Czy po dokonaniu aktem notarialnym darowizny posiadanego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego na rzecz wspólnie z nami zamieszkującego pełnoletniego wnuka zawieszona płatność, o której mowa jest w Statucie Spółdzielni, stanie się natychmiast wymagalna od nas czy od obdarowanego wnuka?
W aktualnie obowiązującym Statucie Spółdzielni jest następujący zapis:
„Wpłata różnicy między wartością rynkową lokalu a zwaloryzowanym wkładem mieszkaniowym może być dokonana w wysokości 1/3 różnicy między wkładem budowlanym ustalanym wg wartości rynkowej lokalu a zwaloryzowanym wkładem mieszkaniowym, przy czym płatność pozostałej części zawieszona zostaje na 5 lat; po upływie okresu zawieszenia kwota ta podlega umorzeniu; po trzech latach można przekształcić na odrębną własność nie tracąc bonifikaty pod warunkiem niesprzedania do końca obowiązującego 5-letniego okresu zawieszenia płatności. Będzie obowiązywało zabezpieczenie w postaci ustanowienia hipoteki.
Zawieszona płatność jw. staje się natychmiast wymagalna, jeśli przed upływem okresu zawieszenia członek zbędzie spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (nie dotyczy to zbycia na rzecz zstępnych lub wstępnych oraz spadkobrania przez zstępnych lub wstępnych, pod warunkiem niedokonania zbycia lokalu przez nabywców lub spadkobierców przed upływem 5-letniego okresu zawieszenia”.
Zaznaczamy, że w darowanym mieszkaniu nadal będziemy wspólnie z wnukiem zamieszkiwać, a obdarowany zadeklaruje w akcie notarialnym, że nie dokona zbycia lokalu przed upływem 5-letniego okresu zawieszenia.
Czy aktualnie skuteczność zbycia (darowizny) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nadal zależy od przyjęcia nabywcy (obdarowanego) w poczet członków Spółdzielni, a może wnuk wcale nie musi już starać się o członkostwo.
Zgodnie z przedstawionym przez Państwa statutem zawieszona płatność nie stanie się natychmiast wymagalna, gdy zbycie spółdzielcze własnościowego prawa do lokalu następuje na rzecz zstępnych. Zstępnym zgodnie z przepisami prawa jest każda osoba spokrewniona z darującym w linii prostej czyli syn, wnuk, prawnuk, córka, wnuczka, prawnuczka itd. Jeżeli więc w darowanym mieszkaniu nadal będziecie Państwo mieszkać wspólnie z wnukiem, a wnuk zadeklaruje w akcie notarialnym, że nie dokona zbycia lokalu przed upływem 5-letniego okresu zawieszenia, nie będziecie Państwo zobowiązani do zapłaty zawieszonej płatności.
W kwestii członkostwa w spółdzielni: Trybunał Konstytucyjny orzeczeniem z dnia 30 marca 2004 roku zakwestionował między innymi art. 17 ust. 2, który uzależniał dopuszczalność zbycia własnościowego prawa do lokalu od przyjęcia nabywcy w poczet członków spółdzielni. Obecnie nabycie tego prawa nie wymaga już członkostwa w spółdzielni, wystarczy więc sama umowa, na przykład umowa darowizny przeniesienia praw do lokalu na inną osobę. Jednak brak członkostwa w przyszłości może powodować komplikacje. Nie ulega wątpliwości, że sytuacja takiej osoby bez praw członka jest ułomna. Bez praw członkowskich nie można żądać np. ustanowienia odrębnej własności lokalu czy mieć wpływu na zarządzanie nieruchomością wspólną, a jeżeli spółdzielnia uzyskuje dochody z działalności gospodarczej, np. z wynajmu pomieszczeń użytkowych, i dzięki temu obniża opłaty za mieszkania, to osoba, która spółdzielcą nie jest, z takiego dofinansowania nie skorzysta i zapłaci więcej niż spółdzielcy i będzie to niestety sytuacja zgodna z prawem i konstytucją.
W związku z tym oraz innymi kwestionowanymi przepisami spółdzielczymi najprawdopodobniej doczekamy się w najbliższym roku nowelizacji ustawy lub też całkowicie nowej ustawy, zatem obecnie wystąpienie z wnioskiem o przyjęcie w poczet członków można odroczyć na przykład do czasu, gdy to członkostwo „będzie potrzebne”, „będzie miało znaczenie”, zwłaszcza gdy spółdzielnia żąda za przyjęcie w poczet członków wysokich opłat (maksymalnie ustawowo dopuszczonych).