Podatek od czynności cywilnoprawnych.
Dz.U.2017.1150 t.j. z dnia 2017.06.14
Status: Akt obowiązujący
Wersja od: 1 lipca 2019r.
Wejście
w życie:
1
stycznia 2001 r.
Uwagi:
USTAWA
z
dnia 9 września 2000 r.
o
podatku od czynności cywilnoprawnych 1
Rozdział
1
Przedmiot
opodatkowania
Art.
1. [Zakres opodatkowania]
1.
Podatkowi podlegają:
1)
następujące czynności cywilnoprawne:
a)
umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
b)
umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do
gatunku,
c)
(uchylona),
d)
umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia
przez obdarowanego długów i ciężarów
albo zobowiązań darczyńcy,
e)
umowy dożywocia,
f)
umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności
- w części dotyczącej spłat lub dopłat,
g)
(uchylona),
h)
ustanowienie hipoteki,
i)
ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego,
oraz odpłatnej służebności,
j)
umowy depozytu nieprawidłowego,
k)
umowy spółki;
2)
zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują
one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności
cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
3)
orzeczenia sądów, w tym również polubownych,
oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki
prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.
2.
Przepisy ustawy o:
1)
umowie spółki i jej zmianie - stosuje się
odpowiednio do aktów założycielskich spółek,
statutów spółek i ich zmiany;
2)
czynnościach cywilnoprawnych - stosuje się odpowiednio do
przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3;
3)
umowie o dziale spadku oraz umowie o zniesieniu współwłasności
- stosuje się odpowiednio do:
a)
nabycia własności rzeczy wspólnej lub wspólnego
prawa majątkowego albo ich części przez niektórych
dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą
współwłasność - w części spłat
lub dopłat,
b)
odpłatnego wyodrębnienia własności lokali na
rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli.
3.
W przypadku umowy spółki za zmianę umowy uważa
się:
1)
przy spółce osobowej - wniesienie lub podwyższenie
wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie
majątku spółki, pożyczkę udzieloną
spółce przez wspólnika, dopłaty oraz oddanie
przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych
do nieodpłatnego używania;
2)
przy spółce kapitałowej - podwyższenie kapitału
zakładowego z wkładów lub ze środków
spółki oraz dopłaty;
3)
przekształcenie lub łączenie spółek,
jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki
osobowej lub podwyższenie kapitału zakładowego spółki
kapitałowej;
4)
przeniesienie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium
państwa niebędącego państwem członkowskim:
a)
rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki
kapitałowej, jeżeli jej siedziba nie znajduje się na
terytorium państwa członkowskiego,
b)
siedziby spółki kapitałowej, jeżeli jej
rzeczywisty ośrodek zarządzania nie znajduje się na
terytorium państwa członkowskiego
-
także wtedy, gdy czynność ta nie powoduje podwyższenia
kapitału zakładowego.
4.
Czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, z
zastrzeżeniem ust. 4a i 5, jeżeli ich przedmiotem są:
1)
rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej;
2)
rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe
wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce
zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
4a.
Umowa zamiany podlega także podatkowi, jeżeli co najmniej
jedna z rzeczy znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej lub jedno z praw majątkowych jest wykonywane na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
5.
Umowa spółki oraz jej zmiana podlega podatkowi, jeżeli
w chwili dokonania czynności na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej znajduje się:
1)
w przypadku spółki osobowej - siedziba tej spółki;
2)
w przypadku spółki kapitałowej:
a)
rzeczywisty ośrodek zarządzania albo
b)
siedziba tej spółki - jeżeli jej rzeczywisty ośrodek
zarządzania nie znajduje się na terytorium innego państwa
członkowskiego.
6.
(uchylony);
7.
(uchylony);
8.
(uchylony).
Art.
1a. [Definicje]
Użyte
w ustawie określenia oznaczają:
1)
spółka osobowa - spółkę: cywilną,
jawną, partnerską, komandytową lub
komandytowo-akcyjną;
2)
spółka kapitałowa - spółkę: z
ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjną lub
europejską;
3)
siedziba spółki - siedzibę spółki
określoną w umowie spółki;
4)
rzeczywisty ośrodek zarządzania - miejscowość, w
której ma siedzibę organ zarządzający spółki
kapitałowej;
5)
państwo członkowskie - państwo członkowskie Unii
Europejskiej lub państwo członkowskie Europejskiego
Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strona umowy
o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
6)
(uchylony);
7)
podatek od towarów i usług - podatek od towarów i
usług w rozumieniu ustawy
z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.
U. z 2016 r. poz. 710, z późn. zm.) lub podatek od
wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów
obowiązujących w państwach członkowskich.
Art.
