruchomości na własność
w cenie nie niższej od trzech czwartych sumy oszacowania. Art.
958 § 2 stosuje się odpowiednio.
§
2. Wniosek
o przejęcie nieruchomości należy zgłosić w
ciągu tygodnia od licytacji, składając równocześnie
rękojmię, chyba że ustawa wnioskodawcę od niej
zwalnia.
§
3. Jeżeli
na licytacji nikt nie przystąpił do przetargu, a
przedmiotem egzekucji jest spółdzielcze własnościowe
prawo do lokalu, wierzyciel hipoteczny może przejąć to
prawo za cenę nie niższą od trzech czwartych sumy
oszacowania; wniosek o przejęcie należy zgłosić w
ciągu tygodnia od licytacji. Wierzyciel hipoteczny nie składa
rękojmi.
Art.
983. [Druga licytacja]
Jeżeli
nikt nie zgłosił wniosku o przejęcie nieruchomości
w myśl artykułu poprzedzającego albo przedmiot
egzekucji nie jest nieruchomością rolną, komornik na
wniosek wierzyciela wyznacza drugą licytację, na której
cena wywołania stanowi dwie trzecie sumy oszacowania. Cena ta
jest najniższa, za którą można nabyć
nieruchomość.
Art.
984. [Przejęcie nieruchomości]
§
1. Jeżeli
również na drugiej licytacji nikt nie przystąpi do
przetargu, przejęcie nieruchomości na własność
może nastąpić w cenie nie niższej od dwóch
trzecich części sumy oszacowania, przy czym prawo przejęcia
przysługuje wierzycielowi egzekwującemu i hipotecznemu oraz
współwłaścicielowi. Jeżeli przedmiotem
egzekucji jest nieruchomość rolna, stosuje się art.
982 z wynikającą z niniejszego przepisu zmianą co do
ceny przejęcia. W wypadku gdy osoby określone w art. 982
nie skorzystają z prawa przejęcia nieruchomości
rolnej, prawo to przysługuje także wierzycielowi
egzekwującemu i hipotecznemu.
§
2. Wniosek
o przejęcie nieruchomości wierzyciel powinien złożyć
sądowi w ciągu tygodnia po licytacji, składając
jednocześnie rękojmię, chyba że ustawa go od niej
zwalnia.
§
3. Jeżeli
kilku wierzycieli składa wniosek o przejęcie, pierwszeństwo
przysługuje temu, kto zaofiarował cenę wyższą,
a przy równych cenach - temu, czyja należność
jest większa.
Art.
985. [Umorzenie postępowania; nowa egzekucja]
§
1. Jeżeli
po drugiej licytacji żaden z wierzycieli nie przejął
nieruchomości na własność, postępowanie
egzekucyjne umarza się i nowa egzekucja z tej nieruchomości
może być wszczęta dopiero po upływie 6 miesięcy
od daty drugiej licytacji.
§
2. (uchylony).
Art.
986. [Skarga na czynności komornika]
Skargę
na czynności komornika w toku licytacji aż do zamknięcia
przetargu zgłasza się ustnie sędziemu albo
referendarzowi sądowemu nadzorującemu licytację, który
natychmiast ją rozstrzyga.
Rozdział
7
Przybicie
Art.
987. 139
[Udzielenie przybicia]
Po
zamknięciu przetargu sąd w osobie sędziego albo
referendarz sądowy, pod którego nadzorem odbywa się
licytacja, wydaje na posiedzeniu jawnym postanowienie co do przybicia
na rzecz licytanta, który zaofiarował najwyższą
cenę, po wysłuchaniu tak jego, jak i obecnych uczestników.
Art.
988. [Postanowienie o przybiciu]
§
1. Postanowienie
o przybiciu ogłasza się niezwłocznie po ukończeniu
przetargu; ogłoszenie można jednak odroczyć najdalej
na tydzień, jeżeli zgłoszono skargę, której
natychmiastowe rozstrzygnięcie nie jest możliwe, jak
również z innych ważnych przyczyn.
§
2. Jeżeli
skargi lub zażalenia wniesione w toku postępowania
egzekucyjnego nie są jeszcze prawomocnie rozstrzygnięte,
sąd może wstrzymać wydanie postanowienia co do
udzielenia przybicia.
Art.
989. [Wysłuchanie]
Gdy
przejęcie nieruchomości na własność ma
nastąpić po niedojściu do skutku drugiej licytacji,
sąd udzieli przybicia na rzecz przejmującego nieruchomość
po wysłuchaniu wnioskodawcy oraz uczestników, jeżeli
stawią się na posiedzenie.
Art.
990. [Treść postanowienia o przybiciu]
W
postanowieniu o przybiciu wymienia się imię i nazwisko
nabywcy, oznaczenie nieruchomości, datę przetargu i cenę
nabycia.
Art.
991. [Odmowa udzielenia przybicia]
§
1. Sąd
odmówi przybicia z powodu naruszenia przepisów
postępowania w toku licytacji, jeżeli uchybienia te mogły
mieć istotny wpływ na wynik przetargu.
§
2. Sąd
odmówi również przybicia, jeżeli postępowanie
podlegało umorzeniu lub zawieszeniu albo jeżeli uczestnik
nie otrzymał zawiadomienia o licytacji, chyba że z tego
powodu nie nastąpiło naruszenie jego praw albo że
będąc na licytacji nie wystąpił ze skargą na
to uchybienie.
Art.
992. [Ponowna licytacja]
Jeżeli
sąd odmówi przybicia, komornik na wniosek wierzyciela
wyznaczy ponowną licytację.
Art.
993. [Zmiana zarządcy]
§
1. Jeżeli
przybicie nie następuje niezwłocznie po ukończeniu
przetargu, sąd na wniosek licytanta, który zaofiarował
najwyższą cenę, może, w wypadku gdy zarządcą
jest dłużnik, odjąć mu zarząd i ustanowić
innego zarządcę.
§
2. Po
przybiciu sąd wyda zarządzenie, o którym mowa w
paragrafie poprzedzającym, na wniosek nabywcy lub uczestnika
postępowania. Nabywca może być na własne żądanie
ustanowiony zarządcą, jeżeli oprócz rękojmi
złożył w gotówce nie mniej niż piątą
część ceny nabycia albo jeżeli do tej wysokości
przysługuje mu prawo zaliczenia swej wierzytelności na
poczet ceny nabycia.
§
3. W
razie wygaśnięcia skutków przybicia bez
równoczesnego umorzenia egzekucji sąd wyda postanowienie
co do osoby zarządcy, jeżeli dotychczasowym zarządcą
był nabywca.
Art.
994. [Pierwszeństwo potrącenia]
Jeżeli
nabywca nie uzyska przysądzenia własności, należność
przypadająca na niego z tytułu zarządu będzie
pokryta z pierwszeństwem przed innymi jego zobowiązaniami z
kwot pieniężnych złożonych na poczet ceny poza
rękojmią.
Art.
995. [Skutki przybicia]
Osoba,
na rzecz której udzielono przybicia, uzyskuje, jeżeli
wykona warunki licytacyjne, prawo do przysądzenia jej własności
nieruchomości.
Art.
996. [Doręczenie postanowienia o przybiciu]
Postanowienie
o przybiciu, które zapadło na posiedzeniu niejawnym,
doręcza się wierzycielowi, dłużnikowi, nabywcy i
osobom, które w toku licytacji zaskarżyły czynności
związane z udzielaniem przybicia, jako też zarządcy,
który nie jest dłużnikiem, postanowienie zaś o
odmowie przybicia - wierzycielowi, dłużnikowi i
licytantowi, który zaofiarował najwyższą cenę.
Art.
997. [Zażalenie]
Na
postanowienie sądu co do przybicia przysługuje zażalenie.
Podstawą zażalenia nie mogą być takie uchybienia
przepisów postępowania, które nie naruszają
praw skarżącego.
Rozdział
8
Przysądzenie
własności
Art.
998. [Postanowienie o przysądzeniu własności]
§
1. Po
uprawomocnieniu się przybicia i wykonaniu przez nabywcę
warunków licytacyjnych lub postanowienia o ustaleniu ceny
nabycia i wpłaceniu całej ceny przez Skarb Państwa sąd
wydaje postanowienie o przysądzeniu własności.
§
2. Na
postanowienie co do przysądzenia własności przysługuje
zażalenie. Podstawą zażalenia nie mogą być
uchybienia sprzed uprawomocnienia się przybicia.
Art.
999. [Skutki przysądzenia własności]
§
1. Prawomocne
postanowienie o przysądzeniu własności przenosi
własność na nabywcę i jest tytułem do
ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze
nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub
przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów.
Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności jest
tytułem wykonawczym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie
nieruchomości i opróżnienia znajdujących się
na tej nieruchomości pomieszczeń bez potrzeby nadania mu
klauzuli wykonalności. Przepis art. 791 stosuje się
odpowiednio.
§
2. Od
chwili uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu
własności na rzecz nabywcy należą do niego
pożytki z nieruchomości. Powtarzające się daniny
publiczne przypadające z nieruchomości od dnia
prawomocności postanowienia o przysądzeniu własności
ponosi nabywca. Świadczenia publicznoprawne niepowtarzające
się nabywca ponosi tylko wtedy, gdy ich płatność
przypada w dniu uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu
własności lub po tym dniu.
§
3. (uchylony).
Art.
1000. [Wygaśnięcie praw i roszczeń]
§
1. Z
chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu
własności wygasają wszelkie prawa i skutki ujawnienia
praw i roszczeń osobistych ciążące na
nieruchomości. Na miejsce tych praw powstaje prawo do
zaspokojenia z ceny nabycia z pierwszeństwem przewidzianym w
przepisach o podziale ceny uzyskanej z egzekucji.
§
2. Pozostają
w mocy bez potrącenia ich wartości z ceny nabycia:
1)
prawa ciążące na nieruchomości z mocy ustawy;
2)
(uchylony);
3)
służebność drogi koniecznej oraz służebność
ustanowiona w związku z przekroczeniem granicy przy wznoszeniu
budowli lub innego urządzenia;
4)
służebność przesyłu.
§
3. Pozostają
również w mocy ujawnione przez wpis w księdze
wieczystej lub złożenie dokumentu do zbioru albo
nieujawnione w ten sposób, lecz zgłoszone najpóźniej
na trzy dni przed terminem licytacji, użytkowanie, służebności
i prawa dożywotnika, jeżeli przysługuje im
pierwszeństwo przed wszystkimi hipotekami lub jeżeli
nieruchomość nie jest hipotekami obciążona albo
jeżeli wartość użytkowania, służebności
i praw dożywotnika znajduje pełne pokrycie w cenie nabycia.
Jednakże w wypadku ostatnim wartość tych praw będzie
zaliczona na cenę nabycia.
§
4. Przepisu
§ 1 nie stosuje się w odniesieniu do ciążących
na nieruchomości spółdzielczych lokatorskich i
własnościowych praw do lokalu. Prawa te, z chwilą
uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności,
przekształcają się odpowiednio w prawo najmu, w prawo
odrębnej własności do lokalu albo we własność
domu jednorodzinnego.
Art.
1001. [Utrzymanie służebności gruntowej]
Na
wniosek właściciela nieruchomości władnącej,
zgłoszony najpóźniej na trzy dni przed terminem
licytacji, sąd może zarządzić, że służebność
gruntowa, która nie znajduje pełnego pokrycia w cenie
nabycia, będzie utrzymana w mocy, jeżeli jest dla
nieruchomości władnącej konieczna, a nie obciąża
w sposób istotny wartości nieruchomości obciążonej.
Art.
1002. [Prawa i obowiązki ze stosunku najmu i dzierżawy]
Z
chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu
własności nabywca wstępuje w prawa i obowiązki
dłużnika wynikające ze stosunku najmu i dzierżawy
stosownie do przepisów
prawa normujących te stosunki w wypadku zbycia rzeczy wynajętej
lub wydzierżawionej. W przypadku gdy umowa najmu lub dzierżawy
nieruchomości zawarta była na czas oznaczony dłuższy
niż dwa lata, nabywca może wypowiedzieć tę umowę,
w ciągu miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia
o przysądzeniu własności, z zachowaniem rocznego
terminu wypowiedzenia, o ile umowa nie przewiduje terminu krótszego,
chociażby umowa została zawarta z zachowaniem formy
pisemnej i z datą pewną, a rzecz została najemcy lub
dzierżawcy wydana.
Art.
1003. [Wykreślenie wpisów i hipotek]
§
1. Prawomocne
postanowienie o przysądzeniu własności wraz z planem
podziału sumy uzyskanej z egzekucji jest tytułem do
wykreślenia w księdze wieczystej lub w zbiorze dokumentów
wszelkich praw, które według planu podziału wygasły.
§
2. 140
Na
podstawie samego postanowienia o przysądzeniu własności
wykreśla się wszystkie hipoteki obciążające
nieruchomość, jeżeli w postanowieniu stwierdzono
złożenie całej ceny nabycia na rachunek depozytowy
Ministra Finansów.
Rozdział
9
Egzekucja
z ułamkowej części nieruchomości oraz użytkowania
wieczystego
Art.
1004. [Odpowiednie stosowanie]
Do
egzekucji z ułamkowej części nieruchomości, jak
również do egzekucji z użytkowania wieczystego,
stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji z nieruchomości
z zachowaniem przepisów poniższych.
Art.
1005. [Zawiadomienie o zajęciu]
O
zajęciu ułamkowej części nieruchomości
komornik zawiadamia także pozostałych współwłaścicieli,
a o zajęciu użytkowania wieczystego także właściciela
nieruchomości oraz właściwy organ administracji
rządowej lub właściwą gminę.
Art.
1006. [Zajęcie użytkowania wieczystego]
§
1. Jeżeli
przedmiotem egzekucji jest użytkowanie wieczyste, zajęcie
obejmuje użytkowanie wieczyste terenu oraz znajdujący się
na nim budynek stanowiący własność wieczystego
użytkownika wraz z przynależnościami, a mianowicie:
1)
ruchomościami, będącymi własnością
wieczystego użytkownika, a potrzebnymi do korzystania z
przedmiotu wieczystego użytkowania zgodnie z jego
przeznaczeniem, jeżeli pozostają z tym przedmiotem w
faktycznym związku, odpowiadającym temu celowi, oraz
przynależnościami budynku stanowiącego własność
wieczystego użytkownika;
2)
prawami wynikającymi z umów ubezpieczenia przedmiotów
podlegających zajęciu, tudzież należnościami
z tych umów już przypadającymi.
§
2. Zajęcie
obejmuje także przedmioty wymienione w pkt 1 paragrafu
poprzedzającego wprowadzone później oraz później
wzniesione budowle i posadzone rośliny, jak również
prawa z umów ubezpieczenia później zawartych.
Art.
1007. [Zakres uprawnień zarządcy]
Gdy
przedmiotem zarządu jest ułamkowa część
nieruchomości, zarządca działa tylko w granicach
uprawnień dłużnika jako współwłaściciela.
Art.
1008. [Żądanie rozwiązania umowy użytkowania
wieczystego]
Jeżeli
egzekucja jest prowadzona z użytkowania wieczystego,
postępowanie ulega zawieszeniu, jeżeli właściwy
organ wystąpił z żądaniem rozwiązania umowy
użytkowania wieczystego. Egzekucja może być podjęta
na wniosek wierzyciela, jeżeli sąd orzeknie, że brak
jest podstaw do rozwiązania umowy użytkowania wieczystego.
W przypadku rozwiązania umowy użytkowania wieczystego,
komornik umarza postępowanie egzekucyjne.
Art.
1009. [Opis i oszacowanie]
W
razie skierowania egzekucji do ułamkowej części
nieruchomości opisowi i oszacowaniu podlega cała
nieruchomość. Sumą oszacowania takiej części
jest odpowiednia część sumy oszacowania całej
nieruchomości.
Art.
1010. [Protokół opisu i oszacowania]
Jeżeli
przedmiotem egzekucji jest użytkowanie wieczyste, w protokole
wymienia się końcową datę użytkowania
wieczystego oraz ujawniony w księdze wieczystej sposób
korzystania z terenu przez wieczystego użytkownika.
Art.
1011. [Przysądzenie prawa użytkowania wieczystego]
Jeżeli
przedmiotem egzekucji jest użytkowanie wieczyste, postanowienie
o przysądzeniu tego prawa nie narusza ograniczonych praw
rzeczowych na nieruchomości powstałych przed jej oddaniem w
użytkowanie wieczyste.
Art.
1012. [Obciążenia ułamkowej części
nieruchomości]
Jeżeli
przedmiotem sprzedaży jest ułamkowa część
nieruchomości, pozostają w mocy bez potrącenia ich
wartości z ceny nabycia obciążenia tej części
ułamkowej nieruchomości ujawnione przez wpis w księdze
wieczystej lub złożenie dokumentu do zbioru oraz
nieujawnione w ten sposób, lecz zgłoszone najpóźniej
na trzy dni przed terminem licytacji, jeżeli zostały
ustanowione przed powstaniem współwłasności.
Art.
1013. [Hipoteki wpisane przed powstaniem współwłasności]
Postanowienie
o przysądzeniu własności ułamkowej części
nieruchomości nie narusza obciążających ją
hipotek wpisanych przed powstaniem współwłasności.
DZIAŁ
VIa
Uproszczona
egzekucja z nieruchomości
Art.
10131.
[Zakres zastosowania]
§
1. Przepisy
niniejszego działu stosuje się do egzekucji z
niezabudowanej nieruchomości gruntowej oraz nieruchomości
zabudowanej budynkiem mieszkalnym lub użytkowym, jeżeli w
chwili złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji nie
dokonano zawiadomienia o zakończeniu budowy albo nie wystąpiono
z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na użytkowanie w rozumieniu
przepisów
prawa budowlanego.
§
2. Przepisy
działu niniejszego stosuje się także do części
nieruchomości wydzielonych do sprzedaży w trybie art. 946,
jeżeli część wydzielona jest nieruchomością
wymienioną w § 1.
§
3. W
sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale stosuje się
odpowiednio przepisy działu poprzedzającego.
Art.
10132.
[Tryb zajęcia, opisu i oszacowania]
§
1. Komornik
na wniosek wierzyciela niezwłocznie po zajęciu dokona opisu
i oszacowania nieruchomości na podstawie wartości
określonej przez biegłego. Przepis art. 948 § 1
stosuje się odpowiednio.
§
2. Dokonując
zajęcia, komornik, w miarę możności, zabezpieczy
budynek lub lokal przed możliwością objęcia go we
władanie przez dłużnika lub osoby trzecie. W razie
potrzeby komornik ustanowi dozór nad budynkiem lub lokalem.
Dozorcą może być także wierzyciel. Do dozoru
stosuje się odpowiednio przepisy o dozorze ruchomości.
§
3. Jeżeli
w toku opisu okaże się, że nieruchomość nie
odpowiada wymogom określonym w art. 10131,
dalsze postępowanie egzekucyjne toczy się w trybie
przepisów działu poprzedzającego.
Art.
10133.
[Sprzedaż z wolnej ręki]
§
1. Jeżeli
zajęto niezabudowaną nieruchomość gruntową,
która nie jest obciążona na rzecz osób
trzecich, komornik zaoferuje ją do sprzedaży z wolnej ręki
po cenie nie niższej niż wartość oszacowania.
Jeżeli strony nie określiły trybu wyszukania nabywcy,
tryb ten ustala sąd.
§
2. Sprzedaż
nastąpi po upływie dwóch tygodni od dnia opisu i
oszacowania. O sprzedaży komornik zawiadamia uczestników
stosownie do art. 954.
§
3. Jeżeli
sprzedaż z wolnej ręki nie nastąpi w terminie miesiąca
od dnia zakończenia opisu i oszacowania, sprzedaż
nieruchomości następuje w trybie art. 10136.
Art.
10134.
[Sprzedaż innych nieruchomości]
Przepis
art. 10133
stosuje się odpowiednio do zbycia innych nieruchomości, do
których stosuje się przepisy niniejszego działu,
jeżeli oszacowanie nieruchomości nie zostało
zaskarżone przez dłużnika. Za zgodą dłużnika
sprzedaż z wolnej ręki może nastąpić także
w pozostałych przypadkach; wtedy jednak dłużnik może
określić cenę minimalną i wyznaczyć nabywcę.
Art.
10135.
[Protokół; przysądzenie własności]
§
1. Podejmując
czynności związane ze sprzedażą, określone w
przepisach poprzedzających, komornik sporządzi protokół,
w którym wymieni nazwisko osoby przyjmującej ofertę
nabycia nieruchomości, a także wpłaconą przez nią
całą cenę nabycia; po czym niezwłocznie przedłoży
protokół wraz z aktami sądowi.
§
2. Na
podstawie protokołu komornika, o którym mowa w § 1,
a także na podstawie akt sprawy sąd wydaje postanowienie o
przysądzeniu własności, które przenosi własność
na nabywcę. Na postanowienie o przysądzeniu służy
zażalenie jedynie dłużnikowi i tylko wtedy, gdy
naruszone zostały przepisy o cenie minimalnej.
§
3. W
razie stwierdzenia naruszenia przepisów o oszacowaniu i cenie
minimalnej sprzedaży, sąd odmawia przysądzenia
własności i zwraca akta komornikowi, który ponownie
przeprowadza postępowanie według przepisów
niniejszego działu.
§
4. W
razie stwierdzenia, że nieruchomość nie podlega
sprzedaży według przepisów niniejszego działu,
sąd poleca komornikowi prowadzenie dalszej egzekucji według
przepisów o egzekucji z nieruchomości.
§
5. W
razie wydania przez sąd postanowienia nakazującego ponowne
przeprowadzenie sprzedaży lub podjęcie dalszych czynności
według przepisów o egzekucji z nieruchomości,
komornik niezwłocznie zwraca oferentowi kwotę wpłaconą
przez niego na cenę nabycia.
Art.
10136.
[Licytacja]
§
1. Jeżeli
sprzedaż nieruchomości nie nastąpi w trybie sprzedaży
z wolnej ręki, nieruchomość podlega sprzedaży w
drodze licytacji, do której stosuje się przepisy o
licytacji w egzekucji z ruchomości. O terminie licytacji
komornik zawiadamia uczestników postępowania stosownie do
art. 954.
§
2. Po
zapłaceniu przez nabywcę sumy sąd niezwłocznie
wydaje postanowienie o przysądzeniu własności. Po
uprawomocnieniu się tego postanowienia komornik sporządza
plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji.
DZIAŁ
VII
Egzekucja
ze statków morskich
Art.
1014. [Egzekucja ze statków morskich wpisanych do
rejestru]
Do
egzekucji ze statków morskich wpisanych do rejestru okrętowego
stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji z nieruchomości
ze zmianami wskazanymi w artykułach poniższych.
Art.
1015. [Właściwość komornika]
Egzekucja
należy do komornika sądu, w którego okręgu
statek znajduje się w chwili wszczęcia egzekucji.
Art.
1016. [Dowód wpisania statku do rejestru]
Do
wniosku o wszczęcie egzekucji wierzyciel powinien dołączyć
dowód, że statek jest wpisany do rejestru.
Art.
1017. [Przytrzymanie statku; dozór]
§
1. Jednocześnie
z wysłaniem dłużnikowi wezwania do zapłaty
komornik zarządzi przytrzymanie statku i ustanowi dozór.
§
2. Statek
jest zajęty z chwilą przytrzymania. O zajęciu należy
zawiadomić także dłużnika oraz właściciela,
który nie jest dłużnikiem.
§
3. Do
dozorcy stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji z
ruchomości dotyczące dozorcy.
Art.
1018. [Ogłoszenie o wszczęciu egzekucji]
Ogłoszenie
o wszczęciu egzekucji komornik wywiesi w budynku sądowym i
umieści je w dzienniku poczytnym w danej miejscowości oraz
na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej.
Art.
1019. 141
[Obwieszczenie o licytacji]
Obwieszczenie
o licytacji należy co najmniej dwa tygodnie przed jej terminem
ogłosić publicznie na stronie internetowej oraz tablicy
ogłoszeń sądu, a także na stronie internetowej
Krajowej Rady Komorniczej, jak również przesłać
terenowym organom administracji morskiej właściwym dla
portu, w którym statek się znajduje, oraz dla portu
macierzystego statku w celu wywieszenia w tych portach. Komornik może
zamieścić obwieszczenie o licytacji także w dzienniku
poczytnym w danej miejscowości.
Art.
1020. [Egzekucja z udziału w statku]
Egzekucja
z udziału w statku należy do komornika sądu, w którego
okręgu znajduje się port macierzysty statku.
Art.
1021. [Egzekucja ze statków niewpisanych do rejestru]
Egzekucja
ze statków niewpisanych do rejestru okrętowego odbywa się
według przepisów o egzekucji z ruchomości.
Art.
1022. [Egzekucja ze statku zagranicznego]
§
1. Egzekucja
ze statku zagranicznego znajdującego się na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej odbywa się według przepisów
działu niniejszego, jeśli przepisy poniższe nie
stanowią inaczej.
§
2. We
wniosku o wszczęcie egzekucji wierzyciel wskazuje rejestr, do
którego statek jest wpisany, chyba że jest to niemożliwe
lub nadmiernie utrudnione.
Art.
10221.
[Zawiadomienie zagranicznej władzy rejestrowej]
O
dokonanym zajęciu statku komornik zawiadamia także
zagraniczną władzę rejestrową.
Art.
10222.
[Odpowiednie stosowanie]
Jeżeli
wezwanie do zapłaty nie może być doręczone
dłużnikowi, gdyż nie zamieszkuje on lub nie posiada
siedziby pod adresem wskazanym w dokumentach statku zagranicznego,
przepis art. 802 stosuje się odpowiednio.
Art.
10223.
[Ustanowienie kuratora]
W
razie śmierci albo likwidacji dłużnika po wszczęciu
postępowania egzekucyjnego sąd na wniosek wierzyciela
ustanawia dla niego kuratora. Przepisu art. 819 nie stosuje się.
Art.
10224.
[Opis i oszacowanie zajętego statku zagranicznego]
Opisu
i oszacowania zajętego statku zagranicznego komornik bez wniosku
wierzyciela dokonuje niezwłocznie po upływie terminu
wyznaczonego dłużnikowi do zapłaty długu.
DZIAŁ
VIII
Podział
sumy uzyskanej z egzekucji
Rozdział
1
Przepisy
ogólne
Art.
1023. [Sporządzenie planu podziału]
§
1. Organ
egzekucyjny sporządza plan podziału pomiędzy
wierzycieli sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości.
§
2. Plan
podziału powinien być sporządzony także wtedy,
gdy suma uzyskana przez egzekucję z ruchomości,
wynagrodzenia za pracę lub wierzytelności i innych praw
majątkowych nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich
wierzycieli.
Art.
1024. [Treść planu podziału]
§
1. W
planie podziału należy wymienić:
1)
sumę ulegającą podziałowi;
2)
wierzytelności i prawa osób uczestniczących w
podziale;
3)
sumę, jaka przypada każdemu z uczestników podziału;
4)
sumy, które mają być wypłacone, jak również
sumy, które pozostawia się na rachunku depozytowym
Ministra Finansów, ze wskazaniem przyczyn uzasadniających
wstrzymanie ich wypłaty;
5)
prawa ujawnione przez wpis w księdze wieczystej lub złożenie
dokumentów do zbioru, które wygasły wskutek
przysądzenia własności.
§
2. Przy
świadczeniach powtarzających się bieżące
raty wierzytelności uwzględnia się w planie podziału,
jeżeli stały się wymagalne przed datą
sporządzenia planu. Odsetki i inne świadczenia bieżące
uwzględnia się w wysokości, do jakiej narosły do
powyższego terminu. Nie dotyczy to danin publicznych
przypadających z nieruchomości.
§
3. Świadczenie
pieniężne w walucie obcej jest uwzględniane w planie
podziału według waluty obcej przeliczonej na walutę
polską według kursu średniego ogłaszanego przez
Narodowy Bank Polski z dnia sporządzenia planu podziału.
Art.
1025. [Kolejność zaspokojenia]
§
1. Z
kwoty uzyskanej z egzekucji zaspokaja się w następującej
kolejności:
1)
142
koszty egzekucyjne z wyjątkiem kosztów zastępstwa
prawnego przyznanych przez komornika w postępowaniu
egzekucyjnym;
2)
należności alimentacyjne;
3)
należności za pracę za okres 3 miesięcy do
wysokości najniższego wynagrodzenia za pracę
określonego w odrębnych przepisach
oraz renty z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby,
niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci i koszty
zwykłego pogrzebu dłużnika;
4)
należności zabezpieczone hipoteką morską lub
przywilejem na statku morskim;
5)
należności zabezpieczone hipoteką, zastawem, zastawem
rejestrowym i zastawem skarbowym albo korzystające z ustawowego
pierwszeństwa oraz prawa, które ciążyły na
nieruchomości przed dokonaniem w księdze wieczystej wpisu o
wszczęciu egzekucji lub przed złożeniem do zbioru
dokumentów wniosku o dokonanie takiego wpisu;
6)
należności za pracę niezaspokojone w kolejności
trzeciej;
7)
należności, do których stosuje się przepisy
działu
III
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, o ile nie
zostały zaspokojone w kolejności piątej;
8)
(uchylony);
9)
należności wierzycieli, którzy prowadzili egzekucję;
10)
inne należności.
§
2. Po
zaspokojeniu wszystkich należności ulegają
zaspokojeniu kary pieniężne oraz grzywny sądowe i
administracyjne.
§
3. 143
W
równym stopniu z należnością ulegają
zaspokojeniu odsetki i koszty postępowania oraz przyznane przez
komornika koszty zastępstwa prawnego w postępowaniu
egzekucyjnym. Z pierwszeństwa równego należnościom
kategorii czwartej i piątej korzystają wszystkie roszczenia
o świadczenia uboczne objęte zabezpieczeniem na mocy
odrębnych przepisów. Roszczenia o świadczenia
uboczne nieobjęte zabezpieczeniem zaspokaja się w kategorii
dziesiątej, chyba że należność podlegałaby
zaspokojeniu w kategorii wcześniejszej. To samo dotyczy roszczeń
o świadczenia należne dożywotnikowi.
§
4. Jeżeli
przedmiotem egzekucji jest spółdzielcze własnościowe
prawo do lokalu, wierzytelność spółdzielni
mieszkaniowej z tytułu niewniesionego wkładu budowlanego
związana z tym prawem ulega zaspokojeniu przed należnością
zabezpieczoną na tym prawie hipotecznie.
§
5. Roszczenia
nabywcy wynikające z odstąpienia od umowy deweloperskiej, o
której mowa w art.
3 pkt 5
ustawy z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu
mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1468),
lub z przekształcenia roszczenia z umowy deweloperskiej w toku
postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego,
podlegają zaspokojeniu z kwoty uzyskanej z egzekucji z
nieruchomości, na której prowadzone jest przedsięwzięcie
deweloperskie, na takich samych zasadach, jak roszczenie z umowy
deweloperskiej, z pierwszeństwem wynikającym z ujawnienia w
księdze wieczystej przysługującego nabywcy roszczenia
z umowy deweloperskiej także w przypadku, gdy wpis o ujawnieniu
tego roszczenia został wykreślony.
Art.
1026. [Kolejność zaspokojenia w ramach tej samej
kategorii]
§
1. Jeżeli
suma objęta podziałem nie wystarcza na zaspokojenie w
całości wszystkich należności i praw tej samej
kategorii, należności zaliczone w artykule poprzedzającym
do kategorii czwartej i piątej będą zaspokojone w
kolejności odpowiadającej przysługującemu im
pierwszeństwu, inne zaś należności - stosunkowo
do wysokości każdej z nich.
§
11.
Jeżeli
z kwoty uzyskanej z egzekucji zaspokojeniu podlegają zarówno
wierzytelności zabezpieczone hipoteką, jak i prawa lub
roszczenia ciążące na nieruchomości, o
pierwszeństwie między hipoteką a tymi prawami lub
roszczeniami rozstrzyga chwila, od której liczy się
skutki wpisu hipoteki, prawa lub roszczenia do księgi
wieczystej.
§
2. Wydzieloną
wierzycielowi sumę zalicza się przede wszystkim na koszty
postępowania, następnie na odsetki, a w końcu na sumę
dłużną.
