Zazwyczaj budowę domu rozpoczyna się od prowizorycznego ogrodzenia działki, najczęściej z drewnianych słupków i metalowej siatki. Jest to oczywiście rozwiązanie tymczasowe, więc do estetyki nikt nie przywiązuje większej wagi. Lecz gdy budowa zbliża się do końca, najwyższy czas pomyśleć o trwałym ogrodzeniu.
Ogrodzenia
Do tego celu można wykorzystać drewno, kamień, cegły, beton lub stal. Oczywiście bardzo duży wpływ na konstrukcję ogrodzenia ma również dodatkowa funkcja, którą poza wyznaczeniem granic terenu prywatnego, powinno ono pełnić. Jeśli jest to tylko funkcja dekoracyjna, to nie musi być ono wysokie i może mieć konstrukcję ażurową. Inaczej jest w przypadku, gdy zadaniem ogrodzenia ma być zasłonięcie brzydkiego otoczenia, ochrona przed hałasem, wiatrem lub wścibskimi spojrzeniami przechodniów.
Najczęściej stosowane jest jedno z poniższych rozwiązań:
- ogrodzenie z siatki,
- przęsłowe,
- betonowe prefabrykowane,
- drewniane,
- murowane.
Ogrodzenia z siatki są zbudowane ze słupków drewnianych lub stalowych, pomiędzy którymi rozpięta jest stalowa siatka. Słupki drewniane, po uprzednim zabezpieczeniu przed korozją biologiczną, wkopuje się bezpośrednio w ziemię, natomiast słupki stalowe najlepiej jest osadzić w betonowej podmurówce. Zarówno siatka, jak i słupki stalowe wymagają zabezpieczenia antykorozyjnego.
Ogrodzenia przęsłowe składają się z słupków murowanych lub stalowych z zamocowanymi pomiędzy nimi przęsłami. Słupki tego typu wymagają solidnego osadzenia w postaci specjalnego fundamentu lub podmurówki. Przęsła są zbudowane ze stalowej ramy, do której są przymocowane elementy stanowiące właściwe wypełnienie (deski, pręty, elementy kute lub odlewane). Zazwyczaj wymiary przęsła są dostosowywane do wysokości słupków i odległości ich osadzenia.
Ogrodzenia prefabrykowane wykonane są z betonu, począwszy od słupków aż po wypełnienie. W związku z ustalonymi wymiarami poszczególnych modułów należy dobrać elementy i ich ilość do wymiarów ogradzanego terenu. Wypełnienia mocowane są w specjalnych wyżłobieniach znajdujących się w słupkach i mogą być pełne lub ażurowe. Istnieje możliwość zakupu zabarwionych elementów lub późniejszego ich pomalowania.
Ogrodzenia drewniane mogą być w formie tradycyjnego płotu z desek lub okrąglaków, w formie panelowej lub w połączeniu z innymi materiałami (np. ze słupkami murowanymi). Aby ogrodzenie tego typu służyło przez długie lata należy zapewnić drewnu odpowiednią ochronę przed korozją biologiczną, a najlepiej kupić już zaimpregnowane.
Ogrodzenia murowane muszą posiadać fundament dostosowany do właściwości gruntu i głębokości jego przemarzania. Ogrodzenia te najczęściej są wykonywane z cegły klinkierowej, cegły pełnej, silikatów lub kamienia. Mogą występować w połączeniu z elementami metalowymi lub drewnianymi. Jest to najmocniejszy rodzaj ogrodzenia, jednak najdroższy i bardzo pracochłonny.
Bramy
Nieodłącznym elementem każdego ogrodzenia jest brama, która powinna z nim współgrać wizualnie, a przy tym być stabilna, funkcjonalna i trwała. Ze względu na sposób otwierania, bramy można podzielić na dwa rodzaje: uchylne i przesuwne. Dodatkowo bramy uchylne dzielą się na jedno- i dwuskrzydłowe, a bramy przesuwne – na szynowe i samonośne.
Rama skrzydła bramy uchylnej jest wykonana z zamkniętych kształtowników, do których mogą być np. przyspawane pionowe pręty lub przykręcone deski. Skrzydło jest wyposażone w zawiasy pozwalające na regulację położenia i zabezpieczające przed jego zdjęciem. Słupki muszą być solidnej konstrukcji oraz muszą być mocno osadzone w gruncie, gdyż przenoszą obciążenia w różnych kierunkach, w zależności od kąta otwarcia bramy. Rozpiętość pomiędzy słupkami dla bram dwuskrzydłowych mieści się w granicach od 2,5 do 4 metrów. Przy tego typu bramach należy zarezerwować odpowiednią ilość wolnego miejsca za bramą, gdyż są one otwierane zawsze w stronę posesji.