2. [Wyłączenia przedmiotowe z opodatkowania]
Nie
podlegają podatkowi:
1)
czynności cywilnoprawne w sprawach:
a)
alimentacyjnych, opieki, kurateli i przysposobienia,
b)
ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego, opieki
społecznej, ulg określonych w przepisach
szczególnych dla żołnierzy niezawodowych i osób
odbywających służbę zastępczą oraz ich
rodzin, a także uprawnień dla osób niepełnosprawnych
i osób objętych przepisami
o szczególnych uprawnieniach dla kombatantów,
c)
wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborów do Sejmu,
Senatu i organów samorządu terytorialnego oraz
referendum,
d)
powszechnego obowiązku obrony,
e)
zatrudnienia, świadczeń socjalnych i wynagrodzeń za
pracę,
f)
nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej oraz zdrowia,
g)
podlegających przepisom
o gospodarce nieruchomościami lub przepisom
o autostradach płatnych,
h)
podlegających przepisom
o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
w zakresie dróg krajowych,
i)
(uchylona),
j)
podlegających przepisom
o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek
obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku
działania żywiołu;
2)
umowy sprzedaży nieruchomości lub prawa użytkowania
wieczystego zawieranej w związku z realizacją roszczeń
wynikających z ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości
na podstawie przepisów
o ochronie środowiska;
2a)
(uchylony);
3)
(uchylony);
4)
czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki
i jej zmiany:
a)
w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów
i usług,
b)
jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od
towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności,
z wyjątkiem:
– umów
sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest
nieruchomość lub jej część, albo prawo
użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe
prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni
mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu
wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
– umów
sprzedaży udziałów i akcji w spółkach
handlowych;
5)
umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy, które w rozumieniu
przepisów
prawa celnego stanowią towary:
a)
wprowadzone do wolnego obszaru celnego,
b)
objęte procedurą składu celnego;
6)
umowy spółki i ich zmiany związane z:
a)
łączeniem spółek kapitałowych,
b)
przekształceniem spółki kapitałowej w inną
spółkę kapitałową,
c)
wniesieniem do spółki kapitałowej, w zamian za jej
udziały lub akcje:
– przedsiębiorstwa
spółki kapitałowej lub jego zorganizowanej części,
– udziałów
lub akcji innej spółki kapitałowej dających w
niej większość głosów albo kolejnych
udziałów lub akcji, w przypadku gdy spółka,
do której są wnoszone te udziały lub akcje, posiada
już większość głosów.
Rozdział
2
Obowiązek
podatkowy
Art.
3. [Powstanie obowiązku podatkowego]
1.
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje:
1)
z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej;
1a)
z chwilą każdorazowej wypłaty środków
pieniężnych, jeżeli umowa pożyczki określa,
że wypłata środków pieniężnych
nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili
zawarcia umowy;
2)
z chwilą podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału
spółki mającej osobowość prawną;
2a)
z chwilą złożenia oświadczenia o ustanowieniu
hipoteki lub zawarcia umowy ustanowienia hipoteki;
3)
z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu,
doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody - od
przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt
3;
4)
z chwilą powołania się przez podatnika na fakt
dokonania czynności cywilnoprawnej - jeżeli podatnik nie
złożył deklaracji w sprawie podatku od czynności
cywilnoprawnych w terminie 5 lat od końca roku, w którym
upłynął termin płatności podatku, a
następnie powołuje się przed organem podatkowym na
fakt jej dokonania.
2.
Jeżeli zawarcie umowy przenoszącej własność
następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z
uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia
własności, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą
zawarcia umowy przenoszącej własność.
Art.
4. [Ciężar obowiązku podatkowego]
Obowiązek
podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży:
1)
przy umowie sprzedaży - na kupującym;
2)
przy umowie zamiany - na stronach czynności;
3)
przy umowie darowizny - na obdarowanym;
4)
przy umowie dożywocia - na nabywcy własności
nieruchomości;
5)
przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności
- na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad
udział w spadku lub we współwłasności;
6)
przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również
nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności -
na użytkowniku lub nabywającym prawo służebności;
7)
przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego - na
biorącym pożyczkę lub przechowawcy;
8)
przy ustanowieniu hipoteki - na składającym oświadczenia
woli o ustanowieniu hipoteki;
9)
przy umowie spółki cywilnej - na wspólnikach, a
przy pozostałych umowach spółki - na spółce.
Art.
5. [Obowiązek zapłaty podatku]
1.
Obowiązek zapłaty podatku ciąży na podatnikach
tego podatku.
2.
Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku
podmiotach albo na stronach umowy zamiany, albo wspólnikach
spółki cywilnej, zobowiązanymi solidarnie do zapłaty
podatku są odpowiednio te podmioty, strony umowy zamiany albo
wspólnicy spółki cywilnej.
Rozdział
3
Podstawa
opodatkowania oraz wysokość podatku
Art.
6. [Podstawa opodatkowania]
1.
