Jednym z najczęstszych pytań zadawanych przez mieszkańców dużych miast jest to, czy mieszkając w danym miejscu, ale nie będąc zameldowanym, można bezpośrednio wpływać na funkcjonowanie miasta.
Zgodnie z Kodeksem Wyborczym, czynne prawo do głosowania w wyborach do rady gminy oraz w wyborach wójta posiadają obywatele Polski lub Unii Europejskiej, którzy ukończyli 18 lat i na stałe mieszkają na terenie gminy, której samorząd będą wybierać. W przypadku wyborów do rady powiatu i sejmiku województwa głosować mogą tylko pełnoletni polscy obywatele, stale mieszkający odpowiednio na terenie danego powiatu lub województwa. W wyborach mogą brać udział osoby wpisane do rejestru wyborców.
Głosowanie poza miejscem zameldowania
Osoby, które mieszkają w danej miejscowości i są w niej zameldowane, zostaną automatycznie wpisane do odpowiedniego rejestru wyborców. Jednak w dużych miastach, takich jak np. Warszawa czy Kraków, mieszka wiele osób, które są na stałe zameldowane w innym miejscu. Należą do nich m.in. studenci oraz pracownicy, których do nowej miejscowości przyciągnęły wolne miejsca pracy. Przebywają w mieście na co dzień, część z nich tutaj rozlicza podatki. Nic dziwnego zatem, że wolą wybierać władze samorządowe w tym miejscu, a nie w miejscowości, w której są zameldowani na pobyt stały. Poza tym nie każdy będzie miał możliwość wyjazdu w rodzinne strony.
Aby wziąć udział w wyborach w danym miejscu, osoby, które mieszkają tu na stałe, ale nie są zameldowane, muszą złożyć pisemny wniosek o dopisanie do rejestru wyborców odpowiedniej gminy. Potrzebne będą jeszcze kserokopia dokumentu potwierdzającego tożsamość (np. dowodu osobistego) oraz deklaracja zawierająca informację o posiadanym obywatelstwie i adresie stałego zamieszkania. Adres musi zostać potwierdzony, np. za pomocą umowy najmu, rachunków za media albo zaświadczenia o zatrudnieniu. Dokumenty należy złożyć w urzędzie miasta, w placówce właściwej ze względu na miejsce zamieszkania. Później następuje weryfikacja wniosku, która może trwać maksymalnie trzy dni. Po tym czasie zostaje wydana decyzja o wpisie do rejestru wyborców albo odmowie takiego wpisu. Wniosek o dopisanie do rejestru można wysłać również elektronicznie, poprzez profil zaufany. Dokładna instrukcja znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Cyfryzacji.
Nietypowe sytuacje
Niestety nie wszyscy mają wpływ na to, gdzie znajdą się w dniu wyborów. Osoby, które w tym czasie będą przebywały w szpitalu, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym lub areszcie śledczym, będą mogły zagłosować we wszystkich wyborach, jeżeli dana placówka jest położona na terenie gminy, w której mieszkają na stałe. Przebywając na terenie swojego powiatu, ale poza gminą, będzie można zagłosować w wyborach do rady powiatu i sejmiku województwa. Jeżeli jednak znajdziemy się w obrębie swojego województwa, ale poza swoim powiatem, będziemy mogli oddać głos tylko w wyborach do sejmiku województwa.
Ułatwienia dla osób niepełnosprawnych
Osoby niepełnosprawne mogą liczyć na szereg udogodnień, umożliwiających im udział w wyborach. Pierwszą z nich jest możliwość głosowania w wybranym przez siebie lokalu, dostosowanym do potrzeb osób niepełnosprawnych. Aby z tego skorzystać, wcześniej należy złożyć odpowiedni wniosek w urzędzie gminy. Osoby niewidome mają prawo do otrzymania specjalnej nakładki w alfabecie Braille'a. Dodatkowo można poprosić komisję o przeczytanie treści obwieszczeń wyborczych. Osoby niepełnosprawne mają również możliwość oddania głosu z pomocą kogoś zaufanego, np. członka rodziny, który oczywiście nie może wpływać na wynik głosowania, ale technicznie umożliwia skorzystanie z prawa do głosowania osobie, której pomaga. Co istotne, pomocnik nie musi być pełnoletni.
Osoby posiadające orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub umiarkowanym, mogą również skorzystać z prawa do głosowania korespondencyjnego. Muszą jednak wcześniej zgłosić taki zamiar. Kolejna możliwość to głosowanie przez pełnomocnika. Z tej opcji mogą skorzystać również osoby starsze, które najpóźniej w dniu wyborów ukończyły 75 lat. Szczegółowe informacje na temat nietypowych form głosowania można znaleźć m.in. na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej.
aktualności prawne
