Naczelnik Urzędu Skarbowego zawiadomił pewien podmiot – zobowiązanego – o zagrożeniu ujawnienia w Rejestrze Należności Publicznoprawnych jego zaległości podatkowych za 2002 r. w podatku od towarów i usług oraz w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zobowiązany wniósł sprzeciw wobec powyższego zawiadomienia, w którym stwierdził, że jest przekonany, iż nie ma żadnych zaległości podatkowych, gdyż na bieżąco uiszczał podatki. Ponadto podkreślił, że nawet jeśli w jakikolwiek sposób zalegał z opłatami, to z uwagi na znaczny upływ czasu uległy one przedawnieniu. Sprzeciw spotkał się z odmową Naczelnik Urzędu Skarbowego odrzucił takie uzasadnienie. Organ podatkowy zauważył, że zaległości podatkowe zostały zabezpieczone na nieruchomości wpisem hipoteki przymusowej w księdze wieczystej, a zgodnie z art. 70§ 8 Ordynacji podatkowej, zaległe podatki objęte zabezpieczeniem poprzez wpis hipoteki przymusowej nie uległy przedawnieniu. Na powyższe postanowienie zobowiązany złożył zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej, lecz postanowienie zostało utrzymane w mocy. Ostatecznie podatnik skierował swoją skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Zobowiązany wniósł o uchylenie powyższego postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej i poprzedzającego go postanowienia organu I instancji, o umorzenie postępowania, a także o zasądzenie kosztów postępowania. Wśród zarzutów zobowiązany podniósł, że zaległości podatkowe, o których mowa w zaskarżonym postanowieniu, uległy przedawnieniu, co jest równoznaczne z ich wygaśnięciem.
Czy zaległości podatkowe ulegają przedawnieniu?
Zdaniem sądu skargę należało uwzględnić. Z ustaleń sądowych wynika, ze spór między stronami koncentruje się wokół możliwości zastosowania w sprawie przepisu art. 70 § 8 OrdPU, w którego treści zawarta jest norma prawna tożsama co do skutków prawnych z normą wynikającą z przepisu art. 70 § 6 OrdPU, obowiązującego w okresie od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2002 r., a uznanego przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 października 2013 r. (SK 40/12), za niezgodny z Konstytucją RP.
Sąd zauważył, że zaprezentowane w zaskarżonych postanowieniach rozumienie art. 70 § 8 OrdPU przez organy podatkowe pomija dyrektywę interpretacyjną wykładni w zgodzie z Konstytucją, gdyż – uwzględniając treść i motywy wyroku Trybunału Konstytucyjnego o sygn. SK 40/12 – prowadzi do stosowania normy, której walor konstytucyjności Trybunał Konstytucyjny jednoznacznie zakwestionował w motywach wspomnianego wyżej wyroku, a jednocześnie godzi w konstytucyjne zasady równości i sprawiedliwości społecznej.
Zasady ogólne dotyczące terminu przedawnienia
Mając na względzie powyższe, organ podkreślił, że na gruncie art. 70 § 8 OrdPU ustanowienie hipoteki przymusowej nie wyklucza przedawnienia zabezpieczonego w ten sposób zobowiązania, przy czym termin przedawnienia biegnie na zasadach ogólnych, określonych w art. 70 § 1 - § 7 OrdPU, a więc o ile nie zaistniały okoliczności skutkujące zawieszeniem lub przerwaniem biegu terminu przedawnienia danego zobowiązania. Zdaniem sądu należy ponadto podkreślić, że stosowanie wykładni prokonstytucyjnej obowiązuje nie tylko sądy, ale też organy administracji publicznej.
Sąd ustalił, że w toku ponownego rozpoznania sprawy organ podatkowy, będąc związany stanowiskiem sądu, dokona prawidłowej interpretacji art. 70 § 8 OrdPU, a następnie organ winien ustalić, czy przedmiotowe zobowiązania podatkowe skarżącego nie uległy przedawnieniu na zasadach ogólnych.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z siedzibą w Poznaniu, z 8 sierpnia 2019 r., sygn. akt I SA/Po 358/19.
Krzysztof Janowski, radca prawny, Kancelaria Janowski Markiewicz