§
3. W
przypadku połączenia postępowań egzekucyjnych
toczących się co do kilku nieruchomości tego samego
dłużnika, suma przypadająca po zaspokojeniu należności
zaliczonych do wyższej kategorii na zaspokojenie ciążących
na nieruchomościach hipotek oraz praw i roszczeń, które
wygasły wskutek przysądzenia własności, ulega
podziałowi na tyle części, ile nieruchomości było
przedmiotem połączonych postępowań, w takim
stosunku, w jakim wartość poszczególnych
nieruchomości pozostawała do wartości całości
gospodarczej, którą tworzyły te nieruchomości.
Hipoteki, roszczenia i prawa ciążące na nieruchomości
zaspokaja się tylko w tej części sumy, która
odpowiada wartości obciążonej nimi nieruchomości.
Pozostałą część sumy dzieli się
stosownie do § 1.
Art.
1027. [Zawiadomienie uczestników; zarzuty]
§
1. 144
Odpis
planu podziału doręcza się dłużnikowi,
osobom uczestniczącym w podziale oraz innym osobom, które
zgłosiły swój udział, a ich należności
nie zostały uwzględnione w podziale.
§
2. 145
Zarzuty
przeciwko planowi podziału wnosi się do organu
egzekucyjnego, który go sporządził, w terminie dwóch
tygodni od dnia doręczenia tego planu.
§
3. O
zarzutach wniesionych do komornika rozstrzyga sąd.
Art.
1028. [Wykonanie planu podziału]
§
1. Jeżeli
zarzutów nie wniesiono w terminie przepisanym, organ
egzekucyjny przystąpi do wykonania planu. Wniesienie zarzutów
wstrzymuje wykonanie planu tylko w części, której
zarzuty dotyczą.
§
2. Na
skutek wniesienia zarzutów sąd po wysłuchaniu osób
zainteresowanych zatwierdzi albo odpowiednio zmieni plan. W
postępowaniu tym sąd nie rozpoznaje sporu co do istnienia
prawa objętego planem podziału.
§
3. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§
4. Wykonanie
planu w części dotkniętej zarzutami nastąpi po
uprawomocnieniu się postanowienia sądu, chyba że
zostało wstrzymane przez zabezpieczenie powództwa w
sporze o ustalenie nieistnienia prawa.
Rozdział
2
Podział
sumy uzyskanej przez egzekucję z wynagrodzenia za pracę
Art.
1029. [Sporządzenie planu podziału]
§
1. Na
podstawie oświadczenia pracodawcy o wynagrodzeniu dłużnika
oraz spisu wierzytelności i praw osób uczestniczących
w podziale komornik sporządza plan podziału, ustalając,
w jakim procencie przypada na każdego wierzyciela udział w
sumach potrąconych każdorazowo przez pracodawcę z
wynagrodzenia dłużnika i wpłaconych komornikowi.
Jeżeli zaś komornik nie może sporządzić
planu podziału na podstawie samego oświadczenia pracodawcy,
sporządzi go niezwłocznie po złożeniu na rachunek
depozytowy Ministra Finansów sumy podlegającej
podziałowi.
§
2. Razem
z planem podziału należy doręczyć odpis
oświadczenia pracodawcy o wynagrodzeniu dłużnika.
Art.
1030. [Uczestnicy podziału]
W
podziale sum uzyskanych w sposób przewidziany w art. 1029
oprócz wierzyciela egzekwującego uczestniczą:
wierzyciele składający tytuł wykonawczy z dowodem
doręczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty,
wierzyciele, którzy uzyskali zabezpieczenie powództwa,
oraz wierzyciele, którym przysługuje umowne prawo zastawu
i którzy udowodnili je dokumentem urzędowym lub prywatnym
z podpisem urzędowo poświadczonym, jak również
wierzyciele, którym przysługuje ustawowe
prawo zastawu i którzy udowodnili je dokumentem, jeżeli
zgłosili swe wierzytelności najpóźniej w dniu
złożenia na rachunek depozytowy Ministra Finansów
sumy ulegającej podziałowi.
Art.
1031. [Podział wyegzekwowanych kwot]
Kwoty
wyegzekwowane i złożone na rachunek depozytowy Ministra
Finansów komornik dzieli niezwłocznie w ustalonym
poprzednio stosunku procentowym pomiędzy wierzycieli
uczestniczących w podziale, chyba że wskutek zmiany podstaw
podziału należy ustalić nowy procent. Sumy
przypadające do wypłaty komornik wypłaca, jeżeli
nie są niższe niż dwadzieścia złotych, chyba
że wierzytelność nie przekracza tej kwoty.
Art.
1032. [Depozyt sądowy]
§
1. Należność
przypadającą wierzycielowi niemającemu jeszcze tytułu
wykonawczego pozostawia się na rachunku depozytowym Ministra
Finansów.
§
2. Jeżeli
w ciągu miesiąca po uprawomocnieniu się planu podziału
wierzyciel niemający tytułu wykonawczego nie przedstawi
dowodu wytoczenia powództwa o zasądzenie mu roszczenia,
traci prawo do sumy pozostającej w depozycie.
Rozdział
3
Podział
sumy uzyskanej przez egzekucję z ruchomości, wierzytelności
i innych praw majątkowych
Art.
1033. [Sporządzenie planu podziału]
§
1. 146
Plan
podziału sporządza komornik niezwłocznie po złożeniu
na rachunek depozytowy Ministra Finansów sumy ulegającej
podziałowi oraz po uprawomocnieniu się postanowienia w
przedmiocie kosztów.
§
2. Jeżeli
egzekucja prowadzona jest z wierzytelności mających za
przedmiot świadczenia bieżące, stosuje się
odpowiednio art. 1029 § 1 i art. 1031.
Art.
1034. [Odpowiednie stosowanie]
Przepisy
art. 1030 i art. 1032 stosuje się także w postępowaniu
unormowanym w rozdziale niniejszym. W podziale sumy uzyskanej z
egzekucji umieszcza się także wierzytelności
zabezpieczone zastawem rejestrowym, jeżeli zastawnikowi
przysługuje prawo zaspokojenia się z przedmiotu egzekucji
oraz jeżeli prawa swe udowodnił dokumentem urzędowym
najpóźniej w dniu złożenia na rachunek
depozytowy Ministra Finansów sumy ulegającej podziałowi.
Rozdział
4
Podział
sumy uzyskanej przez egzekucję z nieruchomości
Art.
1035. 147
[Sporządzenie planu podziału]
Niezwłocznie
po uprawomocnieniu się postanowienia o przysądzeniu
własności oraz postanowienia w przedmiocie kosztów
komornik sporządza plan podziału.
Art.
1036. [Uczestnicy podziału]
§
1. W
podziale oprócz wierzyciela egzekwującego uczestniczą:
1)
wierzyciele składający tytuł wykonawczy z dowodem
doręczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty, jeżeli
zgłosili się najpóźniej w dniu uprawomocnienia
się postanowienia o przysądzeniu własności
nieruchomości;
2)
wierzyciele, którzy uzyskali zabezpieczenie powództwa,
jeżeli zgłosili się najpóźniej w dniu
uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności
nieruchomości;
3)
osoby, które przed zajęciem nieruchomości nabyły
na niej prawa stwierdzone w opisie i oszacowaniu lub zgłoszone i
udowodnione najpóźniej w dniu uprawomocnienia się
postanowienia o przybiciu;
4)
pracownicy co do stwierdzonych dokumentem należności za
pracę, jeżeli zgłosili swoje roszczenia przed
sporządzeniem planu podziału.
§
2. Jeżeli
wierzytelność hipoteczna nie jest stwierdzona tytułem
wykonawczym, należność przypadającą
wierzycielowi hipotecznemu pozostawia się na rachunku
depozytowym Ministra Finansów.
Art.
10361.
[Wierzytelność zabezpieczona zastawem rejestrowym]
Jeżeli
egzekucja objęła również należności z
umów ubezpieczenia lub przedmiotów, wierzytelności
i praw, które według przepisów prawa stanowią
przedmiot obciążenia hipoteką, w podziale uczestniczy
również wierzyciel, którego wierzytelność
została na tych ruchomościach, wierzytelnościach lub
prawach zabezpieczona zastawem rejestrowym.
Art.
1037. [Zaliczenie własnej wierzytelności na poczet
ceny]
§
1. Jeżeli
przy sporządzaniu planu podziału okaże się, że
nabywca, uiszczając cenę, potrącił wierzytelność,
która się w niej nie mieści, sąd, na wniosek
komornika, zobowiąże nabywcę do uzupełnienia ceny
w ciągu tygodnia. Na postanowienie sądu przysługuje
zażalenie.
§
2. W
planie podziału komornik wymienia osoby, dla których jest
przeznaczona suma przypadająca od nabywcy. W tej części
plan podziału stanowi tytuł egzekucyjny przeciwko nabywcy.
§
3. Wierzyciel,
któremu przydzielono roszczenie przeciwko nabywcy, nabywa z
mocy samego prawa hipotekę na sprzedanej nieruchomości.
Ujawnienie hipoteki w księdze wieczystej lub zbiorze dokumentów
następuje na wniosek wierzyciela.
Art.
1038. [Hipoteka]
§
1. Jeżeli
hipoteka nie jest wyczerpana i może jeszcze służyć
zabezpieczeniu wierzyciela, reszta sumy pozostanie na rachunku
depozytowym Ministra Finansów aż do ustania stosunku
prawnego, uzasadniającego korzystanie z hipoteki.
§
2. W
przypadku hipoteki zabezpieczającej kilka wierzytelności,
gdy łączna kwota wierzytelności przewyższa sumę
wymienioną we wpisie hipoteki, a wierzyciel nie wskazał do
dnia uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu
własności, które z wierzytelności i w jakiej
wysokości mają zostać zaspokojone, zaspokaja się
wszystkie wierzytelności proporcjonalnie do ich wysokości.
Art.
1039. [Wierzytelność zabezpieczona na kilku
nieruchomościach]
Jeżeli
wierzytelność jest zabezpieczona na kilku nieruchomościach
łącznie, wierzyciel powinien przed uprawomocnieniem się
postanowienia o przysądzeniu własności złożyć
oświadczenie, czy i w jakiej wysokości żąda
zaspokojenia z każdej ze sprzedanych nieruchomości. Jeżeli
w powyższym terminie tego nie uczyni, a podzielona ma być
suma uzyskana tylko z jednej nieruchomości, jego wierzytelność
będzie przyjęta do rozrachunku w całości; jeżeli
natomiast podziałowi podlegają sumy uzyskane ze sprzedaży
kilku łącznie obciążonych nieruchomości, na
wierzytelność łącznie zabezpieczoną
przypadnie z każdej z sum podlegających podziałowi
taka część, jaka odpowiada stosunkowi kwoty pozostałej
po zaspokojeniu należności z wyższym pierwszeństwem
do ogólnej sumy tych kwot.
Art.
1040. [Wierzytelności zależne od warunku lub od
wyniku sporu]
§
1. Sumę
wydzieloną na zaspokojenie wierzytelności, której
uiszczenie zależne jest od warunku zawieszającego albo od
wyniku sporu, w którym wierzyciel uzyskał zabezpieczenie
powództwa, pozostawia się na rachunku depozytowym
Ministra Finansów.
§
2. Suma
wydzielona na zaspokojenie wierzytelności zależnych od
warunku rozwiązującego będzie wydana wierzycielowi bez
zabezpieczenia. Jeżeli jednak obowiązek zabezpieczenia
zwrotu ciąży na wierzycielu z mocy istniejącego między
nim a dłużnikiem stosunku prawnego, komornik zarządzi
złożenie wydzielonej sumy na rachunek depozytowy Ministra
Finansów.
Art.
10401.
[Wykonanie planu podziału]
Plan
podziału wykonuje komornik.
TYTUŁ
III
Przepisy
szczególne o egzekucji
DZIAŁ
I
Egzekucja
świadczeń niepieniężnych
Art.
1041. [Odebranie ruchomości]
§
1. Jeżeli
dłużnik ma wydać wierzycielowi rzecz ruchomą,
komornik sądu, w którego okręgu rzecz się
znajduje, odbierze ją dłużnikowi i wyda wierzycielowi.
§
2. Jeżeli
ze względu na rodzaj rzeczy niezwłoczne fizyczne jej
przejęcie nie jest możliwe, komornik wprowadzi wierzyciela
w posiadanie rzeczy zgodnie z przepisami prawa cywilnego.
Art.
1042. [Złożenie do depozytu; oddanie na przechowanie]
Jeżeli
rzeczy odebranej dłużnikowi nie można niezwłocznie
wydać wierzycielowi, komornik złoży ją do
depozytu sądowego albo odda na przechowanie na koszt i
niebezpieczeństwo wierzyciela.
Art.
1043. [Zajęcie roszczenia o wydanie rzeczy]
Jeżeli
rzecz należąca do dłużnika znajduje się we
władaniu osoby trzeciej, która nie zgadza się na jej
wydanie, komornik zajmie roszczenie dłużnika o wydanie
rzeczy.
Art.
1044. [Obecność wierzyciela]
Jeżeli
wierzyciel żąda, aby odebranie rzeczy odbyło się
w jego obecności, komornik zawiadomi go o terminie odebrania, a
w razie niestawiennictwa wierzyciela nie przystąpi do wykonania.
Art.
1045. [Nakazanie wyjawienia]
Jeżeli
komornik nie znalazł u dłużnika rzeczy lub dokumentu,
które mają być odebrane, sąd na wniosek
wierzyciela nakaże dłużnikowi, aby wyjawił, gdzie
one się znajdują, i aby złożył
przyrzeczenie, że jego oświadczenia są zgodne z
prawdą. Przepisy dotyczące przyrzeczenia przy wyjawieniu
majątku stosuje się odpowiednio.
Art.
1046. [Wydanie nieruchomości, statku, opróżnienie
pomieszczenia]
§
1. Jeżeli
dłużnik ma wydać nieruchomość lub statek
albo opróżnić pomieszczenie, komornik sądu, w
którego okręgu rzeczy te się znajdują, wezwie
dłużnika do dobrowolnego wykonania tego obowiązku w
wyznaczonym stosownie do okoliczności terminie, po którego
bezskutecznym upływie dokona czynności potrzebnych do
wprowadzenia wierzyciela w posiadanie.
§
2. (uchylony).
§
3. (uchylony).
§
4. 148
Wykonując
obowiązek opróżnienia lokalu służącego
zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika na podstawie
tytułu wykonawczego, z którego nie wynika uprawnienie
dłużnika do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu lub
prawo do lokalu zamiennego, komornik usunie dłużnika do
innego lokalu lub pomieszczenia, do którego dłużnikowi
przysługuje tytuł prawny i w którym może on
zamieszkać. Jeżeli dłużnikowi nie przysługuje
tytuł prawny do innego lokalu lub pomieszczenia, w którym
może zamieszkać, komornik wstrzyma się z dokonaniem
czynności do czasu, gdy gmina właściwa ze względu
na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu,
na wniosek komornika, wskaże dłużnikowi tymczasowe
pomieszczenie.
§
41.
(uchylony).
§
5. Komornik
nie może wstrzymać się z dokonaniem czynności,
jeżeli wierzyciel lub dłużnik albo osoba trzecia
wskaże pomieszczenie odpowiadające wymogom tymczasowego
pomieszczenia.
§
51.
Jeżeli
dłużnikowi nie przysługuje prawo do tymczasowego
pomieszczenia, komornik usunie dłużnika do noclegowni,
schroniska lub innej placówki zapewniającej miejsca
noclegowe, wskazanej na wniosek komornika przez gminę właściwą
ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego
opróżnieniu.
§
6. (uchylony).
§
7. (uchylony).
§
8. (uchylony).
§
9. Przeprowadzając
egzekucję, komornik usunie ruchomości niebędące
przedmiotem egzekucji i odda je dłużnikowi, a w razie jego
nieobecności pozostawi osobie dorosłej spośród
jego domowników, gdyby zaś i to nie było możliwe,
ustanowi dozorcę, pouczając go o obowiązkach i prawach
dozorcy ustanowionego przy zajęciu ruchomości, i odda mu
usunięte ruchomości na przechowanie na koszt dłużnika.
§
10. Jeżeli
na wezwanie dozorcy dłużnik w wyznaczonym terminie, nie
krótszym niż 30 dni, nie odbierze ruchomości, sąd
na wniosek dozorcy i po wysłuchaniu dłużnika nakaże
ich sprzedaż, a jeżeli ruchomości nie przedstawiają
wartości handlowej lub sprzedaż okaże się
bezskuteczna, sąd wskaże inny sposób rozporządzenia
rzeczą, nie wyłączając ich zniszczenia.
§
11. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółowy tryb postępowania w sprawach o
opróżnienie lokalu, lub pomieszczenia albo o wydanie
nieruchomości, mając na względzie ochronę przed
bezdomnością osób eksmitowanych oraz sprawne
prowadzenie egzekucji.
Art.
1047. [Zobowiązanie do złożenie oświadczenia
woli]
§
1. Jeżeli
dłużnik jest obowiązany do złożenia
oznaczonego oświadczenia woli, prawomocne orzeczenie sądu
zobowiązujące do złożenia oświadczenia
zastępuje oświadczenie dłużnika.
§
2. Jeżeli
złożenie oświadczenia woli jest uzależnione od
świadczenia wzajemnego wierzyciela, skutek wymieniony w
paragrafie poprzedzającym powstaje dopiero z chwilą
prawomocnego nadania orzeczeniu klauzuli wykonalności.
Art.
1048. [Ujawnienie prawa]
Jeżeli
ujawnienie na podstawie orzeczenia sądowego prawa wierzyciela
przez wpis w księdze wieczystej lub w rejestrze albo przez
złożenie dokumentu do zbioru wymaga poprzedniego ujawnienia
prawa dłużnika, komornik na żądanie wierzyciela
odbierze dłużnikowi dokumenty potrzebne do dokonania wpisu
na rzecz dłużnika lub do złożenia do zbioru i
złoży je w sądzie właściwym do prowadzenia
księgi wieczystej, rejestru lub zbioru dokumentów.
Art.
1049. [Egzekucja czynności zastępowalnej]
§
1. Jeżeli
w samym tytule egzekucyjnym nie postanowiono, że w razie
niewykonania przez dłużnika w wyznaczonym terminie
czynności, którą może wykonać także
inna osoba, wierzyciel będzie umocowany do wykonania tej
czynności na koszt dłużnika - sąd, w którego
okręgu czynność ma być wykonana, na wniosek
wierzyciela wezwie dłużnika do jej wykonania w wyznaczonym
terminie, a po bezskutecznym upływie terminu udzieli
wierzycielowi umocowania do wykonania czynności na koszt
dłużnika. Na żądanie wierzyciela sąd przyzna
mu sumę potrzebną do wykonania czynności. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§
2. Przepisów
niniejszego artykułu nie stosuje się do czynności
polegających na świadczeniu rzeczy oznaczonych co do
tożsamości.
Art.
1050. [Egzekucja czynności niezastępowalnej]
§
1. Jeżeli
dłużnik ma wykonać czynność, której
inna osoba wykonać za niego nie może, a której
wykonanie zależy wyłącznie od jego woli, sąd, w
którego okręgu czynność ma być wykonana,
na wniosek wierzyciela po wysłuchaniu stron wyznaczy dłużnikowi
termin do wykonania i zagrozi mu grzywną na wypadek, gdyby w
wyznaczonym terminie czynności nie wykonał.
§
2. Jeżeli
wykonanie czynności wymaga wydatków pieniężnych
lub dostarczenia materiałów, a obowiązek
dostarczenia ich ciąży na wierzycielu, sąd przystąpi
do egzekucji w myśl paragrafu poprzedzającego dopiero po
wykazaniu przez wierzyciela, że dokonał czynności, od
których zależy obowiązek dłużnika, chyba
że tytuł egzekucyjny zawiera w tym względzie inne
zarządzenie.
§
3. Po
bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego dłużnikowi
do wykonania czynności, sąd na wniosek wierzyciela nałoży
na dłużnika grzywnę i jednocześnie wyznaczy nowy
termin do wykonania czynności, z zagrożeniem surowszą
grzywną.
Art.
10501.
[Zapłata sumy pieniężnej na rzecz wierzyciela]
§
1. W
sytuacji, o której mowa w art. 1050 § 1, sąd, na
wniosek wierzyciela, może zamiast zagrożenia grzywną,
po wysłuchaniu stron, zagrozić dłużnikowi
nakazaniem zapłaty na rzecz wierzyciela określonej sumy
pieniężnej za każdy dzień zwłoki w wykonaniu
czynności, niezależnie od roszczeń przysługujących
wierzycielowi na zasadach ogólnych. Przepis art. 1050 § 2
stosuje się odpowiednio.
§
2. Po
bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego dłużnikowi
do wykonania czynności, sąd na wniosek wierzyciela nakazuje
dłużnikowi zapłatę wierzycielowi sumy pieniężnej.
Tak samo sąd postąpi w razie dalszego wniosku wierzyciela.
Prawomocne postanowienie sądu jest tytułem wykonawczym na
rzecz wierzyciela bez potrzeby nadawania mu klauzuli wykonalności.
Sąd może również, na wniosek wierzyciela,
podwyższyć wysokość należnej mu od dłużnika
sumy pieniężnej.
§
3. W
razie wykonania czynności przez dłużnika po upływie
wyznaczonego przez sąd terminu, wierzyciel może złożyć
wniosek o nakazanie dłużnikowi zapłaty sumy pieniężnej
na jego rzecz w terminie miesiąca od dnia dokonania czynności.
§
4. Określając
wysokość sumy pieniężnej, o której mowa w
§ 1, sąd uwzględni interesy stron w takiej mierze, aby
zapewnić wykonalność obowiązku określonego w
tytule wykonawczym a dłużnika nie obciążać
ponad potrzebę.
Art.
1051. [Dłużnik działający wbrew
obowiązkowi]
§
1. Jeżeli
dłużnik ma obowiązek zaniechać pewnej czynności
lub nie przeszkadzać czynności wierzyciela, sąd, w
którego okręgu dłużnik działał wbrew
swemu obowiązkowi, na wniosek wierzyciela po wysłuchaniu
stron i stwierdzeniu, że dłużnik działał
wbrew obowiązkowi, nałoży na niego grzywnę. Tak
samo sąd postąpi w razie dalszego wniosku wierzyciela.
§
2. Ponadto
sąd może na wniosek wierzyciela zobowiązać
dłużnika do zabezpieczenia szkody, grożącej
wierzycielowi wskutek dalszego działania dłużnika
wbrew obowiązkowi. W postanowieniu sąd może wskazać
wysokość i czas trwania zabezpieczenia.
§
3. Jeżeli
w samym tytule egzekucyjnym nie postanowiono, że w razie
dokonania zmiany sprzecznej z obowiązkiem dłużnika
wierzyciel będzie uprawniony do usunięcia tej zmiany na
koszt dłużnika, sąd na wniosek wierzyciela po
wysłuchaniu stron upoważni wierzyciela do usunięcia
tej zmiany na koszt dłużnika. Na żądanie
wierzyciela sąd przyzna mu sumę na ten cel potrzebną.
W razie oporu dłużnika sąd na wniosek wierzyciela
poleci komornikowi usunięcie oporu.
Art.
10511.
[Zapłata na rzecz wierzyciela określonej sumy pieniężnej]
§
1. W
sytuacji, o której mowa w art. 1051 § 1, sąd, na
wniosek wierzyciela, po wysłuchaniu stron i stwierdzeniu, że
dłużnik działał wbrew obowiązkowi, może
zamiast nałożenia grzywny nakazać dłużnikowi
zapłatę na rzecz wierzyciela określonej sumy
pieniężnej za dokonane naruszenie oraz zagrozić
nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej za
każde kolejne naruszenie obowiązku, stosownie do jego
treści, niezależnie od roszczeń przysługujących
wierzycielowi na zasadach ogólnych.
§
2. Po
stwierdzeniu, że dłużnik w dalszym ciągu działał
wbrew obowiązkowi, sąd, na wniosek wierzyciela, po
wysłuchaniu stron, nakazuje dłużnikowi zapłatę
wierzycielowi sumy pieniężnej. Tak samo sąd postąpi
w razie dalszego wniosku wierzyciela.
§
3. Przepisy
art. 10501
§ 2 zdanie trzecie i czwarte, art. 10501
§ 4 oraz art. 1051 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Art.
1052. 149
[Wymiar grzywny]
W
jednym postanowieniu sąd może wymierzyć grzywnę
nie wyższą niż piętnaście tysięcy
złotych, chyba że dwukrotne wymierzenie grzywny okazało
się nieskuteczne. Ogólna suma grzywien w tej samej
sprawie nie może przewyższać miliona złotych. W
razie wykonania czynności przez dłużnika lub umorzenia
postępowania grzywny niezapłacone do tego czasu ulegają
umorzeniu.
Art.
1053. [Zamiana grzywny na areszt]
§
1. Wymierzając
grzywnę, sąd orzeknie jednocześnie - na wypadek
niezapłacenia - zamianę grzywny na areszt, licząc
jeden dzień aresztu od pięćdziesięciu do tysiąca
pięciuset złotych grzywny. Ogólny czas trwania
aresztu nie może w tej samej sprawie przekroczyć 6
miesięcy.
§
2. Jeżeli
dłużnikiem, do którego skierowane było wezwanie
sądu, jest osoba prawna lub inna organizacja, środkom
przymusu podlega jej pracownik odpowiedzialny za niezastosowanie się
do wezwania, a gdyby ustalenie takiego pracownika było
utrudnione, środkom przymusu podlegają osoby uprawnione do
jej reprezentowania.
Art.
1054. [Zwolnienie z aresztu; skutki zwłoki]
§
1. Jeżeli
postępowanie egzekucyjne zostanie umorzone albo dłużnik
na skutek aresztu zgłosi gotowość wykonania czynności,
sąd postanowi zwolnić go niezwłocznie i zawiadomi o
tym wierzyciela. Dłużnikowi, który zgłosił
gotowość wykonania czynności, sąd stosownie do
okoliczności wyznaczy termin do jej wykonania.
§
2. Gdyby
dłużnik po zwolnieniu zwlekał z wykonaniem czynności,
sąd na wniosek wierzyciela po wysłuchaniu stron zarządzi
wykonanie aresztu do końca wyznaczonego poprzednio terminu.
§
3. Jeżeli
dłużnik zgłosił się ponownie do wykonania
czynności, sąd może odmówić zwolnienia go
z aresztu przed upływem oznaczonego czasu.
Art.
1055. [Zażalenie]
Na
postanowienie sądu co do wezwania dłużnika do
wykonania czynności, zagrożenia grzywną i jej zamiany
na areszt, co do zabezpieczenia szkody wierzyciela oraz na
postanowienia, o których mowa w art. 10501
§ 1-3 oraz art. 10511
§ 1 i 2, przysługuje zażalenie.
Art.
1056. [Areszt]
§
1. Areszt
wykonywa się przez osadzenie dłużnika w pomieszczeniu
na ten cel przeznaczonym, oddzielnie od osób pozbawionych
wolności w trybie postępowania karnego i administracyjnego.
Dłużnik powinien jednak podczas przebywania w areszcie być
według możności zatrudniony zarobkowo w granicach jego
zdolności. Z zarobku jego pokrywa się przede wszystkim
koszty wykonania aresztu.
§
2. Polecenie
osadzenia dłużnika w areszcie sąd kieruje do komornika
miejsca pobytu dłużnika. Jeżeli dłużnik nie
przebywa w okręgu sądu, który wymierzył grzywnę
z zamianą na areszt, sąd może zwrócić się
o wykonanie aresztu do sądu rejonowego, w którego okręgu
dłużnik przebywa.
§
3. Koszty
wykonania aresztu powinny być pokryte z zarobków
dłużnika. Wierzyciel obowiązany jest złożyć
z góry komornikowi sumę potrzebną na sprowadzenie
dłużnika do miejsca osadzenia i na wyżywienie go przez
czas trwania przymusu; nie dotyczy to wypadku, gdy wierzyciel
korzysta ze zwolnienia od kosztów sądowych.
Art.
1057. [Areszt żołnierza lub funkcjonariusza]
§
1. Zarządzając
wykonanie aresztu, sąd wydaje komornikowi nakaz na piśmie z
odpowiednim uzasadnieniem. Wraz z przystąpieniem do wykonania
nakazu komornik doręcza go dłużnikowi.
§
2. O
wykonanie aresztu w stosunku do dłużnika będącego
żołnierzem w czynnej służbie wojskowej, z
wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej
dyspozycyjnie, albo funkcjonariuszem Policji, Służby
Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego lub Straży
Granicznej sąd zwraca się do dowódcy jednostki
wojskowej albo odpowiednio do właściwego komendanta lub
kierownika jednostki organizacyjnej Policji, Służby Ochrony
Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji
Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego lub Straży
Granicznej, w której pełni on służbę,
przesyłając w tym celu nakaz. O wykonanie aresztu w
stosunku do dłużnika będącego żołnierzem
zawodowym wyznaczonym na stanowisko służbowe w Służbie
Kontrwywiadu Wojskowego albo Służbie Wywiadu Wojskowego
albo będącego funkcjonariuszem Służby
Kontrwywiadu Wojskowego albo Służby Wywiadu Wojskowego sąd
zwraca się odpowiednio do Szefa Służby Kontrwywiadu
Wojskowego albo Szefa Służby Wywiadu Wojskowego,
przesyłając w tym celu nakaz.
Art.
1058. [Wstrzymanie wykonania aresztu]
§
1. W
stosunku do osób, których zdrowie może być
narażone na niebezpieczeństwo, aresztu nie wykonuje się
aż do ich wyzdrowienia.
§
2. Na
wniosek jednej ze stron i na jej koszt zarządza się
zbadanie stanu zdrowia dłużnika przez lekarza sądowego.
Art.
1059. [Zwolnienie z aresztu]
Z
ważnej przyczyny sąd może zwolnić dłużnika
z aresztu na czas nie dłuższy niż tydzień.
DZIAŁ
II
Przepisy
szczególne o egzekucji z udziałem Skarbu Państwa
oraz przedsiębiorców
Rozdział
1
Przepisy
ogólne
Art.
1060. [Egzekucja przeciwko Skarbowi Państwa]
§
1. Jeżeli
dłużnikiem jest Skarb Państwa, wierzyciel - wskazując
na tytuł egzekucyjny - wzywa do spełnienia świadczenia
bezpośrednio państwową jednostkę organizacyjną,
z której działalnością wiąże się
to świadczenie; jednostka ta jest obowiązana spełnić
niezwłocznie świadczenie stwierdzone tytułem
egzekucyjnym.
§
11.
W
sprawach o naprawienie szkody wyrządzonej przez wydanie ustawy,
rozporządzenia Rady Ministrów lub rozporządzenia
innego organu konstytucyjnie do tego powołanego, niezgodnych z
Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową
lub ustawą, a także w sprawie o naprawienie szkody
wyrządzonej przez niewydanie takiego aktu normatywnego, którego
obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, wierzyciel -
wskazując na tytuł egzekucyjny - wzywa do spełnienia
świadczenia bezpośrednio ministra właściwego do
spraw finansów publicznych, który jest obowiązany
spełnić niezwłocznie świadczenie stwierdzone
tytułem egzekucyjnym ze środków utworzonej w ramach
budżetu państwa rezerwy celowej.
§
2. W
wypadku gdy tytuł egzekucyjny, obejmujący należność
pieniężną, nie zostanie wykonany w ciągu dwóch
tygodni od dnia doręczenia wezwania, o którym mowa w §
1, wierzyciel może wystąpić do sądu o nadanie
tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności w celu
przeprowadzenia egzekucji z rachunku bankowego właściwej
państwowej jednostki organizacyjnej dłużnika. W
przypadku, o którym mowa w § 11,
egzekucję prowadzi się z rachunków bankowych
służących do obsługi centralnego rachunku
bieżącego budżetu państwa.
§
3. W
wypadku gdy w terminie, o którym mowa w paragrafie
poprzedzającym, nie zostanie wykonany tytuł egzekucyjny
obejmujący świadczenie niepieniężne, sąd, na
wniosek wierzyciela, wyznacza termin do spełnienia świadczenia
kierownikowi właściwej państwowej jednostki
organizacyjnej i temu kierownikowi wymierza grzywnę w razie
niespełnienia świadczenia w wyznaczonym terminie.
