Listy zastawne i banki hipoteczne.
Dz.U.2016.1771 t.j. z dnia 2016.10.27
Status: Akt obowiązujący
Wersja od: 1 lipca 2019r.
Wejście
w życie:
1
stycznia 1998 r.
USTAWA
z
dnia 29 sierpnia 1997 r.
o
listach zastawnych i bankach hipotecznych
DZIAŁ
I
PRZEPISY
OGÓLNE
Art.
1. [Przedmiot ustawy]
Ustawa
określa:
1)
zasady emisji, zbywania, nabywania, wykupu i zabezpieczenia listów
zastawnych oraz
2)
zasady tworzenia, organizacji, działalności i szczególnego
nadzoru nad bankami hipotecznymi.
Art.
2. [Definicje legalne]
Ilekroć
w ustawie jest mowa o:
1)
"bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości" -
należy przez to rozumieć ustaloną zgodnie z przepisami
ustawy wartość, która w ocenie banku hipotecznego
odzwierciedla poziom ryzyka związanego z nieruchomością
jako przedmiotem zabezpieczenia kredytów udzielanych przez
bank hipoteczny;
2)
"zabezpieczeniu hipoteką" - należy przez to
rozumieć hipotekę na rzecz banku hipotecznego ustanowioną
na prawie użytkowania wieczystego lub prawie własności
nieruchomości położonej na obszarze kraju.
DZIAŁ
II
LISTY
ZASTAWNE
Art.
3. [Hipoteczny list zastawny; publiczny list zastawny;
obowiązek uzyskania opinii RIO]
1.
Hipoteczny list zastawny jest papierem wartościowym imiennym lub
na okaziciela, którego podstawę emisji stanowią
wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczone hipotekami, w
którym to liście bank hipoteczny zobowiązuje się
wobec uprawnionego do spełnienia określonych świadczeń
pieniężnych.
2.
Publiczny list zastawny jest papierem wartościowym imiennym lub
na okaziciela, którego podstawę emisji stanowią
wierzytelności banku hipotecznego z tytułu:
1)
kredytów w części zabezpieczonej wraz z należnymi
odsetkami, gwarancją lub poręczeniem Narodowego Banku
Polskiego, Europejskiego Banku Centralnego, rządów lub
banków centralnych państw członkowskich Unii
Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i
Rozwoju, z wyłączeniem państw, które
restrukturyzują lub restrukturyzowały swoje zadłużenie
zagraniczne w ciągu ostatnich 5 lat, oraz gwarancją lub
poręczeniem Skarbu Państwa zgodnie z przepisami odrębnych
ustaw, albo
2)
kredytów udzielonych podmiotom wymienionym w pkt 1, albo
3)
kredytów w części zabezpieczonej wraz z należnymi
odsetkami, gwarancją lub poręczeniem jednostek samorządu
terytorialnego oraz kredytów udzielonych jednostkom samorządu
terytorialnego.
3.
Do publicznych listów zastawnych stosuje się odpowiednio
przepisy dotyczące hipotecznych listów zastawnych, z
wyłączeniem przepisów ustawy w zakresie
zabezpieczenia hipoteką.
4.
Bank hipoteczny, udzielając kredytu jednostce samorządu
terytorialnego, jak również nabywając papiery
wartościowe emitowane przez jednostkę samorządu
terytorialnego, jest obowiązany uzyskać, na dzień
przyznania kredytu lub nabycia papierów wartościowych,
opinię regionalnej izby obrachunkowej o możliwości
spłaty kredytu lub wykupu papierów wartościowych, o
której mowa w art.
91 ust. 2
ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z
2013 r. poz. 885, z późn. zm.).
Art.
4. [Świadczenia pieniężne banku hipotecznego]
Świadczenia
pieniężne, o których mowa w art. 3, polegają na
wypłacie odsetek i wykupie hipotecznych listów zastawnych
w sposób i w terminach określonych w warunkach emisji, z
uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.
Art.
5. [Waluta hipotecznego listu zastawnego]
Hipoteczny
list zastawny może być nominowany w złotych albo w
walucie obcej w rozumieniu przepisów Prawa
dewizowego.
Art.
5a. 1
[List zastawny w formie dokumentu; zarejestrowanie listu zastawnego
w depozycie papierów wartościowych]
1.
List zastawny nie może mieć formy dokumentu, z
zastrzeżeniem ust. 2.
2.
List zastawny o jednostkowej wartości nominalnej przekraczającej
kwotę stanowiącą równowartość 100 000
euro, ustaloną przy zastosowaniu średniego kursu euro
ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w dniu podjęcia
przez emitenta decyzji o emisji, może mieć formę
dokumentu.
3.
List zastawny podlega zarejestrowaniu w depozycie papierów
wartościowych prowadzonym zgodnie z przepisami ustawy
z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z
2017 r. poz. 1768, z późn. zm.).
4.
List zastawny, o którym mowa w ust. 2, podlega zarejestrowaniu
w depozycie papierów wartościowych prowadzonym zgodnie z
przepisami ustawy
z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, a w
przypadku, o którym mowa w art.
5 ust. 1a
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi -
w innym systemie rejestracji, w terminie 6 miesięcy od dnia
emisji.
Art.