Podstawę opodatkowania stanowi:
1)
przy umowie sprzedaży - wartość rynkowa rzeczy lub
prawa majątkowego;
2)
przy umowie zamiany:
a)
lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość
lub własnościowego spółdzielczego prawa do
lokalu mieszkalnego na taki lokal lub prawo do lokalu - różnica
wartości rynkowych zamienianych lokali lub praw do lokali,
b)
w pozostałych przypadkach - wartość rynkowa rzeczy lub
prawa majątkowego, od którego przypada wyższy
podatek;
3)
przy umowie darowizny - wartość długów i
ciężarów albo zobowiązań przejętych
przez obdarowanego;
4)
przy umowie dożywocia - wartość rynkowa nieruchomości
lub prawa użytkowania wieczystego;
5)
przy umowie o zniesienie współwłasności lub o
dział spadku - wartość rynkowa rzeczy lub prawa
majątkowego nabytego ponad wartość udziału we
współwłasności lub spadku;
6)
przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również
nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności -
wartość świadczeń użytkownika bądź
osoby, na rzecz której ustanowiono służebność,
za okres, na jaki prawa te zostały ustanowione;
7)
przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego -
kwota lub wartość pożyczki albo depozytu, a w
przypadku umowy określającej, że wypłata środków
pieniężnych nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie
jest znana w chwili zawarcia umowy - kwota każdorazowej wypłaty
środków pieniężnych;
8)
przy umowie spółki:
a)
przy zawarciu umowy - wartość wkładów do spółki
osobowej albo wartość kapitału zakładowego,
b)
przy wniesieniu lub podwyższeniu wkładów do spółki
osobowej albo podwyższeniu kapitału zakładowego -
wartość wkładów powiększających
majątek spółki osobowej albo wartość, o
którą podwyższono kapitał zakładowy,
c)
przy dopłatach - kwota dopłat,
d)
przy pożyczce udzielonej spółce przez wspólnika
- kwota lub wartość pożyczki,
e)
przy oddaniu spółce rzeczy lub praw majątkowych do
nieodpłatnego używania - roczna wartość
nieodpłatnego używania, którą przyjmuje się
w wysokości 4% wartości rynkowej rzeczy lub prawa
majątkowego oddanego do nieodpłatnego używania,
f)
przy przekształceniu lub łączeniu spółek -
wartość wkładów do spółki osobowej
powstałej w wyniku przekształcenia albo wartość
kapitału zakładowego spółki kapitałowej
powstałej w wyniku przekształcenia lub połączenia,
g)
przy przeniesieniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki
kapitałowej lub jej siedziby - wartość kapitału
zakładowego;
9)
(uchylony);
10)
przy ustanowieniu hipoteki - kwota zabezpieczonej wierzytelności.
2.
Wartość rynkową przedmiotu czynności
cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych
cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z
uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia
zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego
rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów
i ciężarów.
3.
Jeżeli podatnik nie określił wartości przedmiotu
czynności cywilnoprawnej lub wartość określona
przez niego nie odpowiada, według oceny organu podatkowego,
wartości rynkowej, organ ten wezwie podatnika do jej określenia,
podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym
niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając
jednocześnie wartość według własnej,
wstępnej oceny.
4.
Jeżeli podatnik, pomimo wezwania, o którym mowa w ust. 3,
nie określił wartości lub podał wartość
nieodpowiadającą wartości rynkowej, organ podatkowy
dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego
lub przedłożonej przez podatnika wyceny rzeczoznawcy.
Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość
określona z uwzględnieniem jego opinii różni
się o więcej niż 33% od wartości podanej przez
podatnika, koszty opinii ponosi podatnik.
5.
Jeżeli z treści czynności cywilnoprawnych,
wymienionych w ust. 1 pkt 6, wynika prawo żądania
świadczeń, które nie mogą być oznaczone
pod względem wielkości w chwili zawierania umowy, podstawę
opodatkowania ustala się w miarę wykonywania świadczeń.
Organ podatkowy może jednak, za zgodą podatnika, przyjąć
do podstawy opodatkowania prawdopodobną wartość
wszystkich świadczeń za okres trwania czynności.
6.
W przypadku zawarcia umów, o których mowa w ust. 1 pkt
6, na czas nieokreślony, podstawę opodatkowania może
stanowić zgodnie z oświadczeniem podatnika:
1)
wartość świadczeń za lat 10 albo
2)
wartość świadczeń należnych w miarę
wykonywania umowy.
7.
W przypadku zawarcia umowy, o której mowa w ust. 1 pkt 8 lit.
e, na czas nieokreślony, przepis ust. 6 stosuje się
odpowiednio.
8.