Zasada działania bramy szynowej polega na przesuwaniu skrzydła bramy na rolkach po szynie zamocowanej w podłożu. Szyna powinna być umieszczona na ławie fundamentowej, co zapobiega wysadzaniu szyny w trakcie zamarzania gruntu zimą. Brama podczas otwierania „chowa się” całkowicie w ogrodzeniu. W związku z tym wymagany jest prostoliniowy odcinek ogrodzenia w sąsiedztwie otworu wjazdowego, o długości równej co najmniej szerokości bramy.
Innym rozwiązaniem bramy przesuwnej jest konstrukcja samonośna. Skrzydło porusza się po listwie przymocowanej do ogrodzenia, a nie po szynie w podłożu. Zapobiega to blokowaniu się bramy na skutek zanieczyszczenia szyny. Taka konstrukcja wymaga jednak trochę więcej miejsca niż rozwiązanie z szyną, gdyż istnieje konieczność stosowania przeciwwagi.
Automatyka bram
Bramy ogrodzeniowe mogą być otwierane ręcznie lub automatycznie. Automatyzacja otwierania jest bardzo wygodna, pozwala na obsługę bramy nawet bez wysiadania z samochodu. Jednak w niektórych przypadkach to nie wygoda, lecz konieczność decyduje o wyborze takiego rozwiązania, np. przy dużym ciężarze skrzydła (skrzydeł).
Urządzenia zamykające bramę są zasilane elektrycznie, ale nie należy się obawiać awarii lub braku prądu. Konstruktorzy przewidzieli taką ewentualność i każdy automat pozwala na odblokowanie i ręczne otwarcie bramy.
W przypadku bram uchylnych napęd bramy jest przymocowany do ogrodzenia, natomiast napęd bram przesuwnych, ze względu na znaczny ciężar i większe rozmiary, jest umieszczony na specjalnym fundamencie przy ogrodzeniu.
Sterowanie napędem bramy może odbywać się za pomocą przycisku, klucza magnetycznego lub bezprzewodowego pilota. W związku z automatyzacją otwierania, aby użytkowanie bramy było bezpieczne, musi ona posiadać szereg zabezpieczeń i czujników. Przede wszystkim są to wyłączniki krańcowe, działające przy skrajnych położeniach skrzydła bramy, fotokomórki, czujniki nacisku, wyłączające napęd po napotkaniu przez skrzydło przeszkody, sprzęgło przeciążeniowe, zabezpieczające napęd przed uszkodzeniem przy zablokowaniu skrzydła, oraz sygnalizacja świetlna pracy bramy.
Wybierając rozwiązanie dla siebie, trzeba mieć na uwadze fakt, że ogrodzenie działki buduje się raz. Warto zatem przed podjęciem ostatecznej decyzji dokładnie przemyśleć jego wygląd i funkcjonalność. W przypadku wątpliwości można zawsze skorzystać z porady architekta.
Co mówi prawo
- Ogrodzenie nie wymaga pozwolenia na budowę.
- Zgłoszenia wymaga budowa ogrodzenia od strony drogi, ulicy, placu, torów kolejowych i innych miejsc publicznych oraz budowa ogrodzenia o wysokości powyżej 2,2 m.
- Ogrodzenie nie powinno przekraczać granicy działki oraz linii rozgraniczającej ulicy lub placu bądź innej linii ustalonej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
- Ogrodzenie powinno być ażurowe (dopuszczalna jest podmurówka do 0,6 m od poziomu terenu), a powierzchnia prześwitów powinna wynosić 25 proc. powierzchni ażurowej.
- W szczególnych przypadkach ogrodzenie może być pełne, np. w związku z wymaganiami ochrony akustycznej lub ze względu na warunki użytkowania działki.
- Ogrodzenie nie może stwarzać zagrożenia dla bezpieczeństwa ludzi i zwierząt, w związku z tym do wysokości 1,8 m nie można stosować ostro zakończonych elementów, tłuczonego szkła lub drutu kolczastego.
- Brama i furka muszą otwierać się w stronę posesji i nie mogą stwarzać utrudnień osobom niepełnosprawnym na wózkach inwalidzkich.
- Szerokość bramy powinna wynosić w świetle co najmniej 2,4 m, a szerokość furtki co najmniej 0,9 m.
- W przypadku drogi pożarowej wymiary bram regulują przepisy w sprawie bezpieczeństwa przeciwpożarowego.