6. 2
[Elementy hipotecznego listu zastawnego]
Hipoteczny
list zastawny, o którym mowa w art. 5a ust. 2, zawiera w
szczególności:
1)
nazwę "hipoteczny list zastawny";
2)
wskazanie podstawy prawnej emisji;
3)
nazwę (firmę) banku hipotecznego będącego
emitentem oraz jego siedzibę;
4)
serię i numer hipotecznego listu zastawnego;
5)
oznaczenie wartości nominalnej oraz datę, od której
nalicza się oprocentowanie, i wysokość oprocentowania,
a także terminy wypłaty odsetek, termin wykupu hipotecznego
listu zastawnego, miejsce płatności oraz warunki wykupu;
6)
(uchylony);
7)
informację, że uprawnionemu z hipotecznego listu zastawnego
nie przysługuje prawo wcześniejszego niż w określonym
terminie przedstawienia go do wykupu;
8)
miejsce i datę wystawienia hipotecznego listu zastawnego;
9)
podpisy osób uprawnionych do zaciągania zobowiązań
w imieniu banku hipotecznego oraz podpis powiernika; podpisy te mogą
być odtwarzane sposobem mechanicznym.
Art.
7.
(uchylony).
Art.
7a. [Warunki emisji listów zastawnych]
Warunki
emisji listów zastawnych zawierają w szczególności
informację o:
1)
sposobie i terminach wypłaty odsetek,
2)
terminach i warunkach wykupu listu zastawnego
-
stosowanych w przypadku ogłoszenia upadłości banku
hipotecznego.
Art.
8. [Stosowanie przepisów innych ustaw; delegacja
ustawowa - szczególny tryb wprowadzania listów
zastawnych do obrotu]
1.
W zakresie nieuregulowanym niniejszą ustawą do zasad
emisji, obrotu i wykupu hipotecznych listów zastawnych mają
zastosowanie przepisy:
1)
ustawy
z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania
instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu
oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1639);
2)
ustawy
z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z
2016 r. poz. 1636);
3)
ustawy
z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (Dz. U. poz. 238), z
wyjątkiem przepisów art.
14,
art.
31 ust. 1-3
i 6,
art.
32,
art.
74 ust. 2
i 3,
art.
78-87
i art.
90.
2.
Rada Ministrów może określić, w drodze
rozporządzenia, szczególny tryb i warunki wprowadzania
listów zastawnych do publicznego obrotu. Rozporządzenie
powinno w szczególności określać zakres
obowiązków informacyjnych tak, aby umożliwić
inwestorom rzetelną ocenę sytuacji finansowej i
gospodarczej emitenta.
DZIAŁ
III
BANK
HIPOTECZNY
Rozdział
1
Przepisy
ogólne
Art.
9. [Forma prawna i nazwa banku hipotecznego]
1.
Bank hipoteczny jest tworzony wyłącznie w formie spółki
akcyjnej.
2.
Statut banku hipotecznego określa jego nazwę, która
zawiera dodatkowo wyrazy "bank hipoteczny".
Art.
10. [Tworzenie, organizacja i działalność banków
hipotecznych - odesłanie do odrębnych ustaw]
Do
zasad tworzenia, organizacji i działania banków
hipotecznych nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się
odpowiednio przepisy Prawa bankowego oraz przepisy o Narodowym Banku
Polskim.
Art.
11. [Określenie zasad wyposażenia banków
hipotecznych w kapitał założycielski - uchwała
KNF]
Komisja
Nadzoru Finansowego może określić, w drodze uchwały,
szczegółowe zasady dotyczące wyposażenia banków
hipotecznych w kapitał założycielski.
Rozdział
2
Czynności
banku hipotecznego
Art.
11a. [Zamknięty katalog czynności dokonywanych przez
bank hipoteczny]
Bank
hipoteczny może wykonywać wyłącznie czynności
określone w niniejszej ustawie.
Art.
12. [Podstawowe czynności banku hipotecznego]
Do
podstawowych czynności banku hipotecznego należy:
1)
udzielanie kredytów zabezpieczonych hipoteką;
2)
udzielanie kredytów niezabezpieczonych hipoteką, o
których mowa w art. 3 ust. 2;
3)
nabywanie wierzytelności innych banków z tytułu
udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką
oraz wierzytelności z tytułu kredytów
niezabezpieczonych hipoteką, o których mowa w pkt 2;
4)
emitowanie hipotecznych listów zastawnych, których
podstawę stanowią wierzytelności banku hipotecznego z
tytułu:
a)
udzielonych kredytów zabezpieczonych hipoteką oraz
b)
nabytych wierzytelności innych banków z tytułu
udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką;
5)
emitowanie publicznych listów zastawnych, których
podstawę stanowią:
a)
wierzytelności banku hipotecznego z tytułu udzielonych
kredytów niezabezpieczonych hipoteką, o których
mowa w pkt 2,
b)
nabyte przez bank hipoteczny wierzytelności innych banków
z tytułu udzielonych przez nie kredytów
niezabezpieczonych hipoteką, o których mowa w pkt 2.
Art.
13. [Maksymalna wysokość kredytu zabezpieczonego
hipoteką]
1.
Ogólna kwota wierzytelności z tytułu czynności,
o których mowa w art. 12 pkt 1 i 3, w części
przekraczającej 60% bankowo-hipotecznej wartości
nieruchomości nie może przekroczyć 30% ogólnej
kwoty wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczonych
hipoteką.
2.
Wysokość pojedynczego kredytu zabezpieczonego hipoteką
w dniu:
1)
jego udzielenia - w przypadku udzielania kredytów
zabezpieczonych hipoteką,
2)
nabycia wierzytelności z tytułu takiego kredytu - w
przypadku nabywania wierzytelności innych banków z tytułu
udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką
-
nie może przekroczyć bankowo-hipotecznej wartości
nieruchomości.
Art.