W przypadku zmiany umów wymienionych w ust. 1 pkt 6, podstawę
opodatkowania stanowi:
1)
przy przedłużeniu okresu, na jaki zawarto umowę -
wartość świadczeń ustalona według zasad
przewidzianych w ust. 1 pkt 6 oraz w ust. 5 i 6;
2)
przy podwyższeniu wartości świadczeń - różnica
wartości świadczeń według zasad przewidzianych w
ust. 1 pkt 6 oraz w ust. 5 i 6.
9.
Od podstawy opodatkowania, o której mowa w ust. 1 pkt 8,
odlicza się:
1)
kwotę wynagrodzenia wraz z podatkiem od towarów i usług,
pobraną przez notariusza za sporządzenie aktu notarialnego
umowy spółki albo jej zmiany, jeżeli powoduje ona
zwiększenie majątku spółki albo podwyższenie
kapitału zakładowego;
2)
opłatę sądową związaną z wpisem spółki
do rejestru przedsiębiorców lub zmianą wpisu w tym
rejestrze dotyczącą wkładu do spółki albo
kapitału zakładowego;
3)
opłatę za zamieszczenie w Monitorze Sądowym i
Gospodarczym ogłoszenia o wpisach, o których mowa w pkt
2;
4)
(uchylony);
5)
(uchylony);
6)
(uchylony).
Art.
7. [Stawki podatku]
1.
Stawki podatku wynoszą:
1)
od umowy sprzedaży:
a)
nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania
wieczystego, własnościowego spółdzielczego
prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do
lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów
prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz
prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym - 2%,
b)
innych praw majątkowych - 1%;
2)
od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o
zniesienie współwłasności oraz darowizny:
a)
przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy
ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego
spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego,
spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz
wynikających z przepisów prawa spółdzielczego:
prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu
mieszkalnym - 2%,
b)
przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych -
1%;
3)
od umowy ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym
nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności
- 1%, z zastrzeżeniem ust. 5;
4)
2
od umowy pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego -
0,5%, z zastrzeżeniem ust. 5;
5)
(uchylony);
6)
(uchylony);
7)
od ustanowienia hipoteki:
a)
na zabezpieczenie wierzytelności istniejących - od kwoty
zabezpieczonej wierzytelności - 0,1%,
b)
na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej -
19 zł;
8)
(uchylony);
9)
od umowy spółki - 0,5 %.
2.
(uchylony).
3.
Podatek pobiera się według stawki najwyższej:
1)
jeżeli podatnik dokonując czynności cywilnoprawnej, w
wyniku której nastąpiło przeniesienie własności,
nie wyodrębnił wartości rzeczy lub praw majątkowych,
do których mają zastosowanie różne stawki -
od łącznej wartości tych rzeczy lub praw majątkowych;
2)
jeżeli przedmiotem umowy zamiany są rzeczy lub prawa
majątkowe, co do których obowiązują różne
stawki.
4.
(uchylony).
5.
Stawka podatku wynosi 20%, jeżeli przed organem podatkowym w
toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej,
postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej:
1)
podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki,
depozytu nieprawidłowego lub ustanowienia użytkowania
nieprawidłowego albo ich zmiany, a należny podatek od tych
czynności nie został zapłacony;
2)
biorący pożyczkę, o którym mowa w art. 9 pkt 10
lit. b, powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki,
a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy
na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą
kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem
pocztowym.
Rozdział
4
Zwolnienia
od podatku
Art.
8. [Zwolnienia podmiotowe]
Zwalnia
się od podatku następujące strony czynności
cywilnoprawnych:
1)
państwa obce, ich przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy
konsularne i siły zbrojne, międzynarodowe organizacje i
instytucje oraz ich oddziały i przedstawicielstwa, korzystające
na podstawie ustaw, umów
lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych z
przywilejów i immunitetów, a także członków
ich personelu i inne osoby zrównane z nimi, jeżeli nie są
one obywatelami polskimi i nie mają miejsca stałego pobytu
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - pod warunkiem wzajemności;
2)
(uchylony);
2a)
organizacje pożytku publicznego, jeżeli dokonają
czynności cywilnoprawnych wyłącznie w związku z
nieodpłatną działalnością pożytku
publicznego w rozumieniu przepisów
o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
3)
(uchylony);
4)
jednostki samorządu terytorialnego;
5)
Skarb Państwa;
6)
osoby nabywające na potrzeby własne sprzęt
rehabilitacyjny, wózki inwalidzkie, motorowery, motocykle lub
samochody osobowe, zaliczone, w rozumieniu przepisów
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych, do grupy osób o znacznym lub
umiarkowanym stopniu niepełnosprawności bez względu na
rodzaj schorzenia, oraz osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności
w związku ze schorzeniami narządów ruchu;
7)
(uchylony);
8)
Agencję Rezerw Materiałowych.
Art.
