Skarga na naruszenie prawa strony do
rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym
lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym
bez nieuzasadnionej zwłoki.
Dz.U.2018.75 t.j. z dnia 2018.01.10
Status: Akt obowiązujący
Wersja od: 10 stycznia 2018r.
tekst jednolity
Wejście
w życie:
17
września 2004 r.
USTAWA
z
dnia 17 czerwca 2004 r.
o
skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w
postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez
prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej
zwłoki
Art.
1. [Przedmiot ustawy]
1.
Ustawa reguluje zasady i tryb wnoszenia oraz rozpoznawania skargi
strony, której prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej
zwłoki zostało naruszone na skutek działania lub
bezczynności sądu lub prokuratora prowadzącego lub
nadzorującego postępowanie przygotowawcze.
2.
Przepisy ustawy stosuje się odpowiednio, gdy na skutek działania
lub bezczynności sądu albo komornika sądowego doszło
do naruszenia prawa strony do przeprowadzenia i zakończenia bez
nieuzasadnionej zwłoki sprawy egzekucyjnej lub innej sprawy
dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.
3.
Przepisy ustawy stosuje się zgodnie ze standardami wynikającymi
z Konwencji
o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r.
poz. 284, z późn. zm.).
Art.
2. [Podstawy skargi]
1.
Strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że
w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło
naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej
zwłoki, jeżeli postępowanie zmierzające do
wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w
sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia
istotnych okoliczności faktycznych i prawnych albo dłużej
niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub
innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego
(przewlekłość postępowania).
1a.
Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do postępowania
przygotowawczego.
1b.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się w sprawach, o których
mowa w art.
1 § 1
ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. z
2017 r. poz. 665, 666, 768, 1452 i 2217), chyba że dotyczą
one obowiązku naprawienia szkody, zadośćuczynienia za
doznaną krzywdę lub nawiązki orzeczonej na rzecz
pokrzywdzonego.
2.
Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości
postępowania, należy w szczególności ocenić
terminowość i prawidłowość czynności
podjętych przez sąd w celu wydania rozstrzygnięcia
kończącego postępowanie w sprawie albo czynności
podjętych przez prokuratora prowadzącego lub nadzorującego
postępowanie przygotowawcze w celu zakończenia postępowania
przygotowawczego lub czynności podjętych przez sąd lub
komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia
sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania
orzeczenia sądowego. Dokonując tej oceny, uwzględnia
się łączny dotychczasowy czas postępowania od
jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od
tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, a także
charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości,
znaczenie dla strony, która wniosła skargę,
rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się
stron, a w szczególności strony, która zarzuciła
przewlekłość postępowania.
Art.
3. [Podmioty uprawnione do wniesienia skargi]
Uprawnionym
do wniesienia skargi jest:
1)
w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i
wykroczenia skarbowe - strona;
2)
w postępowaniu w sprawach o wykroczenia - strona;
3)
w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności podmiotów
zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary - strona lub
wnioskodawca;
4)
w postępowaniu karnym - strona oraz pokrzywdzony, nawet jeśli
nie jest stroną;
5)
w postępowaniu cywilnym - strona, interwenient uboczny i
uczestnik postępowania;
6)
w postępowaniu sądowo-administracyjnym - skarżący
oraz uczestnik postępowania na prawach strony;
7)
w postępowaniu egzekucyjnym oraz w innym postępowaniu
dotyczącym wykonania orzeczenia sądowego - strona oraz inna
osoba realizująca swoje uprawnienia w tym postępowaniu.
Art.
4. [Właściwość rzeczowa sądu]
1.
Sądem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd
przełożony nad sądem, przed którym toczy się
postępowanie.
1a.
Jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania
przed sądem rejonowym i sądem okręgowym - właściwy
do jej rozpoznania w całości jest sąd apelacyjny.
1b.
Jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania
przed sądem okręgowym i sądem apelacyjnym - właściwy
do jej rozpoznania w całości jest sąd apelacyjny.
2.
Jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania
przed sądem apelacyjnym lub Sądem Najwyższym -
właściwy do jej rozpoznania jest Sąd Najwyższy.
3.
Jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania
przed wojewódzkim sądem administracyjnym lub Naczelnym
Sądem Administracyjnym - właściwy do jej rozpoznania
jest Naczelny Sąd Administracyjny.
4.
Sądem właściwym do rozpoznania skargi dotyczącej
przewlekłości postępowania egzekucyjnego lub innego
postępowania dotyczącego wykonania orzeczenia sądowego
jest sąd okręgowy, w którego okręgu prowadzona
jest egzekucja lub wykonywane są inne czynności, a gdy
egzekucja lub inne postępowanie dotyczące wykonania
orzeczenia sądowego prowadzone jest w dwu lub więcej
okręgach - sąd, w okręgu którego dokonano
pierwszej czynności.
5.
Jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania
przygotowawczego, właściwy do jej rozpoznania jest sąd
przełożony nad sądem, który byłby właściwy
rzeczowo do rozpoznania sprawy.
6.
Jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania
w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe lub
postępowania karnego, które toczy się przed sądem
- sąd właściwy według przepisów ust. 1-2
jest właściwy do rozpoznania skargi także w zakresie
przewlekłości postępowania przygotowawczego.
Art.
5. [Tryb wnoszenia skargi]
1.
Skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego
skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość
postępowania, wnosi się w toku postępowania w sprawie.
2.
Skargę składa się do sądu, przed którym
toczy się postępowanie.
3.
Skargę dotyczącą przewlekłości postępowania
egzekucyjnego lub innego postępowania dotyczącego wykonania
orzeczenia sądowego wnosi się do sądu, o którym
mowa w art. 4 ust. 4.
4.
Skargę dotyczącą przewlekłości postępowania
przygotowawczego wnosi się do prokuratora prowadzącego lub
nadzorującego to postępowanie.
Art.
6. [Wymogi formalne skargi]
1.
Skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym
dla pisma procesowego.
2.
Skarga powinna ponadto zawierać:
1)
żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania
w sprawie, której skarga dotyczy;
2)
przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie.
3.
Skarga może zawierać żądanie wydania sądowi
rozpoznającemu sprawę albo prokuratorowi prowadzącemu
lub nadzorującemu postępowanie przygotowawcze zalecenia
podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności oraz
zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej, o której
mowa w art. 12 ust. 4.
Art.
7. [Przedstawienie skargi sądowi właściwemu]
Sąd
lub prokurator, do którego wniesiono skargę, przedstawia
ją niezwłocznie sądowi właściwemu wraz z
aktami sprawy, w której toczy się postępowanie.
Art.
8. [Skład sądu. Stosowanie przepisów o
postępowaniu zażaleniowym]
1.
Sąd rozpoznaje skargę w składzie trzech sędziów.
2.
W sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania toczącego
się na skutek skargi sąd stosuje odpowiednio przepisy o
postępowaniu zażaleniowym obowiązujące w
postępowaniu, którego skarga dotyczy.
Art.
9. [Odrzucenie skargi]
1.
Skargę niespełniającą wymagań przewidzianych
w art. 6 ust. 2 sąd właściwy do jej rozpoznania
odrzuca bez wzywania do uzupełnienia braków.
2.
Sąd odrzuca skargę wniesioną przez nieuprawnionego
albo niedopuszczalną na podstawie art. 14 ust. 1.
Art.
10. [Zawiadomienie Skarbu Państwa i innych podmiotów
o toczącym się postępowaniu]
1.
Sąd właściwy do rozpoznania skargi zawiadamia o
toczącym się postępowaniu Skarb Państwa - prezesa
tego sądu, którego działanie lub bezczynność
według twierdzeń skarżącego spowodowało
przewlekłość postępowania, doręczając
mu odpis skargi.
2.
Jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania
prowadzonego przez komornika sądowego, sąd zawiadamia
komornika oraz Skarb Państwa - prezesa tego sądu
rejonowego, przy którym działa komornik, doręczając
im odpis skargi.
