Zmiany w Ordynacji podatkowej w 2009 r.

Ustawą z 17 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (DzU nr 209, poz.1318) znowelizowano Ordynację podatkową. Nowe przepisy weszły w życie 1 stycznia 2009 r.

Jedna z wielu zmian ustawy dotyczy zasad wykonywania decyzji podatkowych. W dodanym od 1 stycznia rozdziale 16a Ordynacji podatkowej, art. 239a stanowi, że nieostateczne decyzje wydawane przez organy podatkowe nie są natychmiastowo wykonywane. Jedynie w niektórych przypadkach organy podatkowe pierwszej instancji mogą nadać takim decyzjom rygor natychmiastowej wykonalności. Zgodnie z art. 239b §1 ustawy, decyzji nieostatecznej może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności tylko w przypadkach wskazanych w tymże przepisie (art.239b §1 pkt 1-4 ustawy) i tylko, gdy organ podatkowy uprawdopodobni, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane.

Powstaje pytanie, co w sytuacji, gdy organ podatkowy wydał decyzję w 2008 r., a została ona doręczona podatnikowi w 2009 r.? Czy należy stosować stare przepisy, czy też już te znowelizowane?

W orzecznictwie NSA ukształtował się pogląd, że związanie organu podatkowego wydaną przez niego decyzją rodzi konsekwencje prawne nie z chwilą jej wydania, lecz dopiero w momencie wprowadzenia jej do obrotu prawnego, to jest z chwilą doręczenia decyzji stronie (wyrok NSA z 20 kwietnia 2000 r., I SA/Wr 613/98).

Odpowiedzi na to pytanie należy szukać w artykule 9 ustawy zmieniającej Ordynację podatkową. Zgodnie z tym artykułem, do wykonywania decyzji doręczonych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy Ordynacji w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy. W związku z powyższym, jedynie, gdy podatnikowi skutecznie doręczono decyzję przed 1 stycznia 2009 r., to jest ona wykonywana na dotychczasowych zasadach. Natomiast, jeżeli decyzja została wydana jeszcze w 2008 r., ale podatnik otrzymał ją już w 2009 r., to obowiązują go już znowelizowane przepisy rozdziału 16a. Przepis art. 9 ustawy zmieniającej Ordynację podatkową jest jasny i nie nasuwa w tym wypadku żadnych wątpliwości.

Kolejna zmiana ustawy dotyczy wprowadzenia art. 282b Ordynacji podatkowej, który ustanowił nową instytucję, jaką jest zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej.

Według nowej regulacji kontrolę będzie można przeprowadzić nie wcześniej niż po 7 dniach i nie później niż przed upływem 30 dni od doręczenia podatnikowi zawiadomienia o zamiarze kontroli. Gdy organ podatkowy nie przeprowadzi kontroli w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, kolejna kontrola będzie wymagała ponownego zawiadomienia. Natomiast organ podatkowy może przeprowadzić kontrolę przed upływem 7 dni od doręczenia, jedynie po uzyskaniu zgody kontrolowanego.

W artykule 282c §1 wprowadzono jednak kilka wyjątków, kiedy organ podatkowy będzie mógł przeprowadzić kontrolę bez zawiadomienia.

Ponadto wprowadzono art. 285b, który – za zgodą kontrolowanego – dopuszcza możliwość przeprowadzenia kontroli, albo też poszczególnych czynności kontrolnych w siedzibie organu podatkowego, w sytuacji gdy będzie to usprawniało prowadzenie kontroli lub też kontrolowany zrezygnuje z uczestniczenia w kontroli.

Zmiany ustawy Ordynacja podatkowa zostały przychylenie przyjęte przez większość przedsiębiorców oraz Konfederację Pracodawców Polskich.