Art.
1061. [Wyłączenie spod zajęcia]
§
1. Dłużnik
prowadzący działalność gospodarczą w formie
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, w razie gdy egzekucja
zostanie skierowana do rzeczy niezbędnej do prowadzenia tej
działalności, może wystąpić do sądu o
wyłączenie tej rzeczy spod zajęcia, wskazując we
wniosku składniki swego mienia, z których jest możliwe
zaspokojenie roszczenia wierzyciela w zamian za rzecz zwolnioną.
O wyłączeniu spod zajęcia sąd orzeka po
wysłuchaniu stron, biorąc pod uwagę obok interesów
wierzyciela i dłużnika również
społeczno-gospodarcze znaczenie działalności
gospodarczej dłużnika. Z chwilą wydania postanowienia
zwalniającego spod zajęcia, w stosunku do mienia
zastępczego określonego w postanowieniu następują
skutki zajęcia. Komornik dokona niezwłocznie czynności
związanych z zajęciem. Wniosek o zwolnienie spod zajęcia
może być zgłoszony również w skardze na
czynności komornika.
§
2. Na
postanowienie sądu w sprawie wyłączenia służy
zażalenie.
Art.
1062.
(uchylony).
Art.
1063. [Zwolnienie od obowiązku złożenia rękojmi]
W
toku egzekucji świadczeń pieniężnych z
nieruchomości Skarb Państwa nie składa rękojmi.
Art.
1064. [Sposób prowadzenia egzekucji]
Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
sposób prowadzenia egzekucji grzywien i kar pieniężnych
orzeczonych w postępowaniu cywilnym, a także kosztów
sądowych w sprawach cywilnych, przysługujących
Skarbowi Państwa, mając na uwadze sprawność i
skuteczność postępowania egzekucyjnego.
Rozdział
2
Egzekucja
przez zarząd przymusowy
Art.
10641.
[Zarząd przymusowy nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem
rolnym]
§
1. Przeciwko
dłużnikowi prowadzącemu działalność
gospodarczą w formie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa
rolnego jest dopuszczalna egzekucja z dochodów uzyskiwanych z
tej działalności przez ustanowienie zarządu
przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym.
§
2. Do
zarządu ustanowionego na podstawie § 1 stosuje się
odpowiednio przepisy o zarządzie w toku egzekucji z
nieruchomości, z uwzględnieniem artykułów
poniższych.
Art.
10642.
[Wniosek o wszczęcie egzekucji]
§
1. We
wniosku o wszczęcie egzekucji przez zarząd przymusowy
należy dokładnie określić przedsiębiorstwo
lub gospodarstwo rolne albo ich część.
§
2. Do
wniosku dołącza się informację komornika o
wszystkich postępowaniach egzekucyjnych prowadzonych przeciwko
dłużnikowi z mienia wchodzącego w skład
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego.
Art.
10643.
[Rozpoznanie wniosku]
§
1. Wniosek
o wszczęcie egzekucji przez zarząd przymusowy sąd
rozpoznaje na posiedzeniu niejawnym.
§
2. Postanowienie
w przedmiocie wniosku doręcza się również
wskazanym we wniosku wierzycielom prowadzącym egzekucję z
mienia wchodzącego w skład przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego.
§
3. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie stronom oraz
wierzycielom, którzy prowadzą egzekucję z mienia
wchodzącego w skład przedsiębiorstwa lub gospodarstwa
rolnego.
§
4. Termin
do wniesienia zażalenia przez wierzycieli, o których mowa
w § 3, niewskazanych we wniosku, liczy się od dnia
powzięcia przez nich wiadomości o wszczęciu egzekucji.
Art.
10644.
[Właściwość sądu]
Do
prowadzenia egzekucji przez zarząd przymusowy właściwy
jest sąd, w którego okręgu znajduje się
siedziba przedsiębiorstwa lub w którego okręgu jest
położone gospodarstwo rolne. Jeżeli gospodarstwo rolne
położone jest w okręgu kilku sądów, wybór
należy do wierzyciela. Jeżeli egzekucja ograniczona jest do
części przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego,
właściwy jest sąd, w którego okręgu część
ta się znajduje.
Art.
10645.
[Ograniczenie egzekucji]
Egzekucję
przez zarząd przymusowy można ograniczyć do części
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, jeżeli część
ta jest gospodarczo wyodrębniona, a dochód uzyskany z
przymusowego zarządu tej części majątku dłużnika
wystarczy na zaspokojenie egzekwowanych roszczeń.
Art.
10646.
[Egzekucja świadczeń pieniężnych]
§
1. Prowadzenie
egzekucji świadczeń pieniężnych, w tym również
egzekucji administracyjnych ze składników mienia
wchodzącego w skład przedsiębiorstwa lub gospodarstwa
rolnego dłużnika, nie stanowi przeszkody do wszczęcia
egzekucji przez zarząd przymusowy, jeżeli o to wnosi
wierzyciel dotychczas prowadzący egzekucję albo, gdy w
chwili wszczęcia egzekucji przez zarząd przymusowy jest
oczywiste, że wierzyciel prowadzący egzekucję zostanie
w toku egzekucji przez zarząd przymusowy zaspokojony w okresie
sześciu miesięcy od daty jej wszczęcia.
§
2. W
razie wszczęcia egzekucji przez zarząd przymusowy w
sprawach określonych w § 1, wcześniej wszczęte
egzekucje umarza się z dniem uprawomocnienia się
postanowienia sądu o wszczęciu egzekucji przez zarząd
przymusowy, a dotychczasowi wierzyciele z mocy prawa wstępują
do egzekucji prowadzonej według przepisów niniejszego
działu.
Art.
10647.
[Zarząd w ramach postępowania zabezpieczającego]
Jeżeli
przed wszczęciem egzekucji ustanowiono zarząd nad
przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym dłużnika w
ramach postępowania zabezpieczającego, po wszczęciu
egzekucji zarząd będzie prowadzony według niniejszych
przepisów.
Art.
10648.
[Wpis o ustanowienie zarządu przymusowego]
Wydając
postanowienie o wszczęciu egzekucji przez zarząd
przymusowy, sąd przesyła do sądu właściwego
do prowadzenia księgi wieczystej dla nieruchomości
wchodzącej w skład przedsiębiorstwa lub gospodarstwa
rolnego wniosek o dokonanie wpisu o ustanowienie zarządu
przymusowego we właściwej księdze wieczystej lub o
złożenie wniosku do zbioru dokumentów.
Art.
10649.
[Nieważność czynności dłużnika]
Czynności
prawne dłużnika dotyczące mienia objętego
zarządem dokonane po wszczęciu egzekucji są nieważne.
Dla określenia daty powstania skutków prawnych wszczęcia
egzekucji prowadzonej według niniejszego rozdziału przepisy
art. 910 stosuje się odpowiednio.
Art.
106410.
[Powołanie zarządcy]
§
1. Sąd
powołuje na zarządcę osobę fizyczną lub
prawną wskazaną przez strony spośród osób
posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego.
§
2. W
wypadku braku porozumienia stron zarządcę wyznacza sąd
spośród osób wskazanych w § 1.
§
3. Przepisy
§ 1 i § 2 stosuje się odpowiednio do odwołania
lub zmiany zarządcy.
Art.
106411.
[Uprawnienia zarządcy]
§
1. W
szczególnie uzasadnionych wypadkach zarządca może
sprzedać nieruchomości, ruchomości lub prawa wchodzące
w skład zarządzanego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa
rolnego w części przekraczającej zakres zwykłego
zarządu oraz oddać je w najem lub dzierżawę
wyłącznie za zgodą sądu. W razie zarządzenia
sprzedaży sąd określa warunki sprzedaży. Do
wyceny sprzedawanych składników majątkowych sąd
może powołać biegłego. Przepis ten stosuje się
również do rozwiązania umowy najmu lub dzierżawy
oraz do obciążenia zarządzanego majątku hipoteką,
zastawem, zastawem rejestrowym oraz przewłaszczeniem.
§
2. Na
postanowienie sądu w przedmiocie czynności, o których
mowa w § 1, stronom, zarządcy oraz osobom, których
praw czynność dotyczy lub miała dotyczyć,
przysługuje zażalenie.
§
3. Nadwyżkę
dochodów, po pokryciu wydatków wskazanych w art. 940,
zarządca wypłaca wierzycielowi. W razie wielości
wierzycieli wypłata następuje z zachowaniem stosowanych
odpowiednio przepisów ogólnych o podziale sumy
uzyskanej z egzekucji oraz przepisów o podziale sumy uzyskanej
z egzekucji z nieruchomości. Kwoty niewypłacone zarządca
umieszcza na rachunku depozytowym Ministra Finansów.
Art.
106412.
[Ograniczenia egzekucyjne]
§
1. Po
wszczęciu egzekucji przez zarząd przymusowy prowadzenie
egzekucji świadczeń pieniężnych innymi sposobami
z majątku dłużnika wchodzącego w skład
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest niedopuszczalne.
Inni wierzyciele mogą przyłączyć się do
egzekucji przez zarząd przymusowy. Przepis niniejszy stosuje się
odpowiednio w razie późniejszego skierowania przeciwko
dłużnikowi egzekucji administracyjnej. W takim wypadku art.
773 nie ma zastosowania.
§
2. Jeżeli
dochody uzyskane z egzekucji przez zarząd przymusowy wskazują,
że niemożliwe jest zaspokojenie wszystkich wierzycieli w
okresie sześciu miesięcy, licząc od dnia przyłączenia
się do egzekucji ostatniego wierzyciela, wierzyciel, który
w tym okresie nie będzie zaspokojony, może żądać
wszczęcia egzekucji ze składników mienia wchodzącego
w skład przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego objętego
zarządem przymusowym. W żądaniu należy oznaczyć
mienie, z którego egzekucja ma być prowadzona. Na
postanowienie sądu o dopuszczeniu egzekucji przysługuje
zażalenie.
§
3. Prowadzenie
egzekucji przez zarząd przymusowy nie stanowi przeszkody do
prowadzenia przeciwko dłużnikowi egzekucji świadczeń
niepieniężnych oraz egzekucji w celu zniesienia
współwłasności nieruchomości w drodze
sprzedaży publicznej. Jeżeli w toku tych egzekucji dłużnik
obowiązany jest do wydania ruchomości, statku lub
nieruchomości albo do opróżnienia pomieszczeń,
które znajdują się we władaniu zarządcy,
obowiązki te ciążą na zarządcy.
§
4. Wyłączenie
mienia do osobnych egzekucji według przepisów § 1-3
nie tamuje dalszego prowadzenia egzekucji przez zarząd
przymusowy, chyba że z uwagi na zakres wyłączeń
dalsze jej prowadzenie jest bezcelowe. W takim wypadku sąd
umarza egzekucję przez zarząd przymusowy. Wierzyciele,
którzy prowadzili egzekucję przez zarząd przymusowy,
mogą w terminie dwóch tygodni od dnia uprawomocnienia się
postanowienia o umorzeniu tej egzekucji żądać
skierowania egzekucji do mienia, które objęte było
tą egzekucją, a które nie zostało wcześniej
z niej wyłączone. Do tego czasu mienie to podlega z mocy
prawa zajęciu.
Art.
106413.
[Plan podziału]
§
1. Zarządca
sporządza plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji.
§
2. Na
plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji przysługuje
skarga, do której stosuje się odpowiednio przepisy o
skardze na czynności komornika.
§
3. Przepisy
ogólne o podziale sumy uzyskanej z egzekucji oraz przepisy o
podziale sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości stosuje się
odpowiednio.
Rozdział
3
Egzekucja
przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego
Art.
106414.
[Właściwość sądu]
§
1. Egzekucja
przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego
należy do sądu, w którego okręgu znajduje się
siedziba przedsiębiorstwa dłużnika lub w którym
dłużnik ma gospodarstwo rolne.
§
2. Do
egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa
rolnego dłużnika stosuje się odpowiednio przepisy o
egzekucji z nieruchomości, jeżeli przepisy niniejszego
rozdziału nie stanowią inaczej.
Art.
106415.
[Postanowienie o wszczęciu egzekucji]
§
1. Wydając
postanowienie o wszczęciu egzekucji, sąd ustanawia zarząd
przymusowy nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym
podlegającym sprzedaży. Do zarządu tego stosuje się
odpowiednio przepisy art. 10641-106411.
§
2. Postanowienie
o wszczęciu egzekucji sąd przesyła do sądu
właściwego do prowadzenia księgi wieczystej dla
nieruchomości wchodzącej w skład przedsiębiorstwa
lub gospodarstwa rolnego. Sąd właściwy do prowadzenia
księgi wieczystej z urzędu dokonuje wpisu o wszczęciu
egzekucji albo składa postanowienie do zbioru dokumentów.
W razie wszczęcia egzekucji przeciwko przedsiębiorcy
podlegającemu wpisowi do właściwego rejestru, sąd
przesyła postanowienie o wszczęciu egzekucji w celu
złożenia do akt rejestrowych. Ponadto sąd zarządzi
ogłoszenie postanowienia o wszczęciu egzekucji w dzienniku
ogólnopolskim i w dzienniku poczytnym w siedzibie
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego oraz na stronie
internetowej Krajowej Rady Komorniczej.
Art.
106416.
[Zbieg z innymi egzekucjami]
§
1. Prowadzenie
egzekucji ze składników przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego, w tym egzekucji administracyjnej, nie stanowi
przeszkody do wszczęcia egzekucji przez sprzedaż
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, jeżeli o to
wnosi dłużnik lub wierzyciel prowadzący egzekucję,
a także gdy jest oczywiste, że egzekucja przez sprzedaż
doprowadzi do zaspokojenia wierzycieli, którzy wcześniej
wszczęli egzekucję. Na postanowienie sądu służy
zażalenie.
§
2. Z
chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu
wszczynającego egzekucję w trybie wskazanym w § 1,
egzekucje wszczęte wcześniej umarza się, a
dotychczasowi wierzyciele z mocy prawa przystępują do
egzekucji prowadzonej według przepisów niniejszego
rozdziału.
Art.
106417.
[Bilans; wycena przez biegłych]
§
1. Zarządca
niezwłocznie sporządzi bilans przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego dłużnika.
§
2. Jeżeli
dłużnik i wszyscy wierzyciele nie ustalili ceny sprzedaży
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, wyceny
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego dokonuje co najmniej
dwóch biegłych. W razie rozbieżności w wycenie
dokonanej przez biegłych, wartość przedsiębiorstwa
lub gospodarstwa rolnego ustala sąd.
Art.
106418.
[Sprzedaż z wolnej ręki]
§
1. Na
wniosek wierzyciela lub dłużnika sąd może
postanowić, że sprzedaż przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego nastąpi z wolnej ręki przez zarządcę.
Sprzedaż nie może nastąpić poniżej wartości
szacunkowej, chyba że dłużnik i wszyscy wierzyciele
wyrażą na to zgodę.
§
2. Wydając
postanowienie o sprzedaży z wolnej ręki, sąd wyznaczy
termin, w którym sprzedaż ma być dokonana, oraz
określi tryb wyszukania nabywcy, jeżeli strony tego nie
uzgodniły. Termin dokonania sprzedaży nie może być
krótszy niż miesiąc i dłuższy niż dwa
miesiące. Bieg terminu rozpoczyna się od dnia zamieszczenia
ogłoszenia w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim lub w
Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Art.
106419.
[Ogłoszenie]
§
1. Sąd
zarządzi ogłoszenie postanowienia, o którym mowa w
art. 106416,
w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim i w dzienniku
poczytnym w siedzibie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego
oraz na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej.
§
2. O
wydaniu postanowienia nakazującego sprzedaż zarządca
zawiadomi uczestników stosownie do art. 954.
Art.
106420.
[Licytacja]
§
1. Jeżeli
pierwsza sprzedaż z wolnej ręki nie dojdzie do skutku, sąd
wyda postanowienie nakazujące sprzedaż w drodze licytacji,
chyba że wierzyciele zgodzą się na ponowną
sprzedaż z wolnej ręki.
§
2. Licytację
prowadzi zarządca pod nadzorem sędziego. Sędzia
niezwłocznie udziela przybicia osobie, która zaoferowała
najwyższą cenę.
§
3. Po
zapłacie ceny zarządca w terminie nie dłuższym
niż miesiąc zawiera z nabywcą umowę sprzedaży
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego. W wypadku niezawarcia
umowy z winy zarządcy, nabywca może żądać
zwrotu wpłaconej ceny i uważa się, że licytacja
nie doszła do skutku.
§
4. Do
licytacji stosuje się odpowiednio przepisy o licytacji z
nieruchomości.
Art.
106421.
[Wpływ na inne prawa]
§
1. Sprzedaż
dokonana w myśl przepisów niniejszego rozdziału nie
narusza praw wynikających z hipotek, zastawów
rejestrowych, zastawów i innych obciążeń
rzeczowych ciążących na nieruchomościach,
wierzytelnościach lub prawach wchodzących w skład
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego dłużnika.
Ich wartość podlega zaliczeniu na poczet ceny nabycia.
§
2. Sprzedaż
dokonana według przepisów niniejszego rozdziału nie
narusza również uprawnień zastawnika zastawu
rejestrowego, jeżeli umowa zastawnicza przewiduje zakaz zbycia
przedmiotu zastawu.
Art.
106422.
[Odpowiedzialność solidarna nabywcy i dłużnika]
§
1. Nabywca
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego w egzekucji
prowadzonej według przepisów niniejszego rozdziału
jest odpowiedzialny solidarnie z dłużnikiem za ujawnione w
toku egzekucji zobowiązania związane z prowadzeniem
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego według zasad
określonych w art.
554
Kodeksu cywilnego.
§
2. Jeżeli
przed zawarciem umowy sprzedaży przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego nabywca spłacił lub przejął
zobowiązania, o których mowa w § 1, wartość
przejętych należności zalicza się na poczet ceny
kupna. Jeżeli nabywca wcześniej wpłacił cenę
niepomniejszoną o tę wartość, zarządca
zwraca mu nadwyżkę w terminie tygodniowym od daty zawarcia
umowy sprzedaży. Zaliczenie lub zwrot nadwyżki nastąpi
na podstawie dokumentów urzędowych lub prywatnych z
podpisem urzędowo poświadczonym, stwierdzających
spłatę lub przejęcie zobowiązań wymienionych
w § 1.
Art.
106423.
[Podział sumy]
Do
podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży przedsiębiorstwa
lub gospodarstwa rolnego stosuje się odpowiednio przepisy ogólne
o podziale sumy uzyskanej z egzekucji oraz przepisy o podziale sumy
uzyskanej z egzekucji z nieruchomości.
Art.
1065.
(uchylony).
DZIAŁ
III
Egzekucja
w celu zniesienia współwłasności nieruchomości
w drodze sprzedaży publicznej
Art.
1066. [Odpowiednie stosowanie przepisów o egzekucji z
nieruchomości]
W
postępowaniu egzekucyjnym wszczętym na podstawie tytułu
wykonawczego, a mającym na celu zniesienie współwłasności
nieruchomości w drodze sprzedaży publicznej, stosuje się
odpowiednio przepisy o egzekucji z nieruchomości ze zmianami
wskazanymi w artykułach poniższych.
Art.
1067. [Wszczęcie postępowania]
Postępowanie
może być wszczęte z urzędu lub na wniosek każdego
ze współwłaścicieli na podstawie tytułu
wykonawczego, który postanawia, że zniesienie
współwłasności ma być przeprowadzone w
drodze sprzedaży nieruchomości.
Art.
1068. [Ujawnienie wszczęcia egzekucji]
§
1. Na
podstawie wniosku o wszczęcie egzekucji komornik przesyła
do właściwego sądu wniosek o ujawnienie wszczęcia
egzekucji w księdze wieczystej lub o złożenie wniosku
do zbioru dokumentów.
§
2. We
wpisie w księdze wieczystej lub zarządzeniu złożenia
wniosku do zbioru dokumentów oraz w obwieszczeniu o licytacji
należy podać, że egzekucja ma na celu zniesienie
współwłasności.
Art.
1069. [Prawo pierwokupu]
§
1. W
wypadku gdy według przepisów
szczególnych przysługuje współwłaścicielowi
lub osobie trzeciej prawo pierwokupu nieruchomości rolnej
wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego, postanowienie o
przybiciu po jego uprawomocnieniu się sąd doręcza
uprawnionemu do wykonania prawa pierwokupu. W tym wypadku bieg
terminu do wykonania przez nabywcę warunków licytacyjnych
rozpoczyna się z chwilą bezskutecznego upływu terminu
do wykonania prawa pierwokupu.
§
2. Jeżeli
uprawniony wykona prawo pierwokupu, sąd uchyli postanowienie o
przybiciu i udzieli przybicia na rzecz uprawnionego do wykonania
prawa pierwokupu.
Art.
1070. [Zbieg egzekucji]
Egzekucja
w celu zniesienia współwłasności i egzekucja z
nieruchomości mogą toczyć się jednocześnie.
W razie sprzedaży nieruchomości w toku jednej z tych
egzekucji - drugą zawiesza się, a po uprawomocnieniu się
postanowienia o przysądzeniu własności - umarza się.
Art.
1071. [Odpowiednie stosowanie]
Przepisy
niniejszego działu stosuje się odpowiednio do zarządzonej
przez sąd w toku postępowania o dział spadku sprzedaży
gospodarstwa rolnego albo wkładu gruntowego w rolniczej
spółdzielni produkcyjnej wraz z działką
przyzagrodową i siedliskową.
DZIAŁ
IV
(uchylony)
Art.
1072.
(uchylony).
Art.
1073.
(uchylony).
Art.
1074.
(uchylony).
Art.
1075.
(uchylony).
Art.
1076.
(uchylony).
Art.
1077.
(uchylony).
Art.
1078.
(uchylony).
Art.
1079.
(uchylony).
Art.
1080.
(uchylony).
DZIAŁ
V
Egzekucja
świadczeń alimentacyjnych
Art.
1081. [Brak obowiązku wskazywania sposobu egzekucji i
majątku dłużnika]
§
1. Jeżeli
egzekucja dotyczy alimentów lub renty mającej charakter
alimentów, wniosek o wszczęcie egzekucji można
zgłosić również do komornika sądu
właściwego ze względu na miejsce zamieszkania
wierzyciela.
§
2. Komornik
ten jest obowiązany zawiadomić o wszczęciu egzekucji
komornika sądu ogólnej właściwości
dłużnika. Komornik zawiadomiony zażąda
przekazania mu sprawy wraz ze ściągniętymi kwotami,
jeżeli wskutek dalszych zajęć suma uzyskana ze
wszystkich egzekucji nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich
wierzycieli. Jeżeli dokonane zostało zajęcie
wynagrodzenia za pracę lub wierzytelności, równocześnie
z przekazaniem sprawy komornik zawiadamia pracodawcę, dłużnika,
względnie wierzyciela zajętej wierzytelności, że
dalszych wpłat należy dokonywać komornikowi, któremu
sprawę przekazano.
§
3. Jeżeli
dłużnik odbywa karę pozbawienia wolności,
wierzyciel może złożyć tytuł wykonawczy
bezpośrednio dyrektorowi zakładu karnego, który
obowiązany jest wypłacać wierzycielowi należności
za pracę dłużnika lub jego pieniądze znajdujące
się w depozycie zakładu karnego, w granicach określonych
w art.
125
Kodeksu karnego wykonawczego.
§
4. Przewidziana
w § 3 wypłata nie może być dokonywana, jeżeli
wnioski złożyło kilku wierzycieli, a należności
za pracę dłużnika lub jego pieniądze znajdujące
się w depozycie zakładu karnego nie wystarczają na
zaspokojenie wszystkich należności tych wierzycieli lub
jeżeli są zajęte przez organ egzekucyjny. W takim
wypadku dyrektor zakładu karnego przekazuje wnioski do
właściwego komornika.
Art.
1082. [Nadanie klauzuli wykonalności z urzędu]
Tytułowi
egzekucyjnemu, zasądzającemu alimenty, sąd nadaje
klauzulę wykonalności z urzędu. Tytuł wykonawczy
doręcza się wówczas wierzycielowi z urzędu.
Art.
1083. [Ograniczenia egzekucji]
§
1. Dochody
wymienione w art. 831 § 1 pkt 2 podlegają egzekucji na
zaspokojenie alimentów do trzech piątych części.
§
2. Wierzytelności
z rachunku bankowego podlegają egzekucji na zaspokojenie
alimentów w pełnej wysokości.
§
3. (uchylony).
§
4. 150
Dłużnik
może żądać zawieszenia postępowania
egzekucyjnego co do świadczeń alimentacyjnych wymagalnych w
przyszłości, jeżeli uiści wszystkie świadczenia
wymagalne i złoży na rachunek depozytowy Ministra Finansów
sumę równą sumie świadczeń alimentacyjnych
za sześć miesięcy, z równoczesnym umocowaniem
komornika do podejmowania tej sumy. Komornik skorzysta z tego
umocowania, gdy stwierdzi, że dłużnik popadł w
zwłokę z uiszczeniem świadczeń wymagalnych,
równocześnie z urzędu podejmując postępowanie.
§
5. 151
Zawieszenie
postępowania egzekucyjnego w przypadku, o którym mowa w §
4, nie wyłącza możliwości podejmowania przez
komornika czynności mających na celu wykonanie w
przyszłości tytułu wykonawczego, w tym zajęcia
majątku dłużnika. Sąd na wniosek dłużnika
może, po wysłuchaniu stron, uchylić dokonane zajęcia.
Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Art.
1084.
(uchylony).
Art.
1085. [Wszczęcie egzekucji z urzędu]
W
sprawach, w których zasądzono alimenty, egzekucja może
być wszczęta z urzędu na żądanie sądu
pierwszej instancji, który sprawę rozpoznawał.
Żądanie takie kieruje się do właściwego
organu egzekucyjnego.
Art.
1086. [Dochodzenie]
§
1. Komornik
obowiązany jest z urzędu przeprowadzić dochodzenie w
celu ustalenia zarobków i stanu majątkowego dłużnika
oraz jego miejsca zamieszkania. Jeżeli środki te okażą
się bezskuteczne, organy Policji przeprowadzą na wniosek
komornika czynności w celu ustalenia miejsca zamieszkania i
miejsca pracy dłużnika.
§
2. Dochodzenie,
o którym mowa w § 1, powinno być przeprowadzone
okresowo w odstępach nie dłuższych niż 6
miesięcy.
§
3. (uchylony).
§
4. W
razie powstania zaległości za okres dłuższy niż
6 miesięcy komornik z urzędu składa wniosek do
Krajowego Rejestru Sądowego o wpis dłużnika do
rejestru dłużników niewypłacalnych. Wniosek
komornika nie podlega opłacie sądowej.
§
5. Bezskuteczność
egzekucji nie stanowi podstawy umorzenia postępowania. Przepisu
art. 824 § 1 pkt 4 nie stosuje się.
Art.
1087. [Zatrudnienie u osoby bliskiej]
Jeżeli
dłużnik zatrudniony jest u osoby bliskiej, osoba ta w razie
zajęcia wynagrodzenia za pracę w poszukiwaniu świadczeń
alimentacyjnych nie może zasłaniać się zarzutem,
że wypłaciła dłużnikowi wynagrodzenie z
góry, ani zarzutami, że dłużnik pracuje bez
wynagrodzenia lub za wynagrodzeniem niższym od przeciętnego,
albo że przysługuje jej wierzytelność do dłużnika
nadająca się do potrącenia z jego roszczenia o
wynagrodzenie.
Art.
1088. [Stosowanie przepisów tytułu drugiego]
Do
egzekucji świadczeń alimentacyjnych stosuje się
również przepisy tytułu drugiego.
DZIAŁ
VI
(uchylony)
Art.
1089.
(uchylony).
Art.
1090.
(uchylony).
Art.
1091.
(uchylony).
Art.
1092.
(uchylony).
Art.
1093.
(uchylony).
Art.
1094.
(uchylony).
Art.
1095.
(uchylony).
Art.
10951.
(uchylony).
CZĘŚĆ
CZWARTA
PRZEPISY
Z ZAKRESU MIĘDZYNARODOWEGO POSTĘPOWANIA CYWILNEGO
(Przepis
wstępny - uchylone)
Art.
1096.
(uchylony).
KSIĘGA
PIERWSZA
JURYSDYKCJA
KRAJOWA
TYTUŁ
I
Przepisy
ogólne
Art.
1097. [Zasada ciągłości jurysdykcji]
§
1. Jurysdykcja
krajowa istniejąca w chwili wszczęcia postępowania
trwa nadal, choćby jej podstawy odpadły w toku
postępowania.
§
2. Sąd
nie może uznać, że brak jest jurysdykcji krajowej,
jeżeli jej podstawy powstały w toku postępowania.
Art.
1098. [Zawisłość sprawy za granicą]
§
1. Jeżeli
sprawa o to samo roszczenie między tymi samymi stronami zawisła
przed sądem państwa obcego wcześniej niż przed
sądem polskim, sąd polski zawiesza postępowanie. Sąd
nie zawiesza jednak postępowania, jeżeli orzeczenie, które
ma wydać sąd państwa obcego, nie będzie spełniało
przesłanek jego uznania w Rzeczypospolitej Polskiej lub nie
można oczekiwać, że postępowanie przed sądem
państwa obcego zostanie prawomocnie zakończone w rozsądnym
terminie.
§
2. Po
zakończeniu postępowania przed sądem państwa
obcego, sąd umarza postępowanie, jeżeli orzeczenie
sądu państwa obcego podlega uznaniu w Rzeczypospolitej
Polskiej; w przeciwnym przypadku sąd postanowi podjąć
postępowanie.
§
3. Sąd
na wniosek strony może także podjąć zawieszone
postępowanie, jeżeli postępowanie przed sądem
państwa obcego nie zostało zakończone w rozsądnym
terminie.
§
4. Przepisy
§ 1-3 stosuje się odpowiednio do sprawy zawisłej przed
innym niż sąd organem państwa obcego.
Art.
10981.
[Zawieszenie postępowania z urzędu]
Jeżeli
rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego postępowania
w sprawie cywilnej toczącego się przed sądem lub innym
organem państwa obcego, sąd może zawiesić
postępowanie z urzędu, chyba że orzeczenie, które
ma wydać sąd albo inny organ państwa obcego, nie
spełni przesłanek jego uznania w Rzeczypospolitej Polskiej.
Art.
1099. [Brak jurysdykcji krajowej]
§
1. Brak
jurysdykcji krajowej sąd bierze pod rozwagę z urzędu w
każdym stanie sprawy. W razie stwierdzenia braku jurysdykcji
krajowej sąd odrzuca pozew lub wniosek, z zastrzeżeniem
art. 1104 § 2 lub art. 1105 § 6.
§
2. Brak
jurysdykcji krajowej stanowi przyczynę nieważności
postępowania.
Art.
10991.
[Jurysdykcja krajowa konieczna]
§
1. Jeżeli
brak podstaw uzasadniających jurysdykcję krajową w
sprawie, a przeprowadzenie postępowania przed sądem lub
innym organem państwa obcego nie jest możliwe albo nie
można wymagać jego przeprowadzenia, sprawa należy do
jurysdykcji krajowej, gdy wykazuje wystarczający związek z
polskim porządkiem prawnym.
§
2. W
razie prawomocnego ustalenia przez sąd, że orzeczenie sądu
lub innego organu państwa obcego nie podlega uznaniu w
Rzeczypospolitej Polskiej, sprawa rozstrzygnięta tym orzeczeniem
należy do jurysdykcji krajowej mimo braku podstaw
uzasadniających tę jurysdykcję, jeżeli wykazuje
wystarczający związek z polskim porządkiem prawnym.
(oznaczenie
oraz tytuł Tytułu II - uchylone)
Art.
1100.
(uchylony).
Art.
1101.
(uchylony).
Art.
1102.
(uchylony).
TYTUŁ
III
Jurysdykcja
krajowa w procesie
Art.
1103. [Łączniki jurysdykcji krajowej]
Sprawy
rozpoznawane w procesie należą do jurysdykcji krajowej,
jeżeli pozwany ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego
pobytu albo siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej.
Art.
11031.