2a.
Jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania
przygotowawczego, sąd właściwy zawiadamia Skarb
Państwa - prokuratora przełożonego nad prokuratorem
prowadzącym lub nadzorującym postępowanie
przygotowawcze, doręczając mu odpis skargi.
3.
Skarbowi Państwa oraz komornikowi, w razie zgłoszenia
udziału w sprawie, przysługują prawa strony w zakresie
rozpoznania skargi.
Art.
11. [Termin wydania orzeczenia]
Sąd
wydaje orzeczenie w terminie dwóch miesięcy, licząc
od daty złożenia skargi.
Art.
12. [Rozstrzygnięcia sądu]
1.
Skargę niezasadną sąd oddala.
2.
Uwzględniając skargę, sąd stwierdza, że w
postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła
przewlekłość postępowania.
3.
Na żądanie skarżącego lub z urzędu sąd
zaleca podjęcie przez sąd rozpoznający sprawę co
do istoty albo przez prokuratora prowadzącego lub nadzorującego
postępowanie przygotowawcze odpowiednich czynności w
wyznaczonym terminie, chyba że wydanie zaleceń jest
oczywiście zbędne. Zalecenia nie mogą wkraczać w
zakres oceny faktycznej i prawnej sprawy.
4.
Uwzględniając skargę, sąd na żądanie
skarżącego przyznaje od Skarbu Państwa, a w przypadku
skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego
przez komornika - od komornika, sumę pieniężną w
wysokości od 2000 do 20 000 złotych. Wysokość
sumy pieniężnej, w granicach wskazanych w zdaniu pierwszym,
wynosi nie mniej niż 500 złotych za każdy rok
dotychczasowego trwania postępowania, niezależnie od tego,
ilu etapów postępowania dotyczy stwierdzona przewlekłość
postępowania. Sąd może przyznać sumę
pieniężną wyższą niż 500 złotych
za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, jeżeli
sprawa ma szczególne znaczenie dla skarżącego, który
swoją postawą nie przyczynił się w sposób
zawiniony do wydłużenia czasu trwania postępowania. Na
poczet tej sumy zalicza się kwoty przyznane już skarżącemu
tytułem sumy pieniężnej w tej samej sprawie. Sumy
pieniężnej nie przyznaje się w razie uwzględnienia
skargi wniesionej przez Skarb Państwa albo państwowe
jednostki sektora finansów publicznych.
5.
W przypadku przyznania sumy pieniężnej od Skarbu Państwa,
wypłaty dokonuje:
1)
sąd prowadzący postępowanie, w którym nastąpiła
przewlekłość postępowania - ze środków
własnych tego sądu;
2)
jednostka organizacyjna prokuratury, w której w trakcie
prowadzenia postępowania przygotowawczego nastąpiła
przewlekłość postępowania, a w odniesieniu do
postępowania przygotowawczego prowadzonego w prokuraturze
rejonowej - właściwa prokuratura okręgowa - ze środków
własnych tej jednostki.
6.
W sytuacji przyznania sumy pieniężnej w przypadku, o którym
mowa w art. 4 ust. 1a, wypłaty dokonuje sąd okręgowy,
a w przypadku, o którym mowa w art. 4 ust. 1b, wypłaty
dokonuje sąd apelacyjny - ze środków własnych
tego sądu.
7.
Jeżeli do przewlekłości postępowania doszło
w postępowaniu przed więcej niż jednym organem,
przyznając sumę pieniężną, sąd
wskazuje, w jakiej części wypłaty dokonuje dany organ.
Art.
13. [Doręczenie odpisu orzeczenia]
1.
Odpis orzeczenia uwzględniającego skargę dotyczącą
przewlekłości postępowania sądowego sąd
doręcza prezesowi właściwego sądu. Prezes sądu,
któremu doręczono orzeczenie, jest obowiązany do
podjęcia czynności nadzoru przewidzianych w ustawie
z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów
powszechnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2062, z późn. zm.)