14. [Refinansowanie kredytów i wierzytelności ze
środków uzyskanych z emisji listów zastawnych]
Ze
środków uzyskanych z emisji listów zastawnych bank
hipoteczny może refinansować kredyty zabezpieczone hipoteką
oraz nabyte wierzytelności innych banków z tytułu
udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką;
refinansowanie w odniesieniu do pojedynczego kredytu lub pojedynczej
wierzytelności nie może jednak przekroczyć kwoty
odpowiadającej 60% bankowo-hipotecznej wartości
nieruchomości, a w przypadku nieruchomości mieszkalnych w
rozumieniu art.
4 ust. 1 pkt 75
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013
z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych
dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego
rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz. Urz. UE L 176 z 27.06.2013,
str. 1, z późn. zm.) - 80% bankowo-hipotecznej wartości
nieruchomości.
Art.
15. [Pozostałe czynności banku hipotecznego]
1.
Poza czynnościami, o których mowa w art. 12, banki
hipoteczne mogą wykonywać następujące czynności:
1)
(uchylony);
2)
zaciąganie kredytów i pożyczek;
3)
emitowanie obligacji;
4)
przechowywanie papierów wartościowych;
5)
nabywanie i obejmowanie akcji lub udziałów innych
podmiotów, których forma prawna zapewnia ograniczenie
odpowiedzialności banku hipotecznego do wysokości
zainwestowanych środków, o ile służy to
wykonywaniu czynności banku hipotecznego, przy czym ogólna
wartość nabytych i objętych akcji i udziałów
nie może przekroczyć 10% wysokości funduszy własnych
banku hipotecznego;
6)
(uchylony);
7)
świadczenie usług konsultacyjno-doradczych związanych
z rynkiem nieruchomości, w tym także w zakresie ustalania
bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości;
8)
zarządzanie wierzytelnościami banku hipotecznego oraz
innych banków, z tytułu kredytów, o których
mowa w art. 12, jak również udzielanie tych kredytów
w imieniu innych banków na podstawie zawartych z nimi umów.
2.
Wysokość zobowiązań wynikających z
czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1-3, nie może
przekroczyć łącznie:
1)
w okresie pięciu lat od dnia rozpoczęcia działalności
operacyjnej przez bank hipoteczny - dziesięciokrotnej wysokości
funduszy własnych banku hipotecznego;
2)
po upływie okresu, o którym mowa w pkt 1 - sześciokrotnej
wysokości funduszy własnych banku hipotecznego.
3.
Środki uzyskane z wykonywania czynności, o których
mowa w ust. 1 pkt 1-3, mogą być przeznaczone wyłącznie
na refinansowanie czynności, o których mowa w art. 12.
Art.
15a. [Działania służące wykonywaniu
czynności banku hipotecznego]
Banki
hipoteczne mogą podejmować działania służące
wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 12 i art. 15
ust. 1 pkt 1-3 i 5, a w szczególności:
1)
wykonywać czynności obrotu dewizowego;
2)
wykonywać czynności ograniczające ryzyko walutowe i
ryzyko stopy procentowej, z zastrzeżeniem art. 19 ust. 2.
Art.
16. [Przeznaczenie wolnych środków pieniężnych]
1.
Wolne środki pieniężne bank hipoteczny może
przeznaczyć na:
1)
lokaty w bankach posiadających fundusze własne w wysokości
nie mniejszej niż równowartość w złotych
kwoty 10 000 000 euro przeliczonej według kursu
średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski;
2)
nabycie wyemitowanych przez siebie listów zastawnych w celu
ich zdeponowania pod nadzorem powiernika, o ile jest to związane
z wypełnieniem przez bank hipoteczny wymogu, o którym
mowa w art. 18 ustawy, lub w celu umorzenia;
3)
nabycie papierów wartościowych emitowanych lub
gwarantowanych przez podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 2
pkt 1;
4)
nabycie papierów wartościowych emitowanych przez
jednostki samorządu terytorialnego;
5)
nabycie listów zastawnych emitowanych przez inne banki
hipoteczne.
2.
Bank hipoteczny może nabywać nieruchomości jedynie w
celu uniknięcia strat z tytułu udzielonych kredytów
zabezpieczonych hipoteką oraz gdy jest to niezbędne ze
względu na potrzeby związane z działalnością
banku.
Art.
17. [Maksymalna łączna kwota wartości
znajdujących się w obrocie listów zastawnych]
1.
Łączna kwota nominalnych wartości znajdujących
się w obrocie listów zastawnych banku hipotecznego nie
może przekroczyć 40-krotności jego funduszy własnych,
z zastrzeżeniem ust. 2.
2.
Na potrzeby ustalenia limitu, o którym mowa w ust. 1, do
funduszy własnych dolicza się kwotę rezerwy na ryzyko
ogólne, o której mowa w art.
130
ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z
2015 r. poz. 128, z późn. zm.).
3.
(uchylony).
Art.
18. [Minimalna suma wierzytelności banku zabezpieczonych
hipoteką; obowiązek utrzymywania nadwyżki]
1.
Suma nominalnych kwot wierzytelności banku hipotecznego
zabezpieczonych hipoteką oraz praw i środków, o
których mowa w ust. 3 i 4, wpisanych do rejestru
zabezpieczenia listów zastawnych, stanowiących podstawę
emisji hipotecznych listów zastawnych, nie może być
niższa niż 110% łącznej kwoty nominalnych
wartości znajdujących się w obrocie hipotecznych
listów zastawnych, przy czym suma nominalnych kwot
wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczonych hipoteką,
stanowiących podstawę emisji hipotecznych listów
zastawnych, nie może być niższa niż 85% łącznej
kwoty nominalnych wartości znajdujących się w obrocie
hipotecznych listów zastawnych.