9. [Zwolnienia przedmiotowe]
Zwalnia
się od podatku następujące czynności
cywilnoprawne:
1)
sprzedaż walut obcych;
2)
sprzedaż własności gruntów, stanowiących
gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów
o podatku rolnym, wraz z będącymi ich częścią
składową drzewami i innymi roślinami, pod warunkiem że
w wyniku dokonania czynności zostanie utworzone lub powiększone
gospodarstwo rolne, a powierzchnia gospodarstwa rolnego utworzonego
lub powstałego w wyniku powiększenia będzie nie
mniejsza niż 11 ha i nie większa niż 300 ha oraz
gospodarstwo to będzie prowadzone przez nabywcę przez okres
co najmniej 5 lat od dnia nabycia; zwolnienie to stanowi pomoc de
minimis w rolnictwie, o której mowa w rozporządzeniu
Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie
stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
do pomocy de minimis w sektorze rolnym (Dz. Urz. UE L 352 z
24.12.2013, str. 9);
3)
sprzedaż nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego,
własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu
mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa
spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa
do lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli nabywcą
jest były właściciel (wieczysty użytkownik):
a)
nieruchomości wywłaszczonej, któremu przyznano
odszkodowanie, a nie przyznano nieruchomości zamiennej,
b)
nieruchomości sprzedanej na cele publiczne określone w
przepisach
o gospodarce nieruchomościami, który w razie
wywłaszczenia spełniałby warunki do przyznania
nieruchomości zamiennej,
c)
nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego,
wykupionych na podstawie przepisów
o ochronie i kształtowaniu środowiska
-
w wysokości kwoty otrzymanego odszkodowania (uzyskanej ceny),
pod warunkiem że nabycie nastąpiło w ciągu 5 lat
od daty otrzymania odszkodowania (zapłaty);
4)
sprzedaż budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu
mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,
własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu
mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa
spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa
do lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli następuje
ona:
a)
w wykonaniu lub w związku z wielostronną umową o
zamianie budynku lub praw do lokalu,
b)
w celu uzyskania w zamian spółdzielczego lokatorskiego
prawa do lokalu albo budynku mieszkalnego lub jego części,
zajmowanego przez nabywcę na podstawie umowy najmu, określonej
w przepisach
o
najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych
3
;
5)
zamianę budynku mieszkalnego lub jego części, lokali
mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość,
spółdzielczych własnościowych praw do lokalu
mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa
spółdzielczego: praw do domu jednorodzinnego lub praw do
lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli stronami umowy są
osoby zaliczone do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami
o podatku od spadków i darowizn;
6)
sprzedaż rzeczy ruchomych, jeżeli podstawa opodatkowania
nie przekracza 1000 zł;
7)
sprzedaż bonów i obligacji skarbowych;
8)
sprzedaż bonów pieniężnych Narodowego Banku
Polskiego;
9)
sprzedaż praw majątkowych, będących instrumentami
finansowymi:
a)
firmom inwestycyjnym oraz zagranicznym firmom inwestycyjnym,
b)
dokonywaną za pośrednictwem firm inwestycyjnych lub
zagranicznych firm inwestycyjnych,
c)
dokonywaną w ramach obrotu zorganizowanego,
d)
dokonywaną poza obrotem zorganizowanym przez firmy inwestycyjne
oraz zagraniczne firmy inwestycyjne, jeżeli prawa te zostały
nabyte przez te firmy w ramach obrotu zorganizowanego
-
w rozumieniu przepisów ustawy
z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z
2016 r. poz. 1636, 1948 i 1997 oraz z 2017 r. poz. 724, 768 i 791);
9a)
sprzedaż towarów giełdowych na giełdach
towarowych;
9b)
zbycie akcji i udziałów przez Bank Gospodarstwa Krajowego
na podstawie ustawy
z dnia 28 października 2002 r. o Funduszu Żeglugi
Śródlądowej i Funduszu Rezerwowym (Dz. U. poz. 1672,
z 2013 r. poz. 1646 oraz z 2016 r. poz. 1954 i 2260);
10)
pożyczki udzielane:
a)
przez przedsiębiorców niemających na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, prowadzących
działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania
pożyczek,
b)
w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między
osobami, o których mowa w art.
4a
ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn
(Dz. U. z 2017 r. poz. 833 i 858), w wysokości przekraczającej
kwotę, określoną w art.
