Usytuowanie zbiorników na odpady i nieczystości

Jeśli planujemy utworzyć na terenie naszej nieruchomości zbiornik bezodpływowy na nieczystości ciekłe, potocznie zwany szambem, lub przydomową oczyszczalnię ścieków, warto wiedzieć, że ich lokalizacja nie może być przypadkowa. Aby uniknąć kłopotów i zlokalizować zbiorniki na odpady zgodnie z obowiązującym prawem, należy zapoznać się z wytycznymi, które znajdują się w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.) oraz z ustawą o prawie budowlanym (ustawa z dnia 7 lipca 1994 r.). W wspomnianych aktach prawnych znajdziemy odpowiedzi na pytania dotyczące warunków zlokalizowania zbiorników na nieczystości, jak również zbiorników na odpady stałe (śmietników). Przed podjęciem działań warto też sprawdzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, będący częścią prawa lokalnego, z którego może wynikać zakaz budowania urządzeń na gromadzenie nieczystości ciekłych. Jeśli na terenie gminy nie został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, to zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, niezbędne będzie uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy. Decyzję taką wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta.

Szambo i przydomowa oczyszczalnia ścieków

Budowa zbiorników na gromadzenie nieczystości płynne nie zawsze jest możliwa. Zgodnie z rozporządzeniem, ich budowa powinna być możliwa tylko na działkach budowlanych, które nie mają możliwości podłączenia do sieci kanalizacji. Wykluczeniu podlegają również nieruchomości zlokalizowane na terenie szczególnej ochrony środowiska, narażone na powodzie oraz zalewanie wodami opadowymi. Jeśli nasza działka spełnia powyższe wymagania, to kolejnym warunkiem umożliwiającym jego budowę jest zachowanie odpowiednich odległości. Rozporządzenie w rozdziale 7 określa szczegółowo odległości pokryw, wylotów wentylacji ze zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe, dołów ustępów nieskanalizowanych oraz urządzeń sanitarno-gospodarczych. W przypadku zabudowy jednorodzinnej odległości urządzeń sanitarno-gospodarczych wynoszą:

• od okien i drzwi zewnętrznych pomieszczeń przeznaczonych na pobyt stały ludzi oraz do magazynowania produktów spożywczych – 5 m, przy czym nie dotyczy to dołów ustępowych w zabudowie jednorodzinnej;
• od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego – 2 m.

W pozostałych rodzajach zabudowy odległości te są znacznie większe. Jeśli na nieruchomości pojemność urządzeń gospodarczo-sanitarnych nie przekracza 10 m sześć. oraz liczba dołów ustępowych nieskanalizowanych nie przekracza 4, obowiązują odległości:

• od okien i drzwi zewnętrznych pomieszczeń przeznaczonych na pobyt stały ludzi oraz do magazynowania produktów spożywczych – 15 m, przy czym nie dotyczy to dołów ustępowych w zabudowie jednorodzinnej;
• od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego – 7,5 m.

Jeśli liczba dołów ustępowych przekracza 4 lub pojemność urządzeń jest większa niż 10 m sześc., to w przypadku odległości od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń wymienionych w pierwszym punkcie, zostaje zwiększona z 15 do 30 m, a odległość od linii rozgraniczającej drogi (ulicy) lub ciągu pieszego – z 7,5 do 10 m.

Dla działek budowlanych położonych przy zabudowanych działkach sąsiednich mogą zostać ustalone mniejsze odległości. Taka zmiana może nastąpić jedynie w drodze decyzji o warunkach zabudowach, którą wydaje właściwy organ w porozumieniu z państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym.

Indywidualne wytyczne odległości od budynków przeznaczonych na pobyt stały ludzi muszą być ustalane dla krytych zbiorników na nieczystości ciekłe oraz kompostowników, których pojemność przekracza 50 m sześc. W takiej sytuacji odległości należy przyjmować zgodnie z wskazaniami ekspertyzy technicznej, przyjętej przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

Jeśli zdecydujemy się na budowę przydomowej oczyszczalni ścieków, to zgodnie z rozporządzeniem przepływowe, szczelne osadniki podziemne, stanowiące ich część, mogą być zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie budynków jednorodzinnych. Jednym warunkiem takiej lokalizacji jest wyprowadzenie ich odpowietrzenia przez instalację kanalizacyjną co najmniej 0,6 m ponad górną krawędź okien i drzwi zewnętrznych budynków sąsiadujących.