1a.
Suma nominalnych kwot wierzytelności banku hipotecznego, o
których mowa w art. 3 ust. 2, oraz praw i środków,
o których mowa w ust. 3 i 4, wpisanych do rejestru
zabezpieczenia listów zastawnych, stanowiących podstawę
emisji publicznych listów zastawnych, nie może być
niższa niż 110% łącznej kwoty nominalnych
wartości znajdujących się w obrocie publicznych listów
zastawnych, przy czym suma nominalnych kwot wierzytelności banku
hipotecznego, o których mowa w art. 3 ust. 2, stanowiących
podstawę emisji publicznych listów zastawnych, nie może
być niższa niż 85% łącznej kwoty nominalnych
wartości znajdujących się w obrocie publicznych listów
zastawnych.
2.
Ustalany odrębnie dla hipotecznych listów zastawnych oraz
publicznych listów zastawnych dochód banku hipotecznego
z tytułu odsetek od:
1)
wierzytelności zabezpieczonych hipoteką albo
wierzytelności, o których mowa w art. 3 ust. 2, oraz
2)
praw i środków, o których mowa w ust. 3 i 4
-
stanowiących podstawę emisji odpowiednio hipotecznych
listów zastawnych albo publicznych listów zastawnych,
nie może być niższy od kosztów z tytułu
odsetek od znajdujących się w obrocie odpowiednio
hipotecznych listów zastawnych albo publicznych listów
zastawnych.
3.
Podstawą emisji listów zastawnych mogą być
również środki banku hipotecznego:
1)
ulokowane w papierach wartościowych, o których mowa w
art. 16 ust. 1 pkt 3;
2)
ulokowane w Narodowym Banku Polskim;
3)
posiadane w gotówce.
3a.
Bank hipoteczny jest obowiązany utrzymywać, odrębnie
dla hipotecznych listów zastawnych oraz publicznych listów
zastawnych, utworzoną ze środków, o których
mowa w ust. 3, nadwyżkę w wysokości nie niższej
niż łączna kwota nominalnych wartości odsetek od
znajdujących się w obrocie odpowiednio hipotecznych albo
publicznych listów zastawnych, przypadających do wypłaty
w okresie kolejnych 6 miesięcy.
3b.
Środki przeznaczone na nadwyżkę, o której mowa
w ust. 3а, nie mogą stanowić podstawy emisji listów
zastawnych.
4.
Przy określaniu kwot, o których mowa w ust. 1-3a,
uwzględnia się wartość nabytych instrumentów
finansowych zabezpieczających, spełniających warunki
wymienione w art.
35a ust. 3
ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z
2016 r. poz. 1047), oraz zmiany ich wartości.
Art.
19. [Listy zastawne przekazane do depozytu; obowiązek
dokonywania czynności ograniczających ryzyko walutowe]
1.
W rozumieniu niniejszej ustawy listy zastawne wyemitowane przez bank
hipoteczny i przekazane do depozytu pod nadzór powiernika nie
są listami zastawnymi w obrocie.
2.
W przypadku emitowania hipotecznych listów zastawnych w
walucie innej niż:
1)
waluta, w której wyrażone są wierzytelności
banku hipotecznego zabezpieczające te listy, lub
2)
waluta, w której wyrażone są środki, o których
mowa w art. 18 ust. 3,
bank
hipoteczny obowiązany jest do dokonania czynności
ograniczających ryzyko walutowe.
Art.
20. [Wpis hipoteki zabezpieczającej wierzytelność
hipoteczną do księgi wieczystej; warunki udostępnienia
kredytobiorcy części środków przed
zabezpieczeniem wierzytelności hipoteką]
1.
Wierzytelność banku hipotecznego, która ma być
wpisana do rejestru zabezpieczenia hipotecznych listów
zastawnych, może być zabezpieczona wyłącznie
hipoteką wpisaną w księdze wieczystej na pierwszym
miejscu.
2.
Jeżeli wierzytelność banku hipotecznego została
wyrażona w walucie obcej, wpisu hipoteki zabezpieczającej
tę wierzytelność dokonuje się w księdze
wieczystej w tej samej walucie.
3.
Wniosek o wpis hipoteki zabezpieczającej wierzytelność
hipoteczną, która ma być wpisana do rejestru
zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych, sąd
prowadzący księgę wieczystą rozpoznaje w ciągu
miesiąca od dnia złożenia wniosku.
4.
Bank hipoteczny przed zabezpieczeniem hipoteką wierzytelności
z tytułu udzielonego kredytu może oddać do dyspozycji
kredytobiorcy określoną w umowie kredytowej kwotę
środków pieniężnych, jeżeli do sądu
został złożony wniosek o wpis hipoteki
zabezpieczającej tę wierzytelność i ustanowione
zostało, do czasu powstania hipoteki, dodatkowe zabezpieczenie
udzielonego kredytu, w szczególności:
1)
gwarancja lub poręczenie podmiotów, o których mowa
w art. 3 ust. 2 pkt 1;
2)
gwarancja lub poręczenie banków spełniających
warunek, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 1;
3)
ubezpieczenie kredytu.
5.