2.
Odpis orzeczenia uwzględniającego skargę dotyczącą
przewlekłości postępowania prowadzonego przez
komornika sąd doręcza Ministrowi Sprawiedliwości.
3.
Odpis orzeczenia uwzględniającego skargę dotyczącą
przewlekłości postępowania przygotowawczego sąd
doręcza prokuratorowi przełożonemu nad prokuratorem
prowadzącym lub nadzorującym postępowanie
przygotowawcze. Prokurator, któremu doręczono odpis
orzeczenia, jest obowiązany do podjęcia czynności
nadzoru przewidzianych w przepisach ustawy
z dnia 28 stycznia 2016 r. - Prawo o prokuraturze (Dz. U. z 2017 r.
poz. 1767).
Art.
14. [Wystąpienie z nową skargą]
1.
Skarżący może wystąpić z nową skargą
w tej samej sprawie po upływie 12 miesięcy, a w
postępowaniu przygotowawczym, w którym stosowane jest
tymczasowe aresztowanie, oraz w sprawie egzekucyjnej lub innej
dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego - po upływie
6 miesięcy, od daty wydania przez sąd orzeczenia, o którym
mowa w art. 12.
2.
W przypadku odrzucenia skargi na podstawie art. 9 ust. 1 skarżący
może wystąpić z nową skargą w tej samej
sprawie.
Art.
15. [Dochodzenie naprawienia szkody w razie uwzględnienia
skargi]
1.
Strona, której skargę uwzględniono, może w
odrębnym postępowaniu dochodzić naprawienia szkody
wynikłej ze stwierdzonej przewlekłości od Skarbu
Państwa albo solidarnie od Skarbu Państwa i komornika.
2.
Postanowienie uwzględniające skargę wiąże
sąd w postępowaniu cywilnym o odszkodowanie lub
zadośćuczynienie, co do stwierdzenia przewlekłości
postępowania.
Art.
16. [Dochodzenie naprawienia szkody w razie niewniesienia
skargi]
Strona,
która nie wniosła skargi na przewlekłość
postępowania zgodnie z art. 5 ust. 1, może dochodzić -
na podstawie art.
417
ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r.
poz. 459, 933 i 1132) - naprawienia szkody wynikłej z
przewlekłości, po prawomocnym zakończeniu postępowania
co do istoty sprawy.
Art.
17. [Opłata]
1.
Skarga podlega stałej opłacie w wysokości 200 złotych.
2.
Jeśli skargę wniosło kilka osób, każda z
nich uiszcza opłatę oddzielnie; jeżeli została
uiszczona jedna opłata bez odpowiedniego wskazania, uznaje się,
że wniosła ją osoba wymieniona jako pierwsza w
skardze.
3.
Uwzględniając lub odrzucając skargę, sąd z
urzędu zwraca uiszczoną od niej opłatę.
Art.
18. [Zbieg z postępowaniem przed ETPC]
1.
W okresie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie
niniejszej ustawy osoby, które przed tym dniem złożyły
skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
(zwanego dalej "Trybunałem"), zarzucając
naruszenie prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, o
którym mowa w art.
6
ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych
wolności (Dz. U. z 1993 r. poz. 284, z późn. zm.),
mogą wnieść skargę o stwierdzenie przewlekłości
postępowania na podstawie przepisów niniejszej ustawy,
jeżeli skarga do Trybunału została wniesiona w toku
postępowania, którego ona dotyczy, i o ile Trybunał
nie wydał postanowienia w przedmiocie dopuszczalności
skargi.
2.
Skarga wniesiona w trybie ust. 1 powinna wskazywać datę
wniesienia skargi do Trybunału.
3.
Właściwy sąd niezwłocznie zawiadamia ministra
właściwego do spraw zagranicznych o skargach wniesionych w
trybie, o którym mowa w ust. 1.
Art.
19. [Wejście w życie ustawy]
Ustawa
wchodzi w życie po upływie miesiąca od dnia
ogłoszenia.