[Jurysdykcja krajowa w sprawach małżeńskich]
§
1. Sprawy
małżeńskie oraz sprawy dotyczące małżeńskich
stosunków majątkowych należą do jurysdykcji
krajowej także wtedy, gdy:
1)
oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub
ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej,
jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce
zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
2)
małżonek będący powodem ma co najmniej od roku
bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce
zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej
Polskiej, lub
3)
małżonek będący powodem jest obywatelem polskim i
ma co najmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio przed
wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce
zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
4)
oboje małżonkowie są obywatelami polskimi.
§
2. Jurysdykcja
krajowa jest wyłączna, jeżeli oboje małżonkowie
są obywatelami polskimi oraz mają miejsce zamieszkania i
miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.
§
3. Jurysdykcja
krajowa w sprawie małżeńskiej obejmuje także
orzekanie o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi
małoletnimi dziećmi małżonków.
Art.
11032.
[Jurysdykcja krajowa w sprawach ze stosunków między
rodzicami i dziećmi]
§
1. Sprawy
ze stosunków między rodzicami i dziećmi należą
do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy:
1)
dziecko albo przysposobiony lub przysposabiający mają
miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w
Rzeczypospolitej Polskiej lub
2)
powód, jeżeli nie jest nim dziecko, ma co najmniej od
roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania
miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w
Rzeczypospolitej Polskiej, lub
3)
powód, jeżeli nie jest nim dziecko, jest obywatelem
polskim i ma co najmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio
przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub
miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
4)
powód i pozwany są obywatelami polskimi.
§
2. Jurysdykcja
krajowa jest wyłączna, jeżeli wszystkie osoby
występujące jako strony są obywatelami polskimi oraz
mają miejsce zamieszkania i miejsce zwykłego pobytu w
Rzeczypospolitej Polskiej.
Art.
11033.
[Jurysdykcja krajowa w sprawach alimentacyjnych i związanych z
ustaleniem pochodzenia dziecka]
§
1. Sprawy
o alimenty oraz sprawy o roszczenia związane z ustaleniem
pochodzenia dziecka należą do jurysdykcji krajowej także
wtedy, gdy powodem jest uprawniony, który ma miejsce
zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej
Polskiej.
§
2. Sprawa
o alimenty rozpoznawana łącznie ze sprawą małżeńską
należy do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy do
jurysdykcji krajowej należy sprawa małżeńska.
§
3. Sprawa
o roszczenia związane z ustaleniem pochodzenia dziecka
rozpoznawana łącznie ze sprawą o ustalenie pochodzenia
dziecka należy do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy do
jurysdykcji krajowej należy sprawa o ustalenie pochodzenia
dziecka.
Art.
11034.
[Jurysdykcja krajowa w sprawach z zakresu prawa pracy]
§
1. Sprawy
z zakresu prawa pracy, w których pracownik jest powodem,
należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy praca
zazwyczaj jest, była lub miała być wykonywana w
Rzeczypospolitej Polskiej.
§
2. Sprawy
z powództwa pracownika dotyczące zapewnienia warunków
zatrudnienia zgodnie z ustawą
z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników w ramach
świadczenia usług (Dz. U. poz. 868 oraz z 2018 r. poz. 107
i 650) należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy
pracownik jest albo był delegowany do pracy na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej przez pracodawcę mającego
siedzibę w państwie będącym członkiem Unii
Europejskiej.
§
3. Przepis
§ 2 stosuje się odpowiednio, gdy pracownik został
skierowany do pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez
pracodawcę mającego siedzibę w państwie
niebędącym członkiem Unii Europejskiej.
Art.
11035.
[Jurysdykcja krajowa w sprawach ubezpieczeniowych]
§
1. Sprawy
ze stosunku ubezpieczenia przeciwko ubezpieczycielowi należą
do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy:
1)
powód ma miejsce zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej lub
2)
istnieje jurysdykcja krajowa w sprawie przeciwko ubezpieczycielowi
głównemu, a pozwany ubezpieczyciel jest
współubezpieczycielem, lub
3)
zdarzenie wywołujące szkodę nastąpiło w
Rzeczypospolitej Polskiej, a sprawa dotyczy ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej, ubezpieczenia nieruchomości
albo ubezpieczenia nieruchomości i ruchomości, gdy powstała
na nich szkoda wynikła z jednego zdarzenia.
§
2. W
sprawach, o których mowa w § 1, ubezpieczyciel jest
traktowany jako mający miejsce zamieszkania albo siedzibę w
Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli ma zakład lub oddział
w Rzeczypospolitej Polskiej, a sprawa wynikła z działalności
tego zakładu lub oddziału.
Art.
11036.
[Jurysdykcja krajowa w sprawach konsumenckich]
§
1. Sprawy
wynikające z umów, jeżeli powodem jest konsument,
należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy
konsument ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w
Rzeczypospolitej Polskiej i w Rzeczypospolitej Polskiej podjął
czynności niezbędne do zawarcia umowy.
§
2. W
sprawach, o których mowa w § 1, druga strona umowy z
konsumentem jest traktowana jak podmiot mający miejsce
zamieszkania albo siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli
ma zakład lub oddział w Rzeczypospolitej Polskiej, a umowa
z konsumentem została zawarta w ramach działalności
zakładu lub oddziału.
Art.
11037.
[Jurysdykcja krajowa w sprawach rozpoznawanych w procesie]
Sprawy
rozpoznawane w procesie, inne niż wymienione w art. 11031-11036,
należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy
dotyczą:
1)
zobowiązania wynikającego z czynności prawnej, które
zostało wykonane albo ma lub miało być wykonane w
Rzeczypospolitej Polskiej;
2)
zobowiązania niewynikającego z czynności prawnej,
które powstało w Rzeczypospolitej Polskiej;
3)
działalności znajdującego się w Rzeczypospolitej
Polskiej zakładu lub oddziału pozwanego;
4)
roszczenia o prawo majątkowe, a pozwany ma majątek w
Rzeczypospolitej Polskiej lub przysługują mu prawa
majątkowe w Rzeczypospolitej Polskiej o znacznej wartości w
stosunku do wartości przedmiotu sporu;
5)
przedmiotu sporu znajdującego się w Rzeczypospolitej
Polskiej;
6)
spadku po osobie, która w chwili śmierci miała
miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w
Rzeczypospolitej Polskiej.
Art.
11038.
[Wyłączna jurysdykcja krajowa]
§
1. Do
wyłącznej jurysdykcji krajowej należą sprawy o
prawa rzeczowe na nieruchomości i o posiadanie nieruchomości
położonej w Rzeczypospolitej Polskiej, jak również
sprawy ze stosunku najmu, dzierżawy i innych stosunków
dotyczących używania takiej nieruchomości, z wyjątkiem
spraw o czynsz i inne należności związane z używaniem
lub pobieraniem pożytków z takiej nieruchomości.
§
2. Do
wyłącznej jurysdykcji krajowej należą także
sprawy niewymienione w § 1 w zakresie, w którym
rozstrzygnięcie dotyczy praw rzeczowych, posiadania lub używania
nieruchomości położonej w Rzeczypospolitej Polskiej.
Art.
11039.
[Wyłączna jurysdykcja krajowa]
Do
wyłącznej jurysdykcji krajowej należą sprawy o
rozwiązanie osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej
niebędącej osobą prawną, jak również
o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwał ich
organów, jeżeli osoba prawna lub jednostka organizacyjna
niebędąca osobą prawną ma siedzibę w
Rzeczypospolitej Polskiej.
Art.
110310.
[Jurysdykcja krajowa a powództwo wzajemne i współuczestnictwo
materialne]
§
1. Jeżeli
do jurysdykcji krajowej należy sprawa z powództwa
głównego, jurysdykcja ta obejmuje również
sprawę z powództwa wzajemnego.
§
2. Jeżeli
w sprawie występuje współuczestnictwo materialne, a
jurysdykcja krajowa istnieje w stosunku do jednego ze
współuczestników, sprawa należy do
jurysdykcji krajowej w stosunku do wszystkich współuczestników.
Art.
1104. [Prorogacja jurysdykcji sądów polskich]
§
1. Strony
oznaczonego stosunku prawnego mogą umówić się
na piśmie o poddanie wynikłych lub mogących wyniknąć
z niego spraw o prawa majątkowe jurysdykcji sądów
polskich.
§
2. Poddanie
jurysdykcji sądów polskich spraw, o których mowa w
§ 1, może nastąpić również przez
wdanie się w spór co do istoty sprawy, jeżeli
pozwany nie podniesie zarzutu braku jurysdykcji krajowej.
§
3. Przepisów
§ 1 i 2 nie stosuje się w sprawach, które według
przepisów prawa polskiego należą do wyłącznej
jurysdykcji sądów państwa obcego.
Art.
1105. [Derogacja jurysdykcji sądów polskich]
§
1. Strony
oznaczonego stosunku prawnego mogą umówić się
na piśmie o poddanie jurysdykcji sądów państwa
obcego wynikłych lub mogących wyniknąć z niego
spraw o prawa majątkowe, wyłączając jurysdykcję
sądów polskich, jeżeli umowa taka jest skuteczna
według prawa mającego do niej zastosowanie w państwie
obcym.
§
2. Umowa
wyłączająca jurysdykcję sądów
polskich nie może dotyczyć spraw:
1)
należących do wyłącznej jurysdykcji sądów
polskich;
2)
z zakresu prawa pracy, chyba że umowa zostanie zawarta po
powstaniu sporu;
3)
wynikłych lub mogących wyniknąć z umów
zawartych przez konsumenta, który ma miejsce zamieszkania lub
miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej;
4)
wynikłych lub mogących wyniknąć ze stosunku
ubezpieczenia.
§
3. Jurysdykcji
sądów polskich nie wyłącza umowa, na podstawie
której tylko jedna ze stron może wytoczyć powództwo
przed sądy państwa obcego.
§
4. W
sprawach wymienionych w § 2 pkt 3 dopuszczalne jest zawarcie
umowy, na podstawie której konsument może wytoczyć
powództwo przed sądy państwa obcego.
§
5. W
sprawach wymienionych w § 2 pkt 4 dopuszczalne jest zawarcie
umowy, na podstawie której powództwo przeciwko
ubezpieczycielowi może być wytoczone przed sądy
państwa obcego.
§
6. Jeżeli
strony zawarły umowę wyłączającą
jurysdykcję sądów polskich, art. 1104 § 2
stosuje się odpowiednio.
Art.
11051.
[Umowa o poddanie jurysdykcji sądów]
Wymaganie
zawarcia umowy na piśmie, przewidziane w art. 1104 § 1 i
art. 1105 § 1, jest spełnione, jeżeli umowa jest
zamieszczona w dokumencie podpisanym przez strony lub w wymienionych
między nimi pismach lub oświadczeniach złożonych
za pomocą środków porozumiewania się na
odległość, które pozwalają utrwalić
ich treść. Powołanie się w umowie podstawowej na
dokument zawierający postanowienie odpowiadające umowie
określonej w art. 1104 § 1 lub art. 1105 § 1 spełnia
wymaganie dotyczące formy tej umowy, jeżeli umowa
podstawowa jest sporządzona na piśmie, a to powołanie
czyni umowę częścią umowy podstawowej.
TYTUŁ
IV
Jurysdykcja
krajowa w postępowaniu nieprocesowym
Art.
1106. [Jurysdykcja krajowa w sprawach o uznanie za zmarłego
i stwierdzenie zgonu]
§
1. Do
jurysdykcji krajowej należą sprawy o uznanie za zmarłego
i o stwierdzenie zgonu osoby będącej obywatelem polskim lub
cudzoziemca mającego ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie
miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.
§
2. Sąd
polski może uznać za zmarłego cudzoziemca mającego
ostatnie miejsce zamieszkania i ostatnie miejsce zwykłego pobytu
za granicą, jeżeli sprawa wykazuje wystarczający
związek z polskim porządkiem prawnym.
§
3. Do
jurysdykcji krajowej należą również sprawy o
stwierdzenie zgonu cudzoziemca mającego miejsce zamieszkania i
miejsce zwykłego pobytu za granicą, jeżeli zgon
nastąpił w Rzeczypospolitej Polskiej.
Art.
11061.
[Jurysdykcja krajowa w sprawach o ubezwłasnowolnienie]
§
1. Do
jurysdykcji krajowej należą sprawy o ubezwłasnowolnienie
osoby będącej obywatelem polskim lub cudzoziemca mającego
miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w
Rzeczypospolitej Polskiej.
§
2. Jurysdykcja
krajowa jest wyłączna, jeżeli osoba, której
dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, jest obywatelem polskim,
mającym miejsce zamieszkania i miejsce zwykłego pobytu w
Rzeczypospolitej Polskiej.
Art.
11062.
[Jurysdykcja krajowa w sprawach małżeńskich]
§
1. Do
jurysdykcji krajowej należą sprawy małżeńskie,
jeżeli jeden z małżonków albo jedna z osób
zamierzających zawrzeć małżeństwo jest
obywatelem polskim albo, będąc cudzoziemcem, ma miejsce
zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej
Polskiej bądź zamierza zawrzeć małżeństwo
w Rzeczypospolitej Polskiej.
§
2. Sprawy
o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności
majątkowej małżeńskiej należą do
jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy majątek wspólny
albo jego znaczna część znajduje się w
Rzeczypospolitej Polskiej.
Art.
11063.
[Jurysdykcja krajowa w sprawach ze stosunków między
rodzicami a dziećmi]
Do
jurysdykcji krajowej należą sprawy z zakresu stosunków
między rodzicami a dziećmi, jeżeli:
1)
dziecko, którego sprawa dotyczy, ma miejsce zamieszkania lub
miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej lub
2)
wnioskodawca i dziecko, którego sprawa dotyczy, są
obywatelami polskimi.
Art.
11064.
[Jurysdykcja krajowa w sprawach o przysposobienie]
§
1. Do
jurysdykcji krajowej należą sprawy o przysposobienie,
jeżeli osoba, która ma być przysposobiona, jest
obywatelem polskim albo, będąc cudzoziemcem, ma miejsce
zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej
Polskiej.
§
2. Sprawy
o przysposobienie należą do jurysdykcji krajowej także
wtedy, gdy przysposabiający jest obywatelem polskim i ma miejsce
zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej
Polskiej. W razie przysposobienia wspólnego przez małżonków
wystarczające jest, że jeden z małżonków
jest obywatelem polskim i ma miejsce zamieszkania lub miejsce
zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.
§
3. Jurysdykcja
krajowa jest wyłączna, jeżeli przysposabiający, a
w razie przysposobienia wspólnego - każdy z
przysposabiających małżonków, oraz osoba, która
ma być przysposobiona, są obywatelami polskimi, mającymi
miejsce zamieszkania i miejsce zwykłego pobytu w
Rzeczypospolitej Polskiej.
Art.
11065.
152
[Stwierdzenie jurysdykcji w zakresie odpowiedzialności
rodzicielskiej i środków ochrony dzieci]
§
1. Sąd
występujący do sądu lub innego organu państwa
obcego z wnioskiem sporządzonym na podstawie art. 8 ust. 1 tiret
pierwsze konwencji haskiej z 1996 r. wyznacza termin sześciu
tygodni od dnia doręczenia postanowienia, o którym mowa w
art. 11067
pkt 1, na stwierdzenie jurysdykcji przez sąd lub inny organ
państwa obcego i powiadomienie sądu występującego.
§
2. W
przypadku gdy w terminie, o którym mowa w § 1, sąd
lub inny organ państwa obcego nie udzieli odpowiedzi, przyjmuje
się, że sąd lub inny organ państwa obcego nie
stwierdził swojej jurysdykcji.
§
3. Sąd
zawiesza postępowanie na podstawie art. 8 ust. 1 tiret drugie
konwencji haskiej z 1996 r. i wyznacza dla uczestników
postępowania termin sześciu tygodni od dnia uprawomocnienia
się postanowienia o zawieszeniu postępowania na wystąpienie
z wnioskiem do sądu lub innego organu państwa obcego o
stwierdzenie jurysdykcji.
§
4. W
przypadku gdy w terminie, o którym mowa w § 3, uczestnicy
postępowania nie wystąpią z wnioskiem do sądu lub
innego organu państwa obcego o stwierdzenie jurysdykcji,
jurysdykcja należy do sądu.
Art.
11066.
153
[Rozpoznanie wniosku o stwierdzenie jurysdykcji w zakresie
odpowiedzialności rodzicielskiej i środków ochrony
dzieci]
§
1. Wniosek
sądu lub innego organu państwa obcego albo uczestników
postępowania o stwierdzenie jurysdykcji krajowej na podstawie
art. 8 ust. 1 konwencji haskiej z 1996 r. lub o poddanie jurysdykcji
sądu lub innego organu państwa obcego na podstawie art. 9
ust. 1 tej konwencji, który nie określa terminu,
rozpoznaje się w terminie sześciu tygodni od dnia
wpłynięcia wniosku.
§
2. Wniosek
sądu lub innego organu państwa obcego albo uczestników
postępowania o stwierdzenie jurysdykcji krajowej na podstawie
art. 8 ust. 1 konwencji haskiej z 1996 r. lub art.
15 ust. 1
rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 rozpoznaje sąd
rejonowy dla m.st. Warszawy.
§
3. Rozstrzygając
w przedmiocie wniosku, sąd rejonowy dla m.st. Warszawy może
zwrócić się do innego sądu o nadesłanie
informacji lub kopii akt niezbędnych do rozstrzygnięcia.
Sąd wezwany udziela informacji lub przekazuje kopie akt w
terminie siedmiu dni od dnia otrzymania wezwania za pośrednictwem
poczty elektronicznej lub podobnych środków
indywidualnego porozumiewania się na odległość, a
oryginały - listem poleconym za potwierdzeniem odbioru.
Art.
11067.
154
[Rozstrzygnięcia sądu w zakresie określonym konwencją
haską z 1996 r.]
Sąd
rozstrzyga postanowieniem w przedmiocie:
1)
wystąpienia do sądu lub innego organu państwa obcego o
stwierdzenie jurysdykcji na podstawie art.
8 ust. 1
tiret pierwsze konwencji haskiej z 1996 r. lub art.
15 ust. 1 lit. b
rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003;
2)
wystąpienia do sądu lub innego organu państwa obcego o
stwierdzenie jurysdykcji krajowej na podstawie art.
9 ust. 1
konwencji haskiej z 1996 r. lub art.
15 ust. 2 lit. c
rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003;
3)
wystąpienia sądu lub innego organu państwa obcego albo
uczestników postępowania o stwierdzenie jurysdykcji
krajowej na podstawie art. 8 ust. 1 konwencji haskiej z 1996 r. lub
art.
15 ust. 1
rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003;
4)
wezwania uczestników postępowania do złożenia
wniosku, o którym mowa w art.
8 ust. 1
tiret drugie, art.
9 ust. 1
tiret drugie konwencji haskiej z 1996 r., albo wniosku, o którym
mowa w art.
15 ust. 1 lit. a
rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003;
5)
poddania jurysdykcji lub odmowy jej poddania sądowi lub innemu
organowi państwa obcego na podstawie wniosku sądu lub
innego organu państwa obcego albo uczestników
postępowania.
Art.
1107. [Jurysdykcja krajowa w sprawach z zakresu opieki i
kurateli]
§
1. Do
jurysdykcji krajowej należą sprawy z zakresu opieki i
kurateli nad osobą będącą obywatelem polskim lub
cudzoziemcem mającym miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego
pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, jak również sprawy z
zakresu kurateli nad osobą prawną lub niebędącą
osobą prawną jednostką organizacyjną, mającą
siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej. Ustanowienie kurateli do
załatwienia poszczególnej sprawy należy do
jurysdykcji krajowej, jeżeli należy do niej ta sprawa.
§
2. Sądy
polskie mogą w razie potrzeby wydawać zarządzenia w
zakresie opieki i kurateli co do położonego w
Rzeczypospolitej Polskiej majątku cudzoziemca mającego
miejsce zamieszkania i miejsce zwykłego pobytu za granicą,
jeżeli okaże się to konieczne w interesie tego
cudzoziemca.
§
3. Sądy
polskie mogą wydawać zarządzenia w zakresie opieki i
kurateli również w przypadkach innych niż wymienione
w § 1 i 2, jeżeli sprawa wykazuje wystarczający
związek z polskim porządkiem prawnym lub jeżeli
zachodzi pilna potrzeba udzielenia ochrony cudzoziemcowi, który
przebywa w Rzeczypospolitej Polskiej, mającemu miejsce
zamieszkania i miejsce zwykłego pobytu za granicą.
Art.
11071.
[Jurysdykcja krajowa w sprawach rzeczowych]
Do
wyłącznej jurysdykcji krajowej należą sprawy o
prawa rzeczowe na nieruchomości i o posiadanie nieruchomości
położonej w Rzeczypospolitej Polskiej.
Art.
1108. [Jurysdykcja krajowa w sprawach spadkowych]
§
1. Do
jurysdykcji krajowej należą sprawy spadkowe, jeżeli
spadkodawca w chwili śmierci był obywatelem polskim lub
miał miejsce zamieszkania bądź miejsce zwykłego
pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.
§
2. Do
jurysdykcji krajowej należą również sprawy
spadkowe, jeżeli majątek spadkowy albo jego znaczna część
znajduje się w Rzeczypospolitej Polskiej.
Art.
1109. [Spadek podlegający jurysdykcji sądu polskiego]
W
stosunku do spadku podlegającego jurysdykcji sądu polskiego
po osobie, która w chwili śmierci nie miała miejsca
zamieszkania lub miejsca zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej
Polskiej, sąd może wydać postanowienie o stwierdzeniu
nabycia spadku na wniosek polskiego przedstawicielstwa
dyplomatycznego lub urzędu konsularnego.
Art.
11091.
[Jurysdykcja krajowa w sprawach z zakresu rejestrów]
§
1. Do
wyłącznej jurysdykcji krajowej należą sprawy z
zakresu postępowania rejestrowego dotyczące rejestru
prowadzonego w Rzeczypospolitej Polskiej.
§
2. Do
wyłącznej jurysdykcji krajowej należą
rozpoznawane przez sąd rejestrowy sprawy o rozwiązanie
osoby prawnej lub niebędącej osobą prawną
jednostki organizacyjnej, jeżeli osoba prawna lub jednostka
organizacyjna niebędąca osobą prawną ma siedzibę
w Rzeczypospolitej Polskiej.
§
3. Do
jurysdykcji krajowej należą również inne sprawy
rozpoznawane przez sąd rejestrowy, jeżeli właściwy
miejscowo sąd rejestrowy znajduje się w Rzeczypospolitej
Polskiej.
Art.
1110. [Jurysdykcja krajowa w innych sprawach]
Do
jurysdykcji krajowej należą również inne niż
wymienione w art. 1106-11091
sprawy rozpoznawane w postępowaniu nieprocesowym, jeżeli
sprawa dotyczy osoby będącej obywatelem polskim,
cudzoziemca mającego miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego
pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej albo osoby prawnej lub niebędącej
osobą prawną jednostki organizacyjnej, mającej
siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej, a także, jeżeli
sprawa z innych względów wykazuje wystarczający
związek z polskim porządkiem prawnym.
Art.
11101.
[Odpowiednie stosowanie]
W
sprawach o podział majątku wspólnego, o dział
spadku, jak również w sprawach dotyczących zarządu
związanego ze współwłasnością i o
zniesienie współwłasności, przepisy art.
1104-11051
stosuje się odpowiednio.
Art.
11102.
[Wyłączna jurysdykcja krajowa w zakresie praw rzeczowych na
nieruchomości]
Jurysdykcja
krajowa w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu nieprocesowym
jest wyłączna w zakresie, w którym rozstrzygnięcie
dotyczy praw rzeczowych na nieruchomości lub posiadania
nieruchomości położonej w Rzeczypospolitej Polskiej.
TYTUŁ
IVa
Jurysdykcja
krajowa w postępowaniu zabezpieczającym i egzekucyjnym
Art.
11103.
[Odpowiednie stosowanie]
§
1. Przepisy
o podstawach jurysdykcji krajowej zawarte w tytule III i tytule IV
stosuje się odpowiednio w postępowaniu zabezpieczającym.
Umowa, o której mowa w art. 1105 § 1, jest jednak
bezskuteczna, jeżeli wyłącza jurysdykcję sądów
polskich jedynie w postępowaniu zabezpieczającym.
§
2. Jurysdykcja
krajowa w postępowaniu zabezpieczającym istnieje także
wtedy, gdy zabezpieczenie może być wykonane w
Rzeczypospolitej Polskiej lub wywołać skutek w
Rzeczypospolitej Polskiej.
Art.
11104.
[Wyłączna jurysdykcja krajowa]
§
1. Do
wyłącznej jurysdykcji krajowej należą sprawy
egzekucyjne, jeżeli egzekucja ma być wszczęta lub jest
prowadzona w Rzeczypospolitej Polskiej.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio do wykonania postanowienia o
udzieleniu zabezpieczenia.
§
3. Do
wyłącznej jurysdykcji krajowej należą sprawy z
powództw przeciwegzekucyjnych, jeżeli egzekucja ma być
wszczęta lub jest prowadzona w Rzeczypospolitej Polskiej.
KSIĘGA
PIERWSZA a
IMMUNITET
SĄDOWY I EGZEKUCYJNY
Art.
1111. [Immunitet dyplomatyczny]
§
1. Nie
mogą być pozywane przed sądy polskie następujące
osoby:
1)
uwierzytelnieni w Rzeczypospolitej Polskiej szefowie
przedstawicielstw dyplomatycznych państw obcych;
2)
członkowie personelu dyplomatycznego przedstawicielstw państw
obcych w Rzeczypospolitej Polskiej;
3)
inne osoby korzystające z immunitetów dyplomatycznych na
mocy ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów
międzynarodowych;
4)
członkowie rodzin osób wymienionych w pkt 1-3, jeżeli
pozostają z nimi we wspólnocie domowej i nie mają
obywatelstwa polskiego.
§
2. Przepisy
§ 1 nie mają zastosowania do osób w nim wymienionych
w odniesieniu do:
1)
spraw z zakresu prawa rzeczowego dotyczących prywatnego mienia
nieruchomego położonego w Rzeczypospolitej Polskiej, chyba
że mienie to jest w posiadaniu tych osób w imieniu
państwa wysyłającego dla celów
przedstawicielstwa dyplomatycznego lub odpowiedniej organizacji
międzynarodowej dla celów organizacji;
2)
spraw dotyczących spadków, w których osoby te
występują jako spadkobiercy, zapisobiercy, wykonawcy
testamentów, zarządcy lub kuratorzy spadku w charakterze
osób prywatnych, nie zaś w imieniu państwa
wysyłającego lub odpowiedniej organizacji międzynarodowej;
3)
spraw dotyczących zawodowej lub gospodarczej działalności
tych osób, wykonywanej przez nie w Rzeczypospolitej Polskiej
poza funkcjami urzędowymi.
Art.
1112. [Immunitet konsularny]
§
1. Nie
mogą być pozywane przed sądy polskie w sprawach
wchodzących w zakres czynności dokonanych w toku pełnienia
ich funkcji urzędowych następujące osoby:
1)
urzędnicy pełniący funkcje konsularne w imieniu państw
obcych niezależnie od posiadanego obywatelstwa;
2)
cudzoziemcy będący pracownikami administracyjnymi i
technicznymi przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów
konsularnych państw obcych w Rzeczypospolitej Polskiej lub
członkami personelu służby przedstawicielstw
dyplomatycznych oraz inne osoby zrównane z nimi na mocy ustaw,
umów
lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych.
§
2. Przepis
§ 1 nie ma zastosowania w stosunku do urzędników
pełniących funkcje konsularne oraz pracowników
administracyjnych i technicznych urzędów konsularnych w
przypadku wytoczenia przeciwko tym osobom powództw:
1)
wynikłych z zawarcia przez nie umowy, w której nie
występowały wyraźnie lub w sposób dorozumiany
jako przedstawiciele państwa wysyłającego;
2)
o wynagrodzenie szkody powstałej w wyniku wypadku spowodowanego
w Rzeczypospolitej Polskiej przez pojazd, statek morski, statek
żeglugi śródlądowej lub statek powietrzny.
Art.
1113. [Skutki stwierdzenia istnienia immunitetu sądowego]
Immunitet
sądowy sąd bierze pod rozwagę z urzędu w każdym
stanie sprawy. W razie stwierdzenia istnienia immunitetu sąd
odrzuca pozew albo wniosek. Rozpoznanie sprawy z naruszeniem
immunitetu sądowego powoduje nieważność
postępowania. Jeżeli osoba, przeciwko której albo z
udziałem której wszczęto sprawę, uzyska
immunitet sądowy w toku postępowania, sąd umarza
postępowanie.
Art.
11131.
[Brak obowiązku składania zeznań i inne przywileje
(zwolnienia)]
§
1. Osoby
wymienione w art. 1111 § 1, jak również osoby
wymienione w art. 1112 § 1 pkt 2, z wyjątkiem pracowników
administracyjnych i technicznych urzędów konsularnych
państw obcych w Rzeczypospolitej Polskiej, nie mają
obowiązku składania zeznań w charakterze świadków
lub występowania w charakterze biegłego lub tłumacza,
jak również obowiązku przedstawienia dokumentu lub
przedmiotu oględzin, chyba że uprawniona do tego osoba
wyrazi zgodę.
§
2. Urzędnicy
pełniący funkcje konsularne, pracownicy administracyjni i
techniczni urzędów konsularnych państw obcych w
Rzeczypospolitej Polskiej, o których mowa w art. 1112 §
1, jak również członkowie personelu służby
tych urzędów będący cudzoziemcami, nie mają
obowiązku - co do faktów związanych z wykonywaniem
ich funkcji - składania zeznań w charakterze świadków
lub występowania w charakterze biegłych co do treści
prawa państwa wysyłającego, jak również
obowiązku przedstawienia dokumentu lub przedmiotu oględzin,
chyba że uprawniona do tego osoba wyrazi zgodę.
§
3. W
razie wyrażenia zgody, o której mowa w § 1 lub 2,
nie można stosować środków przymusu, ani grozić
ich zastosowaniem.
Art.
1114. [Zrzeczenie się immunitetu sądowego]
§
1. Przepisy
art. 1111 § 1 i art. 1112 § 1 nie mają zastosowania w
przypadku, jeżeli państwo wysyłające w sposób
wyraźny zrzeknie się immunitetu sądowego w stosunku do
osób wymienionych w tych przepisach.
§
2. W
stosunku do urzędników międzynarodowych,
korzystających z immunitetu sądowego, zrzeczenie się
immunitetu przewidziane w § 1 musi być dokonane przez
odpowiednią organizację międzynarodową.
§
3. Niezależnie
od postanowień § 1 i 2 osobom wymienionym w art. 1111 §
1 i art. 1112 § 1 nie przysługuje immunitet sądowy w
sprawach:
1)
w których osoby te wszczynają postępowanie przed
sądem polskim;
2)
z powództw wzajemnych przeciwko tym osobom;
3)
z powództw przeciwegzekucyjnych wytoczonych przeciwko nim.
Art.
1115. [Immunitet egzekucyjny]
§
1. Przeciwko
osobom, które na podstawie art. 1111 § 1 i art. 1112 §
1 korzystają z immunitetu sądowego w zakresie przewidzianym
w tych przepisach, nie może być także prowadzona
egzekucja, chyba że chodzi o sprawę, w której osobom
tym nie przysługuje immunitet sądowy.
§
2. Przeciwko
osobom określonym w § 1, w stosunku do których
państwo wysyłające lub odpowiednia organizacja
międzynarodowa zrzekły się immunitetu sądowego,
może być prowadzona egzekucja jedynie w przypadku wyraźnego
zrzeczenia się immunitetu przez państwo wysyłające
lub odpowiednią organizację międzynarodową także
w odniesieniu do postępowania egzekucyjnego.
§
3. Jeżeli
prowadzenie egzekucji jest dozwolone, niedopuszczalna jest egzekucja
z mienia służącego do użytku urzędowego oraz
przez stosowanie przymusu wobec osoby dłużnika.
§
4. Egzekucja
jest niedopuszczalna w pomieszczeniach zajmowanych przez
przedstawicielstwa dyplomatyczne, misje zagraniczne lub urzędy
konsularne państw obcych w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w
mieszkaniach osób wymienionych w art. 1111 § 1, chyba że
szef przedstawicielstwa dyplomatycznego, misji zagranicznej lub
urzędu konsularnego wyrazi na to zgodę.