Bank hipoteczny może również oddać do
dyspozycji kredytobiorcy określoną w umowie kredytowej
kwotę środków pieniężnych przed
zabezpieczeniem hipoteką wierzytelności z tytułu
udzielonego kredytu, pod warunkiem ustanowienia zabezpieczenia, o
którym mowa w ust. 4, jeżeli w księdze wieczystej
prowadzonej dla nieruchomości, na której realizowane jest
przedsięwzięcie budowlane, ujawnione zostało
roszczenie banku hipotecznego o ustanowienie na jego rzecz hipoteki,
dla zabezpieczenia spłaty kredytu, na nieruchomości
lokalowej jednocześnie z wyodrębnieniem lokalu. Wykreślenie
roszczenia z księgi wieczystej wymaga zgody banku hipotecznego,
na rzecz którego ma być ustanowiona hipoteka.
6.
Wniosek o wpis roszczenia, o którym mowa w ust. 5, może
być złożony przez właściciela nieruchomości,
na której realizowane jest przedsięwzięcie
budowlane, bank hipoteczny albo nabywcę nieruchomości
lokalowej, o których mowa w ust. 5. Wpis roszczenia do księgi
wieczystej nie wymaga zgody właściciela nieruchomości,
na której realizowane jest przedsięwzięcie
budowlane.
Art.
21. [Umorzenie listów zastawnych przed terminem wykupu]
1.
W przypadku gdy termin wykupu listu zastawnego jest dłuższy
niż 5 lat od dnia emisji, bank hipoteczny, dla zapewnienia
zgodności działania z przepisami art. 18, może dokonać
umorzenia listów zastawnych przed terminem wykupu, jednak nie
wcześniej niż po upływie 5 lat od dnia emisji, o ile w
warunkach emisji wyraźnie zastrzeżono taką możliwość.
2.
Jeżeli zabezpieczona hipoteką wierzytelność banku
wpisana do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych powstała
w wyniku umowy o udzielenie kredytu o stałym oprocentowaniu,
możliwość wcześniejszego jednostronnego
wypowiedzenia umowy kredytowej przez kredytobiorcę może być
wyłączona, jednak na okres nie dłuższy niż 5
lat.
Art.
22. [Ustalenie bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości]
1.
Ustalanie bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości jest
dokonywane z zachowaniem należytej staranności i
ostrożności, w szczególności z uwzględnieniem
jedynie tych cech nieruchomości oraz związanych z nią
dochodów, które przy założeniu racjonalnej
eksploatacji mogą mieć trwały charakter i które
może uzyskać każdy posiadacz nieruchomości.
2.
Bankowo-hipoteczną wartość nieruchomości ustala
bank hipoteczny na podstawie ekspertyzy.
3.
Ekspertyzę bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości,
o której mowa w ust. 2, wykonują zgodnie z przepisami
ustawy oraz regulaminem banku hipotecznego:
1)
bank hipoteczny albo
2)
inne podmioty, na zlecenie banku hipotecznego, po uzgodnieniu z
kredytobiorcą, w szczególności podmioty, o których
mowa w art.
174
ust. 2 i 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce
nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r. poz. 1774 i 1777 oraz z 2016
r. poz. 65, 1250, 1271 i 1579).
4.
Ekspertyza, o której mowa w ust. 2, sporządzana jest na
piśmie i opatrzona podpisem osoby ją sporządzającej.
Ekspertyza ta powinna umożliwiać należytą
kontrolę, przez Komisję Nadzoru Finansowego i powiernika,
podejmowanego przez bank hipoteczny ryzyka związanego z
nieruchomością jako przedmiotem zabezpieczenia kredytów
udzielanych przez bank hipoteczny.
5.
Szczegółowe zasady ustalania bankowo-hipotecznej wartości
nieruchomości określa regulamin wydawany przez bank
hipoteczny. Regulamin, a także każda jego zmiana, wymagają
zatwierdzenia przez Komisję Nadzoru Finansowego.
Art.
23. [Maksymalny limit wierzytelności zabezpieczonych
hipotekami ustanowionymi w trakcie realizacji inwestycji budowlanych]
1.
Wierzytelności zabezpieczone hipotekami ustanowionymi w trakcie
realizacji inwestycji budowlanych nie mogą w sumie przekraczać
10% ogólnej wartości wierzytelności zabezpieczonych
hipotecznie, stanowiących podstawę emisji hipotecznych
listów zastawnych. W ramach tego limitu wierzytelności
zabezpieczone hipotekami, ustanowionymi na nieruchomościach
przeznaczonych pod zabudowę zgodnie z planem zagospodarowania
przestrzennego, nie mogą przekraczać 10%.
2.
Nie mogą stanowić podstawy emisji hipotecznych listów
zastawnych wierzytelności zabezpieczone hipotekami ustanowionymi
na nieruchomościach, których eksploatacja zgodnie z
przeznaczeniem nie posiada trwałego charakteru, a w
szczególności na nieruchomościach, których
częścią składową są złoża
kopalin.
Rozdział
3
Wierzytelności
zabezpieczające emisję listów zastawnych
Art.
24. [Rejestr zabezpieczenia listów zastawnych]
1.
Bank hipoteczny prowadzi i przechowuje rejestr zabezpieczenia listów
zastawnych, do którego wpisywane są w odrębnych
pozycjach wierzytelności banku hipotecznego oraz prawa i środki,
o których mowa w art. 18 ust. 3 i 4, stanowiące podstawę
emisji listów zastawnych, a także środki tworzące
nadwyżkę, o której mowa w art. 18 ust. 3а.
Rejestr zabezpieczenia listów zastawnych prowadzony jest
odrębnie dla hipotecznych listów zastawnych i dla
publicznych listów zastawnych.
2.
W przypadku ustanowienia hipoteki zabezpieczającej wierzytelność
banku hipotecznego wpisaną do rejestru zabezpieczenia
hipotecznych listów zastawnych, należy uczynić o tym
wpis w księdze wieczystej.
