Kto skorzysta z ulgi meldunkowej w 2009 r.?

Zasady opodatkowania sprzedaży nieruchomości, które zostały omówione w GP nr 17 obowiązują w 2009 r. w odniesieniu do nieruchomości nabytych przed 1 stycznia 2007 r. Nie dotyczą one natomiast nieruchomości zbywanych w 2009 r., ale nabytych w latach 2007-2008. Zarówno sposób opodatkowania jak i zakres zwolnienia wyglądają w przypadku tych nieruchomości inaczej.

Nieruchomości objęte zwolnieniem

W stanie prawnym obowiązującym do końca 2006 r. przychody uzyskane z odpłatnego zbycia nieruchomości korzystały ze zwolnienia od podatku bez względu na to, jaki charakter miała zbywana nieruchomość. Tym samym ze zwolnienia, po spełnieniu ustawowych warunków, mógł korzystać przychód np. ze sprzedaży lokalu użytkowego, garażu lub też nieruchomości gruntowej. Ważny był natomiast cel na jaki przychód ze sprzedaży tej nieruchomości został przeznaczony. Musiał być to określony przez ustawodawcę cel mieszkaniowy.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 126 ustawy o pdof (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym w okresie 1.01.2007 r. - 31.12.2008 r., ze zwolnienia od podatku dochodowego, nazywanego popularnie ulgą meldunkową, korzystały przychody uzyskane z odpłatnego zbycia:

• budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku,
   
• lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu,
   
• spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie,
   
• prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie

jeżeli podatnik był zameldowany w ww. budynku lub lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia.

Zatem zakresem zwolnienia nie zostały objęte lokale i budynki niemieszkalne.

Warto zwrócić uwagę, że do końca 2006 r. w całości wolne od podatku były m.in. przychody ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o pdof, które podatnik nabył w drodze spadku lub darowizny. Natomiast zwolnienie w ramach ulgi meldunkowej dotyczy wyłącznie przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia budynków i lokali mieszkalnych oraz praw do takich budynków i lokali.

12 miesięcy zameldowania

Konstruując warunki ulgi meldunkowej ustawodawca nie określił daty, od której należy liczyć okres zameldowania podatnika na pobyt stały w zbywanym lokalu czy też budynku. Okres ten ma duże znaczenie z uwagi na to, że tylko trwający 12 miesięcy lub więcej uprawnia do skorzystania z niej. Ze zwolnienia skorzystać może również podatnik, który był zameldowany w zbywanym budynku lub lokalu mieszkalnym w okresie 12 miesięcy nieprzypadającym bezpośrednio przed dniem zbycia. Inaczej mówiąc każdy roczny okres zameldowania w zbywanej nieruchomości uprawnia do zwolnienia.

Przykład

Pani Anna otrzymała w listopadzie 2008 r. w darowiźnie od rodziców mieszkanie. W mieszkaniu tym była zameldowana w latach 1988-2001. Sprzedając to mieszkanie w marcu 2009 r. może skorzystać z ulgi meldunkowej, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 126 ustawy o pdof.

Likwidacja obowiązku meldunkowego a ulga

W Sejmie trwają obecnie prace nad rządowym projektem ustawy o ewidencji ludności (druk sejmowy nr 1371). Zakłada on m.in. zniesienie obowiązku meldunkowego i wprowadzenie obowiązku rejestracji miejsca zamieszkania. Zastąpienie obowiązku meldunkowego obowiązkiem rejestracji nie powinno jednak mieć wpływu na korzystanie przez podatników z praw nabytych do ulgi meldunkowej.

Z projektu wynika bowiem, że zameldowaniem na pobyt stały, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 126 ustawy o pdof, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r., jest zameldowanie w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych lub zarejestrowanie podstawowego miejsca zamieszkania w rozumieniu nowej ustawy.

Oświadczenie o spełnieniu warunków do zwolnienia

Dla zastosowania omawianego zwolnienia konieczne jest złożenie oświadczenia o spełnieniu przez podatnika warunków do zwolnienia. Oświadczenie to należy złożyć w terminie 14 dni od dnia odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa majątkowego, w urzędzie skarbowym, którym kieruje naczelnik właściwy według miejsca zamieszkania podatnika. W art. 21 ust. 22 ustawy o pdof, w brzmieniu obowiązującym do końca 2008 r., ustawodawca wskazał, że zwolnienie to ma zastosowanie łącznie do obojga małżonków.

Jeżeli zatem oboje małżonkowie chcą skorzystać ze zwolnienia, to oboje muszą przede wszystkim posiadać meldunek w sprzedawanym lokalu przez okres co najmniej 12 miesięcy. Oświadczenie o spełnieniu warunków do zastosowania zwolnienia musi złożyć każdy z nich oddzielnie. Wynika to z faktu, że podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych jest każdy z małżonków osobno.

Rozliczenie z fiskusem

W przypadku sprzedaży nieruchomości nabytych w latach 2007-2008 podstawę obliczenia podatku stanowi dochód uzyskany z ich sprzedaży. Oblicza się go jako różnicę pomiędzy przychodem osiągniętym ze sprzedaży a udokumentowanymi kosztami, powiększoną o sumę dokonanych odpisów amortyzacyjnych (w sytuacji gdy podatnik odpisów takich dokonywał). Do kosztów zalicza się m.in. koszty nabycia lub wytworzenia nieruchomości, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły ich wartość, dokonane w czasie ich posiadania. Wysokość poniesionych nakładów ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o pdof nie łączy się z dochodami z innych źródeł. Podatek w wysokości 19% dochodu podatnik ma obowiązek zapłacić dopiero po zakończeniu roku, w terminie złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym nastąpiło odpłatne zbycie.

Formularzami, w których wykazuje się podatek od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości są PIT-36, PIT-36L i PIT-38. Podatku tego nie rozlicza się w zeznaniu PIT-37 i PIT-28.

Przykład

Pan Kajetan kupił w listopadzie 2008 r. mieszkanie za 165.000 zł, które sprzedał w marcu 2009 r. za 192.000 zł. Wcześniej wyremontował w tym mieszkaniu łazienkę za kwotę 5.600 zł, co zostało udokumentowane fakturami VAT. W tej sytuacji opodatkowaniu będzie podlegał u niego dochód w wysokości 21.400 zł będący różnicą pomiędzy przychodem osiągniętym ze sprzedaży (192.000 zł), a kosztami jego uzyskania (165.000 zł + 5.600 zł). Należny podatek od tej transakcji wyniesie 4.066 zł (21.400 zł × 19%).

Podatek ten pan Kajetan zobowiązany będzie wpłacić na rachunek bankowy urzędu skarbowego w terminie złożenia zeznania rocznego za 2009 r., czyli do 30 kwietnia 2010 r.