9 ust. 1 pkt 1
tej ustawy, pod warunkiem:
– złożenia
deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych
właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty
dokonania czynności, z wyłączeniem przypadku, gdy
umowa została zawarta w formie aktu notarialnego,
– udokumentowania
otrzymania pieniędzy przez biorącego pożyczkę
dowodem przekazania na jego rachunek płatniczy lub na jego inny
rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie
oszczędnościowo-kredytowej, lub przekazem pocztowym,
c)
na podstawie umowy zawartej między osobami zaliczonymi do I
grupy podatkowej do wysokości kwoty niepodlegającej
opodatkowaniu - na zasadach określonych w przepisach
o podatku od spadków i darowizn,
d)
4
na podstawie umowy zawartej między innymi podmiotami niż
osoby, o których mowa w lit. b i c, jeżeli kwota lub
wartość pożyczki nie przekracza 1000 zł,
e)
z kas lub funduszów zakładowych, funduszów
związków zawodowych, pracowniczych kas
zapomogowo-pożyczkowych, spółdzielczych kas
oszczędnościowo-kredytowych, koleżeńskich kas
oszczędnościowo-pożyczkowych działających w
wojsku oraz z zakładowego funduszu świadczeń
socjalnych,
f)
z utworzonych w drodze ustawy
innych funduszów celowych,
g)
(uchylona),
h)
(uchylona),
i)
przez wspólnika (akcjonariusza) spółce
kapitałowej;
11)
umowy spółki i ich zmiany:
a)
związane z przekształceniem lub łączeniem spółek
w części wkładów do spółki albo
kapitału zakładowego, których wartość była
uprzednio opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych
lub podatkiem od wkładów kapitałowych do spółek
kapitałowych na terytorium państwa członkowskiego
innego niż Rzeczpospolita Polska albo od których zgodnie
z prawem państwa członkowskiego podatek nie był
naliczany,
b)
związane z podwyższeniem kapitału zakładowego
pokrytego z niezwróconych wspólnikom lub akcjonariuszom
dopłat albo z niezwróconej pożyczki udzielonej
spółce kapitałowej przez wspólnika lub
akcjonariusza, które były uprzednio opodatkowane
podatkiem od czynności cywilnoprawnych lub podatkiem od wkładów
kapitałowych do spółek kapitałowych na
terytorium państwa członkowskiego innego niż
Rzeczpospolita Polska,
c)
związane z podwyższeniem kapitału zakładowego w
części dotyczącej wartości, o którą
obniżono kapitał zakładowy w następstwie strat
poniesionych przez spółkę kapitałową, pod
warunkiem że podwyższenie kapitału zakładowego
następuje w okresie 4 lat po jego obniżeniu,
d)
jeżeli przedmiotem działalności spółki
kapitałowej jest świadczenie usług użyteczności
publicznej w zakresie transportu publicznego, zarządzania
portami i przystaniami morskimi, zaopatrzenia ludności w wodę,
gaz, energię elektryczną, energię cieplną lub
zbiorowego odprowadzania ścieków i w wyniku zawarcia
umowy spółki Skarb Państwa lub jednostka samorządu
terytorialnego obejmuje co najmniej połowę udziałów
lub akcji w tej spółce albo w chwili zmiany umowy spółki
Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego
posiada już co najmniej połowę udziałów
lub akcji w tej spółce;
12)
(uchylony);
13)
ustanowienie hipoteki:
a)
na morskich statkach handlowych i rybackich,
b)
na zabezpieczenie dotacji lub innych form pomocy finansowej,
udzielanych organizacjom społecznym działającym w
dziedzinie sportu i turystyki,
c)
na zabezpieczenie wierzytelności banków z tytułu
kredytów udzielanych rolnikom indywidualnym lub zespołom
rolników indywidualnych na budownictwo inwentarskie lub
składowe, wraz z urządzeniami towarzyszącymi,
d)
przysługującej spółdzielniom mieszkaniowym i
wierzycielom spółdzielni mieszkaniowych,
e)
na zabezpieczenie pożyczek i kredytów udzielanych z
funduszy celowych utworzonych w drodze ustawy;
14)
(uchylony);
15)
sprzedaż nieruchomości dokonaną w ramach realizacji
prawa do rekompensaty w rozumieniu ustawy
z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu
pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami
Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2016 r. poz. 2042 i 2260 oraz z
2017 r. poz. 624) - do wysokości kwoty odpowiadającej
wartości zrealizowanego prawa do rekompensaty;
16)
zbycia, o którym mowa w art.
8a ust. 1
ustawy z dnia 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa
węgla kamiennego (Dz. U. z 2016 r. poz. 704, 1592, 1991 i 2260
oraz z 2017 r. poz. 628), na rzecz przedsiębiorstwa, o którym
mowa w art.
8 ust. 1
tej ustawy.
Rozdział
5
Zapłata,
pobór i zwrot podatku
Art.
10. [Zapłata podatku. Płatnicy]
1.
5
Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu
podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku
od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz
obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia
powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem
przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika,
oraz przypadków, o których mowa w ust. 1a.
1a.
6
Podatnicy mogą złożyć za dany miesiąc
zbiorczą deklarację w sprawie podatku od czynności
cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i
wpłacić podatek w terminie do 7. dnia miesiąca
następującego po miesiącu, w którym powstał
obowiązek podatkowy, pod warunkiem że dokonali w danym
miesiącu co najmniej trzech czynności cywilnoprawnych
obejmujących umowę pożyczki lub umowę sprzedaży
rzeczy ruchomych lub praw majątkowych, a ostatnia z tych
czynności zostanie dokonana przed upływem 14 dni od dnia
dokonania pierwszej z nich.