2a.
Czynność polegająca na ustanowieniu zabezpieczenia
zobowiązania banku hipotecznego, której przedmiotem są
wierzytelności banku hipotecznego lub prawa lub środki, o
których mowa w art. 18 ust. 3, 3а i 4, wpisane do
rejestru zabezpieczenia listów zastawnych, jest nieważna,
chyba że została dokonana w celu zabezpieczenia jego
zobowiązań na potrzeby:
1)
instrumentów finansowych zabezpieczających, o których
mowa w art. 18 ust. 4, wpisanych do rejestru zabezpieczenia listów
zastawnych;
2)
systemu płatności i systemu rozrachunku papierów
wartościowych, których uczestnikiem jest bank hipoteczny,
oraz rozliczeń zabezpieczeń finansowych ustanowionych
zgodnie z przepisami ustawy
z dnia 2 kwietnia 2004 r. o niektórych zabezpieczeniach
finansowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 891).
3.
Czynność rozporządzająca banku hipotecznego,
której przedmiotem jest wierzytelność hipoteczna
wpisana do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych, wymaga
uprzedniej pisemnej zgody powiernika.
4.
Wpisy, o których mowa w ust. 1, dokonywane są do pełnej
wysokości kredytu udzielonego na podstawie umowy kredytowej
zawartej z bankiem hipotecznym lub umowy kredytowej, z której
wynika wierzytelność hipoteczna nabyta przez bank
hipoteczny.
5.
(uchylony).
6.
Komisja Nadzoru Finansowego, w drodze uchwały, określi wzór
rejestru zabezpieczenia listów zastawnych.
Art.
25. [Przeprowadzenie rachunku zabezpieczenia listów
zastawnych]
1.
Bank hipoteczny przeprowadza rachunek zabezpieczenia listów
zastawnych w celu monitorowania wypełniania w perspektywie
długookresowej wymogów, o których mowa w art. 18
ust. 1, 1a i 2. Rachunek jest przeprowadzany w każdym dniu
roboczym.
2.
Bank hipoteczny ustala, czy - na dzień dokonania ustalenia -
wierzytelności banku hipotecznego oraz prawa i środki, o
których mowa w art. 18 ust. 3, 3а i 4, wpisane do
rejestru zabezpieczenia listów zastawnych, wystarczają
na:
1)
pełne zaspokojenie posiadaczy listów zastawnych (test
równowagi pokrycia) oraz
2)
pełne zaspokojenie posiadaczy listów zastawnych w
przedłużonych terminach wymagalności, o których
mowa w art.
446 ust. 1
ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe (Dz.
U. z 2015 r. poz. 233, z późn. zm.) (test płynności).
3.
Przeprowadzając test równowagi pokrycia i test płynności,
bank hipoteczny uwzględnia koszty likwidacji osobnej masy
upadłości oraz różnice walutowe i
oprocentowania, jeżeli takie różnice pomiędzy
składnikami osobnej masy upadłości a zobowiązaniami
z listów zastawnych nie będą zabezpieczone przez
odpowiednie transakcje zabezpieczające przed ryzykiem zmiany
stopy procentowej lub ryzykiem walutowym.
4.
Test równowagi pokrycia jest przeprowadzany nie rzadziej niż
co 6 miesięcy, a test płynności - nie rzadziej niż
co 3 miesiące.
5.
Wyniki testu równowagi pokrycia i testu płynności
uznaje się za pozytywne, jeżeli po ich przeprowadzeniu
ustalono, że - na dzień dokonania ustalenia -
wierzytelności banku hipotecznego oraz prawa i środki, o
których mowa w art. 18 ust. 3, 3а i 4, wpisane do
rejestru zabezpieczenia listów zastawnych, wystarczają na
pełne zaspokojenie posiadaczy listów zastawnych.
6.
Rachunek zabezpieczenia listów zastawnych oraz test równowagi
pokrycia i test płynności są przeprowadzane odrębnie
dla hipotecznych listów zastawnych i dla publicznych listów
zastawnych.
7.
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po
zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Finansowego, określi,
w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki oraz
sposób przeprowadzania:
1)
rachunku zabezpieczenia listów zastawnych, o którym
mowa w ust. 1, w tym terminy, dla których jest on
przeprowadzany,
2)
testu równowagi pokrycia i testu płynności
-
mając na względzie konieczność zapewnienia
bezpieczeństwa wyemitowanych listów zastawnych.
Art.
26. [Informacje podawane przez bank hipoteczny w Monitorze
Sądowym i Gospodarczym]
Bank
hipoteczny ogłasza w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, nie
później niż przed upływem trzech miesięcy
od zakończenia roku obrotowego:
1)
łączną kwotę nominalnych wartości
wyemitowanych przez ten bank listów zastawnych, jakie
znajdowały się w obrocie na ostatni dzień roku
obrotowego;
2)
łączną kwotę wierzytelności banku
hipotecznego i środków wpisanych do rejestru
zabezpieczenia listów zastawnych według stanu na ostatni
dzień roku obrotowego.
DZIAŁ
IV
KONTROLA
I NADZÓR NAD BANKAMI HIPOTECZNYMI
Art.
27. [Powołanie powiernika i jego zastępcy przy banku
hipotecznym]
1.
Przy każdym banku hipotecznym powołuje się powiernika
oraz co najmniej jednego zastępcę powiernika, przy czym
liczbę zastępców powiernika dostosowuje się do
skali działalności banku hipotecznego. Powiernik i jego
zastępca nie mogą być pracownikami banku hipotecznego.
2.
