Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów potwierdził dwie decyzje Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów utrzymujące w mocy kary pieniężne w łącznej wysokości ponad 254 tys. zł nałożone na dwie spółki deweloperskie: z Warszawy i Łodzi. W wyrokach z dnia 30 grudnia 2013 r. (sygn.akt XVII Ama 142/11 i XVII Ama 30/13) Sąd uznał, że jeżeli deweloper chce zmienić ustaloną cenę lokalu, powinien umożliwić konsumentowi odstąpienie od umowy. Tymczasem postępowania Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wykazały, że we wzorcach umownych obu przedsiębiorców znalazły się postanowienia tożsame z wpisanymi do rejestru klauzul niedozwolonych. Jeżeli tego rodzaju klauzule pojawią się w umowie, którą konsument zawarł z przedsiębiorcą, nie wiążą one stron z mocy prawa. Spółki zastrzegały w umowach m.in., że określona w umowie cena lokalu zmieni się jeżeli zmianie ulegnie stawka podatku VAT, bez pozostawienia kupującemu możliwości odstąpienia od umowy w takiej sytuacji. W rezultacie konsument mógł być postawiony przed wyborem zapłacenie ceny wyższej niż uzgodniona lub poniesienie kosztów wycofania się z kontraktu, takich jak kary umowne. Tymczasem, zgodnie z prawem, jeżeli zmianie ulegają istotne warunki umowy (np. cena), konsument powinien mieć możliwość odstąpienia od niej bez ponoszenia z tego tytułu jakichkolwiek kosztów.
UOKiK kontra Fundusz hipoteczny
Sąd Apelacyjny zgodził się z UOKiK także w sprawie Funduszu Hipotecznego Dom. Trzy postanowienia stosowane przez Fundusz znajdą się w Rejestrze klauzul niedozwolonych. Fundusz Hipoteczny Dom oferuje umowy o rentę dożywotnią. Tego typu oferty kierowane są do osób starszych, które w zamian za przeniesienie prawa własności do nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy, otrzymują świadczenie pieniężne, wypłacane najczęściej co miesiąc, wraz z możliwością dożywotniego pozostania w dotychczas zamieszkałym lokalu. Prezes UOKiK złożył do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pozew o uznanie za niedozwolone klauzul z wzorców umownych tej spółki. UOKiK uznał za niedozwolone 3 postanowienia zakwestionowane przez Urząd. Jedna z klauzul pozwala konsumentowi na bezkosztowe odstąpienie od umowy jedynie w ciągu 7 dni od dni dostarczenia raportu opisującego stan mieszkania, uznając, że przedsiębiorca ma na to 31 dni. Po upływie 7 dni konsument mógłby odstąpić od umowy pod warunkiem zapłaty odstępnego w wysokości 3 tys. zł. Sąd zgodził się z argumentem UOKiK, że niedopuszczalne są postanowienia, które w przypadku rezygnacji z zawarcia lub wykonania umowy nakładają obowiązek zapłaty ustalonej sumy wyłącznie na konsumenta. Ponadto Urząd podkreślił, że umowy renty dożywotniej zawierają zwykle osoby, w podeszłym wieku, które znajdują się w trudnej sytuacji finansowej. Nałożenie na nich obowiązku zapłaty odstępnego w wysokości 3 tys. zł może w praktyce zamknąć drogę do wycofania się z umowy dotyczącej dorobku ich życia. W opinii UOKiK takie postępowanie jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i tym samym niezgodne z prawem. Kolejne postanowienie zastrzega, że osoba trzecia, inna niż małżonek i małoletnie dziecko, może zamieszkać u osoby, której przysługuje służebność mieszkania tylko wtedy, gdy jest przez niego utrzymywana i zarazem niezbędna dla właściwego prowadzenia gospodarstwa. Tymczasem zgodnie z prawem wystarczy, że osoba przyjmowana na mieszkanie spełnia tylko jeden ze wspomnianych warunków. W opinii UOKiK stosowanie klauzuli umożliwia bezpodstawne odmawianie zgody na zamieszkanie z konsumentem innych osób. Za niedozwolone uznane zostało też postanowienie nakładające na konsumenta karę pieniężną za niedotrzymanie umowy o rentę dożywotnią bez względu na to, czy spółka poniosła w związku z tym jakiekolwiek straty. Jednocześnie przedsiębiorca zastrzegł sobie prawo dochodzenia innych roszczeń odszkodowawczych z tytułu nieprzestrzegania przez kontrahenta warunków kontraktu. Tymczasem zgodnie z prawem w umowie konsumenckiej wysokość kary umownej musi być współmierna do ponoszonej szkody a ponadto nie może ona ustanawiać dodatkowej dolegliwości za jej niedotrzymanie. Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Urzędu w wyroku z dnia 12 grudnia 2013 r. sygn.akt VI ACa 817/13.
aktualności prawne
