Z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje ustawowa wspólność majątkowa. Z tą chwilą też zaczyna się tworzenie majątku dorobkowego małżonków. Jednakże wszystko, co każdy z małżonków nabył przed zawarciem związku małżeńskiego a także w trakcie jego trwania, na przykład ze spadku i darowizny, stanowi jego wyłączny majątek odrębny (majątek ten nie będzie na przykład przedmiotem podziału po rozwodzie). Majątek dorobkowy może też w ogóle nie powstać, jeżeli przyszli małżonkowie zawrą tzw. intercyzę, czyli umowę wyłączającą wspólność ustawową przed zawarciem małżeństwa. Wymagana jest tutaj forma aktu notarialnego. Taka umowa powoduje, że pod względem majątkowym małżeństwo nie powstaje. Każdy małżonek ma swój odrębny majątek i ponosi odpowiedzialność tylko za swoje zobowiązania. Nie oznacza to, że małżonkowie nie mogą na przykład razem kupić mieszkania. Jednak kupują go wówczas na współwłasność, określając swoje udziały, tak jak kupują jedną rzecz dwie osoby obce.

Taką intercyzę małżonkowie mogą również spisać w trakcie trwania małżeństwa. Różnica polega na tym, że umowa wyłączająca wspólność nie działa wstecz i reguluje tylko sprawy na przyszłość. Dopiero od jej podpisania wszystko, co każdy z małżonków kupi, zarobi itd., robi na własny rachunek. Zatem pozostaje do uregulowania kwestia majątku, który małżonkowie stworzyli od chwili zawarcia małżeństwa do chwili podpisania umowy o wyłączeniu wspólności. Oczywiście ten majątek może być równy zero, bo na przykład małżonkowie posiadają tylko mieszkanie, które żona dostała w darowiźnie od rodziców, i w związku z tym jest to jej wyłączny majątek, zatem nie podlega podziałowi. Natomiast jeżeli małżonkowie wypracowali majątek, zwłaszcza jeżeli są to nieruchomości, mogą po dokonaniu rozdzielności majątkowej podzielić się majątkiem dorobkowym również w drodze umowy, z zachowaniem przy nieruchomościach formy aktu notarialnego.

W omawianym przypadku wystarczy zatem udać się do notariusza, który sporządzi umowę o rozdzielności majątkowej, i z tą chwilą każdy z małżonków będzie tworzył swój majątek. Natomiast w kwestii podziału majątku sytuacja może być bardziej skomplikowana. Z treści pytania („mieszkamy w mieszkaniu własnościowym, które jest zapisane na mnie”) można bowiem wywnioskować, że lokal jest własnością tylko żony, zatem nie może być przedmiotem podziału majątku. Nie zawsze jednak to, że lokal figuruje tylko na żonę, będzie świadczyło o tym, że jest on jej majątkiem odrębnym.

Jeżeli bowiem jest to spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a zostało nabyte w drodze przydziału w trakcie trwania małżeństwa, to stanowi ono majątek dorobkowy małżonków, nawet jeżeli tylko jedno z nich jest członkiem spółdzielni, któremu to prawo przysługuje.

Jeżeli jednak mieszkanie stanowi majątek odrębny żony, w związku z czym nie będzie można dokonać jego podziału, to wówczas konieczne będzie sporządzenie trzech umów:

Te trzy umowy przynajmniej teoretycznie mogą być zawarte w jednym akcie notarialnym, jeżeli notariusz wyrazi na to zgodę.

Jedynym dokumentem, jakiego zażąda notariusz do ustanowienia rozdzielności majątkowej, oprócz dowodów osobistych, będzie skrócony odpis aktu małżeństwa. Natomiast do podziału majątku niezbędne będą takie same dokumenty jak do jego sprzedaży czy darowizny. Zatem konieczne będzie wybranie odpisów z ksiąg wieczystych i wypisów z rejestru gruntów nieruchomości.

Koszt samej intercyzy wynosi około 600 zł (podatek – 38 zł, taksa notarialna – 400 zł + 22% VAT, koszt wypisów – około 80 zł). Natomiast koszt umowy o podział i ewentualnie umowy darowizny będzie zależny od wartości majątku.