Powiernika i jego zastępcę powołuje na okres 6 lat, na
wniosek rady nadzorczej banku hipotecznego, Komisja Nadzoru
Finansowego. Ta sama osoba może być ponownie powołana
na powiernika lub jego zastępcę tylko raz.
3.
Powiernik i jego zastępca powinni posiadać obywatelstwo
jednego z państw-członków Unii Europejskiej,
wykształcenie wyższe i dawać rękojmię
rzetelnego wykonywania nałożonych na nich obowiązków.
Art.
28. [Odwołanie powiernika i jego zastępcy]
1.
Powiernik i jego zastępca mogą być odwołani przez
Komisję Nadzoru Finansowego w razie:
1)
zrzeczenia się wykonywania obowiązków;
2)
utraty zdolności do pełnienia powierzonych im obowiązków
na skutek długotrwałej choroby, trwającej co najmniej
3 miesiące w ciągu roku kalendarzowego;
3)
skazania prawomocnym wyrokiem sądu za popełnienie
przestępstwa;
4)
upadłości banku hipotecznego;
5)
niewypełnienia czynności, do których są
zobowiązani zgodnie z niniejszą ustawą.
2.
Od decyzji Komisji Nadzoru Finansowego odwołującej
powiernika lub jego zastępcę służy skarga do sądu
administracyjnego.
Art.
29. [Niezależność powiernika i jego zastępcy]
1.
Powiernik i jego zastępca są niezależni i nie
podlegają poleceniom organu, który ich powołał.
2.
Spory między powiernikiem a bankiem hipotecznym rozstrzyga
Komisja Nadzoru Finansowego.
Art.
30. [Zadania powiernika]
Do
zadań powiernika należy sprawdzanie, czy:
1)
zobowiązania wynikające ze znajdujących się w
obrocie listów zastawnych zabezpieczone są przez bank
hipoteczny zgodnie z przepisami niniejszej ustawy;
2)
przyjęta przez bank hipoteczny bankowo-hipoteczna wartość
nieruchomości ustalona została zgodnie z regulaminem, o
którym mowa w art. 22 ust. 2; do zadań powiernika nie
należy sprawdzanie, czy bankowo-hipoteczna wartość
nieruchomości odpowiada jej wartości rzeczywistej;
3)
bank hipoteczny przestrzega wymogów, o których mowa w
art. 18;
3a)
wyniki testu równowagi pokrycia i testu płynności
potwierdzają, że wierzytelności banku hipotecznego
oraz prawa i środki, o których mowa w art. 18 ust. 3, 3а
i 4, wpisane do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych,
wystarczają na pełne zaspokojenie posiadaczy listów
zastawnych;
4)
sposób prowadzenia przez bank hipoteczny rejestru
zabezpieczenia listów zastawnych odpowiada warunkom niniejszej
ustawy;
5)
bank hipoteczny zapewnia zgodnie z przepisami niniejszej ustawy
zabezpieczenie dla planowanej emisji listów zastawnych oraz
kontrolę, czy dokonane zostały odpowiednie wpisy do
rejestru zabezpieczenia listów zastawnych.
Art.
30a. [Informowanie KNF przez powiernika o nieprzestrzeganiu
wymogów przez bank hipoteczny]
W
przypadku:
1)
stwierdzenia nieprzestrzegania przez bank wymogów, o których
mowa w art. 18, lub
2)
gdy wynik testu równowagi pokrycia lub testu płynności
nie jest pozytywny
-
powiernik niezwłocznie zawiadamia o tym Komisję Nadzoru
Finansowego.
Art.
31. [Kontrola prawidłowości prowadzenia rejestru
zabezpieczenia listów zastawnych]
1.
Powiernik prowadzi bieżącą kontrolę prawidłowości
prowadzenia rejestru zabezpieczenia listów zastawnych.
2.
Do 7 dnia każdego miesiąca powiernik przekazuje Komisji
Nadzoru Finansowego zatwierdzony przez siebie, aktualny odpis wpisów
w rejestrze zabezpieczenia listów zastawnych za miesiąc
poprzedni. Komisja Nadzoru Finansowego przechowuje odpisy co najmniej
przez 10 lat.
3.
Wykreślenie wpisów w rejestrze zabezpieczenia listów
zastawnych może nastąpić jedynie za pisemną zgodą
powiernika; złożenie przez powiernika czytelnego podpisu
przy adnotacji o wykreśleniu wpisu z rejestru jest równoznaczne
z wyrażeniem zgody na piśmie.
Art.
32. [Dostęp powiernika do dokumentów banku
hipotecznego; udzielanie powiernikowi informacji stanowiących
tajemnicę bankową]
1.
W celu wykonania zadań, o których mowa w art. 30,
powiernik ma prawo badać w dowolnym czasie księgi
rachunkowe, rejestry, plany i inne dokumenty banku.
1a.
Powiernikowi i jego zastępcy, w związku z wykonywaniem ich
zadań, bank hipoteczny, w zakresie określonym w ust. 1,
udziela informacji stanowiących tajemnicę bankową.
1b.
Powiernik i jego zastępca są obowiązani do
nieujawniania informacji, które uzyskali w czasie pełnienia
przez nich funkcji.
2.
W przypadku niewykonania przez bank hipoteczny zaleceń
powiernika podjętych w związku z czynnościami, do
których zobowiązany jest na podstawie niniejszej ustawy,
powiernik niezwłocznie zawiadamia o tym Komisję Nadzoru
Finansowego.
3.
W celu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości
Komisja Nadzoru Finansowego może skorzystać z uprawnień
nadzorczych, określonych przepisami Prawa bankowego oraz
przepisami o Narodowym Banku Polskim.
