Rekompensaty za nieruchomości pozostawione poza obecnymi granicami RP

W dniu 3 lutego 2014 r. prezydent podpisał ustawę z dnia 12 grudnia 2013 roku o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Nowelizacja ma na celu dostosowanie przepisów do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 października 2012 r. (sygn. akt SK 11/12) stwierdzającego o niezgodności art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 141 ze zm.) z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.

Trybunał Konstytucyjny uznał, że przesłanka „domicylu”, a więc wymóg zamieszkiwania osoby uprawnionej w dniu 1 września 1939 r. na byłym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, odwołująca się wprost do aktualnej definicji zamieszkania, prowadziła do zawężenia kręgu osób uprawnionych do przyznania rekompensaty za mienie pozostawione w sytuacji, gdy osoby te przeniosły się na obecne terytorium Polski kilka dni przed 1 września 1939 r.

W ustawie nowelizuje się art. 2 pkt 1, przyznając, że w miejsce dotychczasowego wymogu zamieszkiwania w dniu 1 września 1939 r. wprowadzona zostaje przesłanka miejsca zamieszkania na tym terenie – zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi przed 1 września 1939 r. Przepisy te dopuszczają posiadanie kilku miejsc zamieszkania. Pozwala to na potwierdzenie prawa do rekompensaty w przypadku tych osób, które z różnych przyczyn przed dniem 1 września 1939 r. przeprowadziły się na tereny znajdujące się w obecnych granicach państwa polskiego, pozostawiając na Kresach Wschodnich nieruchomości i nie mogły w późniejszym okresie powrócić do pierwotnego miejsca zamieszkania. W ustawie przyznano także prawo do rekompensaty osobom, którym tego prawa odmówiono, ze względu na to, że nie spełniały warunku zamieszkania w dniu 1 września 1939 r. na terytorium państwa polskiego. W ten sposób ustawa stworzyła podstawę do wznowienia postępowania w tego rodzaju sprawach.

Ponadto, prawo do rekompensaty przyznano osobom, które do tej pory nie złożyły wniosku o przyznanie rekompensaty w terminie przewidzianym w ustawie z 2005 r. Prawa wynikające ze zmian zawartych w ustawie nowelizującej przyznano również spadkobiercom osób uprawnionych.

Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.