Art.
11151.
[Odpowiednie stosowanie w postępowaniu zabezpieczającym]
Przepisy
art. 1111-1115 stosuje się odpowiednio w postępowaniu
zabezpieczającym.
Art.
1116.
(uchylony).
KSIĘGA
DRUGA
POSTĘPOWANIE
TYTUŁ
I
Zdolność
sądowa i procesowa
Art.
1117. [Ocena zdolności sądowej i procesowej]
§
1. Zdolność
sądową cudzoziemców, zagranicznych osób
prawnych i jednostek organizacyjnych niebędących osobami
prawnymi określa się według prawa właściwego
dla ich zdolności prawnej.
§
2. Zdolność
procesową podmiotów wymienionych w § 1 określa
się według prawa właściwego dla ich zdolności
do czynności prawnych.
§
3. Cudzoziemiec
niemający zdolności procesowej według prawa wskazanego
w § 2 może dokonywać czynności procesowych przed
sądem polskim, jeżeli miałby zdolność
procesową według prawa polskiego.
Art.
1118.
(uchylony).
TYTUŁ
II
Zabezpieczenie
kosztów procesu
Art.
1119. [Kaucja aktoryczna]
Powód,
który nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu
albo siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym państwie
członkowskim Unii Europejskiej, jest obowiązany na żądanie
pozwanego złożyć kaucję na zabezpieczenie kosztów
procesu.
Art.
1120. [Zwolnienie od kaucji]
Powód
nie ma obowiązku określonego w art. 1119:
1)
jeżeli ma w Rzeczypospolitej Polskiej majątek wystarczający
na zapłatę kosztów;
2)
jeżeli przysługuje mu lub uzyskał zwolnienie od
kosztów sądowych;
3)
w sprawach małżeńskich niemajątkowych, w sprawach
z powództwa wzajemnego oraz w postępowaniu nakazowym,
upominawczym i uproszczonym;
4)
w sprawach, które strony zgodnie poddały jurysdykcji
sądów polskich;
5)
jeżeli orzeczenie sądu polskiego zasądzające
koszty procesu od powoda na rzecz pozwanego byłoby wykonalne w
państwie, w którym powód ma miejsce zamieszkania
lub zwykłego pobytu albo siedzibę.
Art.
1121. [Żądanie zabezpieczenia kosztów]
§
1. Pozwany
może zgłosić żądanie zabezpieczenia kosztów
przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy.
§
2. Późniejsze
zgłoszenie żądania jest dopuszczalne, jeżeli
dopiero w toku sprawy:
1)
pozwany dowiedział się, że powód nie ma miejsca
zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedziby w
Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym państwie członkowskim
Unii Europejskiej;
2)
ustała podstawa prawna do zwolnienia powoda od obowiązku
złożenia kaucji.
Art.
1122. [Wyłączenie uprawnienia pozwanego]
Pozwany
nie ma prawa domagać się złożenia kaucji, jeżeli
uznana przez niego część roszczenia powoda wystarcza
na zabezpieczenie kosztów.
Art.
1123. [Wysokość kaucji]
§
1. Sąd
oznaczy wysokość kaucji, mając na względzie
prawdopodobną sumę kosztów, które poniesie
pozwany, jednak bez włączenia kosztów powództwa
wzajemnego.
§
2. Jeżeli
w toku sprawy okaże się, że kaucja nie wystarcza,
pozwany może żądać dodatkowego zabezpieczenia.
§
3. Kaucję
składa się na rachunek depozytowy Ministra Finansów,
chyba że sąd określi inny sposób jej złożenia.
Art.
1124. [Skutki niezłożenia kaucji]
§
1. Zgłaszając
w przepisanym czasie wniosek o zabezpieczenie kosztów, pozwany
nie ma obowiązku składać wyjaśnień co do
istoty sprawy przed rozstrzygnięciem tego wniosku.
§
2. Sąd
wyznaczy powodowi termin do złożenia kaucji.
§
3. Po
bezskutecznym upływie terminu sąd odrzuca pozew lub środek
odwoławczy, orzekając o kosztach jak w przypadku cofnięcia
pozwu.
Art.
1125. [Zwrot kaucji]
Jeżeli
w toku postępowania ustanie przyczyna zabezpieczenia, sąd
na wniosek powoda, po wysłuchaniu pozwanego, zwolni powoda od
obowiązku zabezpieczenia kosztów i zarządzi zwrot
złożonej kaucji.
Art.
1126. [Wniosek pozwanego o zaspokojenie z kaucji]
§
1. Sąd
na wniosek pozwanego zarządzi zaspokojenie z kaucji przyznanych
mu kosztów.
§
2. Wniosek
taki powinien być zgłoszony w ciągu miesiąca od
uprawomocnienia się orzeczenia. Jeżeli wniosku nie
zgłoszono, sąd po upływie tego terminu zarządzi
wydanie kaucji powodowi na jego żądanie.
§
3. Sąd
zarządzi wydanie powodowi kaucji natychmiast po uprawomocnieniu
się orzeczenia, jeżeli pozwanemu kosztów nie
przyznano.
Art.
1127. [Pierwszeństwo zaspokojenia]
Pierwszeństwo
zaspokojenia z kaucji złożonej przez powoda przysługuje
pozwanemu przed wszystkimi innymi wierzycielami powoda.
Art.
1128. [Odpowiednie stosowanie w postępowaniu
nieprocesowym]
Przepisy
tytułu niniejszego stosuje się odpowiednio w postępowaniu
nieprocesowym.
TYTUŁ
III
Zwolnienie
cudzoziemców od kosztów sądowych
Art.
1129. [Zwolnienie cudzoziemców od kosztów
sądowych]
Cudzoziemcy,
zagraniczne osoby prawne i jednostki organizacyjne niebędące
osobami prawnymi korzystają ze zwolnienia od kosztów
sądowych na zasadach przewidzianych w przepisach odrębnych.
TYTUŁ
IV
Pomoc
prawna
Art.
1130. [Pomoc prawna]
§
1. W
sprawach przeprowadzania dowodów i dokonywania innych
czynności oraz doręczania pism sądowych sądy
porozumiewają się z sądami lub innymi organami państw
obcych oraz z polskimi przedstawicielstwami dyplomatycznymi i
urzędami konsularnymi, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej.
§
2. Czynności,
o których mowa w § 1, może wykonywać
referendarz sądowy, z wyjątkiem przeprowadzania dowodu.
Art.
1131. [Wnioski sądów polskich o przeprowadzenie
dowodów]
§
1. Sądy
występują o przeprowadzenie dowodów za granicą
do sądów lub innych organów państw obcych.
§
2. Wnioski
są przesyłane bezpośrednio, jeżeli taki sposób
dopuszcza prawo państwa wezwanego, lub za pośrednictwem
polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu
konsularnego. Nie wyłącza to innych sposobów
przesyłania wniosków.
§
3. Sąd
może wnosić o bezpośrednie zawiadomienie go, stron i
ich przedstawicieli, w tym pełnomocników, o miejscu i
czasie przeprowadzenia dowodu w celu umożliwienia obecności
przy przeprowadzeniu dowodu lub udziału w tej czynności.
§
4. Jeżeli
nie sprzeciwia się temu prawo państwa wezwanego, sąd
może wyznaczyć jednego ze swych członków
(sędzia wyznaczony), aby był obecny przy przeprowadzaniu za
granicą dowodu przez sąd lub inny organ państwa
wezwanego, jak również, aby brał udział w tej
czynności. Sąd może w tym celu wyznaczyć również
biegłego.
§
5. Za
zgodą państwa wezwanego sąd lub sędzia wyznaczony
może przeprowadzić dowód bezpośrednio w
państwie wezwanym. Przepisów kodeksu o środkach
przymusu nie stosuje się.
§
6. W
przypadkach wskazanych w § 1-5 sąd może postanowić,
w porozumieniu z sądem lub innym organem państwa wezwanego,
że przeprowadzenie dowodu, którego charakter się
temu nie sprzeciwia, nastąpi przy użyciu urządzeń
technicznych umożliwiających obecność lub udział
w dokonaniu tej czynności albo jej dokonanie na odległość.
Art.
11311.
[Odpowiednie stosowanie w razie dokonywania innych czynności]
Przepis
art. 1131 stosuje się odpowiednio, jeżeli sądy
występują do sądów lub innych organów
państw obcych o dokonanie innych czynności niż
przeprowadzenie dowodów.
Art.
1132. [Wnioski sądów polskich o doręczenie
pism sądowych]
§
1. Sądy
występują o doręczenie pism sądowych osobie
mającej miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu albo
siedzibę za granicą do sądów lub innych organów
państw obcych.
§
2. Wnioski
są przesyłane bezpośrednio, jeżeli taki sposób
dopuszcza prawo państwa wezwanego, lub za pośrednictwem
polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu
konsularnego. Nie wyłącza to innych sposobów
przesyłania wniosków.
Art.
1133. [Doręczenie pism sądowych listem poleconym]
§
1. Sąd
może doręczyć pisma sądowe osobie przebywającej
lub mającej siedzibę za granicą pocztą listem
poleconym za potwierdzeniem odbioru, jeżeli taki sposób
dopuszcza prawo państwa, w którym ma nastąpić
doręczenie.
§
2. Jeżeli
nie jest możliwe doręczenie z powodu odmowy wykonania
wniosku przez sąd lub inny organ państwa wezwanego lub
długotrwałego niewykonywania wniosku, sąd może
doręczyć pisma w sposób określony w § 1,
także wówczas, gdy takiego sposobu nie dopuszcza prawo
państwa, w którym ma nastąpić doręczenie.
Art.
11331.
[Odpowiednie stosowanie]
Przepisy
art. 1132 i 1133 stosuje się odpowiednio do doręczania pism
pozasądowych.
Art.
1134. [Przeprowadzenie dowodu i doręczanie pism przez
przedstawicielstwa dyplomatyczne i urzędy konsularne]
Sądy
mogą występować do polskiego przedstawicielstwa
dyplomatycznego lub urzędu konsularnego o przeprowadzenie dowodu
lub o doręczenie pisma, jeżeli osoba mająca być
przesłuchana lub odbiorca pisma jest obywatelem polskim
przebywającym za granicą.
Art.
1135. [Przesłanki udzielenia pomocy prawnej przez sądy
polskie]
§
1. Sądy
polskie przeprowadzają dowody i doręczają pisma na
wniosek sądów i innych organów państw obcych.
W przypadkach takich właściwy jest sąd rejonowy, w
którego okręgu ma być przeprowadzony dowód
lub ma nastąpić doręczenie pisma.
§
2. Sąd
polski odmawia wykonania czynności wymienionych w § 1,
jeżeli:
1)
ich wykonanie byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku
prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku
publicznego);
2)
ich wykonanie nie należy do zakresu działania sądów
polskich;
3)
państwo, z którego pochodzi wniosek, odmawia sądom
polskim wykonywania takich czynności;
4)
nie została złożona w terminie zaliczka, o której
mowa w art. 11351
§ 3.
Art.
11351.
[Wykonanie wniosku]
§
1. Wykonanie
wniosku sądu lub innego organu państwa obcego o
przeprowadzenie dowodu lub doręczenie pism sądowych przez
sąd polski odbywa się według prawa polskiego. Sąd
wezwany może jednak na wniosek sądu lub innego organu
państwa obcego zastosować przy wykonaniu wniosku inny
sposób od przewidzianego przez prawo polskie, jeżeli ten
sposób wykonania wniosku nie jest zakazany przez prawo polskie
i nie jest sprzeczny z podstawowymi zasadami porządku prawnego
Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego).
§
2. Jeżeli
sąd lub inny organ państwa obcego zwróci się do
sądu o doręczenie pisma sądowego osobie przebywającej
w Rzeczypospolitej Polskiej, nie dołączając
tłumaczenia tego pisma na język polski, doręcza się
je odbiorcy, o ile zechce je przyjąć. Odbiorcę, który
odmawia przyjęcia pisma, należy pouczyć o możliwości
wystąpienia w związku z tym niekorzystnych skutków
prawnych za granicą.
§
3. Jeżeli
w wykonaniu wniosku sądu lub innego organu państwa obcego
mogą powstać koszty związane z udziałem biegłych,
tłumaczy, świadków i innych osób, sąd
wykonuje wniosek dopiero po złożeniu w wyznaczonym terminie
stosownej zaliczki przez sąd lub inny organ państwa obcego.
To samo dotyczy kosztów mogących powstać w wyniku
zastosowania innego sposobu niż przewidziany przez prawo
polskie.
Art.
11352.
[Wnioski organów zagranicznych o przeprowadzenie dowodu]
§
1. Jeżeli
przepis szczególny nie stanowi inaczej, sądy zawiadamiają
bezpośrednio sąd lub inny organ państwa wzywającego,
jak również strony i ich przedstawicieli, w tym
pełnomocników, o miejscu i czasie przeprowadzenia dowodu
w celu umożliwienia obecności przy przeprowadzeniu dowodu
lub udziału w tej czynności tylko na ich wniosek.
§
2. Jeżeli
przepis szczególny nie stanowi inaczej, sędzia lub inna
osoba wyznaczona przez sąd lub inny organ państwa
wzywającego mogą być obecni przy przeprowadzaniu
dowodu lub brać udział w tej czynności tylko za zgodą
sądu.
§
3. Na
wniosek sądu lub innego organu państwa wzywającego sąd
może wyrazić zgodę na bezpośrednie
przeprowadzenie dowodu w Rzeczypospolitej Polskiej przez sąd lub
inny organ państwa wzywającego lub wyznaczone przez nich
osoby, jeżeli przeprowadzenie dowodu nie będzie sprzeczne z
podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej
Polskiej (klauzula porządku publicznego). W takim przypadku sąd
na wniosek sądu lub innego organu państwa wzywającego
stosuje przepisy kodeksu o środkach przymusu. Przeprowadzenie
dowodu następuje w obecności sądu lub sędziego
wyznaczonego.
§
4. W
przypadkach wskazanych w § 1-3 sąd może wyrazić
zgodę na przeprowadzenie dowodu, którego charakter się
temu nie sprzeciwia, przy użyciu urządzeń technicznych
umożliwiających obecność lub udział w
dokonaniu tej czynności albo jej dokonanie na odległość.
Art.
11353.
[Doręczanie pism sądowych osobom korzystającym z
immunitetu]
§
1. Doręczenie
pism sądowych osobom przebywającym w Rzeczypospolitej
Polskiej, którym przysługuje immunitet sądowy lub
egzekucyjny, oraz innym osobom przebywającym w budynkach lub
pomieszczeniach korzystających z nietykalności na podstawie
ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów
międzynarodowych, dokonuje się za pośrednictwem
Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio do doręczania pism
sądowych obywatelom polskim przebywającym za granicą,
którzy korzystają z immunitetu dyplomatycznego lub
konsularnego.
Art.
11354.
[Odpowiednie stosowanie do wykonywania innych czynności]
Przepisy
art. 1135-11353
stosuje się odpowiednio do wykonywania przez sądy polskie
innych czynności niż przeprowadzanie dowodu oraz do
doręczania pism pozasądowych.
Art.
11355.
[Pełnomocnik do doręczeń]
§
1. Strona,
która nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu
albo siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym państwie
członkowskim Unii Europejskiej, jeżeli nie ustanowiła
pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w
Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązana wskazać
pełnomocnika do doręczeń w Rzeczypospolitej Polskiej.
§
2. W
razie niewskazania pełnomocnika do doręczeń,
przeznaczone dla tej strony pisma sądowe pozostawia się w
aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Stronę należy o
tym pouczyć przy pierwszym doręczeniu. Strona powinna być
również pouczona o możliwości złożenia
odpowiedzi na pismo wszczynające postępowanie i wyjaśnień
na piśmie oraz o tym, kto może być ustanowiony
pełnomocnikiem.
Art.
1136.
(uchylony).
TYTUŁ
V
Zabezpieczenie
dowodów
Art.
1137. [Zabezpieczenie dowodów]
Sąd
może zabezpieczyć dowód znajdujący się w
Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jest to potrzebne do
dochodzenia roszczenia za granicą. Wniosek o zabezpieczenie
dowodu składa się w sądzie rejonowym, w którego
okręgu dowód ma być przeprowadzony. O terminie
wyznaczonym do przeprowadzenia dowodu zawiadamia się
wnioskodawcę, chyba że zachodzi wypadek niecierpiący
zwłoki. Poza tym stosuje się odpowiednio art. 310 oraz art.
312-314.
TYTUŁ
VI
Zagraniczne
dokumenty urzędowe
Art.
1138. [Zagraniczne dokumenty urzędowe]
Zagraniczne
dokumenty urzędowe mają moc dowodową na równi z
polskimi dokumentami urzędowymi. Dokument dotyczący
przeniesienia własności nieruchomości położonej
w Rzeczypospolitej Polskiej powinien być uwierzytelniony przez
polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny.
To samo dotyczy dokumentu, którego autentyczności strona
zaprzeczyła.
TYTUŁ
VII
Czynności
dotyczące spadku po cudzoziemcach
Art.
1139. [Ograniczona jurysdykcja krajowa]
§
1. W
sprawach spadkowych z zakresu postępowania nieprocesowego, w
których sądom polskim nie przysługuje jurysdykcja,
dokonują one z urzędu zabezpieczenia spadku oraz otwarcia i
ogłoszenia testamentu. Zawiadamia się o tym właściwego
konsula, który może uczestniczyć w postępowaniu.
§
2. Organom
państwa, którego obywatelem był spadkodawca, wydaje
się na żądanie wypis testamentu oraz protokołu
otwarcia i ogłoszenia testamentu. Oryginał testamentu może
być wydany, jeżeli nie przewiduje się dalszych
czynności urzędowych w Rzeczypospolitej Polskiej.
Art.
1140. [Wezwanie przez ogłoszenie]
§
1. Sąd
z urzędu postanowi o wezwaniu przez ogłoszenie osób
roszczących sobie prawa do spadku, spadkobierców i
wierzycieli spadkodawcy, aby w ciągu trzech miesięcy
zgłosili i uprawdopodobnili swoje prawa. W ogłoszeniu
należy wskazać obywatelstwo, miejsce zamieszkania i miejsce
zwykłego pobytu spadkodawcy.
§
2. Ogłoszenie
doręcza się właściwemu urzędowi skarbowemu i
konsulowi.
Art.
1141. [Wydanie majątku ruchomego]
§
1. Jeżeli
nikt nie zgłosił się w powyższym terminie, sąd
spadku postanowi wydać majątek ruchomy właściwemu
konsulowi.
§
2. W
przeciwnym razie wyznacza się rozprawę, na którą
wzywa się osoby zainteresowane. Po wysłuchaniu stawających
sąd wyda postanowienie o zabezpieczeniu zgłoszonych i
uprawdopodobnionych praw osób zamieszkałych w
Rzeczypospolitej Polskiej oraz obywateli polskich zamieszkałych
za granicą, jak również o zabezpieczeniu należnych
podatków. Na postanowienie sądu przysługuje
zażalenie.
§
3. Niewydany
majątek ruchomy będzie służył na
zaspokojenie zabezpieczonych praw. Resztę majątku ruchomego
sąd postanowi wydać właściwemu konsulowi.
§
4. Wydanie
może nastąpić tylko pod warunkiem wzajemności.
Art.
1142. [Cudzoziemiec zmarły w czasie podróży]
§
1. Jeżeli
cudzoziemiec zmarł w Rzeczypospolitej Polskiej w czasie podróży,
a nie miał w Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania lub
miejsca zwykłego pobytu ani majątku oprócz rzeczy
przy nim znalezionych, rzeczy te będą zabezpieczone z
urzędu przez sąd, który zawiadamia o tym właściwego
konsula.
§
2. Część
ich sprzedaje się według przepisów o sprzedaży
zabezpieczonych ruchomości, a z osiągniętej ceny
zaspokaja się koszty pobytu w Polsce i pogrzebu spadkodawcy.
Reszta ceny oraz rzeczy niesprzedanych będzie wydana właściwemu
konsulowi.
TYTUŁ
VIIA
Europejskie
poświadczenie spadkowe
Art.
11421.
[Przepisy stosowane w zakresie nieuregulowanym aktami unijnymi]
W
zakresie nieuregulowanym w rozporządzeniu
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012
r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i
wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów
urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie
ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego (Dz. Urz. UE
L 201 z 27.07.2012, str. 107, z późn. zm.) do postępowań
dotyczących europejskiego poświadczenia spadkowego stosuje
się odpowiednio przepisy o stwierdzeniu nabycia spadku i
przedmiotu zapisu windykacyjnego, chyba że przepisy niniejszego
tytułu stanowią inaczej.
Art.
11422.
[Posiedzenia niejawne]
W
postępowaniach dotyczących europejskiego poświadczenia
spadkowego sąd może orzekać na posiedzeniu niejawnym.
Przepisu art. 5091
§ 3 nie stosuje się.
Art.
11423.
[Doręczenia. Sporządzenie uzasadnienia postanowienia]
§
1. Sąd
z urzędu doręcza postanowienie w przedmiocie wydania
europejskiego poświadczenia spadkowego wraz z pouczeniem o
przysługującym środku odwoławczym. Uzasadnienie
postanowienia sporządza się tylko na żądanie
uczestnika postępowania zgłoszone w terminie tygodnia od
dnia jego doręczenia albo gdy uczestnik, który takiego
żądania nie zgłosił, wniósł środek
odwoławczy w ustawowym terminie.
§
2. Wnioskodawcy
doręcza się postanowienie o wydaniu europejskiego
poświadczenia spadkowego wraz z poświadczonym odpisem tego
poświadczenia.
Art.
11424.
[Zmiana lub uchylenie europejskiego poświadczenia spadkowego]
W
razie stwierdzenia, że istnieje określona w rozporządzeniu,
o którym mowa w art. 11421,
podstawa do zmiany lub uchylenia europejskiego poświadczenia
spadkowego, sąd może je zmienić lub uchylić także
z urzędu.
Art.
11425.
[Doręczenie postanowienia o sprostowaniu, zmianie lub uchyleniu
europejskiego poświadczenia spadkowego]
Sąd
z urzędu doręcza postanowienie o sprostowaniu, zmianie lub
uchyleniu europejskiego poświadczenia spadkowego albo
zawieszeniu jego skutków wraz z pouczeniem o przysługującym
środku odwoławczym. Przepis art. 11423
§ 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio. Postanowienia w
tym przedmiocie sąd doręcza z urzędu także
wszystkim osobom, którym wydano poświadczone odpisy
europejskiego poświadczenia spadkowego.
Art.
11426.
[Zażalenie, skarga kasacyjna, skarga o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia]
§
1. Na
postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie wydania,
sprostowania, zmiany lub uchylenia albo zawieszenia skutków
europejskiego poświadczenia spadkowego przysługuje
zażalenie.
§
2. Na
postanowienie sądu drugiej instancji wydane w wyniku rozpoznania
zażalenia skarga kasacyjna nie przysługuje.
§
3. W
postępowaniach dotyczących europejskiego poświadczenia
spadkowego skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia nie przysługuje.
Art.
11427.
[Wpis postanowienia do Rejestru Spadkowego]
Postanowienie
o wydaniu, sprostowaniu, zmianie lub uchyleniu europejskiego
poświadczenia spadkowego albo o zawieszeniu jego skutków
oraz postanowienie o zmianie albo uchyleniu tych postanowień sąd
niezwłocznie wpisuje, za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego, o którym mowa w art.
95i § 1
ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie, do Rejestru
Spadkowego.
TYTUŁ
VIII
Stwierdzenie
obcego prawa i wzajemności
Art.
1143.
(uchylony).
TYTUŁ
IX
Uzasadnienie
prawomocnych orzeczeń i wydawanie zaświadczeń
Art.
1144. [Uzasadnienie orzeczenia na wniosek]
Jeżeli
do uznania albo wykonania prawomocnego orzeczenia sądu polskiego
za granicą konieczne jest przedstawienie orzeczenia wraz z
uzasadnieniem, a orzeczenie nie zawiera uzasadnienia, sąd, który
wydał orzeczenie, sporządzi uzasadnienie na wniosek strony,
uczestnika postępowania lub osoby ubiegającej się o
uznanie lub wykonanie orzeczenia.
Art.
11441.
[Zaświadczenie]
Jeżeli
przepisy prawa Unii Europejskiej lub wiążącej
Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej przewidują
wydanie zaświadczenia lub wyciągu na potrzeby uznania lub
stwierdzenia wykonalności orzeczenia, ugody lub innego tytułu
egzekucyjnego za granicą, zaświadczenie takie lub wyciąg
taki wystawia, stosując formularz określony w tych
przepisach, na wniosek zainteresowanego, przewodniczący w
sądzie, który wydał orzeczenie albo zatwierdził
ugodę lub przed którym ugoda została zawarta, a w
przypadku innych tytułów egzekucyjnych - przewodniczący
w sądzie rejonowym, w którego okręgu tytuł
został sporządzony, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej.
TYTUŁ
X
Wniosek
o uchylenie wyroku wydanego w sprawie alimentacyjnej
Art.
11442.
[Uchylenie wyroku w sprawie alimentacyjnej]
§
1. W
razie stwierdzenia, że istnieje określona w przepisach
rozporządzenia
nr 4/2009 podstawa do uchylenia wyroku wydanego w sprawie
alimentacyjnej, na wniosek pozwanego sąd, który go wydał,
uchyla wyrok.
§
2. Wniosek
powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego i
wskazywać okoliczności uzasadniające uchylenie wyroku.
§
3. Sąd
może rozpoznać wniosek na posiedzeniu niejawnym. Przed
uchyleniem wyroku sąd wysłucha powoda na posiedzeniu lub
zażąda od niego oświadczenia na piśmie.
§
4. Na
postanowienie sądu w przedmiocie uchylenia wyroku przysługuje
zażalenie.
TYTUŁ
XI
Europejski
nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym
Art.
11443.
[Uzupełniające stosowanie przepisów o postępowaniu
zabezpieczającym; definicja banku lub rachunku bankowego]
§
1. W
zakresie nieuregulowanym w rozporządzeniu
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 655/2014 z dnia 15 maja 2014
r. ustanawiającym procedurę europejskiego nakazu
zabezpieczenia na rachunku bankowym w celu ułatwienia
transgranicznego dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych
i handlowych (Dz. Urz. UE L 189 z 27.06.2014, str. 59), zwanym dalej
"rozporządzeniem nr 655/2014", do postępowań
dotyczących europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku
bankowym stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu
zabezpieczającym, chyba że przepisy niniejszego tytułu
stanowią inaczej.
§
2. Ilekroć
w przepisach niniejszego tytułu jest mowa o rachunku bankowym
lub banku, oznacza to rachunek bankowy lub bank w rozumieniu
rozporządzenia
nr 655/2014.
Art.
11444.
[Właściwość sądu]
§
1. W
postępowaniu o wydanie europejskiego nakazu zabezpieczenia na
rachunku bankowym właściwy jest sąd, który
byłby właściwy do rozpoznania sprawy w pierwszej
instancji. Jeżeli nie można ustalić takiego sądu,
właściwy jest sąd, w którego okręgu ma być
wykonany europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym, a z
braku tej podstawy lub w przypadku, w którym europejski nakaz
zabezpieczenia na rachunku bankowym miałby być wykonany w
okręgach różnych sądów - sąd
rejonowy dla m.st. Warszawy. Wniosek o wydanie europejskiego nakazu
zabezpieczenia na rachunku bankowym zgłoszony w toku
postępowania lub po jego zakończeniu rozpoznaje sąd
pierwszej instancji.
§
2. W
razie zawarcia ugody przed sądem albo zatwierdzenia ugody przez
sąd właściwy jest sąd, który rozpoznawał
sprawę w pierwszej instancji, a jeżeli sprawa nie była
rozpoznawana przez sąd - sąd, który był
właściwy do zatwierdzenia ugody w pierwszej instancji.
§
3. W
pozostałych wypadkach właściwy jest sąd rejonowy,
w którego okręgu tytuł egzekucyjny został
sporządzony.
Art.
11445.
[Stwierdzenie upadku zabezpieczenia]
W
wypadkach, o których mowa w art.
10 ust. 2
zdanie drugie rozporządzenia nr 655/2014, sąd, który
wydał europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym, z
urzędu stwierdza upadek zabezpieczenia.
Art.
11446.
[Organ do spraw informacji; opłata za udzielenie informacji]
§
1. Organem
do spraw informacji w rozumieniu rozporządzenia
nr 655/2014 jest Minister Sprawiedliwości.
§
2. Minister
Sprawiedliwości uzyskuje informacje o rachunkach bankowych
niezbędne do wykonywania zadań organu do spraw informacji z
centralnej informacji o rachunkach, o której mowa w art.
92bb
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2017 r.
poz. 1876, z późn. zm.).
§
3. Za
udzielenie informacji Minister Sprawiedliwości pobiera opłatę
ryczałtową. Minister Sprawiedliwości uzależnia
podjęcie czynności w celu pozyskania informacji od
uprzedniego uiszczenia opłaty.
§
4. Przepisy
§ 1-3 stosuje się również w sprawach, w których
postępowanie o wydanie europejskiego nakazu zabezpieczenia na
rachunku bankowym toczy się w innym państwie członkowskim
Unii Europejskiej.
§
5. Minister
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia,
sposób uiszczania i wysokość opłaty za
udzielenie informacji, o której mowa w § 3, mając na
względzie potrzebę zapewnienia efektywnego wykonywania
wniosków o udzielenie informacji, wysokość kosztów
związanych z pozyskaniem i przekazaniem informacji oraz
ryczałtowy charakter opłaty.
Art.
11447.
[Doręczenie europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku
bankowym]
Europejski
nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym sąd doręcza z
urzędu wierzycielowi. W razie odmowy wydania europejskiego
nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym w całości lub
części sąd doręcza z urzędu wierzycielowi
postanowienie w tym przedmiocie.
Art.
11448.
[Zażalenie]
Środkiem
odwoławczym, o którym mowa w art.
21
rozporządzenia nr 655/2014, jest zażalenie.
Art.
11449.
[Oświadczenie dotyczące zabezpieczenia środków]
Oświadczenie,
o którym mowa w art.
25 ust. 1
rozporządzenia nr 655/2014, sporządza bank i przekazuje je
komornikowi, który wystąpił do banku o wykonanie
europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym.
Art.
114410.
[Organ właściwy w zakresie zwolnienia sum przekraczających
kwotę podlegającą zabezpieczeniu]
Właściwym
organem w rozumieniu art.
4 pkt 14
rozporządzenia nr 655/2014, w zakresie czynności, o których
mowa w art.
27 ust. 2
tego rozporządzenia, jest komornik, który wystąpił
do banku o wykonanie europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku
bankowym.
Art.
114411.
[Sąd właściwy w zakresie rozpatrywania środków
odwoławczych przeciwko nakazowi zabezpieczenia]
§
1. Właściwym
sądem, o którym mowa w art.
33,
art.
34,
art.
35 ust. 4
i art.
38 ust. 1 lit. b
rozporządzenia nr 655/2014, jest sąd, który wydał
europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym.
§
2. Sąd
orzeka na posiedzeniu niejawnym.
Art.
114412.
[Zażalenie]
Na
postanowienie sądu wydane w wypadkach określonych w art.
33,
art.
34,
art.
35
i art.
38 ust. 1
rozporządzenia nr 655/2014 przysługuje zażalenie.
Art.
114413.
[Podważenie wykonania nakazu zabezpieczenia]
W
sprawach, o których mowa w art.
39 ust. 2
rozporządzenia nr 655/2014, przepisy art. 841 i art. 843 §
1 i 3 stosuje się odpowiednio.
KSIĘGA
TRZECIA
UZNANIE
I STWIERDZENIE WYKONALNOŚCI
TYTUŁ
I
Uznanie
orzeczeń sądów państw obcych lub rozstrzygnięć
innych organów państw obcych
Art.
1145. [Uznanie orzeczeń sądów zagranicznych]
Orzeczenia
sądów państw obcych wydane w sprawach cywilnych
podlegają uznaniu z mocy prawa, chyba że istnieją
przeszkody określone w art. 1146.
Art.