Art.
33. [Wynagrodzenie powiernika i jego zastępcy]
1.
Powiernik i jego zastępca otrzymują wynagrodzenie, którego
wysokość ustala Komisja Nadzoru Finansowego w akcie
powołania. Koszty związane z wykonywaniem funkcji
powiernika i jego zastępcy, w tym wynagrodzenie, stanowią
koszt działalności banku.
2.
Bank hipoteczny zapewnia powiernikowi i jego zastępcy warunki
pracy odpowiednie do wykonywanych przez nich zadań.
3.
Powiernikowi i jego zastępcy przysługuje prawo do urlopu
wypoczynkowego na zasadach określonych w Kodeksie pracy, w
terminie uzgodnionym z bankiem hipotecznym.
4.
Okres pełnienia funkcji powiernika i jego zastępcy zalicza
się do okresów pracy oraz innych okresów, od
których zależy nabycie uprawnień pracowniczych. Do
osób pełniących funkcję powiernika i jego
zastępcy mają zastosowanie przepisy o ubezpieczeniu
społecznym i zdrowotnym, o ile osoby te nie są objęte
tymi ubezpieczeniami z innych tytułów.
Art.
34. [Nadzór w zakresie nieuregulowanym ustawą -
odesłanie]
1.
W zakresie nieuregulowanym niniejszą ustawą nadzór
nad bankami hipotecznymi wykonywany jest zgodnie z przepisami Prawa
bankowego oraz przepisami o Narodowym Banku Polskim.
2.
(uchylony).
3.
Sprawdzanie prawidłowości dokonywanych przez bank
hipoteczny wpisów do rejestru zabezpieczenia listów
zastawnych, w tym również zgodność ustalania
bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości z zasadami, o
których mowa w regulaminie wydanym na podstawie art. 22 ust.
5, Komisja Nadzoru Finansowego może zlecić niezależnemu
biegłemu na koszt kontrolowanego banku.
4.
Komisja Nadzoru Finansowego może określić szczególne
normy płynności oraz inne normy dopuszczalnego ryzyka w
działalności banku hipotecznego.
DZIAŁ
V
(uchylony)
Art.
35.
(uchylony).
Art.
36.
(uchylony).
DZIAŁ
VI
PRZEPISY
KARNE
Art.
37. [Nielegalna emisja listów zastawnych]
1.
Kto dokonuje emisji listów zastawnych nie będąc do
tego uprawniony lub przy emisji narusza obowiązki określone
w art. 17-19 i 22-24, lub nie będąc uprawniony do
emitowania listów zastawnych emitowane papiery wartościowe
określa nazwą "list zastawny" lub inną
nazwą, która zawiera te wyrazy, podlega grzywnie do
50 000 zł i karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy
do lat 5.
2.
Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu, o którym
mowa w ust. 1, działając w imieniu osoby prawnej.
3.
Jeżeli sprawca nieumyślnie dopuszcza się czynu
określonego w ust. 1 lub 2, podlega grzywnie, karze ograniczenia
wolności albo karze pozbawienia wolności do lat 2.
DZIAŁ
VII
ZMIANY
W PRZEPISACH OBOWIĄZUJĄCYCH I PRZEPISY KOŃCOWE
Art.
38.
W
rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24
października 1934 r. - Prawo upadłościowe (Dz. U. z
1991 r. Nr 118, poz. 512, z 1994 r. Nr 1, poz. 1, z 1995 r. Nr 85,
poz. 426, z 1996 r. Nr 6, poz. 43, Nr 43, poz. 189, Nr 106, poz. 496
i Nr 149, poz. 703 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 54, poz. 349,
Nr 117, poz. 751 i Nr 121, poz. 770) w art.
227
wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).
Art.
39.
1.
W ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i
hipotece (Dz. U. Nr 19, poz. 147, z 1991 r. Nr 22, poz. 92 i Nr 115,
poz. 496, z 1994 r. Nr 85, poz. 388, z 1996 r. Nr 107, poz. 499 oraz
z 1997 r. Nr 117, poz. 752 i Nr 137, poz. 926) w art.
16
w ust. 2 dodaje się pkt 5 w brzmieniu: (zmiany pominięte).
Art.
40.
W
ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania
cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974
r. Nr 27, poz. 157 i Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z
1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 5, poz. 33, z
1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr
21, poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr
33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz.
306, Nr 55, poz. 318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr
22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53, z 1994 r.
Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz.
110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz. 350 i Nr 149, poz. 703 oraz z 1997
r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz.
643, Nr 117, poz. 752, Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133, poz. 882 i Nr
139, poz. 934) w art.
1025
w § 1 dodaje się pkt 2a w brzmieniu: (zmiany pominięte).
Art.
41.
W
ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym
(Dz. U. z 1995 r. Nr 4, poz. 18 i Nr 133, poz. 654 oraz z 1997 r. Nr
24, poz. 119, Nr 79, poz. 484, Nr 85, poz. 538, Nr 88, poz. 554) w
art.
14
dodaje się ust. 4 w brzmieniu: (zmiany pominięte).
Art.
42. [Wejście w życie]
Ustawa
wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1998 r.
1 Art.
5a dodany przez art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 9 listopada 2018 r.
(Dz.U.2018.2243) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lipca
2019 r.
2 Art.
6 zdanie wstępne zmienione przez art. 4 pkt 2 ustawy z dnia 9
listopada 2018 r. (Dz.U.2018.2243) zmieniającej nin. ustawę
z dniem 1 lipca 2019 r.
aktualności prawne