2.
Notariusze są płatnikami podatku od czynności
cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego.
3.
Płatnicy obowiązani są uzależnić dokonanie
czynności cywilnoprawnej od uprzedniego zapłacenia podatku.
3a.
Płatnicy są obowiązani:
1)
prowadzić rejestr podatku;
2)
wpłacić pobrany podatek na rachunek organu podatkowego
właściwego ze względu na siedzibę płatnika,
w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po
miesiącu, w którym pobrano podatek, a także
przekazać w tym terminie, w formie elektronicznej, deklarację
o wysokości pobranego i wpłaconego podatku przez płatnika,
w tym informację o kwocie podatku należnego poszczególnym
gminom;
3)
przekazywać w terminie, o którym mowa w pkt 2, organowi
podatkowemu właściwemu ze względu na siedzibę
płatnika sporządzoną w formie papierowej albo w formie
elektronicznej informację zawierającą treść
aktów notarialnych lub dane z tych aktów dotyczące
czynności, o których mowa w ust. 2.
3b.
(uchylony).
3c.
Płatnicy nie odpowiadają za podatek niepobrany, jeżeli
wykażą brak swojej winy w niepobraniu tego podatku.
4.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych
określi, w drodze rozporządzenia:
1)
sposób pobierania i zwrotu podatku, w tym czynności
związane z poborem podatku i zakres pouczeń udzielanych
podatnikowi przez płatnika oraz treść rejestru
podatku,
2)
zakres danych zawartych w deklaracji, o której mowa w ust. 3a
pkt 2,
3)
zakres informacji, o której mowa w ust. 3a pkt 3, oraz sposób
jej przekazywania,
4)
wzór deklaracji w sprawie podatku od czynności
cywilnoprawnych
– uwzględniając
konieczność zapewnienia wnikliwości i szybkości
postępowania podatkowego oraz zmniejszenia kosztów jego
prowadzenia, jak również prawidłowego poboru podatku
przez płatników i wiarygodności informacji
przekazywanych organowi podatkowemu.
5.
7
Minister właściwy do spraw finansów
publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór
zbiorczej deklaracji w sprawie podatku od czynności
cywilnoprawnych, uwzględniając konieczność
uproszczenia obowiązków związanych ze składaniem
deklaracji.
Art.
11. [Zwrot podatku]
1.
Podatek, z zastrzeżeniem ust. 2, podlega zwrotowi, jeżeli:
1)
uchylone zostały skutki prawne oświadczenia woli
(nieważność względna);
2)
nie spełnił się warunek zawieszający, od którego
uzależniono wykonanie czynności cywilnoprawnej;
3)
(uchylony)
3a)
spółka nie została zarejestrowana w rejestrze
przedsiębiorców lub wysokość kapitału
zakładowego spółki kapitałowej została
zarejestrowana w kwocie niższej niż określała
umowa spółki - w części stanowiącej
różnicę między podatkiem zapłaconym i
podatkiem należnym;
4)
podwyższenie kapitału zakładowego spółki
nie zostanie zarejestrowane lub zostanie zarejestrowane w wysokości
niższej niż określona w uchwale - w części
stanowiącej różnicę między podatkiem
zapłaconym i podatkiem należnym od podwyższenia
kapitału zakładowego ujawnionego w rejestrze
przedsiębiorców;
5)
nie dokonano wpisu hipoteki do księgi wieczystej.
2.
Podatek nie podlega zwrotowi po upływie 5 lat od końca
roku, w którym został zapłacony.
Rozdział
6
Właściwość
organów podatkowych
Art.
12. [Właściwość miejscowa organów
podatkowych]
1.
Organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach podatku
od czynności cywilnoprawnych od umów, których
przedmiotem są rzeczy znajdujące się na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane w
kraju, jest:
1)
od przeniesienia własności nieruchomości,
własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu
mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego
oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego:
prawa do domu jednorodzinnego i prawa do lokalu w małym domu
mieszkalnym, prawa do miejsca postojowego w garażu
wielostanowiskowym lub prawa użytkowania wieczystego - naczelnik
urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce
położenia nieruchomości;
2)
od przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych,
innych niż wymienione w pkt 1, oraz od pozostałych umów
- naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu
na miejsce zamieszkania lub siedzibę podatnika, a w przypadku
gdy obowiązek zapłaty ciąży solidarnie na kilku
podmiotach - naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze
względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę jednego z tych
podmiotów;
2a)
od ustanowienia hipoteki - naczelnik urzędu skarbowego właściwy
ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę
składającego oświadczenie woli o ustanowieniu tego
prawa, a w przypadku gdy oświadczenie woli składane jest
przez kilka podmiotów - naczelnik urzędu skarbowego
właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub
siedzibę jednego z tych podmiotów;
3)
od umowy spółki - naczelnik urzędu skarbowego
właściwy ze względu na siedzibę spółki.