Dodatkowym utrudnieniem może okazać się studnia, jeśli jest zlokalizowana w pobliżu planowanego miejsca usytuowania zbiornika na nieczystości ciekłe. Informacje o konieczności zachowania odpowiednich odległości znajdziemy również w omawianym rozporządzeniu, w rozdziale 6. Zgodnie z tym rozdziałem, studnia powinna być zlokalizowana między innymi w odległości:

• 15 m od budynków inwentarskich i związanych z nimi szczelnych silosów, zbiorników do gromadzenia nieczystości, kompostu oraz podobnych szczelnych urządzeń;
• 30 m od najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji indywidualnej, jeżeli odprowadzane są do niej ścieki oczyszczone biologicznie w stopniu określonym w przepisach dotyczących ochrony wód;
• 70 m od nieutwardzonych wybiegów dla zwierząt hodowlanych, najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji lokalnej bez urządzeń biologicznego oczyszczania ścieków oraz do granicy pola filtracyjnego.

W związku z tym jeśli na nieruchomości jest już zlokalizowana studnia, powinniśmy zachować stosowne odległości wynikające bezpośrednio z wytycznych dotyczących lokalizacji studni.

Pozwolenie na budowę

Jeśli miejsce, które wybraliśmy na zlokalizowanie urządzenia do gromadzenia nieczystości ciekłych, spełnia wszystkie wyżej wymienione uwarunkowania, to ostatnim i niezbędnym elementem przed rozpoczęciem budowy jest uzyskanie pozwolenia na budowę. Jedynym wyjątkiem, zgodnie z ustawą prawo budowlane art. 29, jest budowa indywidualnej przydomowej oczyszczalni ścieków, której wydajność nie przekracza 7,50 m sześc. na dobę. Taka budowa wymaga jednak zgłoszenia właściwemu organowi wykonania robót budowlanych, do czego obliguje art. 30 tejże ustawy.

W zgłoszeniu należy określić rodzaj, zakres i sposób wykonania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia. Należy również dołączyć oświadczenie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane i w zależności od potrzeb należy dołączyć, odpowiednie szkice lub rysunki, a także pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami. Jeśli zgłoszenie będzie niekompletne, właściwy organ wystosuje postanowienie zobowiązujące do uzupełnienia braków, ze wskazaniem terminu. Do wykonania robót budowlanych określonych w zgłoszeniu można przystąpić dopiero w chwili gdy właściwy organ w terminie 30 dni od daty dokonania zgłoszenia nie wyda decyzji o sprzeciwie. Dlatego należy pamiętać, aby termin rozpoczęcia robót w zgłoszeniu nie był krótszy niż 30 dni od daty dokonania zgłoszenia.

W przypadku pozwolenia na budowę prace można rozpocząć dopiero, gdy decyzja o pozwoleniu na budowę stanie się ostateczna. Jednak należy pamiętać, że ostateczna decyzja o pozwoleniu na budowę może zostać podważona.

Gromadzenie odpadów stałych

Przy okazji śmieciowej rewolucji, która weszła w życie w lipcu bieżącego roku, warto przypomnieć, że miejsca, w których gromadzimy odpady stałe, również są obarczone prawnymi ograniczeniami. Miejscami przeznaczonymi na gromadzenie odpadów wskazanymi w rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, są:

• zadaszone osłony lub pomieszczenia ze ścianami pełnymi bądź ażurowymi;
• wyodrębnione pomieszczenia w budynku, mające posadzkę powyżej poziomu nawierzchni dojazdu środka transportowego odbierającego odpady, lecz nie wyżej niż 0,15 m, w tym także dolne komory zsypu z bezpośrednim wyjściem na zewnątrz, zaopatrzonym w daszek o wysięgu co najmniej 1 m i przedłużony na boki po co najmniej 0,8 m, mające ściany i podłogi zmywalne, punkt czerpalny wody, kratkę ściekową, wentylację grawitacyjną oraz sztuczne oświetlenie;
• utwardzone place do ustawiania kontenerów z zamykanymi otworami wrzutowymi.

Wskazane powyżej miejsca powinny znajdować się w odległości co najmniej 10 m od okien i drzwi budynków z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz co najmniej 3 m od granicy z sąsiednią działką. Natomiast zachowanie odległości od granicy działki nie jest wymagane, jeżeli osłony lub pomieszczenia stykają się z podobnymi urządzeniami na działce sąsiedniej. W przypadku przebudowy istniejącej zabudowy, odległości te mogą być pomniejszone, jednak nie więcej niż o połowę, po uzyskaniu opinii państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

Sytuacja, podobnie jak w przypadku zbiorników na nieczystości ciekłe, kształtuje się inaczej w zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej. W przypadku takiej zabudowy dopuszcza się zmniejszenie odległości od okien i drzwi do 3 m, od granicy działki do 2 m.

Z rozporządzenia wynika jeszcze jedno ograniczenie lokalizacji zadaszonych osłon, pomieszczeń ze ścianami pełnymi bądź ażurowymi oraz utwardzonych placów do ustawiania kontenerów, które powinny być zlokalizowane w odległości nie przekraczającej 80 m od najdalszego wejścia do budynku mieszkalnego wielorodzinnego, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej. Wymaganie to nie dotyczy budynków na terenach zamkniętych.