1146. [Przesłanki uznania]
§
1. Orzeczenie
nie podlega uznaniu, jeżeli:
1)
nie jest prawomocne w państwie, w którym zostało
wydane;
2)
zapadło w sprawie należącej do wyłącznej
jurysdykcji sądów polskich;
3)
pozwanemu, który nie wdał się w spór co do
istoty sprawy, nie doręczono należycie i w czasie
umożliwiającym podjęcie obrony pisma wszczynającego
postępowanie;
4)
strona w toku postępowania była pozbawiona możności
obrony;
5)
sprawa o to samo roszczenie między tymi samymi stronami zawisła
w Rzeczypospolitej Polskiej wcześniej niż przed sądem
państwa obcego;
6)
jest sprzeczne z wcześniej wydanym prawomocnym orzeczeniem sądu
polskiego albo wcześniej wydanym prawomocnym orzeczeniem sądu
państwa obcego, spełniającym przesłanki jego
uznania w Rzeczypospolitej Polskiej, zapadłymi w sprawie o to
samo roszczenie między tymi samymi stronami;
7)
uznanie byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku
prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku
publicznego).
§
2. Przeszkody
określone w § 1 pkt 5 i 6 stosuje się odpowiednio do
sprawy zawisłej przed innym niż sąd organem polskim
lub organem państwa obcego oraz do rozstrzygnięcia wydanego
przez inny niż sąd organ polski lub organ państwa
obcego.
§
3. Przepisów
§ 1 pkt 5 i 6 nie stosuje się, gdy orzeczenie sądu
państwa obcego stwierdza, zgodnie z przepisami tego państwa
o jurysdykcji krajowej, nabycie przez osobę mieszkającą
albo mającą siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej
mienia spadkowego znajdującego się w chwili śmierci
spadkodawcy na obszarze państwa obcego.
Art.
1147. [Wymogi dotyczące uznania orzeczenia zagranicznego]
§
1. Osoba
powołująca się na uznanie orzeczenia sądu państwa
obcego jest zobowiązana przedstawić:
1)
urzędowy odpis orzeczenia;
2)
dokument stwierdzający, że orzeczenie jest prawomocne,
chyba że prawomocność orzeczenia wynika z jego treści;
3)
uwierzytelniony przekład na język polski dokumentów
wymienionych w pkt 1 i 2 oraz w § 2.
§
2. Jeżeli
orzeczenie zostało wydane w postępowaniu, w którym
pozwany nie wdał się w spór co do istoty sprawy,
należy przedstawić dokument stwierdzający, że
pismo wszczynające postępowanie zostało mu doręczone.
Art.
1148. [Ustalenie, czy orzeczenie sądu zagranicznego
podlega uznaniu]
§
1. Każdy,
kto ma w tym interes prawny, może wystąpić do sądu
z wnioskiem o ustalenie, że orzeczenie sądu państwa
obcego podlega albo nie podlega uznaniu.
§
2. Do
wniosku o ustalenie, że orzeczenie sądu państwa obcego
podlega uznaniu, należy dołączyć dokumenty
wymienione w art. 1147, a do wniosku o ustalenie, że orzeczenie
nie podlega uznaniu, urzędowy odpis orzeczenia wraz z jego
uwierzytelnionym przekładem na język polski.
Art.
11481.
[Postępowanie w sprawie uznania orzeczenia sądu
zagranicznego]
§
1. Wniosek,
o którym mowa w art. 1148, rozpoznaje sąd okręgowy,
który byłby miejscowo właściwy do rozpoznania
sprawy rozstrzygniętej orzeczeniem sądu państwa obcego
lub w którego okręgu znajduje się miejscowo właściwy
sąd rejonowy, a w braku tej podstawy - Sąd Okręgowy w
Warszawie.
§
2. W
terminie dwóch tygodni od doręczenia wniosku strona może
przedstawić sądowi stanowisko w sprawie. Sąd może
rozpoznać wniosek na posiedzeniu niejawnym.
§
3. Na
postanowienie sądu okręgowego w przedmiocie ustalenia
przysługuje zażalenie, a od postanowienia sądu
apelacyjnego - skarga kasacyjna; można także żądać
wznowienia postępowania, które zostało zakończone
prawomocnym postanowieniem w przedmiocie ustalenia, oraz stwierdzenia
niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia wydanego w tym
przedmiocie.
Art.
1149. [Niedopuszczalność przywrócenia terminu]
Przepisy
art. 170 i art. 400 stosuje się odpowiednio do prawomocnych
postanowień sądu polskiego ustalających, że
orzeczenia sądu państwa obcego orzekające rozwód
lub unieważnienie małżeństwa albo ustalające
nieistnienie małżeństwa podlegają uznaniu.
Art.
11491.
[Odpowiednie stosowanie]
Przepisy
tytułu niniejszego stosuje się odpowiednio do rozstrzygnięć
innych organów państw obcych wydanych w sprawach
cywilnych.
TYTUŁ
II
Wykonalność
orzeczeń sądów państw obcych lub rozstrzygnięć
innych organów państw obcych oraz ugód zawartych
przed takimi sądami i organami lub przez nie zatwierdzonych
Art.
1150. [Przesłanki wykonalności]
Orzeczenia
sądów państw obcych w sprawach cywilnych, nadające
się do wykonania w drodze egzekucji, stają się
tytułami wykonawczymi po stwierdzeniu ich wykonalności
przez sąd polski. Stwierdzenie wykonalności następuje,
jeżeli orzeczenie jest wykonalne w państwie, z którego
pochodzi, oraz nie istnieją przeszkody określone w art.
1146 § 1 i 2.
Art.
1151. [Wniosek o stwierdzenie wykonalności]
§
1. Stwierdzenie
wykonalności następuje na wniosek wierzyciela przez nadanie
orzeczeniu sądu państwa obcego klauzuli wykonalności.
§
2. Do
wniosku o nadanie klauzuli wykonalności należy dołączyć
dokumenty wymienione w art. 1147, a ponadto dokument stwierdzający,
że orzeczenie jest wykonalne w państwie, z którego
pochodzi, chyba że wykonalność wynika z treści
orzeczenia lub prawa tego państwa.
Art.
11511.
[Nadanie klauzuli wykonalności]
§
1. O
nadaniu klauzuli wykonalności orzeka sąd okręgowy
miejsca zamieszkania albo siedziby dłużnika, a w braku
takiego sądu - sąd okręgowy, w którego okręgu
ma być prowadzona egzekucja.
§
2. W
terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia odpisu wniosku
dłużnik może przedstawić stanowisko w sprawie.
Sąd rozpoznaje wniosek na posiedzeniu niejawnym.
§
3. Na
postanowienie sądu okręgowego w przedmiocie nadania
klauzuli wykonalności służy zażalenie, a od
postanowienia sądu apelacyjnego - skarga kasacyjna; można
także żądać wznowienia postępowania, które
zostało zakończone prawomocnym postanowieniem w przedmiocie
nadania klauzuli wykonalności, oraz stwierdzenia niezgodności
z prawem prawomocnego postanowienia wydanego w tym przedmiocie.
Przepisu art. 795 § 2 nie stosuje się.
Art.
11512.
[Egzekucja i środki zabezpieczenia]
§
1. Egzekucja
na podstawie orzeczenia sądu państwa obcego może być
wszczęta po uprawomocnieniu się postanowienia o nadaniu
klauzuli wykonalności. Do czasu upływu terminu do
wniesienia zażalenia na postanowienie sądu okręgowego
o nadaniu klauzuli wykonalności, a w razie wniesienia zażalenia
- do czasu jego rozpoznania przez sąd apelacyjny, postanowienie
to stanowi tytuł zabezpieczenia. Sposób zabezpieczenia
określa wierzyciel we wniosku o dokonanie zabezpieczenia. Dla
orzeczeń obejmujących roszczenia pieniężne
dopuszczalne są wyłącznie rodzaje zabezpieczeń
wymienione w art. 747. W razie potrzeby rodzaj zabezpieczenia może
określić na wniosek wierzyciela także sąd
okręgowy w postanowieniu o nadaniu klauzuli wykonalności.
Do zabezpieczenia tego art. 750-7526,
art. 7541,
art. 755 i art. 757 stosuje się odpowiednio.
§
2. Wykonanie
zabezpieczenia, o którym mowa w § 1, sąd okręgowy
może uzależnić od złożenia przez wierzyciela
kaucji. Dłużnikowi przysługuje pierwszeństwo
zaspokojenia z kaucji złożonej przez wierzyciela przed
wszystkimi innymi wierzycielami wierzyciela.
§
3. W
razie oddalenia zażalenia na postanowienie o nadaniu klauzuli
wykonalności albo wydania postanowienia o nadaniu klauzuli
wykonalności sąd apelacyjny może uzależnić
wykonanie orzeczenia sądu państwa obcego od złożenia
stosownego zabezpieczenia przez wierzyciela. Sąd może,
jeżeli na skutek wykonania orzeczenia mogłaby wyniknąć
dla dłużnika niepowetowana szkoda, wstrzymać wykonanie
orzeczenia do czasu upływu terminu do wniesienia skargi
kasacyjnej, a w razie jej wniesienia - do czasu jej rozpoznania przez
Sąd Najwyższy.
Art.
11513.
[Ograniczenie podstaw powództwa]
W
przypadkach, o których mowa w art. 840 § 1, podstawy
powództwa o pozbawienie wykonalności orzeczenia sądu
państwa obcego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności
nie mogą stanowić zarzuty co do przeszkód
określonych w art. 1146 § 1 i 2.
Art.
11514.
[Odpowiednie stosowanie]
Przepisy
art. 1150-11513
stosuje się odpowiednio do rozstrzygnięć innych
organów państw obcych wydanych w sprawach cywilnych.
Art.
1152. [Wykonalność ugody zawartej przed sądem
zagranicznym]
Ugody
w sprawach cywilnych zawarte przed sądami i innymi organami
państw obcych lub przez nie zatwierdzone stają się
tytułami wykonawczymi po stwierdzeniu ich wykonalności,
jeżeli są one wykonalne w państwie pochodzenia i nie
są sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego w
Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego).
Przepisy art. 1151-11513
stosuje się odpowiednio.
Art.
1153.
(uchylony).
TYTUŁ
III
(uchylony)
Art.
11531.
(uchylony).
Art.
11532.
(uchylony).
Art.
11533.
(uchylony).
TYTUŁ
IV
(uchylony)
Art.
11534.
(uchylony).
Art.
11535.
(uchylony).
Art.
11536.
(uchylony).
TYTUŁ
V
(uchylony)
Art.
11537.
(uchylony).
Art.
11538.
(uchylony).
Art.
11539.
(uchylony).
TYTUŁ
VI
(uchylony)
Art.
115310.
(uchylony).
Art.
115311.
(uchylony).
Art.
115312.
(uchylony).
KSIĘGA
CZWARTA
UZNANIE
I WYKONANIE NIEKTÓRYCH ORZECZEŃ SĄDÓW PAŃSTW
CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ ORAZ POCHODZĄCYCH Z TYCH
PAŃSTW UGÓD I DOKUMENTÓW URZĘDOWYCH
TYTUŁ
I
Przepisy
ogólne
Art.
115313.
[Zakres zastosowania]
§
1. Przepisy
niniejszej księgi stosuje się do orzeczeń sądów
państw członkowskich Unii Europejskiej oraz pochodzących
z tych państw ugód i dokumentów urzędowych
objętych zakresem zastosowania rozporządzenia
nr 1215/2012, rozporządzenia
nr 805/2004, rozporządzenia
nr 1896/2006, rozporządzenia
nr 861/2007, rozporządzenia
nr 4/2009 i rozporządzenia
nr 606/2013.
§
2. Przepisy
niniejszej księgi stosuje się ponadto do europejskich
nakazów zabezpieczenia na rachunku bankowym wydanych w
państwach członkowskich Unii Europejskiej na podstawie
rozporządzenia
nr 655/2014.
Art.
115314.
[Tytuły wykonawcze]
Tytułami
wykonawczymi w Rzeczypospolitej Polskiej są:
1)
orzeczenia sądów państw członkowskich Unii
Europejskiej oraz pochodzące z tych państw ugody i
dokumenty urzędowe, objęte zakresem zastosowania
rozporządzenia
nr 1215/2012, jeżeli nadają się do wykonania w drodze
egzekucji;
2)
orzeczenia sądów państw członkowskich Unii
Europejskiej oraz pochodzące z tych państw ugody i
dokumenty urzędowe, opatrzone w tych państwach
zaświadczeniem europejskiego tytułu egzekucyjnego;
3)
europejskie nakazy zapłaty wydane przez sądy państw
członkowskich Unii Europejskiej, których wykonalność
została stwierdzona w tych państwach na podstawie przepisów
rozporządzenia
nr 1896/2006;
4)
orzeczenia sądów państw członkowskich Unii
Europejskiej wydane w europejskim postępowaniu w sprawie
drobnych roszczeń, opatrzone w tych państwach
zaświadczeniem na podstawie przepisów rozporządzenia
nr 861/2007;
5)
orzeczenia w sprawach alimentacyjnych wydane w państwach
członkowskich Unii Europejskiej będących stronami
Protokołu
haskiego
z dnia 23 listopada 2007 r. o prawie właściwym dla
zobowiązań alimentacyjnych (Dz. Urz. UE L 331 z 16.12.2009,
str. 17) oraz pochodzące z tych państw ugody i dokumenty
urzędowe w sprawach alimentacyjnych, objęte zakresem
zastosowania rozporządzenia
nr 4/2009;
6)
orzeczenia wydane w państwach członkowskich Unii
Europejskiej obejmujące środki ochrony wchodzące w
zakres zastosowania rozporządzenia
nr 606/2013, jeżeli nadają się do wykonania w drodze
egzekucji.
Art.
115315.
[Podstawa wszczęcia postępowania wykonawczego]
Orzeczenia
wydane w państwach członkowskich Unii Europejskiej
obejmujące środki ochrony wchodzące w zakres
zastosowania rozporządzenia
nr 606/2013, które podlegają wykonaniu w inny sposób
niż w drodze egzekucji stanowią podstawę wszczęcia
postępowania wykonawczego.
Art.
115315a.
[Europejskie nakazy zabezpieczenia na rachunku bankowym wydane w
państwach członkowskich UE jako tytuły zabezpieczenia]
Europejskie
nakazy zabezpieczenia na rachunku bankowym wydane w państwach
członkowskich Unii Europejskiej na podstawie rozporządzenia
nr 655/2014 są tytułami zabezpieczenia w Rzeczypospolitej
Polskiej stanowiącymi podstawę wszczęcia postępowania
wykonawczego.
TYTUŁ
II
Wykonanie
Art.
115316.
[Dostosowanie]
§
1. Jeżeli
tytuły wykonawcze, o których mowa w art. 115314
pkt 1 albo 6, wymagają dostosowania zgodnie z przepisami,
odpowiednio, rozporządzenia
nr 1215/2012 albo rozporządzenia
nr 606/2013, organ egzekucyjny wydaje postanowienie w przedmiocie
dostosowania. W razie potrzeby komornik może zwrócić
się do sądu o wydanie postanowienia, o którym mowa w
zdaniu pierwszym.
§
2. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Art.
115317.
[Doręczenie zawiadomienia i zaświadczenia]
§
1. W
postępowaniu egzekucyjnym wszczętym na podstawie tytułu
wykonawczego, o którym mowa w art. 115314
pkt 1, wraz z zawiadomieniem o wszczęciu egzekucji organ
egzekucyjny doręcza dłużnikowi także określone
w przepisach rozporządzenia
nr 1215/2012 zaświadczenie wystawione w państwie
członkowskim Unii Europejskiej, z którego pochodzi tytuł
wykonawczy.
§
2. Jeżeli
dłużnik zażądał tłumaczenia tytułu
wykonawczego zgodnie z przepisami rozporządzenia
nr 1215/2012, organ egzekucyjny ogranicza egzekucję do środków
zabezpieczających, stosując odpowiednio przepisy o
sposobach zabezpieczenia roszczeń w postępowaniu
zabezpieczającym. Dalsze czynności egzekucyjne są
dopuszczalne po doręczeniu tłumaczenia dłużnikowi.
Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Art.
115318.
[Zawieszenie; ograniczenie]
§
1. Na
wniosek dłużnika sąd zawiesza postępowanie
egzekucyjne prowadzone na podstawie tytułu wykonawczego, o
którym mowa w art. 115314
pkt 2, jeżeli dłużnik przedstawił przewidziane w
przepisach rozporządzenia
nr 805/2004 zaświadczenie o utracie lub ograniczeniu
wykonalności, z którego wynika, że wykonanie tytułu
zostało tymczasowo zawieszone lub uzależnione od złożenia
przez wierzyciela zabezpieczenia, które dotychczas nie zostało
wpłacone.
§
2. Jeżeli
z zaświadczenia o utracie lub ograniczeniu wykonalności
wynika, że wykonanie tytułu zostało tymczasowo
ograniczone do środków zabezpieczających, sąd
na wniosek dłużnika orzeka o ograniczeniu egzekucji do
takich środków. Orzekając o ograniczeniu egzekucji
do środków zabezpieczających, sąd określa
sposób zabezpieczenia, stosując odpowiednio przepisy o
sposobach zabezpieczenia roszczeń w postępowaniu
zabezpieczającym. Na postanowienie sądu przysługuje
zażalenie.
§
3. Na
wniosek dłużnika sąd zawiesza postępowanie
egzekucyjne prowadzone na podstawie tytułu wykonawczego, o
którym mowa w art. 115314
pkt 1 albo 5, jeżeli wykonalność tytułu została
zawieszona w państwie członkowskim Unii Europejskiej, z
którego tytuł pochodzi.
Art.
115319.
[Zawieszenie; umorzenie]
Na
wniosek strony sąd zawiesza lub umarza postępowanie
egzekucyjne prowadzone na podstawie tytułu wykonawczego, o
którym mowa w art. 115314
pkt 6, jeżeli wnioskodawca przedstawił określone w
przepisach rozporządzenia
nr 606/2013 zaświadczenie potwierdzające zawieszenie,
ograniczenie lub uchylenie środka ochrony.
Art.
115320.
[Zawieszenie]
§
1. Na
wniosek dłużnika sąd może zawiesić
postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie tytułu
wykonawczego, o którym mowa w art. 115314
pkt 1-5, także wówczas, gdy możliwość taka
wynika z przepisów, odpowiednio, rozporządzenia
nr 1215/2012, rozporządzenia
nr 805/2004, rozporządzenia
nr 1896/2006, rozporządzenia
nr 861/2007 lub rozporządzenia
nr 4/2009.
§
2. Sąd
może również, na wniosek dłużnika,
ograniczyć egzekucję do środków
zabezpieczających lub uzależnić wykonanie tytułu
od złożenia przez wierzyciela stosownego zabezpieczenia,
jeżeli taką możliwość przewidują
przepisy rozporządzenia
nr 1215/2012, rozporządzenia
nr 805/2004, rozporządzenia
nr 1896/2006, rozporządzenia
nr 861/2007 lub rozporządzenia
nr 4/2009. Orzekając o ograniczeniu egzekucji do środków
zabezpieczających, sąd określa sposób
zabezpieczenia, stosując odpowiednio przepisy o sposobach
zabezpieczenia roszczeń w postępowaniu zabezpieczającym.
Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Art.
115321.
[Umorzenie]
Organ
egzekucyjny umarza postępowanie egzekucyjne w całości
lub w części na wniosek także wtedy, gdy:
1)
postępowanie jest prowadzone na podstawie tytułu
wykonawczego, o którym mowa w art. 115314
pkt 2, a dłużnik przedstawi przewidziane w przepisach
rozporządzenia
nr 805/2004 zaświadczenie o utracie lub ograniczeniu
wykonalności, z którego wynika, że tytuł nie
jest już wykonalny;
2)
prawomocnym orzeczeniem odmówiono uznania lub wykonania tytułu
wykonawczego, o którym mowa w art. 115314.
Art.
115322.
[Odpowiednie stosowanie]
Przepisy
art. 115316,
art. 115319
i art. 115321
pkt 2 stosuje się odpowiednio do orzeczeń obejmujących
środki ochrony wchodzące w zakres zastosowania
rozporządzenia
nr 606/2013, które podlegają wykonaniu w inny sposób
niż w drodze egzekucji.
Art.
115322a.
[Postępowanie wykonawcze na podstawie europejskiego nakazu
zabezpieczenia na rachunku bankowym wydanego w państwie
członkowskim UE]
§
1. Przepisy
art. 11443,
art. 11449,
art. 114412
i
art. 114413
stosuje się odpowiednio do postępowania wykonawczego
dotyczącego tytułu zabezpieczenia, o którym mowa w
art. 115315a.
§
2. Właściwym
organem w rozumieniu art. 4 pkt 14 rozporządzenia nr 655/2014 w
zakresie czynności, o których mowa w art.
10 ust. 2,
art.
23 ust. 3,
5
i 6,
art.
25 ust. 3,
art.
27 ust. 2,
art.
28 ust. 3
oraz art.
36 ust. 5
akapit drugi rozporządzenia nr 655/2014, jest komornik. W
przypadku czynności, która była poprzedzona
wystąpieniem do banku o wykonanie europejskiego nakazu
zabezpieczenia na rachunku bankowym, właściwy jest
komornik, który skierował do banku takie wystąpienie.
§
3. Właściwym
sądem, o którym mowa w art.
34,
art.
35 ust. 4
i art.
38 ust. 1 lit. b
rozporządzenia nr 655/2014, jest sąd rejonowy, w którego
okręgu znajduje się siedziba banku wskazanego w europejskim
nakazie zabezpieczenia na rachunku bankowym. Sąd orzeka na
posiedzeniu niejawnym.
TYTUŁ
III
Odmowa
uznania lub wykonania
Art.
115323.
[Właściwość sądu]
§
1. Wniosek
o odmowę wykonania, o którym mowa w przepisach
rozporządzenia
nr 1215/2012, rozporządzenia
nr 805/2004, rozporządzenia
nr 1896/2006, rozporządzenia
nr 861/2007, rozporządzenia
nr 4/2009 lub rozporządzenia
nr 606/2013, wnosi się do sądu okręgowego miejsca
zamieszkania albo siedziby dłużnika, a w braku takiego sądu
- do sądu okręgowego, w którego okręgu ma być
lub jest prowadzona egzekucja.
§
2. Wniosek
o odmowę uznania i wniosek o stwierdzenie braku podstaw do
odmowy uznania, przewidziane w przepisach rozporządzenia nr
1215/2012, oraz wniosek o odmowę uznania, przewidziany w
przepisach rozporządzenia nr 606/2013, wnosi się do sądu
okręgowego, który byłby miejscowo właściwy
do rozpoznania sprawy rozstrzygniętej orzeczeniem lub w którego
okręgu znajduje się miejscowo właściwy sąd
rejonowy, a w braku tej podstawy - do Sądu Okręgowego w
Warszawie.
§
3. W
terminie wyznaczonym przez sąd przeciwnik może przedstawić
swoje stanowisko w sprawie.
§
4. Sąd
rozpoznaje wniosek na posiedzeniu niejawnym.
Art.
115324.
[Zażalenie]
Na
postanowienie w przedmiocie odmowy wykonania, odmowy uznania albo
stwierdzenia braku podstaw do odmowy uznania przysługuje
zażalenie, a od postanowienia sądu apelacyjnego - skarga
kasacyjna; można także żądać wznowienia
postępowania, które zostało zakończone
prawomocnym postanowieniem w przedmiocie odmowy wykonania, odmowy
uznania albo stwierdzenia braku podstaw do odmowy uznania, oraz
stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia
wydanego w tym przedmiocie.
Art.
115325.
[Odpowiednie stosowanie]
Przepisy
art. 115323
i art. 115324
stosuje się odpowiednio do orzeczeń obejmujących
środki ochrony wchodzące w zakres zastosowania
rozporządzenia
nr 606/2013, które podlegają wykonaniu w inny sposób
niż w drodze egzekucji.
CZĘŚĆ
PIĄTA
SĄD
POLUBOWNY (ARBITRAŻOWY)
TYTUŁ
I
Przepisy
ogólne
Art.
1154. [Zakres zastosowania]
Przepisy
części niniejszej stosuje się, jeżeli miejsce
postępowania przed sądem polubownym znajduje się na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w wypadkach w części
tej określonych - także wtedy, gdy miejsce postępowania
przed sądem polubownym znajduje się poza granicami
Rzeczypospolitej Polskiej lub nie jest oznaczone.
Art.
1155. [Miejsce postępowania przed sądem polubownym]
§
1. Miejsce
postępowania przed sądem polubownym wskazują strony, a
w razie braku takiego wskazania określa je sąd polubowny,
biorąc pod uwagę przedmiot postępowania, okoliczności
sprawy i dogodność dla stron.
§
2. Jeżeli
miejsce postępowania przed sądem polubownym nie zostało
określone przez strony ani przez sąd polubowny, uważa
się, że miejsce tego postępowania znajdowało się
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, gdy na tym terytorium wydane
zostało orzeczenie kończące postępowanie w
sprawie.
Art.
1156. [Jurysdykcja krajowa]
Sądom
polskim przysługuje jurysdykcja krajowa w sprawach uregulowanych
przepisami niniejszej części, jeżeli miejsce
postępowania przed sądem polubownym znajduje się na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Sądom polskim przysługuje
jurysdykcja krajowa także wtedy, gdy przepisy niniejszej części
przewidują czynności sądu w związku z
postępowaniem przed sądem polubownym, którego
miejsce znajduje się poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej
albo nie jest oznaczone.
Art.
1157. [Zdatność arbitrażowa]
Jeżeli
przepis szczególny nie stanowi inaczej, strony mogą
poddać pod rozstrzygnięcie sądu polubownego spory o
prawa majątkowe lub spory o prawa niemajątkowe - mogące
być przedmiotem ugody sądowej, z wyjątkiem spraw o
alimenty.
Art.
1158. [Sąd]
§
1. Ilekroć
w części niniejszej mowa jest o sądzie, rozumie się
przez to sąd, który byłby właściwy do
rozpoznania sprawy, gdyby strony nie dokonały zapisu na sąd
polubowny.
§
2. Przepisy
części niniejszej stosuje się zarówno do sądu
polubownego powołanego do rozstrzygnięcia poszczególnego
sporu, jak i składu orzekającego powołanego w ramach
stałego sądu polubownego.
Art.
1159. [Tryb postępowania]
§
1. W
zakresie uregulowanym przepisami niniejszej części sąd
może podejmować czynności jedynie wtedy, gdy ustawa
tak stanowi.
§
2. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie w wypadkach
wskazanych w ustawie.
§
3. W
wypadkach, o których mowa w art. 1171, 1172, 1177, 1178 i
1179, sąd może orzec na posiedzeniu niejawnym. Przed
rozstrzygnięciem sąd może wysłuchać strony,
wysłuchanie może odbyć się także przez
odebranie oświadczenia na piśmie. W miarę potrzeby sąd
może zażądać, aby oświadczenie na piśmie
zawierało podpis notarialnie poświadczony.
Art.
1160. [Doręczenia]
§
1. Jeżeli
strony nie postanowiły inaczej, zawiadomienie pisemne uważa
się za doręczone, gdy zostało wręczone osobiście
adresatowi albo dostarczono je do jego siedziby albo miejsca jego
zwykłego pobytu lub na wskazany przez niego adres pocztowy.
§
2. Jeżeli
adresat jest przedsiębiorcą wpisanym do właściwego
rejestru sądowego albo innego publicznego rejestru,
zawiadomienie uważa się za doręczone, gdy doszło
na adres wskazany w rejestrze, chyba że strona podała inny
adres do doręczeń.
§
3. Jeżeli
żadnego z miejsc wymienionych w paragrafach poprzedzających
nie można ustalić pomimo dołożenia należytej
staranności, zawiadomienie pisemne uważa się za
doręczone, gdy zostało wysłane do ostatniego znanego
miejsca siedziby albo ostatniego znanego miejsca zwykłego pobytu
adresata. W takim wypadku zawiadomienie uważa się za
doręczone w ostatnim dniu okresu, w którym przesyłka
mogła zostać odebrana przez adresata.
§
4. Przepisów
paragrafów poprzedzających nie stosuje się do
doręczeń sądowych.
TYTUŁ
II
Zapis
na sąd polubowny
Art.
1161. [Zapis na sąd polubowny]
§
1. Poddanie
sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego wymaga umowy
stron, w której należy wskazać przedmiot sporu lub
stosunek prawny, z którego spór wyniknął lub
może wyniknąć (zapis na sąd polubowny).
§
2. Bezskuteczne
są postanowienia zapisu na sąd polubowny naruszające
zasadę równości stron, w szczególności
uprawniające tylko jedną stronę do wytoczenia
powództwa przed sądem polubownym przewidzianym w zapisie
albo przed sądem.
§
3. Zapis
na sąd polubowny może wskazywać stały sąd
polubowny jako właściwy do rozstrzygnięcia sporu.
Jeżeli strony nie postanowiły inaczej, wiąże je
regulamin stałego sądu polubownego obowiązujący w
dacie zawarcia zapisu na sąd polubowny.
Art.
1162. [Forma zapisu na sąd polubowny]
§
1. Zapis
na sąd polubowny powinien być sporządzony na piśmie.
§
2. Wymaganie
dotyczące formy zapisu na sąd polubowny jest spełnione
także wtedy, gdy zapis zamieszczony został w wymienionych
między stronami pismach lub oświadczeniach złożonych
za pomocą środków porozumiewania się na
odległość, które pozwalają utrwalić
ich treść. Powołanie się w umowie na dokument
zawierający postanowienie o poddaniu sporu pod rozstrzygnięcie
sądu polubownego spełnia wymagania dotyczące formy
zapisu na sąd polubowny, jeżeli umowa ta jest sporządzona
na piśmie, a to powołanie się jest tego rodzaju, że
czyni zapis częścią składową umowy.
Art.
1163. [Zapis w umowie (statucie)]
§
1. Zamieszczony
w umowie (statucie) spółki handlowej zapis na sąd
polubowny dotyczący sporów ze stosunku spółki
wiąże spółkę oraz jej wspólników.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio do zapisów na sąd
polubowny zawartych w statucie spółdzielni lub
stowarzyszenia.
Art.
1164. [Zapis na sąd polubowny w sprawach pracowniczych]
Zapis
na sąd polubowny obejmujący spory z zakresu prawa pracy
może być sporządzony tylko po powstaniu sporu i wymaga
zachowania formy pisemnej. Przepisu art. 1162 § 2 nie stosuje
się.
Art.
11641.
[Zapis na sąd polubowny w przypadku sporów związanych
z umowami, których stroną jest konsument]
§
1. Zapis
na sąd polubowny obejmujący spory wynikające z umów,
których stroną jest konsument, może być
sporządzony tylko po powstaniu sporu i wymaga zachowania formy
pisemnej. Przepisu art. 1162 § 2 nie stosuje się.
§
2. W
zapisie na sąd polubowny, o którym mowa w § 1,
należy także wskazać pod rygorem nieważności,
że stronom znane są skutki zapisu na sąd polubowny, w
szczególności co do mocy prawnej wyroku sądu
polubownego lub ugody przed nim zawartej na równi z wyrokiem
sądu lub ugodą zawartą przed sądem po ich uznaniu
przez sąd lub po stwierdzeniu przez sąd ich wykonalności.
Art.
1165. [Zarzut zapisu na sąd polubowny]
§
1. W
razie wniesienia do sądu sprawy dotyczącej sporu objętego
zapisem na sąd polubowny, sąd odrzuca pozew lub wniosek o
wszczęcie postępowania nieprocesowego, jeżeli pozwany
albo uczestnik postępowania nieprocesowego podniósł
zarzut zapisu na sąd polubowny przed wdaniem się w spór
co do istoty sprawy.
§
2. Przepisu
§ 1 nie stosuje się, gdy zapis na sąd polubowny jest
nieważny, bezskuteczny, niewykonalny albo utracił moc, jak
również wtedy, gdy sąd polubowny orzekł o swej
niewłaściwości.
§
3. Wniesienie
sprawy do sądu nie stanowi przeszkody do rozpoznania sprawy
przez sąd polubowny.
§
4. Przepisy
paragrafów poprzedzających stosuje się także,
gdy miejsce postępowania przed sądem polubownym znajduje
się poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej lub nie jest
oznaczone.