4)
(uchylony).
2.
Jeżeli nie można ustalić właściwości
miejscowej organu podatkowego w sposób, o którym mowa w
ust. 1 i 3 - właściwym organem podatkowym jest naczelnik
Trzeciego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.
3.
Organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach podatku
od czynności cywilnoprawnych od umów zamiany:
1)
których przedmiotem jest wyłącznie przeniesienie
własności rzeczy lub praw majątkowych wymienionych w
ust. 1 pkt 1, jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy
ze względu na miejsce położenia nieruchomości lub
prawa, którego wartość jest wyższa, a do
określenia wartości nieruchomości lub prawa
majątkowego - naczelnik urzędu skarbowego właściwy
ze względu na miejsce położenia nieruchomości;
1a)
których przedmiotem jest przeniesienie własności
rzeczy lub praw majątkowych wymienionych w ust. 1 pkt 1 i innych
rzeczy lub praw majątkowych, w tym rzeczy położonych
za granicą i praw tam wykonywanych, jest naczelnik urzędu
skarbowego właściwy ze względu na położenie
nieruchomości na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2)
w pozostałych przypadkach jest naczelnik urzędu skarbowego
właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub
siedzibę jednej ze stron.
4.
(uchylony).
Art.
13. [Właściwość miejscowa organów
podatkowych]
Organem
podatkowym właściwym miejscowo w sprawach podatku od
czynności cywilnoprawnych od umów, których
przedmiotem są rzeczy znajdujące się za granicą
lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, jest naczelnik
urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce
zamieszkania (siedzibę) nabywcy.
Art.
13a. [Właściwość rzeczowa organów
podatkowych - transakcje dotyczące rzeczy i praw za granicą]
Organem
podatkowym właściwym rzeczowo w sprawach podatku od
czynności cywilnoprawnych jest naczelnik urzędu skarbowego.
Rozdział
7
Przepisy
przejściowe i końcowe
Art.
14. [Czynności dokonane przed wejściem w życie
ustawy]
Do
czynności cywilnoprawnych dokonanych przed dniem wejścia w
życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy obowiązujące
w chwili dokonania czynności.
Art.
15. [Opłata w zakresie czynności cywilnoprawnych]
1.
Jeżeli obowiązujące przepisy powołują się
na przepisy o opłacie skarbowej w zakresie dotyczącym
czynności cywilnoprawnych opodatkowanych w niniejszej ustawie,
rozumie się przez to przepisy o podatku od czynności
cywilnoprawnych.
2.
W przypadkach, o których mowa w art. 1 ust.
7 i 8 oraz
w art. 7 ust.
2,
uwzględnia się również opłatę
skarbową uiszczoną na podstawie ustawy
z
dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 4, poz.
23, z późn. zm.)
8
.
Art.
16. [Wejście w życie ustawy]
Ustawa
wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2001 r.
1 Niniejsza
ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia dyrektywy
Rady 2006/98/WE z dnia 20 listopada 2006 r. dostosowującej
niektóre dyrektywy w dziedzinie opodatkowania, w związku
z przystąpieniem Bułgarii i Rumunii (Dz. Urz. UE L 363 z
20.12.2006, str. 129).
2 Art.
7 ust. 1 pkt 4 zmieniony przez art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 23
października 2018 r. (Dz.U.2018.2159) zmieniającej nin.
ustawę z dniem 1 stycznia 2019 r.
3 Obecnie
przepisy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie
gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, na podstawie art.
38
ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów,
mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego
(Dz.U.2016.1610), która weszła w życie z dniem 10
lipca 2001 r.
4 Art.
9 pkt 10 lit. d zmieniona przez art. 4 pkt 2 ustawy z dnia 23
października 2018 r. (Dz.U.2018.2159) zmieniającej nin.
ustawę z dniem 1 stycznia 2019 r.
5 Art.
10 ust. 1 zmieniony przez art. 17 pkt 1 ustawy z dnia 9 listopada
2018 r. (Dz.U.2018.2244) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
lipca 2019 r.
6 Art.
10 ust. 1a dodany przez art. 17 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2018
r. (Dz.U.2018.2244) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
lipca 2019 r.
7 Art.
10 ust. 5 dodany przez art. 17 pkt 3 ustawy z dnia 9 listopada 2018
r. (Dz.U.2018.2244) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1
lipca 2019 r.
8 Ustawa
utraciła moc z dniem 1 stycznia 2001 r. na podstawie art.
15
ustawy z dnia 9 września 2000 r. o opłacie skarbowej
(Dz.U.2000.86.960), która weszła w życie z dniem 1
stycznia 2001 r.