Art.
1166. [Zabezpieczenie roszczeń]
§
1. Poddanie
sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego nie wyłącza
możliwości zabezpieczenia przez sąd roszczeń
dochodzonych przed sądem polubownym.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się także, gdy miejsce postępowania
przed sądem polubownym znajduje się poza granicami
Rzeczypospolitej Polskiej lub nie jest oznaczone.
Art.
1167. [Pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorcę]
Pełnomocnictwo
do dokonania czynności prawnej udzielone przez przedsiębiorcę
obejmuje również umocowanie do sporządzenia zapisu
na sąd polubowny w zakresie sporów wynikających z
tej czynności prawnej, chyba że z pełnomocnictwa
wynika co innego.
Art.
1168. [Utrata mocy zapisu na sąd polubowny]
§
1. Jeżeli
osoba wyznaczona w zapisie na sąd polubowny jako arbiter lub
arbiter przewodniczący odmawia pełnienia tej funkcji lub
gdy pełnienie przez nią tej funkcji okaże się z
innych przyczyn niemożliwe, zapis na sąd polubowny traci
moc, chyba że strony postanowiły inaczej.
§
2. W
braku odmiennej umowy stron, zapis na sąd polubowny traci moc, w
przypadku gdy sąd polubowny wskazany w tym zapisie nie przyjął
sprawy do rozpoznania lub gdy rozpoznanie sprawy w ramach tego sądu
okazało się z innych przyczyn niemożliwe.
TYTUŁ
III
Skład
sądu polubownego
Art.
1169. [Liczba arbitrów]
§
1. Strony
mogą w umowie określić liczbę sędziów
sądu polubownego (arbitrów).
§
2. W
braku takiego określenia powołuje się sąd
polubowny w składzie trzech arbitrów.
§
3. Postanowienia
umowy przyznające jednej ze stron więcej uprawnień
przy powołaniu sądu polubownego są bezskuteczne.
Art.
1170. [Arbiter]
§
1. Arbitrem
może być osoba fizyczna bez względu na obywatelstwo,
mająca pełną zdolność do czynności
prawnych.
§
2. Arbitrem
nie może być sędzia państwowy. Nie dotyczy to
sędziów w stanie spoczynku.
Art.
1171. [Sposób powołania arbitrów]
§
1. Strony
mogą uzgodnić sposób powołania arbitrów.
§
2. W
braku takiego uzgodnienia arbitrów powołuje się w
sposób następujący:
1)
jeżeli sprawa ma być rozpoznawana przez sąd polubowny
składający się z nieparzystej liczby arbitrów,
każda ze stron powołuje równą liczbę
arbitrów, a następnie arbitrzy powołują arbitra
przewodniczącego; jeżeli strona nie powoła arbitra lub
arbitrów w terminie miesiąca od dnia otrzymania żądania
drugiej strony, aby to uczyniła, lub jeżeli arbitrzy
powołani przez strony nie powołali arbitra przewodniczącego
w terminie miesiąca od dnia ich powołania, arbitra lub
arbitrów lub arbitra przewodniczącego powołuje sąd
na wniosek którejkolwiek ze stron;
2)
jeżeli sprawa ma być rozpoznawana przez jedynego arbitra, a
w terminie miesiąca od dnia, w którym jedna ze stron
zwróciła się o wspólne powołanie
arbitra, strony tego nie uczyniły, arbitra powołuje sąd
na wniosek którejkolwiek ze stron;
3)
jeżeli sprawa ma być rozpoznawana przez sąd polubowny
składający się z parzystej liczby arbitrów,
każda ze stron powołuje równą liczbę
arbitrów, a arbitrzy wybierają ze swego grona
przewodniczącego; jeżeli strona nie powoła arbitra lub
arbitrów w terminie miesiąca od dnia otrzymania żądania
drugiej strony, aby to uczyniła, lub jeżeli arbitrzy
powołani przez strony nie wybrali arbitra przewodniczącego
w terminie miesiąca od dnia ich powołania, arbitra lub
arbitrów lub arbitra przewodniczącego powołuje sąd
na wniosek którejkolwiek ze stron.
§
3. Strona
lub strony mogą powołać także arbitra zastępczego
na wypadek śmierci, ustąpienia, odwołania (wygaśnięcia
powołania) arbitra przez nie wyznaczonego.
Art.
1172. [Wniosek strony]
Jeżeli
według umowy stron arbitra lub arbitra przewodniczącego ma
powołać osoba trzecia, która nie dokonała tego
w terminie przez strony określonym, a gdy strony tego terminu
nie określiły, w terminie miesiąca od dnia wezwania
jej, aby to uczyniła, każda ze stron może wystąpić
do sądu z wnioskiem o powołanie arbitra lub arbitra
przewodniczącego, chyba że strony postanowiły inaczej.
Art.
1173. [Kwalifikacje arbitra]
§
1. Powołując
arbitra, sąd bierze pod uwagę kwalifikacje, jakie arbiter
powinien mieć stosownie do porozumienia stron, oraz inne
okoliczności, które zapewniają powołanie na
arbitra osoby niezależnej i bezstronnej.
§
2. Powołując
jedynego arbitra albo arbitra przewodniczącego w sporze między
stronami mającymi miejsce zamieszkania lub siedzibę w
różnych państwach, sąd powinien rozważyć
potrzebę powołania osoby niezwiązanej z żadnym z
tych państw.
Art.
1174. [Wyłączenie arbitra]
§
1. Osoba
powołana na arbitra składa na piśmie każdej ze
stron i pozostałym arbitrom oświadczenie o swojej
bezstronności i niezależności. Osoba powołana na
arbitra niezwłocznie ujawnia stronom wszystkie okoliczności,
które mogłyby wzbudzić wątpliwości co do
jej bezstronności lub niezależności.
§
2. Arbiter
może być wyłączony tylko wtedy, gdy zachodzą
okoliczności, które budzą uzasadnione wątpliwości
co do jego bezstronności lub niezależności, a także
wtedy, gdy nie ma kwalifikacji określonych w umowie stron.
Wyłączenia arbitra, którego strona sama powołała
lub w powołaniu którego uczestniczyła, może ona
żądać tylko z przyczyn, o których się
dowiedziała po jego powołaniu.
Art.
1175. [Ustąpienie arbitra]
Arbiter
może ustąpić w każdym czasie. Jeżeli
ustąpienie nastąpiło bez ważnych powodów,
arbiter ponosi odpowiedzialność za wynikłą stąd
szkodę.
Art.
1176. [Tryb postępowania o wyłączenie arbitra]
§
1. Strony
mogą określić tryb postępowania o wyłączenie
arbitra.
§
2. Jeżeli
w terminie miesiąca od dnia, w którym strona zgłosiła
do sądu polubownego żądanie wyłączenia
arbitra w trybie określonym przez strony, arbiter nie zostanie
wyłączony, strona żądająca wyłączenia
może w terminie następnych dwóch tygodni wystąpić
do sądu z wnioskiem o wyłączenie arbitra. Odmienne
postanowienia umowy stron są bezskuteczne.
§
3. Jeżeli
strony nie postanowiły inaczej, strona żądająca
wyłączenia arbitra powinna w terminie dwóch tygodni
od dnia, w którym dowiedziała się o jego powołaniu,
lub od dnia, w którym dowiedziała się o
okolicznościach wymienionych w art. 1174 § 2, zawiadomić
o tym na piśmie wszystkich arbitrów powołanych do
rozstrzygnięcia sprawy oraz stronę przeciwną. W
zawiadomieniu, które powinno być jednocześnie
wysłane do wszystkich tych osób, należy wskazać
okoliczności uzasadniające żądanie wyłączenia.
§
4. Jeżeli
w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym zgodnie z
przepisem § 3 doręczono arbitrowi zawiadomienie o żądaniu
jego wyłączenia, arbiter ten sam nie ustąpi lub nie
zostanie odwołany na mocy zgodnych oświadczeń stron
złożonych na piśmie, strona żądająca
wyłączenia może w terminie następnych dwóch
tygodni wystąpić do sądu z wnioskiem o wyłączenie
arbitra.
§
5. Jeżeli
arbiter ustępuje lub zostaje odwołany przez strony w
związku z żądaniem jego wyłączenia, nie
oznacza to samo przez się, że żądanie to było
uzasadnione.
§
6. Wniesienie
do sądu wniosku, o którym mowa w § 2 i 4, nie ma
wpływu na bieg postępowania przed sądem polubownym,
chyba że sąd polubowny postanowi zawiesić to
postępowanie do czasu rozstrzygnięcia takiego wniosku przez
sąd.
Art.
1177. [Odwołanie arbitra]
§
1. Strony
mogą w każdym czasie złożyć zgodne
oświadczenie na piśmie o odwołaniu każdego z
arbitrów.
§
2. Na
wniosek którejkolwiek ze stron sąd może odwołać
arbitra, jeżeli jest oczywiste, że arbiter nie wykona swych
czynności w odpowiednim terminie, lub jeżeli opóźnia
się z ich wykonywaniem bez uzasadnionej przyczyny.
Art.
1178. [Arbiter zastępczy]
§
1. W
razie wygaśnięcia powołania arbitra nowy (zastępczy)
arbiter jest powoływany w sposób, który jest
przewidziany dla powołania arbitra.
§
2. Jeżeli
ustąpienie lub odwołanie przez strony lub sąd arbitra
powołanego przez jedną ze stron miało miejsce
dwukrotnie, druga strona może zażądać, aby sąd
wyznaczył nowego (zastępczego) arbitra za stronę
przeciwną. Z wnioskiem takim strona może wystąpić
w terminie tygodnia od dnia, w którym dowiedziała się,
że nowy (zastępczy) arbiter powołany przez stronę
przeciwną ustąpił lub został odwołany.
Art.
1179. [Wynagrodzenie i zwrot wydatków arbitra]
§
1. Arbiter
ma prawo do wynagrodzenia za swoje czynności oraz do zwrotu
wydatków poniesionych w związku z wykonywaniem tych
czynności. Odpowiedzialność stron z tego tytułu
jest solidarna.
§
2. Jeżeli
co do wysokości wynagrodzenia i zwracanych wydatków nie
nastąpiło porozumienie arbitra ze stronami, arbiter może
żądać, aby sąd ustalił jego wynagrodzenie
stosownie do nakładu pracy oraz wartości przedmiotu sporu,
a także wydatki podlegające zwrotowi.
§
3. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
TYTUŁ
IV
Właściwość
sądu polubownego
Art.
1180. [Orzeczenie o właściwości; zarzut braku
właściwości]
§
1. Sąd
polubowny może orzekać o swej właściwości, w
tym o istnieniu, ważności albo skuteczności zapisu na
sąd polubowny. Nieważność albo wygaśnięcie
umowy podstawowej, w której zamieszczono zapis na sąd
polubowny, samo przez się nie oznacza nieważności lub
wygaśnięcia zapisu.
§
2. Zarzut
braku właściwości sądu polubownego może być
podniesiony nie później niż w odpowiedzi na pozew
lub w innym terminie określonym przez strony, chyba że
przed upływem terminu strona nie znała i przy dołożeniu
należytej staranności nie mogła poznać podstawy
takiego zarzutu albo jego podstawa powstała dopiero po upływie
tego terminu. W obu wypadkach sąd polubowny może rozpoznać
zarzut podniesiony po terminie, jeżeli uzna opóźnienie
za usprawiedliwione. Wyznaczenie arbitra przez stronę lub
uczestniczenie strony w jego wyznaczeniu nie pozbawia jej prawa do
podniesienia tego zarzutu. Zarzut, że zgłoszone w toku
postępowania żądanie strony przeciwnej wykracza poza
zakres zapisu na sąd polubowny, powinien być podniesiony
niezwłocznie po zgłoszeniu takiego żądania. Sąd
polubowny może rozpoznać zarzut podniesiony po tym
terminie, jeżeli uzna opóźnienie za
usprawiedliwione.
§
3. O
zarzucie, o którym mowa w § 2, sąd polubowny może
orzec w odrębnym postanowieniu. Jeżeli sąd polubowny
takim postanowieniem oddali zarzut, każda ze stron może w
terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia jej tego
postanowienia wystąpić do sądu o rozstrzygnięcie.
Wszczęcie postępowania przed sądem nie wstrzymuje
rozpoznania sprawy przez sąd polubowny. Do postępowania
przed sądem przepisy art. 1207 stosuje się odpowiednio. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Art.
1181. [Udzielenie zabezpieczenia]
§
1. Jeżeli
strony nie uzgodniły inaczej, sąd polubowny na wniosek
strony, która uprawdopodobniła dochodzone roszczenie,
może postanowić o zastosowaniu takiego sposobu
zabezpieczenia, który uzna za właściwy ze względu
na przedmiot sporu. Wydając takie postanowienie, sąd
polubowny może uzależnić jego wykonanie od złożenia
stosownego zabezpieczenia.
§
2. Na
wniosek strony sąd polubowny może zmienić lub uchylić
postanowienie wydane na podstawie § 1.
§
3. Postanowienie
sądu polubownego o zastosowaniu tymczasowego środka
zabezpieczającego podlega wykonaniu po nadaniu mu klauzuli
wykonalności przez sąd. Przepisy art. 1214 § 2 i 3
oraz art. 1215 stosuje się odpowiednio.
Art.
1182. [Roszczenie o naprawienie szkody]
Jeżeli
zastosowanie zarządzonego przez sąd polubowny tymczasowego
środka zabezpieczającego było oczywiście
nieuzasadnione, strona, na rzecz której środek ten został
zastosowany, odpowiada za wynikłą stąd szkodę.
Roszczenie o naprawienie szkody może być dochodzone także
w toczącym się postępowaniu przed sądem
polubownym.
TYTUŁ
V
Postępowanie
przed sądem polubownym
Art.
1183. [Zakaz dyskryminacji]
W
postępowaniu przed sądem polubownym strony powinny być
traktowane równoprawnie. Każda ze stron ma prawo do
wysłuchania i przedstawienia swoich twierdzeń oraz dowodów
na ich poparcie.
Art.
1184. [Zasady i sposób postępowania]
§
1. Jeżeli
przepis ustawy nie stanowi inaczej, strony mogą uzgodnić
zasady i sposób postępowania przed sądem polubownym.
§
2. W
braku odmiennego uzgodnienia stron, sąd polubowny może, z
zastrzeżeniem przepisów ustawy, prowadzić
postępowanie w taki sposób, jaki uzna za właściwy.
Sąd polubowny nie jest związany przepisami o postępowaniu
przed sądem.
Art.
1185. [Miejsce posiedzenia]
Jeżeli
strony nie uzgodniły inaczej, sąd polubowny niezależnie
od ustalonego miejsca postępowania może wyznaczyć
posiedzenie w każdym miejscu, jakie uzna za stosowne dla odbycia
narady arbitrów albo dla przeprowadzenia dowodów.
Art.
1186. [Wezwanie na arbitraż]
W
braku odmiennego uzgodnienia stron, postępowanie przed sądem
polubownym rozpoczyna się w dniu, w którym pozwanemu
doręczono pismo zawierające żądanie rozpoznania
sprawy w postępowaniu przed sądem polubownym (wezwanie na
arbitraż). Wezwanie na arbitraż powinno dokładnie
określić strony i przedmiot sporu oraz wskazywać zapis
na sąd polubowny, na podstawie którego postępowanie
ma być prowadzone, a także zawierać wyznaczenie
arbitra, jeżeli należy to do strony, która dokonuje
wezwania na arbitraż.
Art.
1187. [Język postępowania]
§
1. Strony
mogą uzgodnić język lub języki, w których
będzie prowadzone postępowanie. W braku takiego
uzgodnienia, o języku lub językach postępowania
decyduje sąd polubowny. Uzgodnienie stron lub decyzja sądu
polubownego, jeżeli nie postanowiono w nich inaczej, mają
zastosowanie do wszystkich oświadczeń pisemnych stron,
rozprawy oraz orzeczeń i zawiadomień sądu polubownego.
§
2. Sąd
polubowny może zarządzić, aby do każdego
dokumentu było dołączone jego tłumaczenie na
język lub języki uzgodnione przez strony lub określone
przez ten sąd.
Art.
1188. [Pozew i odpowiedź na pozew]
§
1. W
terminie uzgodnionym przez strony lub, jeżeli strony nie
postanowiły inaczej, w terminie wyznaczonym przez sąd
polubowny powód powinien wnieść pozew, a pozwany
może złożyć odpowiedź na pozew. Do pozwu i
odpowiedzi na pozew strony mogą dołączyć
dokumenty, jakie uznają za stosowne.
§
2. W
braku odmiennego uzgodnienia stron pozew lub odpowiedź na pozew
mogą być uzupełnione lub zmienione w toku postępowania
przed sądem polubownym, chyba że sąd polubowny nie
dopuści do takiego uzupełnienia lub takiej zmiany ze
względu na zbyt późne ich dokonanie.
§
3. Przepisy
§ 1 i 2 stosuje się także do powództwa
wzajemnego.
Art.
1189. [Rozprawa; doręczanie pism drugiej stronie]
§
1. W
braku odmiennego uzgodnienia stron, sąd polubowny decyduje o
tym, czy przeprowadzić rozprawę w celu przedstawienia przez
strony twierdzeń lub dowodów na ich poparcie, czy też
postępowanie będzie prowadzone na podstawie dokumentów
i innych pism, bez wyznaczania rozprawy. Jeżeli strony nie
uzgodniły, że postępowanie będzie prowadzone bez
wyznaczania rozprawy, sąd polubowny jest obowiązany
rozpoznać sprawę na rozprawie, gdy jedna ze stron tego
zażąda.
§
2. Strony
powinny być odpowiednio wcześnie zawiadomione o rozprawie
oraz posiedzeniach sądu polubownego odbywanych w celu
przeprowadzenia dowodów.
§
3. Wszelkie
pisma składane przez stronę sądowi polubownemu powinny
być doręczone drugiej stronie. Obu stronom powinny być
doręczone opinie biegłych oraz inne dowody na piśmie,
które sąd polubowny może wziąć pod uwagę
przy rozstrzyganiu sporu.
Art.
1190. [Sposoby zakończenia postępowania]
§
1. Sąd
polubowny umarza postępowanie, jeżeli powód nie
wniesie pozwu zgodnie z art. 1188.
§
2. Jeżeli
pozwany nie wniesie odpowiedzi na pozew zgodnie z art. 1188, sąd
polubowny prowadzi postępowanie. Brak odpowiedzi na pozew nie
może być uznany za przyznanie faktów przytoczonych w
pozwie.
§
3. Jeżeli
strona nie stawi się na rozprawę lub nie przedstawi
dokumentów, które strona obowiązana była
przedłożyć, sąd polubowny może prowadzić
postępowanie i wydać wyrok na podstawie zebranego materiału
dowodowego.
§
4. Przepisów
§ 1-3 nie stosuje się, jeżeli strona usprawiedliwi swą
bezczynność lub niestawiennictwo, chyba że strony
postanowiły inaczej.
Art.
1191. [Dowody; zakaz stosowania środków przymusu]
§
1. Sąd
polubowny może przeprowadzić dowód z przesłuchania
świadków, z dokumentów, oględzin, a także
inne konieczne dowody, nie może jednak stosować środków
przymusu.
§
2. W
braku odmiennego uzgodnienia stron, sąd polubowny może
także:
1)
wyznaczyć biegłego lub biegłych w celu zasięgnięcia
ich opinii;
2)
zażądać od strony dostarczenia biegłemu
odpowiednich informacji lub przedstawienia mu albo udostępnienia
do zbadania dokumentów lub innych przedmiotów.
§
3. W
braku odmiennego uzgodnienia stron, na żądanie strony lub
jeżeli sąd polubowny uzna to za konieczne, biegły po
przedstawieniu swojej pisemnej lub ustnej opinii uczestniczy w
rozprawie, w toku której strony mogą zadawać mu
pytania oraz żądać wyjaśnień.
Art.
1192. [Pomoc sądowa]
§
1. Sąd
polubowny może zwrócić się o przeprowadzenie
dowodu lub wykonanie innej czynności, której sąd
polubowny nie może wykonać, do sądu rejonowego, w
którego okręgu dowód lub czynność
powinna być przeprowadzona. W postępowaniu dowodowym przed
sądem rejonowym mogą wziąć udział strony i
arbitrzy z prawem zadawania pytań.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się także, gdy miejsce postępowania
przed sądem polubownym znajduje się poza granicami
Rzeczypospolitej Polskiej lub nie jest oznaczone.
Art.
1193. [Zarzut naruszenia przepisów]
Jeżeli
uchybiono przepisom niniejszej części, od których
strony mogą odstąpić, albo uchybiono określonym
przez strony zasadom postępowania przed sądem polubownym,
strona, która o powyższym uchybieniu wiedziała, nie
może podnieść zarzutu takiego uchybienia przed sądem
polubownym ani też powołać się na takie
uchybienie w skardze o uchylenie wyroku sądu polubownego, jeżeli
nie podniosła zarzutu niezwłocznie lub w terminie
określonym przez strony bądź przepisy niniejszej
części.
TYTUŁ
VI
Wyrok
sądu polubownego i zakończenie postępowania
Art.
1194. [Prawo właściwe, ogólne zasady prawa,
zasady słuszności]
§
1. Sąd
polubowny rozstrzyga spór według prawa właściwego
dla danego stosunku, a gdy strony go do tego wyraźnie upoważniły
- według ogólnych zasad prawa lub zasad słuszności.
§
2. W
każdym jednak przypadku sąd polubowny bierze pod uwagę
postanowienia umowy oraz ustalone zwyczaje mające zastosowanie
do danego stosunku prawnego.
§
3. W
przypadku sporów wynikających z umów, których
stroną jest konsument, rozstrzyganie sporu według ogólnych
zasad prawa lub zasad słuszności nie może prowadzić
do pozbawienia konsumenta ochrony przyznanej mu bezwzględnie
wiążącymi przepisami prawa właściwego dla
danego stosunku.
Art.
1195. [Wydanie orzeczenia; zdanie odrębne]
§
1. Jeżeli
sąd polubowny rozpoznaje sprawę w składzie więcej
niż jednego arbitra, jego orzeczenia zapadają większością
głosów, chyba że strony uzgodniły inaczej.
Orzeczenia w kwestiach proceduralnych może wydawać
samodzielnie arbiter przewodniczący, jeżeli zostanie
upoważniony do tego przez strony lub przez pozostałych
arbitrów.
§
2. Arbiter,
który głosował przeciwko stanowisku większości,
może na wyroku przy swoim podpisie zaznaczyć, że
zgłosił zdanie odrębne.
§
3. Uzasadnienie
zdania odrębnego należy sporządzić w terminie
dwóch tygodni od dnia sporządzenia motywów
rozstrzygnięcia i dołączyć do akt sprawy.
§
4. Jeżeli
przy wydawaniu wyroku nie można osiągnąć
wymaganej jednomyślności lub większości głosów
co do rozstrzygnięcia o całości lub o części
przedmiotu sporu, zapis na sąd polubowny w tym zakresie traci
moc.
Art.
1196. [Ugoda]
§
1. Jeżeli
strony zawarły ugodę przed sądem polubownym, sąd
polubowny umarza postępowanie. Osnowę ugody wciąga się
do protokołu albo zamieszcza w odrębnym dokumencie
stanowiącym część protokołu i stwierdza
podpisami stron.
§
2. Na
wniosek stron sąd polubowny może nadać ugodzie formę
wyroku. Wyrok sądu polubownego wydany na podstawie ugody stron
powinien odpowiadać wymaganiom art. 1197 i zawierać
stwierdzenie, że jest wyrokiem sądu polubownego. Wyrok taki
ma takie same skutki jak każdy inny wyrok sądu polubownego.
Art.
1197. [Forma i treść wyroku]
§
1. Wyrok
sądu polubownego powinien być sporządzony na piśmie
i podpisany przez arbitrów, którzy go wydali. Jeżeli
wyrok jest wydany przez sąd polubowny rozpoznający sprawę
w składzie trzech lub więcej arbitrów, wystarczą
podpisy większości arbitrów z podaniem przyczyny
braku pozostałych podpisów.
§
2. Wyrok
sądu polubownego powinien zawierać motywy rozstrzygnięcia.
§
3. Wyrok
sądu polubownego powinien wskazywać zapis na sąd
polubowny, na podstawie którego wydano wyrok, zawierać
oznaczenie stron i arbitrów, a także określać
datę i miejsce jego wydania. Gdy każdy z arbitrów
podpisuje wyrok w innym państwie, a strony nie określiły
miejsca wydania wyroku, miejsce to określa sąd polubowny.
§
4. Wyrok
sądu polubownego doręcza się stronom.
Art.
1198. [Umorzenie postępowania]
Poza
wypadkami, o których mowa w art. 1190 § 1 i art. 1196 §
1, sąd polubowny wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania,
gdy:
1)
powód cofnął pozew, chyba że pozwany się
temu sprzeciwił, a sąd polubowny uznał, że ma on
uzasadniony interes w ostatecznym rozstrzygnięciu sporu;
2)
stwierdził, że dalsze prowadzenie postępowania stało
się z innej przyczyny zbędne lub niemożliwe.
Art.
1199. [Koniec obowiązków arbitrów]
Po
wydaniu wyroku albo postanowienia o umorzeniu postępowania lub
innego postanowienia kończącego postępowanie w
sprawie, kończą się obowiązki arbitrów z
wyjątkiem obowiązków określonych w art.
1200-1203 i art. 1204 § 1.
Art.
1200. [Sprostowanie i wykładnia wyroku]
§
1. W
terminie 2 tygodni od dnia otrzymania wyroku, jeżeli strony nie
uzgodniły innego terminu:
1)
każda ze stron może, po zawiadomieniu drugiej strony,
zwrócić się do sądu polubownego o sprostowanie
w tekście wyroku niedokładności, błędów
pisarskich albo rachunkowych lub innych oczywistych omyłek;
2)
każda ze stron może, po zawiadomieniu drugiej strony,
zwrócić się do sądu polubownego o
rozstrzygnięcie wątpliwości co do treści wyroku.
§
2. Jeżeli
sąd polubowny uzna wniosek za uzasadniony, dokonuje sprostowania
lub wykładni wyroku w terminie 2 tygodni od dnia otrzymania
wniosku. Wykładnia stanowi integralną część
wyroku.
Art.
1201. [Sprostowanie z urzędu wyroku]
W
terminie miesiąca od dnia wydania wyroku sąd polubowny może
z urzędu sprostować błędy pisarskie albo
rachunkowe lub inne oczywiste omyłki. O dokonanym sprostowaniu
sąd polubowny zawiadamia strony.
Art.
1202. [Uzupełnienie wyroku]
Jeżeli
strony nie postanowiły inaczej, każda z nich może, po
zawiadomieniu drugiej strony, zwrócić się do sądu
polubownego w terminie miesiąca od dnia otrzymania wyroku z
wnioskiem o jego uzupełnienie co do żądań
zgłoszonych w postępowaniu, o których sąd
polubowny nie orzekł w wyroku. Po rozpoznaniu wniosku sąd
polubowny wydaje wyrok uzupełniający w terminie do dwóch
miesięcy od dnia złożenia wniosku.
Art.
1203. [Przedłużenie terminu]
§
1. Sąd
polubowny może przedłużyć termin do złożenia
wniosku o sprostowanie, wykładnię lub wydanie wyroku
uzupełniającego, jeżeli uzna to za niezbędne.
§
2. Do
sprostowania lub wykładni wyroku oraz do wyroku uzupełniającego
stosuje się art. 1195 i 1197.
Art.
1204. [Złożenie akt i oryginału wyroku w sądzie]
§
1. Akta
sprawy wraz z oryginałem wyroku sąd polubowny składa w
sądzie.
§
2. Stałe
sądy polubowne mogą przechowywać akta we własnych
archiwach i wówczas powinny udostępniać je sądowi
oraz innym uprawnionym organom na ich żądanie.
§
3. W
razie ponownego rozpoznania sprawy przez sąd polubowny sąd
ten jest uprawniony do wglądu w złożone akta.
TYTUŁ
VII
Skarga
o uchylenie wyroku sądu polubownego
Art.
1205. [Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego]
§
1. Wyrok
sądu polubownego wydany w Rzeczypospolitej Polskiej może
zostać uchylony przez sąd wyłącznie w
postępowaniu wszczętym na skutek wniesienia skargi o jego
uchylenie, zgodnie z poniższymi przepisami.
§
2. Jeżeli
strony ustaliły, że postępowanie przed sądem
polubownym będzie obejmowało więcej niż jedną
instancję, przepis § 1 dotyczy ostatecznego wyroku sądu
polubownego rozstrzygającego o żądaniach stron.
Art.
1206. [Podstawy skargi]
§
1. Strona
może w drodze skargi żądać uchylenia wyroku sądu
polubownego, jeżeli:
1)
brak było zapisu na sąd polubowny, zapis na sąd
polubowny jest nieważny, bezskuteczny albo utracił moc
według prawa dla niego właściwego;
2)
strona nie była należycie zawiadomiona o wyznaczeniu
arbitra, o postępowaniu przed sądem polubownym lub w inny
sposób była pozbawiona możności obrony swoich
praw przed sądem polubownym;
3)
wyrok sądu polubownego dotyczy sporu nieobjętego zapisem na
sąd polubowny lub wykracza poza zakres takiego zapisu, jeżeli
jednak rozstrzygnięcie w sprawach objętych zapisem na sąd
polubowny daje się oddzielić od rozstrzygnięcia w
sprawach nieobjętych tym zapisem lub wykraczających poza
jego zakres, wyrok może być uchylony jedynie w zakresie
spraw nieobjętych zapisem lub wykraczających poza jego
zakres; przekroczenie zakresu zapisu na sąd polubowny nie może
stanowić podstawy uchylenia wyroku, jeżeli strona, która
brała udział w postępowaniu, nie zgłaszała
zarzutów co do rozpoznania roszczeń wykraczających
poza zakres zapisu;
4)
nie zachowano wymagań co do składu sądu polubownego
lub podstawowych zasad postępowania przed tym sądem,
wynikających z ustawy lub określonych przez strony;
5)
wyrok uzyskano za pomocą przestępstwa albo podstawą
wydania wyroku był dokument podrobiony lub przerobiony;
6)
w tej samej sprawie między tymi samymi stronami zapadł
prawomocny wyrok sądu.
§
2. Uchylenie
wyroku sądu polubownego następuje także wtedy, gdy sąd
stwierdził, że:
1)
według ustawy spór nie może być rozstrzygnięty
przez sąd polubowny;
2)
wyrok sądu polubownego jest sprzeczny z podstawowymi zasadami
porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku
publicznego);
3)
wyrok sądu polubownego pozbawia konsumenta ochrony przyznanej mu
bezwzględnie wiążącymi przepisami prawa
właściwego dla umowy, której stroną jest
konsument, a gdy prawem właściwym dla tej umowy jest prawo
wybrane przez strony - ochrony przyznanej konsumentowi bezwzględnie
wiążącymi przepisami prawa, które byłoby
właściwe w braku wyboru prawa.
Art.
1207. [Odpowiednie stosowanie]
§
1. Do
skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego przepis art. 368
stosuje się odpowiednio.
§
2. Jeśli
przepisy poniższe nie stanowią inaczej, do postępowania
ze skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego przepisy o
apelacji stosuje się odpowiednio.
Art.
1208. [Termin wniesienia skargi. Skarga kasacyjna]
§
1. Skargę
o uchylenie wyroku sądu polubownego wnosi się do sądu
apelacyjnego, na obszarze którego znajduje się sąd,
który byłby właściwy do rozpoznania sprawy,
gdyby strony nie dokonały zapisu na sąd polubowny, a w
braku tej podstawy - do Sądu Apelacyjnego w Warszawie, w
terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia wyroku
lub jeżeli strona wniosła o uzupełnienie, sprostowanie
lub wykładnię wyroku - w terminie dwóch miesięcy
od dnia doręczenia przez sąd polubowny orzeczenia
rozstrzygającego o tym wniosku.
§
2. Jeżeli
skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego oparto na
podstawie określonej w art. 1206 § 1 pkt 5 lub 6, termin do
wniesienia skargi liczy się od dnia, w którym strona
dowiedziała się o tej podstawie. Strona nie może
jednak żądać uchylenia wyroku sądu polubownego po
upływie pięciu lat od dnia doręczenia jej wyroku sądu
polubownego.
§
3. Od
wyroku wydanego w postępowaniu ze skargi o uchylenie wyroku sądu
polubownego przysługuje skarga kasacyjna. Można także
żądać wznowienia postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem w przedmiocie uchylenia wyroku sądu
polubownego oraz stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego
wyroku wydanego w tym przedmiocie.
Art.
1209. [Podjęcie postępowania przez sąd
polubowny]
§
1. Sąd,
do którego wniesiono skargę o uchylenie wyroku sądu
polubownego, może - na wniosek jednej ze stron - zawiesić
postępowanie na czas określony, aby umożliwić
sądowi polubownemu ponowne podjęcie postępowania w
celu usunięcia podstaw do uchylenia wyroku sądu
polubownego.
§
2. W
podjętym postępowaniu sąd polubowny wykonuje czynności
wskazane przez sąd. Przepis art. 1202 stosuje się
odpowiednio. Stronom nie przysługuje jednak odrębna skarga
o uchylenie wydanego w tym trybie wyroku sądu polubownego.
Zarzuty do czynności sądu polubownego oraz przeciwko
wydanemu wyrokowi sądu polubownego rozpoznaje sąd po
podjęciu postępowania.
Art.
1210. [Wstrzymanie wykonania wyroku]
Sąd
na posiedzeniu niejawnym może wstrzymać wykonanie wyroku
sądu polubownego, może jednak uzależnić
wstrzymanie od złożenia zabezpieczenia. Na postanowienie
sądu przysługuje zażalenie do innego składu tego
sądu.
Art.
1211. [Uchylenie wyroku]
Uchylenie
wyroku sądu polubownego nie powoduje wygaśnięcia
zapisu na sąd polubowny, chyba że strony postanowiły
inaczej.
TYTUŁ
VIII
Uznanie
i stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego lub
ugody przed nim zawartej
Art.
1212. [Moc prawna wyroku]
§
1. Wyrok
sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta mają moc
prawną na równi z wyrokiem sądu lub ugodą
zawartą przed sądem po ich uznaniu przez sąd albo po
stwierdzeniu przez sąd ich wykonalności.
§
2. Wyrok
sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta niezależnie od
tego, w jakim państwie zostały wydane, podlegają
uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności na zasadach określonych
w niniejszym tytule.
Art.
1213. [Wniosek o uznanie lub stwierdzenie wykonalności]
§
1. O
uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu
polubownego lub ugody przed tym sądem zawartej sąd orzeka
na wniosek strony. Do wniosku strona jest obowiązana załączyć
oryginał lub poświadczony przez sąd polubowny odpis
jego wyroku lub ugody przed nim zawartej, jak również
oryginał zapisu na sąd polubowny lub urzędowo
poświadczony jego odpis. Jeżeli wyrok sądu polubownego
lub ugoda przed nim zawarta albo zapis na sąd polubowny nie są
sporządzone w języku polskim, strona jest obowiązana
dołączyć uwierzytelniony ich przekład na język
polski.
§
2. W
terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia wniosku strona
może przedstawić sądowi stanowisko w sprawie.
Art.
12131.
[Wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta]
§
1. O
uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu
polubownego lub ugody przed nim zawartej orzeka sąd apelacyjny,
na obszarze którego znajduje się sąd, który
byłby właściwy do rozpoznania sprawy, gdyby strony nie
dokonały zapisu na sąd polubowny, a w braku tej podstawy -
Sąd Apelacyjny w Warszawie.
§
2. Do
postępowania o uznanie albo stwierdzenie wykonalności
wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej stosuje się
odpowiednio przepisy o apelacji.
Art.
1214. [Orzeczenie w przedmiocie uznania lub stwierdzenia
wykonalności]
§
1. O
uznaniu wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej,
nienadających się do wykonania w drodze egzekucji, sąd
orzeka postanowieniem wydanym na posiedzeniu niejawnym.
§
2. Sąd
stwierdza wykonalność wyroku sądu polubownego lub
ugody przed nim zawartej, nadających się do wykonania w
drodze egzekucji, nadając im klauzulę wykonalności.
Wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta, których
wykonalność została stwierdzona, są tytułami
wykonawczymi.
§
3. Sąd
odmawia uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu
polubownego lub ugody przed nim zawartej, jeżeli:
1)
według przepisów ustawy spór nie może być
poddany pod rozstrzygnięcie sądu polubownego;
2)
uznanie lub wykonanie wyroku sądu polubownego lub ugody przed
nim zawartej byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku
prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku
publicznego);
3)
wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta pozbawia
konsumenta ochrony przyznanej mu bezwzględnie wiążącymi
przepisami prawa właściwego dla umowy, której stroną
jest konsument, a gdy prawem właściwym dla tej umowy jest
prawo wybrane przez strony - ochrony przyznanej konsumentowi
bezwzględnie wiążącymi przepisami prawa, które
byłoby właściwe w braku wyboru prawa.
§
4. Na
postanowienie sądu apelacyjnego w przedmiocie uznania albo
stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego wydanego
w Rzeczypospolitej Polskiej lub ugody przed nim zawartej przysługuje
zażalenie do innego składu tego sądu.
Art.
1215. [Wyrok lub ugoda zawarta za granicą]
§
1. O
uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu
polubownego wydanego za granicą lub ugody zawartej przed sądem
polubownym za granicą, sąd orzeka po przeprowadzeniu
rozprawy.
§
2. Niezależnie
od przyczyn wymienionych w art. 1214, sąd na wniosek strony
odmawia uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu
polubownego wydanego za granicą lub ugody zawartej przed sądem
polubownym za granicą, jeżeli strona wykaże, że:
1)
nie było zapisu na sąd polubowny, zapis na sąd
polubowny jest nieważny, bezskuteczny albo utracił moc
według prawa dla niego właściwego;
2)
nie była należycie zawiadomiona o wyznaczeniu arbitra, o
postępowaniu przed sądem polubownym lub w inny sposób
była pozbawiona możliwości obrony swoich praw przed
sądem polubownym;
3)
wyrok sądu polubownego dotyczy sporu nieobjętego zapisem na
sąd polubowny lub wykracza poza zakres takiego zapisu, jeżeli
jednak rozstrzygnięcie w sprawach objętych zapisem na sąd
polubowny daje się oddzielić od rozstrzygnięcia w
sprawach nieobjętych tym zapisem lub wykraczających poza
jego zakres, odmowa uznania albo stwierdzenia wykonalności
wyroku sądu polubownego może dotyczyć jedynie spraw
nieobjętych zapisem lub wykraczających poza jego zakres;
4)
skład sądu polubownego lub postępowanie przed tym
sądem nie były zgodne z umową stron lub - w braku w
tym przedmiocie umowy - nie były zgodne z prawem państwa, w
którym przeprowadzono postępowanie przed sądem
polubownym;
5)
wyrok sądu polubownego nie stał się jeszcze dla stron
wiążący lub został uchylony albo jego wykonanie
zostało wstrzymane przez sąd państwa, w którym
lub według prawa którego wyrok ten został wydany.
§
3. Od
prawomocnego postanowienia sądu w przedmiocie uznania albo
stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego wydanego
za granicą lub ugody zawartej przed sądem polubownym za
granicą przysługuje skarga kasacyjna. Można także
żądać wznowienia postępowania zakończonego
prawomocnym postanowieniem w przedmiocie uznania albo stwierdzenia
wykonalności oraz stwierdzenia niezgodności z prawem
prawomocnego postanowienia wydanego w tym przedmiocie.
Art.
1216. [Odroczenie]
§
1. Jeżeli
wniesiono skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego
zgodnie z przepisami tytułu VII, sąd, do którego
skierowano wniosek o uznanie albo stwierdzenie wykonalności tego
wyroku, może odroczyć rozpoznanie sprawy. Sąd ten może
również, na wniosek strony żądającej
uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu
polubownego, nakazać drugiej stronie złożenie
stosownego zabezpieczenia.
§
2. Przepis
§ 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli skargę o
uchylenie wyroku sądu polubownego wydanego za granicą
wniesiono w państwie, w którym lub według prawa
którego wyrok został wydany.
§
3. Przepisy
§ 1 i 2 stosuje się odpowiednio do ugody zawartej przed
sądem polubownym.
Art.
1217. [Skutek prawomocnego oddalenia skargi o uchylenie wyroku
sądu polubownego]
W
postępowaniu o uznanie albo stwierdzenie wykonalności
wyroku sądu polubownego wydanego w Rzeczypospolitej Polskiej lub
ugody zawartej przed sądem polubownym w Rzeczypospolitej
Polskiej, sąd nie bada okoliczności, o których mowa
w art. 1214 § 3, jeżeli skarga o uchylenie wyroku sądu
polubownego została prawomocnie oddalona.
1 Z
dniem 17 lipca 2000 r. art. 1, rozumiany w ten sposób, iż
w zakresie pojęcia "sprawy cywilnej" nie mogą się
mieścić roszczenia dotyczące zobowiązań
pieniężnych, których źródło stanowi
decyzja administracyjna, został uznany za niezgodny z art. 45
ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, wyrokiem
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2000 r.
(Dz.U.2000.55.665).Art. 1 częściowo został uznany za
niezgodny z art.
194 ust. 1
zdanie pierwsze w związku z art.
10
Konstytucji RP, przez pkt 1 wyroku Trybunału Konstytucyjnego z
dnia 11 września 2017 r. sygn. akt K 10/17 (Dz.U.2017.1727) z
dniem 11 września 2017 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony
wyżej przepis traci moc w zakresie, w jakim dotyczy zagadnienia
oceny prawidłowości procedury wyboru sędziego
Trybunału Konstytucyjnego.Art. 1 częściowo został
uznany za niezgodny z art.
194 ust. 2
w związku z art.
10
Konstytucji RP oraz z art.
144 ust. 3 pkt 21
w związku z art.
10
Konstytucji RP, przez pkt 2 wyroku Trybunału Konstytucyjnego z
dnia 11 września 2017 r. sygn. akt K 10/17 (Dz.U.2017.1727) z
dniem 11 września 2017 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony
wyżej przepis traci moc w zakresie, w jakim dotyczy zagadnienia
oceny prawidłowości procedury przedstawienia kandydatów
na stanowisko Prezesa oraz Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego
przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału
Konstytucyjnego i powołania ich przez Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej.
2 Z
dniem 30 lipca 2004 r. art. 48 § 1 pkt 5 w związku art. 401
pkt 1 i art. 379 pkt 4 w zakresie, w jakim ogranicza wyłączenie
sędziego z mocy samej ustawy tylko do spraw, w których
rozstrzyganiu brał udział w instancji bezpośrednio
niższej, został uznany za niezgodny z art. 45 ust. 1
Konstytucji RP, wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20
lipca 2004 r. (Dz.U.2004.169.1783).
3 Art.
68 § 1 częściowo został uznany za niezgodny z
art.
194 ust. 2
w związku z art.
10
Konstytucji RP oraz z art.
144 ust. 3 pkt 21
w związku z art.
10
Konstytucji RP, przez pkt 3 wyroku Trybunału Konstytucyjnego z
dnia 11 września 2017 r. sygn. akt K 10/17 (Dz.U.2017.1727) z
dniem 11 września 2017 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony
wyżej przepis traci moc w zakresie, w jakim dopuszcza ocenę
prawidłowości procedury przedstawienia kandydatów na
stanowisko Prezesa oraz Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego
przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału
Konstytucyjnego i powołania ich przez Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej, który prowadzi do wystawienia
dokumentu, o którym stanowi ten przepis.
4 Art.
117 § 5 zmieniony przez art. 2 ustawy z dnia 15 czerwca 2018 r.
(Dz.U.2018.1467) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
5 Art.
126 § 5:- zmieniony przez art. 3 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1544) zmieniającej nin. ustawę z dniem 11
września 2018 r.- zmieniony przez art. 3 ustawy z dnia 6 grudnia
2018 r. (Dz.U.2019.60) zmieniającej nin. ustawę z dniem 4
marca 2019 r.
6 Z
dniem 27 maja 1990 r. przyjmowanie pism sądowych w wypadku
niemożności doręczenia ich adresatowi w jego miejscu
zamieszkania przechodzi do kompetencji organów gminy zgodnie z
art. 3 pkt 6 ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i
kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy
organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz.U.1990.34.198).
7 Art.
174 § 1 pkt 6 dodany przez art. 63 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 5
lipca 2018 r. (Dz.U.2018.1629) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 25 listopada 2018 r.
8 Art.
174 § 2 zmieniony przez art. 63 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 5
lipca 2018 r. (Dz.U.2018.1629) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 25 listopada 2018 r.
9 Art.
180 § 1 pkt 6 dodany przez art. 63 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 5
lipca 2018 r. (Dz.U.2018.1629) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 25 listopada 2018 r.
10 Art.
180 § 1 pkt 7 dodany przez art. 63 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 5
lipca 2018 r. (Dz.U.2018.1629) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 25 listopada 2018 r.
11 Art.
180 § 2 zmieniony przez art. 63 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 5
lipca 2018 r. (Dz.U.2018.1629) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 25 listopada 2018 r.
12 Art.
1811
dodany przez art. 63 pkt 3 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1629) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25
listopada 2018 r.
13 Art.
325 częściowo został uznany za niezgodny z art.
194 ust. 1
zdanie pierwsze w związku z art.
10
Konstytucji RP, przez pkt 4 wyroku Trybunału Konstytucyjnego z
dnia 11 września 2017 r. sygn. akt K 10/17 (Dz.U.2017.1727) z
dniem 11 września 2017 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony
wyżej przepis traci moc w zakresie, w jakim dopuszcza
rozstrzygnięcie o prawidłowości procedury wyboru
sędziego Trybunału Konstytucyjnego.Art. 325 częściowo
został uznany za niezgodny z art.
194 ust. 2
w związku z art.
10
Konstytucji RP oraz z art.
144 ust. 3 pkt 21
w związku z art.
10
Konstytucji RP, przez pkt 5 wyroku Trybunału Konstytucyjnego z
dnia 11 września 2017 r. sygn. akt K 10/17 (Dz.U.2017.1727) z
dniem 11 września 2017 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony
wyżej przepis traci moc w zakresie, w jakim dopuszcza
rozstrzygnięcie o prawidłowości procedury
przedstawienia kandydatów na stanowisko Prezesa oraz
Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego przez Zgromadzenie Ogólne
Sędziów Trybunału Konstytucyjnego i powołania
ich przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
14 Art.
346 § 11
dodany przez art. 261 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
15 Art.
346 § 2 zmieniony przez art. 261 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
16 Z
dniem 15 lutego 2010 r. art. 3941
§ 2 w zakresie, w jakim - w brzmieniu obowiązującym do
dnia 21 maja 2009 r. - nie dawał podstaw do zaskarżenia
postanowienia w przedmiocie kosztów procesu zasądzonych
po raz pierwszy przez sąd drugiej instancji, został uznany
za niezgodny z art. 78 w związku z art. 176 ust. 1, w związku
z art. 45 ust. 1 oraz w związku z art. 32 Konstytucji RP,
wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 lutego 2010 r.
(Dz.U.2010.24.125).Z dniem 22 czerwca 2010 r. art. 3941
§ 2 w zakresie, w jakim nie przewiduje możliwości
zaskarżenia postanowienia sądu drugiej instancji
oddalającego wniosek o wyłączenie sędziego
złożony w postępowaniu przed sądem drugiej
instancji, został uznany za niezgodny z art. 45 ust. 1
Konstytucji RP, wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2
czerwca 2010 r. (Dz.U.2010.109.724).
17 Z
dniem 8 lipca 2008 r. art. 3986
§ 2 w zakresie, w jakim przewiduje odrzucenie - bez wezwania do
usunięcia braków - skargi kasacyjnej niespełniającej
wymagań określonych w art. 3984 § 1 pkt 3 nin. ustawy,
został uznany za niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z
art. 31 ust. 3 i art. 2 Konstytucji RP, wyrokiem Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 1 lipca 2008 r. (Dz.U.2008.120.779).
18 Z
dniem 8 lipca 2008 r. art. 3986
§ 3 w zakresie, w jakim przewiduje odrzucenie - bez wezwania do
usunięcia braków - skargi kasacyjnej niespełniającej
wymagań określonych w art. 3984 § 1 pkt 3 nin. ustawy,
został uznany za niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z
art. 31 ust. 3 i art. 2 Konstytucji RP, wyrokiem Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 1 lipca 2008 r. (Dz.U.2008.120.779).
19 Z
dniem 15 czerwca 2007 r. art. 3989
§ 2 zdanie drugie został uznany za niezgodny z art. 45 ust.
1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 2 Konstytucji RP, wyrokiem
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 maja 2007 r.
(Dz.U.2007.106.731).
20 Z
dniem 4 grudnia 2013 r. art. 456 § 3 w zakresie, w jakim odnosi
się do sprawy zaprzeczenia ojcostwa, został uznany za
niezgodny z art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 oraz w związku
z art. 18 Konstytucji RP oraz z art. 8 Konwencji o ochronie praw
człowieka i podstawowych wolności, zgodnie z pkt 2 wyroku
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 listopada 2013 r.
(Dz.U.2013.1439).
21 Z
dniem 25 czerwca 2002 r. art. 47934
w zakresie, w jakim wyłącza możliwość
żądania zwrotu kosztów postępowania przez
stronę wygrywającą postępowanie przed Sądem
Antymonopolowym, został uznany za niezgodny z art. 32 ust. 1
Konstytucji RP, zgodnie z pkt 2 wyroku Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 12 czerwca 2002 r. (Dz.U.2002.84.764).
22 Uchylony
przez art. 1 pkt 77 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o zmianie ustawy -
Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U.2004.172.1804), która weszła w życie z
dniem 5 lutego 2005 r.
23 Uchylony
przez art. 1 pkt 80 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o zmianie ustawy -
Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U.2004.172.1804), która weszła w życie z
dniem 5 lutego 2005 r.
24 Utraciła
moc z dniem 1 czerwca 2003 r. na podstawie art. 76 ust. 1 ustawy z
dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz.U.2007.16.94).
25 Art.
5182
dodany przez art. 27 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r.
(Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
26 Art.
5191
§ 21
dodany przez art. 27 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r.
(Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
27 Art.
5191
§ 22
dodany przez art. 27 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r.
(Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
28 Art.
5691
dodany przez art. 27 pkt 3 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r.
(Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
29 Art.
5782
dodany przez art. 27 pkt 4 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r.
(Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
30 Art.
5793
dodany przez art. 27 pkt 5 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r.
(Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
31 Art.
5794
dodany przez art. 27 pkt 5 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r.
(Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
32 Art.
5982
§ 1 zmieniony przez art. 27 pkt 6 ustawy z dnia 26 stycznia 2018
r. (Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
33 Art.
5985
zmieniony przez art. 27 pkt 7 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r.
(Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
34 Art.
5986
zmieniony przez art. 27 pkt 8 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r.
(Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
35 Art.
5989
zmieniony przez art. 27 pkt 9 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r.
(Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
36 Art.
59811a
dodany przez art. 27 pkt 10 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r.
(Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
37 Art.
59812a
zmieniony przez art. 27 pkt 11 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r.
(Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
38 Art.
59814
§ 2 zmieniony przez art. 27 pkt 12 ustawy z dnia 26 stycznia
2018 r. (Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
39 Art.
6264
§ 31
dodany przez art. 49 pkt 1 ustawy z dnia 28 lutego 2018 r.
(Dz.U.2018.770) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
40 Art.
6264
§ 32
dodany przez art. 49 pkt 1 ustawy z dnia 28 lutego 2018 r.
(Dz.U.2018.770) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
41 Art.
635 § 2 zmieniony przez art. 63 pkt 4 ustawy z dnia 5 lipca 2018
r. (Dz.U.2018.1629) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25
listopada 2018 r.
42 Rozdział
6a dodany przez art. 63 pkt 5 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1629) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25
listopada 2018 r.
43 Art.
667 § 3 dodany przez art. 63 pkt 6 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1629) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25
listopada 2018 r.
44 Art.
670 zmieniony przez art. 63 pkt 7 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1629) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25
listopada 2018 r.
45 Art.
6944
§ 2:- zmieniony przez art. 3 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1544) zmieniającej nin. ustawę z dniem 11
września 2018 r.- zmieniony przez art. 3 ustawy z dnia 6 grudnia
2018 r. (Dz.U.2019.60) zmieniającej nin. ustawę z dniem 4
marca 2019 r.
46 Art.
739 § 1 zmieniony przez art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 2018
r. (Dz.U.2018.1637) zmieniającej nin. ustawę z dniem 4
września 2018 r.
47 Art.
7551
dodany przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1637) zmieniającej nin. ustawę z dniem 4
września 2018 r.
48 Art.
759 § 2 zmieniony przez art. 261 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
49 Art.
759 § 3 dodany przez art. 261 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
50 Art.
760 § 1 zmieniony przez art. 261 pkt 3 lit. a ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
51 Art.
760 § 11
dodany przez art. 261 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
52 Art.
761 § 1 zmieniony przez art. 261 pkt 4 lit. a ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
53 Art.
761 § 11
dodany przez art. 261 pkt 4 lit. b ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
54 Art.
761 § 21
dodany przez art. 261 pkt 4 lit. c ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
55 Art.
761 § 22
dodany przez art. 261 pkt 4 lit. c ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
56 Art.
763 zmieniony przez art. 49 pkt 2 ustawy z dnia 28 lutego 2018 r.
(Dz.U.2018.770) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
57 Art.
7631
dodany przez art. 261 pkt 5 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
58 Art.
7632
dodany przez art. 261 pkt 5 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
59 Art.
7633
dodany przez art. 261 pkt 5 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
60 Art.
765 § 11
dodany przez art. 261 pkt 6 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
61 Art.
765 § 12
dodany przez art. 261 pkt 6 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
62 Art.
767 § 1 zmieniony przez art. 261 pkt 7 lit. a ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
63 Art.
767 § 31
dodany przez art. 261 pkt 7 lit. b ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
64 Art.
767 § 32
dodany przez art. 261 pkt 7 lit. b ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
65 Art.
767 § 33
dodany przez art. 261 pkt 7 lit. b ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
66 Art.
767 § 6 dodany przez art. 261 pkt 7 lit. c ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
67 Art.
770 zmieniony przez art. 49 pkt 3 ustawy z dnia 28 lutego 2018 r.
(Dz.U.2018.770) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
68 Art.
7701
zmieniony przez art. 49 pkt 3 ustawy z dnia 28 lutego 2018 r.
(Dz.U.2018.770) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
69 Art.
7781
zmieniony przez art. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2018 r.
(Dz.U.2018.2385) zmieniającej nin. ustawę z dniem 5
stycznia 2019 r.
70 Art.
7782
dodany przez art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1693) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19
września 2018 r.
71 Art.
780 zmieniony przez art. 63 pkt 8 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1629) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25
listopada 2018 r.
72 Art.
781 § 1 zmieniony przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 5 lipca 2018
r. (Dz.U.2018.1693) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19
września 2018 r.
73 Art.
781 § 12
zmieniony przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1693) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19
września 2018 r.
74 Art.
783 § 32
zmieniony przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1693) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19
września 2018 r.
75 Art.
783 § 4 zmieniony przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 5 lipca 2018
r. (Dz.U.2018.1693) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19
września 2018 r.
76 Art.
788 § 2 zmieniony przez art. 63 pkt 9 ustawy z dnia 5 lipca 2018
r. (Dz.U.2018.1629) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25
listopada 2018 r.
77 Art.
795 § 21
zmieniony przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1693) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19
września 2018 r.
78 Art.
796 § 1 zmieniony przez art. 261 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
79 Art.
796 § 4 dodany przez art. 261 pkt 8 lit. b ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
80 Art.
801 zmieniony przez art. 261 pkt 9 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
81 Art.
8011
zmieniony przez art. 261 pkt 9 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
82 Art.
8012
zmieniony przez art. 261 pkt 9 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
83 Art.
805 § 1 zmieniony przez art. 261 pkt 10 lit. a ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
84 Art.
805 § 11
zmieniony przez art. 261 pkt 10 lit. b ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
85 Art.
8091
dodany przez art. 261 pkt 11 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
86 Art.
810 zmieniony przez art. 261 pkt 12 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
87 Art.
819 zmieniony przez art. 63 pkt 10 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1629) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25
listopada 2018 r.
88 Art.
820 zmieniony przez art. 261 pkt 13 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
89 Art.
8211
zmieniony przez art. 261 pkt 14 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
90 Art.
824 § 1 pkt 5 dodany przez art. 261 pkt 15 ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
91 Art.
824 § 1 pkt 6 dodany przez art. 261 pkt 15 ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
92 Art.
825 pkt 2 uchylony przez art. 261 pkt 16 ustawy z dnia 22 marca 2018
r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
93 Art.
825 pkt 3 uchylony przez art. 261 pkt 16 ustawy z dnia 22 marca 2018
r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
94 Art.
829 pkt 1 zmieniony przez art. 261 pkt 17 lit. a ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
95 Art.
829 pkt 11
dodany przez art. 261 pkt 17 lit. b ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
96 Obecnie
minister właściwy do spraw rolnictwa, na podstawie art.
4 ust. 1,
art.
5 pkt 17
i art.
22
ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji
rządowej (Dz.U.2018.762), która weszła w życie
z dniem 1 kwietnia 1999 r.
97 Obecnie
minister właściwy do spraw finansów publicznych, na
podstawie art.
4 ust. 1,
art.
5 pkt 3
i art.
8
ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji
rządowej (Dz.U.2018.762), która weszła w życie
z dniem 1 kwietnia 1999 r.
98 Art.
831 § 1 pkt 1a dodany przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia
2018 r. (Dz.U.2018.2432) zmieniającej nin. ustawę z dniem
11 stycznia 2019 r.
99 Obecnie
minister właściwy do spraw finansów publicznych, na
podstawie art.
4 ust. 1,
art.
5 pkt 3
i art.
8
ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji
rządowej (Dz.U.2018.762), która weszła w życie
z dniem 1 kwietnia 1999 r.
100 Art.
833 § 11
zmieniony przez art. 261 pkt 18 lit. a ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
101 Art.
833 § 2 zmieniony przez art. 261 pkt 18 lit. a ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
102 Art.
833 § 21
dodany przez art. 261 pkt 18 lit. b ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
103 Art.
833 § 3 zmieniony przez art. 261 pkt 18 lit. c ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
104 Art.
837 zmieniony przez art. 63 pkt 11 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1629) zmieniającej nin. ustawę z dniem 25
listopada 2018 r.
105 Art.
844 § 1 zmieniony przez art. 261 pkt 19 ustawy z dnia 22 marca
2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
106 Art.
845 § 2 zmieniony przez art. 261 pkt 20 lit. a ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
107 Art.
845 § 21
według numeracji ustalonej przez art. 261 pkt 20 lit. b ustawy z
dnia 22 marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę
z dniem 1 stycznia 2019 r.
108 Art.
845 § 22
dodany przez art. 261 pkt 20 lit. c ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
109 Art.
845 § 23
dodany przez art. 261 pkt 20 lit. c ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
110 Art.
845 § 24
dodany przez art. 261 pkt 20 lit. c ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
111 Art.
847 § 1 zmieniony przez art. 261 pkt 21 ustawy z dnia 22 marca
2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
112 Art.
853 zmieniony przez art. 261 pkt 22 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
113 Art.
855 § 1 zmieniony przez art. 261 pkt 23 lit. a ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
114 Art.
855 § 11
dodany przez art. 261 pkt 23 lit. b ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
115 Art.
855 § 12
dodany przez art. 261 pkt 23 lit. b ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
116 Art.
855 § 13
dodany przez art. 261 pkt 23 lit. b ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
117 Art.
855 § 14
dodany przez art. 261 pkt 23 lit. b ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
118 Art.
8641
zmieniony przez art. 261 pkt 24 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
119 Art.
867 § 1 zmieniony przez art. 261 pkt 25 lit. a ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
120 Art.
867 § 3 zmieniony przez art. 261 pkt 25 lit. b ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
121 Art.
867 § 4 uchylony przez art. 261 pkt 25 lit. c ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
122 Art.
867 § 5 uchylony przez art. 261 pkt 25 lit. c ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
123 Art.
8792
zmieniony przez art. 261 pkt 26 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
124 Art.
8796
§ 2 zmieniony przez art. 261 pkt 27 ustawy z dnia 22 marca 2018
r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
125 Art.
886 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia
2018 r. (Dz.U.2018.2432) zmieniającej nin. ustawę z dniem
11 stycznia 2019 r.
126 Art.
890 § 12
uchylony przez art. 2 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1499) zmieniającej nin. ustawę z dniem 22
sierpnia 2018 r.
127 Art.
890 § 13
uchylony przez art. 2 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1499) zmieniającej nin. ustawę z dniem 22
sierpnia 2018 r.
128 Art.
890 § 22
uchylony przez art. 2 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1499) zmieniającej nin. ustawę z dniem 22
sierpnia 2018 r.
129 Art.
8902
zmieniony przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r.
(Dz.U.2018.1499) zmieniającej nin. ustawę z dniem 22
sierpnia 2018 r.
130 Art.
913 § 11
dodany przez art. 261 pkt 28 lit. a ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
131 Art.
913 § 3 dodany przez art. 261 pkt 28 lit. b ustawy z dnia 22
marca 2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
132 Art.
916 § 3 dodany przez art. 261 pkt 29 ustawy z dnia 22 marca 2018
r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
133 Art.
9211
zmieniony przez art. 261 pkt 30 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
134 Art.
945 § 2 zmieniony przez art. 261 pkt 31 ustawy z dnia 22 marca
2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
135 Art.
955 § 1 zmieniony przez art. 261 pkt 32 ustawy z dnia 22 marca
2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
136 Art.
955 § 2 zmieniony przez art. 261 pkt 32 ustawy z dnia 22 marca
2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
137 Art.
956 zmieniony przez art. 261 pkt 33 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
138 Art.
972 zmieniony przez art. 261 pkt 34 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
139 Art.
987 zmieniony przez art. 261 pkt 35 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
140 Art.
1003 § 2 zmieniony przez art. 261 pkt 36 ustawy z dnia 22 marca
2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
141 Art.
1019 zmieniony przez art. 261 pkt 37 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
142 Art.
1025 § 1 pkt 1 zmieniony przez art. 49 pkt 4 lit. a ustawy z
dnia 28 lutego 2018 r. (Dz.U.2018.770) zmieniającej nin. ustawę
z dniem 1 stycznia 2019 r.
143 Art.
1025 § 3 zmieniony przez art. 49 pkt 4 lit. b ustawy z dnia 28
lutego 2018 r. (Dz.U.2018.770) zmieniającej nin. ustawę z
dniem 1 stycznia 2019 r.
144 Art.
1027 § 1 zmieniony przez art. 261 pkt 38 ustawy z dnia 22 marca
2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
145 Art.
1027 § 2 zmieniony przez art. 261 pkt 38 ustawy z dnia 22 marca
2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
146 Art.
1033 § 1 zmieniony przez art. 49 pkt 5 ustawy z dnia 28 lutego
2018 r. (Dz.U.2018.770) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
147 Art.
1035 zmieniony przez art. 49 pkt 6 ustawy z dnia 28 lutego 2018 r.
(Dz.U.2018.770) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia
2019 r.
148 Art.
1046 § 4 zmieniony przez art. 3 ustawy z dnia 22 marca 2018 r.
(Dz.U.2018.756) zmieniającej nin. ustawę z dniem 21
kwietnia 2019 r.
149 Art.
1052 zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 grudnia 2018 r.
(Dz.U.2018.2432) zmieniającej nin. ustawę z dniem 11
stycznia 2019 r.
150 Art.
1083 § 4 dodany przez art. 261 pkt 39 ustawy z dnia 22 marca
2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
151 Art.
1083 § 5 dodany przez art. 261 pkt 39 ustawy z dnia 22 marca
2018 r. (Dz.U.2018.771) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
stycznia 2019 r.
152 Art.
11065
dodany przez art. 27 pkt 13 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r.
(Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
153 Art.
11066
dodany przez art. 27 pkt 13 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r.
(Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.
154 Art.
11067
dodany przez art. 27 pkt 13 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r.
(Dz.U.2018.416) zmieniającej nin. ustawę z dniem 27
sierpnia 2018 r.